KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina I
Digitale fotografie Een praktische gids voor de amateurfotograaf
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina II
De ANWB biedt een aantal diensten die u verder op weg helpen in de wereld van de digitale fotografie. In de ANWB winkels en op anwb.nl vindt u tal van interessante aanbiedingen die het werken met de digitale camera tijdens de vakantie, een dagje uit of thuis gemakkelijker maken. Dit boek wijst u daarbij eenvoudig de weg. Uitgegeven door: ANWB bv, Den Haag Zetwerk: Peter Verwey Grafische Produkties bv, Heemstede Ontwerp omslag: ANWB Facilitair Bedrijf / Studio, Hans Martens Copyright: Š 2005 Karakter Uitgevers B.V., Uithoorn derde druk: maart 2006 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronisch of op welke andere wijze ook en evenmin in een retrieval system worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is met de meeste zorg samengesteld. De juistheid van de gegevens is mede afhankelijk van informatie die ons werd verstrekt door derden. Indien die informatie onjuistheden blijkt te bevatten, kan de uitgever daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina III
Inhoud
1
VOORWOORD
1
INLEIDING
2
DE
5
D I G I TA L E C A M E R A
1.1
D E V O O R D E L E N V A N D I G I TA L E F O T O G R A F I E 1.1.1 Geen film 1.1.2 Direct kijken 1.1.3 Afdrukken 1.1.4 Nieuwe mogelijkheden 1.1.5 Geen limiet aan experimenteren 1.1.6 Filmen met de camera
1.2
W E L K E D I G I TA L E C A M E R A I S G E S C H I K T 1.2.1 Resolutie 1.2.2 De beeldchip of sensor
1.3
V E R S C H I L L E N D E T Y P E N C A M E R A’ S 1.3.1 Camera’s met alleen een doorzichtzoeker 1.3.2 Compactcamera met LCD-scherm 1.3.3 Digitale spiegelreflexcamera’s 1.3.4 Hybride camera’s
10 10 10 10 11
1.4
CAMERA-EISEN 1.4.1 Ergonomie 1.4.2 Prijs 1.4.3 Het merk 1.4.4 Beeldkwaliteit
11 11 12 12 13
1.5
B E S TA N D S F O R M AT E N 1.5.1 JPEG-formaat 1.5.2 TIFF-formaat 1.5.3 RAW
13 13 13 14
1.6
D E P O W E R S H O T A520 1.6.1 Onderdelenoverzicht
14 14
VOOR U?
5 5 5 6 6 7 7 7 7 8
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina IV
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
1.6.2 1.6.3 1.6.4 1.6.5 1.6.6 1.6.7 1.6.8 1.6.9 1.6.10
2
IV
De brandpuntsafstand Optische en digitale zoom Scherpstelling Macro-instelling Zelfontspanner Panorama-instelling Zoeker LCD-scherm Witbalans
16 16 18 19 19 19 19 20 21
1.7
LICHTMETING
21
1.8
ISO- W A A R D E
21
1.9
BELICHTING
22
1.10
FLITSEN
22
1.11
KLEURWEERGAVE 1.11.1 Kleur en andere opnamevarianten
24 25
1.12
AANSLUITING
25
1.13
CAMERAGEHEUGEN 1.13.1 Floppydrive 1.13.2 Cd-R 1.13.3 Compact Flash Cards 1.13.4 SmartMedia Card 1.13.5 MultiMediaCard 1.13.6 Sony Memory Stick
26 26 26 26 26 27 28
1.14
SPECIFIEKE EISEN 1.14.1 Batterij 1.14.2 Meegeleverde software 1.14.3 Handleiding (taal)
28 28 29 29
1.15
ACCESSOIRES 1.15.1 UV-filter 1.15.2 Polarisatiefilter 1.15.3 Fototas 1.15.4 Externe flitser
30 30 30 31 31
1.16
ONDERHOUD
32
1.17
S A M E N V AT T I N G
KEN
OP DE COMPUTER
EN GEBRUIK
UW CAMERA
32
33
2.1
BEELDKWALITEIT
33
2.2
B E S TA N D S F O R M AT E N 2.2.1 JPEG-formaat
35 35
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina V
INHOUD
3
2.3
ZIPPEN
2.4
RESOLUTIE
36
2.5
CAMERAMENU-INSTELLINGEN 2.5.1 Datum en tijd instellen 2.5.2 Witbalans 2.5.3 Foto-effect
37 37 38 39
2.6
KLEURECHTHEID
39
2.7
ISO- I N S T E L L I N G
41
2.8
LICHTMETING 2.8.1 Deelmeting 2.8.2 Gemiddelde centrummeting 2.8.3 Spot
41 42 42 43
2.9
PROGRAMMAKEUZEWIEL 2.9.1 Sluitertijd-voorkeuze 2.9.2 Automatische sluitertijd en diafragmawaarde 2.9.3 Diafragma-voorkeuze 2.9.4 Handmatig instellen
43 43 44 44 44
2.10
INZOOMEN
45
2.11
MACRO-OPNAME
46
2.12
FLITSEN
46
2.13
SCHERPSTELLING
47
2.14
S N E L L E R S TA R T E N 2.14.1 Opstarttijd 2.14.2 Afdruktijd 2.14.3 Opslagtijd
48 48 49 50
2.15
Z E L F O N T S PA N N E R
50
2.16
CAMERAGEHEUGEN
51
2.17
ZORG
51
2.18
OPNEMEN
2.19
S A M E N V AT T I N G
BETERE 3.1
V A N B E E L D B E S TA N D E N
V O O R E X T R A B AT T E R I J E N EN AFSPELEN
FOTO’S MAKEN
BETERE FOTO’S MAKEN 3.1.1 Zorg dat u altijd een fotocamera bij de hand hebt 3.1.2 Fotografeer uw onderwerp van dichtbij 3.1.3 Zoom in op het onderwerp 3.1.4 Maak ongedwongen foto’s 3.1.5 Kies een eenvoudige achtergrond
35
51 52
53 53 53 54 55 55 57
V
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina VI
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
3.1.6 3.1.7 3.1.8 3.1.9 3.1.10 3.1.11 3.1.12 3.1.13 3.1.14 3.1.15 3.1.16
4
VI
Plaats het onderwerp niet precies in het midden Verander eens van standpunt Plaats iets op de voorgrond Zorg voor actie Kies de juiste lichtbron Houd de camera stil Beweeg met het onderwerp mee Fotograferen in zonlicht Maak gebruik van het tegenlicht Maak ook foto’s in een staand formaat Foto’s in het donker
57 58 58 59 59 60 61 62 62 63 63
3.2
FOUTEN VOORKOMEN 3.2.1 Onscherpe foto’s 3.2.2 Houd de lens schoon 3.2.3 Overbelichting 3.2.4 Onderbelichting 3.2.5 Vergeet niet de armen en de benen 3.2.6 De horizon
64 64 64 65 65 66 66
3.3
OVERIGE TIPS 3.3.1 Oefenen met een kader 3.3.2 Leer van uw fouten 3.3.3 Wacht voordat u begint met fotograferen 3.3.4 Maak instinctief en snel foto’s 3.3.5 Maak foto’s opnieuw 3.3.6 Vraag om de mening van iemand anders 3.3.7 Doe mee met een fotowedstrijd
68 68 69 69 70 71 71 71
3.4
S A M E N V AT T I N G
72
FOTO’S
73
OPSLAAN EN BEKIJKEN OP DE PC
4.1
INLEIDING 4.1.1 USB-driver in Windows XP installeren
73 74
4.2
DE
76
4.3
DE WIZARD SCANNER
EN CAMERA
78
4.4
UW
DEZE
81
4.5
DE WINDOWS-VIEWER VOOR AFBEELDINGEN 4.5.1 Een diavoorstelling starten
4.6
WIZARD AFBEELDINGEN AFDRUKKEN 4.6.1 Indeling selecteren
84 88
4.7
B E S TA N D E N
88
CAMERA OP DE COMPUTER AANSLUITEN
AFBEELDINGEN IN
COMPUTER
OP CD BRANDEN
E N FA X E N
82 82
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina VII
INHOUD
5
6
4.8
MAPPENSTRUCTUUR
4.9
EEN NIEUWE MAP MAKEN 4.9.1 Een ander station selecteren
93 94
4.10
DE STRUCTUUR IN DEZE COMPUTER 4.10.1 Mappen openen en sluiten 4.10.2 Toetsen gebruiken
95 96 96
4.11
FOTO’S
TOEVOEGEN
96
4.12
FOTO’S
V E R P L A AT S E N
96
4.13
FOTO’S
VERWIJDEREN
97
4.14
OPENEN
4.15
VIRUSSEN 4.15.1 Bescherming tegen virussen
99 99
4.16
S A M E N V AT T I N G
99
FOTO’S
MAKEN IN
W I N D O W S XP
93
98
MET
101
BEWERKEN
5.1
BASISBEWERKINGEN 5.1.1 Roteren 5.1.2 Omkeren en spiegelen 5.1.3 Bijsnijden 5.1.4 In- en uitzoomen
101 101 103 104 104
5.2
FOTO’S 5.2.1 5.2.2 5.2.3 5.2.4 5.2.5
107 107 109 111 112 114
VERBETEREN
Helderheid aanpassen Kleurbalans Contrastverbetering Kleurverzadiging verbeteren Rode ogen verwijderen
AFBEELDING IN ZWART/WIT
5.3
EEN
5.4
B E S TA N D S F O R M A AT
5.5
S A M E N V AT T I N G
FOTO’S 6.1
EN COMPRESSIE
117 118 120
AFDRUKKEN EN GEBRUIKEN
121
UW FOTO’S THUIS AFDRUKKEN 6.1.1 Het kiezen van de printer 6.1.2 Inkt 6.1.3 Papier 6.1.4 Het beeld op de afdruk 6.1.5 Kosten van zelf afdrukken
121 121 122 123 124 124
VII
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina VIII
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
7
8
6.2
DE AFDRUKSERVICE 6.2.1 ANWB Fotoservice 6.2.2 Fotocadeaus via de ANWB Fotoservice
125 125 127
6.3
E- M A I L M E T F O T O B I J L A G E 6.3.1 Bestandsgrootte bij e-mailen
128 130
6.4
HOTMAIL
130
6.5
DREAMSAVER
132
6.6
DROOMALBUM
132
6.7
HET
6.8
S A M E N V AT T I N G
D I G I TA L E
FOTO-ALBUM VAN
FOTOGRAFIE OP
133 133
INTERNET
135
7.1
S TA R T PA G I N A ’ S
135
7.2
B E L A N G E N O R G A N I S AT I E S
135
7.3
FOTOGRAFIE
ALGEMEEN
136
7.4
FOTO
VAN DE WEEK EN FORUM
136
7.5
WORLD PRESS PHOTO
7.6
D E O N T M O E T I N G S P L A AT S
7.7
I N F O R M AT I E O V E R D I G I TA L E C A M E R A ’ S 7.7.1 Digitale Fotografie Informatie Pagina’s 7.7.2 Lets go digital.nl 7.7.3 El Cheapo 7.7.4 Digital Photography Review
137 137 137 137 138
7.8
MSN G R O E P E N
138
7.9
S A M E N V AT T I N G
138
DE
136 VOOR
FOTOGRAFIE
D I G I TA L E S P I E G E L R E F L E X C A M E R A
136
139
8.1
KEUZE
8.2
NAMEN
8.3
Z O E K E R I N F O R M AT I E
143
8.4
LCD-P A N E E L
144
8.5
DE
144
8.6
S A M E N V AT T I N G
V A N E E N D I G I TA L E S P I E G E L R E F L E X C A M E R A VAN ONDERDELEN
W E R K I N G V A N D E D I G I TA L E S P I E G E L R E F L E X C A M E R A
VERKLARENDE REGISTER
VIII
MYPHOTOFUN
WOORDENLIJST
139 141
145
147 159
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 1
Voorwoord
Digitale fotografie wordt steeds populairder en veel fotografen, amateurs en professionals, schakelen over op een digitale camera. Digitale fotografie vergroot de mogelijkheden van het kunnen fotograferen enorm, mits de juiste camera wordt gekozen en op de juiste wijze wordt gebruikt. In dit boek ga ik in op de onderwerpen die voor de beginnende digitale fotograaf belangrijk zijn. Waar let ik op als ik een digitale camera ga kopen? Hoe gebruik ik deze camera? Hoe kan ik betere foto’s maken? Hoe krijg ik die foto’s op mijn computer? Hoe kan ik eenvoudige correcties toepassen? Wat kan ik naast afdrukken nog meer met mijn foto’s doen? Waar vind ik meer informatie over dit onderwerp? Op al deze vragen en meer krijgt u antwoord in dit boek. Als voorbeeld bij de uitleg van de digitale camera maak ik gebruik van de Canon PowerShot A520. Deze camera is de opvolger van de Canon Powershot A85, die door de Consumentenbond als Beste Koop werd beoordeeld (2005). Het boek is echter ook handig te gebruiken als naslagwerk bij andere camera’s. Naast het schrijven van boeken ben ik zelf een enthousiast fotograaf. Ik heb de fotovakschool in Apeldoorn gedaan (reportage- en algemene fotografie). Naast opdrachten voor anderen ga ik zelf vaak op pad om foto’s te maken. Tijdens het afronden van dit boek werd het plotseling winter. Een ideaal moment om met de camera op pad te gaan. ’s Ochtends ben ik op stap gegaan en heb honderden foto’s gemaakt van het Groningse landschap en in de stad zelf. U kunt mijn werk op mijn website bekijken (www.digitalefotosite.nl). Hier vindt u ook informatie over andere boeken over digitale fotografie die ik heb geschreven. Op de website www.boertjens.nl staat informatie over boeken die ik over Microsoft Office, computerbeveiliging, downloaden, enzovoort heb geschreven. Graag wil ik een aantal mensen bedanken die mij geholpen hebben bij het schrijven van dit boek. In de eerste plaats mijn vriend en buurman Freek Jongsma die het eerste manuscript van commentaar heeft voorzien. Hij is ook mijn maatje tijdens fotoexpedities en neemt meestal het stuur zodat ik mij kan concentreren op het fotowerk. Verder bedank ik mijn partner Jannie Kroes, zelf ook auteur, voor haar ondersteuning. Mijn kinderen Jasper en Feikje bedank ik voor het maken van een aantal tekeningen voor het boek. Rest mij nog u veel plezier te wensen bij het doorwerken van dit boek. Vragen aan mij kunt u kwijt via e-mail (koos@boertjens.nl) of via mijn eigen rubriek op de website www.fotovandeweek.nl. Koos Boertjens
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 2
Inleiding Digitale fotografie is een praktische inleiding waarmee u iets kunt. De hoofdstukken zijn in de volgorde schreven waarin het leerproces van de fotograaf zich ontwikkelt. Van de aanschaf en het gebruik van de camera tot beeldbewerking op de computer en het afdrukken. Deze inleiding geeft een korte inhoud van wat u kunt verwachten.
Voor wie is dit boek bestemd? Dit boek laat in vogelvlucht de mogelijkheden zien van digitale fotografie: van de aanschaf van een digitale camera tot het bewerken van foto’s op de computer. Maar ook: het bijhouden van een fotoarchief, retoucheren van oude afdrukken, deelnemen aan fotowedstrijden, enzovoort. Zo vindt u antwoord op de meest gestelde vragen: Wat is het verschil tussen ‘gewone’ analoge fotografie en digitale fotografie? U maakt ‘gewone’ foto’s met behulp van een camera waarin u een filmpje stopt. U maakt uw foto’s en vervolgens laat u het rolletje ontwikkelen en afdrukken. Het duurt een aantal dagen voordat u uw foto’s kunt ophalen. U bekijkt ze en stopt ze ergens in een lade of als u erg veel van uw foto’s houdt, plakt u deze in een fotoalbum. Meestal worden deze foto’s na verloop van tijd vergeten en duiken ze pas bij de volgende verhuizing weer op. Digitale foto’s maakt u met behulp van een camera die is voorzien van een ‘beeldchip’ of beeldsensor. De sensor vangt het licht en legt het vast in een digitaal beeld dat bestaat uit miljoenen getallen; voor elk beeldpuntje een ander getal. Een digitale opname kan door een Windowsverkenner, bladerprogramma of een beeldbewerkingsprogramma weer worden vertaald in een beeld dat u op de monitor van uw computer (of op uw tv) kunt bekijken. Wat zijn de kosten? In het begin moet u wat geld steken in camerageheugen waar uw foto’s worden opgeslagen. Hoe groter (en duurder) dit geheugen, hoe meer foto’s u kunt opslaan. Met
2
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 3
INLEIDING
een geheugenkaartje van 128 Mb kunt u wel tot duizend foto’s maken. Het leuke is daarbij dat als u de foto’s naar uw computer kopieert en het kaartje leegmaakt, u weer een hele nieuwe reeks foto’s kunt maken. Wat zijn pixels? Digitale foto’s worden opgebouwd uit beeldpunten of pixels. Elk beeldpuntje bestaat uit een getal waarin de kleuren, de helderheid en het contrast worden vastgelegd. Al deze getallen vragen geheugen op het geheugenkaartje. Hoe meer kwaliteit, des te meer beeldpunten en dus ook getallen die moeten worden opgeslagen. Daarom vraagt een foto met meer resolutie (lees beeldpunten) meer geheugen. Een opname die is gemaakt met een resolutie van 1600 x 1200 bestaat uit 1.920.000 beeldpunten. We spreken van twee megapixels, waarbij een megapixel staat voor 1.000.000 beeldpunten. Hoe meer pixels een camera heeft, hoe groter u de foto kunt afdrukken. Een foto van 2 megapixels kunt u gerust op een A4-tje afdrukken. U ziet het verschil niet met een foto van 18 bij 24 cm die met een gewone camera is gemaakt. Hoeveel foto’s kan ik maken? Het aantal foto’s is afhankelijk van het geheugen dat u bij de digitale camera koopt en de resolutie van de foto’s die u maakt. Een lage resolutie biedt minder kwaliteit maar heeft als voordeel dat de opname weinig geheugen vraagt. Een foto in hoge resolutie is kwalitatief veel beter, maar vraagt veel geheugen op het geheugenkaartje. U kunt de resolutie in een camera meestal per opname bepalen. Zo zult u vakantiekiekjes die u toch niet groter afdrukt dan 8 bij 13 cm in een lage resolutie kunnen opnemen. Een portretfoto die u op A4-formaat (18 bij 24cm) wilt afdrukken zult u in een hoge resolutie opnemen. Hoe druk ik mijn foto’s af? Als u beschikt over een goede kleurenprinter dan kunt u uw eigen digitale doka maken. Met behulp van het nieuwe besturingssysteem Windows XP drukt u gemakkelijk uw foto’s af. U kunt daarbij zelfs heel gemakkelijk het aantal foto’s kiezen dat u op een A4-tje wilt afdrukken. Als u dit te omslachtig vindt, maakt u gebruik van een fotoservice, zoals die van de ANWB. Vaak hoeft u de deur niet uit en kunt u via het internet uw foto’s opsturen. Na een paar dagen ontvangt u uw afdrukken thuis of kunt u deze bij een filiaal afhalen. Naast de tijdsbesparing is het laten afdrukken goedkoper dan het zelf doen. Wat is digitale zoom? De meeste digitale camera’s beschikken over een zoomobjectief. Het eerste deel van het zoombereik stelt de camera met behulp van het lenzenstelsel in. Dit is de optische zoom. Het tweede deel van de zoom wordt kunstmatig tot stand gebracht door de elektronica in de camera: de digitale zoom. De beeldinformatie uit het beeldcentrum van de opname wordt opgeblazen tot het volledige formaat. Dit gaat ten koste
3
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 4
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
van de beeldkwaliteit. Als u vaak van een afstand op het onderwerp wilt inzoomen, let u dan bij de aanschaf op het bereik van de optische zoom. Als u aan het fotograferen bent, probeert u dan dichter op het onderwerp te kruipen om de digitale zoom niet te hoeven gebruiken. Tips om met dit boek te werken – U hoeft dit boek niet van voor naar achteren te lezen. U kunt gewoon bij het hoofdstuk beginnen dat voor u het meest interessant is. Daarnaast hebben we een uitgebreide index toegevoegd zodat u ook op een trefwoord kunt zoeken. – Gebruik de verklarende woordenlijst als u een term niet kent. – Oefen met de tips uit hoofdstuk 2. Probeer uw foto’s te blijven verbeteren ook als u daarin de eerste keren niet slaagt. – Experimenteer met fotobewerkingen in Paint Shop Pro. Overleg het resultaat met iemand die verstand heeft van compositie en kleur. – Lees dit boek opnieuw en herhaal bepaalde delen die u moeilijk vindt.
4
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 5
De digitale camera
1
Er zijn verschillende digitale camera’s te koop in verschillende prijsklassen. Welke camera past het best bij u? In dit hoofdstuk bespreken we de mogelijkheden van digitale camera’s en wat u ermee kunt. U gebruikt deze kennis bij de aanschaf van uw eigen digitale camera.
Na dit hoofdstuk kunt u: – de kenmerken van de digitale camera benoemen; – een betere keuze maken bij de aanschaf van een digitale camera; – de mogelijkheden beter benutten van uw digitale camera.
1.1 De voordelen van digitale fotografie Het fotograferen met een digitale camera kent een groot aantal voordelen ten opzichte van fotograferen met een camera waarin een fotorolletje zit (analoge fotografie). We zetten deze voor u op een rijtje.
1.1.1 Geen film Als u eenmaal in een digitale camera hebt geïnvesteerd kunt u de steeds terugkerende kosten van film vergeten. U hoeft zich ook geen zorgen meer te maken over het filmpje dat vol dreigt te raken. Hoewel geheugenkaarten vol kunnen raken, is het omwisselen ervan veel sneller en gemakkelijker dan van een vol fotorolletje. Verder kunt u foto’s direct wissen als u niet tevreden bent.
1.1.2 Direct kijken Een grote wens van veel fotografen is het direct kunnen bekijken van de opname. Vooral kinderen vinden dit een plezierige optie. U weet meteen of de foto geslaagd is en kunt eventueel een foto opnieuw maken.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 6
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
1.1.3 Afdrukken Als u een fotoprinter op uw digitale camera of computer aansluit, dan is het mogelijk om een digitale opname na de bewerking meteen af te drukken. U hebt het resultaat meestal binnen enkele minuten in handen.
Op de achterkant van de Canon PowerShot A520 vindt u de knop Afdrukken/Delen waarmee u een foto rechtstreeks naar de printer stuurt om deze af te drukken.
Figuur 1.1: Canons CP400 kaartfotoprinter is aangesloten op de compact camera
1.1.4 Nieuwe mogelijkheden Als u overstapt op digitale fotografie krijgt u de beschikking over tal van nieuwe mogelijkheden. Zo kunt u foto’s direct met anderen delen zonder eerst een afdruk te maken. U verstuurt uw foto’s direct vanuit het camerageheugen per e-mail. Of als u uw eigen website hebt gemaakt, kunt u uw foto’s daarop plaatsen als een fotogalerie. De fotokwaliteit met behulp van de computer verbeteren is binnen handbereik. Waar velen in de donkere kamer van droomden kan nu gewoon. Het ophelderen, verscherpen en uitsnijden van foto’s is welhaast voor iedereen die even de moeite neemt een bereikbare optie.
6
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 7
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
1.1.5 Geen limiet aan experimenteren Omdat u het geheugen steeds kunt legen en opnieuw gebruiken, kunt u eindeloos experimenteren. Waar u vroeger niet aan dacht om een foto van te maken, kunt u nu rustig foto’s maken onder moeilijke omstandigheden en vanuit andere gezichtspunten.
1.1.6 Filmen met de camera Veel digitale camera’s hebben ook een filmfunctie waarmee u leuke videoclips kunt maken. Meestal kunt u een of twee minuten opnemen. Maar met veel camera’s is het al mogelijk om uw hele geheugenkaart vol te schieten of verschillende opnamen achter elkaar op te nemen. De compressie van de opnamen maakt het mogelijk om ook kleine filmfragmenten per e-mail te versturen naar uw familie en vrienden. Het geluidsbestand wordt samen met uw opname bewaard in een MPEG-bestand. MPEG staat voor Moving Pictures Experts Group. Dit formaat wordt veel gebruikt voor het vastleggen van videobeelden.
1.2 Welke digitale camera is geschikt voor u? Er zijn verschillende soorten digitale camera’s in de handel. Er zijn tientallen merken en types van één tot acht megapixels in verschillende prijsklassen. Wat dat betreft is het aanbod te vergelijken met het aanbod van analoge camera’s: de camera’s met film. Digitale camera’s zijn echter nog steeds sterk aan vernieuwing onderhevig.
1.2.1 Resolutie De term resolutie slaat op de kwaliteit en helderheid van een digitale opname. In de digitale wereld wordt deze gemeten in pixels. Bij camera’s wordt de resolutie gemeten in megapixels. Resolutie is een van de belangrijkste eigenschappen van een camera en een belangrijk punt om op te letten bij de aankoop. Als het op een beslissing aankomt wat het juiste aantal megapixels voor een camera moet zijn, stelt u zichzelf dan de vraag: ‘Wat ga ik doen met mijn digitale camera?’. Gaat u foto’s alleen op de computer bekijken en versturen over het internet? Wilt u alleen 10 x 15 cm afdrukken maken of u deze ook op A4-formaat afdrukken of zelfs nog groter? Als u nooit grote afdrukken maakt, dan is een 2 megapixel camera waarschijnlijk goed genoeg voor u. Wilt u uitvergrotingen maken op A3-formaat overweeg dan een 8 of meer megapixelcamera. Deze kwaliteit is ook nodig als u foto’s gaat bij-
7
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 8
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
snijden en delen van een foto wilt afdrukken. In het algemeen is meer megapixels altijd beter. U hebt dan echter wel meer geheugencapaciteit nodig en de beeldbestanden worden aanmerkelijk groter.
Figuur 1.2: De beeldchip of sensor zet het opgevangen licht om in waarden die door de computer naar een beeld kunnen worden omgezet
1.2.2 De beeldchip of sensor Een digitale camera gebruikt in plaats van film een beeldchip die het licht opvangt en omzet in pixels. Wat bij de film de emulsie wordt genoemd waarop het beeld staat, is bij de digitale camera de CCD (Charge-Coupled Device) of CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor). De verzamelnaam is beeldsensor of kortweg sensor. De sensor is het centrale onderdeel van een digitale camera. Deze bestaat uit miljoenen kleine lichtgevoelige cellen die elk apart een stukje van het beeld opvangen en vastleggen in zogenoemde pixels (picture element). De eigenschappen van een pixel worden als een getal opgeslagen. Het bevat de code voor kleur, helderheid en contrast. De computer kan de nummers van al die pixels omzetten naar een beeld op het LCD-scherm of beeldscherm. Hoe meer pixels de sensor bevat des te scherper en gedetailleerder het beeld. De categorie waarin een digitale camera valt, wordt meestal aangeduid met het aantal pixels dat de beeldsensor kan maken.
Opmerking
De prijs van een digitale camera wordt voor een groot deel bepaald door het aantal beeldpunten dat in een afbeelding kan worden opgenomen.
Zo spreekt men van een 1 megapixel-camera of 17 megapixel-camera en tussenliggende soorten. U kunt de camera echter instellen op het aantal pixels of de resolutie waarmee u wilt fotograferen. Hoe meer pixels des te groter wordt het bestand van de opname. Dit betekent dat het geheugen van de camera, waar de foto’s worden opgeslagen, minder foto’s kan bevatten dan wanneer u opneemt met een lage resolutie (minder pixels). Als u fotografeert in de aller hoogste resolutie kunt u vaak maar een paar opnamen in het camerageheugen opslaan.
8
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 9
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
Aantal beelden Resolutie
Kwaliteit
TIF RAW 3008 x 2000
Hoog Hoog Scherp Normaal Zuinig Scherp Normaal Zuinig Scherp Normaal Zuinig Scherp Normaal Zuinig Scherp Normaal Zuinig Scherp Normaal Zuinig
2240 x 1680
2256 x1504
1600 x 1200
Tabel 1.1: Cameraresolutie gekoppeld aan afdrukformaat (Bron: Computertotaal jaargang 11, nr. 7/8)
1280 x 960
640 x 480
Bestandsgrootte 17 9,5 2,7 1,4 0,8 1,8 1,2 0,72 1,6 1,1 0,66 0,85 0,6 0,35 0,5 0,35 0,2 0,15 0,09 0,06
Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb Mb
16 Mb geheugenkaart 1 6 11 20 7 10 15 8 12 19 15 19 30 22 30 51 77 101 154
64 Mb geheugenkaart 3 6 24 45 80 30 43 60 33 50 77 60 77 124 88 124 207 311 415 622
1 Gb Compact Flash 58 105 370 714 1250 513 730 1026 566 842 1314 1026 1314 2053 1493 2053 3285 4693 6571 8213
Opmerking
Elk anderhalf jaar verdubbelt de resolutie van de beeldchip. Vergeleken met de scherpte van analoge camera’s is er echter nog een en ander te verbeteren. Professionele digitale spiegelreflexcamera’s hebben inmiddels beeldsensoren die met 17 megapixels kunnen opnemen (Canon Mark II 1Ds).
Opmerking
Op het Internet vindt u onder andere op de website Digitale Fotografie Informatie Pagina’s (www.dfip.nl) een overzicht van merken en typen digitale fotocamera’s. Verder is Dpreview (www.dpreview.com) een goede Engelstalige website met veel besprekingen van camera’s.
Figuur 1.3: Het aanbod van digitale camera’s is groot
9
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 10
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
1.3 Verschillende typen camera’s Net als bij analoge fototoestellen zijn er ook bij digitale camera’s verschillen in technische constructie van het toestel. Globaal vallen deze in vier groepen uiteen.
1.3.1 Camera’s met alleen een doorzichtzoeker Dit zijn hele simpele camera’s met alleen de belangrijkste functies, zoals een zoeker waarmee u het beeld bepaalt, een lens en camerageheugen. U hebt maar heel beperkte instellingen, zoals fotograferen bij bewolking en zonlicht en misschien kunt u de afstand instellen. Daarmee houdt het op. Deze camera’s zijn goedkoop, maar veel eisen aan het resultaat mag u niet stellen.
1.3.2 Compactcamera met LCD-scherm Bij dit type camera’s kunt u het beeld dat door de lens valt direct beoordelen op het LCD-scherm achterop de camera. Meestal bevat de lens een zoomfunctie waarmee u het onderwerp naar u toe kunt halen. Het camerageheugen is meestal uitneembaar zodat u dit kunt wisselen als het vol is. Met behulp van een menu dat op het LCD-scherm wordt getoond kunt u veel opties instellen, zoals beeldkwaliteit, ISO-waarde, datum en tijd, enzovoort. De camera werkt op een oplaadbare batterij, zodat u deze kunt wisselen.
1.3.3 Digitale spiegelreflexcamera’s De werking van deze camera lijkt op het analoge broertje, maar bevat veel meer functies. Het licht valt door de lens op een spiegel. Het beeld bekijkt u door de zoeker. Deze constuctie maakt het niet mogelijk om het beeld direct op het LCDscherm te bekijken. Doordat de lens van deze camera verwisselbaar is, kunt u veel meer onderwerpen aan. Met een zware telelens haalt u het onderwerp heel dichtbij, en met een groothoeklens kunt u het hele interieur van uw kamer fotograferen. Dit type camera wordt meestal door professionele fotografen gebruikt. Door de geweldige prijsdaling van de laatste jaren is dit type camera nu ook onder de 1000 euro te krijgen, zoals de Nikon D70 en de Canon 300D/350D.
10
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 11
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
Figuur 1.4: De Canon 300D/350D is een populaire digitale spiegelreflexcamera
1.3.4 Hybride camera’s De constructie van dit type camera maakt het mogelijk dat u er zowel digitaal als analoog mee kunt fotograferen. Er zijn echter maar weinig fabrikanten die dergelijke camera’s maken. De Hasselblad H1 en Leica Digital Modul R zijn twee voorbeelden. U kunt de cassette of achterwand van deze camera’s wisselen met een digitale waarin de beeldsensor is ingebouwd. De prijs van deze camera’s is echter vrij hoog.
1.4 Camera-eisen Voordat u tot de aanschaf overgaat van een digitale camera kunt u voor uzelf het best een lijstje maken van de eigenschappen waaraan uw camera moet voldoen – uw pakket van eisen. Zo wil de een alleen maar op een knop hoeven te drukken, terwijl de ander ook de opnamesnelheid, diafragmakeuze en andere instellingen zelf wil bepalen. Verder zijn er eisen te stellen aan de opnamekwaliteit, de opslagcapaciteit, de prijs, enzovoort. Om een dergelijke lijst te kunnen maken behandelen we de punten waar u bij de aanschaf van een digitale camera op moet letten.
1.4.1 Ergonomie Bij ergonomie kijken we naar het gebruiksgemak van de camera. De afmeting en gewicht van de digitale camera bepalen mede de inzetbaarheid en het gebruiksgemak. Sommige camera’s zijn zo klein en licht dat ze gemakkelijk in de zak van uw jas passen. Logisch dat u de camera dan overal mee naartoe neemt en maar raak kunt fotograferen. De bijna professionele camera’s zijn meestal veel groter en zwaarder en dan is het nogal een gesleep om ergens foto’s te maken. Andere aandachtspunten zijn een snelle autofocus en een snelle opslag van de beelden.
11
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 12
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Fabrikanten schenken veel aandacht aan het verbeteren van het bedieningsgemak van camera’s. Modellen wijzigen steeds, worden kleiner en krijgen meer functies. Doordat er geen vlakke achterkant meer hoeft te zijn waar de film tegenaan komt te liggen, zoals bij analoge camera’s, is de fabrikant vrijer in het ontwerp. Belangrijk is dat de camera goed in de hand ligt en dat de knoppen waarmee u deze bedient goed bereikbaar zijn. Houdt de camera dan ook vast en maak een aantal proefopnamen. Is de ontspanknop goed te bedienen, kunt u de belichtingstijd en het diafragma gemakkelijk instellen?
Opmerking
In dit hoofdstuk bespreken we de PowerShot A520 van Canon die zeker voldoet aan de hoge eisen die de consument aan ergonomie stelt.
1.4.2 Prijs De prijzen van digitale camera’s variëren sterk met de mogelijkheden en liggen tussen de C 50 voor een instapmodel tot over de C 8000 voor een professioneel toestel. Wat dat betreft bepaalt u zelf wat u wilt uitgeven. Op het internet kunt u trouwens de prijzen goed vergelijken tussen de verschillende modellen en mogelijkheden (www.elcheapo.nl).
Opmerking
Bij het kopen van een camera is het een afweging of u bereid bent om voor service te betalen. Soms is het verstandiger iets meer te betalen voor een camera in de wetenschap dat u deskundig wordt geholpen als u iets wilt weten. Sommige detaillisten geven een gratis cursus om u alle mogelijkheden van het toestel uit te leggen.
1.4.3 Het merk De meeste digitale camera’s worden geproduceerd door fabrikanten die ook al analoge camera’s maakten (camera’s met een filmpje), zoals Canon, Fuji, Kodak, Minolta, Nikon en Olympus. Daarnaast hebben fabrikanten van videocamera’s zich ook op deze markt gestort, zoals Hitachi, JVC en Sony. Omdat een digitale camera natuurlijk aansluit op computergebruik zijn er ook digitale camera’s van bedrijven zoals Epson en Hewlett-Packard. Al deze merken hebben hun specifieke voor- en nadelen. Over het algemeen komen de echte cameramerken en videomerken met de beste systemen.
Opmerking
12
De consumentenbond publiceert regelmatig in haar maandelijkse uitgave over digitale camera’s, printers en andere toebehoren (zie www.consumentenbond.nl).
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 13
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
1.4.4 Beeldkwaliteit De beeldkwaliteit wordt bepaald door het aantal pixels dat de sensor kan produceren, maar ook door de lens in de camera. De gewenste beeldkwaliteit is sterk afhankelijk van wat u met uw foto’s gaat doen. Denk daarbij aan het publiceren van uw foto op het internet of het uitvergroten van een foto op posterformaat als twee uitersten. Bij het publiceren op het internet gebruikt u een opname van een geringe kwaliteit met een beperkte bestandsomvang (zie tabel 1.1). Dit heeft te maken met de laadtijd van de pagina door de bezoeker van de website. Een webpagina met een of meer foto’s moet binnen een paar seconden op het beeldscherm van de internetgebruiker staan. Als dit te lang duurt, dan zapt uw bezoeker door naar een andere website of webpagina. Hoe groter de bestandsomvang des te meer tijd het internet-programma nodig heeft om de foto van het internet te halen. Een foto op een webpagina mag maximaal 70 kb groot zijn. Een opname die u op posterformaat wilt afdrukken, bijvoorbeeld 30 bij 40 cm of nog groter, zal aan hoge eisen moeten voldoen, omdat u details op de foto nog goed wilt kunnen zien. U zult deze opname dan ook in de hoogste resolutie moeten opnemen dus met meer pixels.
1.5 Bestandsformaten De opgenomen beelden worden door de digitale camera opgeslagen als digitale gegevens. Het formaat waarin de gegevens zijn opgeslagen, wordt het bestandsformaat genoemd. De meest gangbare bestandsformaten zijn:
1.5.1 JPEG-formaat Bijna alle digitale camera’s slaan de beelden in dit formaat op, terwijl de meeste programma’s voor digitale beeldbewerking dit bestandsformaat ook herkennen. JPEG staat voor Joint Photographers Group en is een manier om afbeeldingen te comprimeren (kleiner te maken) zonder merkbaar verlies van kwaliteit. U houdt dus een relatief klein bestand over dat er op het beeldscherm en internet prima uitziet. U kunt deze bestanden tot een beperkt formaat ook afdrukken. Als u de afbeelding sterk gaat uitvergroten, komt al vrij snel de pixel naar voren. Indien het beeld echter herhaaldelijk wordt gecomprimeerd en opgeslagen, zal de beeldkwaliteit wel verslechteren.
1.5.2 TIFF-formaat TIFF staat voor Tagged Image File Format. Hiermee worden de beelden zonder compressie opgeslagen zodat de beeldkwaliteit niet verslechtert. De meeste besturingssystemen en beeldbewerkingsprogramma’s ondersteunen dit formaat. Het
13
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 14
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
wordt voornamelijk door professionele fotografen gebruikt om digitale foto’s in op te slaan en aan de drukker door te geven. Het TIFF-formaat is bedoeld voor foto’s die in een groot formaat worden afgedrukt. Een nadeel is dat de bestanden groot zijn en veel ruimte vragen in het camerageheugen en op de harde schijf van de computer.
1.5.3 RAW Het RAW-formaat wordt in de duurdere camera’s gebruikt. RAW staat voor onbewerkt dat betekent dat de opname wordt opgeslagen zonder dat er iets mee wordt gedaan. Dus niet gecomprimeerd, verscherpt of anderzijds aangepast. Dit heeft als voordeel dat de opname optimaal gecorrigeerd kan worden in een beeldbewerkingsprogramma.
Opmerking
Op het fotograferen in de verschillende beeldformaten komen we in het volgende hoofdstuk nog terug.
1.6 De PowerShot A520 De PowerShot A520 is een digitale compactcamera die in tests heel goed naar voren komt. We gaan de anatomie van deze camera nader bekijken.
1.6.1 Onderdelenoverzicht Canon, marktleider op het gebied van foto- en imaging-technologie, introduceerde begin 2005 de PowerShot A520 met 4,0x optische zoom. (De camera lijkt veel op de PowerShot A510, maar is krachtiger.) Deze nieuwe, supercompacte 4,0 Megapixel PowerShot is kleiner dan de meeste camera’s en beschikt over 4x zoom en is voorzien van 20 opnamemethoden, een functie voor VGA-clips, een krachtige zoomflitser en uitgebreide functies voor rechtstreeks afdrukken. Bovendien zijn er diverse opties leverbaar zoals een waterdichte behuizing en adapterlenzen. De hele familie kan er moeiteloos mee fotograferen, maar deze digitale camera biedt ook de meest veeleisende creatieve gebruiker een overvloed aan geavanceerde functies en handmatige instellingen.
14
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 15
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
Sluiterknop Luidspreker
Programmakeuzewiel voor opnamen Spanningslampje Aan/Uit-knop Zoekervenster
Figuur 1.5: De Canon PowerShot A520 voorkant
Flits AF-hulplicht. Lampje voor rode-ogenreductie. Lampje voor de zelfontspanner Microfoon
Ring
Lens
Klepje van de aansluiting
Audio/Video-uitgang DIGITAL-uitgang DC IN-uitgang
Modusschakelaar Knop Flitser
Figuur 1.6a: De Canon PowerShot A520 achterkant
Indicatielampjes Zoeker
Knop –> Oogje voor draagriem Knop Set
LCD-scherm
Knop Macro/MF (Manual Focus/ Handmatige scherpstelling) Knop Afdrukken/Delen
Aansluitpunt voor statief
Klepje voor de geheugenkaartsleuf Menuknop
Knop Disp (Display/Weergave)
Functieknop/Een beeld tegelijk wissen
15
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 16
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Aansluitpunt voor het statief
Batterijen
Camerageheugen Figuur 1.6b: De Canon PowerShot A520 onderkant
1.6.2 De brandpuntsafstand Bij een digitale camera is de brandpuntsafstand de afstand tussen de lens en de beeldsensor die wordt gemeten in millimeters. De brandpuntsafstand bepaalt de beeldhoek van de lens en het formaat waarop het onderwerp in het frame van de zoeker verschijnt. Een korte brandpuntsafstand (groothoeklens) levert een groothoekbeeld op. Of anders gezegd: er komt meer van het onderwerp op de foto te staan. Een lange brandpuntsafstand daarentegen lijkt het onderwerp dichterbij te brengen. Een dergelijke lens wordt ook wel telelens genoemd. De brandpuntsafstanden bij een digitale camera worden vaak uitgedrukt in termen alsof het om een kleinbeeldobjectief gaat. Dit is enigszins verwarrend, omdat het beeldoppervlak van een beeldsensor veel kleiner is dan het formaat van een kleinbeeldcamera, namelijk 24 mm bij 36 mm. Een standaardobjectief voor een kleinbeeldcamera is 50 mm. Een gangbaar groothoekobjectief voor een kleinbeeldcamera heeft een brandpunt van 24 tot 35 mm en een teleobjectief van 80 tot 200 mm. Als de brandpuntsafstand van de digitale camera wordt uitgedrukt in waarden die overeenkomen met het beeldoppervlak, dan vermenigvuldigt u deze waarde met 6 om een vergelijking met een kleinbeeldobjectief te maken. De standaardlens voor een digitale camera is ongeveer 8,5 mm en een telelens ongeveer 40 mm.
1.6.3 Optische en digitale zoom Het is niet altijd mogelijk om dicht genoeg bij het onderwerp te komen. Bijvoorbeeld als u een beeld op een toren of het huis aan de andere kant van de rivier wilt fotograferen. In dat geval is het handig als u kunt inzoomen om het beeld dichterbij te krijgen.
16
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 17
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
Figuur 1.7: De doorsnede van een lenzensysteem
De huidige camera’s beschikken bijna allemaal over een zoomobjectief. Met behulp van een kleine elektromotor (servomotor) wordt het lenzenstelsel beïnvloed zodat er een ander beeld ontstaat. Dat wil zeggen dat u voor de opname de lens kunt instellen voor een groothoek- (W van Wide) of een tele-opname (T van Tele) of in het cameramenu. Daarbij moet u ernstig rekening houden met het verschil tussen optische zoom en digitale zoom. Een optische zoom is een mechanische constructie in de camera die ervoor zorgt dat u de lens voor zowel een groothoek- als teleopname kunt gebruiken. De digitale zoom is een techniek waar bij interpolatie nieuwe beeldpunten worden tussengevoegd met een kleurwaarde die is ontleend aan de bestaande beeldinformatie.
Zoomhandel Ontspanknop
Figuur 1.8: De zoomhendel op de A520
17
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 18
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
De camera’s in het midden- en hoger prijsbereik hebben schitterende zoomlenzen. De specificatie van een zoomlens wordt uitgedrukt in het aantal malen optische zoom. Dit is een factor tussen de grootste en de kleinste brandpuntsafstand. Omgerekend naar een lens voor kleinbeeldcamera’s hebben de meeste digitale camera’s een optische zoom met een bereik van 35 mm naar 105 mm, dus 3 maal optische zoom. Om te kunnen vergelijken kunt u vaak beter vragen naar de vergelijking met een 35 mm lens op analoge camera’s, omdat de zoomfactor verder niets zegt over de vergrotingsfactor. Bijvoorbeeld, een 2x zoom lens kan betekenen een 28 mm – 56 mm zoom, 35 mm – 70 mm zoom of 50 mm tot 100 mm zoom (in vergelijk met 35 mm analoog). Deze drie lenzen hebben allemaal verschillende eigenschappen, dus is het wijs daarnaar te vragen. U kunt natuurlijk ook zelf de camera proberen om zelf te ontdekken wat de beeldhoek van de lens in de groothoek- en telestand is. Het 9-punts AiAF focussysteem van de camera zorgt ervoor dat alles snel scherp in beeld komt, zelfs als het onderwerp zich niet in het midden bevindt. De gebruikers kunnen ook kiezen voor automatisch scherpstellen op een enkel punt in het midden en handmatig scherpstellen. Het AF-hulplicht maakt het gemakkelijker om in situaties waar weinig licht is toch goed te kunnen scherpstellen; bovendien heeft de camera een minimale instelafstand van slechts 5 cm. De flitser kan worden afgestemd op een lange sluitertijd en heeft een functie voor reductie van rode ogen; er is een constante opnamesnelheid van 1,9 beeldjes per seconde mogelijk voor continu-opnamen tot max. 8 beeldjes bij Grote/Fijne resolutie met het LCD-scherm uitgeschakeld.
1.6.4 Scherpstelling De scherpstelling van de camera (focus) gebeurt meestal automatisch. Terwijl u de lens op het onderwerp richt, drukt u de sluiterknop in. Het duurt een fractie van een seconde of de camera stelt het beeld scherp in. Hierbij moet u rekening houden met het feit dat de camera het middengebied van de afbeelding gebruikt om scherp te stellen. Als u juist een ander deel van de foto buiten dit gebied scherp wilt hebben, dan moet u eerst handmatig scherpstellen voordat u de lens op het onderwerp richt. Soms is het handig om handmatig scherp te kunnen stellen, bijvoorbeeld als de automatische scherpstelling niet werkt, zoals op donkere plaatsen of als u een macro-opname wilt maken. Controleer of op de camera een knop zit voor ‘focus’ met de standen ‘auto’ en ‘manual’. Bij de handmatige instelling stelt u met behulp van een ring op het objectief de juiste scherpte in of u gebruikt daarvoor het cameramenu en de joystick.
18
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 19
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
1.6.5 Macro-instelling De macro-instelling gebruikt u als u een onderwerp van dichtbij wilt fotograferen, zoals bloemen en insecten. Stel de camera in op de macrostand. In figuur 1.9 ziet u een ‘joystick’ waarmee u dit kunt doen door op het tulpje te drukken. Vervolgens beweegt u de camera dicht naar het onderwerp dat u wilt fotograferen. Als de automatische scherpstelling het af laat weten, gebruikt u de handmatige scherpstelling. De afstand van het onderwerp tot de lens varieert van 5 tot 30 cm.
Figuur 1.9: De macroinstelling kiest u door op de knop met het tulpje te drukken
1.6.6 Zelfontspanner Als u zelf op de foto wilt komen zonder hulp van anderen gebruikt u de zelfontspanner. Handig als u veel alleen op reis gaat of dol bent op familiefoto’s waar u zelf ook op staat.
1.6.7 Panorama-instelling De panorama-instelling is handig als u een opname met een grote beeldhoek wilt maken, bijvoorbeeld een landschap. De lens wordt ingesteld op de kortste brandspuntafstand. Het gedeelte boven en onder de foto wordt weggelaten. U neemt alleen de middenstrook op. De panoramafoto is breed in verhouding tot de hoogte. U kunt ook een aantal opnamen maken van een panorama en deze met behulp van beeldbewerkingssoftware aan elkaar plakken. Programa’s als Adobe Photoshop Elements en Paint Shop Pro hebben hiervoor een speciale functie. In het volgende hoofdstuk geven we u aanwijzingen hoe u een dergelijke panoramafoto kunt maken.
1.6.8 Zoeker De digitale camera beschikt meestal over een zoeker (finder) die u van een gewoon fototoestel kent (zie figuur 1.10a/b). Als u door de zoeker kijkt, ziet u een kader om het beeld dat u wilt fotograferen. Voor brildragers is een correctielens (dioptrieaanpassing) in het oculair handig. Met behulp van een schuifknopje kunt u de lens naar plus of naar min draaien, afhankelijk van de correctie die uw oog nodig heeft. De zoeker is handig als u een opname in het volle zonlicht wilt maken en het beeld op het LCD-scherm niet goed kunt beoordelen.
19
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 20
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 1.10a/b: De zoeker van de Canon A520 en de Sony 828
1.6.9 LCD-scherm De meeste camera’s hebben ook een LCD-scherm. Hierop kunt u in de eerste plaats controleren of de belichting, contrast, kleurweergave, enzovoort juist is voordat u de foto maakt. Daarnaast toont het de functies die u met behulp van het menu hebt ingeschakeld, de batterijspanning, het aantal opnamen, de lichtmeting, enzovoort. De kwaliteit van een LCD-scherm wordt bepaald door het aantal pixels waarin het beeld wordt weergegeven. Hoe meer pixels per inch hoe beter de weergave. Het is ook belangrijk dat u in het zonlicht het beeld kunt zien. Het is overigens handig als uw digitale camera ook een zoeker heeft. Een klein nadeel is dat dit scherm vrij veel stroom gebruikt. Meestal kunt u het echter uitschakelen en de foto’s door de zoeker van de camera maken. Nadat u de foto hebt gemaakt, controleert u op het LCD-scherm of het resultaat is geslaagd. Desgewenst kunt u de opname opnieuw maken.
Figuur 1.11: Op het LCD-scherm leest u onder andere de instellingen van de camera af
Voor meer plezier en gemak en om anderen de foto’s al tijdens het maken van de opnamen te laten bekijken, stelt de nieuwe ‘Hold’-functie de gebruiker in staat de weergave van een nieuwe foto op het grote en heldere 1,8” LCD-scherm eindeloos te vergroten en de opnamen zonodig onmiddellijk te wissen zonder te hoeven overschakelen op de ‘replay’-modus. Zodra de ont-
20
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 21
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
spanknop weer wordt ingedrukt, hervat de camera het maken van opnamen. Het gebruiksgemak wordt nog verder verhoogd door de verbeterde, eenvoudige en meer intuïtieve knoppenindeling.
Opmerking
Nadat u een opname hebt gemaakt, kunt u deze direct op het LCD-scherm bekijken. Als het resultaat u niet bevalt, wist u de opname met het menu (Delete) of op de knop met het vuilnisvat.
1.6.10 Witbalans Met de witbalans vertelt u de camera welke combinatie van rood, groen en blauw moet worden gebruikt om puur wit te krijgen in de opname. De lichtomstandigheden kunnen namelijk steeds anders zijn. Zo kunt u foto’s maken bij kunstlicht, daglicht, TL-verlichting, gloeilampen, enzovoort. De witbalans kan automatisch worden ingesteld of u kunt vooraf de lichtomstandigheden aangeven waaronder u fotografeert. Als de camera voor elke opname eerst de witbalans moet instellen duurt het even voordat de foto kan worden gemaakt. Het is daarom handig als u de witbalans een keer kunt bepalen en de camera vervolgens deze instelling vasthoudt (zie hoofdstuk 2).
1.7 Lichtmeting Een juiste belichting is belangrijk voor een goede opname. Onder normale omstandigheden wordt de belichting automatisch door de camera ingesteld. Wanneer de kleur van het beeld te donker of te licht is, is het handig als u de belichting kunt corrigeren. Bij te veel licht wordt de opname flets en verliest u aan contrast en helderheid in kleuren. Bij te weinig licht wordt de opname donker en verdwijnen de kleuren vaak in een bruine soep. In hoofdstuk 2 vindt u meer informatie over de methoden waarop de camera het licht kan meten.
1.8 ISO-waarde De ISO-waarde bepaalt de gevoeligheid van het opnamemateriaal en kan ook bij een digitale camera worden ingesteld. ISO staat voor International Standard Organization en is een eenheid voor filmsnelheid. De digitale compactcamera’s hebben een ISO-waarde die begint bij 64 tot 800. Professionele camera’s kunnen wel tot 1600 ISO ingesteld worden. Hoe hoger de waarde hoe langer u bij bestaand licht kunt blijven fotograferen. De ISO-waarde heeft verder invloed op de sluitertijd en diafragmawaarde (zie hoofdstuk 2).
21
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 22
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Opmerking
Test de camera bij een instelling met een hoge ISO-waarde. Controleer of het ruisniveau (de mate waarin het beeld korrelig wordt) nog acceptabel is.
1.9 Belichting De betere digitale camera’s beschikken over verschillende belichtingsmethoden die u met behulp van een aparte knop op de camera kunt instellen. Er zijn verschillende manieren om het licht op het onderwerp te meten. Een en ander wordt geregeld met de diafragma-opening en de sluitertijd. Verder speelt ook de ISOwaarde een rol (zie hoofdstuk 2). Voor optimale veelzijdigheid en nog meer gebruiksgemak heeft Canon de PowerShot A520 voorzien van in totaal 20 opnameprogramma’s, waaronder acht programma’s voor speciale scènes, waarmee men bij lastige lichtomstandigheden verbluffende resultaten kan realiseren door de witbalans, belichting en andere instellingen van de camera optimaal op de specifieke situatie af te stemmen. Deze speciale scèneprogramma’s zijn onder andere ‘vuurwerk’, ‘bladeren’, ‘strand’, ‘sneeuw’, ‘onderwater’ (voor gebruik in combinatie met de als optie leverbare onderwaterbehuizing) ‘kinderen en huisdieren’ en ‘Night Snapshot’. Er kunnen videoclips van maximaal 3 minuten met geluid worden opgenomen. Bovendien is er een optie om de clips al in de camera te monteren en te bewerken. En meer ervaren of avontuurlijk ingestelde gebruikers kunnen de camera handmatig bedienen om zelf de gewenste instellingen te kiezen voor de witbalans, belichtingscompensatie en sluitertijd.
Figuur 1.12: Met het programmakeuzewiel van de A520 kiest u een programma voor de opnamen
1.10 Flitsen Bijna alle digitale camera’s beschikken over een ingebouwde flitser (zie figuur 1.15) . Deze heeft echter een beperkt bereik tot ongeveer 5 meter. U gebruikt de flitser om donkere partijen in het onderwerp op te vullen (invulflits) of om foto’s te
22
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 23
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
maken waarbij u te weinig bestaand licht hebt. Zonder flits zou het beeld onscherp worden door de beweging die u zelf maakt tijdens de opname. Doordat de flitser direct op het onderwerp is gericht, wordt de voorgrond vaak overbelicht. Denk bij het gebruik van een interne flitser ook om het rode-ogeneffect. Sommige camera’s geven een klein flitsje waardoor de pupil van het oog sluit. Daarna volgt de eigenlijke flits waardoor het rode-ogeneffect verdwijnt. U kunt de camera meestal instellen op altijd flits gebruiken, flits uitschakelen en flits gebruiken als dit nodig is.
Figuur 1.13: De ingebouwde flitser van de PowerShot A520
Tip
Schaft u een eenvoudig statief aan als u opnamen wilt maken met weinig bestaand licht. Een eenpootstatief of klein driepootstatief gebruikt u bij het fotograferen onder slechte lichtomstandigheden, bijvoorbeeld bij zonsop- of ondergang om scherpe beelden te krijgen of bij het maken van een macro- en teleopname.
Een externe flitser kunt u meestal alleen op de duurdere camera’s aansluiten (zie figuur 1.14). Hierdoor creëert u de mogelijkheid om ook van een grotere afstand kunstlicht te gebruiken. Bijvoorbeeld als u alle mensen in een trouwzaal goed op de foto wilt krijgen. U kunt de flitslichtsterkte regelen en indirect flitsen. Hierdoor hebt u minder last van harde schaduwen en het rode-ogeneffect. Bij de duurdere camera’s maakt u gebruik van een flitsschoen en/of een ‘hot-shoe’ waarmee u contact met de camera maakt.
Tip
Maak, indien mogelijk, gebruik van een TTL-flitser waarmee het flitsbereik en de lichtintensiteit door de camera worden geregeld. (TTL staat voor Through The Lens, of lichtmeting door de lens).
Figuur 1.14: De Sony 828 met een externe flitser
23
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 24
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Tip
Let er bij de aanschaf van de camera op dat u de werking van de flitser kunt regelen. Zo kunt u de flitser automatisch laten werken als dat nodig is. Of u zet de flitser permanent aan of uit.
De PowerShot A510 en A520 zijn de eerste digitale camera’s van Canon met een zoomflits. Het zoommechanisme van de flits is gekoppeld aan de zoomlens en versmalt de spreidhoek van de flits om het flitsbereik bij tele-foto’s te vergroten. Een nieuw, als optie leverbaar High Power Flash-accessoire, de HF-DC1, zorgt voor verdere uitbreiding van de opties voor nacht- en binnenopnamen. Deze Slave Unit met zijn richtgetal van 18 (ISO 100) flitst automatisch synchroon met de in de camera ingebouwde flitser, eventueel voorflitsen daargelaten. De flitsintensiteit kan worden ingesteld op drie niveaus, afhankelijk van de diafragmawaarde van de camera. Deze flitser wordt op de camera gemonteerd met een meegeleverde steun, waardoor het mogelijk blijft de camera met de flitser op een statief te monteren.
1.11 Kleurweergave Bij het testen van een digitale camera kijkt u naar de weergave van de kleuren in de foto die u hebt gemaakt. Komen deze overeen met de kleuren in de werkelijkheid? Let vooral op de kleur rood. Let op de doortekening in het rode oppervlak. Fotografeer bijvoorbeeld een rode jurk of het rode gedeelte van een schilderij. Veel beeldsensoren hebben moeite om rood goed weer te geven.
Tip
U maakt een eigen testopstelling door veelkleurige voorwerpen op een tafel te leggen, zoals een open doos kleurpotloden, waterverf, een kleurenfoto, eurobiljetten, enzovoort. Leg er ook een aantal metalen voorwerpen bij zoals een theezeefje, paperclips, een cd-rom enzovoort. Maak foto’s bij dag- en kunstlicht met verschillende camera’s en vergelijk de resultaten.
Let bij het testen verder op de volgende belangrijke zaken: – – – – – –
resolutie; beeldkwaliteit bij daglicht; beeldkwaliteit bij kunstlicht; ergonomie; uitrusting; service. De A520 is uitgerust met de alom geroemde, krachtige DIGIC-processor van Canon die een superieure beeldkwaliteit, snelle camerareacties en een economisch gebruik van het accuvermogen mogelijk maakt. Canons iSAPS-sys-
24
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 25
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
teem analyseert als een soort van ingebouwde assistent een aantal compositiefactoren zoals de zoompositie en de lichtsterkte om te voorspellen welk type foto er wordt gemaakt. Dit zorgt voor snellere automatische scherpstelling, betere automatische belichting en een nauwkeurige automatische witbalansregeling. De intelligente beeldrichtingsensor bepaalt de richting van de camera tijdens het maken van opnamen om de beeldkwaliteit te optimaliseren en de afbeelding automatisch in de juiste weergavestand te draaien.
1.11.1 Kleur en andere opnamevarianten Meestal fotografeert u in kleur, maar sommige onderwerpen lenen zich beter om in zwart/wit of een andere opnamevariant op te nemen. Het is handig als u de camera kunt instellen op een andere opnamevariant, zoals kleurnegatief, sepia of solarisatie (zie hoofdstuk 2).
1.12 Aansluiting op de computer Met behulp van een kabeltje kunt u de digitale camera verbinden met de computer. Onder Windows XP wordt de camera herkend. De Wizard Camera en scanner gebruikt u om de foto’s uit het camerageheugen naar de computer te kopiëren (zie hoofdstuk 4). De consumentencamera’s hebben meestal een USB-aansluiting. USB 2.0 is de snelste variant en zorgt voor een snelle gegevensoverdracht. Duurdere camera’s hebben ook een FireWire-aansluiting. De snelheid van beide poorten is nagenoeg gelijk.
Figuur 1.15: De camera aansluiten op de computer
25
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 26
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
1.13 Camerageheugen Er zijn verschillende soorten geheugenkaarten die in digitale camera’s worden gebruikt. De drie meest voorkomende geheugenkaarten zijn:
1.13.1 Floppydrive Een floppydrive heeft een geheugencapaciteit van 1,44 Mb. Een camera met een floppydrive als geheugen kan als gevolg daarvan alleen opnamen in een lage resolutie (640x480) opnemen. Op een diskette passen ongeveer twintig opnamen. Het grote voordeel is dat diskettes goedkoop zijn en dat u deze gemakkelijk kunt wisselen.
Opmerking
Dit type digitale camera wordt niet meer gemaakt, eenvoudig omdat de consument met een hogere resolutie wil fotograferen.
1.13.2 Cd-R Slechts enkele digitale camera’s gebruiken een cd-r als opslagmedium. De snelheid waarmee het beeld wordt weggeschreven, is lager dan bij camera’s met een geheugenchip. Het grote voordeel is echter dat u enorm veel foto’s op een cd-rom kunt branden tegen zeer geringe kosten.
1.13.3 Compact Flash Cards CompactFlash™ is een erg klein draagbaar geheugenkaartje en werd in 1994 door SanDisk geïntroduceerd. CF-kaartjes wegen bijna niets en hebben de afmeting van een luciferdoosje. De kaartjes zijn ontworpen met de flashtechnologie. Met deze techniek kunnen zonder het gebruik van een batterij gegevens naar het geheugen worden geschreven. De kaartjes bevatten geen bewegende delen en zijn daardoor veel betrouwbaarder dan kaarten waarin wel bewegende onderdelen zitten.
1.13.4 SmartMedia Card Sinds de introductie in 1997 is de SmartMedia™-kaart gebruikt in digitale camera’s, audio-spelers en andere elektronische apparatuur (zie figuur 1.16). Meer dan 50% van alle digitale camera’s hebben een kaart van SmartMedia™. De kaart heeft een eenvoudige structuur en is gemakkelijk te gebruiken als opslagmedium.
26
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 27
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
Figuur 1.16: CompactFlash-kaarten van verschillende capaciteit en merken
1.13.5 MultiMediaCard Na de CompactFlash, SmartMedia en de Memory Stick van Sony is in 1997 de MultiMediaCard ontwikkeld door SanDisk in samenwerking met Siemens en wordt nu op de markt gebracht door de MultiMediaCard Association. De Canon PowerShot A520 gebruikt een MultiMediaCard. Het kaartje is 32x24x1,4 mm en dus slechts 1/5 van het formaat van een CompactFlash kaart. Net als bij de andere kaarttypes, wordt ook de capaciteit van MMC steeds groter en begin 2004 is 512 Mb het maximum. Per Mb kunt u er een minuut muziek op opslaan of 600 pagina’s tekst. Vanwege de kleine afmetingen kan de MMC ook gebruikt worden in mobiele telefoons, MP3-spelers, notebooks, GPS en digitale (video)camera’s. Het kaartje bevat een 7-pins seriële connector en gebruikt ROM-technologie voor alleen-lezen applicaties en Flash-technologie voor lees-schrijfapplicaties zoals digitale camera’s. Omdat het een DOS/Windows-structuur gebruikt voor de bestandsstructuur is de MultiMediaCard compatibel met desktop computers. De kaart is aan te sluiten via parallelle, seriële of USB-poorten en ook via PC-kaart-adapters. Het stroomverbruik van de kaartjes is zeer laag en met een simpele AA batterij kunnen ze daarom goed gebruikt worden in zeer kleine consumenten-elektronica.
Figuur 1.17: De MultiMediaCard voor de Canon PowerShot A520
27
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 28
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
1.13.6 Sony Memory Stick De Sony Memory Stick voor digitale gegevensopslag is ontworpen om een standaard opslagmedium te worden voor Sony-apparatuur. Hij is kleiner dan een plakje kauwgum maar bevat toch minimaal 8 Mb-geheugen (drie keer zoveel als een 1,44 Mb-diskette). Hij is leverbaar in verschillende varianten tot 1 Mb. Tevens is er een PC-adapter zodat u de afbeeldingen zonder tussenkomst van de digitale camera kunt opslaan op uw computer. Dankzij het compacte ontwerp is hij erg geschikt voor kleine digitale elektronische apparaten zoals digitale foto- en videocamera’s.
Figuur 1.18 De Memory Stick van Sony
1.14 Specifieke eisen Bij de aanschaf van een digitale camera zijn er nog een aantal specifieke eisen die voor de keuze van doorslaggevende betekenis kunnen zijn.
1.14.1 Batterij Sommige batterijen geven de gebruikstijd aan. De gebruikstijd die u afleest, wordt berekend onder bepaalde omstandigheden. Als deze omstandigheden wijzigen, wijzigt ook de gebruiksduur. Gaat u bijvoorbeeld veel flitsen of u gebruikt de zoom van de lens regelmatig dan zal de batterij natuurlijk sneller leeg zijn dan wanneer u zonder flits op een vast brandpuntsafstand fotografeert. Veel compactcamera’s worden geleverd met AA-batterijen. U kunt deze camera’s ook gebruiken met oplaadbare batterijen.
Figuur 1.19: De batterijen voor uw camera
28
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 29
H O O F D S T U K 1 De digitale camera
1.14.2 Meegeleverde software Meestal wordt bij de digitale camera ook software meegeleverd. Meestal zijn dit drivers voor Windows-versies lager dan Windows XP. Voor Windows XP hoeft u namelijk niets te installeren. Beeldbewerkingssoftware is altijd handig en dit programma kunt u zeker installeren. Hiermee maakt u van uw computer direct een digitale donkere kamer. Nadat u de foto’s naar de harde schijf van de computer hebt overgebracht kunt u deze gaan bewerken. Vaak krijgt u de ‘light’-versie van een beeldbewerkingsprogramma waarmee u eenvoudige bewerkingen kunt uitvoeren (zie hoofdstuk 5). Software en toegang tot CANON iMAGE GATEWAY De meegeleverde software bestaat onder andere uit ZoomBrowser EX (Windows) en ImageBrowser (Mac) voor het bekijken, beheren en archiveren van foto’s. Andere meegeleverde software zijn PhotoStitch en PhotoRecord, plus ArcSoft PhotoStudio voor fotobewerking. Als drivers zijn TWAIN (Windows 98/2000) en WIA (Windows Me) meegeleverd. Via de Picture Transfer Protocol- (PTP-)ondersteuning kan men de camera aansluiten op elk systeem met Windows XP (SP1 – 2) of Mac OS X (v10.1.5 – 10.3) zonder dat het nodig is een driver te installeren. De koper van deze camera mag zich aanmelden voor 100Mb aan opslagruimte op de CANON iMAGE GATEWAY, een online gallery waar men foto’s en videoclips(*) in albums kan opslaan en deze met geselecteerde vrienden en kennissen kan delen. Ook kan men vanaf CANON iMAGE GATEWAY nieuwe My Camerafuncties (zoals sluitergeluiden en opstartafbeeldingen) naar de camera downloaden.
1.14.3 Handleiding (taal) Belangrijk is dat er bij de camera een handleiding wordt meegeleverd waarin u precies kunt lezen waarvoor welke knopjes dienen en welke functies worden in- of uitgeschakeld. Niets is frustrerender dan dat u een bepaalde functie niet kunt vinden. Let daarbij ook op het menu in de camera zelf. Kunt u begrijpen wat een bepaalde menuoptie doet als deze in het Engels wordt weergegeven? Als u deze taal niet beheerst, is het misschien beter om een camera aan te schaffen waar alles ook in het Nederlands wordt weergegeven en uitgelegd (zie hoofdstuk 2).
29
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 30
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
1.15 Accessoires Het kopen van accessoires kunt u beter meteen tijdens de aanschaf van de camera doen. Een aantal hebt u eigenlijk ook direct nodig. Om u te helpen nog meer uit uw digitale camera te halen, heeft u de keuze uit een groot aantal optionele accessoires, zoals een tot 40 meter diepte waterdichte camerabehuizing, hoge capaciteit oplaadbare accu’s, groothoek- en teleconverters plus een High-Power flitser om ook ’s nachts te kunnen fotograferen. Naast groothoek- en teleconverters en close-up objectieven omvatten de als optie verkrijgbare accessoires een onderwaterbehuizing die tot op een diepte van 40 m waterdicht is en die de apparatuur beschermt tegen stof, zand en sneeuw. Deze behuizing is voorzien van een flitsdiffusieplaat die het sneeuweffect helpt tegengaan dat wordt veroorzaakt door vreemde deeltjes die in het water zweven. Een 16Mb MMC-kaart wordt met de camera meegeleverd.
1.15.1 UV-filter De lens van de camera is niet beschermd tegen vuil en krassen als u deze niet beschermt. Het is daarom beter direct bij de aanschaf van uw toestel een UV-filter voor de lens te monteren. Naast bescherming houdt een UV-filter ook de ultra violette straling tegen. Vooral op het water en in de bergen is deze straling hinderlijk en veroorzaakt een blauwzweem.
Figuur 1.20: Een UV-filter beschermt de lens tegen krassen
1.15.2 Polarisatiefilter Het polarisatiefilter voorkomt spiegelingen op oppervlakten die niet van metaal zijn, zoals een waterpartij. Het is ook goed bruikbaar voor het donkerder afbeelden van de blauwe lucht zonder de kleurweergave van het overige beeld in gelijke mate te beinvloeden.
30
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 31
H O O F D S T U K 1 Van analoog naar digitaal
Figuur 1.21: Een polarisatiefilter
1.15.3 Fototas Een fototas beschermt het hele apparaat tegen stoten, krassen, grote temperatuurwisselingen, enzovoort. Een fototas moet groot genoeg zijn om de camera met de toebehoren te bevatten. Er zijn tegenwoordig heel veel verschillende modellen te krijgen. Het rugzakmodel is handig als u uw camera meeneemt tijdens een wandeling of op de fiets.
Figuur 1.22: Een fototas houdt uw spullen handig bij elkaar
1.15.4 Externe flitser Als u veel flitst is de ingebouwde flits op de camera misschien niet toerijkend om alle opnamen te kunnen maken. Een externe flitser schuift u op de flitsschoen of verbindt u met een kabeltje aan het fototoestel. Controleer goed welke externe flitser bij uw toestel past. Een verkeerde flitser kan schade veroorzaken aan uw digitale camera.
31
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 32
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
1.16 Onderhoud en gebruik Het spreekt vanzelf dat u uw digitale camera voorzichtig moet behandelen. Als u uw camera niet gebruikt, berg deze dan op in de fototas. Laat het toestel niet in de felle zon liggen of op een vochtige plaats. Lees ook de gebruiksaanwijzing op dit punt. Verder is uw camera een begeerd artikel voor dieven. Houdt uw camera dan ook altijd goed vast als u door een drukke straat loopt of op een plek bent waar veel mensen zijn. Vanzelfsprekend moet u uw camera nooit onbeheerd achterlaten. Controleer regelmatig of de lens goed schoon is. Kleine stofjes en opgedroogde waterspetters kunnen hinderlijke vlekken op de opname veroorzaken. Gebruik een lensdoekje om de lens schoon te maken.
1.17 Samenvatting Het aanschaffen van een digitale camera die bij u past is lastig. Aan de ene kant is er vaak het beperkte budget met aan de andere kant veel eisen die aan het toestel worden gesteld. Met behulp van de informatie in dit hoofdstuk kunt u een keuze maken. Op het Internet vindt u websites waar u informatie kunt opvragen over toestellen van verschillende merken en een prijsvergelijk doen.
32
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 33
Ken uw camera
2
U hebt een digitale camera gekocht en wilt daarmee uw foto’s gaan maken. In dit hoofdstuk krijgt u een groot aantal praktische tips die u bij het fotograferen kunt gebruiken. We gaan eerst in op de mogelijkheden van uw toestel. Als voorbeeld gebruiken we de Canon PowerShot A520.
Na dit hoofdstuk kunt u: – beter gebruik maken van uw digitale fotocamera; – de juiste instellingen in het cameramenu kiezen.
2.1 Beeldkwaliteit Bij het fotograferen met een digitale camera is het belangrijk om te weten wat u met de opnamen gaat doen. Bij de aanschaf van de camera hebt u daarover al nagedacht en op basis daarvan een toestel gekocht. Ook bij het nemen van foto’s is het altijd nog mogelijk om de beeldkwaliteit aan te passen. In de onderstaande tabel ziet u welke invloed de beeldkwaliteit heeft op de bestandsomvang en hoeveel foto’s u kunt maken met een bepaald camerageheugen. De Canon PowerShot A520 heeft twee knoppen waarmee u de instellingen van de camera kunt aanpassen (zie figuur 2.1). Zet de modusschakelaar op het pictogram camera. Druk op de knop FUNC. en de knop of om een functie te selecteren. Gebruik de knop of om de gewenste instelling te selecteren. De volgende functies kunt u aanpassen: Belichtingscompensatie, Witbalans, Transportmode, ISO-waarde, Foto-effect, Lichtmeting, Sterkte van flits, Resolutie, Resolutiefilms en Compressie (fotokwaliteit).
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 34
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Formaten foto’s tegenover afdrukgrootte
Tabel 2.1: Beeldkwaliteit versus pixels en afdrukgrootte
Afmeting in pixels
Afmeting afdruk foto
Aantal pixels (minimum)
800x600
15x10 cm
0,5 miljoen
1280x1024
24x16 cm
1,4 miljoen
1600x1200
30x20 cm
2 miljoen
2272x1704
45x30 cm
4 miljoen
Modusschakelaar voor opnemen en afspelen
Knop DISP. (Display/Weergave)
Figuur 2.1: De Canon PowerShot met de knoppen voor het instellen van functies en het menu Knop FUNC. /Functie tevens een beeld wissen Knop Menu Knop Afdrukken/Delen
Tip
De Canon PowerShot is een van de weinige digitale camera’s waarvan u de menufuncties in het Nederlandstalig kunt instellen. Dit gaat als volgt:
1 2 3 4 5
34
Druk op de knop MENU. Selecteer instellen (pictogram sleutel en hamer) met de knop . Selecteer Taal met de knop of en druk op de knop SET. Selecteer Nederlands met de knop , , of . Druk tweemaal op de knop MENU om het menu uit te schakelen.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 35
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
2.2 Bestandsformaten De beeldkwaliteit is mede afhankelijk van het gekozen bestandsformaat. Voor het maken van foto’s die u wilt laten afdrukken bij een afdrukservice is het gebruik van het JPEG-formaat prima. De meeste compactcamera’s slaan de beelden in dit formaat op. Voor professionele fotografie wordt ook het TIFF-formaat en RAW gebruikt (zie hoofdstuk 1).
2.2.1 JPEG-formaat Het JPEG-formaat is een bestandsformaat dat ontstaat als de informatie uit de beeldsensor gecomprimeerd wordt opgeslagen. JPEG is de afkorting van Joint Photographers Expert Group. JPEG comprimeert het beeld door bepaalde beeldinformatie te verwijderen die voor het weergeven van de foto minder belangrijk is. Uiteindelijk zult u hiervan niet veel merken als u uw afdrukken ophaalt bij de afdrukservice. Het is echter wel zo dat een klein deel van de kwaliteit van de foto verloren gaat. De mate van compressie bepaalt ook de kwaliteit. JPEG-L (large) comprimeert het bestand minder dan JPEG-M of -S. JPEG kan door verschillende besturingssystemen voor computers worden gelezen. De Canon PowerShot A520 maakt foto’s in het JPEG-formaat met verschillende compressievarianten. 1 2 3
Druk op de knop FUNC. Selecteer de onderste optie L met de knop of . Selecteer de resolutie met de knop of .
Instelling
Resolutie
L M1 M2 S Briefkaart
2272 x 1704 1600 x 1200 1024 x 768 640 x 480 1600 x 1200
2.3 Zippen van beeldbestanden Als u grote bestanden hebt, dan bestaat er een methode om een bestand kleiner te maken. Dit wordt comprimeren genoemd en uitgevoerd met bijvoorbeeld WinZip (www.winzip.com). Het Zippen van beeldbestanden in het JPEG-formaat doet de bestandsomvang niet verminderen. Dit komt omdat het JPEG-bestand al gecomprimeerd is. Een reden om het wel te doen is dat u een wachtwoord aan een bestand kunt toekennen dat met WinZip is gecomprimeerd. Een dergelijk bestand kunt u ver-
35
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 36
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
volgens veilig over internet versturen zonder dat een ander het kan bekijken. Vervolgens geeft u het wachtwoord door waarmee het Zip-bestand kan worden uitgepakt. Verder kan het handig zijn om een aantal bestanden bij elkaar te houden in een enkel Zip-bestand. Bovendien kunt u een tekstbestand met een beschrijving van de afbeeldingen aan het Zip-bestand toevoegen.
Opmerking
Winzip 9.0 is de laatste versie van het programma. Via de website kunt u het programma downloaden (www.winzip.com). Na de installatie is het mogelijk om programma’s in- en uit te pakken. Bij het programma wordt een uitgebreide Engelstalige handleiding geleverd.
Figuur 2.2: Met WinZip opent u gecomprimeerde bestanden
2.4 Resolutie Een beeldbestand is opgebouwd met behulp van picture elements (pixels). Hoe meer pixels een foto bevat des te scherper de opname zal zijn. Hoe scherper een foto is des te groter kunt u de foto afdrukken. In de volgende tabel vindt u een overzicht van de resolutie in relatie tot het aantal pixels en de grootte van de afdruk die maximaal haalbaar is.
Formaten foto’s tegenover afdrukgrootte
Tabel 2.2: De resolutie bepaalt de grootte van de afdruk
36
Afmeting in pixels
Afmeting afdruk foto
Aantal pixels (minimum)
800x600
15x10 cm
0,5 miljoen
1280x1024
24x16 cm
1,4 miljoen
1600x1200
30x20 cm
2 miljoen
2272x1704
45x30 cm
4 miljoen
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 37
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
Camera’s worden ingedeeld in bepaalde categorieën, zoals 2 megapixel-camera, 3, enzovoort. De categorie wordt bepaald door de hoogst mogelijke resolutie waarmee u een opname kunt maken. U kunt natuurlijk ook in lagere resolutie opnemen, afhankelijk waarvoor u de foto wilt gaan gebruiken.
2.5 Cameramenu-instellingen Het is belangrijk dat u leert werken met het cameramenu. Naarmate u meer met het menu gaat werken, des te meer gaat u begrijpen waarom u in bepaalde situaties een menu-optie moet gebruiken. Lees de handleiding als u bepaalde optie’s niet begrijpt. De Canon PowerShot 520 wordt geleverd met een Nederlandstalige handleiding welke ook op de meegeleverde cd-rom staat.
Figuur 2.3: Werken met het menu van de camera
2.5.1 Datum en tijd instellen Nadat u uw camera hebt gekocht is het verstandig om even na te gaan of de datum en tijd goed staan ingesteld (zie figuur 2.4). Ook als u op vakantie een tijdgrens passeert, past u de datum en tijd aan zodat u later weet wanneer en op welk uur de foto is gemaakt. U kunt datum en tijd opnemen in de foto door deze functie aan te zetten. Deze informatie wordt samen met de afbeelding opgeslagen en in het beeldbewerkingsprogramma ziet u deze weer terug.
37
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 38
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 2.4: Controleer of de datum en tijd op de camera goed zijn ingesteld
2.5.2 Witbalans De witbalans bepaalt de kleurtemperatuur waarmee een foto wordt genomen. Licht uit verschillende lichtbronnen heeft een andere kleurtemperatuur. In het cameramenu staat voor elke lichtbron een ander pictogram (zie figuur 2.5). Zo geeft zonlicht een ander licht dan TL- of flitslicht. De witbalans zorgt ervoor dat de kleuren natuurlijk op de foto worden weergegeven. Als u de witbalans op automatisch instelt, hebt u geen omkijken meer naar de witbalans. Als u veel flitsfoto’s maakt, kunt u de witbalans op flitsen zetten (bliksemschicht). Bekijk na het wijzigen van de witbalans het resultaat. Vooral bij gemengd licht, bijvoorbeeld als u vanaf de straat een foto van een verlichte winkel maakt, is de keuze van de witbalans belangrijk. Het bepaalt de sfeer die de foto uitstraalt.
Lamplicht TL-licht TL-licht H Custom
Figuur 2.5: De witbalans stelt u in het functiemenu in Automatisch Bewolkt Daglicht
38
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 39
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
Figuur 2.6a/b/c/d/e: De witbalans heeft invloed op de kleur van de foto
2.5.3 Foto-effect Meestal maakt u foto’s in kleur. Dat is ook logisch, want u kunt in een beeldbewerkingsprogramma foto’s bijvoorbeeld wijzigen in grijswaarden of een ander contrasteffect meegeven. Als u zeker weet dat u geen kleurafdruk nodigt hebt, kunt u met de meeste camera’s ook zwart-wit instellen of sepia-opnamen maken. Dit heeft als voordeel dat de kleureninformatie niet opgeslagen hoeft te worden, zodat u meer foto’s kunt maken met hetzelfde camerageheugen.
Figuur 2.7: Stel het fotoeffect in als u met verschillende kleurintensiteit- en contrasteffecten wilt opnemen
Zwart/wit – opnamen in zwart-wit Sepia – opnamen in sepiatonen Onscherpte – randen van de opname worden iets vager gemaakt Neutraal – opnemen met neutrale tinten Levendig – contrast en kleurintensiteit wordt benadrukt Effect uit – opname zonder foto-effect
2.6 Kleurechtheid Sommige digitale camera’s kunnen ook de kleureffecten van een analoge film nabootsen, zoals bij de digitale spiegelreflexcamera S3 van Fujifilm. Deze verschillen zijn meestal maar heel klein, maar vooral bij portretfotografie kan dat net iets uitmaken. U bepaalt de beste kwaliteit door de afbeeldingen naast elkaar te leggen.
39
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 40
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Ook kan het verschil ontstaan bij de afdrukservice waar u de foto’s laat afdrukken of het papier waar u thuis op afdrukt.
Opmerking
Figuur 2.8a/b: Met behulp van een filter kunt u het effect van de korrel nabootsen
40
Met behulp van filters en effecten in het beeldbewerkingsprogramma is het mogelijk om de korrel van een analoge film na te bootsen. Vooral in de zwart-wit-fotografie kan dit bijzondere effecten geven.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 41
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
2.7 ISO-instelling Het aanpassen van de ISO-waarde kan tot wisselende resultaten leiden. De meeste digitale camera’s staan standaard ingesteld op 100 ISO. Dit is te vergelijken met het fotograferen met een analoge camera en een 100 ASA film. Als u de ISO-waarde verhoogt dan kunt u een snellere sluitertijd kiezen of een kleiner diafragma. Ook als het net te donker wordt om een foto te maken kunt u met een hogere ISO-waarde nog net fotograferen zonder bewegingsonscherpte. Een hogere ISO-waarde voegt echter wel ruis of een korrelstructuur toe aan de afbeelding (zie figuur 2.9). Het is zelfs zo dat bij weinig licht en een hoge ISO-waarde de foto’s onvertoonbaar worden. Beeldbewerkingsprogramma’s bevatten soms filters om deze ruis enigszins op te heffen.
Figuur 2.9a/b: Het verschil tussen een opname met een lage en een hoge ISO-instelling
2.8 Lichtmeting Voor elke opname wordt het licht gemeten. Er zijn verschillende belichtingsmethoden mogelijk. Afhankelijk van het type digitale camera kunt u er een of allemaal gebruiken. Met de Canon PowerShot A520 hebt u keuze uit drie instellingen.
41
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 42
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Spot Figuur 2.10a: Methoden voor lichtmeting Deelmeting
Gem. centrummeeting
2.8.1 Deelmeting Deelmeting is geschikt voor standaardopnameomstandigheden, waaronder objecten die van achteren worden belicht. De camera verdeelt het beeld voor lichtmeting in een aantal gebieden. De camera beoordeelt de belichtingsomstandigheden, zoals de positie van het object, de helderheid, achtergrond, direct licht en de belichting van achteren, en past de belichting van het hoofdobject vervolgens automatisch aan. Stel de camera in op automaat als u zich niet wilt bemoeien met de instellingen voor diafragma en sluitertijd. U kunt zich dan helemaal richten op het onderwerp zonder te hoeven denken aan de techniek van de camera. Let er echter op dat de camera u kan beduvelen bij tegenlicht, sneeuw en donkere onderwerpen. Op de camera zit meestal een knop voor onder- en overbelichting (+/-). U draait naar plus om een donkere partij iets meer licht te geven. De camera kiest een groter diafragma of een langere sluitertijd. Draai naar de – om het diafragma meer te sluiten of een snellere tijd te kiezen, bijvoorbeeld om overbelichting van de lucht te voorkomen. De compenstatie voor de lichtmeting vindt u in het menu FUNC. (zie figuur 2.10b). Met behulp van de knop en belicht u meer of minder.
2.8.2 Gemiddelde centrummeting Hierbij wordt het gemiddelde genomen van het licht dat binnen het gehele frame wordt gemeten, maar de nadruk ligt op het licht in het midden van het frame.
42
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 43
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
Figuur 2.10b: De belichtingscompensatie instellen met de PowerShot A520
2.8.3 Spot Het gebied binnen het spotmetingsframe in het midden van het LCD-scherm wordt gemeten. Gebruik deze instelling wanneer u de belichting wilt instellen op het onderwerp midden op het frame.
2.9 Programmakeuzewiel De meeste camera’s beschikken over een programmakeuzewiel waarmee u de creatieve instellingen van de camera bereikt. De Canon PowerShot A520 bevat onder andere vier instellingen voor het belichten van de opname.
2.9.1 Sluitertijd-voorkeuze De sluitertijd-voorkeuze kiest u als u invloed wilt hebben op de duur van de opening van de sluiter. U selecteert een sluitertijd met de knoppen of . Wanneer u de sluitertijd instelt in de automatische belichtingsmodus met sluitertijd, selecteert de camera automatisch een diafragmawaarde in overeenstemming met de helderheid. Met een kortere sluitertijd kunt u een momentopname van een bewegend onderwerp maken. Stel dat u een wielrenner op de foto wilt zetten zonder dat er bewegingsonscherpte optreedt. U zet de sluitertijd dan op 1/500 of nog sneller. Het diafragma past zich automatisch bij deze tijd aan. Met een langere sluitertijd genereert de camera een vloeiend effect en zorgt ervoor dat u in een donkere omgeving zonder flits kunt fotograferen.
43
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 44
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 2.11: Een opname die met een hoge sluitertijd is gemaakt
2.9.2 Automatische sluitertijd en diafragmawaarde P – Bij deze stand stelt de camera automatisch de sluitertijd en de diafragmawaarde in. Gebruik de automatische belichtingsmodus als u wilt dat de camera automatisch de sluitertijd en de diafragmawaarde aan de helderheid van de situatie aanpast. De sluitertijd en diafragmawaarde worden op het LCD-scherm rood weergegeven als het niet is gelukt de juiste belichting in te stellen.
2.9.3 Diafragma-voorkeuze Av – De diafragmawaarde bepaalt de hoeveelheid licht die op de sensor valt. Wanneer u het diafragma instelt in de automatische belichtingsmodus met diafragmapriorieit, selecteert de camera automatisch een sluitertijd in overeenstemming met de helderheid. Als u een lagere diafragmawaarde selecteert (het diafragma wordt groter), kunt u de achtergrond laten vervagen en zo bijvoorbeeld een portret maken zonder een storende achtergrond. Bij een hogere diafragmawaarde (de diafragmaopening wordt kleiner) zijn zowel de voor- als achtergrond scherp in beeld. Hoe hoger de diafragmawaarde, des te groter wordt het bereik van de afbeelding die wordt scherpgesteld.
2.9.4 Handmatig instellen M – U kunt de sluitertijd en het diafragma handmatig instellen wanneer u opnamen wilt maken. U kunt bijvoorbeeld een langere belichting instellen als u onder bepaalde omstandigheden wilt fotograferen.
44
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 45
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
Figuur 2.12a/b: Een opname met een kleine en een grote diafragmaopening
Als u de ontspanknop half indrukt, wordt op het LCD-scherm een getal weergegeven. Dit is het verschil tussen de standaardbelichting en de geselecteerde belichting. Als het verschil meer dan ongeveer 2 stappen is, ziet u –2 of +2 in het rood.
2.10 Inzoomen U gebruikt de zoom als u minder van het onderwerp wilt opnemen (inzoomen). Een zoom is ook handig als u fysiek niet dichter bij het onderwerp kan komen, bijvoorbeeld als een hek of sloot uw weg blokkeert. U gaat uitzoomen als u meer van het onderwerp wilt opnemen, bijvoorbeeld bij het fotograferen van landschappen.
Waarschuwing
Let er wel op dat een groothoekinstelling vertekening van het beeld geeft als u een onderwerp van dichtbij fotografeert. Zo zal een portret behoorlijk misvormd zijn als u dit met een groothoekinstelling maakt. U kunt dan beter wat meer afstand nemen en inzoomen.
45
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 46
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 2.13a/b: Hetzelfde onderwerp met groothoek- en met telelens gefotografeerd
2.11 Macro-opname Als u een liefhebber bent van macro-fotografie dan wilt u een vlinder op een bloem kunnen fotograferen of een mier in het zand. Hiervoor moet de camera beschikken over een macro-instelling. Let er op dat de zonnekap geen schaduw werpt over het onderwerp of dat u zo dicht bij moet komen dat het licht wegvalt. Met een ringflitser kunt u het onderwerp beter belichten. Deze flitsers zijn echter prijzig en worden daarom vooral door professionele fotografen gebruikt.
Figuur 2.14: Een macroopname van een detail van een hazelaar
2.12 Flitsen De flitser is niet alleen bedoeld voor het belichten van de foto bij binnenopnamen. Controleer het flitsbereik van de flitser en zorg dat u daarbinnen blijft. Het flitsbereik is de maximale afstand waarop uw foto nog juist wordt belicht als u de flitser gebruikt. U kunt de flitser buiten gebruiken om schaduwpartijen te verzachten en de kleurweergave te verbeteren. Speciaal bij tegenlicht kan de flitser zorgen voor
46
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 47
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
opheldering van te donkere beelddelen en de kleuren in de foto terugbrengen (invulflits). Door te flitsen worden de kleuren op de voorgrond ook helder weergegeven. Let bij het flitsen op hinderlijke reflecties in ramen of andere glimmende oppervlakken. Met beeldbewerkingssoftware kunt u in geval van nood de schittering op brillenglazen en andere voorwerpen nog wel iets wegwerken, maar dat vraagt tijd. Door een flitskapje te gebruiken of een halfdoorschijnend stukje papier voor de flitser te plaatsen kunt u het flitslicht wel wat meer verspreiden (diffuus maken). Hierdoor worden de schaduwen verzacht en krijgt u meestal een beter resultaat.
Figuur 2.15a/b: Flitsen om donkere partijen in te vullen
2.13 Scherpstelling De scherpstelling van een digitale camera staat meestal op de automaat of autofocus. Goedkopere camera’s zijn qua scherpstelling helemaal niet te beïnvloeden. Alles is scherp op de foto of niets is scherp. Met de autofocus aan richt u op dat gedeelte in het onderwerp dat u scherp wilt stellen. Gun de camera even de tijd om het lenzenstelsel aan te passen en druk dan pas af. Snel richten en meteen afdrukken heeft meestal onscherpe foto’s tot resultaat.
Figuur 2.16: De plaats waarop wordt scherpgesteld is bepalend voor het wel of niet slagen van een foto
47
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 48
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
In slechte lichtomstandigheden werkt de autofocus soms niet . Het is dan te donker om het detail van het onderwerp waarop scherpgesteld moet worden, te vinden. U kunt dan de focus op handmatig zetten en proberen met de hand scherp te stellen. U kunt de AF-functie van de A520 uitschakelen zodat u met de hand scherp kunt stellen. 1 Druk op de knop MF totdat de functie wordt weergegeven. 2 Stel scherp met de knop of en maak de opname. Bekijk het beeld op het LCD-scherm totdat dit scherp verschijnt. 3 Als u nogmaals op de knop MF drukt, wordt de handmatige scherpstelling geannuleerd. U kunt de selectiemethode voor het AF-frame (frame voor automatisch scherpstellen) zelf instellen. Het AF-frame verschijnt wanneer het LCDscherm wordt ingeschakeld. Bij de stand Aan selecteert de camera automatisch een van de 9 AF-frames op basis van de omstandigheden voor de opname. Bij de stand Uit wordt het middelste van de 9 AF-frames ingesteld als actief frame. Dit is handig omdat u zo precies weet waar het brandpunt ligt.
2.14 Sneller starten In het vorige hoofdstuk zijn de begrippen opstarttijd, afdruktijd en opslagtijd al even aan de orde geweest. In de praktijk van het fotograferen wilt u deze tijden zo kort mogelijk houden, omdat anders de kans groot is dat de situatie die u wilt fotograferen voorbij is. Hierna behandelen we de factoren die bepalen of u een foto wel of niet snel kunt nemen.
2.14.1 Opstarttijd Dit is de tijd die het kost voordat de camera gereed is om een foto te maken. Deze tijd varieert van 1 tot 5 seconden. Dat is langer dan u gewend bent met een gewone analoge camera. De oorzaak van de vertraging is dat de processor in de camera een zelftest moet doen voor alle instellingen, het besturingssysteem moet opstarten en veel functies beschikbaar moet maken voor het maken van een foto. Veel gebruikers van een digitale camera ergeren zich terecht aan de tijd die het duurt voordat de camera gereed is om een foto te maken. De nieuwe generatie camera’s zijn wat dat betreft wel iets verbeterd. U hebt maar weinig invloed op deze tijd als u in de instelling Automaat de camera opstart. Zet de flitser uit zodat deze niet eerst hoeft te wor-
48
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 49
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
den opgeladen. Als u ongemerkt snel foto’s wilt maken (point-and-shoot) zult u vooraf de camera eerst aan moeten zetten, zodat uw camera klaar is om een interessante foto te maken.
2.14.2 Afdruktijd De afdruktijd of ‘lagtime’ is de tijd tussen het indrukken van de ontspanknop en het moment dat de foto werkelijk wordt genomen. De tijd wordt gebruikt om de camera scherp te stellen en de belichtingstijd te berekenen. Deze tijd is bij digitale camera’s langer dan bij analoge en daardoor kan het gebeuren dat u het juiste moment voor de opname mist. De afdruktijd kan wel oplopen tot 2 seconden. Dat lijkt kort, maar is genoeg voor de aap die u net wilde fotograferen om uit de boom te springen. Camera’s met een lange afdruktijd zijn dan ook niet geschikt als het om momenten van snelle actie gaat.
Opmerking
Tip
U kunt de afdruktijd bepalen door het volgende te doen. Zet uw camera aan en wacht tot deze klaar is voor het maken van een foto. Zorg dat de hoogste beeldkwaliteit is ingesteld. Neem een willekeurige foto om iets op de beeldsensor te plaatsen. Druk dan de ontspanknop helemaal naar beneden en tel hoe lang het duurt voordat de foto wordt gemaakt. Een stopwatch is daarbij ook handig om de tijd op te nemen. Herhaal dit een aantal keren om het gemiddelde resultaat te bepalen. De tijd die u registreert is de tijd die u altijd nodig hebt om een foto te maken zonder dat u de opties wijzigt.
U kunt een aantal maatregelen nemen om de afdruktijd te verkorten:
1 Stel scherp voordat u een foto maakt. Richt de camera op het onderwerp en stel scherp. 2 Druk vervolgens de ontspanknop half in. 3 Als u nu afdrukt, hoeft de camera niet eerst scherp te stellen en maakt de foto sneller. 4 Beperk de beeldkwaliteit als dat kan. Hoe hoger de beeldkwaliteit is, des te langer het duurt voordat de beeldsensor de foto heeft doorgestuurd naar het camerageheugen en de camera klaar is voor de volgende foto. Vraag u af of u familiefoto’s wel in TIFF of RAW wilt maken terwijl u deze op het formaat 10 x 15 gaat afdrukken. 5 Zet de flitser uit als u deze niet nodig hebt. De flitser vraagt tijd om op te laden en het duurt dan behoorlijk lang voordat de foto klaar is.
49
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 50
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 2.17: Met de juiste instellingen kunt u ook lastige opnamen maken
2.14.3 Opslagtijd Na het maken van een foto heeft de camera tijd nodig om de foto in het camerageheugen op te slaan. Sommige camera’s beschikken over een buffer waar wel tot 40 foto’s opgeslagen kunnen worden. Hierdoor kunt u snel achter elkaar fotograferen, bijvoorbeeld sportopnamen. Als de opslagtijd te lang is kunt u maar een opname tegelijk maken en moet u wachten tot de camera klaar is met het opslaan van de foto.
2.15 Zelfontspanner Gebruik de zelfontspanner als u een foto wilt maken waar u zelf ook op staat. Plaats daarvoor de camera op een stevige ondergrond en loop snel in het beeld. Handig als u alleen op vakantie bent. Een andere toepassing is het fotograferen met een lange belichtingstijd. U zet de camera neer, bijvoorbeeld op de leuning van een kerkbank. De camera beweegt nu niet als de opname wordt gemaakt door het indrukken van de ontspanknop. De zelfontspanner van de PowerShot A520 is ingebouwd in de functie Transport mode.
50
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 51
H O O F D S T U K 2 Ken uw camera
2.16 Camerageheugen Naast de opslagcapaciteit is de snelheid van het camerageheugen ook van belang. De afbeelding wordt naar het geheugen geschreven. Bij een traag geheugen gaat dit langzaam, zodat het ook langer duurt voordat u de volgende foto kunt maken. Niets is meer frustrerend dan dat u bezig bent met een fotosessie en het geheugen in de camera is op. Neem extra camerageheugen mee op vakantie of gebruik een draagbare harde schijf met aansluiting voor het type geheugenkaart die u gebruikt. Een dergelijke harde schijf werkt op oplaadbare batterijen. Als uw geheugenkaart vol is drukt u de kaart in het apparaat. Het duurt wel enige tijd voordat alle beelden zijn overgebracht. De kaart wordt automatisch geleegd en is dan weer gereed voor gebruik. Om intussen toch foto’s te kunnen maken hebt u een extra geheugenkaart nodig. U kunt ook de foto’s in het geheugen bekijken en minder geslaagde opnamen direct verwijderen.
2.17 Zorg voor extra batterijen Het fotograferen, opslaan en bekijken van de foto’s in de digitale camera vraagt nogal wat stroom. Meestal geeft een indicator op het toestel aan hoe lang u de batterij nog kunt gebruiken. Als u batterijen kunt wisselen, is het verstandig om extra batterijen mee te nemen. Als u oplaadbare batterijen gebruikt, vergeet u dan de oplader niet? Het is erg lastig en een nieuwe oplader kopen kost meestal veel geld!
2.18 Opnemen en afspelen Natuurlijk bent u nieuwsgierig als u een foto hebt gemaakt. Met behulp van het LCDscherm en de bladerknoppen op het toestel kunt u alle foto’s direct bekijken. Bedenk wel dat dit stroom kost. Als u uw batterijen wilt sparen, wacht u met het bekijken tot alle foto’s naar de computer zijn gekopieerd. Gebruik het LCD-scherm om beelden te controleren tijdens de opname, menu-instellingen aan te passen en vastgelegde beelden af te spelen. Wanneer u op de knop DISP. drukt, wordt het LCD-scherm uitgeschakeld. Standaard wordt het bestandsnummer van de opname getoond, het aantal beelden en de datum en tijd van de opname. U kunt ook gedetailleerde informatie opvragen , zoals het histogram, de diafragmawaarde en sluitertijd .
51
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 52
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
2.19 Samenvatting De praktijk van het fotograferen is voornamelijk gebaseerd op een goede kennis van uw camera. U leert uw camera goed kennen door veel te fotograferen. Met fotogeheugen dat u steeds opnieuw kunt gebruiken is er weinig reden om niet veel te oefenen. Voor het geld hoeft u het immers niet meer te laten. In het volgende hoofdstuk geven we u een aantal tips om uw opnamen te verbeteren.
52
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:31
Pagina 53
Betere foto’s maken
3
Fotograferen is een kunst. Het is echter mogelijk om de techniek van het fotograferen te leren. Daarvoor zijn de tips in dit hoofdstuk bedoeld. Probeer deze tips toe te passen als u aan het fotograferen bent. U zult zien dat uw familie, vrienden en kennissen zich zullen verbazen over de kwaliteit van uw foto’s.
Na dit hoofdstuk kunt u: – betere foto’s maken door de tips op te volgen; – uw familie en vrienden blij maken met mooie foto’s.
3.1 Betere foto’s maken Veel foto’s kunnen met een paar eenvoudige aanwijzingen worden verbeterd. Het is een kwestie van gewoon proberen. Het voordeel van digitale fotografie is dat een opname bijna niets meer kost als u eenmaal een digitale camera hebt aangeschaft. U kunt een paar foto’s maken, de beste uitzoeken en de andere foto’s wist u gewoon uit het camerageheugen.
3.1.1 Zorg dat u altijd een fotocamera bij de hand hebt Neem altijd uw camera mee als u ergens naartoe gaat. Leuke situaties om vast te willen leggen komen meestal op onverwachte momenten en leveren de mooiste foto’s op. Leg de camera bijvoorbeeld in het dashboardkastje van uw auto of stop deze in uw binnenzak. Het is wel raadzaam om de camera in een tasje te bewaren om beschadigen te voorkomen. Zorg dat de camera gereed is voor gebruik, dus met een opgeladen batterij en genoeg vrij geheugen om foto’s op te slaan.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 54
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 3.1: Leg uw camera bijvoorbeeld in het dashboardkastje van uw auto
Waarschuwing
Let er wel op dat uw camera slecht tegen extreme warmte of koude kan. Ook is een camera altijd diefstalgevoelig. Neem de camera daarom mee als u uw auto verlaat.
3.1.2 Fotografeer uw onderwerp van dichtbij Vaak worden foto’s te ver van het onderwerp afgenomen. U kunt beter dichter bij het onderwerp gaan staan zodat storende elementen in het beeld wegvallen en het hoofdonderwerp centraal komt te staan. Fotografeer alleen dat gedeelte waar het om gaat en houd de opnameafstand zo kort mogelijk. In de gebruiksaanwijzing van de camera vindt u informatie over de minimale opnameafstand. Meestal is dit ongeveer een meter.
Figuur 3.2a/b: Fotografeer alleen dat gedeelte waar het werkelijk om gaat
54
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 55
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
3.1.3 Zoom in op het onderwerp Gebruik de zoomlens om een detail te fotograferen. Als uw camera beschikt over een macrofunctie kunt u nog dichterbij het onderwerp komen en een detail uitvergroten.
Figuur 3.3a/b: Inzoomen op een deel van het onderwerp
3.1.4 Maak ongedwongen foto’s U kent ze wel: de familiefoto’s waar iedereen strak in de camera kijkt. Iedereen kijkt gespannen naar de lens van de fotograaf om zo goed mogelijk op de foto te komen. Meestal is een grapje vlak voor de opname voldoende om een glimlach op een gezicht te toveren (zie figuur 3.4). U kunt uw model(len) ook vragen om zo veel mogelijk een statische pose te vermijden. Uw foto’s worden daardoor veel natuurlijker. Een van de gemakkelijkste manieren om natuurlijke en niet geposeerde foto’s van mensen te maken is om ze iets te laten doen wat ze leuk vinden. Vooral bij kinderen kunt u deze truc toepassen. De visroker tijdens de strontrace in Workum werkt gewoon door, terwijl de foto wordt genomen (zie figuur 3.5). Dat is het meest ‘naturel’.
55
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 56
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 3.4a/b: Een grapje maken vlak voor de opname geeft meestal een goed resultaat bij portret- of groepsfoto’s
Figuur 3.5a/b: Laat uw model iets doen, zoals deze visroker in Workum
56
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 57
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
In plaats van door de zoeker te kijken kunt u ook gebruik maken van het LCD-scherm van uw digitale camera. Uw model heeft nauwelijks in de gaten dat u al aan het fotograferen bent, omdat u de camera niet recht voor uw oog houdt, maar bijvoorbeeld op navelhoogte.
3.1.5 Kies een eenvoudige achtergrond Een eenvoudige achtergrond zorgt ervoor dat de aandacht naar het hoofdonderwerp op de foto gaat (zie figuren 3.6a/b). Let ook op hoe de achtergrond er uitziet. Vermijd dat bijvoorbeeld een boom recht achter uw model staat alsof deze uit het hoofd groeit. Een andere truc om de achtergrond te vervagen is een opname met een groot brandpuntsafstand te maken (telelens). U neemt wat meer afstand tot het onderwerp en u zoomt in. Gebruik een grote diafragma-opening en een snelle sluitertijd. U beperkt daarmee de scherptediepte waardoor alleen het onderwerp scherp wordt.
Figuur 3.6a/b: Een eenvoudige achtergrond trekt de aandacht naar het onderwerp
3.1.6 Plaats het onderwerp niet precies in het midden Een foto wordt dynamischer als u het onderwerp meer naar de rand van het beeld plaatst (zie figuren 3.7a/b). Let daarbij wel op de scherpte bij het gebruik van de autofocusinstelling. Vaak gebeurt het dat de achtergrond scherp is en het onderwerp op de voorgrond net buiten de scherpte valt. Bij het maken van een landschapsfoto houden veel fotografen de horizon precies in het midden. Dat resulteert meestal in nogal saaie foto’s. Het plaatje wordt veel aantrekkelijker door de regel van de ‘gulden snede’ aan te houden. Dus 1/3 land (of water) en 2/3 lucht of juist andersom.
57
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 58
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 3.7a/b: Het onderwerp uit het centrum van het beeld
3.1.7 Verander eens van standpunt Vanuit een ander standpunt bekeken kan hetzelfde onderwerp er ineens volstrekt anders uitzien (zie figuren 3.8a/b). Loop eens een eindje opzij, foto’s vanuit een afwijkend standpunt krijgen vaak meer zeggingskracht.
Figuur 3.8a/b: Een afbraak in Antwerpen vanuit twee verschillende standpunten gefotografeerd
3.1.8 Plaats iets op de voorgrond Om diepte in een foto te krijgen neemt u iets van de voorgrond mee: een brugleuning, muurtje, struik of dier, enzovoort. Dit versterkt de indruk van afstand en diep-
58
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 59
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
te in uw foto (zie figuur 3.9a/b). Let u wel op dat de scherpte van de foto op de juiste plaats komt te liggen. Foto’s van landschappen of vergezichten zien er vaak nogal vlak uit. Een manier om dat te verbeteren is het maken van een doorkijkje om een zekere ‘diepte’ in de foto te suggereren.
Figuur 3.9a/b: Door de plaatsing van een voorwerp of iets anders op de voorgrond vergroot u de diepte in de foto
3.1.9 Zorg voor actie U kunt dieren fotograferen terwijl ze in beweging zijn. Laat uw hond rennen, de kat springen en de kanarie zingen. Figuur 3.10 is een voorbeeld van dieren in actie. De meeuwen zijn gefotografeerd terwijl ze het brood dat in het water is gegooid, proberen op te pikken. De bewegingsonscherpte zorgt voor extra dynamiek.
Figuur 3.10: Zorg voor wat actie als u dieren fotografeert
3.1.10 Kies de juiste lichtbron Het juiste licht is bepalend voor het slagen van een opname. Meestal is zonlicht de belangrijkste lichtbron. Een mooie verlichting geeft reliëf aan de kleuren van het onderwerp. De jonge bruid uit Georgië in figuur 3.11 is gemaakt in het licht van de kaars. Flitsen zou de sfeer geheel bedorven hebben. Met de stand van de zon op verschillende tijdstippen van de dag verandert het licht soms spectaculair. Kleuren kunnen dramatisch veranderen. Soms maken zelfs een
59
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 60
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
paar minuten al een enorm verschil! Als u bijvoorbeeld landschapsfoto’s maakt, kunt u dit het beste ‘s ochtends of in de namiddag doen. Het strijklicht geeft interessante schaduwen en maakt de foto minder vlak. Maak ook gebruik van het licht op een bewolkte dag. Als u mensen fotografeert, kunt u juist beter wachten tot er een wolkje voor de zon schuift. Het licht wordt dan diffuser (verzacht) zodat de scherpe schaduwen uit het gezicht verdwijnen.
Figuur 3.11a/b: Maak gebruik van bestaand licht om de sfeer van het onderwerp vast te houden
3.1.11 Houd de camera stil Veel foto’s mislukken omdat de camera tijdens de opname wordt bewogen. Het stil houden van de camera is nodig voor de scherpte en de helderheid van het beeld. Steun tegen een muur of een auto. Druk uw ellebogen tegen de zijkanten van uw lichaam (zie figuur 3.12). Bij het maken van de foto drukt u lichtjes op de ontspanknop zonder schok. Zelfs de lichtste beweging geeft al een onscherp beeld. Digitale camera’s kunnen het geluid van de sluiter nabootsen zodat u precies weet wanneer de foto wordt gemaakt. Tot dat moment houdt u de camera stil gericht op het onderwerp. Een statief is vooral nuttig als de lichtomstandigheden slecht zijn of als u sterk hebt ingezoomd op het onderwerp. Vooral als u een opname maakt met een groot brandpuntsafstand (tele-) of bij macrofotografie is een statief vaak noodzakelijk om bewegingsonscherpte te voorkomen (zie figuur 3.13).
60
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 61
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
Figuur 3.12: Zelfportret in spiegel
Figuur 3.13: Een statief helpt om scherpe foto’s te maken
3.1.12 Beweeg met het onderwerp mee Als het onderwerp snel beweegt, trek de camera dan mee in dezelfde richting (zie figuren 3.14a/b). Bij sportopnamen bijvoorbeeld is het goed om de camera mee te bewegen met het onderwerp. Wilt u bijvoorbeeld een raceauto, motorrijder of wielrenner in actie fotograferen, richt dan uw camera op het voortsnellende onderwerp en volg het. Druk af als u het onderwerp goed in beeld hebt terwijl u de camera blijft meebewegen.
Figuur 3.14a: Bij bewegende onderwerpen trekt u de camera mee met het onderwerp
61
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 62
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
3.1.13 Fotograferen in zonlicht Kies de richting van het licht: dit betekent dat u het zonlicht naast of achter u houdt. Hiermee voorkomt u hinderlijke vlekken en weerspiegeling in de lens. Deze vlekken zijn ook achteraf met beeldbewerking moeilijk te verwijderen. Uitzonderingen op deze regel zijn echter mogelijk als u de weerspiegeling juist als een artistiek effect gebruikt. Vermijd lichte achtergronden die de belichting verkeerd beïnvloeden en soms tot een onbruikbaar resultaat leiden. Gebruik een zonnekap waarmee u de kans op weerkaatsing en vlekken aanzienlijk verkleint. Gebruik de invulflits (zie elders in dit hoofdstuk). Zoek de schaduw op. Schaduwrijke plekken geven vaak een zacht licht waarmee u hele goede resultaten kunt krijgen. Een combinatie van zon en schaduw is meestal ook uitstekend.
Figuur 3.15a/b: Een combinatie van zon en schaduw geeft vaak hele mooie resultaten
3.1.14 Maak gebruik van het tegenlicht Meestal maakt u foto’s niet recht tegen de zon in maar houdt u het zonlicht zijwaarts of achter u (zie de vorige tip). Maar bij een mooie zonsondergang (of zonsopkomst) ontstaan interessante silhouetten (zie figuren 3.16a/b). U kunt de belichting door de zoeker of op het LCD-scherm van de digitale camera controleren en instellen. Druk op de knop AE-lock van de camera om de belichting vast te zetten en kies vervolgens de juiste compositie.
Figuur 3.16a/b: Contouren tekenen zich scherp af bij tegenlicht
62
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 63
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
3.1.15 Maak ook foto’s in een staand formaat De meeste foto’s worden op een liggend formaat (de brede kant boven) gemaakt door de camera horizontaal te gehouden. Het staande formaat (de smalle kant boven) zorgt voor afwisseling in een serie (zie figuur 3.17a/b). Bedenk wel dat bij het tonen van een staande foto op het beeldscherm de foto kleiner wordt afgebeeld.
Figuur 3.17a/b: Het staande formaat zorgt voor afwisseling in een serie
3.1.16 Foto’s in het donker De foto’s in figuur 3.18a/b zijn ‘s avonds gemaakt in een bruin café. Dankzij de ‘nightshot’ instelling kon zonder flits worden gewerkt. De kleur verdwijnt uit de foto en het contrast is minder. Met beeldbewerking kan de foto worden opgepoetst.
Figuur 3.18a/b: Foto’s maken met behulp van de ‘nightshot’ instelling
63
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 64
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
3.2 Fouten voorkomen Veel foto’s mislukken omdat er tijdens de opname principiële fouten worden gemaakt. We laten een aantal oorzaken de revue passeren.
3.2.1 Onscherpe foto’s Bij veel moderne camera’s hoeft men niet meer zelf scherp te stellen. De camera beschikt over een autofocusobjectief of het objectief is zodanig geconstrueerd dat het beeld van voor naar achter scherp is. Indien de foto’s onscherp zijn, stond u wellicht met de camera te dicht bij het onderwerp. Camera’s met autofocus stellen meestal scherp op het object dat midden in de zoeker te zien is. Onderwerpen links of rechts in het beeld worden daardoor vaak onscherp afgebeeld. Kijkt u eens in het instructieboekje of u naast autofocus ook over de mogelijkheid beschikt om handmatig scherp te stellen. Bepaal eerst de compositie en stel dan handmatig scherp op het voorwerp dat u scherp op de foto wilt hebben.
Figuur 3.19a/b: Scherpstellen op het onderwerp dat links of rechts in de foto staat
3.2.2 Houd de lens schoon Wanneer alle digitale opnamen een waas lijken te hebben was de lens van de camera misschien vuil. Deze kan met een optisch reinigingsdoekje of lensvloeistof schoon worden gemaakt. Gebruik voor het reinigen van een lens nooit harde kunststofmaterialen. Een UV-filter beschermt uw lens tegen vuil en krasjes.
Figuur 3.20: Met een speciaal schoonmaaksetje houdt u de lens en het toestel schoon
64
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 65
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
3.2.3 Overbelichting Veel foto’s mislukken door overbelichting. Vooral in felle zon aan het strand of in de sneeuw kan overbelichting optreden (zie figuur 3.21). Bij met de hand instelbare camera’s kan als correctie een snellere sluitertijd en/of een kleinere lensopening worden gebruikt. Controleer of uw camera een knop heeft waarmee u het diafragma kunt aanpassen door een of meer diafragmastoppen onder te belichten (naar min draaien). Bij lastige lichtomstandigheden, zoals het onderwerp tegen een lichte achtergrond, kunt u eerst het licht op het onderwerp meten. Met de AE-lock (automatische belichting blokkeren) op uw camera houdt u deze belichting vast. Vervolgens maakt u de gewenste compositie rond het onderwerp en drukt u af.
Opmerking
Het is overigens vaak wel mogelijk om overbelichte opnamen tijdens de beeldbewerking weer enigszins aan te passen. Maar ook hier geldt: ‘Voorkomen is beter dan genezen’.
Figuur 3.21: Een overbelichte opname in bergen met veel sneeuw
3.2.4 Onderbelichting Bij onderbelichting worden de donkere partijen niet gedetailleerd weergegeven. U kunt misschien de belichting corrigeren met behulp van de correctieknop voor het diafragma. Deze draait u dan naar de plus. Bij met de hand instelbare camera’s kan als correctie ook een langzamere sluitertijd en/of een grotere lensopening worden gebruikt. Om onderbelichting te voorkomen kan men bij weinig licht ook de flitser gebruiken. U dient er dan wel op te letten dat de afstand tot het onderwerp niet te groot is, anders wordt dit toch nog onderbelicht. In figuur 3.22 ziet u dat het bovenste deel van de foto wel goed belicht is, maar de figuren op de voorgrond zijn onderbelicht. Door de cameraflitser te gebruiken kunnen dergelijke schaduwpartijen worden opgelicht.
65
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 66
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 3.22: Een onderbelichte opname
3.2.5 Vergeet niet de armen en de benen Wanneer u door de zoeker kijkt, ziet u meestal meer dan uiteindelijk op de foto zal worden afgebeeld. Bij de meeste camera’s zijn heldere kaderlijntjes in de zoeker zichtbaar die precies aangeven wat op de foto komt. Zorg ervoor dat uw onderwerp precies binnen de lijntjes van dit kader blijft zodat alles erop komt. In figuur 3.23 ziet u een groepsfoto met en zonder voeten. Een kwestie van goed opletten als u door de zoeker kijkt.
Figuur 3.23a/b: Als het even kan fotografeert u dan de voeten mee
3.2.6 De horizon Als de horizon in een foto te zien is, dan vormt dit een belangrijk beeldelement. De horizon verdeelt de foto in twee gedeelten – aarde en hemel. De verhouding tussen die twee delen heeft grote invloed op het effect van de foto. Het beeld wordt ‘zwaar’of ‘licht’gemaakt door de aandacht hetzij op de voorgrond hetzij op de hemel te richten. Als de werkelijke horizon niet te zien is, neemt de scheidingslijn tussen hemel
66
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 67
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
en aarde de functie van de horizon over. Een rechte horizon geeft een gevoel van evenwicht, rust, stabiliteit en bestendigheid. Om dit effect te bereiken moet de camera altijd goed recht worden gehouden (evenwijdig aan de horizon), zeker wanneer gebouwen en/of de horizon in beeld zijn. Bij digitale camera’s is dat vaak lastig omdat het LCD-scherm en/of de zoeker klein is. Sommige fabrikanten geven de camera een optie waarmee u een digitaal raster in de zoeker plaatst zodat u daarmee de horizon evenwijdig kan laten lopen (zie figuur 3.24). Een scheve scheidingslijn tussen hemel en aarde wekt het gevoel van onvastheid in de compositie en verleent daardoor dynamiek aan een foto, geeft een suggestie van verandering en beweging (zie figuur 3.25). Een golvende of hoekige scheidingslijn tussen hemel en aarde wekt een suggestie van dramatiek, hevigheid en verandering (zie figuur 3.26).
Figuur 3.24: Met behulp van een digitaal raster is het handig om het beeld recht op te nemen
Figuur 3.25: Een scheve scheidinglijn tussen hemel en aarde
67
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 68
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 3.26: Een golvende scheidingslijn tussen hemel en aarde
3.3 Overige tips Naast de technische en praktische kant van fotograferen is er ook de psychologische factor die meespeelt bij het maken van foto’s. Het gevoel en de manier waarop een fotograaf denkt en handelt, zijn bepalend voor het wel of niet slagen van een opname. Het is belangrijk dat u leert na te denken over de manier waarop u de foto gaat nemen: het plannen, bepalen van de compositie en het fotograferen zelf. Enige zelfreflectie kan de kwaliteit van uw foto’s aanzienlijk verbeteren.
3.3.1 Oefenen met een kader Professionele fotografen maken meestal veel opnamen van hetzelfde onderwerp. Voor hen maakt het niet uit want ze beschikken over voldoende geheugen om tientallen foto’s van hetzelfde onderwerp te maken. U zult meestal selectief moeten fotograferen om voldoende geheugen over te houden voor het volgende onderwerp. Een hulpmiddel bij het fotograferen is een kartonnetje met een gat erin. U kunt een stukje karton maken (liefst zwart) waarin u een kader ter grootte van de zoeker uitsnijdt (zie figuur 3.30). Bekijk het onderwerp door dit kader en bepaal het deel dat u wilt fotograferen. U hoeft niet eens een foto te maken. Het is zuiver bedoeld om u te helpen een compositie te bepalen en dat deel van het beeld te selecteren dat interessant is voor een foto.
68
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 69
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
Figuur 3.27: Met behulp van een kartonnetje waarin een kader is gemaakt, bepaalt u de compositie
3.3.2 Leer van uw fouten U kunt uw oude foto’s eens gaan bekijken en beoordelen welke u wel en welke u niet mooi vindt. Probeer de elementen te vinden die bepalen waarom de foto is geslaagd: de keuze van het onderwerp, het opnamestandpunt, belichting, enzovoort. Waarom zijn de foto’s die u slecht vindt slecht? Zijn er overeenkomsten tussen uw slechte opnamen: verkeerd onderwerp, slechte belichting, onscherp, enzovoort. Als u de oorzaken gaat herkennen, kunt u eraan werken om bij het maken van de volgende foto’s deze fouten niet weer te maken. In plaats van kiekjes te maken gaat u echt nadenken over het opnamestandpunt, de belichting, enzovoort. De tips die we eerder gaven, neemt u mee bij het bewust fotograferen.
3.3.3 Wacht voordat u begint met fotograferen Soms zult u geduld moeten opbrengen voordat u de foto gaat maken. Vooral bij landschapsfotografie is dit het geval. Een landschap wordt sterk bepaald door het opvallende licht. U zult soms een uurtje moeten wachten totdat het licht net goed is. Hetzelfde geldt voor beelden en gebouwen in de open lucht. U kunt eerst de plek gaan bekijken en het uur van de dag bepalen waarop u de volgende keer aanwezig moet zijn om de beste opname te maken. De eerste twee foto’s zijn gemaakt tijdens de zonsopkomst op twee verschillende dagen (zie figuren 3.28a/b). In de middag is het licht heel anders (zie figuur 3.28c).
69
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 70
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 3.28a/b/c: Uitzicht over de Brekken bij Sneek ergens in september
3.3.4 Maak instinctief en snel foto’s Vooral bij het fotograferen van mensen is het belangrijk dat u snel fotografeert. Bepaal van te voren de camera-instellingen als diafragma, sluitertijd en afstandinstelling. U hoeft dit dan niet meer te doen terwijl de personen staan te wachten tot u de foto’s eens gaat nemen. Dit is dodelijk voor spontaniteit. Het beste is om de automaat van de camera te gebruiken en de ‘point and shoot’-techniek te gebruiken. Maak daarna nog snel één of meer foto’s. Meestal zijn dit de beste, omdat de personen na het nemen van de eerste foto zich meer ontspannen voelen.
Figuur 3.29: Een straatmuziek gefotografeerd met de ‘point-and-shoot’ methode.
70
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 71
H O O F D S T U K 3 Betere foto’s maken
3.3.5 Maak foto’s opnieuw U zult vast foto’s hebben gemaakt van een onderwerp waarover u niet tevreden bent. Analyseer de opname en ga na wat u aan de foto wilt veranderen. Ga vervolgens terug en maak de foto opnieuw, misschien op een ander tijdstip of onder andere lichtomstandigheden. Ga door tot u werkelijk tevreden bent. Vooral landschappen kunnen gedurende de seizoenen enorm veranderen. Maak gedurende het jaar door een studie van uw favoriete landschap. Zo kunt u ook het opgroeien van uw kinderen volgen. Ze groeien maar door, steeds andere kleren, kapsels, enzovoort. Interessant om dit groeiproces in foto’s vast te leggen. Dit is een leuke oefening. U maakt foto’s, bijvoorbeeld tijdens de vakantie. Vergelijk uw opnamen met de foto’s van plaatselijke fotografen bijvoorbeeld door ansichtkaarten te bekijken. Ga eventueel terug naar de plek waar u hebt gefotografeerd en probeer het beeld op de ansichtkaart te verbeteren. Deze experimenten leren u te kijken zoals een professionele fotograaf doet.
3.3.6 Vraag om de mening van iemand anders Wees niet benauwd om anderen te vragen wat ze geslaagd en minder geslaagd aan uw foto’s vinden. Van kritiek leert u meer dan van schouderklopjes. Durf deze confrontatie met uzelf aan te gaan. Ga positief om met de kritiek van een ander en bedank hem of haar ervoor. U leert zo van anderen wat u kunt verbeteren aan uw foto’s. Zo kunt u bijvoorbeeld een aantal foto’s die u goed vindt, uitzoeken en in een diavoorstelling op de computer laten zien. Kies niet te veel foto’s. Uw toeschouwers raken al snel uitgekeken als het aantal foto’s te groot wordt. (Sommigen vallen zelfs in slaap.)
3.3.7 Doe mee met een fotowedstrijd Als u echt tevreden bent, kunt u eens een foto insturen naar een fotowedstrijd. Wellicht valt u in de prijzen. Op het internet vindt u informatie over fotowedstrijden, fotoclubs, enzovoort.
Opmerking
U kunt uw foto sturen naar www.fotovandeweek.nl. De mooiste foto die gedurende een maand wordt ingestuurd, wordt beloond met een prijs.
71
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 72
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
3.4 Samenvatting De kunst van de digitale fotografie bestaat uit drie onderdelen: de techniek die de fabrikant van het toestel levert, het vakmanschap en het talent van de fotograaf. Voor het maken van betere opnamen kunt u de aanwijzingen in dit hoofdstuk opvolgen. Maak veel foto’s. Fotograferen leer je tenslotte alleen door het veel en te blijven doen. Ervaring is en blijft de beste leermeester.
72
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 73
Foto’s opslaan en bekijken op de pc In dit hoofdstuk laten we u zien hoe u de camera op de computer aansluit en de foto’s kopieert naar de harde schijf van uw computer. Met Windows XP maakt u snel een backup van uw foto’s door een cd-rom te branden.
4
Na dit hoofdstuk kunt u: – – – – – – –
de camera op de computer aansluiten; foto’s naar een map kopiëren; foto’s bekijken; foto’s draaien (roteren); foto’s verplaatsen; een diavoorstelling maken; foto’s op een cd-rom branden.
4.1 Inleiding Om uw foto’s op de computer te bekijken sluit u de digitale camera aan op de USBpoort van uw computer (zie figuur 4.1). Vervolgens kopieert u uw foto’s naar de vaste schijf. In dit boek werken we met Windows XP om dit te doen, maar u kunt ook een andere Windows-versie gebruiken.
Figuur 4.1: De USBpoort zorgt voor een snelle verbinding met de computer
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 74
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
4.1.1 USB-driver in Windows XP installeren De installatie onder Windows XP gaat meestal automatisch als u de cd-rom in het cd-rom-station plaats. Als uw computer het USB-besturingsprogramma niet kan vinden, installeert u de camera vanuit het Configuratiescherm.
Waarschuwing Oefening 4.1:
Ook onder Windows XP de camera nog niet aansluiten op de computer.
De USB-driver installeren in Windows XP 1 Open het Configuratiescherm en dubbelklik op Printers figuur 4.2). 2 Dubbelklik op Scanners en camera’s (zie figuur 4.3).
en andere hardware
(zie
Figuur 4.2: Het Configuratievenster openen
3 Dubbelklik vervolgens links in het venster onder
Afbeeldingstaken
op
Een beeld-
apparaat toevoegen.
4 De Wizard Scanner of camera installeren wordt gestart (zie figuur 4.4). Klik op Volgende. 5 Kies de fabrikant en het model (zie figuur 4.5). 6 Volg verder de aanwijzingen op het scherm.
74
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 75
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
Figuur 4.3: In het venster Printers en andere hardware klikt u op Scanners en camera’s
Opmerking
Als uw digitale camera niet in de lijst voorkomt, klikt u op de knop Bladeren en zoekt u de naam van het cd-romstation (of diskettestation) waar het USB-stuurprogramma staat.
Figuur 4.4: Met de Wizard Scanner of camera installeren kunt u een digitale camera, scanner of een ander beeldapparaat installeren
75
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 76
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 4.5: Selecteer de fabrikant en het model van de digitale camera
4.2 De camera op de computer aansluiten Bij de digitale camera hebt u een kabel gekregen waarmee u het toestel aan de computer verbindt. Op de camera zit een contact waarin u het ene einde van de kabel steekt. Op de computer zitten diverse poorten waarop u een toestel kunt aansluiten. Bij de wat oudere computers sluit u de camera aan op de seriële (printer)poort. Moderne computers beschikken over een USB-poort waarop u de camera aansluit (zie figuur 4.6). De verdikking in de kabel tussen het fotoapparaat en de computer bevat een ferrietkern. Ferrietkern smoort vreemde, van buitenaf geïnduceerde stromen. Een dergelijke ferrietkern kunt u ook op de kabel van de netstroomadapter plaatsen. Op veel camera’s bestaat de mogelijkheid om de camera als camera te configureren of als drive. In het eerste geval wordt een cameratype herkend. In het laatste geval ziet de computer zoiets als een pen-drive (USB-stick). Nadat u de USB-driver hebt geïnstalleerd, sluit u de camera op de computer aan met behulp van de meegeleverde verbindingskabel. In dit hoofdstuk maken we gebruik van een Sony-camera met de Memory Stick waarop de foto’s zijn opgeslagen (zie hoofdstuk 1). Als de camera is verbonden, zet u de digitale camera aan.
Opmerking
76
In het vervolg maken we gebruik van de mogelijkheden van Windows XP.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 77
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
Figuur 4.6: De camera op de computer aansluiten
Als u de camera de eerste keer aansluit, geeft Windows XP de mededeling dat de nieuwe hardware is gevonden. Omdat u de USB-drivers hebt geïnstalleerd, krijgt u de melding dat u de nieuwe hardware kunt gebruiken. Vervolgens verschijnt het venster in figuur 4.7. Het venster geeft toegang tot de volgende mogelijkheden: – De afbeeldingen afdrukken met gebruikmaking van de Wizard Foto’s afdrukken. – Een diavoorstelling van de afbeeldingen maken. – De afbeeldingen kopiëren naar een map in Deze computer met gebruikmaking van de Wizard Scanner en camera. – Map openen en bestanden weergeven met gebruikmaking van Windows Verkenner.
Figuur 4.7: Nadat de computer uw camera heeft gevonden, verschijnt er een keuzevenster met een aantal mogelijkheden
77
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 78
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
4.3 De Wizard Scanner en camera Met de Wizard Scanner en camera kunt u foto’s van een camera of afbeeldingen van een scanner of een ander apparaat naar uw computer, een netwerk of het Internet kopiëren. Als u de camera met de computer hebt verbonden, kunt u direct vanaf het apparaat werken.
Oefening 4.2:
Foto’s naar de map Deze computer kopiëren 1 Klik op de optie Afbeeldingen naar een map op mijn computer kopiëren. Klik op OK. 2 Klik op Volgende als u door wilt gaan met de wizard. (Klik op de hyperlink ervaren gebruikers om direct naar de map te gaan waarin de afbeeldingen op uw camera staan.)
Opmerking
Als de wizard niet automatisch start, probeert u dan het volgende: controleer of uw camera goed staat ingesteld en of er wel foto’s in het camerageheugen staan.
3 In het volgende venster kiest u de afbeeldingen om te kopiëren (zie figuur 4.8). Foto’s waarvan het selectievakje is ingeschakeld, worden gekopieerd. 4 Als u een foto wilt draaien, klikt u op de foto en vervolgens op de gewenste knop (zie figuur 4.9). Houd de Shift-toets ingedrukt en klik op de foto’s die u wilt selecteren om te draaien.
Figuur 4.8: De afbeeldingen uit het geheugen van de camera verschijnen op het scherm
78
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 79
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
Eigenschappen (Alt+Enter) Linksom draaien (Ctrl+L) Rechtsom draaien (Ctrl+R)
Figuur 4.9: Klik op de knop Rechtsom of Linksom draaien om de foto’s in de juiste stand te plaatsen
5 Bij de foto’s die u niet wilt kopiëren, verwijdert u het vinkteken rechtsboven. 6 Klik op de knop Volgende als u de foto’s hebt geselecteerd die u wilt kopiëren. 7 In het volgende venster van de Wizard Scanner en camera typt u in vak 1 de naam van de map waarin u de foto’s wilt plaatsen op uw computer. In vak 2 wordt deze naam overgenomen, maar deze naam kunt u desgewenst aanpassen (zie figuur 4.10). 8 Klik op de knop Volgende. De afbeeldingen worden nu naar de harde schijf van uw computer gekopieerd (zie figuur 4.11).
79
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 80
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 4.10: Voer een naam voor de groep afbeeldingen in en geef aan waar u de groep wilt opslaan
Figuur 4.11: U kunt het kopiĂŤren van de afbeeldingen in de wizard volgen
De afbeeldingen staan nu in een map op uw computer of in het netwerk. U kunt deze afbeeldingen ook op een website publiceren of er online afdrukken van bestellen.
80
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 81
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
4.4 Uw afbeeldingen in Deze computer U kunt in Windows in het venster Deze computer uw afbeeldingen bekijken. Deze functie is in Windows XP aanzienlijk verbeterd. Zo kunt u een diavoorstelling geven, online afdrukken en bestellen, een afbeelding als achtergrond gebruiken of de foto’s naar een cd kopiëren (zie figuur 4.12).
Figuur 4.12: De afbeeldingen in het venster Deze computer
Oefening 4.3:
Afbeeldingen in Deze computer bekijken 1 Klik in het menu Start op de optie Deze computer. 2 Selecteer de map waarin uw foto’s zijn opgeslagen en open deze. 3 Klik in het menu Beeld op de optie Filmstrip. Links in het venster ziet u een aantal afbeeldingstaken. Zo kunt u een diavoorstelling geven, online afdrukken bestellen, de geselecteerde afbeelding afdrukken, de afbeelding als bureaubladachtergrond gebruiken en de afbeelding naar cd kopiëren. 4 Dubbelklik op de foto die u groot wilt weergeven. De foto wordt nu in een apart venster geopend: de Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen (zie figuur 4.13).
81
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 82
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
4.5 De Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen Het venster Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen stelt u in staat uw foto’s groot op het beeldscherm weer te geven. Onder in het venster ziet u een werkbalk met knoppen om de afbeelding te beïnvloeden (zie figuur 4.14).
Figuur 4.13: U kunt elke afbeelding apart bekijken in de Windows-viewer Figuur 4.14: De werkbalk in de Windows-viewer 1 1 2 3 4 5 6 7
2
3
4
5
6
Vorige afbeelding (Pijl naar links) Volgende afbeelding (Pijl naar echts) Best passend (Ctrl+B) Ware grootte (Ctrl+A) Diavoorstelling starten (F11) Inzoomen (+) Uitzoomen (-)
7
8
9
10
11 12 13
14
8 9 10 11 12 13
Rechtsom draaien (Ctrl+R) Linksom draaien (Ctrl+L) Verwijderen (Del) Afdrukken (Ctrl+P) Kopiëren naar (Ctrl+S) Het programma afsluiten en de afbeelding opnieuw openen zodat deze kan worden bewerkt 14 Help (F1)
4.5.1 Een diavoorstelling starten In de diavoorstelling worden alle afbeeldingen achter elkaar getoond (zie figuur 4.15). Met behulp van de knoppen rechtsboven in het venster kunt u de voortgang van de diavoorstelling beïnvloeden.
82
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 83
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
Venster sluiten Volgende afbeelding Vorige afbeelding Diavoorstelling onderbreken Diavoorstelling starten
➔
Als u liever het toetsenbord gebruikt, dan zijn dit de toetsencombinaties om de diavoorstelling te beïnvloeden: ➔
➔
of Vorige afbeelding Volgende afbeelding ➔ of Esc: Diavoorstelling stoppen
Figuur 4.15: Een afbeelding in de weergave diavoorstelling
Met behulp van het snelmenu in de diavoorstelling (rechtsklikken op de dia) kunt u een afbeelding nog even links- of rechtsom draaien of de afbeelding als bureaubladachtergrond instellen.
Oefening 4.4:
Een afbeelding in een diapresentatie roteren 1 Sluit de diavoorstelling, bijvoorbeeld door op de Esc-toets te drukken. 2 Sluit de Windows-viewer door op de knop X rechts in de titelbalk te klikken. 3 Zorg dat het venster met uw afbeeldingen weer op het scherm staat.
83
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 84
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
4.6 Wizard Afbeeldingen afdrukken Met behulp van de Wizard Afbeeldingen afdrukken kunt u zelf afdrukken maken van uw digitale opnamen. Er zijn goede printers in de handel met fotopapier waarop u uw foto’s af kunt drukken tot A4-formaat. Meestal is dit formaat groot genoeg.
Opmerking
Oefening 4.5:
Voor het maken van grotere afdrukken hebt u een A3-printer nodig met bijbehorend fotopapier. Informatie hierover krijgt u bij de fotovakhandel en de grotere computerzaken.
Een foto afdrukken 1 Selecteer in het venster Deze computer de map waarin uw afbeeldingen staan. 2 Klik links in het venster onder Afbeeldingstaken op Deze afbeelding afdrukken. De Wizard Afbeeldingen afdrukken verschijnt. Met deze wizard kunt u foto’s van een digitale camera en afbeeldingen van een scanner indelen en afdrukken. Of u drukt foto’s en afbeeldingen rechtstreeks vanaf de computer af. 3 Klik op Volgende. U gaat nu de afbeeldingen selecteren die u wilt afdrukken. Een afbeelding waarbij een vinkteken staat, wordt afgedrukt. 4 In figuur 4.16 hebben we vier foto’s geselecteerd door een vinkje rechtsboven de foto te plaatsen. 5 Klik op Volgende.
Figuur 4.16: In de Wizard Afbeeldingen afdrukken selecteert u de afbeeldingen die u wilt afdrukken
84
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 85
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
U kunt nu de afdrukopties kiezen zoals de printer en het papier dat u wilt gebruiken. Uw afdrukken zullen er mooier uitzien als u het juiste papier kiest voordat u de afdruk maakt. Klik op Voorkeursinstellingen voor afdrukken om een andere papiersoort te selecteren. Het venster Eigenschappen voor Document op Indeling en Papier/Kwaliteit (zie figuur 4.17).
<Naam printer>
bevat twee tabbladen:
Figuur 4.17: Het venster Eigenschappen voor Document op <Naam printer> bevat twee tabbladen
Opmerking
De printer in afbeelding 4.17 dient als voorbeeld. Elke andere kleurenprinter geeft een soortgelijk venster met soortgelijke opties.
– Hierin selecteert u de afdrukstand. U kunt het papier staand (smalle kant boven) of liggend (brede kant boven) afdrukken. In het voorbeeldvak ziet u het effect van de optie in Afdrukstand. Als u veel foto’s selecteert, zult u meerdere vellen papier nodig hebben. Als u de optie Achteraan beginnen selecteert, wordt de laatste afdruk het eerst afgedrukt. U hoeft de foto’s dan niet eerst op volgorde te leggen.
Indeling
Papier/Kwaliteit – Bevat opties voor papierinvoer, het soort papier (Media), instellingen voor kwaliteit en kleur. Voor het verkrijgen van de juiste kwaliteit met de juiste papiersoort, is het belangrijk dat u de opties in dit tabblad goed naloopt.
85
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 86
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 4.18: In het tabblad Papier/Kwaliteit kiest u de papiersoort in uw printer en de instellingen voor de afdrukkwaliteit
Media Het kiezen van goed papier waarop u uw foto’s afdrukt, is belangrijk. Er zijn verschillende goede merken papier die u koopt bij bijvoorbeeld Foto Objectief, Dixons, Hema of Vobis. Wij maken gebruik van het HP Premium Inkjet Glossy Paper. Kwaliteit De afdrukkwaliteit wordt weergegeven in het aantal beeldpunten per inch (dots per inch). Met 600 x 600 dots per inch krijgt u een acceptabele beeldkwaliteit mits u uitgaat van foto’s die in een hoge resolutie zijn opgenomen. De resolutie van de afbeelding wordt uitgedrukt in beeldpunten (pixels). Hoe meer beeldpunten des te scherper de foto is. De meeste digitale camera’s kunnen in de volgende resoluties opnemen: 2048 x 1536 1600 x 1200 1280 x 960 640 x 480
= 4.145.728 pixels = 1.920.000 pixels = 1.228.800 pixels = 304.200 pixels
– Stelt u hoge eisen aan uw foto’s neemt u dan foto’s in hoge resolutie op (2048 x 1536). – Kies bij het afdrukken de hoogste resolutie, 600 x 600 of hoger. – Kies het beste papier. – Zorg dat het kleurpatroon (met drie of meer kleuren) in uw printer voldoende inkt bevat.
86
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 87
H O O F D S T U K 4 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s opslaan en bekijken op de pc
Oefening 4.5:
Een foto afdrukken (vervolg) 6 Klik op de knop Geavanceerd om geavanceerde opties te bekijken voor uw printer. In dit venster kunt u de gekozen instellingen controleren en eventueel bijstellen (zie figuur 4.19).
Figuur 4.19: In het venster Geavanceerde optie voor <Naam printer> stelt u de opties in voor een betere afdrukkwaliteit
7 Klik op OK als u alle opties juist hebt ingesteld. 8 Klik op Volgende om naar het volgende venster in de Wizard Afbeeldingen afdrukken te gaan (zie figuur 4.20).
Figuur 4.20: In de Wizard Afbeeldingen afdrukken kunt u een indeling selecteren
87
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 88
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
4.6.1 Indeling selecteren U kunt nu een indeling selecteren uit een aantal beschikbare indelingen. Erg handig is dat u dezelfde foto meerdere keren op hetzelfde papier kunt afdrukken of verschillende foto’s op hetzelfde papier. Afdrukken op hele pagina – Faxafdruk of fotoafdruk op volledige pagina Overzichtsafdruk – 35 afdrukken per pagina Afdrukken van 20 x 25 cm – Bijgesneden en gedraaid Afdrukken van 13 x 18 cm – Twee afdrukken op een A4-tje Afdrukken van 10 x 15 cm – Drie afdrukken op een A4-tje Afdrukken van 10 x 15 cm – Fotoalbumafdrukken van 10 x 15 cm Afdrukken van 9 x 13 cm – Vier afdrukken op een A4-tje Pasfotoafdrukken – Bijgesneden en gedraaid Op de afdruk komen de geselecteerde foto’s te staan. Bij de optie Elke afbeelding dit aantal keren gebruiken kiest u het aantal afdrukken dat u van elke foto wilt.
Opmerking
Oefening 4.5:
Zorg dat de printer aanstaat en dat het juiste papier in de lade zit. Controleer of de printerkabel goed is aangesloten.
Een foto afdrukken (vervolg) 9 Na het selecteren van de indeling en het aantal keren dat u de afbeelding wilt afdrukken klikt u op Volgende om het afdrukken van uw foto(’s) te starten. De wizard verstuurt de afbeeldingen naar de printer. 10 Nadat de afbeeldingen zijn afgedrukt, klikt u op de knop Voltooien om het venster Wizard Afbeeldingen afdrukken te sluiten.
Opmerking
Vanuit andere Windows-versies gaat het afdrukken iets anders, omdat u de Wizard Afbeeldingen afdrukken niet gebruikt.
4.7 Bestanden op cd branden Met Windows XP kunt u uw foto’s op een cd-rom branden. Uw computer moet dan voorzien zijn van een cd-r-speler (een ‘brander’).
Oefening 4.6:
Afbeeldingen op een cd-rom branden 1 Selecteer in Deze computer de mappen of foto die u op cd wilt branden. 2 Klik links in het venster onder Afbeeldingstaken op Naar cd kopiëren (zie figuur
88
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 89
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
3 4 5 6 7
4.21) De foto’s worden gekopieerd naar het cd-romstation waarin u de cd gaat branden (zie figuur 4.22). Onder in de statusbalk verschijnt de mededeling dat de bestanden in de wachtrij staan om op cd te worden gezet. Klik in deze tekstballon om het venster Cd-rom-station te openen. In het venster Cd-rom-station (G:) ziet u een aanwijzing voor het openen van de map met de beschrijfbare cd (zie figuur 4.23). Plaats een vinkteken in het selectievakje als u de geselecteerde actie altijd wilt uitvoeren. Klik op OK om door te gaan. Plaats een lege cd-rom in het station waarop u de foto’s wilt branden. Klik links in het taakvenster op Deze bestanden op cd zetten (zie figuur 4.24). De Wizard Cd branden wordt gestart (zie figuur 4.25).
Figuur 4.21: Selecteer de foto’s die u op een cdrom wilt branden
Figuur 4.22: De foto’s worden naar de map gekopieerd
89
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 90
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 4.23: Stel de uit te voeren actie in
Figuur 4.24: De bestanden staan klaar om op cd te worden gezet
90
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 91
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
Figuur 4.25: Met de Wizard Cd branden kunt bestanden via een cdbrander op cd zetten
8 Desgewenst kunt u de naam van de cd wijzigen. Deze naam verschijnt in het venster Deze computer als u de cd-rom selecteert. 9 Selecteer het vakje Deze wizard sluiten nadat het branden is voltooid. 10 Er wordt nu een imagebestand gemaakt. Dit duurt enkele minuten afhankelijk van het aantal foto’s dat u op de cd-rom gaat branden (zie figuur 4.26). 11 Wacht rustig af tot het programma klaar is met het schrijven naar de cd-rom.
Figuur 4.26: Tijdens het branden van de cd wordt aan het cd-imagebestand gegevens toegevoegd
Daarna begint het branden op de cd-rom (zie figuur 4.27). De tijd die dit in beslag neemt, is eveneens afhankelijk van het aantal Mb’s aan bestanden dat u op de lege cd-rom gaat branden. Na het branden worden de bestanden verwijderd uit de map met de naam van de cd-romspeler.
91
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 92
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Als het branden klaar is, krijgt u de mogelijkheid om dezelfde bestanden ook op een andere cd te zetten. Als u eerder het vakje Deze wizard sluiten nadat het branden is voltooid niet had aangevinkt, gaat u als volgt verder: 1 Klik op Voltooien om de wizard af te sluiten. 2 Bekijk het resultaat op de cd-rom die u zojuist hebt gebrand. In figuur 4.28 ziet u een voorbeeld van een map op de cd-rom die we hebben gemaakt.
Figuur 4.27: De Wizard Cd branden is bezig de bestanden op de cd-rom te plaatsen
Figuur 4.28: De bestanden die nu op de cd staan
92
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 93
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
Tip
Er zijn verschillende programma’s waarmee u cd’s kunt branden zoals Nero Burning Rom en Easy CD Creator. Deze programma’s kunt u via het Internet downloaden of bij een computerzaak aanschaffen.
4.8 Mappenstructuur maken in Windows XP Eerder in dit hoofdstuk hebt u gezien hoe de foto’s naar de vaste schijf van uw computer worden gekopieerd. We hebben daarbij gebruik gemaakt van Windows XP dat momenteel standaard op nieuwe computers wordt meegeleverd. U kunt het best uw foto’s in Windows XP meteen in aparte mappen opslaan, bijvoorbeeld op onderwerp of datum. Bij het maken van de mappenstructuur voor het opslaan van digitale beelden maakt u gebruik van het venster Deze computer in Windows.
4.9 Een nieuwe map maken Het organiseren van bestanden op de vaste schijf is vergelijkbaar met het inrichten van de archiefkast. Met behulp van de opties in de map Deze computer kunt u mappen en submappen maken, benoemen en verwijderen. U wilt bijvoorbeeld een map Fotoarchief maken en in deze map submappen met namen als Afsluitdijk, Verjaardag Alexander ‘02, 02-02-02, enzovoort.
Oefening 4.7:
Een nieuwe map maken 1 Zorg dat de map Deze computer is geopend. 2 Dubbelklik op de naam van een van de lokale vaste schijven, bijvoorbeeld C:. 3 Klik in het menu Bestand op Nieuw en vervolgens op Map (zie figuur 4.29). De nieuwe map wordt gemaakt met als naam Nieuwe map. 4 Omdat de mapnaam is geselecteerd, kunt u meteen de nieuwe naam voor de map invoeren, bijvoorbeeld Fotoarchief.
Figuur 4.29: Een nieuwe map maken
93
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 94
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
In de map Fotoarchief maakt u op dezelfde manier de submappen. Hiervoor selecteert u de nieuwe map in Deze computer. En herhaalt u de punten 3 en 4 in deze oefening. Grote computers en netwerken zijn uitgerust met verscheidene vaste schijven. Elke schijf wordt met een andere letter aangeduid. Verder maken we gebruik van meerdere wisselstations, zoals een diskettestation, cd-rom- of dvd-station, het geheugen in de digitale camera, enzovoort. Elk van deze schijven is vergelijkbaar met een aparte archiefkast en heeft een eigen indeling met mappen en submappen.
4.9.1 Een ander station selecteren Om de mappenstructuur op een ander station te bekijken in Deze computer dubbelklikt u op het gewenste station. De mappenstructuur wordt onder de stationsaanduiding weergegeven; als u een map selecteert, wordt de inhoud ervan in het rechterdeel van de map Deze computer weergegeven (zie figuur 4.30). Als de mappenstructuur niet goed zichtbaar is, klikt u in het menu Beeld op Explorerbalk en vervolgens op Mappen (zie figuur 4.31).
Figuur 4.30: In het venster Deze computer vindt u de stations op locale vaste schijven en de pictogrammen voor verwisselbare mediums, zoals een digitale camera
94
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 95
H O O F D S T U K 4 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s opslaan en bekijken op de pc
Figuur 4.31: Met de optie Beeld, Explorerbalk, Mappen opent u de mappenstructuur in Deze computer
4.10 De structuur in Deze computer In de map Deze computer worden mappen en submappen weergegeven als pictogrammen in de vorm van archiefmapjes. + Een plusteken (+) in een map- of submappictogram geeft aan dat de map een of meer sub(sub)mappen bevat. - Een minteken (-) geeft aan dat de submappen in hun oudermap kunnen worden samengevouwen.
Oefening 4.8:
De inhoud van een vaste schijf of een cd-rom bekijken 1 Verken de mappenstructuur van uw vaste schijf C: door op de plus- en mintekens te klikken. 2 Klik op de verschillende stationsnamen (indien aanwezig) en kijk welke mappen en bestanden daarin voorkomen. 3 Plaats een cd-rom in de cd-romspeler. 4 Klik in het linkerdeel van de map Deze computer op het plusteken voor de naam van het cd-romstation. 5 Klik op het plusteken. De submappen uit de map verschijnen. Mappictogram Een mappictogram zonder plus- of minteken geeft aan dat dit het laagste niveau is en dat in deze (sub)map dus geen submappen meer aanwezig zijn. Als een map of een submap is uitgebreid, kunt u de submappen eronder zien.
95
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 96
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Opmerking
Merk op dat met inspringingen wordt aangegeven hoe mappen en submappen met elkaar samenhangen (boomstructuur).
4.10.1 Mappen openen en sluiten Om een map te openen in Deze computer klikt u eenvoudig op een map, waarna de inhoud in het rechtervenster verschijnt. Om in de map Deze computer een map te sluiten en naar de map één niveau hoger in de hiërarchie te gaan klikt u op de knop Vorige op de werkbalk Standaardknoppen of u drukt op de toets Backspace.
4.10.2 Toetsen gebruiken U kunt ook het toetsenbord gebruiken in het venster Mappen om een map te selecteren. Met de cursortoetsen is het mogelijk de boomstructuur te volgen.
Oefening 4.9:
verder in de structuur van een map bladeren. terug naar de stam van de boomstructuur. omhoog bladeren in de alfabetische volgorde van de (sub)mappen (van Z naar A). omlaag bladeren in de alfabetische volgorde van de (sub)mappen (van A naar Z).
Bladeren in het venster Mappen 1 Blader met behulp van de cursortoetsen door de boomstructuur van station C: op uw computer. Gebruik elke cursortoets een aantal keren. 2 Verander alle mintekens voor mappen in plustekens (omhoogbladeren). 3 Selecteer het cd-romstation en bekijk de inhoud van een cd-rom met behulp van de cursortoetsen.
4.11 Foto’s toevoegen U kunt foto’s aan een map toevoegen door uw digitale camera op uw computer aan te sluiten en de naam van de map in de Wizard Scanner en camera in te voeren of met behulp van de knop Bladeren op te zoeken..
4.12 Foto’s verplaatsen Als foto’s al op de vaste schijf staan, gebruikt u de opties Knippen en Plakken uit het snelmenu.
Oefening 4.10:
Foto’s verplaatsen 1 Open de map waarin de foto staat die u wilt verplaatsen. 2 Klik op de naam van de foto die u wilt verplaatsen.
96
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 97
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
Opmerking
Als u meer foto’s wilt selecteren, drukt u op de Shift-toets voor een aaneengesloten selectie. Druk op de Ctrl-toets voor niet-aaneengesloten selectie van foto’s in de map.
3 Klik met de rechtermuisknop en kies de optie Knippen uit het snelmenu (zie figuur 4.32). 4 Open de map waarin u de foto wilt plaatsen. 5 Klik met de rechtermuisknop en selecteer de optie Plakken uit het snelmenu. U kunt de geselecteerde foto’s ook verslepen. Door met de linkermuisknop op de selectie te klikken. Met de muisknop ingedrukt sleept u de foto’s naar een andere map. Let er daarbij op dat de nieuwe map is geselecteerd als u de muisknop loslaat.
Figuur 4.32: Afbeeldingen uit een map knippen
4.13 Foto’s verwijderen Foto’s die u niet bevallen op de vaste schijf kunt u eenvoudig verwijderen. Met de optie Verwijderen uit het snelmenu.
Oefening 4.11:
Een foto verwijderen 1 Klik op de foto(’s) die u wilt verwijderen (gebruik de Shift- of Ctrl-toets om meerdere foto’s tegelijk te selecteren). 2 Klik met de rechtermuisknop en selecteer de optie Verwijderen uit het snelmenu. De foto’s worden naar de prullenbak leegt.
Prullenbak
gekopieerd. Daar blijven deze staan tot u de
97
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 98
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Opmerking
Meer informatie over het werken met Windows XP vindt u in het boek Windows XP – Home Edition, eveneens van Koos Boertjens en uitgegeven door Karakter Uitgevers (zie www.karakteruitgevers.nl/boertjens).
4.14 Openen met Als u veel programma’s op de computer hebt geïnstalleerd waarmee u de foto’s op de harde schrijf kunt bekijken dan kunt u kiezen. Dit gaat als volgt:
Oefening 4.12:
Fotobestanden openen met… 1 Open de map waarin de foto staat die u wilt openen. 2 Klik met de rechtermuisknop op de foto en selecteer in het snelmenu de optie Openen met (zie figuur 4.33). 3 Kies de naam van het programma waarmee u de foto wilt bekijken. Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen wordt standaard met Windows XP meegeleverd.
Figuur 4.33: Een foto openen in ACDSee 7.0
98
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 99
H O O F D S T U K 4 Foto’s opslaan en bekijken op de pc
4.15 Virussen Een virus is een klein programma dat een computer ‘binnensluipt’ via een diskette, cd-rom of via het internet bijvoorbeeld als u een e-mailbericht ophaalt en opent. Een virus hecht zich bijvoorbeeld aan een bijlage van het e-mailbericht, bijvoorbeeld een foto en lift mee naar binnen. Een virus kan zichzelf vermenigvuldigen en een ander programma, bootsector, partitie of een document dat macro’s ondersteunt, besmetten. De meeste virussen vermenigvuldigen zich alleen. Uw harde schijf loopt vol zodat u niets meer kunt, maar sommige virussen richten ook schade toe aan uw computer. Dergelijke programma’s worden virussen genoemd omdat zij op dezelfde manier werken als biologische virussen.
4.15.1 Bescherming tegen virussen Om buiten het bereik van virussen te blijven kunt u maar beter de volgende adviezen opvolgen: – Zorg ervoor dat de permanente antivirusbescherming altijd is ingeschakeld. – Voer regelmatig volledige scans van de computer uit. Doe dit ten minste één keer per week. – Zorg ervoor dat antivirusprogramma’s altijd zijn bijgewerkt.
Opmerking
Vraag in uw computerzaak naar een antivirusprogramma. Norton Anti Virus van Symantec of ZoneAlarm Pro. Deze programma’s geven een goede bescherming mede door de live-updates die u uit kunt voeren. Uit ervaring blijkt dat deze de meeste virussen tegenhouden.
4.16 Samenvatting In dit hoofdstuk hebt u kennisgemaakt met de mogelijkheid om in Windows XP uw foto’s te beheren. Met behulp van de Wizard Scanner en camera’s kopieert u de foto’s vanaf de digitale camera naar de vaste schijf op uw computer. Als u veel foto’s hebt, kunt u ruimte maken door bepaalde mappen naar een cd-rom te schrijven en vervolgens de bestanden op de vaste schijf te wissen. Door mappen te maken op onderwerp en op tijdstip kunt u een fotoarchief aanleggen waarin u uw foto’s terug kunt vinden.
99
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 100
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 101
Foto’s bewerken Naast het maken van opnamen met uw digitale camera kunt u uw eigen foto’s ook zelf bewerken. U gebruikt daarvoor een beeldbewerkingsprogramma. Om de mogelijkheden te illustreren maken wij in dit boek gebruik van Paint Shop Pro. U kunt echter ook met veel andere programma’s dezelfde bewerkingen uitvoeren.
5
Na dit hoofdstuk kunt u: – een foto bijsnijden; – de kleurbalans aanpassen; – het rode-ogen effect herstellen; – de helderheid en het contrast aanpassen; – het formaat van een foto wijzigen; – een foto gecomprimeerd opslaan.
5.1 Basisbewerkingen Er is een aantal bewerkingen die u regelmatig zult doen, zoals het roteren van een afbeelding, omkeren en spiegelen, in- en uitzoomen. Verder het aanpassen van het formaat en het opslaan van het beeldbestand in een lagere resolutie.
Opmerking
Een Engelstalige probeerversie van Paint Shop Pro is nu te downloaden vanaf de website van Corel www.corel.co.uk/servlet/Satellite?pagename=Corel3Uk/Downloads/Trials.
5.1.1 Roteren U maakt foto’s in liggend en staand formaat. Als u de map met foto’s opent dan zullen de foto’s die staand zijn genomen gedraaid moeten worden als u deze goed wilt bekijken. Het draaien of roteren doet u in het venster Deze computer of in het beeldbewerkingsprogramma.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 102
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Het roteren van een foto kunt u ook in Windows XP doen, in het venster Deze computer, bijvoorbeeld nadat u de foto naar de computer hebt gekopieerd.
Oefening 5.1:
Afbeeldingen draaien in Windows XP 1 Open de map met foto’s in het venster Deze computer. 2 Klik met de rechtermuisknop op de foto die u wilt draaien of maak een selectie van de foto’s die u wilt draaien met behulp van de Shift- en Ctrl-toets. 3 Klik op een van de opties: Rechtsom draaien of Linksom draaien (zie figuur 5.1).
Figuur 5.1: Een foto roteren in Windows XP, venster Deze computer
In Paint Shop Pro en meestal in elk ander beeldbewerkingsprogramma vindt u het venster Bladeren waarin u alle foto’s uit een map kunt weergeven. Links in het venster zoekt u de map waarin de foto’s staan. De inhoud van de map wordt met behulp van miniaturen voor elke afbeelding in het bewerkingsdeel van het venster getoond (zie figuur 5.2).
Opmerking
102
De afbeeldingen die in dit hoofdstuk worden gebruikt in de oefeningen kunt u ophalen van de website. Deze staan op de digitale fotosite van de auteur: www.digitalefotosite.nl. Klik op Fotoarchief. Selecteer een van de bestanden en kopieer deze naar een map op uw computer. Met het programma Winzip (www.winzip.com) kunt u de bestanden openen.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 103
H O O F D S T U K 5 Foto’s bewerken
Om de foto’s die staand zijn genomen te draaien, maakt u eerst een selectie. Dit werkt net zo als in het venster Deze computer. U gebruikt ook hier de Shift- en Ctrl-toets en klikt met de linkermuisknop op de miniaturen die u wilt selecteren.
Oefening 5.1:
Een foto roteren in Paint Shop Pro 1 Selecteer in het venster Bladeren de map waarin de foto’s staan 2 Selecteer de foto’s die u wilt draaien. Gebruik daarbij de Shift-toets om een aaneengesloten reeks foto’s te selecteren of de Ctrl-toets om verspreide foto’s in de map te selecteren. U houdt een van deze knoppen ingedrukt, terwijl u op een foto klikt. 3 Klik met de rechtermuisknop op een van de geselecteerde afbeeldingen en kies een van de opties uit het snelmenu (zie figuur 5.2). De pictogrammen voor de opties geven aan in welke richting de foto draait.
Figuur 5.2: Selecteer de miniaturen die u wilt draaien en kies een optie uit het snelmenu
5.1.2 Omkeren en spiegelen U kunt een foto ook van links naar rechts of van boven naar onder draaien. Als er tekst in de foto staat, dan wordt deze onleesbaar. Houdt u daar dus rekening mee.
103
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 104
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
In Paint Shop Pro 9 wijzigt na het openen van een foto de stand in het menu Afbeelding. Met de optie Omdraaien wordt de bovenkant de onderkant van de afbeelding. Met de optie Spiegelen wordt de linkerkant de rechterkant en de rechterkant linkerkant.
5.1.3 Bijsnijden In hoofdstuk 3 hebben we tips gegeven voor het maken van betere fotoâ&#x20AC;&#x2122;s. De compositie van de afbeelding kunt u met Paint Shop Pro bijwerken door de afbeelding bij te snijden. U gebruikt daarvoor twee gereedschappen: selectie en bijsnijden tot selectie.
Oefening 5.2:
Een foto selecteren en bijsnijden 1 Open een afbeelding door in het venster Bladeren op een miniatuur te dubbelklikken. Of u opent de afbeelding met de optie Bestand, Openen.
Opmerking
In Paint Shop Pro zorgt u met behulp van Beeld, Paletten, Overzicht dat het palet rechts in het venster wordt getoond. De andere paletten kunt u sluiten. In het palet Overzicht wordt een miniatuurafbeelding getoond. Bij het inzoomen ziet u welk gedeelte van het beeld in het hoofdvenster is geselecteerd. Door de aanwijzer op het kader in het voorbeeldvenster te plaatsen en te klikken (knop vasthouden) kunt u het beeld in het hoofdvenster verschuiven. Hierdoor krijgt u precies datgeen te zien dat u wilt bewerken.
U kunt de uitsnede bepalen met een zwevend kader boven de afbeelding. Als u dit kader eenmaal hebt gekozen, wordt dit gebruikt om de afbeelding langs de randen van het kader bij te snijden. 4 Klik in de werkbalk Gereedschappen op de knop Bijsnijden. 5 Bepaal het formaat van het kader in de afbeelding met klikken-en-slepen. 6 Dubbelklik in het midden van het kader om de uitsnede te maken.
5.1.4 In- en uitzoomen Met de optie Zoomen kunt u de afbeelding in het venster vergroten of verkleinen. Nadat u een uitsnede hebt gemaakt, vergroot u het beeld.
Oefening 5.4:
In- en uitzoomen op de afbeelding 1 Klik in de werkbalk Gereedschappen op achter de knop Pannen. 2 Klik vervolgens op de knop Zoomen. 3 Klik met de linkermuisknop op de foto om in te zoomen (zie figuur 5.4). De plaats waar u klikt, bepaalt welk deel van de afbeelding in het venster wordt getoond. 4 Klik met de rechtermuisknop op de foto om uit te zoomen.
104
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 105
H O O F D S T U K 5 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s bewerken
Figuur 5.3a/b: Een uitsnede maken
105
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 106
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 5.4a/b: In- en uitzoomen op de afbeelding
106
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 107
H O O F D S T U K 5 Foto’s bewerken
U kunt het zoomeffect opheffen door in de standaardwerkbalk op de knop grootte te klikken.
Ware
5.2 Foto’s verbeteren Helaas lukken niet alle foto’s die u maakt. Mislukte foto’s kunt u verwijderen, maar soms beschikt u over een opname die u niet weg wilt doen, omdat u deze niet over kunt maken. Zo hebben we een foto van de slaapkamer van Vincent van Gogh in St. Remy de Provence. Deze is gemaakt met bestaand licht. Flitsen mocht namelijk niet. We gaan deze onderbelichte foto opkrikken, zodat het resultaat aanvaardbaar wordt.
5.2.1 Helderheid aanpassen In de eerste plaats kunnen we de helderheid van een onderbelichte opname aanpassen.
Oefening 5.5:
De helderheid aanpassen 1 Open de onderbelichte foto, DSC10124, uit het fotoarchief. U ziet dat de foto zwaar is onderbelicht. De muur in de slaapkamer lijkt op grijze soep met weinig detaillering (zie figuur 5.5). 2 Klik in de werkbalk Foto op de knop Foto verbeteren en vervolgens op Verhelderen. 3 In het venster Verhelderen kiest u in het vak Kracht van effect de mate waarin u de foto wilt verhelderen (zie figuur 5.6). Omdat de foto erg is onderbelicht, kiest u voor 5. 4 Met de knop Verplaatsen kunt u een detail uit het beeld selecteren. 5 Met de knoppen onder Zoomen is het mogelijk om een detail te vergroten of te verkleinen. 6 Klik op de knop Proef om het resultaat in het voorbeeldvak rechts te bekijken. In het linkervoorbeeldvak staat de oorspronkelijke weergave. 7 Klik op OK om het resultaat te bekijken. U ziet dat de foto helderder is geworden, maar echter niet genoeg. 8 Herhaal stappen 2 tot en met 8 tot u tevreden bent over het resultaat. In figuur 5.7 ziet u dat de bewerking 4 keer is herhaald om het beoogde effect te krijgen. 9 Sla de foto op onder een nieuwe naam, bijvoorbeeld Kamer van Gogh 01.
Tip
Gebruik de knop Ongedaan maken als u een bewerking terug wilt draaien.
107
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 108
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 5.5: De foto in de slaapkamer van Vincent van Gogh is zwaar onderbelicht
Figuur 5.6: In het venster kiest u de kracht van het effect
Figuur 5.7: Het effect is een aantal keren op de foto toegepast
108
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 109
H O O F D S T U K 5 Foto’s bewerken
Waarschuwing
Als u te lang doorgaat met het verhelderen van het beeld, krijgt u te grote contrasten en lopen de donkere partijen dicht. De detaillering verdwijnt dan helemaal.
5.2.2 Kleurbalans Kleur is belangrijk in een foto en bepaalt voor een groot deel de sfeer. Blauw is koel, oranje is warm, groen is rust, rood is agressie, enzovoort. U kunt de kleurbalans aanpassen of de sfeer wijzigen of versterken. We nemen een foto van een zonsondergang langs de Rhône (zie figuur 5.8). De brug van Avignon ligt er wat koeltjes bij, omdat de foto iets te blauw is. We gaan het rode licht van de zonsondergang iets versterken. (Begrijpt u nu waarom men kan dansen op deze brug? Hij is voor de helft in de rivier gestort zodat er geen verkeer overheen rijdt!)
Oefening 5.6:
De kleurbalans aanpassen 1 Vraag in het venster Bladeren (Ctrl+B) afbeelding DSC09928 uit het fotoarchief op of neem een eigen foto die u wilt aanpassen (zie figuur 5.8). 2 Kies in het menu Foto verbeteren, Automatische kleurbalans.
Figuur 5.8: Een foto verbeteren door de kleurbalans aan te passen
3 In het venster Automatische kleurbalans vindt u het vak Verlichtingstemperatuur (zie figuur 5.9). Deze wordt uitgedrukt in graden Kelvin. U beweegt de schuifknop naar links voor een warmere kleur (oranje), naar rechts voor een koeler effect (blauw).
109
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 110
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
4 In het voorbeeldvenster beoordeelt u het resultaat door op de knop Proef in het venster te klikken. 5 Klik op OK om het effect op de hele afbeelding te bekijken (zie figuur 5.10). 6 Sla de foto op onder een andere naam, bijvoorbeeld Pont dâ&#x20AC;&#x2122;Avignon 01. 7 Herhaal de behandeling tot u tevreden bent over het resultaat.
Figuur 5.9: In het venster Automatische kleurbalans stelt u de verlichtingstemperatuur in
Figuur 5.10: De foto is warmer geworden door iets meer rood toe te voegen
110
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 111
H O O F D S T U K 5 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s bewerken
5.2.3 Contrastverbetering Het contrast bepaalt of een foto pittig (groot contrast) of vlak (minder contrast) wordt. Vooral als u fotografeert met veel licht of juist weinig licht wil er met het contrast nog wel eens iets mis gaan.
Oefening 5.7:
Het contrast aanpassen 1 Vraag een foto op die u met veel licht hebt gemaakt, bijvoorbeeld de strandfoto DSC10027 uit het fotoarchief (zie figuur 5.11). Door het felle zonlicht zijn de lichte partijen iets overbelicht. 2 Kies in het menu Foto verbeteren de optie Automatische contrastverbetering. 3 Gebruik de knop Verplaatsen om het detail in het voorbeeldvak te plaatsen waar u de wijziging in het contrast wilt beoordelen. 4 In de vakken Afwijking, Kracht en Uiterlijk klikt u op de keuzeknoppen. In het rechtervoorbeeldvak ziet u meteen het resultaat van de keuze (zie figuur 5.12). 5 Klik op OK om de instellingen toe te passen. 6 Herhaal, indien nodig, het effect tot u tevreden bent over het resultaat (zie figuur 5.13).
Figuur 5.11: De afbeelding heeft meer contrast nodig in de lichte partijen
111
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 112
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 5.12: In het venster Automatische contrastverbetering wijzigt u de afwijking, kracht en uiterlijk
Figuur 5.13: De lichte partijen zijn nu meer doortekend
5.2.4 Kleurverzadiging verbeteren De verzadiging van een kleur bepaalt hoe sprekend de kleur is. Verzadigde kleuren zijn helder en briljant, zoals het rood van de brandweerauto. Naarmate de verzadiging afneemt, worden de kleuren fletser en bleker. We hebben een foto van een brug op een fletse, miezerige dag (zie figuur 5.14).
Tip
Oefening 5.8:
Breng eerst alle nodige correcties aan in de kleurbalans en daarna het contrast voordat u de verzadiging van een afbeelding corrigeert.
Kleurverzadiging aanpassen 1 Open de foto waarvan u de kleurverzadiging wilt aanpassen, bijvoorbeeld DSC09628 uit het fotoarchief (zie figuur 5.14).
112
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 113
H O O F D S T U K 5 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s bewerken
Figuur 5.14: De kleuren in de foto zijn vlak door het miezerige weer
2 Wijzig de kleurbalans en verbeter het contrast. 3 Kies in het menu Foto verbeteren de optie Automatische verzadigingsverbetering (zie figuur 5.15).
Figuur 5.15: Selecteer de afwijking en de kracht
4 Selecteer in het vak Afwijking de optie Meer kleurrijk.
113
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 114
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
5 Bepaal de kracht en beoordeel het resultaat in het rechtervoorbeeldvak. Klik op OK. 6 Herhaal desgewenst de bewerking als u de foto meer kleur wilt geven (zie figuur 5.16). 7 Sla de foto op onder een nieuwe naam, bijvoorbeeld Brug 01.
Figuur 5.16: De foto is kleurrijker dan het origineel
Waarschuwing
Als u veel bewerkingen op een foto uitvoert kan dat leiden tot informatieverlies in het beeld, met name in JPEG-bestanden omdat deze al zijn gecomprimeerd.
5.2.5 Rode ogen verwijderen Rode ogen treden vaak op bij het fotograferen van mensen en dieren met het gebruik van de flitser. Het flitslicht reflecteert tegen het netvlies en weerkaatst rood terug. Met het gereedschap Rode ogen verwijderen selecteert u een gebied binnen het oog en past daarna de automatische correctie aan. Omdat met de standaardinstellingen een grote verscheidenheid aan rode-ogeneffecten automatisch kan worden gecorrigeerd, kan het klikken op een oog al voldoende zijn. U kunt deze functie ook gebruiken om de kleur van de ogen van een mens of dier te wijzigen.
Opmerking
Oefening 5.9:
U kunt het rode-ogeneffect beperken door in het cameramenu de optie Rode-ogenreductie in te schakelen. Bij het gebruik van de flits wordt er eerst een voor-flits gegeven waardoor de pupil zich vernauwt. Daarna volgt de echte flitsopname.
Rode ogen verwijderen 1 Open de foto waarin u de rode ogen wilt verwijderen, bijvoorbeeld foto DSC10132 uit het fotoarchief (zie figuur 5.17). 2 Klik in de werkbalk Foto op de knop Rode ogen verwijderen. Het gelijknamige venster wordt geopend.
114
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 115
H O O F D S T U K 5 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s bewerken
Figuur 5.17: Ook bij dieren treedt het rodeogeneffect op
3
U ziet in het venster direct al een van de ogen die u kunt aanpassen (zie figuur 5.18). Met behulp van de knop Verplaatsen kiest u desgewenst een ander oog. In deze Oefening werken we aan het linkeroog van de hond (voor u rechts).
Figuur 5.18: In het voorbeeld wordt het rode oog getoond
115
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 116
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
4 Kies de methode waarmee u het rode oog wilt verwijderen. In dit geval Automatisch dierlijk oog. 5 In het vak Kleur kiest u de kleur van het oog dat u wilt gebruiken. Omdat het hier een hond betreft met zwarte pupillen kiezen we voor Zwart, hond. 6 Vervolgens plaatst u de aanwijzer op het oog van de hond in het linkervoorbeeldvenster. 7 Teken de grootte van de pupil. 8 Klik-en-sleep het kader precies op de pupil van het oog. Het is mogelijk om het oog ovaal te maken bij ogen die niet recht in de camera kijken. 9 Gebruik de optie Doezelen om een geleidelijke overgang tussen de pupil en het oog te krijgen. 10 In het rechtervenster volgt u de resultaten van de ‘oogoperatie’. 11 Pas desgewenst het formaat van de pupil in het linkervoorbeeldvak nog iets aan totdat het rode oog geheel is verdwenen. 12 Als het oog geen glans bevat, kunt u de optie Glans in midden aanvinken. – Met de instelling Grootte glans bepaalt u de grootte van de glansplek. – Verlaag de waarde van Lichtheid glans om de glansplek donkerder te maken of verhoog de waarde om de glansplek lichter te maken. – Lijkt de positie van de glansplek onnatuurlijk, schakel dan het selectievakje Glans in midden in om de glansplek in het midden van de pupil te plaatsen. Laat de optie uitgeschakeld om de positie niet te veranderen. – Met de knop Verfijnen regelt u de dekking van de nieuwe pupil op het oog. 13 Klik op OK en doe het volgende oog (zie figuur 5.19). 14 Sla de afbeelding opnieuw op onder de naam Hond 01.
Figuur 5.19: Hond Jelle is aan zijn rode ogen geopereerd
116
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 117
H O O F D S T U K 5 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s bewerken
5.3 Een afbeelding in zwart/wit Meestal zult u fotoâ&#x20AC;&#x2122;s in kleur opnemen. Het is achteraf altijd mogelijk om een kleurenfoto in grijswaarden (zwart/wit) om te zetten. Andersom gaat niet, omdat de kleurinformatie voor de afbeelding niet beschikbaar is.
Oefening 5.10:
Kleur omzetten naar zwart/wit 1 Open de foto die u in grijswaarden wilt omzetten, bijvoorbeeld DSC00033 uit het fotoarchief (zie figuur 5.20). Het amfitheater in Arles. 2 Klik in het menu Afbeelding op Grijswaarden. 3 Pas desgewenst de helderheid en het contrast aan (Shift+B) (zie figuur 5.21).
Figuur 5.20: Met de optie Afbeelding, Grijswaarden zet u kleur om in zwart/wit
117
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 118
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Figuur 5.21: Het contrast aanpassen in het venster Automatische contrastverbetering
5.4 Bestandsformaat en compressie Voor gebruikers van het Internet is de bestandsgrootte op een webpagina belangrijk. Hoe groter een afbeeldingsbestand is, des te langer het duurt om het op te halen. Een Internet-gebruiker haakt dan al snel af en klikt naar de volgende pagina. Kies daarom voor een bestandsindeling waarbij de bestandsgrootte kleiner wordt, echter met behoud van de hoogst mogelijke kwaliteit. Als u een afbeelding opslaat voor gebruik op het web, kiest u dan uit een van de volgende bestandsindelingen: GIF – Een indeling die 8-bits kleur (256 kleuren) ondersteunt. Geschikt voor de compressie van lijnwerk en afbeeldingen met grotere vlakken in min of meer dezelfde kleuren. JPEG – Zeer geschikt voor de compressie van foto’s. Deze indeling ondersteunt 24bits kleur (16,7 miljoen kleuren). Hoewel er iets aan kleurverlies optreedt, is dit bijna niet zichtbaar.
118
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 119
H O O F D S T U K 5 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s bewerken
4 5 6 7 8
Kies in het menu Bestand voor Opslaan als. Typ in het tekstvak Bestandsnaam een bestandsnaam voor de afbeelding. Kies JPEG-/JIF-compatibel (*.jpg, *.jif, *.jpeg). In het vak Opslaan als kunt u een bestandsformaat kiezen. Klik op de knop Opties. In het venster Opties voor opslaan kiest u een compressiefactor (zie figuur 5.22). 9 Klik op de knop Optimalisatie uitvoeren. 10 In het venster JPEG-optimalisatie stelt u de compressiewaarde in. Hoe meer compressie, hoe meer kwaliteitsverlies er optreedt. In het rechtervoorbeeldvak ziet u het resultaat.
Opmerking
Met de meeste digitale cameraâ&#x20AC;&#x2122;s is het mogelijk om direct in dit bestandsformaat een foto te nemen.
Figuur 5.22: In het venster Opties voor opslaan stelt u de compressiefactor in
Figuur 5.23: Als u de compressie instelt op een hoge waarde wordt de afbeelding kwalitatief minder
119
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 120
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Opmerking
Als u een bestand in een ander formaat opslaat krijgt u ook andere vensters te zien voor opslaan en optimalisatie
5.5 Samenvatting In dit hoofdstuk hebben we de meest voorkomende bewerkingen van digitale foto’s met Paint Shop Pro behandeld. U hebt geleerd hoe u een foto kunt verbeteren door de helderheid en het contrast aan te passen, rode ogen weg te werken, of een kleurzweem aan te passen. Foto’s in kleur kunt u omzetten naar zwart/wit (grijswaarden).
120
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 121
Foto’s afdrukken en gebruiken
6
In hoofdstuk 4 hebben we bij het behandelen van de Wizard Scanner en camera kort het afdrukken van een foto besproken. Er zijn echter veel meer manieren om uw foto af te drukken. U kunt dit zelf doen, maar het is ook mogelijk om foto’s digitaal aan te leveren bij een afdrukservice. U kunt uw foto’s ook laten verwerken tot een fotoalbum of u kunt er een mooie ‘screensaver’ van maken.
Na dit hoofdstuk kunt u: – printer, inkt en papier uitzoeken waarmee u uw foto’s afdrukt; – foto’s versturen via Internet
6.1 Uw foto’s thuis afdrukken De opkomst van de digitale fotografie heeft het omgaan met foto’s revolutionair veranderd. Doordat de foto’s nu op elk gewenst moment kunnen worden geprint en alleen de mooiste foto’s daadwerkelijk worden afgedrukt, lijkt het klassieke fotoalbum langzaam te verdwijnen. Zelf printen of naar een afdrukcentrale, wat gaat het worden?
6.1.1 Het kiezen van de printer Het thuis printen van foto’s begint met de juiste keuze van de printer. Een aantal factoren speelt bij deze keuze een rol, zoals de printersnelheid of wachttijd tot de afdruk klaar is, de kosten van papier en inktpatronen. Bij het afdrukken van kleurenfoto’s is de afdrukkwaliteit natuurlijk heel belangrijk. De afdrukkwaliteit wordt bepaald door de resolutie of de beeldscherpte waarmee kan worden afgedrukt. Deze wordt uitgedrukt in dpi (dots per inch). Hoe meer beeldpunten per vierkante inch of centimeter des te scherper wordt uw afdruk. U bespaart als u elke kleur die de printer gebruikt apart kunt vervangen, omdat u de inkpatroon niet weg hoeft te gooien omdat één kleur op is. Er zijn ook printers waar papier en inkt in één pakket worden geleverd. De inkt zit op een folie dat op het papier wordt gebrand, zoals bij Easy Share van Kodak. Mooi, handig, maar wel een dure oplossing.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 122
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Handig zijn de printers waar u zo uw camera op aan kunt sluiten of het camerageheugen in kunt steken. U hoeft dan niets van computers te weten om toch uw foto’s goed af te kunnen drukken. Op een klein LCD-scherm krijgt u uw opname te zien en kunt desgewenst nog enkele correcties uitvoeren. Handig zijn de printers waar u verschillende papierformaten mee kunt afdrukken, zoals 10 x 15 cm.
Tip
Afdrukken wordt ook goedkoper als u alleen die foto’s afdrukt die u werkelijk de moeite waard vindt. Bekijk een afdruk eerst in afdrukvoorbeeld, zodat u na het bekijken nog de mogelijkheid hebt om correcties aan te brengen. Als u veel opnamen wilt afdrukken, is het goedkoper deze naar de fotoservice van de ANWB te sturen (www.anwb.nl).
Figuur 6.1a/b: Handig zijn de printers waarbij u geen computer meer nodig hebt om afdrukken te maken
6.1.2 Inkt Voor een afdruk wordt inkt in verschillende kleuren gebruikt: geel (yellow), blauw (cyan) en rood (magenta). Voor zwart is een aparte tank aanwezig. Goedkope printers werken met een tankje waarin alle kleuren zitten. Is een kleur op, dan moet u het hele tankje vervangen. Drukt u bijvoorbeeld een serie foto’s af waarin veel rood voorkomt, dan is de kleur rood in het tankje snel op. U vervangt dan het tankje als de rode inkt op is en gooit daarmee ook de blauwe en gele inkt weg. Als u veel gaat
122
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 123
H O O F D S T U K 6 Foto’s afdrukken en gebruiken
afdrukken kunt u beter een printer kopen met een inktsysteem waar voor elke kleur een apart tankje verwisseld kan worden. De duurdere kleurenprinters hebben zelfs voor elke kleur een lichte en donkere variant en voor zwart (donker en licht). Bovendien wordt de foto afgewerkt met een UV-laag waardoor de foto langer goed blijft. In het algemeen loopt u met inkt die van hetzelfde merk is als de printer het minste risico. Er zijn ook fabrikanten die inktpatronen navullen. Dit kan onzekere resultaten opleveren vooral als tussen het leegraken en het navullen van een patroon veel tijd is verstreken. Sommige delen van het inktpatroon drogen uit en herstellen zich niet meer. U krijgt dan strepen over de afdruk. Inktpatronen zijn duur. Soms koopt u voor de prijs van twee inktpatronen een hele printer. Het papier en de inkt bepalen ook de levensduur van een foto. Het is heel vervelend als u een foto op de vensterbank zet en ziet dat deze na een week verbleekt is. Bij een aantal printertypen is het mogelijk om een inktpatroon na te vullen. Winkeltjes waar u dat kunt laten doen, verschijnen tegenwoordig in bijna elke stad. Zorg wel dat uw patroon niet uitdroogt, want dan gaat navullen niet meer. Kijk voor meer informatie over ‘Refill ink’ en de prijslijst op internet, (www.inktwinkel.tk).
6.1.3 Papier Het mag duidelijk zijn dat u op speciaal fotopapier betere afdrukken maakt dan op gewoon kopieerpapier. Vooral op goedkoop printerpapier trekt de inkt helemaal in het papier en gaat vloeien. De afdruk gaat bollen en er is weinig mee te beginnen. Fotopapier bestaat uit verschillende lagen: • Oppervlaktebeschermingslaag – zorgt voor een glanseffect op het fotopapier. • Capillairlaag – Klein systeem van naast elkaar liggende buisjes, die de inkt opnemen. Hoe kleiner deze zijn, hoe beter de inkt aan het papier hecht en hoe minder vegen er te zien zijn. • Grondlaag – Deze laag zorgt ervoor dat het papier er schoon en wit uitziet. • Basislagen – Deze lagen schermen de inkt van de achterkant van het papier af, waardoor niet het hele blad doordrenkt wordt met inkt.
123
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 124
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Afdrukbeeld Oppervlaktebeschermingslaag Capillairlaag Grondlaag Basislagen
Figuur 6.2: Doorsnede van een velletje fotopapier
6.1.4 Het beeld op de afdruk Een printer deelt het beeld in afdrukpunten op. Het apparaat maakt gebruik van een raster dat uit veel kleine punten bestaat om te kunnen bepalen waar welk druppeltje inkt moet worden geplaatst. Dit wordt een afdrukmatrix genoemd die uit veel kleine velden bestaat. De meeste fotoprinters kunnen 4800 afdrukpunten op een oppervlak van een vierkante inch (6,45 cm2) onderbrengen. De maateenheid voor het aantal punten op het papieroppervlak wordt dotch per inch of dpi genoemd.
6.1.5 Kosten van zelf afdrukken Voor het afdrukken van een foto bent u kosten kwijt voor inkt, papier, afschrijving van de printer en het energieverbruik. De kosten zijn per geval verschillend, maar in het algemeen bent u toch een stuk duurder uit als u zelf afdrukt dan wanner u het laat doen. U begrijpt dat grootverbruikers veel minder voor papier betalen dan de kleinverbruiker. Verder koopt u inkt in kleine tankjes van een paar centiliter, terwijl grote printers op tanks van een halve liter en meer printen. In feite moet u de printer in drie jaar afschrijven, deze is dan stuk of economisch verouderd. De rekensom wordt dan aldus: – – – –
Kosten printer Kosten papier Kosten inkt Stroomverbruik
Als u per jaar dus 500 afdrukken maakt dan zijn dat in drie jaar 1500 stuks. Deel de kosten door dit aantal en u hebt de prijs per afdruk.
124
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 125
H O O F D S T U K 6 Foto’s afdrukken en gebruiken
6.2 De afdrukservice Veel afdrukken maakt u waarschijnlijk thuis. Volgens Kodak wordt 84% van de afdrukken van foto’s van digitale camera’s thuis afgedrukt. Verder wijst dit onderzoek uit dat 78% van de digitale beelden niet wordt afgedrukt, terwijl 60% van de consumenten wel meer afdrukken wil maken. Bij drogisterijzaken en op stations vindt u machines, waarmee u zelf afdrukken kunt maken. In een van de kaartpoorten van het apparaat steekt u de geheugenkaart. Bijna alle mogelijke geheugenkaarten passen in het apparaat, maar u kunt ook een gewone foto van papier scannen als u daarvan een kopie wilt maken. U kunt inzoomen en een deelvergroting maken of meerdere foto’s op een velletje fotopapier afdrukken. Verder is het mogelijk om uw foto’s te bewerken, zoals het aanpassen van helderheid en contrast. Het apparaat berekent de kosten en nadat u de prijs hebt voldaan, rollen de foto’s uit de afdrukmachine. Als u deze moeite niet wilt of kunt doen, bestel dan uw foto’s via internet bij de ANWB Fotoservice.
6.2.1 ANWB Fotoservice
Figuur 6.3: ANWB Fotoservice biedt veel mogelijkheden voor het laten afdrukken van uw digitale foto’s
125
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 126
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
De ANWB biedt ook tal van afdrukmogelijkheden voor digitale foto’s. De afdrukken zijn eenvoudig te bestellen via anwb.nl (zoek op ‘Fotoservice’). Daar wordt u stap voor stap uitgelegd hoe u de mooiste foto’s kunt bestellen. Hier kunt u ook de gratis bestelsoftware downloaden. Aan het eind van uw bestelling kunt u zelf aangeven bij welke ANWB-winkel u de foto’s wilt ophalen of dat u de foto’s thuisgestuurd wilt krijgen.
De ANWB heeft regelmatig diverse acties, hou dus anwb.nl of de Kampioen in de gaten!
Figuur 6.4 : (ANWB) Fotoservice Bestellen
Download de gratis software om zo makkelijk mogelijk uw foto’s te bestellen
126
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 127
H O O F D S T U K 6 Foto’s afdrukken en gebruiken
6.2.2 Fotocadeaus via de ANWB Fotoservice Digitale foto’s openen een wereld van nieuwe mogelijkheden. Bracht u vroeger uw fotorolletje weg om later de resultaten afgedrukt te kunnen bewonderen, nu kunt u daarnaast nog veel meer doen met uw afdrukken. Als u naar ANWB Fotoservice gaat op anwb.nl en vervolgens klikt op Fotocadeaus kunt u een koffiemok, sweatshirt of muismat bestellen met daarop de afbeelding van uw zoon, kleindochter, huisdier of wat u maar wilt. En ook uw fotoalbum hoeft u niet te missen. U kiest gewoon uw mooiste vakantie- of familiefoto’s en klikt bij de Fotocadeaus op Fotoboek. U stelt dan eenvoudig uw fotoalbum samen, dat vervolgens voor u persoonlijk wordt afgedrukt. Voor het bestellen van verschillende fotocadeaus is het wel belangrijk eerst de gratis software te downloaden.
Figuur 6.5: (ANWB) Fotoservice Fotocadeaus
127
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 128
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
6.3 E-mail met fotobijlage Een van de succesfactoren van Internet is het kunnen versturen van fotoâ&#x20AC;&#x2122;s. Dit wordt dan ook massaal gedaan. Om teleurstelling te voorkomen van een mislukte verzending leggen we in het kort uit hoe u een foto per e-mail verstuurt. 1. Start Outlook Express met behulp van het pictogram op de Taakbalk of op het Bureaublad. 2. Klik op de knop Nieuw bericht en selecteer in het vak Aan de geadresseerde of typ het e-mailadres in het tekstvak. 3. Geef het bericht een onderwerp. 4. Typ het bericht naar uw contactpersoon. 5. Klik vervolgens op de knop Bijlage en selecteer in het venster Bijlage invoegen de map waarin de foto staat die u wilt versturen. Klik in het venster op de knop Bijlage. 6. U kunt het bericht nu versturen.
Figuur 6.6: In Outlook Express opent u een nieuw bericht waarmee u de foto als bijlage verstuurt
128
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 129
H O O F D S T U K 6 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s afdrukken en gebruiken
Figuur 6.7: In het venster Bijlage invoegen selecteert u een foto
Figuur 6.8: De bijlage staat in het daarvoor bestemde vak
129
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 130
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
6.3.1 Bestandsgrootte bij e-mailen Veel mensen beschikken over een postvak met een beperkte omvang. Standaard is ongeveer 5 Mb. Dit is net genoeg voor drie foto’s van 1,5 Mb elk. Als u meer foto’s hebt, kunt u deze in gedeelten opsturen. U maakt voor elke serie foto’s een apart emailbericht aan. Als de geadresseerde tijdig zijn postvak leeg maakt, dan kunt u de volgende zending doen. Als het postvak vol is, krijgt de geadresseerde een melding van de provider dat het postvak vol is. Een andere oplossing voor dit probleem is om de foto’s die u per e-mail verstuurt te verkleinen. Daarnaast kunt u ook de kwaliteit aanpassen. Foto’s van 72 dpi zijn weliswaar niet geschikt om af te drukken, maar u kunt deze prima op het beeldscherm bekijken. De meeste beeldbewerkingsprogramma’s hebben een optie waarmee u de afbeeldingsgrootte kunt aanpassen.
6.4 Hotmail Bij MSN Hotmail kunt u gratis een e-mailadres aanvragen. Hiermee bent u overal ter wereld via Internet bereikbaar. Simpel aanmelden met uw e-mailadres en wachtwoord en u kunt overal uw e-mail lezen en foto’s ophalen (zie figuur 6.9). Gebruikers van MSN Hotmail beschikken standaard over 2 Mb geheugenruimte. Daar past dus niet een bestand in dat groter is. Meestal staan in het postvak nog meer berichten wat de ruimte nog meer beperkt. Met MSN Hotmail Plus kunt u ook video’s, liedjes en fotopresentaties verzenden en ontvangen. U kunt bijlagen van 20 Mb verzenden en u hebt een vrijwel onbeperkte opslagruimte van maar liefst 2 Gb. Dit betekent dat u duizenden foto’s en honderden videoclips kunt verzenden en opslaan. Hiermee is de kans klein dat uw postvak vol raakt. Hotmail Plus kost 19,99 euro per jaar. U kunt zich hiervoor via de website aanmelden. Maak uw postvak na het lezen van de mail leeg. U kunt een extra archiefmap maken waarin u de berichten uit het Postvak in bewaart.
130
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 131
H O O F D S T U K 6 Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s afdrukken en gebruiken
Figuur 6.9: Een abonnement bij Hotmail is gratis
Figuur 6.10: Leeg op tijd uw postvak
131
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 132
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
6.5 DreamSaver DreamSaver is uit Nieuw-Zeeland komen overwaaien en is een leuk programma om een ‘dreamsaver’ mee te maken, een soort screensaver. Met de DreamSaver kiest u een thema of ‘Power-woord’, bijvoorbeeld Prestatie, Ontstressen, Promotie, Gezondheid of u voert uw eigen thema in. In het vak Affirmatie voert u een zin in met betrekking tot het onderwerp, een bevestiging van wat u hebt, wat u bent of wat u wilt bereiken, enzovoort. Een uitgebreide beschrijving vindt u op het internet (www.dreamsaver.nl).
6.6 DroomAlbum DroomAlbum is een leuk programma dat u gebruikt om op uw computer een fotoalbum te maken en dat u vervolgens via internet rond kunt sturen. Er zijn allerlei mogelijkheden te bedenken, zoals: familiealbums, trouwalbum, geboorte kind, bouw huis, enzovoort. Het programma is voor een klein bedrag via internet te bestellen en een goed voorbeeld van wat u met uw foto’s kunt doen. Een uitgebreide beschrijving vindt u op het internet (www.droomalbum.nl).
132
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 133
H O O F D S T U K 6 Foto’s afdrukken en gebruiken
6.7 Het foto-album van MyPhotoFun Websites waar je van een aantal foto’s een fotoalbum kunt bestellen zijn erg in trek. U kunt eerst bepalen welke foto’s u in het album wilt plaatsen. Zet deze foto’s in een aparte map, dat is overzichtelijk. Bij MyPhotoFun (www.myphotofun.nl) kunt u (offline) opgeven welk formaat fotoalbum u wilt maken, zoals 20 pagina’s tot 180 foto’s, 40 pagina’s tot 360 foto’s, enzovoort. Het is mogelijk verschillende fotobladen te kiezen met 1 of meer foto’s per pagina Ook is het mogelijk om teksten bij de foto’s in het album te plaatsen.
6.8 Samenvatting Fotograferen is meer dan alleen foto’s maken. Ook het afdrukken en het zoeken van toepassingen hoort erbij. Als u eenmaal weet wat de mogelijkheden zijn, dan leert u bij de opname al rekening houden met het resultaat. Dit maakt fotografie zo boeiend.
133
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 134
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 135
Digitale fotografie op Internet Fotograferen als hobby, kunstbeoefening of beroep; het Internet is een belangrijke informatiebron voor digitale (en gewone) fotografie. In dit hoofdstuk behandelen we een aantal websites, startpagina’s , enzovoort waar u veel aan zult hebben.
7
Na dit hoofdstuk kunt u: – Internet gebruiken bij het zoeken naar informatie over digitale fotografie; – foto’s opsturen om mee te dingen naar de foto van de week; – vragen stellen aan de auteur via het forum; – in MSN een eigen groep maken waarin u uw foto’s plaatst.
7.1 Startpagina’s Startpagina’s of portals vindt u over bijna elk onderwerp op het Internet. Deze pagina’s zijn handig als u snel een aantal pagina’s wilt bekijken zonder dat u een zoekmachine gebruikt. • • • •
digitalefotografie.pagina.nl fotografie.pagina.nl digitale-fotografie.boogolinks.nl fotografen.start.be
7.2 Belangenorganisaties Hoewel het echte werk van foto’s maken, bewerken en afdrukken voornamelijk een activiteit is die u zelf verricht, kunt u toch behoefte hebben om zo nu en dan contact te hebben met andere fotografen. Er zijn over het hele land filmclubs. Daarnaast zijn er de belangenorganisaties waarvan u rechtstreeks lid kunt worden.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 136
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
• • • • • •
Fotobond – www.fotobond.nl Belgische Federatie van FotoKringen – www.bffk.be Beroeps Fotografen Nederland – www.bfn-fotografen.nl Nationale Vereniging van Beroepsfotografen – www.beroepsfotografen.be Nederlands Foto Instituut – www.nfi.nl Masters of Photography – www.masters-of-photography.com
7.3 Fotografie algemeen Op het Internet vindt u ook veel informatie over het werk van andere fotografen. Het is leerzaam om bijvoorbeeld het werk van beroepsfotografen te bekijken. Maar u kunt het Internet ook gebruiken om uw eigen werk te laten zien of vragen te stellen. • fotografen.pagina.nl • fotografen-amateur.pagina.nl
7.4 Foto van de week en forum Op de website Foto van de week (www.fotovandeweek.nl) kunt u uw eigen foto(’s) insturen. Deze worden door de bezoekers bekeken en beoordeeld. Elke maand wordt er een prijs weggegeven voor de mooiste foto. Echt leuk om aan mee te doen. Als u met vragen zit, kunt u gebruik maken van het Forum (www.fotofaq.nl). U voert uw vraag in een van de rubrieken in. Bezoekers van de website die het antwoord weten, sturen u dit per e-mail toe. De auteur heeft een eigen rubriek bij deze website.
7.5 World Press Photo www.worldpressphoto.nl De website van World Press Photo toont winnende foto’s van de prestigieuze fotowedstrijd die elk jaar wordt georganiseerd. Calender geeft de data waarop u werk kunt inleveren voor deze wedstrijd (midden januari). De jaarboeken die men uitgeeft met alle winnende foto’s kunt u via de site bestellen.
7.6 De Ontmoetingsplaats voor Fotografie www.fotograaf.com/indnl.htm Een ontmoetingsplaats voor iedereen die zich met fotografie bezighoudt. U kunt alle informatie met betrekking tot fotografie, producten en diensten eenvoudig raadplegen.
136
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 137
H O O F D S T U K 7 Digitale fotografie op internet
Andere interessante websites zijn: Festival of Light (www.festivaloflight.net) is een internationale samenwerking van 16 landen en 22 fotografiefestivals over de hele wereld waaronder Rotterdam, Stockholm, Parijs en Barcelona. International Museum of Photography and Film (www.eastman.org) is een museum in Rochester (New York). De website bevat veel informatie en schitterende foto’s uit de collectie van Mr. Eastman. Noorderlicht (www.noorderlicht.com) met informatie over het fotofestival en projecten. LichtZone (www.lichtzone.nl) een onafhankelijke fotogalerie in Groningen met maandelijks een andere expositie.
7.7 Informatie over digitale camera’s In hoofdstuk 1 hebben we de kenmerken van de digitale camera besproken en de punten waar u op moet letten als u er een aanschaft. U kunt uw kennis op pijl houden als u af en toe een van de volgende websites bezoekt.
7.7.1 Digitale Fotografie Informatie Pagina’s www.dfip.nl Op deze website, in de rubriek Nieuws, vindt u de laatste ontwikkelingen op het gebied van de digitale fotografie. In het cameraoverzicht staan de meest gangbare merken met verwijzingen naar de homepagina’s. Via Tips & Faq’s komt u op de pagina met veel gestelde vragen. U vindt hier aanbieders van fotoservice, tips voor het maken van betere opnamen, enzovoort.
7.7.2 Lets go digital.nl www.letsgodigital.nl De website bevat veel digitaal nieuws waaronder testrapporten van een groot aantal digitale camera’s. Voordat u tot aanschaf over gaat, kunt u daarom beter even kijken wat deskundigen ervan zeggen.
7.7.3 El Cheapo www.elcheapo.nl Met behulp van El Cheapo vindt u de laagste prijzen voor Consumentenelektronica. U kiest een categorie, bijvoorbeeld Digitale fotocamera’s. Vervolgens kiest u een merk en type en en het programma zoekt naar de laagste prijsaanbieding. Het is natuur-
137
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 138
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
lijk wel even uitkijken of goedkoop geen duurkoop wordt. Denkt u bijvoorbeeld aan de service die op het artikel wordt gegeven?
7.7.4 Digital Photography Review www.dpreview.com Op deze Engelstalige website vindt u het laatste nieuws over digitale fotografie en beeldbewerking, besprekingen van de laatste digitale camera’s en toebehoren. Er is een actief discussieplatform en een grote selectie afbeeldingen. Verder een kopersgids, cameravergelijkingen en een uitgebreide database met camera’s en hun kenmerken.
7.8 MSN Groepen www.msn.nl Via de website MSN.NL is het mogelijk om een eigen groep te maken. U maakt eerst uw eigen groep waarop u berichten en foto’s plaatst. Instructies voor het maken van een groep vindt u op de website. Na het installeren van een programma voor het uploaden van foto’s is het mogelijk om uw eigen foto’s in uw groep op te nemen.
7.9 Samenvatting Dit hoofdstuk bevat een aantal webadressen voor fotografen die meer willen weten over hun hobby. U kunt de websites van fotografen bezoeken en kijken hoe zij een bepaald onderwerp benaderen. Het is mogelijk om deel te nemen aan een discussieforum waar u vragen stelt aan professionele fotografen. Kortom, het Internet is een eindeloze bron van inspiratie voor fotografen met een Internetaansluiting. Verder is het mogelijk om foto’s via het Internet te versturen naar een van de fotocentrales. Uw digitale foto’s worden afgedrukt en u kunt deze meestal bij een filiaal afhalen of ze worden toegestuurd. Als u een community aanvraagt bij MSN is het mogelijk om uw foto’s online te publiceren.
138
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 139
De digitale spiegelreflexcamera
8
Een digitale spiegelreflexcamera verschilt behoorlijk van zijn analoge tegenhanger. In de eerste plaats werkt u niet meer met kleinbeeldfilm. Daarbij zijn er veel nieuwe functies en instellingen waar u bij het gebruik op moet letten. In dit hoofdstuk leert u de belangrijkste begrippen die u moet kennen voordat u een digitale spiegelreflexcamera (DSLR) gaat aanschaffen.
8.1 Keuze van een digitale spiegelreflexcamera Het kiezen van een digitale spiegelreflexcamera is lastig. Belangrijk daarbij is het gebruiksdoel. Zo zal een sportfotograaf een andere digitale camera willen aanschaffen dan een portretfotograaf. Naast emotionele overwegingen, zoals voorkeur voor een bepaald merk, zijn er genoeg mogelijkheden om tot een afgewogen (objectieve) keuze te komen. Via de fotobladen, computertijdschriften en het internet vindt u beoordelingen van diverse digitale camera’s en cameravergelijkingen. Belangrijke aandachtspunten zijn het formaat en de kwaliteit van de beeldsensor en de functies. U hebt de keuze uit een groot aantal merken en soorten digitale spiegelreflexcamera’s. Canon en Nikon zijn grote merken voor de professionele markt, maar ook andere merken, zoals Pentax en Sony leveren camera’s van goede kwaliteit voor semiprofessioneel gebruik.
Figuur 8.1: Het aanbod van digitale camera’s is groot
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 140
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Canon is momenteel marktleider op het gebied van professionele digitale spiegelreflexcamera’s. In het programma 2005/2006 zijn er vijf verschillende camera’s. De EOS-1 Ds Mark II is het topmodel en de EOS 350D het instapmodel. De prijzen van deze twee camera’s variëren van € 7999,00 voor de 1Ds en € 890,00 voor de EOS 350D. De lenzen van Canon passen op alle typen camera’s, maar er zijn ook lenzen van Sigma en Tamron te krijgen met een Canon EL-vatting. Canon maakt ongeveer 60 objectieven in de EL-serie. Met de lenzen die andere fabrikanten leveren, hebt u dus een geweldige keuze aan mogelijkheden. U begrijpt dat na het kiezen van de ‘ideale’ camera ook een aantal lenzen gekozen moet worden. U kunt beginnen met een standaardlens, een vast objectief of zoomlens, vervolgens kunt u een keuze maken voor een lens met een kortere brandpuntafstand (groothoek) of een langere brandpuntafstand (tele), afhankelijk van de onderwerpen die u wilt fotograferen.
Figuur 8.2: De Canon 5D is een camera die zowel door de semi- als de professionele fotograaf wordt gekozen
Nikon levert een aantal camera’s voor zowel de professionele als de amateurmarkt. De D2X is het topmodel in het assortiment. Het is een camera met een hoge resolutie. De D2Hs is ontworpen voor de actie- en sportfotografen en heeft een opnamesnelheid van 8 beelden per seconde tot een maximum van 50 beelden in het JPEG-formaat. Nikon levert eigen Nikkor-objectieven van ultra-groothoek tot supertelelenzen van 600mm.
Figuur 8.3: De D2X is het topmodel van Nikon
140
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 141
H O O F D S T U K 8 Digitale spiegelreflexcamera
Als de camera en de lens zijn gekozen, wilt u waarschijnlijk ook een flitser. De meeste digitale camera’s zijn met een ingebouwde flitser uitgerust, maar dat is lang niet altijd het geval. Zo heeft de nieuwe Canon 5D geen flitser en u zult dan ook een flitser moeten aanschaffen om bij slechte lichtomstandigheden een foto te kunnen maken. Naast de camera met lens, filters en flitser zult u zich ook moeten verdiepen in toebehoren. In de eerste plaats uitrustingsstukken als uitbreiding van het camerasysteem. Zo kunt u extra instelglazen, zoals matglazen aanschaffen en ook afstandsbediening, accu’s, draadloze transmitters, enzovoort.
8.2 Namen van onderdelen De anatomie van een digitale camera is veel ingewikkelder dan de eerste analoge spiegelreflexcamera’s. Op het camerahuis vindt u veel meer functieknoppen. Met behulp van het keuzemenu stelt u andere functies in die vanuit de inwendige computer worden bestuurd. Als voorbeeld van de instellingsmogelijkheden en functienamen gebruiken we het instapmodel van Canon, de EOS 350D.
Opmerking
Achter in het boek vindt u een woordenlijst met de meeste termen die in de digitale fotografie worden gebruikt.
Selectieknop opnamestand
Ingebouwde flitser
Programmakeuzewiel Ontspanknop
Flitsknop
Sensor afstandsbediening Lensontgrendelingsknop
Controleknop scherptediepte
Figuur 8.4: Voorkant Canon EOS 350D Rode ogen-reductie / Lampje zelfontspanner Greep (batterijencompartiment)
141
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 142
D I G I TA L E F O T O G R A F I E â&#x20AC;&#x201C; E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Knop dioptrische aanpassing LCD-paneel
Zoekocculair Belichtingscompensatie/ diafragmaknop
Figuur 8.5: Achterkant Canon EOS 350D
Knop AF-puntselectie/ Vergroten
AE vergrendeling/ FE vergrendeling/ Knop Index/Verkleinen
Menuknop
Keuze-instellingen voor opname Direct afdrukken / LCD panel verlichtingsknop ISO waardeknop
Infoknop Jumpknop
Belichtings methode AF-instelling
Opnameweergaveknop
Afdekplaatje CF-kaart
Wisknop
Lees/schrijfindicator Witbalansknop LCD-scherm
Setknop
Belangrijk is dat u de helderheid van het LCD-paneel juist instelt. Het is prettig als het beeld overeenkomt met de helderheid van de foto. Als u de opname terugkijkt, dan kunt u goed bepalen of een opname onder- of juist overbelicht is.
Figuur 8.6: Bovenkant Canon EOS 350D
Ingebouwde flits Lensontgrendelingsknop
Ontspanknop Programmakeuzewiel Aan-/uitschakelaar Draagriemhouder Selectieknop opnamestand
Draagriemhouder
Cameraschoen Flitssynchronisatiecontacten
142
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 143
H O O F D S T U K 8 Digitale spiegelreflexcamera
Batterij Serienummer camerabehuizing Statiefhouder Figuur 8.7: Onderkant Canon EOS 350D
Deksel batterijcompartement
Vergrendelingsknop batterijcompartiment
8.3 Zoekerinformatie De zoeker is meestal voorzien van een dioptrie om het beeld aan te passen aan verschillende oogsterktes. Voor brildragers is dit erg handig omdat in de meeste gevallen ook zonder bril gefotografeerd kan worden. Met behulp van een schuifje vlak achter de zoeker wordt het juiste beeld ingesteld. In de zoeker vindt u tijdens het fotograferen verschillende soorten informatie, afhankelijk van de instellingen van de camera. Figuur 8.8: Een zoeker is voorzien van een dioptrie
Waarschuwing
U kunt het LCD-scherm niet gebruiken om de compositie van de opname te bepalen. De spiegel verhindert de doorgang van het beeld naar de sensor.
143
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 144
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
8.4 LCD-Paneel Op het LCD-paneel boven op de camera vindt u de essentiële informatie voor de huidige opname. De meeste symbolen worden alleen weergegeven als deze in de situatie van toepassing zijn.
Figuur 8.9: Op het LCD-paneel geeft u de opnamen in het camerageheugen weer
8.5 De werking van de digitale spiegelreflexcamera De digitale spiegelreflexcamera werkt volgens het principe dat het object via de zoeker, een spiegel en het objectief wordt bekeken en gefotografeerd. Een dergelijke camera wordt ook wel een Single Lens Reflex of SLR genoemd. Tijdens de opname gaat de spiegel omhoog en valt het licht op een lichtgevoelige beeldsensor. Er zijn verschillende soorten beeldsensoren: de belangrijkste zijn de CMOS en de CCD die u terugvindt in de Canon en Nikon-camera’s. Fujifilm gebruikt echter in de FinePix S3Pro weer een ander type sensor. De beeldsensor is het centrale onderdeel van een digitale camera. Deze chip bestaat uit miljoenen kleine lichtgevoelige cellen (fotodioden of fotocellen) die elk apart een stukje van het beeld opvangen en vastleggen in een pixel. De sensor slaat de informatie over het opgevangen beeld als een getal op. Het bevat de code voor kleur, helderheid en contrast. De computer kan deze getallen weer omzetten naar een beeld, dat bijvoorbeeld op het LCD-scherm of beeldscherm wordt weergegeven. Hoe meer cellen de beeldsensor bevat, des te scherper en gedetailleerder het beeld, omdat er meer pixels worden gebruikt om het beeld op te bouwen. De categorie waarin een digitale camera valt, wordt meestal aangeduid met het aantal pixels dat deze kan produceren, bijvoorbeeld 12 megapixel (12 miljoen pixels). Hoe hoger het aantal pixels, des te hoger de prijs van de camera zal zijn.
144
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 145
H O O F D S T U K 8 Digitale spiegelreflexcamera
Figuur 8.10: De beeldsensor in de digitale camera
8.6 Samenvatting Met de aanschaf van een digitale spiegelreflexcamera vergroot u de mogelijkheden om betere fotoâ&#x20AC;&#x2122;s te maken. U krijgt precies op de foto wat u door de zoeker ziet. Met een aantal verwisselbare objectieven en een goede flitser kunt u alle onderwerpen aan. Het feit dat u het LCD-scherm niet meer kunt gebruiken om de compositie van de foto te bepalen is misschien even wennen.
145
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 146
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 147
Verklarende woordenlijst Digitale fotografie kent een groot aantal termen waarmee u regelmatig zult worden geconfronteerd. Het is handig als u de betekenis van de termen weet, zodat bijvoorbeeld het gesprek met de verkoper in de fotozaak geen Babylonische spraakverwarring wordt. Om met andere fotografen over uw werk te kunnen spreken is het handig als u de juiste term op het juiste moment weet te gebruiken.
16.6 miljoen kleuren – Maximumaantal verschillende kleurtinten dat een systeem met 8 bits per kanaal kan weergeven. 24-bits – Het aantal bits dat tegelijk door een programma wordt gebruikt. Een 24 bits scanner gebruikt per pixel 24 bits om de kleur vast te leggen, 8 bits per kanaal. Dit levert een kleurdiepte op van 224 of meer dan 16 miljoen verschillende kleuren. 256 kleuren – Het maximum aantal kleuren dat meestal in een webafbeelding wordt gebruikt. Als de afbeelding meer kleuren bevat (en de afbeelding continuetonen bevat, dus 24-bits is), duurt het downloaden veel langer. Meer kleuren is dus niet praktisch. Acrobat Reader (Adobe) – Een programma waarmee u bestanden kunt bekijken in het PDFformaat. PDF staat voor Portable Document Format. Additieve primaire kleuren – Het combineren van twee of meer kleuren om zo een derde kleur te simuleren. Om additieve kleurmenging effectief te gebruiken zijn drie kleuren nodig: rood (R), groen (G) en blauw (B). Over elkaar heen gelegd geven ze wit. RGB wordt gebruikt om elke andere kleur samen te stellen voor weergave op beeldschermen en foto’s. ADSL – Afkorting van Asymmetrical Digital Subscriber Line. Een zeer snelle netverbinding die per seconde 2 Megabyte aan data kan verzenden. Analoog – Analoog staat tegenover digitaal. Een analoge waarde kan elke waarde bezitten (zie ook digitaal). Niet-digitaal signaal van een invoerapparaat dat moet worden omgezet (geconverteerd) naar een vorm die de computer begrijpt (digitaal). Applicatie (programma) – Software ontworpen om de computer een specifieke taak te laten uitvoeren. Een beeldbewerkingsprogramma is dus een applicatie, net als een tekstverwerker. Systeemsoftware is echter geen applicatie, omdat het voor de besturing van de computer zelf zorgt. Archief – Opslag over een lange periode van computerbestanden, zoals afbeeldingen. Dit vereist een opslagmedium dat ook op lange termijn stabiel blijft, zoals een harde schijf, cd-rom, enzovoort. Attachment – Zie Bijlage.
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 148
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Backup – Een kopie van de originele bestanden, die wordt gemaakt als bescherming tegen verlies of beschadiging. Beeldbewerkingsprogramma – Software waarmee een gescand of digitaal opgenomen beeld kan worden verbeterd en aangepast. Beeldcompressie – Een digitale procedure waarbij de bestandsgrootte van een beeld kleiner wordt gemaakt door minder belangrijke data te verwijderen. (Zie ook compressie). Beeldformaat – De vorm waarin een beeld elektronisch wordt opgeslagen. Er bestaan vele beeldformaten, elk ontwikkeld door een andere fabrikant en met elk zijn specifieke voordelen, afhankelijk van het type afbeelding en de toepassing van het beeld. Sommige formaten zijn geschikter voor beelden in hoge resolutie, andere voor objectgeoriënteerde beelden. (zie ook: BMP, JPEG en TIFF). Beeldgrootte aanpassen – Het veranderen van de resolutie of het formaat van het beeld wijzigen. Door de resolutie van een beeld te verlagen gaat er onvermijdelijk beeldinformatie verloren, omdat overbodige pixelwaarden worden weggegooid. Beeldverhouding – De verhouding tussen breedte en hoogte van een beeld. Een belangrijke eigenschap voor filmformaten en ook belangrijk bij de opslag van digitale foto’s. De klassieke verhouding is 4:3. Belichting – Het toelaten van licht tot lichtgevoelig materiaal of sensoren om een latent beeld te creëren, bijvoorbeeld door de sluiter te openen of in het donker een onderwerp te belichten met een flitser. Bestandsformaat – De methode van het schrijven en het opslaan van een digitaal beeld. Dit wordt bepaald door de structuur en de organisatie van de gegevens en de specifieke codes die daarbij worden gebruikt. Veel gebruikte formaten bij digitale fotografie zijn onder andere TIFF, PICT, BMP en JPEG (laatstgenoemde is tevens een compressiemethode). Besturingssysteem – Een programma dat zorgt voor de communicatie tussen hard- en software. Bijlage – Een bestand dat wordt meegestuurd met een e-mailbericht en dat wordt geopend in de toepassing waarin het is gemaakt of kan worden geïmporteerd. Bit – De basiseenheid van binair rekenen. Een bit heeft maar twee mogelijke waarden, 1 of 0, die bijvoorbeeld ‘aan’ of ‘uit’ kunnen staan. Acht bits samen vormen een byte. Bitdiepte – Het aantal bits per pixel, gewoonlijk per kanaal, soms voor alle kanalen samen, dat het aantal kleuren bepaalt dat een pixel kan weergeven (uitgedrukt als 8-bits, 16-bits, 24bits, enzovoort). Er zijn minimaal acht bits per kanaal vereist voor beelden van fotografische kwaliteit. Bitmap – Beeldbestand dat is opgebouwd uit een regelmatig raster van pixels. Hoe meer pixels voor een beeld worden gebruikt, hoe hoger de resolutie. Dit is de normale hoedanigheid van een gescande foto. Bits per seconde (bps) – Een manier om de communicatiesnelheid te meten. BMP – Een bestandsformaat voor uit bitmap bestaande beelden onder Windows/PC-systemen. Het geeft een beeld weer als een regelmatig raster van pixels (BitMaP). Ondersteunt RGB, geïndexeerde kleuren, grijswaarden en bitmaps. Kan tot 24-bits zijn. Brandpuntsafstand – Afstand van het brandpunt (het punt waar evenwijdig invallende lichtstralen samenkomen) tot het dichtstbijzijnde hoofdvlak van een lens. Buffer – Een ruimte om tijdelijke gegevens op te slaan, gewoonlijk om verschillen in snelheid tussen apparatuur op te heffen. Een bestand kan meestal sneller naar een uitvoerapparaat als een printer worden gezonden dan dit apparaat gegevens kan verwerken. Een buffer slaat de data op, zodat het voornaamste programma kan blijven functioneren.
148
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 149
Verklarende woordenlijst
Bureaublad (Desktop) – Het openingsvenster in Windows, dat de pictogrammen en de taakbalk bevat en waarop het venster wordt afgebeeld. Byte – Getal dat wordt gebruikt om de bestandsgrootte aan te geven. Een byte bestaat altijd uit 8 bits. Om niet te grote getallen te hoeven gebruiken, zijn de begrippen Kilobyte (1024 bytes), Megabyte (1024 Kilobyte), Gigabyte (1024 Mbyte) en Terrabyte (1024 Gbyte) ingevoerd. Cache – Een geheugenchip om gegevens tijdelijk in op te slaan. Cache komt de snelheid van een computerbewerking ten goede. CCD – Afkorting van Charge Coupled Device. Een zeer kleine fotocel, extra gevoelig gemaakt door toevoeging van een elektrische lading voor de belichting. CCD-chips met een hoge resolutie worden in scanners en digitale camera’s gebruikt om het beeld op te nemen. De CCDchip bevat duizenden – soms miljoenen – kleine, gevoelige sensoren. Als de CCD uit meer dan een miljoen sensoren bestaat, wordt dit aantal vaak ‘Megapixels’ (1 Megapixel is 1 miljoen sensoren) genoemd. Cd-r – Afkorting van Compact Disk Recordable of een cd waarop kan worden opgenomen. Cd-rom – Afkorting van Compact Disk – Read Only Memory. Een cd met geheugen dat alleen kan worden uitgelezen. Dit is een opslagmedium voor digitale bestanden, dat deels gebaseerd is op de standaard voor muziek-cd. Cd-rw – Afkorting van Compact Disk Rewritable. Dit is een cd-rom waarop meerdere keren gegevens worden geschreven en waarvan de gegevens weer kunnen worden gewist. CMOS – Een opnamesensor die vergelijkbaar is aan de CCD, maar volgens een ander principe is gebouwd. CMYK – Afkorting van Cyaan Magenta Yellow Key. De eerste drie letters staan voor de primaire kleuren die worden gebruikt bij subtractieve kleurmenging – de manier waarop de meeste gedrukte beelden min of meer correcte kleuren kunnen overbrengen. Wanneer de drie kleuren in pure vorm over elkaar worden gedrukt of gemengd ontstaat zwart. Om diepe schaduwen te kunnen drukken wordt er aan de drie primaire kleuren nog eens een zwarte drukgang toegevoegd. CompactFlash-kaart – Een van de bekendste soorten losse geheugenkaarten voor digitale camera’s. CF-kaarten worden gebruikt door Canon, Fuji en andere leveranciers. Complementaire kleuren – Paren van kleuren die wit licht produceren als ze additief worden gemengd. Compressie – Het verminderen van de omvang van een digitaal bestand door de manier te veranderen waarop de gegevens zijn gecodeerd. Er zijn methoden waarbij informatie verloren gaat, zoals bij JPEG-compressie. Bij andere methoden, zoals ZIP gaat geen informatie verloren. Contrast – Het helderheidsbereik van een beeld, met name het verschil tussen de hoogste en laagste helderheid. Ook kleuren die tegenover elkaar op de kleurschijf liggen, worden contrasterend genoemd. Copyright – Het eigendomsrecht met betrekking tot origineel werk op het gebied van literatuur, fotografie, muziek en schilderkunst. Cyaan – Een blauwgroene kleur. DDL (Door-de-lens) – Een functie die in de camera is ingebouwd om de correcte belichting te berekenen op basis van de hoeveelheid licht die door de lens valt. In het Engels TTL, voor Through-The-Lens. Densiteit – De maximale densiteit geeft aan hoe groot het verschil is tussen wit en zwart dat de scanner nog echt kan dedecteren. Bij een te lage maximale densiteit verliest de scanner de mogelijkheid om subtiele verschillen in de diepste schaduwen te zien. Vooral voor filmscanners is dat
149
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 150
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
erg belangrijk, aangezien films zeer hoge contrasten hebben. Bij vlakbedscanners wordt dit getal meestal niet opgegeven; alleen bij professionele apparaten wordt het wel genoemd. Device – Randapparaat van een computer dat data verwerkt, zoals een scanner, printer of een modem. Dia – Film waarop het beeld zichtbaar wordt door doorvallend licht – meestal in kleur. Dialoogvenster – Een venster in een programma waar instellingen kunnen worden opgegeven om een bepaalde opdracht uit voeren. Diafragma – Een aantal overlappende lamellen waarmee de lensopening wordt vergroot of verkleind. Digitaal – 1. Een waarde die bestaat uit een 1 of een 0 (binaire getallen). Een computer werkt met digitale waarden. 2. Een manier om data weer te geven als een hoeveelheid afzonderlijke eenheden. Een digitaal beeld heeft zeer veel eenheden nodig om voor het oog een realistisch beeld op te leveren; afgebeeld bestaan deze eenheden uit pixels. Digitaal beeld – Beeld op een computerscherm. Digitale camera – Gebruikt lichtgevoelige cellen om een afbeelding op te nemen in plaats van film. De resolutie is afhankelijk van het aantal cellen en de kwaliteit van de hoeveelheid informatie die de chip kan verwerken. Digitale zoom – Een onecht zoomeffect dat in sommige goedkopere digitale camera’s wordt toegepast; informatie op het midden van de CCD wordt door middel van interpolatie vergroot. Digitaliseren – Het omzetten van een analoog (echt) beeld naar een digitale vorm door middel van een scanner, zodat de computer deze kan lezen en bewerken. Display – Een apparaat dat een digitaal beeld kan tonen, zoals een beeldscherm, het beeld van een LCD-projector of het informatiepaneeltje van een digitale camera. Doezelen – Het vervagen van een rand door de scherpte te verminderen. Vergelijkbaar met anti-alias. Doordrukken – Digitale beeldbewerkingtechniek die het doordrukken uit de donkere kamer simuleert – het plaatselijk langer belichten van een afdruk. Doortekening – Helderheid en detaillering van (een deel van) een foto of digitaal beeld. Dots per inch – Het aantal puntjes dat een uitvoerapparaat, zoals een printer, op een bepaald aantal dots per inch afdrukt. Dots per inch (dpi) en pixels per inch (ppi) wordt nog wel eens door elkaar gebruikt., maar dat is lang niet altijd hetzelfde. Downloaden – Via het Internet een digitaal bestand kopiëren vanaf een andere computer naar de eigen computer. Dpi – Afkorting van dots per inch. Dit is een maateenheid voor het bepalen van de resolutie (scherpte) van een beeldscherm of afdrukkwaliteit van een printer. Het geeft het aantal puntjes per inch aan. Driver – Een stuurprogramma dat zorgt voor de besturing van een hardwarecomponent, bijvoorbeeld een grafische kaart. Duizenden kleuren – Een 4-bits kleurdiepte die wordt gebruikt om geheugen te sparen wanneer beeldschermen geen goed videogeheugen hebben. DVD – Afkorting van Digital Versatile Disc (Versatile verwijst naar het grote aantal verschillende gebruiksmogelijkheden). Een DVD-schijfje ziet eruit als een gewone cd-rom, maar de opslagcapaciteit is 7 tot 26 keer groter. Effectfilters – Digitale filters die een effect hebben dat lijkt op dat van een optisch filter, zoals een glamourfilter, een facetlens, enzovoort. Sommige filters creëren een effect dat met analoge filters niet is te bereiken, zoals pixel- en belichtingseffecten.
150
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 151
Verklarende woordenlijst
Exporteren – Een versie van een bestand opslaan in een formaat dat door een ander programma kan worden gelezen. Extern geheugen – Geheugen dat als een randapparaat met de computer is verbonden, zoals een harde schijf of een diskette. Filmscanner – Een speciale scanner, die alleen maar geschikt is voor het scannen van films (negatief, dia). De meeste filmscanners kunnen maximaal kleinbeeldformaat scannen, maar er zijn ook scanners voor middenformaat en groot formaat. De resolutie en de maximale densiteit is meestal hoger dan die van vlakbedscanners. Filter – Beeldsoftware in een beeldbewerkingsprogramma die bepaalde beeldkwaliteiten van een hele afbeelding of een gedeelte ervan wijzigt. Sommige filters geven hetzelfde effect als de optische filters die bij fotografie tijdens de opname worden gebruikt en waarnaar ze zijn genoemd; andere creëren effecten die uniek zijn voor elektronische beeldbewerking (zie hoofdstuk 5). Firewire (IEEE 1394) – Zeer snelle verbinding tussen de computer en randapparaten, gebruikt voor professionele apparaten als hoge-resolutiescanners, digitale reflexcamera’s, harde schijven. Vanwege de hoge snelheid ook gebruikt voor digitale videocamera’s. FireWire is de naam die uitvinder Apple er aan gaf. IEEE 1394 is de naam voor de standaard die ervan is gemaakt. Sony noemt het i.Link. Formaat – 1. Vorm en afmetingen van een foto. 2. De breedte-hoogteverhouding van een beeld. 3. Het soort computerbestand. Fotomontage – Beeld dat is gemaakt door verschillende opnamen met elkaar te combineren. Fotocollage – De traditionele, niet-elektronische manier van afzonderlijke afbeeldingen te combineren tot een enkel nieuw beeld, doorgaans met behulp van filmmaskers. De elektronische technieken die dit procédé nabootsen, zijn selectie, knippen en plakken en verschillende schildergereedschappen om de randen tussen de afzonderlijke beeldelementen te mengen. Frame – Afzonderlijk beeldje in een film of animatie. F-waarde – Een getal dat de relatieve diafragmaopening van een cameraobjectief aangeeft. Gamma – Een schaal voor de hoeveelheid lichte en donkere tonen en contrast die een afbeelding bevat. Gammacurven worden soms gebruikt in de software van uw scanner, zodat u de hoeveelheid lichte en donkere tonen en contrast in de uitvoer kunt aanpassen. Gb (Gigabyte) – Ongeveer een miljard bytes (exact 1.073.741.824). Geïndexeerde kleuren – Bestand dat 256 kleuren bevat, geselecteerd als de optimale weergave van het beeld. Het wordt gebruikt om de besturingssystemen Macintosh en Windows zo goed mogelijk te benutten en om het beeld op monitoren optimaal weer te geven. Grijswaarden – Het aantal duidelijk te onderscheiden stappen tussen zwart en wit dat door een beeldbewerkingsprogramma kan worden vastgelegd of weergegeven. Voor gewone reproductiedoeleinden is een grijswaardeschaal van ten minste 256 stappen vereist. Halftoon – Wordt gebruikt om grijstonen te maken, bestaat uit een reeks zwarte puntjes die in een patroon worden weergegeven. De grootte van de puntjes en de afstand tussen de puntjes verschillen, zodat verschillende grijstonen worden gesimuleerd. Hard copy – Afdruk van een computerbestand op papier of film. Helderheid – 1. De hoeveelheid licht die een voorwerp lijkt uit te stralen of te weerkaatsen. 2. Helderheid van kleur in relatie tot contrast of tot de tint en verzadiging. Histogram – Grafische weergave van de helderheidverdeling in een beeld. Op de x-as worden de toonwaarden weergegeven, op de y-as de frequentie (het aantal pixels dat een bepaalde waarde heeft).
151
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 152
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Hogelichten – Lichte gebieden in een afbeelding. Hoogte-breedteverhouding – De verhouding tussen de hoogte en de breedte van een beeld, scherm of bladzijde. HSB – Afkorting van Hue, Saturation en Brightness. Een kleurmodel dat is gebaseerd op tint, verzadiging en helderheid. HTML – HyperText Markup Language, een taal voor het weergeven van documenten op het World Wide Web. Importeren – Een bestand dat in een ander programma is gemaakt openen in het huidige programmaformaat. Inkjet – Afdruksysteem dat is gebaseerd op het gecontroleerd spuiten van uiterst kleine druppeltjes inkt op de ondergrond. Inkleuren – Een beeld in grijswaarden van kleur voorzien zonder de oorspronkelijke helderheid te veranderen. Interface – Een verbinding die ervoor zorgt dat twee hardwareapparaten kunnen communiceren. Ook gebruikt voor de inrichting van het beeldscherm waarmee de gebruiker kan communiceren met de computer. Interpolatie – Een rekenmethode om tussenliggende waarden te benaderen. Zo kan via interpolatie het aantal pixels van een digitale foto of een scan worden vergroot. Omdat er geen sprake is van extra informatie, leidt interpolatie niet tot een werkelijk hogere resolutie. Bij digitale camera’s kan niet alleen het aantal pixels via interpolatie kunstmatig worden vergroot, maar ook de kleurinformatie via interpolatie tot stand komen. Invullen – Het lichter maken van schaduwen die door de hoofdverlichting ontstaan – dat kan zowel de zon of ander beschikbaar licht zijn als verlichting in een studio. ISO – Afkorting van International Standards Organization. De instantie die standaards voor ontwerp, fotografie en publicatie definieert. JPEG – Afkorting van Joint Photographic Experts Group; een standaard voor het comprimeren van digitale beelden. JPEG (zeg ‘jeepeg’) resulteert in een beperkt verlies aan informatie, maar dit is dit bijna niet door het oog waar te nemen. De compressieverhouding ligt gewoonlijk tussen 10:1 en 20:1. Bij het afdrukken van een JPEG-bestand in een groot formaat moet u wel rekening houden met kwaliteitsverlies. K – 1. afkorting van KiloByte, 1024 bytes. 2. Key colour, oftewel zwart; de vierde kleurscheiding die wordt gebruikt bij CMYK-reproductie. Kalibratie – Aanpassen van een beeldscherm of printer. Een printer kalibreert u om te zorgen dat deze de kleuren juist afdrukt. Een beeldscherm kalibreert u door de helderheid en kleurbalans in te stellen, zodat deze een reeks kleuren op dezelfde manier weergeeft als de betreffende standaardreeks op de standaardkleurenkaart. Kanaal – Een bestand in RGB heeft drie kanalen. Een bestand in CMYK heeft er vier. U kunt extra kanalen toevoegen voor het bereiken van speciale effecten of voor maskers. Kb – Kilobyte. Maateenheid voor het aangeven van de grootte van een bestand. Een kilobyte is 1024 bytes. Kleurbalans – Bepaling van de mate waarin de kleuren evenwichtig zijn verdeeld. Hierbij wordt zichtbaar of bepaalde kleuren overheersen of ontbreken in het beeld. Kleurbereik – Het aantal kleuren dat beschikbaar is voor een apparaat wordt ook wel ‘kleurbereik’ of ‘kleurruimte’genoemd. Kleuren die op een beeldscherm niet kunnen worden weergegeven, liggen buiten dit bereik. Een RGB-beeldscherm kan op deze manier meer kleuren weergeven dan een CMYK-printer kan afdrukken.
152
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 153
Verklarende woordenlijst
Kleurcurve – Curven worden gebruikt om de toon van een afbeelding aan te passen. U kunt een afbeelding lichter of donkerder maken door een punt tussen wit en zwart te verschuiven. Het is ook mogelijk op meerdere punten de curve aan te passen, om zo effecten als solarisatie te bereiken. Kleurdiepte – Geeft aan hoeveel bits er worden gebruikt om één kleur te definiëren. Als er één bit wordt gebruikt, is het beeld puur zwart-wit (wit = o, zwart = 1). Bij 2 bits zijn er naast wit en zwart nog twee grijswaarden mogelijk. Voor een volledig kleurenbeeld is 8 bits per kleur (24 bits totaal) voldoende, maar voor bijzondere toepassingen kan het nodig zijn om eerst met nog hogere kleurdiepten te werken, zoals 12 of 14 bits per kleur. Kleurenruimte – Een model om de tint, helderheid en verzadiging van kleur weer te geven. Kleurgamma – Het kleurbereik dat door een uitvoerapparaat, zoals een printer of monitor kan worden geproduceerd. Kleurgevoeligheid – De mate waarin een film of sensor reageert op kleur van verschillende golflengten. Kleurmanagement – Proces voor de beheersing van kleurenreproductie, waarbij de uitvoer van alle apparatuur in een productieketen wordt gecontroleerd. Dit heeft tot doel dat het uiteindelijke resultaat betrouwbaar is en kan worden herhaald. Kleurtemperatuur – De kleur van een lichtbron gemeten in graden Kelvin (K). Kleurzweem – Tint waarmee het beeld gelijkmatig is bedekt. Knippen, Kopiëren en Plakken – Het verwijderen of overnemen van een tekst, een selectie van een beeld of de inhoud van een cel en die tijdelijk op het klembord plaatsen, waarna deze later weer op een andere plaats kan worden ingevoegd. Lagen – (layer) Manier die in grafische programma’s wordt gebruikt om verschillende afbeeldingen of delen van dezelfde afbeelding over elkaar heen te leggen. LCD – Afkorting van Liquid Crystal Display. Plat beeldscherm dat in camera’s en sommige monitoren (laptops) wordt gebruikt. De weergave geschiedt met behulp van vloeibare kristallen, die zich onder invloed van een elektronische lading in bepaalde patronen richten die al dan niet (gekleurd) licht doorlaten. Licht – Het zichtbare deel van het elektromagnetische spectrum van ongeveer 380 tot 760 nanometer (nm). Bij oudere mensen neemt dit spectrum af. Lichtsterkte – Helderheid van kleur. Dit heeft geen invloed op de tint of de kleurverzadiging. M – Magenta; een blauwrode kleur. Macro – Een enkele opdracht, gewoonlijk een sneltoets, die een reeks instructies uitvoert. Bepaalde handelingen die vaak worden verricht, zijn eenvoudig met macro’s uit te voeren. Manipulatie – Het veranderen van een afbeelding. Masker – Fotografische techniek om delen van een afbeelding te verbergen of weer te geven. U kunt ook gebieden binnen of buiten het masker bewerken door ze te ‘schilderen’. Maskers worden ook gebruikt om gaten in lagen te maken en de onderliggende laag weer te geven. Master – Het origineel van een foto, bestand of geluidsopname en het exemplaar dat wordt gebruikt om vervolgens kopieën van te maken. Matrix – (Raster) Onder meer de vorm waarin sensoren zijn gerangschikt bij tweedimensionale CCD. Mb (Megabyte) – Maateenheid voor het aangeven van de grootte van een bestand. Een megabyte bevat 1.048.576 bytes. De capaciteit van harde schijven in de computer wordt uitgedrukt in afgeronde Mb’s.
153
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 154
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Megapixel – Een miljoen of meer pixels. De term wordt gebruikt bij de specificaties van digitale opnameapparatuur, zoals digitale camera’s en geeft het aantal pixels aan op een CCD. Menu – Een lijst met keuzen op het beeldscherm. MHZ (MegaHertz) – Een miljoen elektrische trillingen per seconde; eenheid van de kloksnelheid van de computer. Microdrive – Zeer kleine harde schijf, zodanig ontworpen dat deze in de sleuf voor de geheugenkaart in een camera past om de opslagcapaciteit te vergroten. Middentonen – Die delen in een beeld die ongeveer dezelfde toon hebben, halverwege tussen hooglichten en schaduwen. Modus – Een bepaalde instelling uit een aantal mogelijke instellingen voor een programma. Zo zijn in een beeldbewerkingsprogramma Kleur en Grijswaarden twee verschillende modi. Modem – Afkorting van Modulator/Demodulator. Dit apparaat zet de analoge signalen die over de telefoonlijn worden gestuurd om in digitale gegevens die de computer kan verwerken. Een modem plaatst men tussen de computer en een analoge telefoonlijn. De op dit moment snelste modem kan 57.600 kilobits per seconde omzetten (ook wel uitgedrukt als 57K6). Moederboard – (mainboard) De belangrijkste printplaat in een computer. Hierop zijn onder meer de processor, het RAM-geheugen, het BIOS, de DMA-controller, de interrupt-controller, de cache-controller en een aantal gleuven voor insteekkaarten gemonteerd. Monochroom – Foto of ander beeld dat is opgebouwd uit zwart, wit en grijstinten; in plaats van zwart kan ook een andere kleur worden genomen. Montage – Een afbeelding die bestaat uit een aantal andere afbeeldingen. MPEG – Afkorting van Moving Pictures Expert Group, een standaard voor het opnemen en afspelen van videobestanden. Natte vinger – Gereedschap om kleuren in een afbeelding uit te smeren. Netwerk – Een systeem van computers die met elkaar zijn verbonden. Noise-filter – Grafische software die de gebruiker in staat stelt ruis aan het beeld toe te voegen om een bepaald effect te creëren, gewoonlijk spikkels, of om vervormingen zoals streperigheid te verbergen. (Zie ook Vervorming en Ruis). Offline – Werken op de computer terwijl alle benodigde bestanden en programma’s voorhanden zijn op de eigen PC of in het lokale netwerk. Offset – Druktechniek waarbij de inkt van het ene oppervlak naar het andere wordt overgebracht voor het op het papier wordt afgedrukt. Online – Een verbinding via het internet met een andere computer. Onscherp masker – (Unsharp Mask) Verscherpingstechniek waarbij een licht vervaagd negatief van een beeld wordt gecombineerd met het oorspronkelijke positieve beeld. Opslagcapaciteit – De hoeveelheid data die een opslagmedium, zoals een harde schijf kan bevatten. Deze wordt uitgedrukt in Mb’s. Opslagmedia – Elektronisch-mechanische apparatuur om grote hoeveelheden digitale gegevens op te slaan, zoals harde schijven, tapedrives en diskettes. De optisch-elektronische media zijn cd-rom en DVD’s. Optische resolutie – De werkelijke resolutie van het optische systeem, zoals van een scanner. Dit in tegenstelling tot de geïnterpoleerde resolutie, die vaak ook wordt opgegeven om indruk te maken, maar slechts uit een rekenkundige truc bestaat. Soms wordt bij een scanner de optische resolutie opgegeven als twee ongelijke getallen, zoals 1200 x 2400 dpi. In dat geval is de echte optische resolutie altijd het laagste getal van die twee.
154
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 155
Verklarende woordenlijst
Palet – In tekenprogramma’s en beeldbewerkingprogramma’s worden kleine verplaatsbare vensters gebruikt om functies en gereedschappen, zoals penselen en de daarbij behorende opties (penseelgrootte, enzovoort) bij de hand te hebben terwijl u deze gebruikt. PC-kaart – Opslagmedium voor, bijvoorbeeld, het tijdelijk opslaan van digitale foto’s. PDF – Afkorting van Portable Document Format. Standaard die op alle platforms kan worden gelezen wanneer de juiste lezer is geïnstalleerd. PDF’s kunnen ook in plaats van PostScript worden gebruikt voor hoge-resolutieafbeeldingen. Penseel – Gereedschap voor het bewerken van beelden, dat kan worden gebruikt om effecten als Kleur, Vervagen, Doordrukken en Tegenhouden plaatselijk toe te passen. De werking is te vergelijken met een echt penseel. Photo CD-systeem – Merknaam van een systeem om beelden digitaal te catalogiseren en op te slaan op cd. Een uitvinding van Kodak in samenwerking met Philips. PhotoShop – Digitaal beeldbewerkingspakket van Adobe. Pipet – Een gereedschap in een beeldbewerkingsprogramma waarmee kleur uit een beeld kan worden gekozen om vervolgens te gebruiken om bijvoorbeeld een vlak te vullen of een verloop te maken. Pixel(PICture ELement) – Kleurpunt in een afbeelding. Het is de kleinste eenheid van de digitale beelden, zoals die in apparatuur wordt gebruikt of gereproduceerd. Pixels zijn altijd gerangschikt in een regelmatig raster of patroon, dat meestal een vierkant als grondvorm heeft zonder vaste fysieke afmetingen. Pas als we definiëren hoeveel pixels er in een bepaalde lengte worden gestopt (bijvoorbeeld bij het afdrukken van een digitale foto), krijgt de pixel in dat specifieke geval tijdelijk een afmeting toegewezen. Pixels per inch (ppi) – Een getal om aan te geven hoe groot een pixel in een specifiek geval wordt weergegeven, zoals bij het afdrukken van digitale foto’s. Het getal geeft dan aan hoeveel pixels er in een inch van de afdruk vallen. Omdat printers vaak meerdere puntjes (dots) gebruiken om een pixel weer te geven, is de printerresolutie in dots per inch (dpi) meestal niet hetzelfde als het aantal pixels per inch van de foto. Bij scanners wordt pixels per inch gebruikt om aan te geven hoeveel pixels de scanner maximaal uit een inch-origineel kan halen. Plug-and-Play – Een systeem dat is bedoeld om het inbouwen van uitbreidingskaarten en het aansluiten van randapparaten gemakkelijker te maken. Het Plug-and-Play-systeem zorgt zelf voor de juiste instellingen, mits een geschikte BIOS- en PNP-adapterkaart aanwezig zijn. (Ook wel gekscherend Plug-and-Pray genoemd). Plug-in – (insteekmodule) Software die samenwerkt met een veel groter toepassingsprogramma, waar het deel van lijkt uit te maken als het eenmaal is geïnstalleerd. Ppi – Afkorting van pixels per inch. Een maateenheid voor de pixelresolutie van een afbeelding. Prepress – Het voorbereidingsproces dat tussen digitaal ontwerp en opmaak en het drukken van een afbeelding ligt. Prescan – Een voorvertoning in lage resolutie van het object dat gescand moet worden. Primaire kleur – Een van de kleuren groen, rood of blauw. Het menselijke oog is extra gevoelig voor deze kleuren. Processor – De centrale rekeneenheid van de computer in de vorm van een chip. De snelheid van de processor is van groot belang bij de bewerking van digitale beeldbestanden. PSD – Standaardbestandsformaat van Adobe Photoshop. RAM – Afkorting van Random Access Memory. Het hoofdgeheugen van de computer, waar data snel en in willekeurige volgorde kunnen worden opgeslagen en uitgelezen: hoe meer, hoe beter. Beeldbewerkingssoftware als Paint Shop Pro gebruikt wel vijf keer zoveel ruimte als de bestanden waarmee u werkt groot zijn. Vermijd dus het gebruik van langzame schijfruimte.
155
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 156
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Randapparaat – Toegevoegde hardware, aangesloten op en bestuurd door de computer, zoals een schijfstation of een printer. Randverscherping – Het accentueren van randen om ze gemakkelijker zichtbaar te maken en daardoor de indruk te wekken dat het beeld scherper is. Digitaal wordt dat meestal gedaan door verscherpfilters te gebruiken die plaatselijk het contrast een klein beetje verhogen. Raster – Een regelmatige rangschikking van punten, zoals de adresseerbare punten van een uitvoerapparaat, zoals een printer, diabelichter of monitor. Refresh rate – (Zie: Beeldfrequentie). Resolutie – Aanvankelijk werd het begrip resolutie alleen gebruikt om de detectiegrens aan te geven, zoals de resolutie in lijnen per millimeter van een fotografisch objectief. In de digitale fotografie worden twee begrippen door elkaar heen gebruikt. Bij scanners en printers wordt het woord gebruikt om aan te geven hoeveel puntjes per inch (dpi of ppi) het apparaat invoert c.q. uitvoert. Bij digitale camera’s wordt ‘resolutie’ echter gebruikt om aan te geven hoe groot het totaal aan sensoren van de CCD of CMOS is. Het begrip ‘effectieve resolutie’ is daarbij het aantal pixels van het uiteindelijke beeld, dat om technische redenen iets lager is dan het aantal sensoren. Ook bij beeldschermen spreken we over resolutie, en daar wordt dan ook meestal het totaal aantal beeldpunten van het scherm mee bedoeld. RGB – Rood (R), Groen (G) en Blauw (B). Kleurmodel dat kleuren definieert in termen van hoeveelheden rood, groen en blauw waaruit ze zijn opgebouwd. In dit model is bij de kleur zwart de grootte van de drie componenten nul, terwijl de maximale hoeveelheid rood, groen en blauw in wit resulteert. ROM – Read Only Memory. Een soort geheugen dat gewoonlijk wordt gebruikt bij het opstarten van de processor of computer om de basisprocessen op gang te brengen. Ruis – Een willekeurig patroon van kleine vlekken op een digitaal beeld die doorgaans ongewenst zijn, veroorzaakt door elektrische signalen die geen beeld vormen. Scannen – Het proces van het omzetten van een analoog origineel in een digitaal bestand. Scanner – Een randapparaat waarmee een afbeelding of foto wordt omgezet in een digitaal bestand voor weergave op de monitor van de computer. Een scanner gebruikt meestal CCDtechnologie. Er zijn twee typen scanners: vlakbed- en transparantiescanners. Schermafbeelding – Afbeelding opnemen (meestal met een lage resolutie) direct vanaf het scherm. Scherptediepte – Het afstandsbereik waarover ieder voorwerp voor de lens een aanvaardbare scherpte heeft. Dit gebied ligt voor en achter het vlak waarop het objectief is scherpgesteld en wordt groter naarmate de lensopening wordt verkleind. Selectie – Een deel van de afbeelding op het beeldscherm, gemarkeerd en afgebakend door een lijn, waarop veranderingen worden uitgevoerd of dat wordt verplaatst. Selectiekader – Selectiegereedschap dat bij beeldbewerkings- en grafische software wordt gebruikt. Slepen – Een techniek waarbij een selectie met de muis van de ene plaats naar de andere wordt overgebracht. SmartMedia – Uiterst compact en lichtgewicht geheugenkaartje. Deze passen alleen in de cameramodellen van het merk Fuji, hoewel er ook adapters voor PC-kaarten op de markt zijn. Streperigheid – Ongewenst effect bij een kleur- of helderheidsverloop waarbij er strepen in plaats van een geleidelijke overgang opduiken. Dit is te corrigeren door een hogere resolutie en meer stappen te kiezen en door ruis toe te voegen om de strepen in dat deel van het beeld minder zichtbaar te maken. (Zie ook Noise-filter).
156
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 157
Verklarende woordenlijst
Subtractieve primaire kleuren – De drie secundaire kleuren cyaan (C), magenta (M) en geel (Y), die samen met zwart (K) worden gebruikt in de meeste drukprocessen. Voor zwart wordt de K gebruikt in plaats van de B om verwarring van black met blue te voorkomen. Hoge resolutieafbeeldingen moeten in dit formaat worden opgeslagen voor drukwerk. SVGA – Afkorting van Super Video Graphics Array. De SVGA-kaart stuurt informatie naar het beeldscherm of de monitor en bepaalt de beeldkwaliteit. Super CCD – Een CCD waarbij de pixels als diamanten zijn georiënteerd. Het inlezen van elke lijn met pixels vereist enige interpolatie, maar de resolutie is hoger dan het aantal pixels. Tegenhouden – Techniek die met beeldbewerkingssoftware kan worden uitgevoerd om het beeld plaatselijk lichter te maken. Thumbnail – (postzegel) Zeer kleine weergave van het beeld die bijvoorbeeld voor identificatie kan dienen. TIFF – Afkorting van Tagged Image File Format. Een bestandsformaat voor bitmap-afbeeldingen. Het ondersteunt bestanden voor CMYK, RGB en grijswaarden met alfakanalen, alsook Lab en geïndexeerde kleuren. TIFF’s kunnen ook worden gecomprimeerd met de LZWmethode. In tegenstelling tot JPEG resulteert LZW-compressie niet in gegevensverlies. TIFF’s zijn afbeeldingsbestanden die in veel programma’s kunnen worden gebruikt. Het is het voorkeursformaat voor drukwerk. Tint – Een kleur gedefinieerd door zijn positie op het spectrum; wat de leek normalerwijze onder ‘kleur’ verstaat. Toetsencombinatie – Een combinatie van toetsaanslagen waardoor een opdracht op de computer kan worden uitgevoerd. Tool – (gereedschap) Een functie ontworpen om een speciaal effect op het scherm te produceren, geactiveerd door het kiezen van een pictogram dat daarna als cursor wordt gebruikt. Bij beeldbewerking zijn veel gereedschappen ontleend aan traditionele grafische gereedschappen, zoals penseel, potlood en spuitbus. Toonwaarde – Helderheid van een pixel of gebied van een beeld. Toverstaf – Gereedschap om een aangesloten gebied van pixels met een soortgelijke kleur te selecteren. Transparant – Een fotografische dia. TWAIN – Afkorting van Toolkit Without An Important Name. De standaardset voor het opnemen van een afbeelding. TWAIN is ingebouwd in softwareprogramma’s, zodat het systeem ook werkt wanneer u andere software gebruikt dan de scannersoftware. Uitvoerapparaat – Een apparaat dat is verbonden met de computer en dat het resultaat van een bewerking presenteert, zoals een beeldscherm en een printer. Uitsnijden – Het verkleinen van een beeld door een deel ervan te wissen, om de compositie te verbeteren of om het formaat aan te passen. Upgrade – Een nieuwe versie van een programma of een verbetering van de hardware door toevoeging of vervanging. Uploaden – Het verzenden van computerbestanden, beelden, enzovoort naar een andere computer. USB – Afkorting van Universal Serial Bus. Een moderne manier om randapparaten zoals een digitale camera, opslagmedia of een printer aan te sluiten op de computer. Inmiddels is USB 2.0 de nieuwe standaard geworden. Vensters – (Windows) Rechthoekige kaders op het scherm van een computer waarin toepassingsprogramma’s en documenten worden geopend.
157
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 158
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
Verloop – Type invulling waarbij de zwarting, tint of kleur geleidelijk verandert van licht naar donker of andersom. De vorm kan willekeurig zijn. Verzadiging – Objectieve maat voor een kleureigenschap die subjectief wordt ervaren als ‘diepte’ of ‘felheid’ in een afbeelding. De verzadiging wordt meestal verminderd door de aanwezigheid van een witte of grijze component in een kleur. Videokaart – Een kaart in de computer die het beeldscherm regelt of verbetert. Vignetteren – Tekortkoming in een foto-objectief waarbij het licht aan de randen van het beeld wordt tegengehouden of gereduceerd door obstakels in de lensconstructie. Virtueel geheugen – Het gebruik van vrije ruimte op een harde schijf als tijdelijk (maar traag) geheugen. Virus – Een programma dat onopgemerkt de computer binnenkomt en daarin een bepaalde voorgeprogrammeerde opdracht uitvoert met als doel de stabiliteit van het systeem te ondermijnen. Vlakbedscanner – Een scanner waarmee opzichtoriginelen kunnen worden gescand, zoals foto’s en drukwerk. Ze lijken een beetje op kopieerapparaten. Vlakbedscanners hebben soms een speciaal filmopzetstuk, dat al dan niet in de standaard deksel is ingebouwd. Met zo’n opzetstuk zijn ook films (negatieven, dia’s ) te scannen. Vrije selectie of lasso – Gereedschap voor het maken van willekeurige selecties (dus niet rechthoekig, rond of ovaal) in een afbeelding. Vullen – Deze term wordt gebruikt om het toepassen van een kleur, patroon of structuur op een twee- of driedimensionale ruimte aan te geven. Ware kleur – Een weergave op het beeldscherm met een kleurdiepte van 24 bits. Warme kleuren – Subjectieve term voor kleuren met een groot gehalte aan rood, geel en oranje. Vaak is een warme kleurzweem acceptabeler dan een koude kleurzweem. Werkstation – Een computer, monitor en randapparatuur die voor een taak worden gebruikt. Werkset – De set functies die de computergebruiker ter beschikking staan, gereedschappen (tools) genaamd. Elk van deze gereedschappen geeft een apart effect op het scherm. Windows – Besturingssysteem voor de PC, ontwikkeld door Microsoft, met een grafische interface. WWW – Afkorting van Word Wide Web. Zachter maken – Het reduceren van de zichtbaarheid van ongewenste vervormingen in een gecomprimeerde afbeelding. ZIP – Merknaam van een systeem voor de opslag van grotere bestanden; elke diskette kan tot 100 of 250 Mb aan gegevens bevatten. Zoom – 1. Optische zoom is een verandering in de instelling van het objectief zonder dat de scherpstelling op het onderwerp verandert. Bij de gegeven afstand kan het onderwerp worden vergroot of verkleind. 2. Een softwarematige equivalent waardoor het mogelijk is om de afbeelding van een bestand in te stellen op de detaillering die nodig is. 3. De pixels op het scherm groter of kleiner maken. Uiteindelijk zult u een paar enorm gekleurde vierkanten op uw scherm zien (1:32 is de maximale zoom in Paint Shop Pro waarbij de afbeelding 32 maal groter is dan normaal). Kan worden gebruikt om creatieve effecten te bereiken wanneer pixelatie wenselijk is. Zwart – 1. Beschrijving van een gebied waarin geen kleur te vinden is doordat alle licht wordt geabsorbeerd. 2. De maximale densiteit van een foto. Zweem – Wanneer de kleurbalans van een scan verkeerd is, bijvoorbeeld als de afbeelding te blauw of te rood lijkt.
158
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 159
Register
A afdruk beeldkwaliteit 123 afdrukgrootte 34 afdrukken 84 A520 6 Gratis 126 kosten 124 afdrukpunten 124 afdrukservice 125 afdruktijd 49 ANWB Afdrukservice 125 Fotocadeaus 127 Webalbum 132 B batterijen 51 beeldchip 8 beeldkwaliteit 13 beeldoppervlak 16 beeldpunten 3 beeldsensor 2 belichting 22 bestandsformaten compressie 118 JPEG 13 JPEG 35 RAW 14 TIFF 13 Zippen 35 bestandsgrootte e-mailen 130 bestandsomvang 13 brandpuntsafstand 16 C camera aansluiten 76 accessoires 30 afdruktijd 49 batterij 28 beeldkwaliteit 33 belichting 22 brandpuntsafstand 16 compact 10 digitaal raster 67 doorzichtzoeker 10
eisen 11 ergonomie 11 flitsen 22 focussysteem 18 functies 15 geheugen 26, 51 handleiding 29 hybride 11 informatie 137 instellingen 20 ISO-instelling 21 LCD-scherm 20 lichtmeting 21, 41 menuinstellingen 37 merk 12 onderhoud 32, 64 ontspanknop 17 opnameprogrammaâ&#x20AC;&#x2122;s 22 opnemen en afspelen 51 opslagtijd 50 opstarttijd 48 Polarisatiefilter 30 PowerShot A520 14 prijs 12 programmakeuzewiel 43 resolutie 9 software 29 spiegelreflex 10 UV-filter 30 witbalans 21 zelfontspanner 19, 50 zoeker 19 cameramenu fotoeffect 39 ISO-instelling 40 Kleureffecten 39 witbalans 38 Canon 300D/350D 11 PowerShot A520 14 CCD 8 cd branden 88 centrummeting 42 CMOS 8 computer aansluiting 25 afbeeldingen bekijken 81
diavoorstelling 82 nieuwe map maken 93 station selecteren 94 USB-driver 74 Windows XP 74 D deelmeting 42 Deze computer 94 fotoâ&#x20AC;&#x2122;s draaien 102 menu Beeld 81 diafragma 44, 64 diavoorstelling 82 digitaal filmen 7 mogelijkheden 6 DreamSaver 132 DroomAlbum 132 E El Cheapo 137 e-mail fotobijlage 128 ergonomie 11 F Festival of Light 137 flitsen 22, 46 flitser 23 extern 31 foto afdrukken 84 cadeaus 127 opslaan 73 papier 124 roteren 83 van de week 135 zwart/wit 117 fotoalbum 133 fotografie achtergrond 57 actie 59 algemeen 136 analoog 2 autofucus 64 belangenorganisaties 135 beweging 61 camera aansluiten 60
KA-Digit_fotografie_3edr_ANWB_6
27-03-2006
13:32
Pagina 160
D I G I TA L E F O T O G R A F I E – E e n p r a k t i s c h e g i d s v o o r d e a m a t e u r f o t o g r a a f
compositie 67 digitaal 2 familiefoto’s 55 fotowedstrijd 71 fouten voorkomen 64 groepsfoto’s 66 kaderen 68 kosten 2 lichtbron 59 onderwerp 54 point-and-shoot 70 portretten 56 staand- en liggendformaat 63 standpunt 58 tegenlicht 63 tips 53 voordelen digitaal 5 voorgrond 58 zonlicht 62 zoomen 55 fotopapier 124 foto’s bestellen 126 bewerken 101 draaien 102 helderheid 107 roteren 101 toevoegen 96 verbeteren 107 verplaatsen 97 verwijderen 97 fototas 31 fotowedstrijd 71 G geheugen 51 cd-r 26 Compact Flash 26 floppydrive 26 MultiMediaCard 27 SmartMedia Card 26 Sony Memory Stick 28 GIF 118 H, I, J Hotmail 130 Internet 13 startpagina’s 135 ISO-waarde 21 JPEG 13, 35, 118 K kleurweergave 25 Kodak Kiosk 125
160
L lagtime 49 LCD-scherm 10, 20 Lets go digital 137 Lichtmeting 21, 41 Compensatie 42 LichtZone 137 M macro 46 mappen openen 98 openen en sluiten 96 structuur 95 megapixels 8 menuinstellingen datum en tijd 37 MPEG Filmen 7 MSN Groepen 138 MSN Hotmail 130 MyPhotoFun 133 N, O Noorderlicht 137 objectief lenzensysteem 17 macro-instelling 19 panorama-instelling 19 scherpstelling 18, 47 zoom 16 onderbelichting 42, 65 opnamevarianten 25 opslagtijd 50 opstarttijd 48 overbelichting 42, 65 P Paint Shop Pro Bijsnijden 104 contrast verbeteren 111 foto’s draaien 103 in- uitzoomen 104 Kleurbalans 109 Kleurverzadiging 112 omkeren en spiegelen 103 rode ogen verwijderen 114 panorama 19 papier kwaliteit pixels 3, 7, 34 polarisatiefilter 30 printer
eigenschappen 121 inkt 122 kiezen 121 papier 123 programmakeuzewiel 22, 43 R RAW 14 resolutie 3, 7, 35 rode ogen 114 S scherpstelling 18, 47 screensaver 132 sensor 2, 8 sluitertijd 43 spotmeting 43 standaardlens 16 T, U, V TIFF 13 USB ~aansluiting 25 ~driver 74 UV-filter 30 Virus bescherming 99 W webalbum 132 Windows XP camera aansluiten 74 Mappenstructuur 93 Windows-viewer voor afbeeldingen en faxen 81 witbalans 21, 38 Wizard Afbeeldingen afdrukken 84 Wizard Camera en scanner 25 Wizard Foto’s afdrukken 77 Wizard Scanner en camera 78 woordenlijst 147 World Press Photo 136 Z zelfontspanner 19, 50 zippen 35 zoom 45 digitaal 3, 16 hendel 17 objectief 17 optisch 16 tele/wide 17