E-learning Guide in Macedonian by Borja V. MuÃ±oz

Водич за имплементација на Е-учење

The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

СОДРЖИНА ВОВЕД ........................................................................................................................................................... 5 I. СИСТЕМ ЗА УПРАВУВАЊЕ НА ДОЖИВОТНО УЧЕЊЕ .............................................................................. 8 I.1. Опис .................................................................................................................................................... 8 Водич во учењето ................................................................................................................................ 9 I.2. Доживотно упатство за возрасни ученици ................................................................................... 10 Водич за работа ................................................................................................................................. 10 II. ПОДГОТОВКА ......................................................................................................................................... 12 II.1 Нови барања на пазарот на трудот ................................................................................................ 12 II.2 Градење на капацитетите на возрасните кон прилагодување на животната средина ............ 13 Подобрување на квалитетот на обезбедување.............................................................................. 13 Развој на нови потребни вештини ................................................................................................... 14 Развој на механизми ......................................................................................................................... 16 Ограничувања и ризици од онлајн учење ...................................................................................... 17 II. 3 Предуслови за развој на курс за е-учење..................................................................................... 18 Предуслови за развој на е-учење .................................................................................................... 18 Градење на оперативен тим ............................................................................................................ 19 Започнување на процесот ................................................................................................................ 19 Пречки и проблеми ........................................................................................................................... 20 III. УПОТРЕБА НА НОВИ ТЕХНОЛОГИИ ВО ОБРАЗОВАНИЕТО ................................................................. 21 III.1. Употреба на ИКТ во образованието............................................................................................. 21 III.2. Вовед во е-учење .......................................................................................................................... 22 Компоненти на е- учење ................................................................................................................... 22 Публика .............................................................................................................................................. 22 Структура на курсот ........................................................................................................................... 22 Дизајн на страница............................................................................................................................ 23 Ангажираност за содржината .......................................................................................................... 23 Употребливост ................................................................................................................................... 24 Што е Е-учење? .................................................................................................................................. 24 Зошто треба да се развие еден пристап за е-учење? .................................................................... 25 Различни пристапи за спроведување на е-учење .......................................................................... 26

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Квалитет на е-учење ......................................................................................................................... 27 Комбинирано учење ......................................................................................................................... 27 III.3. Е-учење за образование на возрасни.......................................................................................... 28 Анализа на возрасните ученици ...................................................................................................... 28 Идентификување на потребите на возрасните ученици ............................................................... 29 IV. Дизајнирање на пристап за Е-учење .................................................................................................. 31 IV.1. Идентификување на содржината на курсот ............................................................................... 31 IV.2. Анализа на целната публика ........................................................................................................ 32 IV.3. Дефинирање на наставни методи ............................................................................................... 33 IV. 4. Дефинирање на стратегија за оценување ................................................................................. 34 IV. 5. Платформи за учење .................................................................................................................... 35 Како да VLEs се разликуваат од LMSs .............................................................................................. 36 Комерцијални наспроти отворени LMS........................................................................................... 37 Moodle и други LMS решенија со отворен код ............................................................................... 39 Решенија за ограничена или непостоечка Интернет конекција ................................................... 39 Стандарди во е-учењето ................................................................................................................... 40 V. Почетен курс за Moodle ........................................................................................................................ 42 V.1. Минимални барања....................................................................................................................... 42 V.2. Навигацијата низ платформа ........................................................................................................ 42 V.3. Креирање и управување со активности и ресурси ..................................................................... 43 V.4. Запишување/регистрирање на ученици ...................................................................................... 45 V.5. Оценување на учениците со Gradebook ...................................................................................... 46 ЗАКЛУЧОЦИ................................................................................................................................................ 48 ПОИМНИК .................................................................................................................................................. 49 АНЕКС I: Да и Не за Е-Учење ..................................................................................................................... 51 Да ............................................................................................................................................................ 51 Не ............................................................................................................................................................ 52 АНЕКС II: Најдобри практики .................................................................................................................... 53 Проектот за доживотно учење во домот за сите ........................................................................... 53 Превртена (flipped) училница........................................................................................................... 55 Проектот "D-Clics numériques" ......................................................................................................... 63

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Националниот институт за обука и истражување на континуирана едукација........................... 66 ТECRINO проектот .............................................................................................................................. 68 Проект: Е-учење во центарот за едукација на возрасни ............................................................... 71 РЕФЕРЕНЦИ ................................................................................................................................................ 78

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

ВОВЕД Овој водич е креиран во рамките на проектот Еразмус + со име " LL@L - Life Long at Learning", број на одобрение 2016-1-MK01-KA204-021684 од страна на петте партнери, и тоа од Македонија: Институт за развој на заедницата и центар за доживотно учење; од Франција: La Ligue de l'Enseignement; од Шпанија: Inercia Digital SL, и од Германија: Volkshochschule Hannover. Овој проект придонесува за развојот на кадарот за образование на возрасни, давајќи им можност да ги подобрат своите вештини за е-учење и промоција на е-учење. Главната цел на проектот е промовирање на употребата на ИКТ во учењето на возрасни, фокусирајќи се на ИКТ алатките за учење од далечина, врз основа на размена на добри практики помеѓу партнерите и како одговор на приоритетите на програмата Еразмус +, клучна акција 2 - Соработка за иновации и размена на добри практики, стратешко партнерство за образование на возрасни. Специфичните цели на проектот се: подобрување на дигиталната интеграција во учењето, подучувањето, обуката на различни нивоа: промовирање пристап и учење преку отворени образовни ресурси (ООР); поддршка на учење базирано на ИКТ, обука, како и практики за оценување базирани на ИКТ; развивање компетенции на наставниците за возрасни за да се справат со разновидни групи на ученици и да ги користат новите технологии за подобри резултати од наставата и наставата; подобрување и проширување на понудата на висококвалитетни можности за учење прилагодени на поединечни возрасни ученици преку иновативни начини на информирање и испорака. Главната цел на ова партнерство беше да се развие едукативен водич за креирање на курс за еучење во склоп на "LifeLong@ Learning". Предложениот курс се базира на добри практики за далечинско учење и настава. Овој водич е резултат на комбинацијата на методологии кои произлегуваат од мултидисциплинарниот пристап на членовите на партнерството, како и од искуството стекнато за време на наставата во сите земји учеснички. Следејќи ги овие идеи, целите на водичот се: • Развивање на нов пристап кон образованието и обуката за возрасни кој се фокусира на

резултатите од учењето и одговорноста на ученикот и автономијата.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Поттикнување на развојот на ефикасни системи за доживотно водење, како и интегрирани

системи за валидација на формалното и неформалното учење. • Обезбедување на флексибилни аранжмани прилагодени на различни потреби за обука на

возрасните, вклучително и обука во компании и учење базирано на работа. • Развој на механизми за обезбедување на подобро образование кое ги одразува потребите

на пазарот на трудот и обезбедува можности за стекнување на квалификации и развивање на нови вештини кои го зголемуваат капацитетот на луѓето за да се прилагодат на новите барања за менување на животната средина. • Промовирање при стекнување на трансверзални клучни компетенции, како што е учење за

учење. • Подобрување на користењето на ИКТ во контекст на учењето на возрасните, како средство

за проширување на пристапот и подобрување на квалитетот на користење. Водичот претставува материјал за обука за користење на нови технологии во развојот на доживотен систем за насочување и дизајнирање на пристап за е-учење, како и упатство за Moodle и најдобрите практики за е-учење. Краток преглед на процесот може да се сумира со следниот дијаграм:

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

I. СИСТЕМ ЗА УПРАВУВАЊЕ НА ДОЖИВОТНО УЧЕЊЕ I.1. Опис Доживотното учење е дефинирано како "целокупна активност на учењето, која се спроведува во текот на животот, со цел да се подобрат знаењата, вештините и компетенциите во рамките на личната, граѓанска, социјална и/или работна перспектива". Затоа, не само што го подобрува социјалното вклучување, активното граѓанство и личниот развој, туку и самоодржливоста, како и конкурентноста и вработливоста. Постои заедничко разбирање за тоа дека учењето во текот на животот е можно и е од суштинско значење. Многу општества имаат свои поговорки како "учење од лулка до гроб", или "учењето започнува во утробата и завршува во гробот". Доживотното учење може да се најде во многу древни цивилизации. Таквите изрази се дел од културните и религиозните верувања. Денес, учењето стана водечка парадигма за рефлексиите на образовните системи и нивните реформи. Тоа го води најновиот (УНЕСКО) извештај за Повторено Учење (Rethinking Education. Towards a Global Common Good). Обединетите нации (ОН) во перспективата за 2030 поврзана за целите на одржливиот развој (Sustainable Development Goals (SDG)), го поставија следното како сеопфатна цел на образованието: "да се обезбеди инклузивно и правично квалитетно образование и да се промовираат можностите за доживотно учење за сите". Сите области, сектори и возрасти се вклучени во вкупно седум цели. УНЕСКО институтот за доживотно учење (Lifelong Learning (UIL)) предложи како дефиниција да се користи следново: "Во суштина, УНЕСКО го дефинира доживотното учење како вкоренето во интеграцијата на учењето и живеењето, покривајќи активности за учење на луѓето од сите возрасти (деца, млади луѓе, возрасни и стари лица, девојчиња и момчиња, жени и мажи) во сите животни контексти (семејство, училиште, заедница, работно место итн.) и преку различни модалитети (формални и неформални) со кои заедно ќе се исполни широк спектар на потреби и барања за учење. Образовните системи кои промовираат доживотно учење усвојуваат сеопфатен и секторски пристап кој ги вклучува сите под-сектори и нивоа за да се обезбедат можности за учење за сите поединци."

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Европската година за доживотно учење во 1996 година, покрена внимание и свест за потребата од учење во текот на целиот живот. Во 2000 година, Меморандумот за доживотно учење на ЕУ го нарече "Време за акција". Во него се презентирани шест клучни пораки за нови основни вештини за сите, повеќе инвестиции во склоп на човечките ресурси, иновација во наставата и учењето, вреднување на учењето, преиспитување насоки и советување како и приближување на учењето до домот, проследено со важно поглавје за мобилизирање на ресурси за доживотно учење. Меморандумот, кој е јасно ориентиран кон нов холистички пристап на целото образование, ја постави сеопфатната агенда за иницијативи во сите образовни потсектори. Го забележавме и делот во кој социјалните медиуми играат важна улога во животот и учењето на тинејџерите. Сите ние ја забележуваме глобализацијата гледајќи ги луѓето во јавниот превоз, во кафулињата и на улиците, низ целиот свет, како носат паметен телефон во рака. ИКТ засновано врз мрежа, овозможува нови форми на учење, во и надвор од училницата. Масивните отворени системи за учење (Massive open learning systems (MOOCs)) можат да обезбедат висококвалитетно образование со пониски трошоци, а со тоа и зголемување на бројот на училишен и високообразовен кадар кој се движи кон масовно обезбедување и покривање на најоддалечените и обесправените малцинства. Учењето дека ИКТ овозможува моментален пристап до глобалниот информациски систем, не е целосно позитивно и без проблеми. Сепак, тоа несомнено е делот кој што планерите за образование треба да го имаат превдид при изработка на идните поквалитетни програми и ефективни трошоци за доживотно учење, концентрирајќи се на важноста на интеракцијата лице-влице и менторството, како и на неформалното учење меѓу врсниците во и надвор од училницата. Ние веќе го забележавме местото на социјалните медиуми во формирањето на неформалното учење на адолесцентите, па дури и на оние кои се помлади и постари. Доживотниот водич има за цел да обезбеди поддршка во кариерниот развој на поединците од сите возрасти, во сите фази на кариерата.

Водич во учењето Водичот може да игра централна улога во системите за учење преку зголемување на ангажираноста на поединците во учењето, правење јасни патишта преку учење и работа како и

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 поддршка при стекнување вештини за управување со кариерата (за управување со животот, учењето и работата). • Водичот за кариера во училиштата може да придонесе за зголемување на ангажманот и

успехот на учениците во училиштето преку објаснување на релевантноста на предметите за идните можности а воедно и поддршка на транзициите од училиштето преку обезбедување на информации и вештини при донесување добри одлуки и воспоставување успешни животи и кариери. • Кариерното насочување во стручното образование има важна улога во поддршката на

поединците за да ја воочат можноста и вредноста на стручните опции, а воедно и да им помагаат на оние кои се веќе вклучени во стручното образование да ги искористат своите стекнати вештини и знаења. • Водичот за кариера во високото образование може да го поддржи донесувањето одлуки

во кариерата како и во ефективните менувања на работното место, и со самото тоа да помогне при обезбедување на квалитетно учење и вештини на дипломците. • Водичот за кариера во образованието за возрасни може да ги поддржи возрасните да

размислат за нивното враќање во образованиот процес, да ги подобрат своите вештини и можности за вработување, а воедно и да им помогнат ефикасно да ги искористат овие вештини на пазарот на трудот.

I.2. Доживотно упатство за возрасни ученици Водич за работа Водичите играат клучна улога во ефективноста на пазарите на трудот, поддржуваат поединци во процесот на транзиции во пазарот на трудот, а воедно им помагаат и ефиктивно да ги искористат нивните вештини и да бидат еластични во случај на промени. • Водичот за кариера често се користи како начин за ангажирање на невработени возрасни

лица на пазарот на трудот. Како таков, тој претставува клучен дел од активните политики на пазарот на трудот. Доказите сугерираат дека, во рамките на пошироките перформанси на пазарот на трудот, насоките за кариера можат да бидат ефикасни со повторното ангажирање на невработените лица во работата.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Постои изворна литература која сугерира дека насочувањето во кариерата е важно за да

им се помогне на поединците да управуваат со паузите во кариерата и периодите на одговорност. • Водичот може да биде корисен за младите луѓе кои не успеале да направат успешни

премини на пазарот на трудот. Ова може да биде ефективна стратегија, особено онаму каде што е можно да се развијат пристапи кои ја препознаваат разновидноста на младинската популација и кои се обидуваат да ги спречат и/или да управуваат со неуспешните премини. • Водичот за луѓето кои работаат може да се одвива на работното место или надвор од

него. Од него може да има корист и поединецот и неговиот работодавач. Беа идентификувани неколку клучни деловни придобивки, вклучувајќи зголемување на задоволството и ангажирањето на вработените, како и поддршктаа на преносот на знаење и кохезија. • Водичот може да ја поддржи мобилноста на работниците и во матичната земја и во

земјата домаќин. Тој може да ги поддржи луѓето да ги разберат можностите и процесите на мобилност а воедно и да се преориентираат себеси и да станат продуктивни откако ќе се преселат. • Постои растечки интерес за улогата на водичот и кај постарите работници. Водичот може

да биде ефективен во поддршката на овој вид на работници да се вклучат во учењето и активно да управуваат со нивното организирано пензионирање.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

II. ПОДГОТОВКА II.1 Нови барања на пазарот на трудот Потребните вештини за успешно учество во пазарот на трудот значително се променија во изминатите триесет години. Предходно беше доволно да се започне професионалната кариера со стручната или академска обука, се со цел поединецот да биде подготвен за остатокот од професионалниот живот. Денес, професионалните работници мора да се справат со барањата за флексибилност, постојано менување на квалификациите и мобилноста. Дигитализацијата

на

образование. Создадени

световите се нови

на полиња

животот за

бара

работа,

континуирано

старите

професии

понатамошно веќе

не

се

потребни. Работните места често се менуваат. Покрај читањето, пишувањето и компјутерите, дигиталните и ИТ вештини сега станаа четврта клучна компетентност во образованието. Многу компании сè повеќе користат други јазици, во зависност од филозофијата на компанијата. Ова води до зголемена побарувачка за странски јазици. Во индустриските професии сè повеќе и повеќе се инкорпорираат дигитални работни полиња. Ова, исто така, бара континуирана обука и квалификација во овие области на активност. Бидејќи дигитализацијата го надминува индустрискиот свет во сите области на општествениот живот, разумно е учењето да се спроведе и на дигитален начин. Значи, е-учењето игра сè поважна улога во понатамошното образование. Во онлајн истражувањето спроведено во 2011 година (MMB Study 2011) 76 експерти од Германија, Швајцарија и Австрија забележаа дека овие нови методи на учење ќе бидат многу важни за стручната обука во иднина. Во една неодамнешна

публикација

од анализираните претпријатија

презентирана во

Германија

студија користат

во

која

комбинирано

проценти учење

во

нивната сопствена обука (Leimeister et al.). Ова се резултатите добиени од анализата во Германија (Австрија и Швајцарија), но ситуацијата во другите индустриски земји може да биде споредлива. Целните групи на понатамошното образование се широко распространети. Во принцип, потребата за континуирана едукација и обука е зголемена кај сите групи на население. Покрај општите интереси за подобрување на вештините и компетенциите или посебните потреби на работното место, можеме да ги идентификуваме групите кои имаат итна потреба од учење и квалификација.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Како резултат на демографските промени во индустријализираните земји, работниот век на вработените ќе биде продолжен и просечната возраст значително ќе се зголеми. Постарите вработени мора и понатаму да бидат квалификувани за нови работни места. Луѓето кои ја прекинале својата кариера од лични причини мора да бидат интегрирани во работниот живот со повторното влегување на работното место, исто така и да се подготват за тековните барања со соодветна обука. Во повеќето случаи, ова значително влијае кај жените во периодот на образование. Во Европа има голем број имиграции, предизвикани од појавата на кризи во Африка, Средниот Исток и Азија. Ова резултира со потреби за курсеви за интеграција, јазични курсеви и културно образование. Ниско квалификуваните лица се повеќе се загрозени да ја изгубат својата работа во периодот на економсктаа криза отколку да се поквалификувани. Исто така, до необразованите групи на население мора да се делува и тоа преку понатамошно образование. Предноста на онлајн учењето и причините за неговото значење е видливо што се одразува на овие целни групи: бидејќи е лесно достапно. Луѓето кои живеат во различни средини сакаат и треба да учествуваат во понатамошното образование, но, не можат лесно да присуствуваат на курсевите лице-в-лице: жени или мажи со мали деца, вработени во смена, луѓе одговорни за работа кои работаат надвор од редовното време, луѓе кои не живеат во урбани средини и сл. За нив онлајн учењето ќе биде нова шанса.

II.2 Градење на капацитетите на возрасните кон прилагодување на животната средина Подобрување на квалитетот на обезбедување Образовните потреби бараат индивидуално планирање. Многу луѓе треба да се доведат во оваа област и да научат да учат, затоа потребен е висок степен на самоорганизација. Во прилог на обуката и курсевите за одредено работно место, исто така е важна поопштата содржина: управување со времето, социјални прашања, здравје и општество, политичко образование.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Сите горенаведени области може да бидат посредувани со мерки за самостојно учење. Потребен е образовен план, кој се базира на индивидуална наклонетост и барања. Ова значи дека, покрај мултимедијалниот трансфер на знаење, мора да продолжат лице-в-лице курсевите. Посебен квалитет на онлајн учење е пример за јазичното учење на имигрантите во Германија. Лингвистичките професионалци сметаат дека учењето германски (или римски јазик) е многу тешко за оние кои на пример имаат фарси, арапски или тигришки како мајчин јазик. Значи, јазичните курсеви за овие целни групи имаат потреба од поспецијални понуди прилагодени на структурите на овие јазици. Онлајн учењето ги обезбедува овие специјални методи на учење откако тоа ќе биде добро развиено. Секој учесник може да ја користи специфичната алатка поврзана со неговиот/нејзиниот мајчин јазик. Квалитетот на онлајн учењето прикажан во овој пример е овозможено со високо ниво на индивидуално учење (Handke, Jürgen).

Развој на нови потребни вештини Во иднина пазарот на труд се смета дека ќе биде поделен. Додека побарувачката за добро обучени специјалисти се зголемува со новите работни области, пазарот на труд ќе се скрши во помалку развиените "традиционални професии". Јазот помеѓу добро платените работници и работниците со ниски или несоодветни квалификации ќе продолжи да се шири. Се појавува општество на знаење, во кое потребното знаење и занаетчиската работа се повеќе ќе се дислоцира. Квалификациите

мора

да

се

стекнат

преку

креативност,

самоподдршка и

самоорганизација. Доживотното вработување се полека изумира. Биографиите на луѓето се повеќе ќе се карактеризираат со прекини и промени. Доживотното вработување во компаниите тешко дека ќе биде овозможено. Вработените мора да се стекнат со следните вештини: •

Мобилност: подготвеност да се справат со промени во местото на живеење, местото на работа.

•

Флексибилност: запознавање со други области на активност, развивање на аналитички вештини за индивидуално планирање во животот.

•

Способност за тимска работа: разработување на вештини во тимови и работни групи.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Законодавството на ЕУ реагираше на овој предизвик преку воспоставување на Европска рамка за клучни компетенции. Тоа ги повикува понудувачите на Доживотното учење да ги подготват своите учесници за горенаведените предизвици на работната реалност (иднината): 1. Комуницирање на мајчин јазик: способност да ги изрази и интерпретира концептите, мислите, чувствата, фактите и мислењата, усно и во писмена форма. 2. Комуницирање на странски јазик: исто како и предходно, но вклучува вештини за медијација (т.е. сумирање, парафразирање, толкување или преведување) како и меѓукултурно разбирање. 3. Математичка, научна и технолошка компетентност: владеење на нумерички познавања, разбирање на природниот свет и способност да го применуваат знаењето и технологијата при согледување на човековите потреби (како што се медицината, транспортот или комуникацијата). 4. Дигитална компетентност: доверливо и критично користење на информатичката и комуникациската технологија за работа, одмор или пак комуникација. 5. Учење да научат: способност за ефикасно управување со сопственото учење, било поединечно или во група. 6. Социјални и граѓански компетенции: способност за ефикасно и конструктивно учество во нечиј општествен и работен живот и вклученост со активно и демократско учество, особено во сé поразличните општества. 7. Смисла за иницијатива и претприемништво: способност да ги претворат идеите во акција преку креативност, иновација или преземање ризици, како и способност за планирање и управување со проекти. 8. Култура на свест и изразување: способност да ја ценат креативната важност на идеите, искуствата и емоциите во голем број медиуми како музика, литература како и визуелни и изведувачки уметности. (eur-lex.europe.eu) Значи секоја понуда на образованието за возрасни треба да биде ориентирана кон оваа рамка. Уште еден услов на образованието за возрасни е подготовката за Индустрија 4.0, накратко "Образование за возрасни 4.0". "Тешко може да се оспори фактот дека дигиталните вештини се неопходни за учество во општеството на иднината... Идните концепти на работа не само што ќе бараат вештини за справување со Интернетот на нештата, туку и со аспектите на зголемена реалност, големите податоци, виртуелнтаа реалност, 3D печатењето,

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 вештачката интелигенција итн. " (Otto Rath). Кои вештини и компетенции ќе бидат потребни во иднина не се комплетно дефинирани до сега, но тоа ќе се промени многу брзо. Имено мрежи и платформи биле оформени на пример во Германија: FreQueNz ги идентификува идните потреби за квалификација. Значи, Образованието на возрасни 4.0 не треба да се толкува само на технички начин, туку исто така треба да се разгледа потребата за учење и работа на сопствен одговорен начин. Затоа треба да се создадат можности за учење и стекнување знаења на независен начин. Стекнувањето на овие компетенции е огромен предизвик за образованието за возрасни, но и за онлајн учењето, особено затоа што преку учењето се делува во овој свет и треба да биде достапно за широк спектар на луѓе во различни животни ситуации. Во европските земји, невработеноста кај младите е голем проблем. Нецелосното образование и социјалните проблеми го комплицираат или спречуваат добриот премин во професионалниот живот. Од друга страна, постои голема побарувачка за добро обучени потомци. Тука мора да се развијат мерки за интеграција и образовни прекршувања, не само за да се пренесат професионалните содржини, туку и да се подобри општото образование и социјалната компетентност на засегнатите. За вработените во работните средини кои работат во смени, понудите мора да бидат развиени на база на онлајн учење заедно со мерки на временски фази. Како резултат на зголемената миграција на населението,мора да се воспостават подобрени образовни мерки за културно и интегративно образование, јазична обука и професионална квалификација во целните земји. Ова се однесува на областите на стручна обука, како и на академска обука. Релевантните капацитети мора да се прилагодат на овие потреби во смисла на персонал и организација.

Развој на механизми Значителниот притисок за квалификација создава соодветна финансиска потреба. Трошоците не можат да бидат на товар на поединецот. Програмите за поддршка и системите за грантови за индивидуална и дополнителна обука, исто така, мора да се воспостават за компании и други институции. Трудовите администрации, професионалните здруженија и другите здруженија мора принудно да се вработуваат во овој сектор. Програмите веќе се започнати во ЕУ како и на национално ниво, но постои голема потреба за нивно проширување.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Едукативната понуда треба да биде насочена и оптимизирана на време. Мора да се воспостават курсеви и обуки

прилагодени

на

секоја

возрасна

група.

Во

индустријата,

индустриските здруженија, синдикати, владини организации како и на меѓународно ниво, се спроведуваат аналитички програми за структурата на вработените и за профилот на нивните активности. Сепак, овие мерки мора да се спроведуваат поконзистентно и секогаш навремено да се оценуваат. Резултирачките наоди треба да се спроведат во образовните програми кои треба да се развијат се со цел да можат подобро да одговорат на специфичните барања.

Ограничувања и ризици од онлајн учење Со цел да ги истакнеме границите на е-учењето, ние прво треба да направиме разлика помеѓу знаењето и компетенциите. Знаењето се однесува на објективната страна кога, на пример, знаењето на субјектот е искажано со зборови. Во оваа смисла, знаењето е содржината на курсевите кои ги нуди е-учењето. Компетентност се однесува на субјективната страна: целта за учењето или образованието; она што ученикот не само што го научил и што ќе го научи потоа, туку и што се може да примени. Оваа разлика е важна бидејќи ја спречува содржината на понудите за е-учење да биде соодветно разбрана и изедначена со содржината на процесите на учењето. Ученикот може да учи со знаењето стекнато преку е-учење. Повисоките нивоа на компетенции, од друга страна, бараат контексти кои не можат да понудат несоодветно еучење. Да се расправаме и да се оправдаме е да се расправаме со аргументите, приговорите и критичните прашања на другите. Дури и кога се работи за обука на компетентност и практична одговорност, контекстот е релевантен за кој се потребни соодветни компетенции кои можат да се докажат. Исто така, успехот во учењето на системот за е-учење брзо се соочува со ограничувањата кога станува збор за барани знаења, а контекстите поврзани со животот или контекстите поврзани со работата стануваат се порелевантни. Затоа е-учењето денес е воглавно презентирано преку објективното знаење и помалку одговара за стекнувањето на вештини. Еден од ризиците на е-учењето е преобемното барање за учениците: "Се е премногу за мене". Ова чувство навлегува се повеќе и повеќе кај професионалците, не поради обемот на работа, туку затоа што нивната работа се повеќе се соочува со предизвиците за кои сè уште не развиле рутини.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Соодветно, потребен е голем ментален напор за да се совлада сето тоа. Онлајн учењето нуди достапност во секое време, во комбинација со внатрешното чувство на посветеност, но и надворешниот услов да се обучува со помош на одредени алатки, што го зголемуваат стресот на оние професионалци кои обучуваат во компанијата. Рамнотежата помеѓу работата и животот е еднострано оптоварена. Потребно е добро управување со времето, но нема да биде доволно за да се исполнат овие дополнителни барања.

II. 3 Предуслови за развој на курс за е-учење Планирањето е клучот за успешна имплементација на иновативните методологии во процесите на учење. Што се однесува до имплементацијата на е-учењето, потребен е широк опсег на експертиза и различни нивоа на одлуки, прво треба да се изготви план за развој, вклучувајќи ги и следните клучни прашања.

Предуслови за развој на е-учење Пред да зборуваме за технологијата, треба да се проверат целите, условите кои ги обезбедува организацијата како и индивидуалните и социјалните средини на учесниците. Инаку, ќе се има нова методологија, но никој нема да ја искористи успешно. Затоа треба да се работи на овие клучни прашања пред да се започне со процесот на имплементација: • Кои се целите на курсот? Кои елементи на курсот се добро прилагодени за е-учење? Кои

резултати од учењето се очекуваат? • Дали веќе постојат програми за овие исходи од учењето или пак треба дополнително да се

дизајнираат? • Кои се очекувањата и искуствата на учениците? • Дали имате експертиза за спроведување на е-учење или пак ви е потребна поддршка од

надворешни експерти? • За што ќе се користи програмата, како може да се осигурате дека учесниците ќе го

постигнат нивото на удобност со технологијата?

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Што може да се направи за да се избегне напуштањето? Дали тоа ќе биде можно и

корисно за водење на курсот, за организирање на заеднички настани за онлајн-учениците или пак ќе се обезбеди само онлајн поддршка за учењето лице-в-лице? • На кој начин резултатот од учењето на програмата ќе биде оценето? • Како може да се потврдат исходите од учењето ? • Кој вид на технологија најдобро ќе одговара на условите, на очекуваните резултати од

учењето, на учесниците? Дали ќе е потребна сопствена платформа за учење, дали може да се користи постоечка, која платформа ќе биде погодна или пак ќе може да се искористи OER преку интернет? • Како може да се осигура безбедност на податоците? Кои правила ќе се дефинираат? • На кој начин ќе се обучат обучувачите за користење на новата методологија?

Градење на оперативен тим Имплементацијата на е-учењето не е шоу од еден човек. Ќе биде потребен тим со широк спектар на експертиза: • Педагошки персонал, кој има искуство во организирање на учење за возрасни, • Наставници или обучувачи со практично искуство со целни групи, • Тренери кои доживеале е-учење во друго опкружување, • Административни лица кои ќе го следат процесот од правна страна и финансиските

ресурси на организацијата, • Технички кадар за создавање на техничко опкружување и за поддршка на тимот во сите

технички одлуки.

Започнување на процесот Во третиот чекор треба да се дизајнира временска табела за имплементација. Најпрво треба да се организира воведен состанок со вработените и тренерите во организација. Треба да се информираат за проектот и неговите цели. Наставниците и тренерите, особено постарите,

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 понекогаш не се чувствуваат удобно со идејата дека учењето треба да се случи на друг начин за разлика од класичниот. Успешноста на спроведување на е-учењето е од клучно значење и сите вработени треба да се вклучени од самиот почеток и нивните прашања или критики треба да бидат земени во предвид. Обучувачот може да се плаши дека ќе ја изгуби својата работа, но, во образовна институција е-учењето само ќе ги дополни курсевите во училницата, но нема и да ги замени. Ова треба да се разјасни уште од самиот почеток. Ако се одлучи на крај да се креира своја сопствена платформа за учење (т.е. да се користи Moodle платформа), треба да се споредат различните можности за хостирање, бидејќи цените и понудените услуги се прилично различни.

Пречки и проблеми Како

што

беше

споменато

погоре,

мора

да

се

соочиме

со

строгото

отфрлање

на методите за онлајн учење од страна на некои наставници и обучувачи. Освен со употребата на добри концепти за нивна обука и нивно вклучување во процесот на развој, треба да се изгради законска рамка со која се гарантираат хонорарите за работа во областа на е-учењето (консалтинг, развој, туторство, тестирање и корекција). Луѓето се запишуваат во онлајн програмите за учење, но тие не го посетуваат курсот или пак ќе почнат, но не продолжуваат. Почетокот на повлекувањето е еден од најзастапените проблеми во контекст на онлајн учењето. Поради оваа опсервација, разочарувањето за нискиот исход од учењето е исто така можно. Во една анкета направена со повеќе од 500 студенти, д-р Schulmeister покажува дека исходот од учењето е значително пониско ако студентот не поминува доволно време на Универзитетот. Што значи дека ако ученикот учи преку читање на книги и користи онлајн учење, за нив исходот е полош отколку за оние студенти кои посетуваат често курсеви. Затоа е потребно внимателно спроведување на онлајн учењето и идентификување на очекувањата со овој метод. Најмалку техничкита природа и административната рамка може да предизвикаат проблеми. Институцијата однапред нуди услуга, но плаќањето ќе се очекува подоцна. Организирањето на курс лице-в-лице значи дека може да се започне ако имате доволно учесници.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

III. УПОТРЕБА НА НОВИ ТЕХНОЛОГИИ ВО ОБРАЗОВАНИЕТО III.1. Употреба на ИКТ во образованието Во последните години има масовна подршка и интерес за тоа како компјутерите и Интернетот може да се искористат најдобро за да се подобри ефикасноста и ефективноста на образованието на сите нивоа, како во формалните така и во неформалните поставувања. Но Информатичката и Комуникациската Технологија (ИКТ) 1 е многу повеќе од само овие технологии; постарите технологии како што се телефонот, радиото и телевизијата, иако сега им се обрнува помалку внимание но тие имаат подолга и побогата историја како наставни алатки [3]. На пример, радиото и телевизијата се користат повеќе од четириесет години за отворено и далечинско учење, иако печатењето останува најевтино и лесно достапно и затоа се користи како доминантен механизам за испорака и во развиените и во земјите во развој. Употребата на компјутерите и Интернетот се уште се во рана фаза во земјите во развој, ако воопшто и се користат поради ограничената инфраструктура и високите трошоци за пристап (Tinio, 2002). Е-учењето, е нов тип на информатичка технологија која го проширува опсегот на курсеви. Тоа може да обезбеди високо квалификувани e-тутори и флексибилен распоред, дава можности за нетрадиционалните учесници, го зголемува учењето на технологиските вештини и обезбедува можности за професионален развој за е-тутори. Но, употребата на технологијата може понекогаш да биде незгодна. Ние треба да имаме предвид дека технологијата треба да се користи за да им служи на целите за учење на учесниците. Општите потреби на онлајн учесниците се пристапот до образование, флексибилноста во поглед на време, место и темпо, индивидуализацијата на програмското ниво, користењето на различни стилови на учење, допир со различни личности, безбедна средина, курсеви кои не се пренатрупани како и ученик-фокусиран на образование.

Information and communication technology (ICT) is an extended term for information technology (IT) which stresses the role of unified communications and the integration of telecommunications. (Wikipedia, Information and communications technology, 2017)

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

III.2. Вовед во е-учење Компоненти на е- учење

Пет

компоненти

на

е-учењето

се од суштинско

значење за

сите успешни онлајн

курсеви. Разбирањето на овие компоненти ќе помогне да се дизајнира и развие курс кој ќе ги исполни целите за компјутерски-базирана обука. На дијаграмот погоре е покажано како овие компоненти се поврзани. Секоја компонента на е-учењето, игра важна улога во процесот на дизајнирање на онлајн курс. Меѓу сите компоненти, никој не игра поголема улога од Публиката. (IDE, 2009)

Публика Сè што е дизајнирано и развиено, треба да се направи земајќи ја предвид публиката. Анализата на публиката може да помогне да се одреди основната структура на другите четири компоненти на еучењето. Кога ќе се започне со развој на онлајн курс, важно е да се разгледаат очекувањата, способностите за учење (предуслови), достапноста на хардверот и софтверот, средината за учење, работните обврски и опциите за учење на публиката.

Структура на курсот Структурата на курсот се однесува на тоа како еден курс е наменет за е-учење. Структурата на курсот игра клучна улога во тоа како публиката дознава за содржината на курсот. Приказните се одличен начин да се изгради структурата на курсот. Кога станува збор за структурирање на курсот,

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 важно е да се групира содржината во логички модули, со цел да се избегне создавање на модули кои надминуваат 8-10 страници, но вклучуваат интерактивни концепти и содржат слики/графика кои пак ќе помогнат при објаснување на идеи, концепти или изјави.

Дизајн на страница Како што е важен шармот и харизмата на инструкторот во училницата, дизајнирањето на страницата на онлајн курсот е од клучно значење за процесот на учење. Како една страница е дизајнирана може да има огромно влијание врз учењето и искуствата на публиката. Се смета дека некои од следните совети треба да се земат предвид при форматирање на курсот: •

Навигацијата треба да биде интуитивна,

•

Изгледот не смее да го попречи процесот на учење,

•

Рамнотежата помеѓу текстот и графиката е од клучно значење,

•

Белиот простор е добредојден,

•

Поделбата на информации во делови е од клучно значење.

Ангажираност за содржината Ангажираноста за содржината се однесува на тоа како ученикот се поврзува со содржината на курсот. Бидејќи истражувањата покажале дека искуството за учење е значително подобрено кога вежбите или активностите се вклучени во процесот на учење, ја прави ангажираноста за содржината покритична. Ангажирањето преку вежби или настани во рамките на е-учењето може да го надомести недостатокот на инструкторот, кој пак може да го додаде човечкиот допир преку реторичките интеракции. Слично како и училницата за обука, мора да постои рамнотежа во примената на ангажирање за содржината. Со поголем ангажман, ризикуваме да се засенат целите на учењето. Со премал ангажман, се ризикува да се изгуби интересот на ученикот за темата. Треба да се обрне внимание на следното кога се обидуваме да го вклучиме ученикот во средината за еучење: •

Користење на хиперлинкови за дополнителни концепти, објаснувања или дефиниции,

•

Вградување на интерактивни графики како анимации или симулации,

•

Обезбедување на дополнителни опции/избор за ученикот,

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 •

Вклучување на квизови, тестови, проценки за вештини,

•

Правење на забавни активности како што се игри или други образовни методи за интерактивно учење,

•

Одржување на активности фокусирани на целите на курсот,

•

Избегнување на технологијата која ги засенува целите на курсот.

Употребливост Употребливоста се однесува на тестирање на содржината за е-учење и потребните апликации. Откако ќе се изгради онлајн курсот, треба секогаш да се тестира во истата средина во која ученикот ќе го следи и заврши курсот. При спроведувањето на анализата на употребливост треба: •

Да се проверат дали сите линкови работaат правилно,

•

Да се провери дали активностите функционираат како што се дизајнирани,

•

Да се провери содржината од граматички и правописни грешки,

•

Да се осигура дека графиката е видлива,

•

Да се потврди дека курсот работи соодветно во сите сервер средини,

•

Да се потврди дека резолуцијата на екранот работи за целната публика (на пример, 800x600, 1024x768). Исто така треба да се земе во предвид содржината да се прикажува соодветно и за паметните телефони и таблети,

•

Да се провери дали се исполнети целите и очекувањата на курсот.

Примената и разборањето на овие главни компоненти на е-учењето ќе помогне при изградба на успешни онлајн програми.

Што е Е-учење? Е-учењето може да има многу имиња и различни термини кои речиси се користат да го искажат истото. Некои дефиниции со кои ќе се разбере подобро е-учење се: Е-учењето може да се дефинира како употреба на компјутер и Интернет технологии за да се овозможи широк спектар на решенија за овозможување на учење и подобрување на перформансите.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Виртуелно образование се дефинирана како учење од далечина кое се одвива преку Интернет и чија централна дефинирачка карактеристика е гографската поделба на е-учителот и ученикот. Онлајн учење е настава преку испорачан веб-базиран образовниот систем. Онлајн учењето ја надминува старата педагошка поделба на просторот (на ѕидовите на училницата) и времето (распоред, рамка), така што учењето надвор од ѕидовите на училницата и во рамките на распоредот е од иста природа и интензитет па дури и подобро од најдоброто традиционално учење во училница. Онлајн учењето воведува сеприсутно учење, каде може да се учи секаде и во секое време.

Зошто треба да се развие еден пристап за е-учење? Истражувањата покажаа дека ако правилно се спроведе, е-учењето може да биде ефективно, како и традиционалните методи на образованието 2. Главните предности според Davies кои е-учењето ги нуди се: •

Флексибилноста. Учењето може да биде закажано во склоп на другите обврски околу работата и семејството. Учениците можат да учат каде било само да имаат пристап до компјутер и Интернет конекција.

•

Погодност. Наместо да се оди во училиште, можно е да се учи од дома или од работа.

•

Учењето може да се индивидуализира и да располага со многу стилови на учење. Само-интензивното учење на модули им овозможува на учениците да работаат на материјалот според темпото што им одговара на нив.

•

Активно учење. Е-учењето ги охрабрува учениците да преземат одговорност за своето учење а воедно и овозможува извонредна средина за учење која го ангажира вниманието на ученикот.

•

Учењето може да биде компресирано и поефикасно. Една студија од страна на Brendon открива дека постои заштеда на 35-45% од времето за учење, кога еден курс е донесен надвор од училницата и испорачан како е-учење 3.

Cook DA, Levinson AJ, Garside S, Dupras DM, Erwin PJ, Montori VM. Internet-based learning in the health professions: a meta-analysis. JAMA 2008;300:1181-96 3 Epic. Organisational benefits of e-learning. 2012 2

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Различни пристапи за спроведување на е-учење Фазата на спроведување воедно е самата испорака на курсот. Курсевите се инсталирани на серверот а со тоа и достапни за учениците. Курсот кој е олеснет и предводен од инструктор, кој интегрира содржина со е-туторство и компоненти за соработка при учење, во оваа фаза исто така вклучува и управување и олеснување на активностите на учениците. Во прилог следат неколку методологии за спроведување и управување со е-учење (Ghirardini, 2011): •

Организацијата за време на сесиите на онлајн курсевите. Курсевите можат да бидат организирани дневно или неделно, во зависност од времетраењето на курсот и од расположливото време на учениците. Некои типични компоненти на онлајн курсевите се kick-off настан, активности за учење пред да се започне со курсот, циклус на настани за учење, конечна проценка како и повратни информации и заклучок.

•

Планирање и документирање на активностите. Оваа документација ќе се користи од страна на олеснувачите како водич за спроведување на активностите и може да се подели со учениците на почетокот или во текот на курсот. Најпрво, план програмата на предметот треба да се развие, во која ќе се опишат темите на сесиите и целите на учењето. Во наставната програма на курсот, ќе се одредат активностите кои ќе се изведуваат како и материјалите што ќе се користат од страна на учениците за секоја сесија.

•

Олеснување на активностите на учениците. Во онлајн учењето базирано на соработка, групата на учесници создава еден вид на синергија околу заедничките цели на учењето. Онлајн олеснувачот е одговорен за обезбедување на овој процес кој е организиран, стимулиран и ефикасен.

•

Користење на алатки за комуникација при е-учење. Најчестите алатки се: e-mail базирани алатки, форуми за дискусија, викија, блогови, webcasting, разговор и размена на инстант пораки (IM), алатки за споделување на таблата и екранот, споделување на апликации, аудио и видео конференции.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Квалитет на е-учење Можеме да кажеме дека квалитетот на е-учењето се заснова врз трансформацијата. Квалитетот го опишува зголемувањето на компетентноста или способноста како резултат на процесот на учење, како еден вид на трансформација. Педагошкиот аспект игра најголема улога во смисла на квалитетот. Според една студија (Ulf-Daniel Ehlers, Lutz Goertz, Barbara Hildebrandt, Jan M. Pawlowski, 2005) на Европската опсерваторија за квалитет, некои од барањата дефинитивно мора да бидат земени во предвид во иднина за успешен развој на стандардите за квалитетот: учеството, транспарентноста, познавањето и прифаќањето, отвореноста, соодветноста и приспособливоста, хармонизацијата и интеграцијата, интегрираната методологија, свеста за квалитет, мерливост.

Слика 1 Процеси на референтната рамка за опис на квалитетот на можните пристапи

Комбинирано учење Комбинираното учење (Blended learning) е образовна програма (формална или неформална), која ги комбинира онлајн дигиталните медиуми со традиционалните методи во училницата. Потребно е физичко присуство на наставникот и ученикот, со некои елементи на контрола на ученикот во смисла на време, место или темпо. Додека учениците се уште физички присуствуваат во училиштето и имаат контакт со учителот, практиките во училницата од типот лице-в-лице се во

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 комбинација со компјутерски посредувани активности поврзани со содржината и испораката. Комбинираното учење исто така се користи во професионални средини на развој и обука (Википедија, 2017). Комбинираната настава, наводно е многу поефикасна од чисто лице-в-лице или чисто онлајн настава. Комбинираните методи на учење, може да резултираат со високо ниво на постигнувања на учениците и се често поефикасни за разлика од лице-в-лице учењето. Со комбинирано користење на дигиталната настава и лице-в-лице инструкциите, учениците самостојно можат да работаат на нови концепти со што се ослободуваат наставниците а со самото тоа имаат можност да дадат поддршка на индивидуалните ученици на кои можеби ќе им треба индивидуализирано внимание. Застапниците на комбинираното учење тврдат дека инкорпорирањето на "асинхроната комуникација преку Интернет технологиите" во курсевите на високото образование, служи " истовремено да го олесни независното и учењето базирано на соработка". Ова спојување е голем придонесувач за задоволството на учениците и успехот во ваквите типови на курсеви. Употребата на

Информациските и Комуникациските Технологии беа пронајдени со цел да се подобрат

ставовите на учениците кон учењето.

III.3. Е-учење за образование на возрасни Анализа на возрасните ученици Возрасниот ученик и начинот на кој тој или таа учи најповеќе се доведува во прашање и е истражуван од почетокот на 1920 година, кога образованието на возрасни стана професионална област на пракса (Merriam, 2001). Денес, неколку теории и модели се обидуваат да го објаснат учењето на возрасните. Една од најпознатите теории е теоријата на Malcolm S. Knowles за учењето на андрагогијата, или поточно преку уметност и наука да им се помогне на возрасните да учат. Андрагогијата е теорија на учење која е дизајнирана да им одговори на специфичните потреби на возрасните, базирајќи се на идејата дека постојат значајни разлики во учењето карактеристични за децата и возрасните (Ноулс, 1980), (Черконе, 2008). Повеќето возрасни учат во традиционална и пасивна училница. Онлајн учењето, исто така, е ново за инструкторите, кои пак треба да научат нови методи за учење поддржувајќи го овој вид на амбиент. Учениците и инструкторите взаемно треба да се приспособат и да го променат начинот како тие учат во овој нов медиум. Според Moore and Kearsley (1996), повеќето студенти кои се дел

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 од образованието од далечина се возрасни лица на возраст меѓу 25 и 50 години. Следствено како што еден ја разбира природата на учењето на возрасните, така подобро може да ја разбере природата на учењето од далечина. Возрасните ученици се различни за разлика од традиционалните ученици. Многу возрасни ученици имаат одговорности (на пример семејства и работни места) и ситуации (на пример, транспорт, детската заштита, семејно насилство, како и потреба да се заработи приход) кои можат да го попречат процесот на учење. Повеќето возрасни доброволно влегуваат во образовните програми и управуваат со своето време околу работата и семејните обврски. Исто така повеќето возрасни ученици се и високо мотивирани и ориентирани на задачи (Merriam и Caffarella, 1999). Тие се несигурни во голем дел од одлуките што треба да ги направат. Животот е сложен поради кариерата, семејството, и другите лични избори. Биолошките промени се случуваат со возраста, и со тоа се покажа и дека меморијата се намалува со текот на стареењето.

Идентификување на потребите на возрасните ученици Примарната грижа на инструкторите за тоа како тие ја дизајнираат онлајн средината за учење треба да биде таква да секој ученик е единствен и сам за себе. Учениците се вистински луѓе со различни потреби. Разбирањето на теориите за учењето на возрасни, е исто така важно, како и можноста да се промени и прифати динамичната средина на учењето. Инструкторот треба да биде отворен и искрен со секој ученик и да ги почитува сите како поединци кои имаат искуство кое пак може да биде корисно во училницата. Образованието за возрасни е базирано на промени. Инструкторот треба да признае дека тој или таа може да биде иницијатор за промена, а воедно и да ги цени возрасните ученици кои се подложени на промени во текот на процесот на учење. Поддршката на учениците кои се дел од овие промени и потребата да им се помогне, бараат од инструкторот да делува како олеснувач, а не како предавач, овозможувајќи им на учениците да доживеат откритие како дел од процесот на учење. Онлајн учењето ќе продолжи да расте во важност за возрасните ученици. Предизвикот за наставниците е да се научат како да обезбедат позитивна "социјална" средина со користење на електронскиот медиум. Технологијата ќе продолжи да се менува како што се развиваат новите технологии. Инструкторите ќе треба да се прилагодат, да се менуваат, и да продолжат да учат за

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 тоа како "електронската" средина може да се искористи за да се поттикне општествената атмосфера, а воедно ќе треба и да ја признаат нивната улога како агенти за таа промена (Cercone, 2008).

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

IV. Дизајнирање на пристап за Е-учење Овој дел од водичот дава насока за тоа како успешно да се дизајнира курсот за е-учење почнувајќи од идентификување на содржината на курсот и потребите, преку анализа на целната публика како и на задачите/темите, потоа преку опис на целите за учење и дефинирање на наставните методи, и истражување на постојните евалуациски методи и избор на постоечките стратегии за учење и формат на испорака 4.

IV.1. Идентификување на содржината на курсот Креирањето на курсот за е-учење за да се постигнат очекуваните исходи, бара огромен напор и тоа во три домени (i) планирање (идентификување на содржината на курсот и дефинирање на мерливите цели на учењето); (ii) инструкции (избирање и примена на методи кои ќе се користат за реализација на определени содржини и со кои ќе се олеснат постигнувањата на целите од страна на учениците); и (iii) проценка и евалуација (избирање и примена на методи кои ќе се користат за да се утврди дали и колку добро се постигнати целите и толкувањето на резултатите) 5. Фазите Анализа и Дизајн се од суштинско значење за да се обезбеди ефикасност на курсот, мотивација на учениците и нивно активно учество. Анализата на потребите на учениците и содржината на учењето, како и изнаоѓањето на соодветна мешавина од активности за учење и технички решенија, се од суштинско значење за создавање на ефективен и ангажиран курс. Ефективноста на курсот и мотивација на учесниците зависат од неколку елементи, вклучувајќи: •

Релевантност на содржината и целите за учесникот,

•

Тип на активности за учење понудени од страна на курсот,

•

Времетраење на курсот, колку време и часови треба да бидат вложени,

•

Технички аспекти,

•

Повратни информации (редовни и релевантни) од туторот доколку постојат (на пр. комбинирано учење).

http://www.rulearning.com/demo/ru_whitepaper_idstrats.pdf Felder, R., Brent, R., 2003. Designing and teaching courses to satisfy the ABET engineering criteria. Journal of engineering education, 92 (1), pp. 7-25. [Online] Available: http://www4.ncsu.edu/unity/lockers/users/f/felder/public/Papers/ABET_Paper_%28JEE%29.pdf

4 5

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

IV.2. Анализа на целната публика Развивање на курс базиран на е-учење кој нуди информативна, добро напишана содржина и висок квалитет на дизајнирани елементи, е од суштинско значење за секој успешен проект за еучење. Сепак, познавањето на целната публика може да ја истакне разликата помеѓу ефикасен курс базиран на е-учење и е-учење кое паѓа на очекувањата (дури и ако сe поминати безброј часови и ресурси при создавањето на еден уникатен курс базиран на е-учење 6). Како таков, една од најпознатите непроценливи задачи на е-учењето која е на располагање на креаторот на наставата е анализата на публиката во склоп на курсот базиран на е-учење. Во прилог следат шест клучни прашања кои ќе треба да се одговорат за да ефикасно се анализира целната публика која треба да го следи курсот базиран на е-учење: 1. Која е примарната цел или целтта на е-учењето за публиката? 2. Кое е образованието и/или кои се способностите за учење на вашите ученици? 3. Кога и каде учениците ќе учат? 4. Кои информации и вештини слушателот ќе треба да ги здобие? 5. Кои се техничките барања на вашата публика (или ограничувања)? 6. Кои се параметрите на учењето на вашата публика? Со простудирање на задачите и содржинските елементи идентификувани во анализите на задачите и темата, можно е да се преведе севкупната цел во неколку поконкретни цели на учењето 7. Целите на учењето го дефинираат очекуваниот исход на секоја единица која се изучува. На пример, дали учениците ќе бидат во можност да ги запаметат чекорите на постапката или пак дали ќе можат да ја извршат? А за учењето, целта е мерлива изјава која ја опишува способноста или перформансата стекната од страна на ученикот. Целите треба да бидат наведени во курсот за секоја поединечна активност. Целите за учење комбинираат два главни елементи, очекуваното ниво на перформанси (преку глаголот акција, како што се "го опишува" или "објаснува"); и содржината на учењето (односно тип на знаење или вештини кои мора да се научат, како што се "главните цели на информатичкиот систем наменет за компјутерска безбедност").

6 7

https://e-learningindustry.com/6-key-questions-to-effectively-analyze-your-e-learning-course-audiences https://www.uwo.ca/tsc/graduate_student_programs/pdf/LearningObjectivesArreola.pdf

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Согласно ревидираната таксономија на Блум 8 за когнитивниот домен, целите на учењето може да означуваат шест различни типови на когнитивни перформанси, кои се движат од ниво на најниски перформанси (се сеќава) до највисоко ниво (создава-креира) како што може да се види од сликата подолу. Тоа може да им помогне на учениците да го прошират погледот за она што треба да го научат.

Јасните цели за учење овозможуваат развој на активности за учење кои навистина се фокусирани на потребите на учениците и обезбедуваат основа за тестови за евалуација. Важно е да се осигура дека активностите за учење и тестовите за евалуација имаат за цел да ја развијат и да ја оценат изведбата и учењето како што е искажано во целите на учењето; со други зборови, тие треба да бидат во согласност со целите на учењето.

IV.3. Дефинирање на наставни методи Откако структурата на курсот е дефинирана, мора да се предложи најдобар микс на методи и техники за е-учење. Дизајнот на курсот базиран на е-учење вклучува користење на комбинација од следните наставни методи: •

Експозитивни методи со кои се истакнува "вградувањето" на нови информации, како презентации, студии на случај, работни примери, демонстрации.

http://educationale-learningresources.yolasite.com/resources/guildresearch_blooms2013%20(1).pdf

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 •

Применувачки методи кои ги нагласуваат активните процеси кои учениците ги користат за вршење на процесно-базирани задачи и градење на нови знаења како демонстрација, случај-базирани или сценарио-базирани вежби, играње на улоги, симулации и игри, предводени истражувања, работа на проекти.

•

Методи за соработка кои даваат акцент на социјалната димензија на учењето и ги вклучуваат учениците во споделувањето на знаењата и извршувањето на задачите на начин кој вклучува соработка во однос на онлајн водените дискусии, заедничка работа и взаемно туторство.

Секој метод може да биде донесен во различни формати, со користење на различни видови на медиуми и комуникациски алатки.

IV. 4. Дефинирање на стратегија за оценување Друга важна одлука се однесува на стратегијата за евалуација на онлајн курсот и многу е значајно да се обрне внимание на оваа фаза на дизајнот. Со утврдувањето на целта на оценувањето, наставникот може да го провери квалитетот на курсот со цел да го подобри курсот пред да го имплементира (формативно оценување); да ја измери ефикасноста на обуката и учењето веднаш по завршувањето на курсот кој се спроведува (потврдна евалуација); да оцени стар курс со цел да увиди дали тој се уште е валиден или пак треба да претрпи промени (сумативна оценка); или пак да одлучи дали може или не може да се продолжи со курсот, пред да посвети премногу време или премногу ресурси пред истиот да се повлече (предвидлива евалуација). Потоа, наставниците ќе треба да дефинираат дали сакаат да го оценат напредокот на учениците и/или да обезбедат признавање. Ова исто така ќе влијае на изборот на испитувања за проценка кои ќе бидат интегрирани во дизајнот на курсот. Всушност, наставникот може да го оцени знаењето на учениците, нивните компетенции и вештини пред самиот курс да започне, во текот на курсот и/или по завршувањето на целиот курс. Како што споменавме претходно, важно е да се обезбеди дека проценката е во согласност со целите на курсот за е-учење. Затоа, препорачливо е да се почне изработка на прегледи за оценување уште во првата фаза, веднаш по дефинирањето на целите за учење при секоја фаза на модулот кој се изучува. Значи, севкупната стратегија за

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 евалуација и методите за проценка на напредокот на учениците мора да се дефинираат како дел од фазата за дизајн на курсот 910.

IV. 5. Платформи за учење Платформата за е-учење е софтверска апликација која ги интегрира различните алатки за управување, комуникација, евалуација, мониторинг и слично, со цел да се обезбеди технолошка поддршка за наставниците и учениците и да се оптимизираат различните фази на процесот на настава и учење, овозможувајќи образовниот процес да е целосно управуван од далечина, во училница или пак да се комбинираат и двата начини на работа во различни пропорции. Покрај тоа, на платформата е интегриран сет на интерактивни услуги преку Интернет, кој ги обезбедува наставниците, учениците, родителите и другите лица вклучени во образованието со информации, алатки и ресурси за поддршка а воедно и ја подобрува испораката и управувањето на образованието. Таа е еден сеопфатен систем кој овозможува безбедна, веб-базирана обука и еучење преку многу едноставен и интуитивен кориснички интерфејс 11. Постојат многу видови на платформи, кои може да се користат и да бидат на некој начин домаќини на курсот за е-учење иа воедно и да го направат достапен за учениците. Платформите за учење, се со различни нивоа на сложеност, но нивните најважни карактеристики вклучуваат учење за управување со содржини (креирање, чување, пристап до ресурси) програма за мапирање и планирање (планирање на лекција, персонално учење, проценка), ангажман и управување со учениците (информации за секој ученик, следење на напредокот), како и други алатки и услуги (форуми, систем за пораки, блогови, групни дискусии). Платформите за учење обично се познати како виртуелни средини за учење (VLEs), системи за управување со учењето (LMSs) или системи за управување со содржините на учење (LCMSs). Овие имиња често се користат без да се знае нивната разлика, но тие имаат многу заеднички карактеристики. На пример виртуелната средина за учење се користи за да се реплицираат традиционалните активности на лице-в-лице наставата во училница, преку олеснување на наставата и учењето со употреба на силна компонента за соработка. Системите за управување на учењето помагаат во испораката и управувањето на сите понуди за учење (на Интернет, во http://www.e-learninglist.com/whitepapers/101E-LearningStrategyarticle7-05.pdf https://www.efrontlearning.com/blog/2011/01/introduction-to-evaluation-in-e-learning.html 11 https://www.ttu.ee/public/h/haridustehnoloogiakeskus/img/12_reasons_web_final-3.pdf 9

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 виртуелна училница и предмети предводени од инструктор). Тие го автоматизираат учењето во курсот и овозможуваат лесна организација на обуки, управување со ученици и следење на нивниот напредок и перформанси а воедно и ги намалуваат административните трошоци. Системите за управување со содржините на учењето, се мулти-кориснички средини за учење, каде што наставниците може да се автори на содржината, да одобруваат, да објавуваат, и да управуваат со содржините за учење.

Како да VLEs се разликуваат од LMSs Во суштина, не постојат функционални разлики помеѓу LMSs и VLEs, но разликата доаѓа повеќе од околината во која тие работаат 12. LMSs првенствено се користат за обуки додека VLEs за образование. На пример, Moodle е LMS во рамките на корпоративното е-учење, но тој е познат како VLEs во образовниот сектор, каде што промовира комуникативни и заеднички пристапи. LMS се користи претежно за обука на администраторите со цел да управуваат со сите аспекти на учењето и развојот, како вештини/компетентност, лични планови за развој, учење за управување со содржини, известување и тек на работа. Доека VLE, го поддржува и олеснува онлајн учењето во образовните институции и им овозможува на наставниците и учениците да ги споделат содржините. Ова значи дека VLEs не се потребни да ги содржат сите содржини во нив - тие можат да обезбедуваат само линкови до надворешни содржини. VLEs се повеќе се усвоени како замена за LMS; производи како Moodle или Blackboard кој првично беа усвоени од страна на образовните институции се широко користени од страна на корпоративниот пазар за онлајн и комбинирана испорака. Дополнителен тип на платформа се системите за управување со содржини за учење (LCMSs), кои главно се фокусираат на создавање на содржината за е-учење. Имено, програмерите и администраторите создаваат дигитални содржини (книги, весници, квизови, видео материјали), кои потоа брзо се собираат, се користат и се прилагодуваат за различни предмети во зависност од потребите на учениците. LCMSs ги намалуваат напорите при развој на дигиталните содржини и овозможуваат тие лесно да се пренаменат. И LMSs и LCMSs се дизајнирани да управуваат со содржината на курсот и да ги следат перформансите на ученикот и учењето, но тие се разликуваат во нивните цели. Додека LMSs

https://e-learningindustry.com/difference-between-lms-and-vle

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 управува и следи онлајн активности, училници како и извори и настани, LCMSs не се користат за менаџирање на комбинирано учење, но само на дигитални содржини, дури и на најниско ниво. Затоа е тешко да се нацрта линија помеѓу овие две платформи. Новите генерации на платформи се модуларни - тие се состојат од "plug-in" и "додатоци", софтверски компоненти кои ги прошируваат основните функционалности на платформите.

Комерцијални наспроти отворени LMS Платформите за учење постојат како комерцијален софтвер или пак софтвер со отворен код 13. Експлицитно, комерцијалните LMSs се лиценцирани под ексклузивно законско право, ограничени во поглед на модификација, понатамошна дистрибуција, обратен инженеринг и други намени. Тие се затворени и во поглед на трошоци за лиценца по корисник. Од друга страна, LMSs со отворен код работаат во согласност со условите на Општата Јавна Лиценца. Лиценцата е со намера да ја гарантира слободата за споделување и менување на програмата, и сето ова да е бесплатно за сите корисници. Покрај тоа, неслободниот LMS софтвер е развиен и е во сопственост од страна на профитни организации кои не им дозволуваат пристап на корисниците да модифицираат и прават корекција на компјутерскиот код кој ја одредува структурата на софтверот и активностите кои може да ги исполни. Тоа е затворен систем од страна на организацијата која го нуди. Примери за ваков тип на LMS се Blackboard (www.blackboard.com) и Desire2Learn (www.d2l.com). Постојат неколку предности за користење на неслободен LMS: •

Тој е сигурен, бидејќи е изграден од страна на професионалци кои се платени да креираат ефективен и ефикасен производ;

•

Тој е моментален, бидејќи производот мора да биде конкурентен, иако може да има доцнење во смисла на време кога некоја нова идеја е генерирана и кога се спроведува;

•

Тој поврзува различни софтверски системи, како финансии, човечки ресурси, и административни податоци;

•

Тој е поддржан од страна на компанија која обезбедува обука, техничка поддршка, и гарантиран сервис;

http://er.educause.edu/articles/2014/4/selecting-a-learning-management-system-advice-from-an-academicperspective 13

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 •

Тој може да биде хостиран од страна на компанијата која го креира или пак го изнајмува на корисникот.

Не секој е обожавател на неслободниот LMS софтвер. Комерцијалниот софтвер може да биде скап, особено за институции со мал број на запишани ученици/студенти. Корисниците и нивните организации не може да пристапат до главните кодови и затоа не може да го прилагодат софтверот кон своите потреби, да додадат карактеристики или брзо да реагираат на грешки. Тие не се одржуваат тековно и некои корисници сметаат дека комерцијалниот софтвер е премногу рестриктивен. Од друга страна LMSs кои се со отворен код, се развиени од страна на поединци поради многу причини, но најчесто поради тоа што тие веруваат дека тие имаат "подобра идеја" за тоа како треба да функционира еден LMS. Најдобар пример е Moodle (www.moodle.org) кој е базиран на учењето и Sakai (www.sakaiproject.org) кој опишува заедница за создавање на технологија која ја подобрува наставата, учењето и истражувањето преку соработка и заедничко работење. Следат неколку предности за употреба на LMS софтвер со отворен код во наставата и учењето: •

Лесно може да се добие;

•

Им дозволува на корисниците да работаат на изворниот код и да прават промени и подобрувања;

•

Им дозволува на корисниците да ги добијат сите достапни ажурирања, кои пак се достапни за секого;

•

Може да се постави од страна на наставникот без вклучување на техничка поддршка;

•

Избегнува ограничувања кои институционалните уредувања може да ги присилат;

•

Поддржува соработка со другите, бидејќи е достапен и може да се користи од секого.

LMS софтверот со отворен код, исто така може да има и недостатоци. Дури и ако е софтвер со отворен код, тој може да биде целосно бесплатен, но да бидат потребни средства за хостинг, одржување и надградба на софтверот, како и да побарува дополнително складирање и поддршка за базата податоци. Многу често се потребни дополнителни ресурси за да се интегрира LMS софтвер со отворен код во постоечките административни системи. Техничката поддршка може да биде уште еден значаен проблем. Квалитетот на кодот како и стабилноста на софтверот со

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 отворен код може да се доведе во прашање. LMS софтверот со отворен код не може да ги обезбеди потребните поставки за безбедност и приватност на образовните институции. Сепак, аргументите за и против комерцијалниот софтвер и софтверот со отворен код зависат од индивидуален аспект.

Moodle и други LMS решенија со отворен код Moodle е платформа за учење која широко се користи затоа што е бесплатна и е со отворен код 14. Moodle промовира заеднички пристап. Оваа платформа беше првично направена за едукација, обука и развој на средини за да им помогне на наставниците да создадаваат онлајн курсеви фокусирани на интеракција и соработка, иако во последно време е проширена и за деловни поставки. Moodle има и повеќе од она што би се очекувало од еден LMS, како студентски табли, следење на напредокот на учениците/студентите и поддршка на мултимедијални училници, дополнително вклучува и мобилни пријателски теми, plug-in и други додатоци како и способност да се нудат предмети/курсеви со користење на PayPal. Бидејќи Moodle е голем играч со отворен код во просторот на LMS системите, како платформа е поддржана од страна на една масовна и активна заедница со илјадници plug-in опции за прилагодување на саканите спецификации. Moodle не е единствен систем, постојат и многу алтернативи со отворен код: Docebo ( www.docebo.com ) Dokeos ( www.dokeos.com ) Claroline ( www.claroline.net ) ATutor ( www.atutor.ca ) ILIAS ( www.ilias.de ) OLAT ( www.olat.org ) .LRN ( www.dotlrn.org ) openelms ( www.openelms.org ) • Ganesha ( www.ganesha.fr ) • • • • • • • •

Решенија за ограничена или непостоечка Интернет конекција Соочени со технички ограничувања, како и многу ограничен или пак никаков онлајн пристап како и несигурно снабдување со електрична енергија, организациите нудат решенија кои ќе им овозможат на корисниците да работаат и со недостаток на Интернет поврзаност или пак

http://blog.capterra.com/top-8-freeopen-source-lmss/

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 огранична ИКТ инфраструктура. Во овие случаи, како можно решение е да користи LMS систем на локална мрежа (LAN) со клиент-сервер архитектура. Во овој модел, серверот обезбедува ресурси или услуги, додека клиент компјутерите побаруваат и превземаат содржини од серверот преку компјутерската мрежа. Офлајн играчите се уште едно можно решение во случаеви со ограничено или без никакво Интернет поврзување. Овие апликации може да се превземат и да работаат на дигиталната содржина на курсот, а исто така и да го следат напредокот и барањата на учениците. Учениците можат да го следат курсот, без да имаат пристап до Интернет. Откако ќе се воспостави Интернет конекција, LMS системот автоматски ги синхронизира податоците. Како пример за вакви системи се следните: • Meridian ( www.meridianks.com ) • blackboard Agilix backpack ( http://agilix-backpack.software.informer.com/ ) • Harbinger ( https://lms.harbingergroup.com )

Стандарди во е-учењето Постојат неколку стандарди за пишување и објавување на содржина во средина за е-учење 15. Пред

самото

постоење

на

стандардите,

создавањето

на

содржината

подразбираше

прилагодување на одредена платформа, што го правеше тешко мигрирањето или експортирањето во други формати (на пример, офлајн гледање). Овие стандарди се сеуште во употреба, на пример Sharable Content Object Reference Model (SCORM) е најстар и е еден од оние со највисока компатибилност, иако беше набрзо заменет за помодерен формат. Со SCORM 1.2 стандардите се дознаваат можностите на платформата која ќе се користи пред создавањето на содржината на курсот. SCORM дефинира систем на комуникација со ученикот преку користењето на содржината и LMS системот, што овозможува следење на активностите. Најновата верзија на SCORM, SCORM 2004, овозможува секвенционирање, збир на правила кои го дефинираат редоследот на објектите кои ќе бидат видени од страна на ученикот. SCORM, сепак, страда од тоа да биде многу застарен (последните датуми на ажурирање се од 2009 година), нема разработена анализа на активностите на ученикот и има слаб систем за известување. SCORM содржината може да биде авторирана со алатки како што се eXelearning. Најнов и моќен стандард кој брзо го замени SCORM како главен формат за пишување содржина е Tin Can (исто така познат како xAPI или како Experience API). Најсилната точка на Tin Can е Learning 15

https://myelearningworld.com/scorm-vs-tin-can-vs-aicc-the-lms-standard-showdown/

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Record Store (LRS), кои ги складира активностите на ученикот (дури и кога е офлајн) и истите ги доставува до LMS системите кога ќе бидат поврзани на Интернет. Tin Can, исто така следи и складира информациите од мноштвото на употребени сценарија, вклучувајќи го и учењето со мобилни уреди. Во контраст со SCORM, кој овозможува само да се следи комплетноста и успехот на способностите, Tin Can овозможува подобро интегрирање на содржините (интерактивни алатки, техники или социјални игри кои историски биле оставени надвор од LMS) како и подобро следење (следење на датотеки, PDF, слики, есеи, аудио, итн од ученикот). Исто така, Experience API го доби последното ажурирање наречено cmi5 1617, со цел да биде иднината на стандардите, кој ќе вметне сет на правила (Започнато, Иницијализирано, Завршено, Поминато, Неуспешно, Напуштено, Поништено, Прекинато) кои ќе овозможат активностите да бидат интегрирани во LMS системот за внатрешно оценување. Tin Can содржината може да биде авторирана со алатки како Articulate Storyline.

16 17

https://myelearningworld.com/new-cmi5-e-learning-standard/ https://experienceapi.com/cmi5/

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

V. Почетен курс за Moodle Moodle

(Модуларна

објектно-ориентирана

динамична

средина

за

учење) е систем

за

управување/менаџирање со учењето кој најчесто се користи за едукација. Како софтвер со отворен код, тој овозможува да се прилагоди на сечија потреба. Сепак, неговата главна предност лежи во тоа што е голема поддршка на заедницата и нејзиниот растеглив систем кој ги обезбедува институциите со огромно количество на ресурси за прилагодување и подобрување на курсевите кои ги нудат. Во овој дел ќе биде набљудуван Moodle од гледна точка на наставникот.

V.1. Минимални барања Барањата за пристап до платформа Moodle (од страна на наставниците и учениците) се прилично едноставни: •

Има активна Интернет конекција,

•

Користи ажурирани прелистувачи (Microsoft Edge, Google Chrome, Mozilla Firefox),

•

Користи корисничко име и лозинка за да се пристапи до виртуелната платформа.

Со оглед на овие услови, корисниците не треба да имаат никаков проблем за пристап до ресурсите на платформата за е-учење.

V.2. Навигацијата низ платформа Левото навигациско мени овозможува брзо движење помеѓу главните делови на платформата, како што се: • Почетна: почетната страница на платформата. Обично содржи листа на курсот, вести и известувања. • Dashboard (Контролна табла): приватниот дел на корисникот. Таа може да се прилагоди со цел да покаже различни аспекти на платформата (календар, приватни фајлови).

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Мои курсеви: Курсеви каде што корисникот е регистриран (или како наставник или како ученик). Кога наставникот е во внатрешноста на курсот, се појавува друг навигациски модул наречен Administration (Администрирање). Ова мени овозможува прилагодување на секој аспект на курсот.

V.3. Креирање и управување со активности и ресурси Активностите

ресурсите

ја

сочинуваат

содржината

на

курсевите. Без разлика дали тоа дали е текст, квиз, видео или пак линк, секоја активност или ресурс треба да е управуван/а од истото место. Некои од најчестите се следните: Задачи Овозможува наставникот да комуницира преку задавање на задачи, обезбедување оценки и повратни информации. Тие се обично главна алатка за оценување на учениците. Наставникот може да побара од учениците да прикачат датотеки (како PDF или Word документи), како и да додадат текстуален коментар за истите. Може да се постави и краен рок за поднесување на истите. Форум Заедничко место каде учениците и наставниците можат да комуницираат. Обично тоа е заеднички форум за одредена тема, но ако содржината е многу разновидна тогаш форум за секој дел посебно може да биде повеќе од корисен. Речник Листа на дефиниции. Може да има прикачени слики и датотеки, и може да прифаќа коментари од учениците или од наставниците. Лекција/Предавање Лекцијата е составена од неколку страници со текст, слики, видеа и квизови. Таа е наменета за нелинеарни часови, што значи дека во зависност од изборот на ученикот може да доведе до поинаков пат. Тоа е корисно при создавање на разгранети игри.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Квиз Им овозможува на наставниците да креираат тестови и испити со разни видови на прашања, вклучувајќи избор од повеќе можности, поврзување, краток одговор или нумерички прашања. Датотека Поставување на датотека за да ја преземете ученикот. Обично тоа е содржина која не може да се види директно преку платформата, како PDF или ZIP фајлови. URL Слично на датотека, што им овозможува на наставниците да додадат линк до други веб-сајтови. За да се започне со додавање на содржина на курсот, наставникот треба да се наоѓа во мод за едитирање. Затоа, опцијата Turn editing on мора да биде избрана.

Во модот за уредување може да ја додаде, уреди, подреди и отстрани содржината. За да се додадат нови содржини, наставникот треба да ја избере опцијата Add an activity or resource.

Притоа ќе се појави нов прозорец со различни активности кои се на располагање во платформата, како и детален опис за истите.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

V.4. Запишување/регистрирање на ученици Запишувањето или регистрирањето на нови корисници во курсот е овозможено преку Course administration -> Enrolled users. Најпрво, ученикот мора да постои како корисник во платформата.

Таму се наоѓа и листата на корисници кои веќе се запишани во соодветниот курс, како и опцијата со која се покануваат нови корисници да се регистрираат.

Тука наставникот може да додели посебна улога и рачно да додава нови корисници колку што е потребно.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

V.5. Оценување на учениците со Gradebook Оценувањето на учениците може да се автоматизира преку Gradebook. Оваа опција овозможува поставување на тежината на секоја активност која ќе има влијание врз конечната оценка. По генерирање на сите активности кои ќе се мерат за оценување, наставникот може да пристапи до опцијата Gradebook преку модулот Аdministration.

Стандардно, тежините се рамномерно распределени, така што секоја активност има ист ефект врз финалената оценка. Овие тежини можат да се менуваат со обележување на полето и рачно внесување на соодветната тежина (во проценти).

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Исто така може да се промени системот на евалуација со изнаоѓање на името на курсот на следната прикажана страница и да се одбере опцијата Edit.

Внатре можеме да ја промениме и агрегацијата на оценките (средна вредност, медијана, најниска или највисока оценка, итн ), како и видот на оценка, максималната и минимала оценка. Во случај на комбинирано учење, каде лице-в-лице испитите се присутни, може да се додадат оценките и тежината преку Add grade item опцијата која се наоѓа на дното. Тогаш Gradebook ќе ги земе предвид истите при пресметување на конечната оценка.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

ЗАКЛУЧОЦИ Спроведување на е-учењето не е лесна задача. Се бара добро планирана мапа, богат сет на ресурси и уште поважно, едукативен тим од високо мотивирани наставници и обучувачи кои имаат за цел успешно спроведување и обезбедување на своите ученици со една сеопфатна и холистички едукативна средина во форма на Виртуелна кампус. Напорот обично е материјализиран во средината која е подобро интегрирана од страна на учениците и наставниците, и пристапот до дигиталното и модерно образование кое ќе помогне при поставување на темелите на новите технологии за оваа категорија на возрасни ученици. Сето ова ни помага подобро да бидеме подготвени за дигиталната иднина која ни е на прагот.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

ПОИМНИК Компетенции 18: Компетенциите се способност за употреба на знаење, лични, општествени или методолошки вештини за работа, студии на случај и личен развој. Демографски промени: Промени во структурата на населението, кои се појавија во многу индустријализирани нации од 1970 година, главно како резултат на три главни случувања: намалувањето на стапките на раѓање, подолг животен век и зголемување на имиграцијата. Формално образование 19: хиерархиски структуриран, хронолошки оценет "образовен систем", што се протега од основното училиште преку Универзитетот, вклучувајќи ги општите академски студии, на различни специјализирани програми и институции со полно работно време како и техничка и професионална обука. Индустрија 4.0: Тренд на автоматизација и размена на податоци за производство на технологии. Се однесува на четвртата индустриската револуција. По механизацијата (прва), масовното производство (втора) и автоматизацијата (трета), денес "Интернет на нешта и услуги" со што станува составен дел од производството и се нарекува Индустрија 4.0, бидејќи е почеток на четвртата индустриска револуција. Терминот потекнува од еден проект во склоп на стратегијата на хај-тек во Германија, која промовира компјутеризација на производството. Знаење: Знаењето значи факти, принципи, теории и практики кои се поврзани со полето на работа. Неформалното образование: Организирани образовни активности надвор од утврдениот формален систем - без разлика дали се работи одделно или претставува важна карактеристика на некои пошироки активности - што е наменет да служи за идентификација на учењето и целите за учење. OER: Отворени образовни ресурси - отворен лиценциран наставен материјал за обука, кој може да се користи во рамките на договорените услови и е бесплатен. Обично овој материјал е достапен онлајн. 18

Job Impulse - Knowledge, skills and competences

http://infed.org/mobi/informal-non-formal-and-formal-education-a-brief-overview-of-some-differentapproaches/ 19

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 Онлајн учење или е-учење: Е-учење значи спроведување учење преку електронските медиуми, обично Интернетот. Онлајн курсот за учење може да се врши без присуство на наставникот во училницата. Учесниците учат од дома или од работа – од каде што тие сакаат, и кога тие сакаат. Вештини 20: Ниво на перформанси, во смисла на точност и брзина во извршувањето на одредени задачи.

Typology of knowledge, skills and competences - Cedefop - Europa EU

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

АНЕКС I: Да и Не за Е-Учење Да •

Повторна употреба на материјалотот, за кој се смета дека е соодветен за е-учење. При пишувањето на материјали за е-учење, може да се пронајдат огромни ресурси во врска со истите кои веќе постојат, без разлика дали тие се или не се во соодветен формат за еучење. Во таков случај, секогаш треба да се почитуваат авторските права на оригиналниот автор. Содржината може повторно да биде употребена и прилагодена за подобро онлајн искуство (на пример може да се конвертираат материјалите од PowerPoint, во webinar базирани активности).

•

Бидете внимателни со личните информации и не ги покажувајте во сликите. На пример во клинички или медицински слики, каде што се прикажани симптомите на болест кај одреден пациент. Во таков случај, треба да се исече сликата каде ќе се покажат само деловите од телото кои се потребни наместо пациентот во целост.

•

Размислете за јазикот кој го користите за комуникација со учениците. Во случај на постоење на повеќе автори при создавање на материјали за учење, напишете водич за да секој го користи истиот пристап (т.е. користење на активен, гласовен и пријателски јазик, избегнување на жаргон, итн.)

•

Имајте што е можно повеќе активности. При користење на LMS на располагање е огромна количина на ресурси и активности од каде може да се избере. Избегнувајте користење на само големи делови на текст за лекциите и комбинирајте ги со квизови, анкети, видеа, итн.

•

Гејмификација на околината за учење. Најновите LMS платформи вклучуваат алатки во вид на беџови или поени за искуство кои ученикот ги заработува по завршување на активностите и предизвиците. Ова го држи ученикот активен и ангажиран. Користете ги во форумите за да се одржи една активна заедница во курсот.

•

Користете разгранети приказни (сериозни игри). Креирајте активности каде што изборот на учениците секој пат ќе ги одведе по друг пат проследен со различни резултати. Така тие ќе учат преку набљудување на последиците од своите грешки и ќе ја оценат нивната способност со цел да се подобрат или да се поправат.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Не •

Не ги злоупотребувајте надворешните ресурси. Обидете се да избегнете надворешни ресурси и линкови, и наместо тоа имајте се на располагање како ресурси за е-учење. Ова го спречува ученикот да ја напушти вашата платформа и да се расее, како и да го намали времето за одржување на курсот кога се справуваме со променети или прекинати линкови.

•

Не правите учењето да е комплицирано. Се разбира дека во образованието за возрасни, учениците може да бидат ангажирани во е-учењето поради времето или поради работата. Важно е да се има едноставни ресурси кои учесниците ќе бидат во можност да ги завршат брзо и да се вратат на работа.

•

Не губете фокус. Задржете само ресурси кои директно придонесуваат кон целите на курсот.

•

Не користете премногу технички термини. Избегнувајте акроними и жаргони. Треба да ги појасните објаснувања за напредокот на лекцијата, не оставајте простор за конфузија. Доколку е потребно, се разбира, може да имате поимник со важни термини.

•

Не дизајнирајте го вашиот курс како традиционален. Една од предностите на е-учењето е можноста ученикот да го заврши курсот кога и каде тие сметаат дека е соодветно, затоа не ги развивајте вашите ресурси како да учениците седат пред вас со часови. Наместо да имате неколку текстуални документи, обидете се да создадете неколку интерактивни активности. Наместо да прикачувате датотеки како PowerPoint презентации, обидете се да направите видео.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

АНЕКС II: Најдобри практики Проектот за доживотно учење во домот за сите Примерите претставени подолу се однесуваат на е-платформата развиена од страна на проектот финансиран од DVV International во 2011 година во насока на искористување на информатичките технологии во учењето. Главната цел е подобрување на образовните можности и користење на ИКТ во образованието за возрасни. 1.

Земја:

Име на давателот

на е-учење:

Република Македонија DVV Интернационално биро за проекти во Скопје во соработка со Секторот за доживотно учење во Универзитетот Гоце Делчев – Штип, за Отворениот граѓански Универзитет за доживотно учење "Јошка Свештарот" - Струмица; Отворен Граѓански Универзитет за доживотно учење "Кузман Шапкарев" - Охрид; Работнички Универзитет "Пере Тошев" - Прилеп; Центар за Доживотно учење - Скопје

Вид на

Образование за возрасни, Неформално

образование: 4.

Целна група:

Луѓето не можат да учествуваат во процесот на образование на возрасни поради недостаток на време и далечински услуги. Тренери, менаџери, водичи. Обука на професионалци кои ќе развијат надлежности поврзани со иновации во нивната секојдневна работа со своите ученици. Целна група: Образование за возрасни ученици.

Број на курсеви за

обука:

Пет Како да се подготват програмите, како да се користи платформата за обезбедување на онлајн обуки, како да се

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 користат апликациите, социјалните мрежи, објавување на блог, како да се подготви онлајн курс, како да се спроведе онлајн курс. 6.

Тема / Област /

Поле на обуката:

Курсеви, кои се подготвени и се уште се користат на Интернет се: курсеви за странски јазици, сметководство, болничари, ИКТ.

Што е иновативно:

Користење на Moodle платформата за отворени граѓански универзитски програми во Македонија во 2011 година и тоа на македонски јазик. Пример за регистрација на учесници. https://sites.google.com/site/rujssr/Home/za

Процес на

имплементација:

Подготовка на корисниците да дознаат како ИКТ се користат при онлајн учење. Имплементација на лекции и запишување на учесниците - спроведување на онлајн курсеви.

Што е предизвик /

проблем:

Комфорот на учениците да учат од дома специјално за оние кои не се добро запознаени со ИКТ.

10. Алатки кои се

Меѓународна платформа за е-учење Moodle: Учење за

користат за развој на

креативност во областа на инженерството.

курсот за обука:

Како да пристапите: http://elekronskoucenje.mk

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Превртена (flipped) училница 1. Земја: 2. Име на давателот

Македонија Универзитет на Југоисточна Европа

на е-учење: 3. Формално или

Формално образование

неформално образование: 4. Целна група:

Целна група: Студенти

5. Број на курсеви за

обука понудени од: 6. Тема / Област /

Превртена (flipped) училница

Поле на курсот за обука: 7. Што е иновативно

Во високото образование, превртените училници се

(ако е применливо):

појавуваат како еден од најновите педагошки иновации. Превртената училница го менува целиот процес на образование, буквално "превртување" на испораката на услуги и тоа од целосно лице-в-лице контакти во делумно виртуелни или "помешани" контакти. Од студентите кои имаат искуство со превртена училница, се очекува да бидат запознаени со нови и непознати содржини, така што времето за предавање во училницата може да се користи за да се завршат активности базирани на практични задачи заедно со другите сокласници и наставникот. Следат придобивките од спроведувањето на превртена училница: • Високо ниво на размислување

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Подобрени оценки • Помалку товар за инструкторот за сите испораки • Флексибилни проверки за студентите • Средина за учење која е флексибилна со цел да се

задоволат потребите и распоредот на студентите • Повеќе простор за педагошка креативност • Студентите ќе го знаат подобро материјалот - повеќе

време, повеќе практика • Студентите подобро ќе го задржат материјалот • Поголемо индивидуализирање на различни

способности на студентите • За време на часот може повеќе да се обрне

внимание на материјалот кој не е доволно разбран • Конзистентност на материјалот • Елиминирање на потребата да се повторува истото

предавање во повеќе наврати • Да се допре до различни ученици со изменети

активности o Обработка наместо на слушање o Педагошка креативност o Флексибилност за да се задоволат потребите

и распоредот • Дали оваа промена има потреба од учебник • Зголемена и подобра професор/студент соработка o Повеќе време за интеракција/групна

работа/проекти • Генерација Y (smartphones), каде што o Индивидуалната работа и стил/ креативност

се вреднуваат o Прави учениците да дејствуваат како

возрасни

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Ослободување за професорите и студентите • Пореална идна работа • Веб наспроти Хиерархија • Ги тера професорите да ја разберат интеракција на

технологијата со реалниот живот • Поттикнува обратно менторство • Подобро се постигнуваат целите на курсот • "Одговорност засновано на учење" o Студентите се одговорни за учењето • Зголемување на интересот за учење • Брз одговор на прашањата • Подетални предавања (студенти можат да се

одморат) • Подобрена конекција надвор од онлајн програмата • Динамика во училницата • Побогато искуство во училницата • Технологија која дава можност да се интегрира во

мулти-медијална училница • Факултет/студент организациски вештини • Повеќе време за вежбање • Подобрени резултати на студентот • Повеќе активно учење • Повеќе материјали кои можат да бидат покриени • Флексибилени ситуации • Повеќе пати да се прелистува содржината од

почеток до крај • Олеснување за нетрадиционалните

студенти (т.е. Онлајн студентите) • Олеснување на организацијата • Го прави распоредот флексибилен и е платформски

независен (лаптоп, мобилен уред)

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Откако еднаш ќе се направи, засекогаш е таму • Користење на времето во училницата за значајни

активности • Користење на времето во училницата за да им се

помогне за домашните задачи, квизевите-користени како алатка за дискусија • Да им помогне на студентите во пишувањето или

добивањето на повратни информации од професорот или врсникот • Кога еднаш ќе се креира содржината, се заштедува

време • Можно за студентите да "ре-пристапат" до

информациите (се фокусираат на она што не го разбираат и го користат времето поефикасно) • Поефикасен и ефективен начин за промоција на

учењето • Правење нешто ново и добивање поддршка од

колегите • Повеќе практика • Давање валидна проценка • Голема непосредност во училницата • Одговара и на помладите и постарите ученици • Поле на учење за студентите со посебни потреби

8. Што е предизвик /

• Одговорност

проблем (ако е

o Евалуација

применливо):

o Спроведување/Поттик да се види видеото o Присутност за време на часот/посетеност • Голем број на студенти • Зголемена интеракција

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Повеќе работа помалку флексибилност • Не се знае доволно за да се одговори на

предизвиците • Време • Убедување на администрацијата, колегите и

студенти дека „превртеното“ е валидно • Прифаќање на улогите од страна на студентите • Вредности и учење како да го направите тоа а да е

точно • Мешање на превртено и не-превртено • Дали за оваа промена е потребен учебник • Инфраструктурата како предизвик o Наставниците не се обучени како олеснувачи

за работа во групи o Големина на класот • Ризично o Оценки o Управување со времето o Одделенска поддршка o Мандат и промоции • Превртувањето е повеќе од видео o Целокупна методологија o Недостаток на пристап (ученици/факултет) • Управување со класот o Видео o Училница o Активности • Надминување неквалитетни превртени искуства • АДА/Записници • Акредитација • Технологија

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 o Пристап o Одржување на материјали o Флексибилност o Ефикасност o Интеграција на различни технологии o Избор на права алатка/техника o Back-up o Обука o Компатибилност-различни компјутери • Губење на спонтаност во предавањата • Доследност • Ресурси (цена) • Одговорност на ученикот • Вклучување во далечна училница • Одговарањена прашања • Управување со времето • Тимска работа • Избор на голем број на алатки за да се задржи

вниманието на студентите • Вештини за овој тип на настава и оценување • Претпоставување дека студентите се на исто ниво и

се подготвени за материјалот • Менување на студентските навики • Непостоење на повратни информации од студентите

на предадената содржина • Реинженеринг на курсот • Ангажирање при правење на онлајн материјал • Креирање на апликации кои се поврзани со онлајн

материјалите, како и обезбедување на значајни апликации за истите • Повторување на студентите кои не се подготвени

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 • Достапност на опремата за студентите да ја користат

во училницата. Не сите студенти имаат лаптопи, итн. • Изнаоѓање на онлајн видео • Проблеми со авторските права

9. Алатки кои се

• Алатки за создавање на видео (на пример Camtasia

користат за развој на

PC)

курсот за обука

• Видео хостирање (на пример Youtube)

(Moodle, Google

•

училница, You Tube канал... итн):

10.

Дали имате

classroom)

•

информации за други постоечки водичи за е-учење како софтвер со отворен код, кои

• •

треба да се поделат во рамките на групата за доживотно учење?

11.

Други

коментари:

Видео Интеракција (на пример EduCanon или Office Mix) • Управување со учењето (на пример Moodle, Google

•

http://www0.sun.ac.za/ctl/wpcontent/uploads/2015/10/Flipped-Classroom-FieldGuide.pdf http://www.academiccommons.org/wpcontent/uploads/2014/08/Decker_AppendixA.pdf http://rockethics.psu.edu/initiatives/ethicseducation/ethics-degrees-course/open-onlinecourses/flipped-classroom-guide http://www.rug.nl/elearning/documenten/flippedclass-report-uk.pdf

Од страна на "превртената" училницата, многу студенти ќе дознаат дека целиот процес ќе им помогне да дознаат повеќе. Еден начин како тоа ќе им помогне на студентите е тоа дека тие можат да се фокусираат на поголеми предизвици при работата. Со тоа се прави часот да е полесен за нив, да се разбере подобро, бидејќи повеќе пати студентите ја вршат својата домашна задача не знаејќи дека го прават тоа. Затоа, Универзитетите низ целиот свет може

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 да размислуваат на глобално ниво со цел да се задоволат потребите на учењето преку соодветни пристапи за учење на учениците.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Проектот "D-Clics numériques" 1. Земја: 2. Име на давателот

Франција La Ligue de l’enseignement

на е-учење: 3. Формално или

Неформално образование

неформално образование: 4. Целна група:

Целна група: деца 8-14 години; Обука за образовен кадар за возрасни, кои потоа ќе ги обучуваат вработените во неформалното образование за децата; во 2017 година се планира обука од далечина за наставниците во формалното образование

5. Број на курсеви

4 курсеви за вработените во образованието за возрасни на

понудени за обука:

годишно ниво: тоа значи дека вкупно 160 обучени наставници за возрасни лица во 2016 година; вкупно 200 обучени наставници во областа на неформалното образование за деца во 2016 година; целта е да се обучат вкупно 6.000 олеснувачи до крајот на 2018 година

6. Тема / област /

И двата медиуми, писменост и образование се клучни

поле на курсот за

елементи за пристап до знаењето, информациите и

обука:

културата, како и рекреативните активности. Поради овие причини, медиумската писменост и образование се важни теми во рамките на мрежата на La Ligue. Преку проектот "D-clics Numériques" сака да се зголеми свеста кај децата за предизвиците на дигиталната ера и демистификацијата на дигиталните технологии. Проектот е изграден во три насоки: • Работилници за откривање на дигиталната

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 технологија, односно за тоа како кодот работи преку видео игри или преку правата и обврските при објавување на Интернет • Работилници за разбирање на дигиталната

технологија, односно за програмски роботи или апликации, видео одлуки и уредување или за тоа како да се создаде онлајн списание • Работилници за достапност на дигиталната

технологија преку промовирање на софтвер со отворен код, материјал кој е ефтин за правење на WS продукции (видео игри, апликации, списанија, итн) кој е достапен за сите. 7. Што е иновативно

• Алатките се достапни бесплатно на Интернет

(ако е применливо):

• Сесиите за учење се веќе планирани и подготвени за

употреба, тие може да се уредуваат од страна на корисниците во зависност од нивните потреби • Софтвер со отворен код и хардвер кој е достапен за

многу ниска цена • На децата им е интересно да се доведат да

размислуваат за предизвиците на дигиталното општество • Во текот на обуката, кадарот се здобива со ново

искуство • Во прилог на обуката, постојат волонтери кои

дејствуваат како „дигитални медијатори“. Овие обучени волонтери преземаат акции во училиштата, младинските центри, библиотеките итн. со цел да нудат поддршка на децата и младите кои се занимаваат со дигиталните медиуми. 8. Што е предизвик /

• Најголемиот предизвик е создавањето на робот (час

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 проблем (ако е

за компјутерско програмирање) кој не постоел и

применливо):

мораше да се направи со помош на еден од нашите партнери • Друг предизвик е организацијата/логистиката за

обуката на 6000 олеснувачи до крајот на 2018 година 9. Алатки кои се

Курс за далечинско учење во 2017 година: национална

користат за развој на

платформа за наставници на формалното образование:

курсот за обука

„M@gister"

(Moodle, Google училница, You Tube channel итн): 10.

Дали имате

Веб-конференции и онлајн курсеви во мрежата на лигата

информации за други

преку алатката "Adobe Connect"

постоечки водичи за

Веб-сајт на алатката:

е-учење како софтвер

http://www.adobe.com/products/adobeconnect.html

со отворен код, кој треба да се подели во рамките на групата за доживотно учење? 11.

Други

коментари:

Иако крајната јавност за овој проект се децата, обуката е посветена и за возрасните, кои, исто така, потенцијално ќе обучуваат други возрасни лица, на кои тие може да ги пренесат стекнатите знаења. Покрај тоа, тие, исто така, ќе бидат во можност да ги применат своите нови вештини во нивниот сопствен професионален живот. Веб-страница на проектот D-Clics numériques: http://d-clicsnumeriques.org/

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Националниот институт за обука и истражување на континуирана едукација 1. Земја:

Франција

2. Име на давателот

INFREP (Национален институт за обука и истражување за

на е-учење:

продолжување на образованието) / Ligue de l’enseignement

3. Формално или

Неформално образование

неформално образование:

4. Целна група:

Корисници на проектот се e-олеснувачи. Овие професионалци се борат против дигиталниот јаз. Тие работаaт во многу различни области со цел да бидат во близина на нивните главни целни групи: млади луѓе, кои бараат работа, постари лица или хендикепирани лица. Тие треба да имаат многу широки познавања, кои се движат од технички (ИКТ) до педагошки вештини. Така, целната група е образовниот кадар за возрасни кои работаaт во областа на неформалното образование.

5. Број на курсеви

Моментално, еден модул за обука се состои од 5 развиени

понудени за обука:

активности (1 активност = 5 часа за обука). Средствата за обука ќе бидат достапни за партнерите на проектот подготвени да се користат за своите вработени или за јавноста со која работаат.

6. Тема / Област /

Целта на овој проект е запознавање на јавноста за

Поле на курсот за

употребата на ИКТ и на овој начин борба против

обука:

дигиталниот јаз. По дефинирање на профилот на е-олеснувач, наменета е обука за е-олеснувачи. На крајот на овој курс, обуката ќе

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 биде "тестиранa" (фидбек) од страна на експерти за развој на обука за далечинско образование. Едукатори за возрасни (е-фасилитатори) кои ја следат далечинската обука со што ќе бидат во можност да обезбедат висок квалитет на обука и/или педагошки материјал за возрасни кои сакаат да ги подобрат своите ТИК вештини. 7. Што е иновативна

Во контекст на Европското партнерство, заедничкиот

(ако е применливо):

профил и дефиниција на професијата на "е-олеснувач" е развиен на Eвропско ниво.

8. Што е предизвик /

Професијата "е-олеснувач" треба да се дефинира во детали

проблем (ако е

и мора да се развие обука на транснационално ниво.

применливо):

9. Алатки кои се користат за развој на курс за обука (Moodle, Google училница, Вие Tube канал... итн):

Moodle, водич за е-олеснувачи

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

ТECRINO проектот 1. Земја:

Шпанија / Кипар / Хрватска / Романија / Полска / Португалија

2. Име на давателот на

Транснационален конзорциумот формиран од: Inercia

е-учење:

Digital S.L. (ES), Fondo Formacion Euskadi (ES), RTD Talos (CY), Универзитетот во Загреб (HR), “Dunarea de Jos” University of Galati (RO), Syntea SA (PL), Epralima училиште за стручно образование (PT), Hamag-Bicro (HR)

3. Вид на образование:

Неформално образование

4. Целна група:

Тренери, менаџери, водичи. Обука на професионалци кои ќе развиваат надлежности поврзани со иновации во нивната секојдневна работа со своите ученици. Целна група: студенти на Универзитет

5. Број на курсеви за

Еден курс: Предавање за креативно инженерство.

обука:

Составен од: водич за обучувачи, вовед во текот на 6 поглавја со формативни содржини и практични вежби.

6. Тема / Област / Поле

Главна цел: Промоција на вработување, квантитативно и

на обуката:

квалитативно, за да се одговари на барањата на пазарот на трудот. TECRINO Проектот се осврнува на клучните компетенции #5 на европска референтна рамка "Клучни компетенции за доживотно учење" за: Учење за да се научи.

7. Што е иновативно:

• Неколку проекти во системската едукација за

креативност и иновации во рамките на Европската програма за доживотно учење. Постојните проекти не ги покриваат сите аспекти на оваа тема. • За разлика од претходните слични проекти,

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 TECRINO не се обидува само да ги научи техниките за креативност, туку да научи за креативност, развој на општата способност за решавање на проблеми преку еден креативен начин. • Курсот е достапен бесплатно на Интернет

8. Процесот на

• Конституирањето на органите на управување и

имплементација:

квалитет на работата, план за квалитет и валоризација. • Дизајн и верификација од страна на експерти на

педагошката маршрута како и поддршка на дидактичките средства: Развој на образовните содржини на курсот преку еднократни дигитални предмети во неколку јазици на ЕУ, сето тоа интегрирано во една платформа за е-учење. • Пилот искуство за валидација на педагошката

маршрута и поддршка за дидактичките средства. • Медитација и издавање на добиените производи. • Дисеминација и искористеност на обуката за

производените иновации. 9. Што е предизвикот /

Процес на евалуација и сертификација во склоп на

проблем:

неформалното образование. Сертификатот за стручна компетентност (VCC) е систем кој се користи за сертифицирање на компетенциите стекнати преку креативноста во склоп на курсот за обука.

10.

Алатки кои

Меѓународна платформа за е-учење Moodle: Настава за

се користат за развој

креативноста во областа на инженерството.

на курсот за обука:

Курсот е достапен на повеќе јазици на ЕУ: англиски, шпански, романски, хрватски, грчки, полски и португалски. Како да се пристапи:

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 - Веб-сајт на проектот: http://tecrino-project.eu/ - Страницата за Е-учење - Бесплатна регистрација како корисник - Пристап до Moodle

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Проект: Е-учење во центарот за едукација на возрасни 1.

Земја:

Име на

Германија Ada-und-Theodor-Lessing-Volkshochschule Hannover

давателот на еучење: 3.

Вид на

Формално и неформално образование

образование: 4.

Целна група:

Возрасни

Број на

Неколку

курсеви за обука: 6.

Тема /

Област / Поле на

Јазик, германски јазик за странци, ИТ надлежности, социјални студии

обуката: 7.

Што е

иновативен:

Спроведувањето на сопствена платформа за учење во интегративен концепт под учество на вработените

Процесот на

имплементација:

Следно ќе се опишат чекорите што треба да се вршат за успешно спроведување на платформата за онлајн учење. VHS Hannover започна со овој процес во 2012 година и сеуште работи на платформата. 1.

Одлука во организацијата за

спроведување на онлајн учење во програмата и

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

истото да се направи на своја платформа за учење 2.

Воспоставување на управен одбор

Во тоа време на VHS се работело во 4 сектори (јазици, активен живот, интеграција, училиште и стручна обука). Секој оддел испраќал по еден член од персоналот во управниот комитет. 3.

Кои сектори треба да бидат вклучени

во процесот? Како што споменавме погоре, се работи во широк спектар на образованието и обуката. Секторот за "учење јазик" игра многу важна улога, особено во програмата за учење германски јазик како странски јазик, што придонесе многу ангажирани во процесот. Покрај педагошките служби, службите за „финансии и сметководство“, техничката служба како и директорот биле вклучени во одделот. 4.

Анализа на пазарот: кои производи се

достапни? Голем број на платформи се пријавени со различни концепти за корисникот, кои се заеднички во Германија и се користат главно во понатамошното образование (на пример Универзитетите). 5.

Идентификација на барањата и

спецификациите (проценка на потребите,

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

спецификација на состојбата). Се врши сослушување во целата организација. Особено одделот за "учење на јазик" опишан преку нивните барања. Во фокусот на изборот на производот треба да има до знаење дека многу издавачки куќи за учебници нудат онлајнмодули кои се однесуваат на училишна книга, која лесно треба да се интегрира во платформата за учење. Пплатформата за учење треба да се користи и како систем за комуникација помеѓу обучувачите и учесниците како и за комуникација во класот. 6.

Провајдер за презентирање на своите

производи. Треба да се поканат неколку даватели на услуги, но исто така и хост институции кои нудат целосни платформи. 7.

Развивање на концептот.

Главниот фокус е на употребата за комбинираното учење, и за тоа ќе ни биде потребна платформа во прилог на лице-в-лице курсевите. Но, и учењето од далечина треба исто така да се понуди. 8.

Избор на вистински производ и

конечна одлука за тоа. Избран беше Moodle. Причините се сведуваат на трошоците (софтвер со отворен код),

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

искуствата од страна на другите институции и најглавно е тоа што одговараше совршено на нашите барања и спецификации. Онлајн материјалите понудени од страна на издавачките куќи се компатибилни да се користат во Moodle, употребата на Е-учењето не е многу комплицирана, комуникацијата во училниците е овозможена, организацијата на часот, учењето од далечина може да се воспостави. 9.

Анализа на трошоците:

Трошоци за хостинг, за поддршка, за администрација, за спроведување, за развој на материјалот за учење, за купување на модули како и за обуката на вработените и тренерите се целосно пресметани. Како приходи може да се очекуваат од: надоместоци, соработка со други корисници кои ќе изнајмат дел од платформата. Volkshochschulen во регионот на општината на Хановер плати за користење на дел од платформата под нивна одговорност, но со помош на нашето знаење и поддршка. Сепак знаевме дека нема да биде во можност за рефинансирање на платформата во целост. Но, сепак решивме да започнеме, бидејќи тоа ќе биде важен чекор за иднината на дигиталното учење. 10.

Составување тим од администратори.

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

Тројца вработени беа дел од тимот: 1 технички член на персоналот и 2 педагози. 11.

Развој на техничка основа.

Ние избравме систем, кој е даден од страна на хост-организација, која ќе биде одговорна за инсталација и одржување на софтверот. 12.

Инсталирање на системот.

Инсталација на софтверот и апликациите кои ќе бидат потребни за да одговарат на нашите барања. 13.

Пилотирање.

Воспоставивме онлајн училници и неколку онлајн-курсеви за пилотирање. Во текот на оваа фаза се тестираше достапноста, оперативната сигурност и перформансите кои се проверуваа постојано. 14.

Инсталирање на првите редовни

курсеви. Одделот "Учење на јазик" го постави првиот редовен онлајн курс. Почнаа со курсеви за учење од далечина на францускиот и комбинирано учење на германскиот како странски јазик. Предноста за учењето на јазик е дека постои широк спектар на онлајнкурсеви со добар квалитет, развиени од страна на издавачките куќи. За потребите на стручната обука, ИТ обуката е уште потешка, бидејќи во овие области, предметите се

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

менуваат многу често (на пример, нов верзија на софтвер во ИТ, нови даноци за финансирање и сметководство). Значи издавачот на софтвер за учење мора да гарантира дека тие ќе ги надградбат нивните курсеви колку пати тоа да е потребно, но и да го направат тоа со помалку трошоци. 15.

Обука на кадарот и обучувачите.

Процесот на имплементација на платформата Moodle беше поддржан и со обука за работа со платформата за почетници, а подоцна и за напредни корисници. Обуката беше понудена бесплатно и се вршеше од страна на надворешни професионалци. 16.

На крајот, фазата за имплементација на

процесот и резултатот беа оценети како добри.

Што е

предизвикот / проблем:

Како што споменавме погоре предизвиците се •

Адаптација на административниот

систем како еден центар за образование на возрасни со потребните давачки за системот "е-учење" •

Мотивирање на обучувачите за

користење на нова технологија за создавање на додадена вредност во нивните курсеви

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

10.

Алатки кои се

користат за развој на курсот за обука:

Меѓународна платформа за е-учење Moodle: https://moodle.vhs-hannover.de/

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684

РЕФЕРЕНЦИ [1] Prof. Dr.-Ing. Thomas Bauernhansl, Universität Stuttgart, DEKRA Arbeitsmarkt-Report, „Industrie 4.0 ist mittel-fristig die einzige Chance, die Produktion in Deutschland zu halten.“ http://publica.fraunhofer.de/eprints/urn_nbn_de_0011-n-3476279.pdf, 20.4.2017, 10:20 [2] Bildung für Europa 25, Dez. 2016, HRSG. NA BIBB Deutschland [3] Handke, Jürgen, Sprachliche Integration durch digitale Kursangebote in: Forschung und Lehre, HRSG.: Deutscher Hochschulverband, 7/16 [4] Leimeister et al, Herausforderung und Best Practices der E-Learning Einführung im Unternehmen, Paderborn 2014). [5] Otto Rath, CONEDU, 7.3.2017, EPALE Österreich [6] Prof. Dr. Rolf Schulmeister, Über die Abwesenheit von Lehrveranstaltungen und die Folgen für den Lernerfolg, Vortrag an der Leibniz Universität Hannover, 18.4.2017 [7] Prof. Dr. Werner Sesink, TU Darmstadt, Grenzen des E-Learning, Manuskript zu einem Vortrag im Rahmen des IT-Lehrertags von HeLP/ProIT in Ffm am 13.10.2003 [8] Christian Soyk, Vernetztes Lernen erfordert die Bereitschaft zur Vernetzung; in: dis.kurs 1/2017, HRSG. Deutscher Volkshochschulverband [9] Faculty Guide to Teaching and Learning with Technology, University of Missouri, S. 7ff; 21.4.2017, 12:05 [10]EUR-lex, Lifelong Learning Key Competences; 24.4.2017, 11:10 [11]http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20140702233839/http:/www.jisc.ac.uk/media/docu ments/publications/effectivepracticee-learning.pdf S. 18 ff; 21.4.2017, 10:35 [12]https://www.rcog.org.uk/globalassets/documents/get-involved-in-our-work/e-learning-goodpractice-guide.pdf, S.12 ff, 3.5.2017; 11:40 [13]FreQueNz, 11.05.2017; 15:14 [14]Arbeitswelt der Zukunft: Neue Anforderungen in einem neuen Arbeitsmarkt, 18.4.2017. 12:10 [15]Research Report No. 5, Neue Anforderungen durch den Wandel der Arbeitswelt, Kurzexpertise für die Enquete-Kommission “Wachstum, Wohlstand, Lebensqualität” des Deutschen Bundestages“ [16]http://legacy.iza.org/en/webcontent/publications/reports/report_pdfs/iza_report_51.pdf, 18.4.2017, 14:20 [17]http://www.wissen.de/anforderungen-auf-dem-arbeitsmarkt, 19.4.2017, 11:00 [18]https://www.bvmw.de/der-bvmw/aufgaben-und-ziele/grundsatzprogramm/anforderungen-aneinen-modernen-arbeitsmarkt.html, 19.4.2017, 15:10 [19]Digitale Bildung - Chance oder Herausforderung?, www.na-bibb.de, 20.4.2017, 13:05 [20]Bureau de l’échange des connaissances, de la recherche et de la vulgarisation (2012). Méthodologies pour le développement de cours e-learning - un guide pour concevoir et élaborer des cours d’apprentissage numérique. Retrieved Mars 10, 2016 from http://www.fao.org/docrep/015/i2516f/i2516f.pdf

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 [21]Epignosis LLC. (2014). E-learning concepts, trends, applications, V 1.1, https://www.talentlms.com/elearning/elearning-101-jan2014-v1.1.pdf, 10.08.2017. [22]Ferriman J. (2015). Design Thinking and ELearning. LearnDash. https://www.learndash.com/design-thinking-and-elearning/, 12.08.2017.1 [23]Pappas C. (2015). 6 Key Questions to Effectively Analyze Your eLearning Course Audiences. https://elearningindustry.com/6-key-questions-to-effectively-analyze-your-elearning-courseaudiences, 21.07.2017. [24]Raoul A. A. Writing Learning Objectives. The University of Tennessee, Memphis. https://www.uwo.ca/tsc/graduate_student_programs/pdf/LearningObjectivesArreola.pdf, 20.07.2017. [25]Munzenmaier C., Rubin N. (2013). Bloom’s taxonomy: What’s Old Is New Again. The eLearning Guild Research. http://educationalelearningresources.yolasite.com/resources/ guildresearch_blooms2013%20(1).pdf, 25.07.2017. [26]De Vries J. (2005). E-Learning Strategy: A Framework for Success. Quality learning solutions. http://www.elearninglist.com/whitepapers/101E-LearningStrategyarticle7-05.pdf, 25.07.2017. [27]Pappas C. (2000). Introduction to Evaluation in eLearning. eFront Learning. https://www.efrontlearning.com/blog/2011/01/introduction-to-evaluation-in-elearning.html, 26.07.2017. [28]itslearning AS. (2011). The 12 key benefits of learning platforms. https://www.ttu.ee/public/h/haridustehnoloogiakeskus/img/12_reasons_web_final-3.pdf, 26.07.2017. [29]Pinner R. (2014). What Is The Difference Between an LMS and a VLE? eLearning Industry. https://elearningindustry.com/difference-between-lms-and-vle, 01.08.2017. [30]Wright C., Lopes V., Montgomerie T., Reju S., Schmoller S. (2014). Selecting a Learning Management System: Advice from an Academic Perspective. http://er.educause.edu/articles/2014/4/selecting-a-learning-management-system-advice-froman-academic-perspective, 04.08.2017. [31]Ingwersen H. (2016). The Top 8 Free/Open Source LMSs. Capterra Training Technology Blog. http://blog.capterra.com/top-8-freeopen-source-lmss/, 07.08.2017. [32]Cercone, K. (2008). Characteristics of adult learners with implications for online learning design. AACE Journal, pp. 137-159. [33]Davies, J. (s.d.). Good practice guide: e-learning. Récupéré sur StratOG e-learning: https://www.rcog.org.uk/globalassets/documents/get-involved-in-our-work/e-learning-goodpractice-guide.pdf [34]Ghirardini, B. (2011). E-learning methodologies. A guide for designing and developing e-learning courses. Récupéré sur FAO: http://www.fao.org/docrep/015/i2516e/i2516e.pdf [35]Hrastinski, S. (2008). Asynchronous & Synchronous E-learning. A study of asynchronous and synchronous e-learning methods discovered that each supports different purposes. Retrieved February 10, 2016 from https://net.educause.edu/ir/library/pdf/eqm0848.pdf [36]IDE. (2009). The Five e-learning Components. Récupéré sur IDE: http://www.instructionaldesignexpert.com/e-learning_Components.html#.WR2f9euLSCi [37]Joell Loble, M. (2014). Emerging Trends & Technologies in the Virtual K-12 Classroom, MBA, University of California, Irvine, COURSERA

Life Long @ Learning 2016-1-MK01-KA204-021684 [38]Lifelong Learning Programme. RAISE4e-Inclusion Project. Glossary of project terms. Retrieved February 11, 2016 from file:///C:/Users/numerique.LFEEP/Downloads/Glossary%20RAISE_16.07.13.pdf [39]Tinio, V. L. (2002). ICT in Education. Récupéré sur http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/unpan/unpan037270.pdf [40]Ulf-Daniel Ehlers, Lutz Goertz, Barbara Hildebrandt, Jan M. Pawlowski. (2005). Quality in elearning. Use and dissemination of quality approaches in European e-learning. Récupéré sur CEDEFOP Panorama: http://www.rcc.gov.pt/SiteCollectionDocuments/Qualitye-learning05.pdf [41]Wikipedia. (2017, mai 11). Blended learning. Récupéré sur Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Blended_learning [42]Wikipedia. (2017, may 18). Information and communications technology. Récupéré sur Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Information_and_communications_technology [43]Wikipedia (2016).Learning Management System. Retrieved February 22, 2016 from https://fr.wikipedia.org/wiki/Learning_management_system