Een interview met Annemarie van der Meer en Marianne van der Pool, coaches en coach-opleiders

‘Je moet samen kunnen dansen’

Ervaren coaches en coach-opleiders Annemarie van der Meer en Marianne van der Pool werken al jaren met de elf coachcompetenties, de gouden standaard van de International Coach Federation. Eind vorig jaar verscheen hun boek hierover: ‘het ontbrak voor ons gevoel aan een boek dat het vak coaching écht beschrijft’.

Tekst: Hedda Treffers Foto’s: Nadine Maas

Allereerst complimenten met jullie boek. Het is heel goed onderbouwd en tegelijkertijd uiterst toegankelijk geschreven. En dan toch de vraag: waarom dit boek? ‘We merkten in onze cursus “Coachen als Professie” bij de Rino in Amsterdam dat er behoefte was aan zo’n boek. Overigens niet alleen bij cursisten, ook bij collega’s in het veld. Er is een schat aan coachingsboeken, maar het ontbrak voor ons gevoel aan een boek dat het vak coaching écht beschrijft en dan met name de competenties van een goede coach. Bovendien vonden we het nuttig om alle wetenschappelijke resultaten die we zelf uit verschillende hoeken en gaten hebben opgeduikeld in de afgelopen jaren, nu eens overzichtelijk bijeen te brengen in een werk. Dat scheelt een hoop zoekwerk voor de lezers.’

Wat houden die elf competenties precies in? ‘De elf coachcompetenties zijn de competenties die de ICF, de International Coach Federation, heeft geformuleerd om duidelijkheid te scheppen in welke vaardigheden zij van belang acht voor het uitoefenen van het beroep van coach. Eigenlijk wordt hierin vrij precies beschreven wat je als coach moet kunnen, waarbij overigens geen hiërarchie heerst binnen de competenties; ze zijn allemaal even belangrijk. Helaas is “coach” geen beschermde titel, werkelijk iedereen kan zich coach noemen. Met deze ICFstandaarden wordt echt geprobeerd om kennis en kunde toetsbaar te maken.‘

Waarom hebben jullie voor de competenties van de ICF gekozen? ‘De ICF is wereldwijd de oudste en verreweg de grootste beroepsvereniging van coaches. Er zijn vandaag de dag 30.000 coaches uit 142 landen bij aangesloten. De ICF investeert veel in onderzoek en deze competenties zijn evidence-based. Er zijn natuurlijk verschillen tussen culturen in de wijze waarop ze de competenties vormgeven, maar je weet dat een geaccrediteerde coach uit Japan en uit Brazilië en uit Nederland zich aan dezelfde standaarden in hun vak houden. Verder is voor zover wij weten in Nederland de ICF de enige beroepsvereniging die voor de accreditatie een coach wil zien en/of horen coachen. Praten over je coaching is naar ons idee niet voldoende. Je beoordeelt ook geen muzikant zonder hem te horen spelen.’

Annemarie van der Meer en Marianne van der Pool

Foto: Nadine Maas

Annemarie van der Meer (links op de foto), Master Certified Coach en psycholoog, werkt internationaal als coach, trainer en facilitator. Ze is eigenaar van MEER Coaching en geeft coachtrainingen in diverse landen, ook incompany voor managers. Marianne van der Pool, Master Certified Coach, Registerpsycholoog arbeid en organisatie NIP, psychotherapeut en supervisor, is partner in Van der Pool Consultancy. Zij heeft verschillende boeken over coaching geschreven. Behalve zeer ervaren coaches zijn beiden ook mentorcoach, ICF-assessor en coach-opleider, onder andere in het ICF Accredited Coach Training Program (ACTP) voor RINO Amsterdam en bij hun eigen CoachingSchool Amsterdam.

Zou er een minimumleeftijd moeten komen voor coaches? ‘Nee, daar zijn we eigenlijk een beetje van teruggekomen. Levenservaring kan zeker helpen bij het beroep van coach. Het helpt bijvoorbeeld als je in je eigen leven hebt leren omgaan met tegenslag. Dit kan je milder en begripvoller maken. Maar we zien in onze cursus ook heel jonge coaches die het vak uitstekend beheersen. Het is dus geen vereiste. Maar het helpt wel als je bijvoorbeeld zelf een tijdje in een grotere organisatie hebt gewerkt, al is het maar om te weten hoe besmettelijk de sfeer binnen een organisatie kan zijn.’

‘Kijken waar iemands kracht zit, is een heel andere benadering dan focussen op het probleem.’

Jullie halen het begrip ‘presence’ aan in jullie boek, onder andere aan de hand van een intrigerend filmpje van muzikant Bobby McFerrin waarin hij zich helemaal openstelt voor wat zijn partner Joey Blake brengt en daarop reageert. Wat is het belang van ‘presence’? ‘Presence houdt in dat je als coach helemaal in het hier en nu aanwezig bent, zie ook de muzikale interactie in het filmpje waarbij je kunt zien dat de twee muzikanten zich openstellen voor elkaar en de muziek samen in het moment laten ontstaan. Niets ligt van tevoren vast. Ze laten zich leiden door elkaar. En zo werkt het ook bij goede coaching. Alles wat je als coach zelf inbrengt, staat in connectie met je cliënt. Wij zeggen ook weleens “je moet samen kunnen dansen”. De cliënt is de expert en gezamenlijk ga je op zoek naar het antwoord. Dat betekent óók dat je soms zal moeten verdragen dat je het niet weet. En dat je er bij sterke emoties van de cliënt bíj blijft, dat je die “verdraagt” en niet gaat “duiken” of sussen als iemand boos wordt of emotioneel.’

Onderschrijven jullie de stelling dat de kracht van een coach hem zit in het ‘jezelf onzichtbaar maken’? ‘Nee nee, zeker niet onzichtbaar! Het is wel zo dat je het denkproces van de cliënt niet voor de voeten moet lopen. Tegelijkertijd ben je behoorlijk aanwezig, anders gebeurt er ook niets. De ander wíl ook iemand tegenover zich hebben. Iemand die de context bewaakt, spiegelt en helpt meedenken, bijvoorbeeld

Waarom zouden mensen jullie boek kopen? ‘Van deelnemers aan onze cursussen horen we dat ze er ontzettend veel aan hebben in hun praktijk. Het staat vol direct toepasbare tips en ideeën. Ook van HR-professionals en managers horen we trouwens dat ze er veel uithalen wat hen in hun communicatie meteen effectiever maakt. Daarnaast is het een boek dat zijn waarde houdt. Het brengt verdieping aan. Je moet het kopen als je op zoek bent naar een boek dat meer biedt dan de geijkte simpele luisteroefeningen zoals LSD (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen). Je leert steeds weer iets anders als je in je eigen ontwikkeling verder bent. Wat bovendien zeer wordt gewaardeerd, is dat het boek toegang tot twee video’s geeft, waar je ons allebei iemand ziet coachen. Zo wordt het geschrevene aanschouwelijk gemaakt.’

‘Weten waar je zelf een keuze hebt, helpt zeker bij tegenslag.’

Wat hopen jullie te bereiken met het boek? ‘We hopen dat we iets wezenlijks hebben kunnen toevoegen aan de al bestaande literatuur. Daarnaast hopen we cursisten en collega’s uit het vak er natuurlijk blij mee te maken. Ons doel is dat er uiteindelijk steeds meer gecertificeerde coaches komen die een degelijke kennis en achtergrond hebben van dit belangrijke en zo groeiende vak.’

Het thema van dit nummer is ‘tegenslag’. Hebben jullie daar nog iets zinnigs over te zeggen? [Lachend] ‘Hoe lang heb je?!’ ‘Je zou kunnen zeggen dat coaching je helpt tegenslag beter aan te kunnen. Je wordt je bewust van je kracht en van patronen die je kunt veranderen om effectiever of gelukkiger te zijn. Aan de andere kant, wat is tegenslag? Wat de een ervaart als tegenslag kan voor de ander iets zijn waar hij goed mee om kan gaan. Veranderingen op het gebied van werk kunnen mensen wel vaak als tegenslag ervaren. Dat vereist een zekere wendbaarheid. Goede coaching kan daar alleen maar aan bijdragen.’