| ISSUE 001פסח תשע”ט
בארא פארק בבנינה
בארא פארק
א בליק איבער די אנגייענדע הרחבת גבולי הקדושה פראיעקטן פון קהלות הקודש אין בארא פארק
פסח תשע”ט |
1
בארא פארק בבנינה
אדיר הוא יבנה ביתו
ספעציעלער
ערשטמאליגער פראיעקט א בליק איבער די אנגייענדע הרחבת גבולי הקדושה פראיעקטן פון קהלות הקודש אין בארא פארק בארא פארק ,די עיר ואם בישראל ,די גרעסטע חסידישע שטאט בתפוצות ישראל .די שטאט וואס איז בלויז מיט א יובל יארן צוריק געווען א שטעטעלע ,מיט ליידיגע שטחים און פעלדער איז היינט א מועט המחזיק את המרובה .באגרעניצט אין שטח, אבער איבערגעפילט מיט רבבות אידישע משפחות מיטן גאנצן אידישן פראכט ,שאפנדיג א דירות-קריזוס וואס פלאגט אלע איינוואוינער ,איש על מחנהו ואיש על דגלו פון אלע סארטן הויפן און חצרות. בארא פארק איז היינט די היים פון איבער 400בתי מדרשים, צענדליגער חסידישע הויפען און הייפעלעך ,ישיבות און קהלות, ועוד היד נטויה ווי מען גייט זעהט מען אויסגעצויגענע הויכע קרעינס וואס שלעפן ארויף נאך הויכשטאקיגע בנינים וואס וועט זיין אנגעפילט מיט אידישע קינדערלעך וואס זייער לערנען און דאווענען וועט שפאלטן הימלען. בארא פארק איז די שטאלץ פון יהדות החרדית .א שטעטל ווי א איד קען אין איין שבת כאפן א תפלה ביים זקן הצדיקים אין רחמסטריווקא ,מיטהאלטן די פייערדיגע דאווענען אין אמונת ישראל ,כאפן א ברכה ביים טשערנאבילער רבי ,זינגען לכבוד שבת אין חצר הקודש סקולען ,זעהן די פראכטיגע מלוכה אין באבוב ,זיך ווייקן אין וויזניץ ,אין קאסוב ,מיטהאלטן די עבודה אין לעלוב ,זיך קאכן אין סטוטשין ,אריינכאפן א שמועס פון הרב אייזנבערגער ,פרעגן א שאלה ביים קארלסבורגער רב און סתם אזוי כאפן א שפאציר אויף די מאסן אידן ,חסידים ואנשי מעשה שפאצירן אויף די גרויסע גאסן און א שבת איז אויסגעגאסן איבעראל. בארא פארק אנטוויקלט זיך ווייטער ווי קיינמאל בעפאר ,עס
2
| בארא פארק בבנינה
בויען זיך אידישע צענטערן ,מוסדות ,שטיבלעך ,בתי מדרשים און קהלות אין אלע עקן שטאט .נייע בנינים אדירים לתורה וליהדות וואו מען איז מקיים דעם “הרחיבי מקום אהלך ,ויריעת משכנותיך יטו”. אין דעם דאזיגן גליון ,וועלן מיר קענען מיטהאלטן די אנגייענדע אנטוויקלונגען מיט א בליק פון אונטער די קוליסן אין א צאל גרעסערע קהלות הקודש וועלכע ברייטערן אויס זייער באזע אין די יעצטיגע חדשים .מיר האפן אז איר וועט הנאה האבן פון דעם ערשטמאליגן היסטארישן פראיעקט און מיר וועלן אייך ווייטער מהנה זיין למועדים ולרגלים אחרים בעז”ה ,מיט גריסן און אנטקוויקלונגען אינערהאלב קהילות הקודש אין כלל ישראל. מיר וועלן מסיים זיין מיט א ברכה ,אז די אלע בנינים זאלן מוסיף זיין כבוד שמים און מרבה זיין תורה און תפילה .בקרוב בימינו זאלן מיר זוכה זיין בבוא היום הגדול והנורא און אלע בתי מדרשים וועלן נקבע ווערן אין ירושלים עיה”ק ווי חז”ל האבן אונז מבטיח געווען “עתידים בתי כנסיות שיקבעו בארץ ישראל”. “והראנו בבנינו ,ושמחנו בתיקונו ,והשב כהנים לעבודתם ולויים לשירם ולזמרם ,ושם נעלה ונראה ונשתחוה לפני הקב”ה!”
בארא פארק נאך איידער די בראשית יארן
פאפא בית יצחק רחמסטריווקא
טשערנאביל
באיאן יד אפרים
באבוב 45
בעלזא קראסנא באבוב
קאסוב מראה יחזקאל
באבוב 45
בארא פארק בבנינה
סטיטשין
הרחיבי מקום אהלך ויריעת משכנותיך יטו פסח תשע”ט |
3
4914 13TH AVE.
בעלזא א ווינקל פאר תורה ויראת שמים
בית המדרש החדש דחסידי
בעלזא
“בעלזא בארא פארק” איז א נאמען וואס פרעזענטירט א מבצר גדול לתורה וחסידות אין די גרויסע עיר הגדולה לאלקים בארא פארק .א מבצר פון חסידישקייט ,אידישקייט מיט א גאווה דקדושה ,מיט תורה וחסידות ,כראוי וכיאות פאר די הייליגע דגל “בעלזא” צווישן אלע הערליכע בעלזער קהלות איבער די וועלט שיינט ארויס קהל חסידי בעלזא אין בארא פארק ,אלס איינער פון די גרעסטע בעלזער קהלות, אינעם גרעסטן חסידישן קיבוץ בגולה, די ריזן אימפעריע בארא פארק. בעלזא אין בארא פארק ,איז געוויס פון די גרעסטע און שענסטע קהלות אין שטאט .פארמאגט הערליכע ריזיגע בתי מדרשים און קלענערע פרעכטיגע שטיבלעך ,אלע וואקסן און בליען לשם ולתפארת. צווישן די מערערע פראיעקטן וואס בויען זיך אינערהאלב קהלת בעלזא אין בארא פארק שיינט ארויס א הערליכע פראיעקט די נייע בית המדרש בעלזא אויף 50און 13טע עווניו. מיר האבן זיך פארבינדן מיט העסקן ר’ חיים אליהו ריינמאן הי”ו מיקירי
4
| בארא פארק בבנינה
עסקני בית המדרש ,וועלכער האט אונז געגעבן א בליק איבער די ארבעט. דער עסקן דערציילט אונז איבער די השתלשלות פון דעם בית המדרש.
פון וואו האט זיך דאס בית המדרש אנגעהויבן? די התחלה פון דעם בית המדרש איז געווען ווען א חשובע קבוצה אברכי בעלזא פון די געגנט האבן זיך קודם ארגאניזירט צו דאווענען אינאיינעם. ווען די גרופע איז צושטאנד געקומען, האט מען צום ערשט געדינגען א לאקאציע ,דאס איז געווען די בעיסמענט פון ביהמ”ד נייטרא אויף 50 און ניו יוטרעקט. ברוך השם אז די שטיבל איז זיך צעוואקסן .א קורצע תקופה נאכן גרינדונג האט מען ממנה געווען דעם חשובן דיין פון שטיבל ,הרב הגאון רבי יחזקאל עקיבא גראס שליט”א ,וועלכער האט מיט זיין כח התורה געמאכט די שטיבל פאר א צוציאונגס קראפט פאר חשובע בעלזער אינגעלייט פון איבער גאנץ בארא פארק. עס איז נישט אדורך קיין לאנגע
צייט ,און דער שטיבל האט זיך אויסגעברייטערט אויף אן אומגלויבליכן פארנעם .עס איז באשטאנען פון אומגעפער 120חסידישע בעלזער אינגעלייט ,מסלתה ומשמנה פון חסידי בעלזא אין בארא פארק ,עס איז געווען קלאר אז מיר זענען ב”ה אויסגעוואקסן דעם לאקאציע ,מיר קענען זיך שוין מער נישט זיך אריינשטופן אין דעם בעיסמענט. מיר האבן אנגעהויבן צו טראכטן פון פרישע פלענער און צו זוכן א נייעם לאקאציע .פלענער זענען ארויפגעקומען אויפן טיש ,און מיר האבן אלעס באטראכט מיט כובד ראש, האלטנדיג דעם עתיד הקהילה פאר די אויגן. אינצווישן איז אונטערגעקומען א געלעגנהייט אפצוקויפן א נייעם שטח אויף דרייצנטע עוועניו .דער דיין שליט”א און עסקני הקהלה האבן בעצת וברכת כ”ק מרן דער רב שליט”א אריינגעשפרינגען אין דעם גרויסן מקח ,נעמליך אפצוקויפן דעם לצורך א נייעם בית המדרש ,און מען האט זיך גענומען צו די הייליגע ארבעט, אויפצובויען דעם נייעם פרעכטיגן
הרהצ ר' אהרן מרדכי רוקח בביקור בבנין ביהמ"ד החדש דחסידי בעלזא 13-50בבארא פארק
מבצר מפואר לתורה וחסידות.
נאך פסח האט מען שוין געגאסן א נייע פלאר און צוגעבויעט צוויי שטאק אויפן בית המדרש און געמאכט א באקוועמע שיינע ווייבער שול .מיר האבן אריינגעלייגט גרויסע כחות אין די בעיסמענט ווי עס וועט זיין אלע קהלישע באקוועמליכקייטן, שטיבלעך צום דאווענען ,א הערליכע מקווה ,די קאך און אזוי ווייטער.
בראש הפעולות שטייט דער חשובער באליבטער דיין רבי יחזקאל עקיבא גראס ,וואס אסאך נדיבים האבן אים געגעבן צו מהנה זיין און האבן א חלק אין זיין תורה און פעולות הקודש ,און אזוי אויך האט יעדער אינגערמאן אין די קהלה האט געשאפט א שיינע סכום.
די געטרייע עסקנים שטייען איבער די פעולות און מיר רוקן זיך פאראויס און מען האפט אז פסח וועט מען שוין האלטן נאנט צו שלימות און שבועות וועט דער נייער בית המדרש זיין פולקאם גרייט בעז”ה. ברוך השם אז מיר האבן שוין ערלעדיגט אלע שטאטישע דאקומענטן און לעגאלע פאפירן .מיר זענען גאר שטארק מקפיד אויפן געזעץ ,יעדע קלייניגיקייט האבן מיר אויסגעפאלגט כדי צו קענען באקומען די נויטיגע פערמיטן אין צייט בע”ה און מונע זיין עגמת נפש פאר דער צוקונפט.
ווי האלט די פראגרעס? ווער דעקט די ריזיגע הוצאות? מיר האבן געקויפט די שטח צוויי יאר צוריק פסח צייט ,און מיט א יאר צוריק חנוכה צייט האט מען אנגעהויבן בויען ברוך השם מיט א פעסטקייט .מען האט
אין דעם פראיעקט איז שוין אריין א שיינע פאר מיליאן דאלאר .דער עצם מקח פון שווערע געלטער און דערנאך
א חשובער אינגערמאן ביי אונז איז אן אייניקל פון הנדיב היקר הרב ר’ וואלף זיכערמאן הי”ו און ער האט געברענגט גאר שיינע סכומים פון ר’ וואלף ומשפחתו, און דאס זעלבע האבן נאך אינגעלייט אריינגעברענגט גרויסע סכומים און נאר אדאנק דעם שטייט מען דא .ישראל קדושים הם ,אידן שטיצן בכל יכולתם מיטן אייבערשטנס הילף. מיר ארבעטן מיט א פונקטליכן חשבון, און כדי אז די ביהמ”ד זאל האבן א קיום האבן מיר צוגעבויעט צוויי שטאק וואס וועט ווערן ארויסגעדינגען פאר אפיסעס, און מיט די געלט האפן מיר צו קענען אויסצאלן די נאכאנאדע הוצאות פו דעם בית המדרש. זאל הקב”ה שיקן גרויסע הצלחה פאר די הייליגע קהלה!• פסח תשע”ט |
5
בארא פארק בבנינה
די געטרייע עסקנים שטייען איבער די פעולות און מיר רוקן זיך פאראויס און מען האפט אז פסח וועט מען שוין האלטן נאנט צו שלימות און שבועות וועט דער נייער בית המדרש זיין פולקאם גרייט בעז”ה
שוין אריינגעלייגט גרויסע כחות ,מיר האבן אויך אראפגעגראבן א שטאק, צו קענען דארט בויען א מקוה מפואר וואס וועט זיין בע”ה אין באנוץ לתועלת האברכים.
די קאנסטראקציע וואס האט שוין אפגעקאסט א מיליאן און צוויי הונדערט טויזנט דאלאר .אבער די מסירות נפש פון חסידישע יונגעלייט צום קהלה איז גרויס און יעדער העלפט ארויס.
רחמסטריווקא
1325 38TH ST.
ואלה תולדות יצחק
מבצר החסידות והחינוך מוסדות
רחמסטריווקא דער נאמען “רחמסטריווקא” איז א הייליגער נאמען וואס גייט שוין מיט מיט אונזער שטאט בארא פארק אסאך יארן .ביז לעצטנס האט רחמסטריווקא באדייט ריין בלויז רוחניות אן קיין אחיזה אין די עולם העשייה. רחמסטריווקא איז געווען פון די סאמע הויכפונקטן אין בארא פארק ,אבער האט נישט ממש געהאט אן אחיזה אין דעם עולם המעשה דער הייליגער רחמסטריווקא רבי שליט”א ,דער פראכט און שיינקייט פון בארא פארק ,האט נישט געזוכט גארנישט ,פון זיין קליינעם באשיידענעם ווינקל האט ער באלאכטן די שטאט און מחזק געווען הונדערטער חסידים .אבער אלעס איז געבליבן בלויז א רוחניות’דיגער פלאם און רחמסטריווקא האט נישט געהאט קיין אייגענע בנינים קיין מוסדות און קיין פראיעקטן. אין די לעצטע צען צוואנציג יאר האבן זיך זאכן דראסטיש געטוישט. הרה”ק מרחמסטריווקא שליט”א האט געוואלט מקיים זיין דעם אם תעירו ואם תעוררו את האהבה “עד שתחפץ” ,און אריינלייגן דעם אש קודש אין א חפץ. דער רבי שליט”א האט אויסגעדרוקט רצונו הטהור אז מען זאל אוועקשטעלן
6
| בארא פארק בבנינה
א תלמוד תורה און א מיידל שולע ברב פאר והדר ,צום תועלת פון די הונדערטער חסידים און צענדליגער חסידישע משפחות אין שטאט. ווי נאר די מוסדות איז געווארן א פאקט ,איז אריינגעשפרינגען דערין דער לעגענדארער חסיד נלהב ועסקן נמרץ הר”ר משה יהושע קרעמער שליט”א ,וועלכער האט זיך געשטעלט לימין כ”ק אדמו”ר שליט”א און זיך אריינגעווארפן בעבודת הקודש. די מוסדות זענען געשטיגן און געוואקסן ,און איז היינט איינס פון די גרעסטע און שענסטע אין שטאט מיט פראכטפולע בניני המוסדות אין וועלכע עס לערנען קרוב צו צוויי טויזנט תלמידים ותלמידות ,בדרך התורה והמסורה ,אונטערן נשיאות פון מרן רבינו שליט”א. די קרוין פון מוסדות רחמסטריווקא איז דער גיגאנטישן בנין אויף די 38סטריט. עס באשטייט פון גאנצע זעכציג טויזנט סקווער פיס ,אין דעם ווערן ערצויגן טויזנט תינוקות של בית רבן .אין דעם בנין ווערט יעצט צוגעענדיגט א פראכטפולער אולם השמחות אין וועלכע חסידי רחמסטריווקא און תושבי בארא פארק וועלן פראווענען
זייער שמחות. מיר האבן זיך פארבינדן מיט א חשובער אייניקל פון רבי’ן שליט”א, הרב יוחנן טווערסקי שליט”א ,וועלכער דערציילט אונז מעט מזעיר איבער דעם גרויסן רחמסטריווקא צענטער און די מוסדות ,די נייע בניין התלמוד תורה און אולם השמחות.
ווען האט מען אנגעהויבן צו בויען דעם גיגאנטישן בנין? די שטח איז אפגעקויפט געווארן פאר איבער צען יאר צוריק ,דעמאלטס האט נאך די ’38סטע גאס אנדערש אויסגעזען... די מקח איז געשעהן נאך א גרויסע טויש אין רחמסטריווקא .פאר יארן האט דער רבי נישט געוואלט און נישט געפלאנט צו מאכן מוסדות ,ער האט נאר געוואלט משפיע זיין אויף זיין אייגנארטיגער און באשיידן דרך .אבער מיטן ריבוי העם האט דער עולם געזוכט גוטע מקומות החינוך ,האט דער רבי מייסד געווען די מוסדות הקדושים. ווען דער אבן הפינה איז פארגעקומען פאר צען יאר צוריק ,איז עס געווען א התרגשות’דיגער מעמד פאר חסידי
ווי געזאגט, ווערט דער בנין יעצט צוגעענדיגט, און די גרויסע חתונה האל אין די בנין וועט זיך עפענען בקרוב.
און זינט דעמאלטס בויעט מען נאכאלץ?
טויזנט סקווער פיס .ברוך השם אז היינט האלט מען שוין ביי אן אימפעריע פון חינוך מיט 1000יונגעלעך און 400 מיידלעך.
אלעס .ווי אויך צום בונה ומקים עולמות של תורה ,הר”ר יונתן שטראסער הי”ו וועלכער שטייט לימין הקהלה והמוסדות בנדיבות הלב.
ווען איז געווען די חנוכת הבית?
וואס איז דער קומענדיגער פראיעקט?
די גרויסע חנוכת הבית איז געווען דעם פארלאפענעם זונטאג צו ,בראשות פון די רבי שליט”א ,ברוב פאר והדר מיט די באטייליגונג פון טויזנטער אידן ,חסידים ואנשי מעשה.
ווי געזאגט ,ווערט דער בנין יעצט צוגעענדיגט ,און די גרויסע חתונה האל אין די בנין וועט זיך עפענען בקרוב. די זאל וועט ווערן אנגעפירט דורך די בארימטע “קויפמאנ’ס קעטערינג” און וועט טראגן דעם נאמען “זמר חתונה האל” .לויטן פלאן וועט זיך עס עפענען צום באנוץ פון תושבי העיר ,דעם אסרו חג פסח בע”ה.
ניין ,די בנינים זענען שוין לאנג אין באנוץ ,נאר מען ענדיגט יעצט צו דאס בויען .אסאך תינוקות של בית רבן האבן שוין געלערנט אין די הערליכע חדרים פון דעם בנין ,אבער דאס בנין איז קיינמאל נישט פולקאם פארטיג געווארן.
וועמען איז צו פארדאנקן די הצלחה פונעם בנין?
מיר זענען געגאנגען שטאטליך ,קודם האט מען געבויעט האלבוועגס נאר מיט די מינימום צו האבן א פלאץ פאר די קינדער ,מיט די צייט האט מען געבויעט א מסודר’דיגע בניין המוסדות מיט 60
דער ציבור האט א געוואלדיגע הכרת הטוב צו ר’ משה יהושע קרעמער ,דער ראש המוסדות ,וועלכער האט געבויעט די מוסדות מיט זיינע צוויי הענט און מיט זיין געוואלדיגע חכמה ותבונה פירט ער
מיר ווינטשן חסידי רחמסטריווקא צו מרחיב זיין גבולי הקדושה בנשיאות ובצלו של האי סבא קדישא פאר עירנו ונזר דורנו שליט”א.
•
פסח תשע”ט |
7
בארא פארק בבנינה
רחמסטריווקא .מיר זענען דעמאלטס געשטאנען ביי א ווענדפונקט ,ווען רחמסטריווקא האט זיך געטוישט פון א פארצייטיש הייפעלע חסידים ,צו א מעכטיגער אימפעריע מיט מוסדות החינוך פאר טויזנטער קינדער.
מעמד חנוכת הבית לבנין הת”ת החדש ראחמיסטריווקא בבארא פארק
38 STREET CORNER FT. HAMILTON PARKWAY
פאפא מורשה קהלת יעקב
תלמוד תורה קהלת יעקב
פאפא
צווישן די הערליכע קהלות ומוסדות אין שטאט ציילט זיך די הייליגע קהלה ומוסדות פאפא .פאפא אין בארא פארק באשטייט פון דעם גרויסן בית המדרש ,די בארימטע מיידל שולע ,די תלמוד תורה און ישיבה. די קהילה און מוסדות ווערן געפירט תחת דגלו והדרכתו פון כ”ק מרן אדמו”ר מפאפא שליט”א .על פיו ישק כל דבר ,און ברוחו ,מיט איידלקייט, אפגעשיידט פון סיי וועלכע רוח אדער פראפאגאנדע ,נאר מיטן איינצלנעם ציל ,צו פארמאגן ערליכע הייליגע מוסדות על דרך ישראל סבא ,און אויפשטעלן ריינע אידישע דורות. פאר די לעצטע יארן ,איז דער קהילה געפירט געווארן דורכ’ן חשובער דיין הקהלה ,הגה”צ רבי משה מנחם ווייס שליט”א ,וועלכער האט אנגעפירט די בארא פארקער קהלה ברוב פאר והדר פאר לאנגע יארן און האט באדינט דעם שטאט בעצה ותושיה .אצינד גרייט זיך דער דיין שליט”א צו פארן קיין לאנדאן וואו ער ווערט אויפגענומען לשבת על כס הרבנות אין קהל יטב לב דסאטמאר ,דארטן אין שטאט.
8
| בארא פארק בבנינה
מוסדות פאפא בויעט יעצט א מאסיווע בניין התלמוד תורה צו קענען צושטעלן דעם חינוך הראוי בהרחבת הדעת פאר די טויזנטער קינדער פון די מוסדות .הר”ר יהושע פייפער שליט”א מחשובי עסקני ק”ק פאפא דערציילט אונז מער פרטים איבער די בניין החדש.
ווען האט מען געקויפט דעם שטח? פאר בערך דריי יאר צוריק האט מען אנגעהויבן צו דיסקוסירן ווייטערדיגע פארשריט וואס צו טון אין תלמוד תורה .מיר האבן געדארפט מער פלאץ פאר די תינוקות של בית רבן, די פאפא מוסדות וואקסן ב”ה און מען האט געדארפט דעם ריכטיגע מקום וואס זאל קענען געבן פאר די קינדער גענוג הרחבת הדעת. מיר האבן אריינגעקוקט אין עטליכע מעגליכקייטן ,ביז מיר האבן ב”ה געטראפן עטליכע לאטס איינס נעבן צווייטן ,ביי פארט העמילטאן און 39סטריט .עס איז געווען א גרויסער אונטערנעמונג אבער מיר
זענען אריינגעשפרינגען דערין נישט קוקנדיג אויף גארנישט חוץ אויף די תינוקות של בית רבן וואס האבן עס וויכטיג געדארפט האבן. מיר האבן זיך באלד אריינגעלייגט אפצוקויפן די לאטס און צו האנדלן מיטן מוכר .ברוך ה’ אז מיר האבן שוין געענדיגט די ביוראקראטישע דעטאלן און אצינד שאפט מען גרויסע סכומים צו קענען אנהייבן די בוי ארבעט בשעה טובה.
פון וואו פלאנט מען צו נעמען די פאנדן פאר אזא גרויסן אונטערנעמונג? ווען מען בויעט א מקום תורה און א מוסד החינוך שפרינגט מען אריין. עס זענען דא אסאך נדיבי לב בקרב אונזער קהלה און אסאך תומכי תורה אין שטאט און בע”ה בשם ה’ נעשה ונצליח. מיר ווינטשן גרויס הצלחה און זאל די קול תורה אפקלינגען אין דעם נייעם בנין בעזר השם.
•
בארא פארק בבנינה
די פאפא מוסדות וואקסן ב”ה און מען האט געדארפט דעם ריכטיגע מקום וואס זאל קענען געבן פאר די קינדער גענוג הרחבת הדעת פסח תשע”ט |
9
1621 61TH ST.
סטיטשין פון א הייפעלע צו א הויף
בית המדרש תולדות יהודה
תלמידי סטיטשין ווער אין בארא פארק איז נאכנישט אמאל אריינגעפאלן אין “סטיטשין”? ווער האט נאכנישט מיטגעהאלטן א שושן פורים טיש אדער סיי וועלכע באטע בחצר הקודש? די הייליגע פאמליע ,אין שפיץ פונעם צדיק נפלא ובעל מקובל הגה”צ רבי מאטל זילבער שליט”א איז זיך די לעצטע יארן אומגלויבליך צעוואקסן ,פון א קליינע הייפעלע עובדים ומבקשים צו אן אימפעריע פאר חסידישע אידן. נאכן פטירה פונעם סטיטשינער רבי זי”ע האט א קבוצה פון נאנטע תלמידים וחסידים זיך פאראייניגט צו מקבל זיין תורה וחסידות פון תלמידו החביב ,הגאון הצדיק רבי מרדכי מנשה זילבער שליט”א. בדרכו המיוחדת ,אן קיין גינוני אדמורות ,אבער מיט זיין גרויסע גדלות בתורה ובחסידות ,בנגלה ונסתר ,האט פארוואלדט דעם שטיבל שטיבל פאר א אבן שואבת פאר מבקשים ושואפים,
| 10בארא פארק בבנינה
און די קבוצה איז זיך צעוואקסן צו א קהלה קדושה פון הונדערטער חסידים ואנשי מעשה. די גרעסטע עדות דערויף איז די נייע פראכטפולע בנין הבית המדרש ביים ווינקל פון בארא פארק ,אויף די איין און זעכציגסטע סטריט .די הערליכע ריזיגע מאסיווע בית המדרש איז איינס פון די גרעסטע און שענסטע בתי מדרשים אין שטאט ,א רחבת ידים מיט פאר והדר .יעדן שבת און יום טוב איז די בית המדרש אנגעפילט עד אפס מקום מיט הונדערטער חסידים. מיר האבן זיך פארבינדען מיט א חשובן יונגערמאן מעסקני חצר הקודש, וועלכער וויל בלייבן אנאנים ,און ער האט מיטגעטיילט פרטים איבער דעם גיגאנטישן בנין בחצר הקודש.
פארוואס איז געווען אזוי וויכטיג צו בויען א נייעם בנין?
אונזער ציבור איז געוואקסן בליעה”ר, מיר האבן אויסגעוואקסן די שול אויף די ’54סטע סטריט שוין א לאנגע צייט צוריק ,יעדן שבת איז נישט געווען קיין איין איבריג פלאץ ,מען האט געדאווענט אין אלע דורכגענג ,איבערהויפט יום טוב און גרעסערע טישן האט מען זיך פשוט נישט געקענט רירן אין שול. יעדן יום טוב פלעגט מען זוכן א נייעם פלאץ ,אנגעהויבן פון תש”ע האבן מיר געוואנדערט ,יעדן יום טוב האבן מיר געמוזט דינגען א זאל ,אזוי איז עס מיט א גרויסן ציבור בלע”ה ,כי לא באנו אל המנוחה ואל הנחלה .יעצט ב”ה דא אין גרויסן שול איז דא יעדן שבת בערך 300 אידן ,און א יום טוב קומען בערך 600 אידן ,און געלויבט דעם אויבערשטן אז מען קען דאווענען מיט הרחבת הדעת.
ווען האט מען געקויפט דעם נייעם שטח הבית מדרש? מיר האבן געקויפט דעם שטח אין יאר
תשע”ב ,מען האט געארבעט אויף די פאפירן ביז זומער תשע”ד .דערנאך האט מען זיך גענומען צום בוי ארבעט וואס האט געדוירט צוויי יאר ,וואס איז גאר שנעל פאר אזא גיגאנטישן בנין .תשרי תשע”ז האט מען שוין געדאווענט אין דעם בנין באופן עראי. א יאר דערויף ,ראש השנה האט מען זיך אריבערגעצויגן צו דעם בנין ביהמ”ד בקביעות. ביז היינט איז עס אבער נאכנישט קיין שלימות ,עס איז קיינמאל נישט געהערט באצירט און געענדיגט געווארן .אין די יעצטיגע טעג ארבעט מען צו פארענדיגן די לעצטע דעטאלן, מען לייגט אריין הערליכע ספרים שענק ,מען אינסטולירט דעם פרעכטיגן ארון הקודש און די מאלדינגס אינעם היכל ביהמ”ד ,און איינמאל עס וועט
געענדיגט ווערן ,וועט עס זיין א פראכטפולער בית המדרש וואס איז כמעט נישט פארהאן אין שטאט זיינס גלייכן.
עס איז א גוטע קושיא ,אסאך גוטע אידן האבן ארויסגעהאלפן .דער שטח מיטן בויען גרייכט א קיימא לן פון גאנצע צוועלף מיליאן דאלאר! און ווי באקאנט, ווען מען בויעט אזא גרויסע פראיעקט, זענען די קאסטן אלץ צוויי מאל מער פון וואס מען רעכנט זיך מתחילה .א סכום נכבד מאוד איז געקומען פון איין נדבן און דער בנין איז טאקע געבויט געווארן על שמו ולזכרו פון דעם נדיב וועלכער האט אונז בעיקר ארויסגעהאלפן“ ,בנין ר’ יודא לייביש שארף ע”ה” וועלכער איז נפטר געווארן קורץ נאכן זיך אריינציען אין דעם נייעם בנין און האט נישט זוכה געווען צו זען דעם בנין צוגעענדיגט אין פולן פראכט.
ווער האט געדעקט די ריזיגע קאסטן?
לאמיר האפן אז די בית המדרש וועט אייביג זיין א צענטער פאר תורה וחסידות ברב הדר והצלחה.
וואס פארמאגט אלס דער בנין? דאס איז א ריזיגער בנין .די אונטערשטע שטאק פארמאגט א הערליכער מקוה און א רחבות’דיגער היכל התורה ,אויפן ערשטן שטאק איז דער ריזיגער היכל בית המדרש מיט די שטיבלעך צום דאווענען .העכער דעם איז דער ווייבער שול און די אויבערשטע שטאקן איז פארדינגען פאר א ישיבה.
•
פסח תשע”ט | 11
בארא פארק בבנינה
דאס איז א ריזיגער בנין .די אונטערשטע שטאק פארמאגט א הערליכער מקוה און א רחבות’דיגער היכל התורה ,אויפן ערשטן שטאק איז דער ריזיגער היכל בית המדרש מיט די שטיבלעך צום דאווענען
באבוב45-
15TH AVENUE CORNER 62ND STREET
כי עתה הרחיב ה’ לנו ופרינו בארץ
באבוב45- א קייט פון מאסיווע פארשירט אין די קהילה און מוסדות קהלה קדושה באבוב 45-האט באוויזן א אומגלויבליכע זאך .אין בלויז געציילטע יארן זינט די טויזנטער חסידים האבן משתוקק געווען צו די נשיאות פון מורם ורבם ,כ”ק מרן אדמו”ר שליט”א ,און האבן זיך מתאסף געווען אונטער זיין הייליגע הנהגה, האבן זיי זוכה געווען אויפצושטעלן אן אימפעריע ,זייענדיג היינט צוטאגס פון די סאמע גרעסטע און שענסטע קהילות אין שטאט. פאר פערצן יאר צוריק ,האבן טויזנטער חסידים ,קינדער אין מוסדות ,יונגעלעך, מיידלעך ,בחורים און כולל יונגעלייט, זיך ארויסגעלאזט אלע אינאיינעם מיט א מסירות נפש צו קענען מסתופף זיין תחת צילא דמהימנותא ,תחת דגלו והדרכתו פון עטרת ראשם. דער אנהויב איז געווען גאר שווער, ממש ווי די פסוק זאגט “לכתך אחרי במדבר בארץ לא זרועה” .עס איז נישט געווען גרינג און האט אויסגעזעהן שווער און אוממעגליך ,דער “והיה
| 12בארא פארק בבנינה
ראשיתך מצער” האט מען געזעהן בחוש אויף טריט און שריט ,און אויפן “ואחריתך ישגה מאוד” האט מען געמוזט האפן און ארויסקוקן פונדערווייטנס. אז מען כאפט אבער יעצט א בליק אויף צוריק ,נאך אלע שוועריגקייטן, נאך אלע משברים וגלים וואס קהלת באבוב 45-איז אריבערגעגאנגען, שטייט יעצט די קהלה הקדושה ביי מעגא פראיעקטן ,אויף פעסטע אייזערנע זוילן צו וואס מען האט זיך קיינמאל נישט געראכטן. אין די לעצטע צוויי יאר האבן די עסקנים היקרים וראשי הקהלה זיך אריינגעלייגט בלב ונפש ,און נאך יארן פון עמל ויגיעה האבן זיך זאכן אנגעהויבן רירן שנעל .אצינד שניידט מען די פירות ,ווען מעגא בנינים הייבן זיך אן אויפצושטעלן און עס ברענגט א הרחבת הדעת פאר די טויזנטער תלמידים ותלמידות באבוב ,נאך יארן פון זיך אויפהאלטן אין אהלי עראי.
העסקן ר’ נחמי’ ראטנבערג הי”ו האט מסכים געווען מיטצוטיילן די אנטוויקלונגען וואס קומען פאר מיט די מעגא פראיעקטן .די מיידל שולע אויף 62סט .און די נייע תלמוד תורה געביידע אויף 15און .41
וואס איז די סאמע גרעסטע פראיעקט פון די מוסדות? אונזער גרעסטע פראיעקט איז די גרויסע מיידל סקול בילדינג אויף 62 סט .עס רעדט זיך פון איינס פון די גרעסטע בנינים אין בארא פארק וואס אנטהאלט אין זיך דער אומגלויבליכער ציפער פון 150טויזנט סקווער פיס!! דאס איז די היים פון די בנות ציון, די חשובע מיידל שולע וואס וואקסט נאכאנאנד ,און האלט שוין ביי פינף פאראלעל קלאסן. אין דעם מעכטיגן בנין לייגט מען שוין אריין געלט און כוחות פאר יארן לאנג. עס איז גאר א טייערע פראיעקט און אויך איז עס געווען קאמפליצירט מיט
די לעגאלע פערמיטן און פארשריפטן ווייל די בילדינג האט מען געדארפט טוישן צו ווערן פון א ביזנעס צענטער צו א סקול געביידע ,און אויף דעם איז דא א ספעציעלע רעגירונגס ביורא וואס דארף באשטעטיגן די פלענער .ברוך ה’ אז אלעס איז באשטעטיגט געוורן און אצינד האלט מען שוין ביים ענדע ,צום ליכטיגן זייט פונעם טונעל ,לשמחת לב אלפי חסידים ואנשי מעשה.
וועלכע נאך פראיעקטן זענען יעצט אין שוואונג? די צווייטע גרויסע פראיעקט איז די די נייע בניין התלמוד תורה ביים ווינקל פון 15 און .41מיר זענען אריין אין קאנטראקט אויפן שטח וואס האט באלאנגט פאר מוסדות מונקאטש און דארטן וועט זיין די תלמוד תורה בני ציון ד’באבוב .45מיר גייען בע”ה בקרוב ממש קלאוזן דערויף,
און די ארבעט גייט שוין דארטן אריין אין שוואונג און מען האפט צו קענען אריינמופן אויף חודש אלול תש”פ. די בנין וועט זיין אן אכט שטאקיגער בנין, מיט פלאץ צו אנטהאלטן אלע קלאסן פון כיתה ג’ ביז נאך כיתה ט .מיר האבן 5 פאראלעל קלאסן ביי די יונגערע קינדער און די מעכטיגע געביידע וועט זיין גענוג פלאץ מיט הרחבת הדעת די קינדער זאלן קענען שיין אויסשטייגן בעז”ה.
מהיכן ירק זה חי? ווערט האלט אויס אזעלכע ריזיגע פראיעקטן? די גאנצע פראיעקט פון די מיידל שולע איז געווען גאר גרויס .מען האט געקויפט די שטח פאר 23מיליאן דאלאר, אריינגעלייגט אין די רענאוואציעס ארום 11מיליאן דאלאר.
דער ראש וראשון וועלכער האט ביישטייערט צום פראיעקט איז געווען דער באליבטער תומך בית באבוב ר’ בנציון דאננער ע”ה וואס האט געגעבן דעם דאון פעימענט ,און בכלליות האבן דריי חשובע משפחות נדיבי בית באבוב ארויסגעהאלפן מיט די פינאנציעלע חלקים פון דעם פראיעקט ,דאס זענען די משפחות לבית דאנער ,שארף און פרישוואסער זיי געווען די ראשי הנדבנים .אבער אויך דער ציבור האט זיך אנגעשטרענגט יעדער מיט זיינס מיט מסירות נפש למען בית חיינו. די נייע פראיעקט פאר די תלמוד תורה גייט אפקאסטן אסאך געלט ,עס ווערט געשאצט אויף לכל הפחות צוואנציג מיליאן דאלער .די מוסד שאפט יעצט די פאנדן ביי די נדיבי עם און האפט צו באקומען די שטיצע לנצח על מלאכת בית ה’.
•
פסח תשע”ט | 13
בארא פארק בבנינה
אז מען כאפט אבער יעצט א בליק אויף צוריק ,נאך אלע שוועריגקייטן, נאך אלע משברים וגלים וואס קהלת באבוב 45-איז אריבערגעגאנגען, שטייט יעצט די קהלה הקדושה ביי מעגא פראיעקטן ,אויף פעסטע אייזערנע זוילן צו וואס מען האט זיך קיינמאל נישט געראכטן.
טשערנאביל
1217 41ST STREET
בית צדיקים יעמוד
ביהמ”ד
טשערנאביל כ”ק אדמו”ר מ’טשערנאביל שליט”א איז פון די בארימטע צדיקי העיר ,וואס שיינט ארויס פון זיין שטיבל אויף די ’41סטע גאס ביי די 12טע עוועניו, פון וואו דער צדיק איז משפיע שוין אריבער דרייסיג יאר מאורו הזך פארן גאנצן שטאט. הונדערטער מבקשים וחסידים זענען זיך מסתופף בצל קדשו צו שעפן פון דעם פארצייטישן קוואל ,דער באר מים חיים .פילע תושבי העיר ווילן מיטהאלטן א פרייטאג צונאכטס טיש פון א צדיק אמת וואס איז מלא דביקות בה’ ,אבער דער פראבלעם איז אז דאס פלאץ איז צו קליין און עס פעלט זיך אויס די ביסל רחבות ביים דאווענען און צו קענען פראווען די געהויבענע שלחנות הטהורים. אין די לעצטערע יארן האבן עסקנים וחסידים זיך אריינגעווארפן בהדרכת דעם רבי’ן שליט”א צו אוועקשטעלן א נייעם בנין פארן בית המדרש ,צוויי הייזער נעבן די עקזיסטירנדע בית
| 14בארא פארק בבנינה
המדרש .וואו עס וועט זיין אסאך מער הרחבת הדעת ווי עס פאסט זיך. ב”ה אז די פעולות זענען עושה פרי און נאך לאנגע חדשים און יארן איז מען ענדליך אנגעקומען צום טאג וואס די פערמיטן זענען ענדליך פולקאם באשטעטיגט געווארן און מ’האט זיך אנגעהויבן רוקן פאראויס מיטן אראפווארפן דעם אלטן הייזקע און אויפבויען דעם נייעם בית גדול לה’. די עסקנים ארבייטן אויף אלע פראנטן, מען האט אנגעהויבן צו זאמלן נדבות
ביי די נדיבי עם ,די ידידים וחסידים וואס ווילן האבן דעם זכיה צו האבן א חלק און די חשובע פראיעקט .א הערליכע מסיבה איז פארגעקומען מיט עטליכע וואכן צוריק אום חמשה עשר בשבט וואו חסידים ומעריצים האבן מנדב געווען פאנטאסטישע סכומים צו קענען בויען דעם מקום קדוש. די גרויסע ארבעט פון דעמאלישאן און אפרייניגן די עקזיסטירנדע בניין איז שוין געענדיגט און מען גרייט זיך שוין צו זען די גרויסע טראקטארן זיך באוועגן און דערקלערן די בשורה
א חשובער עסקן אין די קהלה שילדערט די גרויסע שמחה וואס די מתפללים וחסידים קוקן ארויס :צו קענען דאווענען געשמאק דארף מען האבן א נארמאלע שיינע הרחבה’דיגע פלאץ .יעצט האבן מיר עס נישט ,מען האפט צו קענען ווי שנעלער בויען די
חסידים ומעריצים זענען מתפלל פארן הצלחה פונעם פראיעקט “בורא עולם בקנין השלם זה הבנין”
•
בארא פארק בבנינה
טובה :בונים בית לכבוד השם ולכבוד בית טשערנאבל.
נייע שול וואס וועט זיין א גרויסע שיינע שטח פון 25ביי ,100א צוויי שטאק ווייבערשול ,מיט א וואנט צו קענען נאך גרעסער מאכן די שול דורך עפענען די וואנט פאר ספעציעלע אירועים.
מען האפט צו קענען ווי שנעלער בויען די נייע שול וואס וועט זיין א גרויסע שיינע שטח פון 25ביי ,100 א צוויי שטאק ווייבערשול, מיט א וואנט צו קענען נאך גרעסער מאכן די שול דורך עפענען די וואנט פאר ספעציעלע אירועים.
פסח תשע”ט | 15
מראה יחזקאל
1466 - 54 STREET
בית שמגדלים בו תורה והוראה
בית המדרש
מראה יחזקאל
דער נאמען “בית כולל להוראה מראה יחזקאל” איז פקיע שמיה ,די כולל ציט אירע שרשים פון לאנגע יארן ווען דער ראש הכולל ,הגה”צ רבי ברוך דוד ראטה שליט”א אבד”ק מראה יחזקאל ,האט זוכה געווען לעמוד ולשמש לימין אביו הגדול עמוד ההוראה כ”ק מרן גאב”ד קארלסבורג שליט”א ,און תומך זיין די חשובע תלמידי חכמים לומדי הכולל ,אז זיי זאלן קענען לערנען מיט הרחבת הדעת און אויסשטייגן בעלי הוראה. ועתה הניף ידו שנית .די בארימטע כולל און קהלה ,וואס דער רב שליט”א האט קורא שם געווען על שם ראש שושלתא דדהבא ,רבן של ישראל בדורו הגה”ק בעל מראה יחזקאל זי”ע גאב”ד קארלסבורג ומדינת זיבנבערגן ,איז א פינת יקרת, משם תצא תורה והוראה .דער רב איז שטענדיג מחזק ומעודד און מנצח על מלאכת בית השם זיכער צו מאכן אז די תלמידי חכמים זאלן קענען עוסק זיין בתורה ביתר שאת ויתר עז.
| 16בארא פארק בבנינה
אין די לעצטע תקופה האט דער רב שליט”א ,אינאיינעם מיט עטליכע עסקנים וואס שטייען לימינו ,זיך גבולי להרחיב אריינגעווארפן הקדושה ,צו קענען מסדר זיין א הערליכן אייגענעם לאקאציע ,אן אכסניה של תורה ,וואס זאל דינען אלס א פאסיג ארט אוועקצושטעלן די גבולי הכולל וקהלה און זאל דינען אלס לייכט-טורעם פארן שטאט. הר”ר גרשון שווארץ הי”ו וועלכער איז באקאנט מיט די קאנסטראקציע פלענער אין דעם נייעם מרכז התורה ותפילה ,דערציילט אונז פרטים איבער דעם גרויסן פראיעקט.
וואס זענען די פלענער פונעם נייעם בית המדרש? די קהלה האט ביז היינט גענוצט אבער לאקאציעס, געדינגענע די גרויסע הצלחה פאדערט א מסודר’דיגער מקום וואו מען זאל זיך קענען אוועקשטעלן .דעריבער האט מען זיך אריינגעלייגט דערין און ברוך
ה’ אז מען האט געטראפן א הערליכן לאט אין צענטער פון שטאט וואס מען האט אפגעקויפט בשעה טובה .אויף דעם מקום גייט מען בקרוב ארויפציען א הערליכן בנין ,א מקום מפואר ורחבת ידים פארן בית המדרש.
איז דא צו ערווארטן עפעס חידושים אין דעם בית המדרש? מיר פלאנען צו בויען גאר שיין און פראקטיש .עס וועט האבן אין זיך אסאך חידושים און וועט בעז”ה זיין א געשמאקער מקום תורה ותפילה מיט ליכטיגע היכלים .אונזער ציל איז אז עס זאל זיין געשמאק און בא’טעמ’ט אז יעדער וואס קומט אריין זאל זיך קענען שפירן באקוועם און היימיש, און קענען עוסק זיין בתורה ובתפילה מיט הרחבת הדעת. ויה”ר שיתקדש שם שמים בבית הזה, דער רב שליט”א זאל קענען משפיע זיין מהודו ואורו פאר די סביבה און די בני הקהלה.
•
בארא פארק בבנינה
מיר פלאנען צו בויען גאר שיין און פראקטיש .עס וועט האבן אין זיך אסאך חידושים און וועט בעז”ה זיין א געשמאקער מקום תורה ותפילה מיט ליכטיגע היכלים.
פסח תשע”ט | 17
4315 12TH AVE
באיאן בונים בית לה’
תלמוד תורה
באיאן
איינער פון די הערליכע חצרות הקודש אין אמעריקע אין חצר הקודש באיאן ,וואס פארמאגט אונטער זיך א גלאררייכע היסטאריע פון א רבי א צדיק אמת ,הרה”ק מבאיאן זי”ע וועלכער איז געווען פון די צדיקים וואס האבן געבויעט אידישקייט אין אמעריקע. די לעצטע צענדליגער יארן איז דער צענטער פון חסידות באיאן אין ארה”ק און עיני כל ישראל נשואות אליה, צו די פראכטפולע ארמון המלוכה בעיר השם שמה בעיר הקודש צום הויף בראשות מרן אדמו”ר מבאיאן שליט”א. פונדעמענטאלער דער אבער אריגנעלער צענטער דאהי איז זיך ב”ה אויך צעוואקסן ,קהילה קדושה באיאן האט איבער 500משפחות אין אמעריקע ,און בהוראת מרן אדמו”ר שליט”א האבן די עסקני מרכז מוסדות באיאן אנגעהויבן מער צו קאנצעטרירן פאר די היזיגע מוסדות איבערצובויען דעם בנין התלמוד תורה חדר און
| 18בארא פארק בבנינה
איבערפרישן די קהלה.
לתורה.
מיר האבן זיך פארבינדן מיט הר”ר שלמה פאסילקאוו הי”ו ,מעסקני חסידי באיאן ,וועלכער דערציילט אונז איבער די לעצטערע אנטוויקלונגען.
וואס זענען די פלענער אויף ווייטער?
וואס האט מען שוין געטון אין די לעצטערע יארן אויפצובליען די קהילה אין בארא פארק? ווי יעדער ווייסט ,האט מען נישט לאנג צוריק געענדיגט בויען דעם הערליכן בית המדרש וואס איז פון די שענסטע בתי מדרשים אין שטאט. אויסשטאפירט מיט די שענסטע מאלדינגס און באצירט מיט די טייערסטע שטיינער. עס איז א געשמאקער פלאץ צום דאווענען מיט הרחבת הדעת און א באקוועמער היכל התורה איז סטאנציאנירט אויפן צווייטן שטאק אינעם עזרת נשים ,וואו הונדערטער תושבי העיר זענען זיך קובע עיתים
יעצט לעצטנס האבן די עסקנים זיך אריינגעלייגט איבערצופרישן און גענצליך רעסטאווירן דעם בנין התלמוד תורה .עס איז גאר אפגענוצט און אלט ,די קינדער לערנען אין פארצייטישע אומשטענדן און עס איז נישט קיין כבוד התורה וויאזוי דער בנין קוקט אויס. אצינד גרייטן מיר זיך עס צו איבערמאכן און אהערשטעלן ווי עס פאסט בפאר והדר ,מיט אלע היינטיגע צוגעהערן און מאדערענע פארשריט. מיר האבן שוין אייגנטליך אנגעהויבן די ארבעט פאר צוויי וואכן צוריק און מיר האפן ממשיך צו זיין אן קיין הפסק. די עסקנים האבן פאר עטליכע וואכן צוריק ארגאניזירט א מעכטיגן ווייטגרייכנדן מעטשינג קאמפיין
זענען דא עפעס פלענער אויפן טיש איבער הרחבת גבולי הקדושה? אייגנטליך יא ,מיר גרייטן זיך צו עפענען א ישיבה קטנה צום קומענדיגן שנת הלימודים בעז”ה ,וואס אנטשפרעכט צו זיין א שטארקע דערלייכטערונג
ווער שטייט בראש פון די פעולות? אלעס טוט מען בהוראת ורצון קדשו פון כ”ק מרן שליט”א און די חשובע ראשי נדיבי המוסד ,הר”ר יעקב וויינרעב און משפחת וואסנער ,זיי זענען די תחילה למקראי קודש וועלכע שטייען בראש פון אלעס וואס ווערט געטון בחצר הקודש .בנוסף צו דעם איז פארהאן א וועד פון יונגעלייט אנשי חסד און ווארימע עסקנים וואס מאכן זיכער לנצח על מלאכת בית השם ,אז אלעס ווערט אויסגעפירט בתכלית היופי וההידור.
•
די עסקנים האבן פאר עטליכע וואכן צוריק ארגאניזירט א מעכטיגן ווייטגרייכנדן מעטשינג קאמפיין ווי אנ”ש חסידי באיאן און ידידי והורי המוסד האבן געשאפט איבער א מיליאן דאלאר צו קענען אהערשטן דעם חדר
בארא פארק בבנינה
ווי אנ”ש חסידי באיאן און ידידי והורי המוסד האבן געשאפט איבער א מיליאן דאלאר צו קענען אהערשטן דעם חדר על מכונו .אידן פון אלע שיכטן און קרייזן האבן זיך אנגערופן ווארים צום רוף פון הורי מוסדתינו און מיר גרייטן זיך עס הערליך איבערצומאכן ,מיר וועלן מאכן דעם חדר צום העכסטן דרגא פון שלימות.
פאר הורי מוסדתינו און אנשי שלומינו וואס לעכעצן צו שיקן די קינדער אין אונזער’ס אן אייגענעם ישיבה.
פסח תשע”ט | 19
4323 16TH AVE
קראסנא הוי מתלמידיו של הלל
תלמוד תורה בית הלל
קראסנא שוין איבער פופצן יאר וואס תושבי בארא פארק האלטן מיט דעם לאנגן רייזע פון ווען דער שטח אויף זעכצנטע עוועניו און ’44סטע גאס איז געווארן אפגעקויפט ,ביז צעביסלעך ,צעביסלעך ,האט מען לאנגזאם ארויפגעצויגן אזא בנין אדיר וגדול וואס שטייט שוין מיטן פולן פראכט און באלייכט דעם געגנט .נאך אינוועסטירונגען פון לאנגע יארן און אזויפיל ווי פינף און צוואנציג מיליאן דאלאר איז מען אנגעקומען צו דעם מאמענט ,אז דער בנין שטייט ווי א דייאמאנט אין די קרוין פון די מוסדות התורה אין בארא פארק .א פרעכטיגער פאלאץ פון תורה ויראת שמים אין צענטער פון שטאט. דאס איז נישט אומזיסט ,עס האט א בארעכטיגטע סיבה דערצו .די מוסדות קראסנא ציט איר שורש פון די רבנים הגאונים הצדיקים רבני עיר קראסנא, הגה”ק רבי הילל ליכטנשטיין און זיינע אבות הקדושים זי”ע .קראסנא
| 20בארא פארק בבנינה
איז געווען איינס פון די ערשטע און שטארקסטע מוסדות הק’ און קהלות וואס האבן זיך דאהי אוועקגעשטעלט ברוב פאר והדר נאכן קריג ,און מחנך געווען דורות פון אידן יראים ושלמים, חסידים ואנשי מעשה. די קהלה הקדושה ומוסדות הקדושים וואס שטייען תחת הנהגת ,הגאון הצדיק המפורסם גאב”ד קראסנא, רבי שלום יוסף פריעד שליט”א ,זון פון הגאון הצדיק רבי יחיאל מיכל פריעד גאב”ד קראסנא זצ”ל ,חדב”נ פון הגה”ק רבי הילל ליכטנשטיין מקראסנא זצ”ל ,בליען ב”ה אין פולן פראכט ,אלס א קהלה קדושה ומפוארת ,מיט תורה ויראת שמים און מיט א גאר חשובע מוסד מפואר. מיר האבן זיך פארבינדן מיט הר”ר דוד וואגעל הי”ו ,דער געטרייער מנכ”ל פון די בארימטע תלמוד תורה בית הלל קראסנא דערציילט אפאר פרטים איבער דעם פרעכטיגן בנין.
ווי גרויס איז דער בנין און וואס אנטהאלט עס אין זיך? דער בנין ציט זיך ארויף פינף שטאק, און נאך צוויי בעיסמענט שטאקן אונטער די ערד .עס אנטהאלט א תלמוד תורה ,קלאסן ,עס-זאלן ,בתי מדרשים פאר די חשובע קינדער. דער צענטער פונעם בנין איז דער בית המדרש הגדול והמפואר ,א גיגאנטישער היכל ארומגענומען מיט גאלאריען ,וואס איז פון די גרעסטע היכלים אין בארא פארק .אין בעיסמענט געפינט זיך דער עמינענס זאל וואס איז געעפנט געווארן נישט לאנג צוריק ,און איז פון די שענסטע זאלן אין שטאט וואס ברענגט אריין א הכנסה פאר די מוסדות. ווי פארשטענדליך האט דער בנין אפגעקאסט אסאך געלט און כוחות, אבער עס איז ווערד געווען יעדע פרוטה .דער פראכטפולער בנין
וויפיל קינדער לערנען אין קראסנא חדר? פינף הונדערט קינדער בליעה”ר לערנען אין די מוסדות.
ווער זענען די הויפט נדבנים פון דעם בנין? די חשובע אחים הנדיבים הר”ר אברהם יקותיאל פישמאן הי”ו ,דער באליבטער ראש הקהל דקהלתינו ,און זיין חשובער ברודער הר”ר מאיר פישמאן הי”ו, וועלכע שטייען לימיננו בכל עת ועונה,
איז שוין דער בנין גענצליך געענדיגט? די תלמוד תורה און די הערליכע שמחה זאל איז שוין אפען און פארטיג בתכלית השלימות .די היכל הביהמ”ד וועט געענדיגט דעם זומער בכלל תפארת. א הערליכע היכל התורה און שטיבלעך צום דאווענען ווערט אויך צוגעבויט צום שלימות המקום ,אזוי אויך אלע געברויכן וואס א חדר האט אין די היינטיגע תקופה צו קענען געבן די מאקסימום פאר די חשובע קינדער.
•
דער בנין ציט זיך ארויף פינף שטאק ,און נאך צוויי בעיסמענט שטאקן אונטער די ערד .עס אנטהאלט א תלמוד תורה, קלאסן ,עס-זאלן, בתי מדרשים פאר די חשובע קינדער פסח תשע”ט | 21
בארא פארק בבנינה
העלפט די קינדער שטייגן און בליען.
און העלפן די קהילה און מוסדות מיט א ברייט הארץ.
1355 55 STREET
קאסוב ויבן את בית ה’ אלוקי ישראל
בית המדרש חסידי
קאסוב
בנשיאות כ”ק מרן אדמו”ר מקאסוב שליט”א ווי פאסיג איז מקדים צו זיין מיט דעם מאמר חז”ל אין מסכת תענית (כ”א ע”ב) ,תנינא ,רבי יוסי אומר“ ,לא מקומו של אדם מכבדו ,אלע אדם מכבד את מקומו” .נישט די גוטע לאקאציע און שיינע בנין מאכט דעם מענטש ,נאר דער מענטש איז מכבד זיין פלאץ. חצר הקודש קאסוב איז פאר לאנגע יארן געווען נע ונד ,אן קיין פאסיגער מקום קבוע .די ריבוי העם וואס האט געלעכצט להסתופף בצל הקודש פון דעם צדיק ונשגב דער קאסובער רבי שליט”א צו הערן זיינע פייערדיגע תורה ,זיינע פלאמעדיגע תפלות ,זיינע קלוגע און פראקטישע עצה וחיזוק, זענען געגאנען צו יעדן מקום וואו דער רבי האט זיך געפינען. אסאך יארן האט מען פארברענגט אין געדינגענע פלעצער ,זיך געוואלגערט טרם באו אל המנוחה ואל הנחלה, אבער וואו אימער די מנין פון
| 22בארא פארק בבנינה
קאסובער רבי’ן האט זיך געפינען ,צי אין דעם געדינגענעם לאקאציע אין בנין בית רחל ,אדער סיי וואו ,האבן מאסן אידן אהין געצויגן להסתפח אל נחלת בית השם. אין די לעצטע יארן האבן געטרייע ידידי ומעריצי בית קאסוב זיך אריינגעווארפן און געקויפט א גרויסן שטח אין צענטער פון בארא פארק ,צו קענען אויפבויען דארטן א בית מדרש גדול ומפואר ,ווי עס פאסט פאר חסידי קאסוב. דער נייער שטח וועט זיין די פלאץ וואו עלי יניח צדיק את ראשו רובו ושולחנו, דער פלאץ וואו חסידים ואנשי מעשה וועלן זיך קענען דערוויקן מיט דעם אור גדול וואס ציט נאך אירע אורות למעלה בקודש פון צדיקי בית קאסוב און וויזניץ ,געמישט מיט תורה וחכמה, נגלה ונסתר. דארט וועט ווערן ארויפגעצויגן א
גרויסן בנין מיט אלע צרכי הקהלה, א בית המדרש מפואר מיט שטיבלעך פאר מנינים ,א מקוה מפוארה און א היכל השלחנות כראוי וכיאות. הר”ר חיים מאיר פישמאן וועלכער איז באהאווענט מיט די פארשריט פון די פלענער און געבוי פון חצר הקודש קאסוב ,דערציילט איבער א געוואלדיגע רוח פון פרישקייט ביי חסידים צו זעהן דעם פאקטישן געבוי און פראגרעס פון דעם פראיקט.
צום ערשט ,פארוואס בויעט מען א נייעם בית המדרש? עס איז שוין נישט געווען מעגליך אנדערש .די קהלה איז זיך צעוואקסן גאר גרויס און דער יעצטיגער צייטווייליגער בית המדרש פארנעמט שוין נישט דעם לחץ זו הדחק .מיר האבן אפגעקויפט דעם שטח פאר עטליכע יאר צוריק ,דארט האט מען אוועקגעשטעלט דעם צייטווליגער
דער הויפט שיינקייט וואס איז באוואוסט, איז דער פלאן צו בויען א הערליכן ארון הקודש וואס וועט זיין פונקטליך נאכגעמאכט לויט דעם ארון הקודש וואס איז געווען פארצייטנס ביים סבא קדישא בית ה’ ,און אצינד גרייט מען זיך צו בויען דעם נייעם בית המדרש הגדול.
ווי האלטן די טעכנישע פרטים? עס האלט שוין ביי די לעצטע פאזעס ,און בקרוב גייט מען שוין האפנטליך בויען .די עקספערטן און ארכיטעקטן האבן שוין באשטעטיגט זייערע פלענער און מען האפט אז דורכאויס דעם קומענדיגן זומער וועט מען זיך רוקן פאראויס און זוכה זיין צו באנייען דעם מקום קדוש ווי שנעלער.
וואס גייט זיין די שפיץ חידוש פון די נייע שול?
בארא פארק בבנינה
עס גייט האבן פארשידענע אינטערעסאנטע חידושים ווי עס פאסט פאר אזא מקום קדוש .אבער דער הויפט שיינקייט וואס איז באוואוסט ,איז דער פלאן צו בויען א הערליכן ארון הקודש וואס וועט זיין פונקטליך נאכגעמאכט לויט דעם ארון הקודש וואס איז געווען פארצייטנס ביים סבא קדישא ,בעל אהבת ישראל מוויזניץ זי”ע אין גראסווארדיין. דער אויבערשטער זאל העלפן אז די מלאכת הבניה זאל אנקומען שנעל און גרינג און מען זאל שוין בקרוב באנייען דעם הערליכן בנין בית המדרש ,בראשות פון מרן רבינו שליט”א.
•
פסח תשע”ט | 23
יד אפרים
5017 10TH AVE
בנין של חסד
ממלכת החסד
יד אפרים
אויסער בתי מדרשים און מוסדות החינוך פארדינט אונזער שטאט ערליך דעם טיטל “עיר החסד” ,צוליב די פילע ארגאניזאציעס און ארגוני החסד וואס דער שטאט אנטהאלט .פילע בנינים של חסדים זענען פארהאן אין אלע ווינקלן פון שטאט וועלכע העלפן ארויס אלע תושבי העיר .אין שפיץ פון זיי שטייט דער בארימטער “יד אפרים” וועלכע שטעלט צו עסן פאר די הונדערטער חולי ישראל און זייערע באזוכער אין שפיטאל. די הייליגע מוסד יד אפרים איז די פאן טרעגער פון די מצוה פון ביקור חולים. שוין צוואנציג יאר וואס “יד אפרים” איז געגרינדעט געווארן דורך איש החסד והמעש הרב ר’ שלום פסח גרינבערג שליט”א ,און איז גערופן געווארן על שם זקנו הגה”צ רבי אפרים אשרי זצ”ל .דער מייסד און ראש המוסד פירט אן מיט אלע פעולות החסד אין די גרויסע מאימאנידעס שפיטאל אין בארא פארק. די מוסד יד אפרים האלט אויף א לאקאציע נאנט צום שפיטאל פון וואו מאסן וואלונטירן פאקן פעקלעך מי פרישע עסן מדי יום ביומו און שבת בשבתו, און דערנאך ווערט עס אפגעפירט צום שפיטאל ,וואו עס דערקוויקן זיך די צובראכענע חולים ,בעלי שמחה פון פריש געבוירענע קינדער ,און זייערע נאנטע. אין דעם הערליכן לאקאציע פון יד אפרים
| 24בארא פארק בבנינה
קענען די וואלונטירן וואס לויפן ארום אין שפיטאל צו העלפן און מחזק זיין ,האבן א ווינקל ווי זיי קענען זיך אוועקזעצן און זיך אפרוען פון איין וואלונטעריע צום צווייטן. די ריזיגע פעולות פון יד אפרים שטעלן זיך קיינמאל נישט אפ ,און אצינד האבן די עוסקים בצרכי ציבור עס גענומען צום נעקסטן דרגא .זיי האבן אפגעקויפט אט דעם בנין מיטן פלאן אז דארט וועט ווערן איינגעריש אן ערנסטער אפאראט פון גמילות חסדים. מיר האבן זיך פארבינדן מיט דעם חשובן ראש המוסד ,הרב ר’ שלום פסח גרינבערג שליט”א איבער די גרויסארטיגע פלענער, און ער האט אונז געגעבן אן ערשט האנטיגער באריכט.
וואס איז דער ציל פון דעם נייעם בנין? מיר טוען דא ברוך השם אסאך גוטע זאכן, און מיר נויטיגן זיך אין א גרעסערע און בעסערע פלאץ .אויסער אונזערע ביז יעצטיגע אקטיוויטעטן ,וועלן מיר אין דעם בנין צושטעלן צימערן וואו קרובי המשפחה וועלן קענען נעכטיגן בשעת ווען מען דארף זיך ל”ע אויפהאלטן אין שפיטאל מיט א נאנטן .ווער עס האט שוין אמאל מיטגעהאלטן פארשטייט גוט דעם קאשמאר ,און ווייסט וואס עס באדייט
צו קענען האבן א געהעריגע בעט און א צוגעשטעלטע פלאץ צו נעכטיגן ,בשעת ווען מען דארף זיך אויפהאלטן אין שפיטאל מיט א נאנטן.
וויאזוי קענט איר פארנעמען אזא גרויסע אונטערנעמונג? עס איז טאקע גענוג שווער אנצוהאלטן מיט די געווענליכע פעולות ,אבער מען מוז טון מער מצוות און אייביג שטייגן .מיין טאטע, הגאון הצדיק רבי אשר זעליג גרינבערג זצ”ל ,דער ראש ישיבה פון שער אפרים וועלכער איז נפטר געווארן דעם ווינטער, פלעגט אלץ מרבה זיין מער תורה און מער חסד .איך פרוביר אויך נישט נאכצולאזן און בלייבן שטיין ,נאר אלץ גיין ווייטער און מרבה זיין פעולות החסד.
ווען פלאנירט מען זיך צו רוקן מיטן בנין? בעזר השם יעצט נאך יום טוב וועט מען אנהייבן בעטן די הילף פונעם ציבור צו קענען שאפן די נויטיגע פאנדן ,און מען האפט זיך צו רוקן שנעל און נישט זיך אפשטעלן פון די ארבעט ביז מען וועט זעהן בע”ה די פירות. מיר ווינטשן פארן ראש המוסד יד אפרים, אז ער זאל זוכה זיין צו העלפן אידן בעת שמחתם און שטענדיג ברענגען בשורות טובות.
•
4715 15TH AVE
ביהמ”ד הגדול
ד’באבוב
דאס ביהמ”ד פארמאגט א חשיבות זייענדיג דאס ארט ווי די פריערדיגע באבוב’ע רביים זכותם יגן עלינו האבן דארט אפגעראכטן זייער עבודת הק’ יארן לאנג. דער באבוב’ער ביהמ”ד איז אויך דער צענטער פארן גאנצע געגענט ,ווי מען דערקוויקט זיך מיט א ווארימע מקוה און ס’איז דארט צוגעשטעלט הונדערטער מניינים שחרית מנחה ומעריב און שיעורי תורה. טראץ וואס דער ביהמ”ד איז הערליך און פריש פון אינעווייניג צוליב וואס עס ווערט גוט געהאלטן ,האט די הנהלת
ווי נאר די הנהלת הקהילה האט באשטימט דעם איבערבוי פראיעקט ,האבן זיך באלד אריינגעווארפן די ריכטיגע עסקנים צו טרעפן דעם שענסטן דעזיין וואס איז פאסיג ,און ס’איז אויפגענומען א געניטער בוי מייסטער (קאנטראקטער) וואס זאל אנפירן מיט די ארבייט לנצח על מלאכת בית ד’. נאך א וויילע פון בויען איז פאראיאר פארענדיגט געווארן דער ערשטער טייל פונעם פראיעקט ,דער אריינגאנג און דער גאנצער געבוי ארום אויף די פופצענטע עוועניו. דער בנין איז באנייט געווארן פאראיאר אויף יום טוב שבועות ,בשעת ווען ס’איז
במשך דעם פארלאפענעם יאר איז די בוי ארבייט ווייטער איבערצובויען דעם איבריגן חלק פונעם געביידע פונדרויסן, און ס’איז ב”ה געמאכט געווארן גרויס פארשריט בס”ד. לויט ווי די עסקנים געבן איבער ,גרייט מען זיך אינגיכן אי”ה אראפצונעמען די סקעפאלד’ס פונעם בנין אויך אויפן חלק פון די ’48סטע גאס ,ווי ס’וועט בקרוב נתגלה דער פרישער חלק פונעם הערליכן געבוי מרהיב ביופיו. אויפן ’15טן עוועניו חלק ,בנוסף צום שיינעם געבוי פונעם בנין ,איז אויך איבערגעבויעט די לעקטער’ס צו נייע רייכע שיינעדיגע לעקטער’ס וועלכע געבט צו א הערליכן שיין צום בנין.
•
פסח תשע”ט | 25
בארא פארק בבנינה
דאס ביהמ”ד הגדול ד’באבוב שטייט שוין על מכונו אנגעהויבן פונעם יאר תשמ”ז בערך ,און זינט איז דאס דער תל תלפיות צו וועלכע אלע באבוב’ע חסידים פון דער גארער וועלט ווענדן זיך אהין ,בפרט אין די געהויבענע זמנים בימים טובים און שמחות אינעם חצר הקודש.
הקהילה באשלאסן איבערצובויען און איבערפרישן דאס גאנצע דרויסענדיגע סטרוקטור פונעם געביידע ,אויף א רייכן מלכות’דיג סטייל לויט ווי עס פאסט זיך פאר כבוד בית ד’ אויף היינטיגע סטאנדארטן.
געוועהן א עידן שמחה ביי כ”ק אדמו”ר מבאבוב שליט”א אין הויף ,דאס באנייען דעם הויפט טויער צום ביהמ”ד האט אסאך צוגעגעבן פאר וכבוד צו די גרויסע שמחה.
בית יצחק
4024 12TH AVE
בונים בית לה’
בית המדרש בית יצחק
אור אלטע יסודות
אין א נייעם פראכטפולן בנין
די סאמע עלטסטע בית המדרש אין שטאט בארא פארק מיט איר רייכע היסטאריע ווערט יעצט פארוואנדלט אין א נייע פראכטפולן בנין לתורה ולתפילה מיט אלע באקוועמליכקייטן להחזיר עטרה ליושנה ,לתועלת דעם גאנצן שטאט. די אור-אלטע ביהמ”ד “בית יצחק” וואס שטייט אויף ’12טע עוועניו ,ביי די ’41סטע גאס ,איז די סאמע עלטסטע שול אין שטאט .עס איז געגרינדעט געווארן דורך פארצייטישע רוסישע אידן וואס האבן געוואוינט דעמאלטס אין בארא פארק .וויבאלד א טייל פון זיי האבן געשטאמט פון די שטאט ליובאויטש ,דעריבער האבן זיי דאס גערופן “אנשי ליובאוויטש”. די שול איז געגרינדעט געווארן אין יאר תרס”ב ,ווען בארא פארק איז נאך
| 26בארא פארק בבנינה
געווען א שטיל-באוואקסענער דערפל מיט א מתי מעט אידן וואס האבן זיך אהינגעצויגן פון איסט-סייד. נאך לאנגע יארן פון שוואכקייט און אלטקייט וואס דער בית המדרש איז שוין טיילווייז ארויס פון באנוץ ,האבן עסקנים אונטערגענומען א מאסיוון פראיעקט צו פארוואנדלן דעם אור אלטע מקום קדוש אין א שפאגל-נייעם פראכטפולן צענטער פאר תורה ותפלה, א מעכטיגע שול מיט אלע צוגעהערן, מנינים צענטערן ,א פראכטפולן מקוה, א היכל התורה ,לשם ותפארת פאר די גאנצע געגנט. עס ווערט מקוים די ברכה “אבן מאסו הבונים היתה לראש פינה!” די אור אלטע ביהמ”ד וואס אידן האבן געבויעט מיט איבער הונדערט יאר צוריק ,איז שוין אין זייער א שווערע
צושטאנד .די אלטע מקום קדוש ווי עס האבן געדאווענט פארצייטישע אידן אין די דעמאלטס’דיגע אמעריקע באקומט א פנים חדשות ,א פרישקייט צו ווערן א פעסטע מקום תורה ותפלה. די זקני הקהילה ווארטן בכליון עינים אויפן נייעם שול דער לאנגיעריגער פרעזידענט פון די שול הרבני הנכבד ר’ חיים יעקב ווייסמאן הי”ו ,און דער טרעזשורער הרבני הנכבד ר’ שמעון ווייס הי”ו, וועלכע זענען שוין אקטיוו אין דעם בית המדרש מיט הארץ און געפיל פאר א יובל יארן ,געבן איבער אפאר שטריכן איבער די שול און איר פראגרעס. די אור אלטע שול ווערט באשיינט פון די צוויי זקנים יקרים וואס זענען שוין עומד על משמרתם אין די שול פאר
עס איז געגרינדעט געווארן דורך פארצייטישע רוסישע אידן וואס האבן געוואוינט דעמאלטס אין בארא פארק. וויבאלד א טייל פון זיי האבן געשטאמט פון די שטאט ליובאויטש, דעריבער האבן זיי דאס גערופן “אנשי ליובאוויטש”
מיר געבן איבער דאס ווארט פארן ראש הקהל ,הר”ר חיים יעקב ווייסמאן:
קענט איר מיטטיילן איבער די היסטאריע פון דעם שול? מיט הונדערט יאר צוריק איז בארא פארק געווען אנדערש ווי היינט ,די שול איז נישט געווען חסידיש דעמאלטס, עס האבן געדאווענט דא קארפאטישע אידן ,בוכארישע אידן ,אלע סארטן אידן .מען האט פיין געדאווענט .מען
דער שול איז אלץ געווען א פול געפאקטער שול .עס זענען געווען קרוב צו הונדערט קביעות’דיגע מעמבערס וואס האבן זיך געקענט .איך געדענק אז איך האב געדארפט לאנג ווארטן צו באקומען א זיץ ,א מקום קבוע ,ווייל אין גאנצן שול איז געווען אויסגעקויפט די זיצן. די שול איז געווען א געשמאקע מקום. אנדערש ווי היינט ,זענען רוב פון זיי זענען געווען ארבעטערס וואס האבן שווער געהארעוועט א גאנצע וואך .שבת איז געווען די פרייליכסטע צייט ווען אלע חברים טרעפן זיך און מען פרייט זיך .די שול איז געווען א פרייליכע מקום .איך געדענק ,מיט אסאך יארן צוריק ,ביים קידוש ,יונגע און אלטע,
עס איז געווען דא געשמאק אמאל! אלע סארטן שמחות זענען געפראוועט געווארן אין שול און דא איז געווען די צענטער פון די גאנצע געגענט.
ווער איז געווען דער רב פון די שול? מיר האבן געהאט גאר חשובע רבנים, הגאון רבי יצחק דוב אושפאל זצ”ל, וועלכער איז געווען רב פאר אסאך יארן. הגאון רבי יצחק רייטפארט שליט”א, הרב שווענדער ,און הרב ר’ ישראל חיים סאמעט שליט”א .די רבנים האבן געלערנט מיט אונז ,יעדן טאג א שיעור גמרא תוספות און הלכה און שבת’דיגע דרשות.
פסח תשע”ט | 27
בארא פארק בבנינה
לאנגע יארן .דער טייערער ראש הקהל ר’ יאנקל ווייסמאן הי”ו וועלכער טראגט שוין די עול פון די שול אסאך יארן מיט זיין ווארעמע שמייכל און האלט די שול בתפארתו ,און דער חשובער טרעזשורער ר’ שמעון ווייס הי”ו ,א וואוילער איידעלער איד ,משרידי דור הישן ,וועלכע האבן מיטגעטיילט זייערע געפילן.
האט געדאווענט מיט א פרייליכקייט ,עס זענען געווען גוטע חזנים.
אלעס פרייט זיך און מאכט א לחיים.
בית יצחק
אין די לעצטערע יארן איז די היסטארישע שול געווארן גאר אלט ,זאכן זענען זיך צעפאלן און מען האט איינגעזען אז מען מוז עפעס טון אריינצוברענגען א פרישקייט אין דעם אלטן מקום .די קאסטן צו ווייטער אויפהאלטן און רענאווירן אזא אלטע בנין איז צו גרויס ,אפילו די פונדאמענטן זענען שוין פארשימלט און צעפאלן
וועלכע חזן געדענקט איר דאווענען אין דעם שול? איך געדענק דעם חזן ר’ לייבעלע וואלדמאן ,אוי הוי האט ער געדאווענט!
וואס האט זיך לעצטנס געטוישט אז מען דארף איבערבויען? אין די לעצטערע יארן איז די היסטארישע שול געווארן גאר אלט, זאכן זענען זיך צעפאלן און מען האט איינגעזען אז מען מוז עפעס טון אריינצוברענגען א פרישקייט
| 28בארא פארק בבנינה
אין דעם אלטן מקום .די קאסטן צו ווייטער אויפהאלטן און רענאווירן אזא אלטע בנין איז צו גרויס ,אפילו די פונדאמענטן זענען שוין פארשימלט און צעפאלן.
פארוואס אראפווארפן דעם בנין ,קען מען נישט איבערבויען ווי עס שטייט און גייט? רענאווירן וואלט געקאסט שווערע מיליאנען .די עקספערטן האבן אינספעקטירט דעם גאנצן בנין און געזאגט זייער קלאר אז מען קען דאס
נישט פארריכטן ,די יסודות זענען אזוי צובראכן אז די איינציגסטע און די בעסטע עצה איז עס אראפצואווארפן און אויפבויען פון פריש .אזוי קען מען אויך מאכן א שיינע מקוה ,א שמחה זאל פאר א שטיקל הכנסה פארן בית המדרש ,און אזוי ווייטער.
איז אונטערגעקומען עפעס קריטיק קעגן אראפווארפן דעם אלטן בנין? יא ,מענטשן האבן געפרעגט :היתכן מען גייט אראפווארפן א בנין בית המדרש? אבער הלכה’דיג איז דאס
כולו אומר כבוד :דער מאיעסטעטישער אויסקוקן פונעם צוקונפטיגן ביהמ”ד בעז”ה
אנדערע זאגן אז וויבאלד עס איז א אלטע היסטארישע שול ,מוז מען עס האלטן פאר די היסטארישקייט און מען טאר עס נישט איבערבויען.
אויב איינער זארגט זיך פאר די שול איז עס מיר מיט ר’ שמעון’ען און די פארבליבענע מעמבער’ס וואס ארבייטן אינאיינעם מיט אונז שוין יארן לאנג .אויב איינער זארגט זיך פאר די היסטארישקייט איז עס איך .איך זארג מיר פאר די שול וואס איך געדענק, מיינע אלטע חברים און מיינע יונגערע
אבער איך פארשטיי בכלל נישט די טענה .די עיקר איז אז עס איז א שול ווי אידן דאווענען ,א מקום קדוש .דאס אז
איינער האט געזאגט מען זאל מאכן דא טורס צו באטראכטן די שול ,אבער מיר ווילן א בית מדרש נישט שפירן ווי מען איז אין א מוזעאום .קריטיקירן קען מען אייביג ,אלעס איז נארישקייטן .די גבאים פון די שול און אסאך מבינים האבן מחליט געווען אז כדי דער שול זאל האבן א קיום מוז מען עס איבערבויען און מאכן א נייע הערליכע שול .מיר האבן זייער שיינע פלענער און עס קומט אם ירצה השם א שיינע הערליכע שול מיט וואס מיר וועלן זיין זייער שטאלץ בע”ה.
פסח תשע”ט | 29
בארא פארק בבנינה
נישט קיין פראבלעם .די קהילה האט אנגעפרעגט ביי דיינים וגדולי הוראה אויב מען מעג עס טון ,און די דיינים האבן געפסקנט כדת וכדין אז מען מעג אראפווארפן א בית המדרש כדי איר צו אויפבויען שענער .און נאכדערצו אז א נייע בנין וועט קענען האבן א הכנסה פאר די ביהמ”ד און מאכן די מקום א בליענדע מקום תורה ותפלה.
עס איז היסטאריש געבט צו און מאכט דאס פלאץ חשובער ,עס איז אבער נישט קיין לענדמארק פלאץ וואס מען האלט פאר היסטאריע ,מיר ווילן עס נישט פאר א מוזעאום ,מיר ווילן א לעבעדיגע שיינע בית המדרש וואס מען קען נוצן צו לערנען און דאווענען מיט הרחבת הדעת ,אזוי ווי איך בין געוואוינט פון אלע יארן ,איך וויל נישט קיין מוזעאום.
יארן .אבער איך וויל נישט עס זאל בלייבן א טויטע צעפאלענע שול ,איך וויל א פלאץ וואס די געגנט זאל קומען, איך וויל א שיינע מקום קדוש.
בית יצחק דער הערליכער און ריזיגער היכל ביהמ”ד הגדול
מיר האבן שיינע פלענער צו בויען א ריזיגע צען טויזנט פיסיגער בית המדרש ,א ‘מעסטערפיעס’ פון א שיינע שול, אזוי ווי אידישע שולן פלעגן אמאל אויסקוקן, לעכטיג ,שיין, א הויכע דאך, א הערליכע ברייטע מקוה ,א שמחה זאל ,און שטיבלעך צום דאווענען ,אזוי אז די שול וועט פריש ווירבלען מיט מתפללים | 30בארא פארק בבנינה
איך וויל אנהאלטן מיין 45יאר גבאות ,אבער אינעם נייעם שול! דער זקן מופלג פון איבער די תשעים בליעה”ר ,דער מלחמה איבערלעבער, הרבני הישיש ר’ שמעון ווייס הי”ו עמו”ש, וועלכער פירט שוין אן דאס גבאות פאר 45יארן .לייגט צו מיט זיין דעת זקנים זיינע נאסטאלגישע זכרונות פון דעם שול ,און זיין האפנונג אויף איר החזרת עטרה ליושנה.
וויאזוי איז די גבאות היינט צוטאגס? ברוך השם איך פרוביר אנצוהאלטן ,טראץ וואס איך בין איבער די ניינציג ...אבער די שול איז שוין נישט אזוי ווי אמאל .היינט איז עס יונגעלייט מיט שטריימלעך און גרויסע משפחות ,מען זאגט היינט “מתנה לבית המדרש ”....נו ,אז מען האט נישט האט מען דאך נישט... אזוי קען מען דאך נישט צולאנג אנהאלטן מיט אן אלטן שול וואס צעפאלט ,האפן מיר צו מאכן א שיינע נייע שול און איך האף עס צו דערלעבן .איך האף צו טאנצן דא ביים חנוכת הבית און צו דערלעבן א שיינעם הכנסת ספר תורה אינעם נייעם שול בעזרת השם.
דער שול איז מיין היים! אין יאר 1974 בין איך געקומען אהער ,פון שטאט סעליש .נאכן קריג בין איך געווען ביי די קאמוניסטן און עס האט געדויערט ביז איך האב געקענט פון דארט ארויסקומען. דאהי איז דאס געווען מיין ערשטע שול. א פיינער שול איז עס געווען ,מען האט געלעבט און געדאווענט דא.
וואס זענען די פלענער פון דעם שול?
מיט 45יאר צוריק האט מען מיר מכבד געווען מיט דאס גבאות .אמאל איז געווען דא א בעל-בתיש’ער עולם ,מען האט געצאלט מעמבערשיפ און גע’שנדר’ט אין גרויסן .איך געדענק ,אמאל איז א גבאי געווען א גבאי .איך פלעג ארומגיין צו מענטשן אינדערהיים אפנעמען די נדרים ונדבות.
מיר האבן שיינע פלענער צו בויען א ריזיגע צען טויזנט פיסיגער בית המדרש, א ‘מעסטערפיעס’ פון א שיינע שול, אזוי ווי אידישע שולן פלעגן אמאל אויסקוקן ,לעכטיג ,שיין ,א הויכע דאך, א הערליכע ברייטע מקוה ,א שמחה זאל, און שטיבלעך צום דאווענען ,אזוי אז די שול וועט פריש ווירבלען מיט מתפללים.
דער פראכטפולער אריינגאנג צום נייעם שוהל בעז”ה
די מקוה מיט די צוויי ריזיגע בורות בעז”ה
דער גרויסער היכל התורה
ווי האלט מען מיטן בויען? די פלאן פארן נייעם ביהמ”ד האט שוין
ג ד ו ל
ווער טראגט דעם עול פון די גרויסע הוצאות? אונזער געטרייער גבאי הר”ר אשר גליק וועלכער איז איבערגעגעבן פאר דעם בית המדרש בלב ונפש ער ארבעט
י ה י ה
כ ב ו ד
בקרוב וועלן מיר אינפארמירן איבער דעם מעמד הנחת אבן הפינה פארן נייעם הערליכן ביהמ”ד .ווי שיין וועט זיין ווען אויפן אלטן פלאץ פונעם אלטן בנין וועט שטיין איינס פון די שענסטע בתי מדרשים אין שטאט ,ברוב פאר והדר.
•
ה ב י ת
ה ז ה ! פסח תשע”ט | 31
בארא פארק בבנינה
העכער דעם בית המדרש פלאנען מיר צו בויען דירות .דאס איז גאר א גוטע דיעל פאר די בית המדרש ,אז עס וועט אויך זיין דירות ,מען וועט בויען מער שטאקן, און די הכנסות פון די דירות וועלן קענען דעקן דעם חלק הארי און זיכער מאכן עס זאל קענען אנגיין מיט א שטארקייט.
ב”ה באקומען די נויטיגע פערמיטן און מען האפט צו קענען בקרוב זעהן די גרויסע פראגרעס און די אויפבוי פון דעם הערליכן בנין.
דערויף און ברוך השם ער טויגט גאר גוט.
אינעם קומעדיגן נומער וועלן מיר אי”ה ברייט באריכטן די פארשריט אין די פאלגענדע קהילות און מוסדות התורה בעירינו עיה”ת בארא פארק:
• ביהמ”ד קליינווארדיין • מוסד כפיים • ביהמ”ד זלאזיץ • תלמוד תורה בעלזא • ביהמ”ד בעלעד • ביהמ”ד סקווירא 44 • ביהמ”ד תפארת אליעזר און נאך פילע גאר אינטרעסאנטע פראיעקטן
בארא פארק בבנינה צו באקומען אונזערע קומעדיגע אויסגאבעס אדער צו באשרייבן אייערע בנינים קענט איר זיך ווענדן צו אונז
BoroParkBuilding@gmail.com
| 32בארא פארק בבנינה