ARCHITECT τεύχος 17 by BOUSSIAS

TEYXOΣ #17 | ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

TIMH: 9€ | ISSN 2732- 8732

PROLIGHT: 45 χρόνια αρχιτεκτονικός φωτισμός υψηλών προδιαγραφών

Η ΑΝΑΚΑΊΝΙΣΗ, ΠΥΛΏΝΑΣ ΤΗΣ «ΠΡΆΣΙΝΗΣ» ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΈΣ ΦΩΤΙΣΜΟΎ ΠΟΥ ΤΟΝΊΖΟΥΝ ΤΟΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΌ ΣΧΕΔΙΑΣΜΌ

ΥΦΆΣΜΑΤΑ & ΛΕΥΚΆ ΕΊΔΗ: Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΉ ΣΦΡΑΓΊΔΑ ΕΝΌΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΊΟΥ

CONTENTS

10 Η ανακαίνιση, πυλώνας της «πράσινης» αρχιτεκτονικής

NEWS

ΟPINION Δημήτρης Κοκκώνης: Όσα παρουσίασε το Ινστιτούτο Χρωμάτων στο Building Material Show

MATERIALITY & DESIGN 10 34 44 52

Η ανακαίνιση, πυλώνας της «πράσινης» αρχιτεκτονικής Εφαρμογές φωτισμού που τονίζουν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό Υφάσματα & Λευκά είδη: Η αισθητική σφραγίδα ενός ξενοδοχείου Σύγχρονες αρχιτεκτονικές τάσεις για τη μόνωση

COVER STORY PROLIGHT: 45 χρόνια αρχιτεκτονικός φωτισμός υψηλών προδιαγραφών

PROLIGHT: 45 χρόνια αρχιτεκτονικός φωτισμός υψηλών προδιαγραφών

EVENT the Architect Show 2023: Στις 8-9 Δεκεμβρίου, στο Metropolitan Expo

FOCUS IN INTERIOR DESIGN

www.architectmag.gr

Αρχισυντάκτης Γιάννης Πισπιρίγκος

Συντάκτης Γιώργος Κατσιμιλής Κατερίνα Τσιτούρα

Υπεύθυνη Διαφήμισης Kατερίνα Καλαμπόκα kkalampoka@boussias.com

Γραφίστρια Χρύσα Δανιηλίδου

Φωτογράφος Κορνήλιος Σαραντίογλου

Υπεύθυνη Συνδρομών Σταυρούλα Τσιγκάκου stsigkakou@boussias.com

Λογιστήριο Κωσταντίνος Χασιώτης

Εκδότης

Dos Margaritas: Γαστρονομικός προορισμός με αρχιτεκτονική φινέτσα

Μιχάλης Μπούσιας

CASE STUDY

Κατερίνα Πολυμερίδου

Pine Residences: Πολυτελείς κατοικίες ανάμεσα στα πεύκα της Πεντέλης

Λήδα Πλατή

Διευθύντρια Περιοδικών Εκδόσεων Group Αdvertising Director Ετήσια Συνδρομή: 78€

UPCOMING ARCHITECTURAL PROJECTS 56

34 Εφαρμογές φωτισμού που τονίζουν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Slow Living Resort in Cyclades της Potiropoulos+Partners Ένας LΩTOS περιμένει να ανθίσει

HOSPITALITY ARCHITECTURE & DESIGN OHLIVE Villas: Εξοχικές κατοικίες στη Σκιάθο με άπλετη θέα

ΚΛΑΔΙΚΑ ΜΕΣΑ ΜΟΝ ΙΚΕ Λ. Κηφισίας 125-127 - Αθήνα Τ.Κ. 115 24 Κτίριο Cosmos Center Τ.: 210 710 2452 Κωδικός ΕΛΤΑ: 21-0188 ISSN: 2732 - 8732

EDITORIAL

Η αρχιτεκτονική κατά της κλιματικής αλλαγής Με τη συμβολή της τεχνολογίας, μπορεί να σχεδιαστεί ένα βιώσιμο μέλλον Με την τεχνογνωσία τους στον σχεδιασμό του δομημένου περιβάλλοντος, οι αρχιτέκτονες έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να προωθήσουν πιο βιώσιμες πρακτικές κατασκευής. ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΙΓΚΟΥ Εditor in Chief

α έντονα πλημμυρικά φαινόμενα που βιώσαμε πολύ πρόσφατα στη χώρα μας, και όσα παρατηρούμε συχνά σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, αποδεικνύουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ. Δυστυχώς, δεν είμαστε στην αρχή του φαινομένου, για να υποθέσουμε ότι έχουμε αρκετό χρόνο να προετοιμαστούμε. Τα χειρότερα είναι εδώ, και απαιτούνται δραστικές λύσεις. Με ποιους τρόπους, λοιπόν, μπορεί η αρχιτεκτονική να βοηθήσει σε αυτόν τον στόχο; Ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους οι αρχιτέκτονες μπορούν να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή είναι ο σχεδιασμός κτιρίων που είναι ενεργειακά αποδοτικά και χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οικοδομικά υλικά υψηλής απόδοσης, βελτιστοποιημένος προσανατολισμός κτιρίου και στρατηγικές παθητικού σχεδιασμού, όπως ο φυσικός αερισμός και ο φυσικός φωτισμός, μπορούν όλα να συμβάλουν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και στην προώθηση της βιωσιμότητας. Οι αρχιτέκτονες ενσωματώνουν επίσης ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ηλιακούς συλλέκτες και γεωθερμικά συστήματα θέρμανσης και ψύξης, για να μειώσουν την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, οι έξυπνες τεχνολογίες κτιρίων, όπως ο αυτοματοποιημένος φωτι4

σμός και τα συστήματα HVAC, μπορούν να μειώσουν περαιτέρω την κατανάλωση ενέργειας και να προωθήσουν τη βιωσιμότητα. Μια άλλη βασική πτυχή της απάντησης της αρχιτεκτονικής στην κλιματική αλλαγή είναι η χρήση βιώσιμων υλικών και κατασκευαστικών πρακτικών. Τα αειφόρα υλικά, όπως το μπαμπού, το ανακυκλωμένο ξύλο και ο ανακυκλωμένος χάλυβας, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα των δομικών υλικών και στη μείωση των απορριμμάτων. Επιπλέον, οι αρχιτέκτονες διερευνούν νέες τεχνικές κατασκευής, όπως η προκατασκευή και η αρθρωτή κατασκευή, που μπορούν να μειώσουν τα απόβλητα κατασκευής και να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας κατά τη διαδικασία κατασκευής. Οι αρχιτέκτονες μπορούν τέλος να υποστηρίζουν πολιτικές δράσης για το κλίμα που προωθούν βιώσιμες οικοδομικές πρακτικές και μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι αρχιτέκτονες οφείλουν να πιέζουν για πολιτικές που ενθαρρύνουν τη χρήση βιώσιμων υλικών, προάγουν την ενεργειακή απόδοση και υποστηρίζουν την υιοθέτηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Συνεργαζόμενοι με φορείς χάραξης πολιτικής και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, οι αρχιτέκτονες μπορούν να βοηθήσουν στη διαμόρφωση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

NEWS

ΈΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ARCHITECT ΤΑ ΚΟΡΥΦΑΊΑ ΈΡΓΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉΣ ΤΟΥ BIM CONFERENCE Παρουσία περισσοτέρων των 250 μηχανικών από την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη διεξήχθη το BIM Conference, το συνέδριο το οποίο είναι αποκλειστικά αφιερωμένο στην τεχνολογία του Building Information Modelling, που αποτελεί παγκοσμίως τον key enabler της ψηφιακής εποχής της βιομηχανίας των Κατασκευών και Υποδομών. Το συνέδριο είναι μια συνδιοργάνωση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) και της BOUSSIAS Events και διεξήχθη υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και της EU BIM Task Group. Είχε την Τιμητική Υποστήριξη των ΠΕΔΜΕΔΕ, ΠΕΣΕΔΕ, ΣΑΤΕ και ΣΕΓΜ, ενώ χορηγοί του συνεδρίου ήταν οι εταιρείες I4byDesign, PwC, SALFO, TUV Hellas (TUV Nord). Στο Architect Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου θα περιγραφούν τα έργα αρχιτεκτονικής που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου BIM Conference, με στόχο την ανάδειξη της μείζονος συμβολής του ΒΙΜ στην αναβάθμιση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων και την επίτευξη των στόχων μείωσης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του δομημένου περιβάλλοντος και βιωσιμότητας συνολικά.

Δεκατρία έργα Ελλήνων αρχιτεκτόνων στις υποψηφιότητες των EUmies Awards Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Fundació Mies van der Rohe ανακοίνωσαν τον Οκτώβριο τους υποψηφίους για το Βραβείο Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2024 / Βραβεία Mies van der Rohe (EUmies Awards). Συνολικά 362 σημαντικά έργα επιλέχθηκαν που έχουν πραγματοποιηθεί σε 38 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. Ανάμεσα στις προτάσεις βρίσκονται και 13 έργα Ελλήνων αρχιτεκτόνων που έχουν πραγματοποιηθεί στην ελλαδικό χώρο την τελευταία διετία. Η κριτική επιτροπή θα επιλέξει τώρα 40 εξαιρετικά έργα και στη συνέχεια θα επισκεφθεί τους φιναλίστ, μια ευκαιρία να πάρει συνεντεύξεις με τους αρχιτέκτονες, τις ομάδες τους, τους πελάτες του έργου και εκείνους τους ανθρώπους για τους οποίους τα έργα έχουν αντίκτυπο. Τον Ιανουάριο 2024 θα ανακοινωθούν τα 40 έργα που προκρίθηκαν, τον Φεβρουάριος θα ανακοινωθούν οι φιναλίστ και τον Απρίλιο οι νικητές. Δείτε τις υποψηφιότητες στο miesarch.com

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Τα 5 σημεία αλλαγής που πρέπει να γνωρίζετε για το νέο 100% Hotel Show 2023

ε την ξενοδοχειακή αγορά να μετουσιώνεται σε κάτι εντελώς νέο, καθώς τα καταλύματα αποκτούν πλέον πιο συγκεκριμένη ταυτότητα με κατεύθυνση προς τον Τουρισμό Πολυτελείας, αλλά και τον εκθεσιακό τομέα να αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις λόγω της κατακόρυφης αύξησης του κόστους κατασκευής περιπτέρων, το νέο 100% Hotel Show προχωράει στην πιο τολμηρή του αλλαγή. Έτσι, στην επικείμενη Διοργάνωση της Demand Fairs & Media, που θα λάβει χώρα στις 18-20 Νοεμβρίου στο MEC Παιανίας, παρουσιάζεται ένα νέο είδος Έκθεσης με έμφαση στην ανάδειξη των Αναβαθμισμένων Καταλυμάτων, που μπορούν να αποτελέσουν ουσιαστικό πυλώνα της νέας εποχής του ελληνικού τουρισμού, αλλά και στις Conceptual Προτάσεις Περιπτέρων, που θα διευκολύνουν τη φιλοξενία μεγάλης γκάμας πραγματικών Λύσεων, για ουσιώδεις επαγγελματικές συμφωνίες.

Έμφαση στα πολυτελή ξενοδοχεία & τα εναλλακτικά καταλύματα

Στο επίκεντρο της έκθεσης μπαίνουν τα πολυτελή ξενοδοχεία, αλλά και εναλλακτικές μορφές τουρισμού όπως αγροτουριστικά καταλύματα & glambing, οργανώνονται δράσεις στo luxury segment και παρουσιάζονται νέες εταιρείες με ειδικές υπηρεσίες και προϊόντα.

Νέο concept περίπτερων & παρουσίασης ξενοδοχειακών λύσεων

Εκτός από τα περίπτερα ειδικής κατασκευής από τους εκθέτες, η Διοργάνωση (κατόπιν προσεκτικής μελέτης) έχει δημιουργήσει νέους, conceptual τύπους αναβαθμισμένων περιπτέρων, με ιδιαίτερο design, αλλά ελεγχόμενο κόστος. Στόχος είναι να διευκολυνθούν οι εταιρείες που διαθέτουν ιδιαίτερες λύσεις και έχουν αξιολογηθεί θετικά από την ομάδα του 100% Hotel Show να συμμετέχουν, ξεπερνώντας το εμπόδιο του κατασκευαστιΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

κού κόστους του περιπτέρου. Μ’ αυτόν τον τρόπο, γίνεται πιο ουσιώδης η επίσκεψη ξενοδόχων, επαγγελματιών τουρισμού και αρχιτεκτόνων, συναντώντας μεγάλη ποικιλία προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά και πιο ξεκάθαρη επικοινωνία των σχετικών λύσεων.

Δημιουργία ενότητας νέων τουριστικών επενδύσεων

Διαμορφώνεται ειδική περιοχή ανάπτυξης νέων καταλυμάτων με παρουσίαση χρηματοδοτικών λύσεων, real estate και εύρεση του κατάλληλου αρχιτεκτονικού γραφείου αλλά και κατασκευαστικής εταιρείας, που αποτελούν κομβικά σημεία της ξενοδοχειακής ανάπτυξης.

Αφιέρωμα ανακαίνισης ξενοδοχείων & βιλών Δημιουργούνται ειδικές ενότητες με παρουσιάσεις επίπλων και αντικειμένων αλλά και παρουσίασης έργων τέχνης, ενώ οι ξενοδόχοι μπορούν να μιλήσουν άμεσα με τους διακοσμητές για νέες ιδέες σχετικά με την ανακαίνιση του καταλύματός τους.

Συνέδριο ξενοδοχειακών πωλήσεων & χωρίο τεχνολογίας

Με τις πωλήσεις να αποτελούν τη νούμερο ένα ανάγκη για τα ξενοδοχεία, θα στηθεί ένα ειδικό stage που θα αφορά καθαρά την ανάπτυξη πωλήσεων, όπου θα παρουσιαστούν προτάσεις για το 2024 από τις κορυφαίες εταιρείες του κλάδου. Περιμετρικά του stage θα στηθεί το πρώτο χωριό ξενοδοχειακής τεχνολογίας, αλλά και συμβουλευτικής για θέματα κερδοφορίας και revenue. Το 100% Hotel Show ξεκινάει το Σάββατο 18 Νοεμβρίου στο MEC Παιανίας. Για την είσοδό σας μπορείτε να κάνετε δωρεάν εγγραφή στην ιστοσελίδα της διοργάνωσης, ενώ προτείνεται να κλείσετε εγκαίρως ραντεβού με τους εκθέτες που σας ενδιαφέρουν. 7

NEWS

Η κλιματική αλλαγή και ο τουρισμός στο επίκεντρο του Συνεδρίου Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού Θ

α μπορούσαμε να συγκρίνουμε την, κατά τα φαινόμενα, ιλιγγιώδη ανάπτυξη του τουρισμού με ιστορικά milestones, όπως το μεταπολεμικό boom, την επανάσταση των smartphones ή την εποχή του Cloud Computing and Big Data; Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σαφές ότι η αρχιτεκτονική δύναται να δώσει λύσεις – ή να ολιγωρήσει – για μία σειρά από φλέγοντα ζητήματα. Σε αυτά τα ζητήματα προστίθεται, με καθοριστική δυναμική για το μέλλον, η μεγάλη πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Εν αναμονή του COP28, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχει ήδη ξεκινήσει διεθνώς η συζήτηση γύρω από πολιτικές και πρωτοβουλίες - όπως η καθορισμός στόχων για τη μείωση των

εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η προώθηση πρακτικών βιώσιμου τουρισμού και η παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη βιώσιμων υποδομών τουρισμού - με στόχο την αντιμετώπιση απειλών, όπως τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η αύξηση της στάθμης της θάλασσας, η έλλειψη νερού, η ερημοποίηση, η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, οι αλλαγές στη θερμοκρασία και οι δυνητικές συγκρούσεις για τους φυσικούς πόρους.

οιος θα είναι ο ρόλος της αρχιτεκτονικής •Π στη χάραξη αυτής της νέας εποχής;

οιες είναι οι πραγματικές όψεις •Π

της αειφορίας, οι οποίες θα συμβάλουν στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του τουρισμού και με ποιον τρόπο, παράλληλα, θα δημιουργήσουν το υπόβαθρο για την ικανοποίηση των ταξιδιωτών;

ώς συμβιβάζεται η αυθεντικότητα •Π

και ο χαρακτήρας ενός τόπου με τον διεθνή χαρακτήρα των προτεραιοτήτων και στρατηγικών;

ε ποιες άλλες τάσεις •Μ

του μακροπεριβάλλοντος αλληλεπιδρούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, επηρεάζοντας τον τουρισμό; Μπορεί η αρχιτεκτονική να βοηθήσει;

Αυτές τις θεματικές θα καλύψει το Συνέδριο Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού, το οποίο διοργανώνει η Design Ambassador και το Archisearch.gr, σε στρατηγική συνεργασία με το Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου και τις αιγίδα του Δήμου Χανίων. Το συνέδριο τελείται με τις αιγίδες του Δήμου Χανίων, ΣΕΤΕ, Ένωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου, Ρεθύμνου, Χανίων. 8

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

OPINION Το υ ΔΗΜΉΤΡΗ ΚΟΚΚΏΝΗ

Συνιδρυτή Ινστιτούτου Χρωμάτων (Institute of Coating Technologies/IoCT)

Όσα παρουσίασε το Ινστιτούτο Χρωμάτων στο Building Material Show Το Ινστιτούτο Χρωμάτων συμμετείχε στο 1ο Building Material Show, που διοργανώθηκε με επιτυχία στο ποδηλατοδρόμιο του ΟΑΚΑ. Το event έλαβε χώρα στις 23 και 24 Σεπτεμβρίου και πλήθος επισκεπτών περιηγήθηκαν στους χώρους της έκθεσης.

ομάδα του IoCT ήταν εκεί για να συζητήσει, να ενημερώσει και να ανταλλάξει απόψεις με επαγγελματίες του κλάδου, συνεργάτες, φίλους και άλλους ενδιαφερόμενους. Πιο συγκεκριμένα οι επισκέπτες ενημερώθηκαν για τα τρέχοντα και πολύ επιτυχημένα εκπαιδευτικά προγράμματα κατάρτισης «Τεχνίτη Βαφέα» και «Τεχνολογίας Χρωμάτων». Η κατάρτιση Τεχνίτη Βαφέα απευθύνεται σε επαγγελματίες που θέλουν να εκσυγχρονίσουν και να ολοκληρώσουν τις γνώσεις τους, καθώς επίσης και να τελειοποιήσουν την τεχνική τους στην προετοιμασία των επιφανειών προς βαφή και την εφαρμογή του χρώματος, δίνοντας παράλληλα έμφαση στις σύγχρονες περιβαλλοντικές απαιτήσεις και σε θέματα υγείας και ασφάλειας. Με την απόκτηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να πιστοποιήσουν τις ικανότητές τους με βάση το διεθνές πρότυπο ISO/IEC 17024 στην ειδικότητα «Τεχνίτης Βαφέας» από τον διαπιστευμένο φορέα TÜV AUSTRIA HELLAS, σε ένα πρόγραμμα που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο. Η κατάρτιση στην Τεχνολογία Χρωμάτων αποτελεί ένα εκπαιδευτικό εργαλείο που απευθύνεται σε όλους τους επαγγελματίες του κλάδου που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το χρώμα και την εφαρμογή του. Αρχιτέκτονες, πολιτικοί μηχανικοί, χημικοί, χημικοί μηχανικοί, στελέχη εταιρειών, βιομηχανιών και χρωματοπωλείων έχουν ήδη παρακολουθήσει με επιτυχία το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Εκτός από αυτά τα προγράμματα, οι επισκέπτες έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για τις νέες και καινοτόμες δράσεις του Ινστιτούτου. Μία από αυτές είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των περιβαλλοντικών δηλώσεων προϊόντων (EPD). Οι EPD που εκδίδονται από το Ινστιτούτο πληρούν όλες τις απαιτήσεις για LEED, BREEAM, Zero Carbon Challenge, Living Building Challenge και άλλες διεθνείς και ευρωπαϊκές αξιολογήσεις. Μηχανικοί, τεχνικοί αλλά και βαφείς που ασχολούνται με βιομηχανικές βαφές ενημερώθηκαν για το σύστημα εκπαίδευσης και ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

πιστοποίησης FROSIO. Το Ινστιτούτο σε συνεργασία με τον διεθνή εκπαιδευτικό φορέα Paint-Inspector.Com (PIC) διοργανώνει κάθε χρόνο στην Ελλάδα το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Το FROSIO είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο σύστημα κατάρτισης και πιστοποίησης επιθεωρητών βαφών (coating inspectors). Η παρουσίαση από την ομάδα του IoCT του νέου αποκτήματος Virtual Reality Spray αποτέλεσε σημείο έντονου ενδιαφέροντος και όλοι οι επισκέπτες ενθουσιάστηκαν με τη χρήση του καινοτόμου προσομοιωτή βαφής. Το Ινστιτούτο έχει την τιμή να αποτελεί τον αποκλειστικό διανομέα του προσομοιωτή της Skillveri Metaverse & XR Simulations σε Ελλάδα, Κύπρο, Ιταλία και Τουρκία. Με τους προσομοιωτές βαφής, τόσο το Ινστιτούτο όσο και οι εταιρείες που θα το επιλέξουν, αναβαθμίζουν και εκσυγχρονίζουν τον τρόπο εκπαίδευσης των τεχνιτών - βαφέων. Τέλος, η ευχάριστη έκπληξη που περίμενε τους επισκέπτες ήταν η ανακοίνωση της συνεργασίας με την πλατφόρμα TaMastoria.gr, μια εξειδικευμένη πλατφόρμα για τους επαγγελματίες τεχνίτες του χώρου της οικοδομής. Τόσο το Ινστιτούτο, όσο και οι υπεύθυνοι της πλατφόρμας επενδύουν στη συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση των επαγγελματιών του κλάδου. Η ενεργή συμμετοχή, οι συζητήσεις και οι ενθαρρυντικές ανταποκρίσεις των επισκεπτών αποδεικνύουν την αξία των προσπαθειών του Ινστιτούτου για την προώθηση της γνώσης, της εξειδίκευσης και της καινοτομίας στον κλάδο των χρωμάτων και επιχρισμάτων. 9

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Η ανακαίνιση, πυλώνας της «πράσινης» αρχιτεκτονικής Προκλήσεις στην υλοποίηση και τον σχεδιασμό Ποιες είναι οι τρέχουσες τάσεις που επηρεάζουν την ανακατασκευή - ανακαίνιση και ποιος είναι ο περιβαλλοντικός και κοινωνικός τους αντίκτυπος; ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ 10

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ανακαίνιση και η ανακατασκευή αποτελούν διεθνώς σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης οικοδομικής δραστηριότητας, καθώς οι μεγαλουπόλεις των περισσότερων κρατών απαρτίζονται από παλαιά κτίρια, που παρουσιάζουν εκτενείς φθορές. Παράλληλα, παρατηρείται φοβερή έλλειψη χώρου στα μεγάλα αστικά κέντρα, με συνέπεια στις πιο πυκνοκατοικημένες συνοικίες να είναι αδύνατη η ανέγερση νέων κτιρίων. Επιπλέον η Ευρώπη, προσπαθώντας να

περιορίσει τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο του κατασκευαστικού κλάδου, δίνει δεκάδες επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος, απορροφώντας σημαντικό μέρος του συνολικού κόστους. Στο παρόν αφιέρωμα, θα αναφερθούμε εκτενώς στις τάσεις που επηρεάζουν την ανακαίνιση και την ανακατασκευή, στις σχεδιαστικές προκλήσεις, καθώς και στον κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό τους αντίκτυπο.

ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Η

ανακαίνιση και η ανακατασκευή δεν βελτιώνουν απλώς την αισθητική ενός χώρου, αλλά αποτελούν δύο σημαντικές παραμέτρους στον τομέα των κατασκευών για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Ο κατασκευαστικός κλάδος ανήκει στους τομείς οικονομικών δραστηριοτήτων που προκαλούν την μεγαλύτερη παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα στον πλανήτη. Μπορεί να έχουν θεσπιστεί κανονισμοί που καθιστούν τα νεόδμητα οικοδομήματα πιο βιώσιμα, ωστόσο κάτι πρέπει να γίνει και με τα πολυάριθμα υπάρχοντα κτίρια, που είναι ιδιαίτερα ρυπογόνα. Με την κλιματική κρίση να γίνεται καθημερινά όλο και πιο έντονη με ολέθριες συνέπειες για την ανθρώπινη ζωή, ο ρόλος της ανακαίνισης και της ανακαστασκευής, αναμφίβολα, είναι πολυδιάστατος, με αναρίθμητα οφέλη για το ευ ζην των πολιτών και για την εγχώρια επιχειρηματικότητα.

Σύγχρονα συστήματα θέρμανσης και μόνωσης

Καταρχήν, η ανακαίνιση με την εγκατάσταση σύγχρονων ενεργειακών συστημάτων, όπως είναι η μόνωση και τα κουφώματα αλουμινίου, θωρακίζει το κτίριο και μπορεί να μειώσει αισθητά τις θερμικές απώλειες. Το γεγονός αυτό, συνδυαστικά με το ότι τα καινούρια συστήματα θέρμανσης είναι πολύ πιο αποδοτικά σε σύγκριση με τα παλαιότερης γενιάς, επιφέρει σπουδαίο περιορισμό του κόστους για τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης των εσωτερικών χώρων, ενώ ωφελείται και το περιβάλλον. Το τελευταίο διάστημα στην Ευρώπη και την Αμερική έχουν γίνει ιδιαίτερα διαδεδομένα τα «πράσινα» συστήματα θέρμανσης, που ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

δεν βασίζουν τη λειτουργία τους στα ορυκτά καύσιμα, όπως στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο. Τέτοια συστήματα είναι οι αντλίες θερμότητας και οι καυστήρες βιομάζας, ενώ σε χώρες που διακρίνονται για την ηλιοφάνειά τους ιδανική επιλογή αποτελούν τα ηλιακά πάνελ, τα οποία μπορούν να τοποθετηθούν στις ταράτσες των κτιρίων ή ακόμα και στην πρόσοψή τους. Η χρήση των ΑΠΕ και της «πράσινης» ενέργειας, συντελεί στην απεξαρτοποίηση των κτιρίων και εν γένει των υποδομών από τα συμβατικά καύσιμα και ανοίγει τον δρόμο προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον.

Χρήση «έξυπνων» συσκευών και ψηφιακών μέσων

Αναπόσπαστο κομμάτι της ανακαίνισης – ανακατασκευής αποτελούν οι καινοτόμες τεχνολογίες και τα ψηφιακά μέσα. Πλέον, με τη χρήση «έξυπνων» αισθητήρων, που τοποθετούνται σε κατάλληλα σημεία εντός της κατοικίας, μπορούμε να λαμβάνουμε χρήσιμα δεδομένα για την ενεργειακή κατανάλωση του κτιρίου. Στη συνέχεια οι πληροφορίες αυτές μεταφέρονται στις «έξυπνες» συσκευές -οι οποίες μέσω διαδικτύου μπορούν και επικοινωνούν μεταξύ τους, ώστε να εφαρμοστούν αποτελεσματικά μέτρα για τον περιορισμό των αθέμητων δαπανών. Πιο αναλυτικά, οι συσκευές καταγράφουν την ρουτίνα των ενοίκων και προτείνουν δράσεις, ώστε οι καθημερινές συνήθειες να εκτελούνται στην επιθυμητή ποιότητα με το ελάχιστο δυνατό περιβαλλοντικό κόστος. Η αυτοματοποίηση των διαδικασιών αφενός μειώνει τις ενεργειακές δαπάνες των διαμερισμάτων με σημαντικό αντίκτυπο στα μηνιαία έξοδα, αφετέρου βελτιώνει την ποιότητα διαμονής.

Άλκηστη Ρούσσου, Aρχιτέκτων, Alkisti Roussou Architecture & Interior Design

ADVERTORIAL

JYSK BUSINESS TO BUSINESS: Η συλλογή επίπλων RY από τη JYSK Αέρας ανανέωσης στην επίπλωση του επαγγελματικού χώρου, που χαρίζει απλότητα, λειτουργικότητα και συνεισφέρει στη δημιουργία ενός εκλεπτυσμένου και λειτουργικού εσωτερικού χώρου.

συλλογή RY διαθέτει πολλά όμορφα χαρακτηριστικά των δρύινων επίπλων, που συνδυάζουν την αίσθηση του διαχρονικού με το κλασικό και του σύγχρονου μινιμαλιστικού σχεδιασμού. Με έπιπλα κατασκευασμένα από υψηλής ποιότητας υλικά, μπορείτε να προσθέσετε μια νότα ζεστασιάς και άνεσης στην επιχείρησή σας, όποια και αν είναι η φύση της, και να δημιουργήσετε έναν χώρο ζωντανό και γεμάτο έμπνευση.

Διακοσμήστε τον επαγγελματικό σας χώρο με την ομορφιά της δρυός

Υπάρχουν πολλές επιλογές για να διαλέξετε όταν πρόκειται να απολαύσετε την όψη της φυσικής δρυός στην επιχείρησή σας. Όπως για παράδειγμα με έπιπλα κατασκευασμένα από συμπαγή δρυ, έπιπλα με δρύινα στοιχεία που αναδεικνύουν τη φυσική ομορφιά, ενώ ταυτόχρονα προσθέτουν ένα άγγιγμα διαχρονικότητας και κομψότητας είτε σε χώρο γραφείου είτε σε χώρο φιλοξενίας επισκεπτών. Πολλά έπιπλα από δρυ – συμπεριλαμβανόμενης της συλλογής RY – είναι κατασκευασμένα από υψηλής ποιότητας δρύινα στοιχεία, όπως καπλαμά δρυός, που τα καθιστά πιο οικονομικά και πιο ελαφριά από εκείνα που είναι κατασκευασμένα από συμπαγή βελανιδιά. 12

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Το δρύινο τραπεζάκι σαλονιού RY

Με την ίδια μινιμαλιστική διάθεση και το υπέροχο φινίρισμα των μονάδων ραφιών RY, στη συλλογή βρίσκουμε και το τραπεζάκι σαλονιού RY που προσκαλεί τη φύση στον χώρο σας δημιουργώντας ένα κλίμα ζεστασιάς, κάνοντας τον επισκέπτη σας να νιώθει άνετα. Το τραπεζάκι σαλονιού RY διατίθεται σε δύο μεγέθη, ώστε να μπορείτε να επιλέξετε το κατάλληλο για τον χώρο σας, είτε διαθέτετε έναν καναπέ με σεζλόνγκ είτε έναν καναπέ σε σχήμα Π είτε οποιαδήποτε άλλη διάταξη.

RY βιβλιοθήκη δρυός

Η μονάδα ραφιών RY διατίθεται σε δύο μεγέθη – η μία εκδοχή είναι με τρία ράφια, ενώ η άλλη ψηλότερη με πέντε ράφια. Και οι δύο διαθέτουν ένα πίσω τμήμα μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου ραφιού. Τοποθετήστε περισσότερες από μία, τη μία δίπλα στην άλλη, και δημιουργήστε έναν υπέροχο χώρο αποθήκευσης στην επιχείρησή σας – ευθυγραμμίζονται όμορφα μεταξύ τους δημιουργώντας ένα «ενιαίο» δρύινο έπιπλο.

Στην γκάμα της JYSK θα βρείτε κι άλλες συλλογές επίπλων για να εμπνευστείτε για όλη την επίπλωση της επιχείρησής σας.

RY γραφείο δρυός

Το γραφείο της συλλογής RY είναι τόσο λειτουργικό, όσο και ελκυστικό. Μινιμαλιστικό και σταθερό, το γραφείο αυτό μπορεί να γίνει το επίκεντρο ενός αναζωογονητικού χώρου γραφείου ή ενός δημιουργικού χώρου. Οι ενώσεις μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων του φαίνονται ενιαίες, χωρίς ορατές συνδέσεις, υπογραμμίζοντας περαιτέρω την εντυπωσιακή εμφάνιση του ακατέργαστου. Χρησιμοποιήστε το διακριτικό συρτάρι του γραφείου για να αποθηκεύσετε τα υλικά και τα εργαλεία που σας χρειάζονται καθημερινά.

Τμήμα εταιρικών πελατών T: 211 1993542 Ε: B2B-gr@JYSK.com JYSK.gr/B2B

Μεταξύ αυτών οι πιο δημοφιλείς συλλογές LIMFJORDEN και VANDSTED, όπου η δεύτερη είναι από υλικά, όπως μπαμπού.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Σκανάρετε τον κωδικό QR και αντλήστε έμπνευση από τον εταιρικό μας κατάλογο

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Οικονομική άνθιση και ποιοτικότερη διαμονή

Μαρία Καλεγιώργη, Project Manager, Morphó

Όπως είναι επόμενο, ο περιορισμός της ενεργειακής κατανάλωσης επιφέρει μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Η Ελλάδα, όπως και πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, έχει τεράστιο κτιριακό απόθεμα, το οποίο είναι εξαιρετικά γηραιό. Τα εν λόγω οικοδομήματα πρέπει να αναβαθμιστούν ενεργειακά προκειμένου να καταστούν πιο βιώσιμα και αποδοτικά. Η ανακατασκευή τέτοιων οικοδομημάτων κρίνεται επιτακτική για την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά και για την επίτευξη της ανθρακικής ουδετερότητας που έχει θέσει η Ευρώπη έως το 2050. Η ενεργειακή αναβάθμιση δεν επιδρά μόνο στην καθαρότητα της ατμόσφαιρας, αλλά ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των ακινήτων αυξάνοντας την αντικειμενική τους αξία. Αυτό αποτελεί σοβαρό κίνητρο για τις εταιρείες του Real Estate να ανακατασκευάσουν τα κτίριά τους, καθώς γνωρίζουν ότι η αξία ενοικίασης και μεταπώλησης θα εκτοξευθεί. Η τάση αυτή έχει θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία, αφού οι πολίτες απολαμβάνουν ποιοτικότερες υπηρεσίες με ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αλλά και στην ευρύτερη οικονομία της χώρας μας, καθώς βρίσκουν αντικείμενο εργασίας δεκάδες ειδικότητες που σχετίζονται με την κατασκευή. «Η ανακαίνιση κατοικιών είτε για ιδιοκατοίκηση είτε για εκμετάλλευση, καθώς και οι ανακαινίσεις επαγγελματικών χώρων αποτέλεσαν τα πρώτα βήματα ανάκαμψης του τεχνικού κλάδου μετά την πολυετή κρίση. Οι ανακαινίσεις εξακολουθούν να αποτελούν κεντρική θεματική στην εκπόνηση αρχιτεκτονικών μελετών σε μία συγκυρία που η αγοροπωλησία ακινήτων θεωρείται ζωτικής σημασίας για την εθνική οικονομία. Τα διαδοχικά προγράμματα “Εξοικονομώ” έχουν δώσει ώθηση σε πολλούς ιδιοκτήτες να ανακαινίσουν τις κατοικίες τους αναβαθμίζοντάς τες ενεργειακά, λειτουργικά και αισθητικά. Σε μια ανακαίνιση συνυπολογίζονται οι φθορές

Η αγορά καινοτόμων συστήματων που περιορίζουν τις δαπάνες ενέργειας μπορεί να έχουν υψηλό κόστος, όμως γίνεται απόσβεση της επένδυσης σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ παράλληλα επιβαρύνεται λιγότερο το περιβάλλον 14

που αντιμετωπίζει το κτίριο και η οικονομική δυνατότητα του ιδιοκτήτη, καθώς όταν αναφερόμαστε σε ιδιοκατοίκηση δεν υπάρχει άμεσο ανταποδοτικό όφελος πέραν της ποιοτικής αναβάθμισης της ζωής των χρηστών. Φυσικά η ανακαίνιση έχει αντίκτυπο και στην οικονομική αξία του ακίνητου σε περίπτωση αγοροπωλησίας» εξήγησε η Σταματία Μαμούτου, Αρχιτέκτων Μηχανικός του γραφείου SMART architecture+design.

Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός και αειφορία

Για το ρόλο της ανακαίνισης στα σύγχρονα κτίρια, μας μιλά η Βάσια Στυλιανίδη, αρχιτέκτων του γραφείου Stylianidis Hatziyiannakis Architects, τονίζοντας πως «η ανακαίνιση εκσυγχρονίζει ένα υφιστάμενο κτίριο, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Χρησιμοποιώντας υλικά και συστήματα σύγχρονα ο χρήστης, συν το χρόνο, έχει κάποιο χρηματικό όφελος. Σίγουρα είναι ένα εγχείρημα από την πλευρά του αρχιτέκτονα να πείσει τον πελάτη ότι αξίζει αυτή η αλλαγή-ενίσχυση, γιατί πρέπει να επενδύσει περισσότερα χρήματα τώρα, ενώ τα αποτελέσματα είναι μελλοντικά. Για παράδειγμα, αν τοποθετηθεί θερμοπρόσοψη στο κέλυφος του κτιρίου ή κουφώματα με θερμοδιακοπή και ενεργειακούς υαλοπίνακες, η εξοικονόμηση της ενέργειας και του ρεύματος, έχουν ουσιαστική διαφορά στο πορτοφόλι μας αλλά και στο περιβάλλον». «Τα τελευταία χρόνια εντάσσουμε όλο και περισσότερο τεχνικές που στοχεύουν στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης παράλληλα με την αισθητική και κυρίως στη μείωση κατανάλωσης των ενεργειακών πόρων. Η ενεργειακή ανακαίνιση εμπεριέχει το κομμάτι των λύσεων που αφορούν την ενεργειακή απόδοση μέσω εφαρμογών και τεχνικών, όπως τον σχεδιασμό χώρων που αξιοποιούν τον φυσικό αερισμό και φωτισμό, τη χρήση συστημάτων ανάκτησης ενέργειας, την κατάλληλη θερμομόνωση, τα ενεργειακά κουφώματα, τα φωτοβολταϊκά συστήματα κ.α. Τα ενεργοβόρα κτίρια αποτελούν παρελθόν και για τους επαγγελματίες του κλάδου μας αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα το κομμάτι της εγκαθίδρυσης των εφαρμογών των αρχών βιωσιμότητας στις οικοδομές. Ευτυχώς μέσω των συνεργασιών μας βλέπουμε μεγάλη ευαισθητοποίηση και διάθεση από τους ιδιώτες για επεμβάσεις που συμβάλλουν στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και μας χαροποιεί πολύ αυτό, καθώς μας δίνεται η ευκαιρία όχι μόνο να αποδώσουμε ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα, αλλά και να μειώσουμε το ενεργειακό τους αποτύπωμα» δηλώνει η Μαρία Καλεγιώργη, Project Manager του γραφείου Morphó. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Βάσια Στυλιανίδη, Αρχιτέκτων, Stylianidis Hatziyiannakis Architects

Μία άρτια αρχιτεκτονική μελέτη, η οποία λαμβάνει υπόψη τη θέση του ακινήτου και αξιοποιεί καινοτόμες τεχνολογίες, μπορεί να επιφέρει σπουδαία αποτελέσματα στο κομμάτι της αειφορίας των κατασκευών. «Η ενεργειακή αναβάθμιση αποτελεί έναν από τους στόχους κάθε ανακαίνισης. Βασικό ζητούμενο αποτελεί η ένταξη στην μελέτη νέων τεχνολογιών μεθόδων και υλικών, που θα συμβάλλουν σε αυτό. Μέσω της μελέτης ενεργειακής αναβάθμισης επιλέγονται τα υλικά με τους κατάλληλους συντελεστές θερμοδιαπερατότητας, συστήματα ψύξης/ θέρμανσης με την βέλτιστη απόδοση, στέγαστρα και αρχιτεκτονικά στοιχεία για την προστασία από τον ήλιο κ.α» αναφέρει ο Θοδωρής Νικολουδάκης, αρχιτέκτονας του ομώνυμου γραφείου. Με της σειρά του, ο Πιέρος Πιερής, αρχιτέκτων του γραφείου Pieris Architects σημειώνει

ότι «η σωστή ανακαίνιση μέσα από ένα καλοσχεδιασμένο αειφόρο σχεδιασμό αποτελεί μια από τις πιο ειλικρινείς και ουσιαστικές εκφάνσεις αειφόριας. Συγκρίνετε για παράδειγμα δυο έργα: μια βιώσιμη ανακατασκευή ενός παλιού ρυπογόνου κτιρίου στο κέντρο ενός αστικού ιστού και ένα βιοκλιματικό κτίριο με πάρα πολύ χαμηλές ενεργειακές καταναλώσεις στην ύπαιθρο, μέσα σε ένα εντυπωσιακό πράσινο τοπίο. Στην πρώτη περίπτωση, αντικαταστούμε ένα ρυπογόνο κτίριο με ένα παλιό στο οποίο οι επισκέπτες έχουν πρόσβαση με τα πόδια, το ποδήλατο ή τα μέσα μεταφοράς, ενώ στη δεύτερη περίπτωση συναντάμε ένα αειφόρο κτίριο, που χρειάστηκε όμως να επέμβουμε στο φυσικό τοπίο, ενώ η πρόσβαση γίνεται μόνο με αυτοκίνητα. Θεωρητικά και τα δύο έργα είναι αειφόρα, το πρώτο όμως είναι ουσιαστικά βιώσιμο γιατί το δεύτερο έχει πολύ μεγάλο ανθρακικό αποτύπωμα».

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Π

ροτού προβεί ένας μηχανικός στην ανακαίνιση ή ανακατασκευή ενός κτιρίου, είναι ζωτικής σημασίας να γίνει ορθή επιλογή των δομικών υλικών που θα χρησιμοποιηθούν, καθώς επηρεάζονται τόσο η αισθητική όσο και η λειτουργικότητα του τελικού έργου. «Η επιλογή των υλικών είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς θα δώσουν την τελική υφή, το απτό αποτέλεσμα, που θα γίνει αντιληπτό από τον χρήστη. Η υφή (λεία, ανάγλυφη) η ποιότητα και η διαχρονικότητα των υλικών αποτελεί βασική επιδίωξη» υποστηρίζει η Άλκηστη Ρούσσου, αρχιτέκτων του γραφείου Alkisti Roussou Architecture & Interior Design.

Κατερίνα Συρούνη, Eπικεφαλής Aρχιτέκτονας, K. Sirouni Architects

Χρήση πιστοποιημένων δομικών υλικών

Για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού αντίκτυπου είναι σημαντικό να χρησιμοποιούνται πιστοποιημένα υλικά που δεν έχουν υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα. Σήμερα, οι περισσότερες εταιρείες δομικών υλικών έχουν μεγάλη γκάμα «πράσινων» προϊόντων που μπορούν να

ανταποκριθούν στις ανάγκες κάθε κατασκευής, ενώ δεν περιορίζουν την δημιουργική έκφραση του εκάστοτε αρχιτέκτονα. Η χρήση δομικών υλικών, που είναι φιλικά προς το φυσικό περιβάλλον και αυξάνουν τη διάρκεια ζωής των κατασκευών είναι αναγκαία προϋπόθεση για την λήψη κτιριακών πιστοποιήσεων, όπως το LEED, το BREAM και το WELL, τα οποία παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερη ζήτηση στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Άλλωστε, όπως αναφέραμε και προηγουμένως, ένας από τους βασικότερους στόχους της ανακαίνισης – ανακατασκευής είναι η ενεργειακή αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων, προκειμένου να πάψουν να επιβαρύνουν το αστικό και φυσικό περιβάλλον. Επί του θέματος ο Π. Πιερής υπογραμμίζει ότι: «όπου είναι εφικτό, επαναχρησιμοποιούμε τα υλικά που προϋπάρχουν, δίνοντας τους νέα ζωή ή τα ανακυκλώνουμε. Η επιλογή των υλικών γίνεται βάσει αισθητικής, κόστους και αντοχής στο χρόνο και στη χρήση. Δίνουμε προτεραιότητα στα βιώσιμα υλικά όπως αυτά από ανακυκλώσιμη πρώτη ύλη, υλικά που απαιΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

τούν λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή τους και προέρχονται από φυσικούς πόρους, χωρίς υπερβολική επεξεργασία ή πρόσθετα χημικά, καθώς επίσης και υλικά που παράγονται από βιώσιμες πρακτικές».

Διαμόρφωση του κατάλληλου χώρου

Τα δομικά υλικά είναι τα πίξελ που συνθέτουν την τελική εικόνα ενός έργου, καθώς τα χρώματα και οι υφές μπορούν να αλλάξουν ριζικά την αίσθηση ενός χώρου. Συνήθως στις κατοικίες επιλέγονται πιο «ζεστές» αποχρώσεις και υλικά, που δεν κουράζουν το μάτι, ενώ παράλληλα προσφέρουν στους ενοίκους χαλάρωση και ευεξία. Σε αυτή την περίπτωση η επιλογή των υλικών δεν βασίζεται στην μόδα, αλλά περισσότερο στο προσωπικό γούστο του ιδιοκτήτη. Αντίθετα στους επαγγελματικούς χώρους, όπως στα συγκροτήματα γραφείων, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην αντοχή του κτιρίου και στην μέγιστη παραγωγικότητα των εργαζομένων. Αντίστοιχα, στους χώρους υποδοχής των ξενοδοχείων συχνά υπάρχει έντονη και πολύπλοκη διακόσμηση, που βασίζεται στις τρέχουσες αρχιτεκτονικές τάσεις, ώστε να αποτελούν πόλο έλξης για νέους πελάτες. Συνεπώς, ο σχεδιασμός και το design μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την εμπειρία που βιώνει ένας επισκέπτης και για αυτό θα πρέπει να ταυτίζονται απόλυτα με τη χρήση και το concept του κτιρίου. Η Β. Στυλιανίδη επισημαίνει πως «τα υλικά είναι δυο κατηγοριών, θα μπορούσαμε να πούμε: τα υλικά της κατασκευής και τα υλικά των τελειωμάτων/της αισθητικής. Ανάλογα με 18

τη χρήση του χώρου, αλλά και σε συνδυασμό με την παλαιότητα του κτιρίου, μπορούν να γίνουν πολλές επιλογές. Για παράδειγμα, αν έχουμε μια αποθήκη την οποία θέλουμε να την μετατρέψουμε σε γραφεία, θα κοιτάξουμε διαφορετικά στοιχεία από το αν, ας πούμε, έχουμε να τη μετατρέψουμε σε ξενοδοχείο. Δηλαδή, στην πρώτη περίπτωση θα εστιάσουμε για παράδειγμα στα μεγάλα κουφώματα, στο φυσικό ή μη φωτισμό, στα υλικά που να προδιαθέτουν ηρεμία για εργασία. Αν από την άλλη έχουμε ένα ξενοδοχείο, σίγουρα θα εστιάσουμε σε υλικά που θα ικανοποιούν την ηχομόνωση, ηχοαπορρόφηση, στην περαιτέρω ανθεκτικότητα κλπ. Ανάλογα πάλι με το αντικείμενο μας, μπορούμε να συνεργαστούμε με εξειδικευμένο σύμβουλο ή να επιλέξουμε βάσει της εμπειρίας μας. Ακόμα, λαμβάνουμε υπόψιν μας το γούστο του πελάτη και ενισχύουμε το τελικό προϊόν με βάση τα δικά μας κριτήρια, αλλά και τις τάσεις που επικρατούν. Σίγουρα, πάντως, δε θα προτείνουμε ένα υλικό λόγω της αισθητικής του όψης, να είναι όμορφο, εάν δεν μπορεί να υποστηρίξει τη σωστή χρήση». «Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι η προσέγγιση στην ανακαίνιση μιας κατοικίας και σε έναν επαγγελματικό χώρο διαφέρουν. Φυσικά και οι δύο περιπτώσεις εξελίσσονται με ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, αλλά στα workspaces επικεντρωνόμαστε περισσότερο στη λειτουργικότητα και χρηστικότητα των χώρων, ώστε να ευνοείται η απόδοση των υπαλλήλων, αλλά παράλληλα να είναι και ευχάριστη η παραμονή τους, ενώ στις κατοικίες, η ανακαίνιση συνδέεται περισσότερο με το κομμάτι των προσωπικών αναγκών, της ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

άνεσης και των προτιμήσεων. Στους επαγγελματικούς χώρους σε θέμα υλικών τίθεται το ζήτημα της συντήρησης των επιφανειών και του κινητού εξοπλισμού, καθώς και του ποσοστού διάβρωσής τους, εφόσον μιλάμε για χώρους υψηλής προσέλευσης και χρήσης. Στις κατοικίες, λόγω της φύσεως του χώρου, οι ιδιώτες επενδύουν συνήθως παραπάνω στο κομμάτι της υλικότητας, ακόμη και με την επιλογή ευαίσθητων υλικών, που απαιτούν προσοχή και σαφώς έχουν και μεγαλύτερο κόστος, λόγω ποιότητας» σημειώνει η Μ. Καλεγιώργη.

Επιλογή υλικών βάσει του είδους των κτιρίων Αγγελική Αμπελιώτη, διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων, Smart Interiors

Στη συνέχεια η Αγγελική Αμπελιώτη, διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων του γραφείου Smart Interiors τονίζει πως «τα υλικά επιλέγονται με βάση το ύφος και το στυλ του έργου που έχει καθοριστεί από τα αρχικά μας σχέδια, τα οποία έχουμε ορίσει από κοινού με τον πελάτη. Οι λειτουργικές ανάγκες του χώρου αποτελούν, επίσης, σημαντικό παράγοντα για την επιλογή των υλικών, τις οποίες ο διακοσμητής οφείλει να λάβει υπόψιν. Αφού λοιπόν καθοριστούν τα προαναφερθέντα, πραγματοποιούμε έρευνα αγοράς και εξετάζουμε τις διαθέσιμες επιλογές για τα πατώματα, τους τοίχους, τα έπιπλα, τις κουζίνες, τα μπάνια και για όποιο άλλο είδος εσωτερικής διακόσμησης μπορεί να χρειάζεται ο εκάστοτε χώρος. Επιλέγουμε υλικά ανθεκτικά στον χρόνο, εύκολα στην συντήρηση, που “δένουν” αρμονικά μεταξύ τους. Συμβουλεύουμε τους πελάτες μας να επενδύουν σε υλικά υψηλής ποιότητας, χωρίς όμως να ξεφεύγουμε από το budget, προκειμένου να αντέχουν στην πάροδο του χρόνου». «Η επιλογή των υλικών είναι μια σύνθετη διαδικασία» υπογραμμίζει η Κατερίνα Συρούνη, επικεφαλής αρχιτέκτονας του γραφείου K. Sirouni Architects και προσθέτει ότι «αρχικά και όπου αυτό είναι εφικτό, προσπαθούμε να διατηρήσουμε και να εντάξουμε τα υφιστάμενα

Ανάλογα με το είδος του κτιρίου και το προσωπικό γούστο του ιδιοκτήτη, επιλέγονται δομικά υλικά που διακρίνονται για την ποιότητα και την αισθητική τους, χωρίς να χρειαστεί να γίνουν υπερβάσεις στον προϋπολογισμό 20

στοιχεία που συναντάμε ιδιαίτερα σε κατοικίες προ του ’80, που ξεχωρίζουν για την ποιότητα και την αριστοτεχνία τους. Επίσης, η χρήση ενός έργου, καθώς και τα πιθανά σενάρια μεταβολής της χρήσης αυτής και των απαιτήσεων του έργου, στοιχεία που θα δημιουργήσουν νέες χωρικές ανάγκες, σε συνδυασμό με την έλλειψη της σωστής συντήρησης, είτε λόγω νοοτροπίας είτε λόγω οικονομικής δυστοκίας ή και συνδυασμός των δύο, μας περιορίζει αρκετά στην τελική επιλογή των νέων υλικών, που θα εντάξουμε στο έργο. Για τον λόγο αυτό, η χρήση του χρώματος στα έργα μας, αποτελεί ένα απλό, αλλά συνάμα δυναμικό εργαλείο σύνθεσης και σχεδιασμού για να αναδείξουμε ποιοτικά έναν χώρο, τόσο λειτουργικά όσο και αισθητικά».

Περιορισμοί λόγω κόστους

Τέλος, βασικότατο κριτήριο για την επιλογή των δομικών υλικών είναι ο προϋπολογισμός του έργου. Σε ανακαινίσεις – ανακατασκευές μικρής κλίμακας πολλές φορές οι παρεμβάσεις είναι περιορισμένες και το έργο του μηχανικού καθορίζεται αυστηρά από το κόστος. Από την άλλη πλευρά, στα μεγάλα project δίνεται έμφαση σε συστήματα και υλικά που προσφέρουν ενεργειακή εξοικονόμηση, διακρίνονται για την αντοχή τους και έχουν μεγάλο κύκλο ζωής, παρόλο που έχουν υψηλότερο κόστος σε σχέση με τα συμβατικά προϊόντα, διότι μακροπρόθεσμα προσφέρουν τεράστια οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Αναφορικά με τις ανακαινίσεις των κατοικιών, σημαντική βοήθεια αποτελούν τα προγράμματα «Εξοικονομώ» που καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των συνολικών δαπανών. Σχετικά η Ελευθερία Φατσέα, επικεφαλής του γραφείου So Far Studio αναφέρει πως: «Πρώτα απ’ όλα η επιλογή των υλικών γίνεται λαμβάνοντας υπόψιν τις τεχνικές τους προδιαγραφές, ώστε να ανταποκρίνονται στην χρήση του χώρου και τον προϋπολογισμό του έργου, φυσικά με γνώμονα να υλοποιηθεί η αρχική πρόταση-πρόθεση». Το κόστος των δομικών υλικών και η προστιθέμενη αξία που προσδίδουν στο ακίνητο σε βάθος χρόνου, είναι δυο συνιστώσες που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ο αρχιτέκτονας που αναλαμβάνει το έργο και ο ιδιοκτήτης. «Πρέπει να σεβόμαστε τον χαρακτήρα του κελύφους προκειμένου να εναρμονίζονται τα νέα με τα παλαιότερα στοιχεία. Παράλληλα, αναζητούμε έξυπνες κατασκευαστικές λύσεις και σωστή εφαρμογή υλικών προκειμένου να έχουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα, βάσει των περιορισμών του budget που ενδεχομένως να υπάρχουν» αναφέρει ο Θ. Νικολουδάκης. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ

Θοδωρής Νικολουδάκης, Aρχιτέκτονας, Theodore Nikoloudakis Architect

ενδελεχής μελέτη πριν από την έναρξη μιας ανακαίνισης ή ανακατασκευής είναι απαραίτητη για την επιτυχία ενός project, καθώς έτσι εξασφαλίζεται ότι το τελικό αποτέλεσμα θα ανταποκρίνεται πλήρως στις ανάγκες του ιδιοκτήτη ή του χρήστη. Σε αυτή τη φάση υπάρχουν ποικίλοι παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη, προκειμένου να διαμορφωθεί μια σφαιρική εικόνα των προδιαγραφών, αλλά και των περιορισμών του έργου. Ένας άρτιος σχεδιασμός μπορεί να αποτρέψει κοστοβόρα κατασκευαστικά λάθη και να περιορίσει την πιθανότητα να προκύψουν καθυστερήσεις στο χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί.

Εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης

Αρχικά, το πρώτο πράγμα που πρέπει να ελέγχει ένας αρχιτέκτονας προτού προβεί σε κάποια παρέμβαση, είτε πρόκειται για κατοικία είτε για επαγγελματικό χώρο, είναι η υφιστάμενη κατάσταση του κτιρίου. Ανάλογα με τις φθορές που υπάρχουν, όπως υγρασία στους τοίχους, φθορές στο δάπεδο, ανεπαρκής μόνωση και άλλα, πρέπει να γίνουν κατάλληλες επισκευές και βάσει αυτών να προσαρμοστούν οι υπόλοιπες εργασίες. Το είδος του κτιρίου και η μελλοντική του χρήση καθορίζουν τις προδιαγραφές κατασκευής και την ποιότητα των υλικών που θα επιλεχθούν. Αυστηροί περιορισμοί υπάρχουν στα διατηρητέα οικοδομήματα, στα οποία ο αρχιτέκτονας υποχρεούται να διατηρήσει σχεδόν ανέπαφο το κέλυφος και να περιοριστεί σε παρεμβάσεις που αφορούν το εσωτερικό. Βάσει των αλλαγών που θα γίνουν, αλλά και τους περιορισμούς που έχουν τεθεί, διαμορφώνεται ένα προκοστολόγιο 22

που στηρίζεται σε ρεαλιστικά δεδομένα. Όσο πιο ακριβές είναι, τόσο πιο δύσκολο είναι να υπάρξουν αποκλίσεις από τον προκαθορισμένο προϋπολογισμό. «Οι βασικοί παράμετροι κατά την ανακαίνιση κτιρίων, όπως κατοικιών και επαγγελματικών χώρων, είναι καταρχήν το αίτημα του πελάτη για τη χρήση του χώρου και κατά πόσο αυτό υλοποιείται με τα υφιστάμενα δεδομένα. Πρέπει να εξεταστεί το τι έχουμε και το τι θέλουμε να δημιουργήσουμε. Σίγουρα τα χρήματα που θέλει και μπορεί να επενδύσει ο πελάτης πρέπει να ληφθούν υπόψιν μας κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή. Σωστό είναι να μη γίνονται αρχιτεκτονικές προτάσεις που είναι μεν όμορφες, αλλά ξεπερνούν τον προϋπολογισμό, γιατί αυτό ίσως είναι άδικο κατά μια έννοια για τον πελάτη. Πρέπει το αίτημα του πελάτη να μεταφραστεί σωστά από τον αρχιτέκτονα, ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει προτάσεις που συμβαδίζουν. Επίσης, ο διαθέσιμος χρόνος τόσο της μελέτης όσο και των εργασιών πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν» σημειώνει η Β. Στυλιανίδη. Από την πλευρά της η Ά. Ρούσσου σημειώνει ότι «σίγουρα μια μελέτη ανακαίνισης είναι αρκετά διαφορετική από την μελέτη ενός νέου κτιρίου. Το υφιστάμενο κέλυφος είναι αυτό που καθοδηγεί και ορίζει την βασική αρχιτεκτονική σύνθεση. Οι συνθετικές αρχές, η θέση και τα τυχόν ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά δίνουν το αρχικό έναυσμα. Σίγουρα καθοριστικό ρόλο παίζουν και οι στόχοι, οι επιθυμίες και ο οικονομικός προϋπολογισμός του ιδιοκτήτη. Λαμβάνουμε υπόψη μας την θέση, τις ιδιαιτερότητες του κάθε χώρου, αλλά και τυχόν περιορισμούς που μπορεί να υπάρχουν τόσο από κατασκευαΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

στικής άποψης όσο και από άποψη νομοθετικού πλαισίου». «Ο βασικότερος παράγοντας είναι για εμένα ο χαρακτήρας του κτιρίου για το οποίο γίνεται η μελέτη ανακαίνισης. Τα υπάρχοντα αρχιτεκτονικά στοιχεία και η φιλοσοφία πίσω από την αρχιτεκτονική σύνθεση θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την μελέτη ανακαίνισης. Επομένως μπορούμε να πούμε πως η ανάλυση των δεδομένων σε συνδυασμό με την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των χώρων και την ανάδειξη τους αποτελούν τον βασικό άξονα» εξηγεί ο Θ. Νικολουδάκης.

Σεβασμός στις ιδιαίτερες ανάγκες του χρήστη Ελευθερία Φατσέα, επικεφαλής του γραφείου So Far Studio

Πέρα από τις αντικειμενικές παρεμβάσεις που χρειάζεται ένα παλαιό κτίριο, στην μελέτη πρέπει να συμπεριληφθούν οι προτιμήσεις και οι ανάγκες των χρηστών. Για παράδειγμα σε μία κατοικία, μεγαλύτερη έμφαση μπορεί να δοθεί στο σαλόνι και στην κρεβατοκάμαρα που αποτελούν τόπους ξεκούρασης και χαλάρωσης, ενώ σε μία επιχείρηση η ανακατασκευή να εστιάζει στους χώρους εργασίας και υποδοχής πελατών. Η αισθητική αναβάθμιση ενός κτιρίου είναι σημαντική για την ευεξία των χρηστών, αλλά προτεραιότητα θα πρέπει να δίδεται στην λειτουργικότητα του εκάστοτε χώρου. «Ένα έργο ξεκινάει πρώτα απ’ όλα με το αίτημα του πελάτη, τη χρήση του χώρου και τις ανάγκες τις οποίες θα εξυπηρετήσει. Στη συνέχεια, μελετάται το πώς μπορεί να λειτουργήσει το εκάστοτε σενάριο χρήσης στο συγκεκριμένο χώρο, με τις ιδιαιτερότητες που αυτός έχει. Προσωπικά με ενδιαφέρει πολύ, πέραν της λειτουργικότητας, η κάθε σχεδιαστική πρόταση να έχει μια μοναδικότητα, ίσως και καινοτομία ως προς το αισθητικό, αλλά και το αισθητηριακό αποτέλεσμα και να προσφέρει μια ιδιαίτερη εμπειρία-αφήγηση στο χρήστη. Όλα αυτά λαμβάνοντας υπόψιν το χρονοδιάγραμμα και τον προϋπολογισμό του έργου, που συνήθως αποτελούν τη μεγαλύτερη πρόκληση σε μια μελέτη» δηλώνει η Ε. Φατσέα. Σχετικά η Κ. Συρούνη αναφέρει πως «καθοριστικό στοιχείο στο στάδιο της μελέτης μιας ανακαίνισης, είναι η συλλογή πληροφοριών από τον χρήστη ως προς τις νέες ανάγκες και συνθήκες του έργου, δεδομένα που καλούμαστε να αναλύσουμε και να συσχετίσουμε με την μορφολογία του κελύφους ως προς τον προσανατολισμό και το μέγεθος του έργου, ώστε να επαναπροσδιορίσουμε και να αναδιαμορφώσουμε τους χώρους του, τόσο λειτουργικά όσο και χωρικά. Σημαντικοί παράγοντες, επίσης, που επηρεάζουν συχνά και το σχεδιαστικό αποτέλεσμα, ειδικά αν πρόκειται για έργο επενδυτικού χαρακτήρα, είναι ο προϋπολογισμός, που διατίθεται συνδυαστικά με το

επιθυμητό ύφος που επιθυμεί ο πελάτης. Τέλος, η καλή χημεία και η εμπιστοσύνη που θεμελιώνεται μεταξύ του πελάτη και του μελετητή, από την πρώτη κιόλας συνάντηση, είναι καταλυτικοί παράμετροι για την πορεία του έργου, προκειμένου να αποτυπωθεί αυτό που οραματίζεται». «Οι περιπτώσεις των μελετών που αφορούν σε ανακαινίσεις κατοικιών για ιδιοκατοίκηση αποτελούν από μόνες τους ένα ξεχωριστό κεφάλαιο, καθώς η σχέση με τον πελάτη γίνεται πιο “προσωπική” και αναπτύσσονται διαφορετικές δυναμικές. Ο μελετητής καλείται να εντρυφήσει στα ενδότερα της προσωπικής ζωής του ιδιοκτήτη, ώστε να οργανώσει ένα περιβάλλον ικανό να ικανοποιήσει τις ανάγκες του λειτουργικά και αισθητικά. Υπάρχουν πολλές παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη και αφορούν συνολικά την κατοικία ξεκινώντας από τη θέση, τη μορφολογία και τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά. Βασική παράμετρος σε σχέση με τη θέση είναι η επαφή της κατοικίας με τον αστικό ιστό, αν έχει πρόσβαση στο φυσικό τοπίο και με ποιο τρόπο, και πώς αυτό συνδέεται ή όχι με τις ανάγκες των χρηστών. Επίσης, αν η κατοικία ανήκει σε πολυκατοικία, λαμβάνοντας υπόψη και την παλαιότητα του κτιρίου, δημιουργείται εκ των πραγμάτων ένα πιο “συγκεκριμένο” πλαίσιο μέσα στο οποίο εκπονείται η μελέτη» δηλώνει η Σ. Μαμούτου και προσθέτει ότι «τις κατοικίες προς εκμετάλλευση προσωπικά θα τις ενέτασσα στην κατηγορία του επαγγελματικού χώρου. Σε αυτές τις περιπτώσεις μελετών, συνήθως ο ιδιοκτήτης, μη όντας κύριος χρήστης, διατηρεί μια πιο αποστασιοποιημένη σχέση με την κατοικία και οι απαιτήσεις-ανάγκες του είναι πιο επικεντρωμένες στο να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένους στόχους. Πέραν της λειτουργικότητας, λαμβάνεται επιπλέον υπόψη και ο παράγοντας ‘‘χρήστης-πελάτης’’. Αναλόγως την στόχευση, είτε της κατοικίας που έχει πλέον χαρακτήρα επιχείρησης, είτε της επιχείρησης εφόσον αναφερόμαστε σε επαγγελματικό χώρο, εισάγονται στη μελέτη αισθητικά χαρακτηριστικά, φόρμες και ποιότητες τέτοιες, που να εξυπηρετούν τις προθέσεις της επιχείρησης. Φυσικά, μια επιτυχημένη ανακαίνιση μπορεί να αυξήσει την αποδοτικότητα και παραγωγικότητα των εργαζομένων που είναι επίσης ζητούμενο. Παράγοντες όπως ο προσεγμένος φωτισμός και ο επαρκής φυσικός αερισμός συμβάλλουν δραστικά σε αυτό».

Νέες τεχνολογίες και αειφόρος σχεδιασμός

Ο τρίτος παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει την μελέτη σε πρώιμο στάδιο είναι η βιωσιμότητα. Σκοπός της σύγχρονης αρχιτεκτονικής είναι να καταστήσει τα έργα της πιο αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον, υιοθετώντας σύγΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Πιέρος Πιερής, Aρχιτέκτων Pieris Architects

χρονες μεθόδους κατασκευής. Ο σχεδιασμός θα πρέπει να εκμεταλλεύεται τον προσανατολισμό του κτιρίου, τις φυσικές σκιάσεις και το κλίμα της περιοχής, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αξιοποιεί τις καινοτόμες τεχνολογίες και τα προηγμένα δομικά υλικά που είναι σε θέση να μειώσουν την ενεργειακή κατανάλωση των οικοδομημάτων. «Στη φάση των μελετών, ξεκινάμε με τον σκοπό που διέπει την εκάστοτε ανακαίνιση, σκιαγραφούμε τις ανάγκες των πελατών, αλλά και των υποδομών, διαμορφώνουμε το πλάνο μας και αρχίζουμε να θέτουμε παραμέτρους. Κάπου εδώ οφείλεται να πραγματοποιείται ο απαραίτητος πολεοδομικός έλεγχος, καθώς ανάλογα με τις παρεμβάσεις που προβλέπουμε να κάνουμε πρέπει να ελέγξουμε και το κομμάτι των αδειών. Φυσικά, συζητάμε και τον προϋπολογισμό του έργου, αφού ο εκ νέου σχεδιασμός θα πρέπει να είναι βιώσιμος, ώστε να είναι εφικτός. Έπειτα, έρχεται η δημιουργική φάση, όπου σχεδιάζουμε, βλέπουμε υλικότητες, γίνεται όλη αυτή η αλληλεπίδραση με τον πελάτη και την ομάδα, όπου οι προτάσεις παίρνουν μια πιο ‘’απτή’’ μορφή. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί και το κομμάτι του οικολογικού αποτυπώματος που αποτελεί εξίσου σημαντικό παράγοντα τόσο στις επερχόμενες εργασίες όσο και στον σχεδιασμό μας, καθώς και τα χρονοδιαγράμματα που θα κληθούμε να

ακολουθήσουμε» υποστηρίζει η Μ. Καλεγιώργη. «Τα έργα ανακαίνισης που αναλαμβάνουμε, στη πλειοψηφία τους, τα ανακαινίζουμε τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, οπότε βασική παράμετρος είναι η σχέση του μέσα και του έξω και πώς μπορούμε να τους δώσουμε μια νέα ζωή. Σε περιπτώσεις ειδικών κτιρίων, όπως για παράδειγμα το Institute of Life, τη μονάδα εξωσωματικής του ΙΑΣΩ, δουλεύουμε στενά με τους πελάτες και τους ειδικούς τους συμβούλους, ώστε είτε να δημιουργήσουμε ένα concept από την αρχή είτε να ενδυναμώνουμε την υφιστάμενη εταιρική ταυτότητα» τονίζει ο Π. Πιερής και συμπληρώνει πως «αντίστοιχα στις ανακαινίσεις γραφείων δίνουμε έμφαση πέρα από το αισθητικό αποτέλεσμα στην εργονομία, την ευεξία και την ποιότητα του αέρα. Στα κεντρικά γραφεία της Viva Wallet, για παράδειγμα, δώσαμε έμφαση στον βιοφιλικό σχεδιασμό και ήδη θεωρείται ένας από τους πιο πρωτοποριακούς και μοντέρνους εργασιακούς χώρους στην Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή έχουμε έργα σε Λονδίνο, Βρυξέλλες, Αυστρία, Γερμανία. Δανία και Κύπρο. Κάθε χώρα έχει διαφορετική κουλτούρα και επικρατούν διαφορετικές κλιματικές συνθήκες, οπότε ο προσανατολισμός, η τοποθεσία και το μοντέλο λειτουργείας μιας εταιρείας ή ενός οργανισμού παίζουν καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό».

ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΗ Η

ανακαίνιση και η ανακατασκευή, ανά περιόδους ακολουθούν κάποιες συγκεκριμένες τάσεις, οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες της εκάστοτε εποχής. Τα κτίρια είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας και θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές που κάνουν τη ζωή μας πιο άνετη και ποιοτική. Με βάση αυτό το κριτήριο, στην σύγχρονη αρχιτεκτονική φαίνεται να κυριαρχούν ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός, η χρήση ψηφιακών μέσων και οι πρακτικές που προάγουν την προστασία του περιβάλλοντος.

Ανθρωποκεντρικός σχεδιασμός και λειτουργικότητα

Το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής μας το περνούμε σε εσωτερικούς χώρους και για αυτό 26

τα κτίρια θα πρέπει να είναι κατάλληλα σχεδιασμένα, ώστε να διευκολύνουν τις δραστηριότητές μας και να είναι συνάμα φιλόξενα. Ανάλογα με το είδος του κτιρίου, ο αρχιτέκτονας καλείται να δώσει ζωντάνια και προσωπικότητα στην κατασκευή, κάνοντας την πιο θελκτική στους χρήστες. Η τάση αυτή έγινε πιο έντονη την περίοδο της πανδημίας, που υπήρξε πολύμηνος περιορισμός των μετακινήσεων και διάδοση της τηλεργασίας. Οι πελάτες, πλέον, επιζητούν εξατομικευμένες λύσεις που ανταποκρίνονται πλήρως στην καθημερινότητά τους, αλλά και στο προσωπικό τους γούστο. Η αρχιτεκτονική φαίνεται πως έχει φύγει από το μοτίβο των καλουπιών και έχει μεταβεί σε ένα πιο ανθρωποκεντρικό σύστημα σχεδιασμού, στο οποίο προτεραιότητα έχει η λειτουργικότητα και το ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Σταματία Μαμούτου, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Smart architecture+design

ευ ζην των χρηστών. «Για εμάς δεν υπάρχουν τάσεις. Κάθε πελάτης και έργο είναι μοναδικό και έχει τις δικές του απαιτήσεις και προδιαγραφές» υπογραμμίζει ο Π. Πιερής. Όπως αναφέρει η Α. Ρούσσου «το βασικότερο στοιχείο μιας μελέτης είναι η αρχιτεκτονική σύνθεση, που προέχει οποιονδήποτε τάσεων και αφορά την καλή λειτουργία των χώρων. Οι τάσεις που κυριαρχούν ανά εποχή, αφορούν κυρίως υλικά ή διακοσμητικά στοιχεία. Σίγουρα βλέπουμε ότι η τάση κινείται προς πιο απλές λιτές γραμμές, υλικά με έντονες υφές, φυσικά ξύλα και πετρώματα, με στόχο την μέγιστη ανθεκτικότητα και την διαχρονικότητα, ειδικά όσον αφορά την ανακαίνιση κατοικιών. Στα καταστήματα και τις επιχειρήσεις εστίασης οι διακοσμητικές τάσεις είναι πάντα πιο έντονες και πιο τολμηρές με κυρίαρχο το στοιχείο του εντυπωσιασμού». «Μια τάση που ήδη κυριαρχεί στις ανακαινίσεις και θα συνεχίσει να είναι δημοφιλής, καθώς είναι πιο συμβατή με το σύγχρονο τρόπο ζωής είναι η δημιουργία ανοιχτής κάτοψης. Έτσι, ιδιαίτερα στις ανακαινίσεις διαμερισμάτων προ του ΄60 -όπου συναντούμε μεγάλους χώρους υποδοχής, διαχωρισμένα με συρόμενες πόρτες, καθιστικά - τραπεζαρίες και κλειστές κουζίνες- δημιουργείται μια ανάγκη κατάργησης των διαχωριστικών τοίχων και ενοποίησης των χώρων προς καλύτερη αξιοποίησή τους» υποστηρίζει η Ε. Φατσέα.

«Πράσινη» προσέγγιση στην ανακαίνιση – ανακατασκευή

Ένας ακόμη πυλώνας στον οποίο στηρίζεται η ανακαίνιση - ανακατασκευή είναι η αειφορία. Όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες επιθυμούν να αναβαθμίσουν ενεργειακά τα ακίνητά τους, θέλοντας να μειώσουν το κόστος θέρμανσης και ψύξης, να λάβουν διεθνείς κτιριακές πιστοποιήσεις και να αυξήσουν την αντικειμενική αξία των περιουσιών τους. Έτσι, προβαίνουν στη χρήση δομικών υλικών που έχουν μικρό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, ενσωματώνουν «έξυπνα» συστήματα που ελέγχουν την ενεργειακή κατανάλωση και επενδύουν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η τάση αυτή φαίνεται να γίνεται όλο και πιο έντονη εξαιτίας των επιδοτήσεων που δίνει το κράτος και η Ευρωπαϊκή Ένωση για την πράσινη αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων, προγράμματα που θα συνεχίσουν να τρέχουν όλο και πιο συχνά τα επόμενα χρόνια. Εν όψη των σφοδρών φυσικών καταστροφών, που παρουσιάζονται όλο και πιο συχνά παγκοσμίως, η ανακαίνιση – ανακατασκευή φαίνεται να στρέφεται στην ανθεκτικότητα των υποδομών, ώστε να προστατεύεται η ανθρώπινη ζωή και να περιορίζονται οι υλικές ζημιές. «Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση ενδιαφέροντος στην βιωσιμότητα και στην 28

χρήση οικολογικών υλικών. Όλο και περισσότερο διαπιστώνουμε ότι επικρατεί μία γενικότερη ευαισθητοποίηση και προσπάθεια μείωσης της οικολογικής επιβάρυνσης που πραγματοποιείται κατά την διάρκεια μιας ανακαίνισης. Επίσης, αξίζει να αναφερθούμε στις καμπύλες σε προσόψεις κτιρίων και σε έπιπλα, καθώς και στα μεγάλα ανοίγματα για φυσικό φωτισμό. Τέλος έχουμε ‘‘έξυπνες’’ συσκευές (smart devices), καθώς και συστήματα αυτοματισμού που κάνουν την καθημερινότητά μας περισσότερο άνετη, καθώς και ενεργειακά πιο αποδοτική» σημειώνει η Α. Αμπελιώτη. «Η στροφή στην αειφόρο και βιώσιμη αρχιτεκτονική σε συνδυασμό με την εμπορευματοποίηση του γκρι και την απενοχοποίηση του “fast furniture” μαζικής παραγωγής που έχει κουράσει αρκετά, μας οδηγεί σε λύσεις επαναχρησιμοποίησης των αυθεντικών και ποιοτικών στοιχείων ενός έργου. Μωσαϊκά και μαρμάρινα δάπεδα που συντηρούνται, ξύλινα έπιπλα που αναμορφώνονται με περιορισμένες μετατροπές ή και με χρωματικές επεμβάσεις, συνυπάρχουν αρμονικά στον χώρο, που εμπλουτίζεται με αντικείμενα συναισθηματικής και νοσταλγικής αξίας, αποτυπώνοντας την αισθητική και την προσωπικότητα του χρήστη» τονίζει η Κ. Συρούνη και προσθέτει πως «λόγω της πανδημίας, που η τηλεργασία πρωταγωνιστεί συχνά στους πιο δημόσιους χώρους μιας κατοικίας, στον οποίο συνυπάρχουν χρήστες διαφορετικών δραστηριοτήτων σε περιορισμένα τετραγωνικά, αναζητάμε ευέλικτες λύσεις στην επίλυση μιας νέας κάτοψης, ώστε να δημιουργηθούν επιμέρους ιδιωτικοί χώροι είτε, για παράδειγμα, με πολυμορφικά έπιπλα, είτε ακόμα και μια απλή κουρτίνα, αποφεύγοντας πιο ριζικές επεμβάσεις σε δομικά στοιχεία, μη φιλικές προς το περιβάλλον». «Μια από τις τάσεις που παρατηρούνται στις πρόσφατες ανακαινίσεις και που έχει προκύψει από τις συνθήκες και τους προβληματισμούς σε σχέση με το περιβάλλον και την οικολογία, είναι η ανακαίνιση-επανάχρηση εξαιρετικά μικρών χώρων ή διαμερισμάτων σε αστικά κέντρα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά. Μικροί χώροι και διαμερίσματα αποκτούν ξανά ζωή, αφού προηγουμένως έχουν μελετηθεί μέχρι κυριολεκτικά το τελευταίο τετραγωνικό, ώστε να είναι απόλυτα χρηστικοί, με την μεγαλύτερη δυνατή εργονομία και το βέλτιστο δυνατό ηλιασμό και αερισμό. Η οικονομία και η αειφορία αποτελούν ζητούμενο σε ότι αφορά τα υλικά κατασκευής και πολύ συχνά γίνεται εκτεταμένη επανάχρηση οικοδομικών υλικών ή χρήση ανακυκλωμένων, ώστε να συνάδει με την ευρύτερη φιλοσοφία αυτής της προσέγγισης» αναφέρει η Σ. Μαμούτου. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

COVER STORY

PROLIGHT: 45 χρόνια αρχιτεκτονικού φωτισμού

Η PROLIGHT κατέχει ηγετική θέση στο χώρο της μελέτης και προμήθειας αρχιτεκτονικού φωτισμού για περισσότερα από 45 χρόνια, σε έργα ευρείας κλίμακας και υψηλών απαιτήσεων στους τομείς του real estate, του hospitality, των πολυτελών κατοικιών, των επαγγελματικών και δημόσιων χώρων, όπως και στο yachting, έχοντας στο portfolio της περισσότερα από 2.500 έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Καινοτομία, βιωσιμότητα και αειφόρος σχεδιασμός φωτισμού

Το βραβευμένο Τμήμα Μελετών Φωτισμού της PROLIGHT λαμβάνει σημαντικές διακρίσεις για τη δημιουργικότητα και την καινοτομία στα έργα της, με πιο πρόσφατα τα 3 Βραβεία Lighting Design στα Interiors Awards 2023. Η εμπειρία, η τεχνογνωσία και η συνεχής εκπαίδευση των στελεχών της στις σύγχρονες τάσεις και τεχνολογίες του αρχιτεκτονικού και κατασκευαστικού κλάδου οδηγούν στη δημιουργία έργων και υπηρεσιών που προάγουν τη λειτουργικότητα, βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και υποστηρίζουν τη βιωσιμότητα και την αειφόρο ανάπτυξη.

Costa Navarino Residences

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Η PROLIGHT ΑΠΟΣΠΆ 3 ΒΡΑΒΕΊΑ LIGHTING DESIGN ΣΤΑ INTERIORS AWARDS 2023

GOLD Award (HoReCa) Έργο: Cali Mykonos Hotel στη Μύκονο Αρχιτεκτονική μελέτη: STFNLAB Architecture & Engineering Development Ο στόχος της μελέτης φωτισμού του Cali Mykonos ήταν ο ήπιος, χαμηλής κλίμακας και έντασης φωτισμός, με πλήρη απουσία οπτικής ενόχλησης ώστε συνολικά όλο το αποτέλεσμα να ενσωματώνεται με το εντυπωσιακό φυσικό τοπίο και την ιδιαίτερη φυσική ροή του εδάφους. Ένα ενδιαφέρον κομμάτι του έργου αποτέλεσε ο φωτισμός της 125 μέτρων πισίνας η οποία αποτελεί το σήμα

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

κατατεθέν του Cali Mykonos. Επιλέχθηκαν δύο layers φωτισμού για το εσωτερικό της πισίνας, ένα που φωτίζει προς τη θέα και το infinity τελείωμά της αλλά και ένα συνεχόμενο, εύκαμπτο γραμμικό σύστημα φωτισμού, το οποίο διατρέχει όλο το μήκος των 125 μέτρων. Για να δοθεί η μέγιστη δυνατότητα ευελιξίας στη χρήση πολλαπλών σεναρίων φωτισμού, χρησιμοποιήθηκαν LED RGBW, ελεγχόμενα με dimmable πρωτόκολλο DMX, ώστε αν και όταν χρειάζεται η πισίνα, εκτός από το λευκό χρώμα, να μπορεί να χρωματιστεί με μεγάλη ευκολία και με χιλιάδες άλλες αποχρώσεις, είτε στατικά, είτε δυναμικά. 31

COVER STORY

SILVER Award (HoReCa) Έργο: ON Residence Hotel στη Θεσσαλονίκη Αρχιτεκτονική μελέτη: Divercity Architects, Dimitris Thomopoulos Architects / Interior Design: Fabienne Spahn, Nikos Fletoridis

Ο φωτισμός του πιο iconic κτιρίου της Θεσσαλονίκης αποτέλεσε μια ευκαιρία για την PROLIGHT να αναδείξει φωτιστικά τη διαχρονικότητα και την ιστορική αύρα του, δίνοντάς του ταυτόχρονα μια σύγχρονη αισθητική. Ο κύριος στόχος του concept επομένως και του φωτισμού ήταν να διατηρηθεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του εστιατορίου «Όλυμπος Νάουσα» σε όλο το ξενοδοχείο, κάτι που επιτεύχθηκε μέσω της ρετρό αισθητικής και του μοναδικού design φωτιστικών σωμάτων που επιλέχθηκαν συνδυάζοντας άψογα το παλαιό με το νέο. Στα υπνοδωμάτια συνδυάστηκαν σύγχρονα στοιχεία με ενσωματωμένο αρχιτεκτονικό φωτισμό όπως χωνευτά downlights, κρυφοί φωτισμοί και reading lights με θύρα USB καθώς και επώνυμα διακοσμητικά φωτιστικά, σε brass και bronze αποχρώσεις, που ζεσταίνουν το χώρο και προσδίδουν την απαιτούμενη νότα διακριτικής πολυτέλειας.

SILVER Award (Commercial Space) Έργο: Πρότυπο Νεφρολογικό Κέντρο στην Πάτρα Αρχιτεκτονική μελέτη: METE ΣΥΣΜ

Ο φωτισμός του συγκεκριμένου έργου αποτέλεσε πρόκληση για τη μελετητική ομάδα της PROLIGHT, καθώς έπρεπε να συγκεραστούν οι ιδιαίτερες ανάγκες φωτισμού και οι απαιτήσεις που έχει ένας χώρος του ιατρικού κλάδου. Ο φωτισμός του Κέντρου έπρεπε να δίνει την αίσθηση της καθαρότητας και του επαγγελματισμού, χωρίς να θεωρείται «ψυχρός» ή «νοσοκομειακός», και η ατμόσφαιρα έπρεπε να είναι φιλόξενη, χαλαρωτική αλλά ταυτόχρονα να αποπνέει μια νότα επισημότητας. Επιλέχθηκαν γραμμικά συνεχόμενα στοιχεία, αλλού με σταθερό βήμα και αλλού σε πιο «τυχαίο», μοτίβο στη λογική του barcode. Η εκτενής χρήση κρυφών φωτισμών ισορροπούν τα contrast στους χώρους, παρέχοντας έναν έμμεσο και ξεκούραστο φωτισμό.

Μακροχρόνιες συνεργασίες και δέσμευση σ την υψηλή ποιότητα Κορυφαίοι επενδυτές στο χώρο του τουρισμού και του real estate όπως οι: TEMES / Costa Navarino, Grivalia Hospitality, SANI/IKOS, One & Only, Mandarin Oriental, Marriott, Grecotel, Design Hotels, Domes, Amanzoe, Nammos, Aegean Airlines, Blue Star Ferries, Hellenic Seaways κ.α. αλλά και τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά γραφεία της χώρας εμπιστεύονται την μακρόχρονη εμπειρία και τον επαγγελματισμό της PROLIGHT για την δημιουργία έργων με ιδιαίτερες απαιτήσεις, τόσο από πλευράς φωτισμού, όσο και από πλευράς προϋπολογισμού ή χρονοδιαγράμματος. Οι αποκλειστικές συνεργασίες με παγκόσμιας κλάσης brands όπως: Αrtemide, Panzeri, DGA, Astro, Lucitalia, Ghidini, Nexia, Tekna, Ιnverlight, Norlys κ.α., γνωστά για το βραβευμένο και επώνυμο design, την τεχνολογία αιχμής και την αξιοπιστία τους, επιτρέπουν στην PROLIGHT την δημιουργία πρωτοποριακών, κοστολογημένων και εφαρμόσιμων λύσεων φωτισμού, μέσω της ολοκληρωμένης υπηρεσίας «Design & Supply», η οποία προσφέρει προστιθέμενη αξία σε οργανισμούς και επενδυτές που αποζητούν έναν συνεργάτη που συνδυάζει υψηλή ποιότητα, ταχύτητα και επαγγελματισμό.

Offices: Aθήνα: Κηφισίας 200, 145 62 Κηφισιά Τ: 2106233537, E: info@prolight.gr Θεσ/νίκη: Γ. Παπανδρέου 92, 546 55 Θεσ/νίκη, Τ: 2310 801602, E: thessaloniki@prolight.gr Aκολουθήστε μας στο Facebook /Linkedin www.prolight.gr Facebook: PROLIGHT Greece LinkedIn: PROLIGHT Greece #prolight.greece #ArchitecturalLightingDesign

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ADVERTORIAL

ARTEMIDE: Εξειδίκευση στον ενεργειακά αποδοτικό φωτισμό εργασιακών χώρων προδιαγραφών Leed H Artemide, απέσπασε Bronze Award στα Lighting Design Workplaces Projects των Ιnteriors Awards 2023 για το φωτισμό των κεντρικών γραφείων της Accenture στη Θεσσαλονίκη.

BRONZE Award (Workplaces) Έργο: Accenture Offices στη Θεσσαλονίκη Αρχιτεκτονική μελέτη: OFFICETWENTYFIVE Φωτογραφίες: Pygmalion Karatzas H Artemide, λόγω της εξειδίκευσής της στον ενεργειακά αποδοτικό φωτισμό εργασιακών χώρων υψηλών απαιτήσεων, επιλέχθηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο OFFICETWENTYFIVE για τον φωτισμό των κεντρικών γραφείων της Accenture στη Θεσσαλονίκη. Ο φωτισμός των γραφείων έπρεπε να προσφέρει ένα ευχάριστο περιβάλλον εργασίας, με ξεκούραστες συνθήκες θέασης και δυνατότητα για εξατομικευμένο έλεγχο από αισθητικά και ποιοτικά αναβαθμισμένα συστήματα φωτισμού σύμφωνα με τις ανάγκες και απαιτήσεις του σύγχρονου εργασιακού τομέα. Η λύση που προτιμήθηκε για τους open-plan χώρους εργασίας, χρησιμοποίησε τα καινοτόμα modular συστήματα A.24 και A.39 με πατενταρισμένης τεχνολογίας μικρο-πρισματικούς διαχύτες και οπτικά συστήματα που επιτυγχάνουν εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα δείκτη θάμβωσης UGR<16. Για τα γραφεία, όπου η χρωματική παλέτα κυμαίνεται σε ψυχρούς τόνους του μπλεγκρι, χρησιμοποιήθηκαν LED 4000K με ουδέτερο λευκό φως για να προσφέρουν μια πιο «καθαρή» και επαγγελματική εικόνα στον χώρο και την απαιτούμενη εγρήγορση στο ανθρώπινο δυναμικό. Τα κλειστά meeting rooms «διακόπτουν» τη γραμμικότητα του φωτισμού που συναντάται στον υπόλοιπο χώρο και φέρουν κυκλικά φωτιστικά μικτού φωτισμού με ασύρματο έλεγχο μέσω τεχνολογίας Bluetooth και του εξειδικευμένου λογισμικού Artemide APP. Ένα ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

φωτισμού του νέου Κέντρου Τεχνολογίας της Accenture είναι ότι στους διαδρόμους, στους οποίους χρησιμοποιούνται θερμά χρώματα και υλικά όπως το ξύλο, ο φωτισμός προέρχεται από συνεχόμενα εύκαμπτα LED strips τοποθετημένα σε ειδικά διαμορφωμένες εσοχές στην οροφή, τα οποία ακολουθούν την καμπυλότητα της διαδρομής στον χώρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο φωτισμός σε όλο το έργο είναι ρυθμιζόμενος μέσω πρωτοκόλλου DALI και είναι LEED Certification ready. Πληροί δηλαδή τις αυστηρές ενεργειακές και ποιοτικές προδιαγραφές του διεθνούς συστήματος LEED σε περίπτωση που ο πελάτης θέλει να προχωρήσει στη σχετική πιστοποίηση.

Offices: Αθήνα: Λ. Κηφισίας 200, 145 62, Κηφισιά Τ: 210 6233537, E: info@artemide.gr Θεσ/νίκη: Γ. Παπανδρέου 92, 546 55 Θεσ/νίκη Τ: 2310 403934, E: thessaloniki@artemide.gr Ακολουθήστε μας στα Facebook | Instagram | YouTube www.artemide.gr

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Εφαρμογές φωτισμού που ξεχωρίζουν Αναδεικνύοντας το μεγαλείο της αρχιτεκτονικής αισθητικής Αρχιτέκτονες και designers μιλούν για τον φωτισμό σε επιλεγμένες δημιουργίες τους, ανάλογα με τα σχεδιαστικά μοτίβα και τις απαιτήσεις κάθε έργου.

φωτισμός δεν είναι απλή υπόθεση. Για όλους τους αρχιτέκτονες, παρά τις επιμέρους διαφορές στα έργα τους, ο φωτισμός αποτελεί το μέσο να τονιστούν οι εσωτερικές και εξωτερικές γραμμές ή οι διακοσμητικές και εικαστικές ιδιαιτερότητες που αποτελούν μοναδικότητες κάθε κτιρίου.

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

Devotion Twins Showroom Αρχιτεκτονικό γραφείο: ADD Architecture Studio

Η εμπειρία της εισόδου στον χώρο του showroom της εταιρείας Devotion Twins σηματοδοτείται από ένα φωτεινό κατώφλι που περιβάλλεται από διάτρητη λαμαρίνα. Το custom-made φωτιστικό πλαίσιο αποτελείται από μεταλλική HEB διατομή που ενσωματώνει φωτισμό LED με καπάκι γαλακτερού plexiglass, που δημιουργεί την επιθυμητή ομοιόμορφη διάχυση του φωτισμού στην επιφάνειά του. Εντός του χώρου του showroom, ο φωτισμός έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τον τονισμό της γραμμικότητας του χώρου, ακολουθώντας παράλληλα το concept του διαχωρισμού μεταξύ ενός «σκοτεινού» και ενός «φωτεινού» μέρους. Ο διαχωρισμός μεταξύ των δύο μερών επιτυγχάνεται μέσω ενός μεταλλικού πλαισίου που ενσωματώνει κρυφό φωτισμό LED. Ένα διάμηκες custom-made φωτιστικό με τη μορφή ενός χρυσού κυλίνδρου που κρέμεται από την οροφή απαλύνει το χάσμα μεταξύ λευκού-μαύρου ενδυναμώνοντας και αναδιαμορφώνοντας την αίσθηση της προοπτικής του χώρου. Στον «λευκό» χώρο, δύο αιωρούμενες κρεμάστρες αγκαλιάζουν τον κύλινδρο, «σεβόμενες» τον ρόλο του ως βασικό σχεδιαστικό πρωταγωνιστή. Οι κρεμάστρες και τα χαλύβδινα δοκάρια που στηρίζουν τα φωτιστικά σποτ δημιουργούν ένα πλέγμα τριών διαστάσεων όπου το φως γίνεται μεταλλικές γραμμές, οι μεταλλικές γραμμές γίνονται επίπεδα και τα επίπεδα μεταμορφώνονται πάλι σε γραμμές φωτός. Την ίδια στιγμή, δύο επιδαπέδιες κρεμάστρες λειτουργούν τόσο σαν χρηστικά αντικείμενα όσο και σαν πηγή φωτισμού, καθώς έχουν τη δυνατότητα να περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους δημιουργώντας ένα «χορευτικό» θέαμα γεμάτο φως και χρωματιστά υφάσματα. Φωτογραφίες: ADD Architecture Studio, Άγγελος Απέργης

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Vin Dimora Suites Αρχιτεκτονικό γραφείο: Aegean Design Ο φωτισμός ενός κτιρίου αποτελεί βασική προτεραιότητα καθώς μπορεί να αναδείξει και να αναβαθμίσει ακόμα περισσότερο την αρχιτεκτονική σύνθεση και ογκοπλασία του κτιρίου. Στο συγκεκριμένο έργο, το Vin Dimora Suites στις Άνω Αρχάνες Ηρακλείου, έχουν χρησιμοποιηθεί πληθώρα υλικών όπως πέτρα, ξύλο, μέταλλο, έτσι ο φωτισμός όλων αυτών έρχεται να τα παντρέψει και να δημιουργήσει μια ενοποιημένη εικόνα. Έχει δοθεί μεγάλη βαρύτητα στον φωτισμό του κτιρίου εσωτερικά και εξωτερικά. Υπάρχει σαφή κλίση στον έμμεσο φωτισμό, καθώς ο φωτισμός πάνω στα διάφορα υλικά του κτιρίου όπως πέτρα, ξύλο, μέταλλο προσδίδει μια πιο ζεστή ατμόσφαιρα στον χώρο και στον χρηστή του κτιρίου. Ο έμμεσος φωτισμός συμβάλλει στο να αναδειχθεί ένα υλικό ακόμα περισσότερο, όπως επίσης και η ανάκλαση του φωτός παράλληλα δημιούργει μια πιο απαλή ισχύ φωτισμού στο ανθρώπινο μάτι. Σε όλο το έργο έχει χρησιμοποιηθεί ζεστό χρώμα φωτός (2.700 – 3.000 Κ) καθώς αποτελεί οικία, όπως και η ισχύς όλων των λαμπτήρων και ταινιών τύπου LED, είναι σε ίδια περίπου ισχύ lumen. Μόνο σε δύο σημεία του κτιρίου (χώροι σαλονιού) έχει χρησιμοποιηθεί άμεσος φωτισμός, και συγκεκριμένα κρεμαστό φωτιστικό, για να ξεχωρίσει σημειακά ένας χώρος με μεγάλο ενιαίο εσωτερικό ύψος. Το κτίριο συνολικά, εσωτερικά και εξωτερικά, έχει σε όλο το μήκος και πλάτος μια ενιαία απόδοση του φωτός. Έχουν χρησιμοποιηθεί φωτιστικά τύπου σποτ (απαίτηση ανάδειξης σημειακών αρχιτεκτονικών λεπτομερειών του κτιρίου) και ταινίες LED στους κρυφούς φωτισμούς.

Φωτογραφίες: Aegean Design

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N PATH Αρχιτεκτονικό γραφείο: HOW Architects Το φως πέρα από τη δημιουργία της επιθυμητής ατμόσφαιρας λειτούργησε ως συνθετικό και εννοιολογικό στοιχείο στη μετατροπή ενός ισόγειου χώρου στο αρχιτεκτονικό στούντιο των HOW Architects στη Θεσσαλονίκη. Μια φωτεινή διαδρομή, που συμβολίζει τη διαδικασία σχεδιασμού ενός έργου, σχηματίζεται στην οροφή, ενοποιεί όλους τους χώρους και τονίζει τον χαρακτήρα της ανοικτής κάτοψης. Για τον γενικό φωτισμό στους σταθμούς εργασίας και στην αίθουσα συναντήσεων επιλέχθηκαν συστοιχίες 5 SMD LED, που ενσωματώνονται με διακριτικό τρόπο στην οροφή. Η ανάδειξη συγκεκριμένων στοιχείων του χώρου επιτυγχάνεται με λευκά σποτ πάνω σε λευκές ράγες, τα οποία είναι στραμμένα στα σημεία ενδιαφέροντος. Δύο φωτιστικά μαύρου χρώματος, αναρτώμενα από την οροφή πάνω από τον κύριο σταθμό εργασίας,

έχουν τη δυνατότητα να ισορροπούν σε διάφορες θέσεις και ύψη με τη λογική της τροχαλίας και του αντίβαρου, υπογραμμίζοντας πως η αρχιτεκτονική είναι μία διαρκής ισορροπία ανάμεσα στην τέχνη και την επιστήμη. Ο ροή του τεχνητού φωτισμού στο στούντιο

ρυθμίζεται από μία smart εγκατάσταση. Η αλληλεπίδραση με τις διαθλάσεις στα πολυκαρβονικά φύλλα και με το φυσικό φως που μπαίνει από τα μεγάλα ανοίγματα της πρόσοψης, διαφοροποιεί την ατμόσφαιρα κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Φωτογραφίες: Όλγα Δέικου

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Veranzerou Office Building Αρχιτεκτονικό γραφείο: Deda & Architects Η μελέτη φωτισμού είναι από τα σημαντικότερα κομμάτια του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, όπως αποδεικνύεται στο έργο Veranzerou Office Building, όπου αναδεικνύει το εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό του κτιρίου. Ο εξωτερικός φωτισμός αναδεικνύει τα αρχιτεκτονικά στοιχεία της όψης και καθιστά το κτίριο τοπόσημο της περιοχής. Ο τρόπος με τον οποίο έχει φωτιστεί δημιουργεί ευχάριστο και ασφαλή περιβάλλον για τον περιπατητή, αλλά και για τους οδηγούς. Μέλημα του γραφείου είναι να αναδειχθεί η καλαισθησία του κτιρίου μέσα από την προστασία του περιβάλλοντος. Με τη χρήση LED, που έχει δημιουργήσει επανάσταση στον οικολογικό φωτισμό, γίνεται ένα μικρό βήμα για το περιβάλλον με στόχο να είναι η αρχή για ένα βιώσιμο μέλλον. Παράλληλα, ο φωτισμός εσωτερικού χώρου και ιδιαίτερα εργασιακού, στο έργο Executives Offices (κάτω εικόνα), είναι αρκετά σημαντικός. Όταν είναι σωστά φωτισμένο εσωτερικά, συμβάλλει θετικά στην ψυχολογία των εργαζομένων. Και, κατ’ επέκταση, γίνονται πιο αποδοτικοί δουλεύοντας σε έναν χώρο ελκυστικό για αυτούς.

Φωτογραφίες: Spyros Hound

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

EVENT

the Architect Show 2023: Βιώσιμες πρακτικές και νέα μοντέλα ζωής Στις 8-9 Δεκεμβρίου, στο Metropolitan Expo

Πραγματοποιείται το αναβαθμισμένο διήμερο premium event για τους επαγγελματίες της Αρχιτεκτονικής και του Design.

ο the Architect Show, που αναβαθμίζεται χρόνο με τον χρόνο και ξεπερνά κάθε προσδοκία σε επίπεδο αποδοχής και δυναμικής καθιέρωσης, επιστρέφει το διήμερο 8-9 Δεκεμβρίου στο Athens Metropolitan Expo, αποτελώντας έναν δίαυλο επικοινωνίας ανάμεσα στις εταιρείες που προάγουν την καινοτομία και τη σύγχρονη τεχνολογία στον χώρο των υλικών και της κατασκευής με Αρχιτέκτονες, Σχεδιαστές, Μηχανικούς και επιχειρηματίες Real Estate. Επιπλέον, επικεντρώνεται στην ανταλλαγή γνώσεων και καινοτόμων ιδεών μέσω μιας σειράς επιμελημένων σεμιναρίων, συνεδρίων και εκπαιδευτικών διαλέξεων. Τη διοργάνωση αναλαμβάνει η εταιρεία MEDEXPO Α.Ε., το creative direction και την επιμέλεια περιεχομένου η Design Ambassador και το Archisearch.gr.

Architects Talk_Futurespective

Φέτος, στο επίκεντρο τίθενται οι συναρπαστικές δυνατότητες και τάσεις που διαμορφώνουν το πεδίο της αρχιτεκτονικής. Στις πόλεις αλλά και στην ύπαιθρο προωθούνται οι βιώσιμες πρακτικές στην αρχιτεκτονική και τον πολεοδομικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων. Υποστηρίζονται τα ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, η χρήση ανανεώσιμων υλικών, οι πράσινες υποδομές και στρατηγικές για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Ταυτόχρονα, δίνεται έμφαση στη δημιουργία πόλεων που μπορούν να περπατηθούν, με μικτές αναπτύξεις που ενσωματώνουν οικιστικούς, εμπορικούς και ψυχαγωγικούς χώρους. Με την προώθηση ποικιλόμορφων και προσβάσιμων γειτονιών, μειώνεται η εξάρτηση από το αυτοκίνητο και ενισχύεται η βελτίωση της ποιότητας ζωής και της αλληλεπίδρασης εντός της κοινότητας. Σε αυτές τις πόλεις, οι ζωντανοί δημόσιοι χώροι, χωρίς αποκλεισμούς και προσβάσιμοι στη δημόσια σφαίρα, ενθαρρύνουν την κοινωνική συμμετοχή και την πολιτιστική ζωτικότητα. Η ανάπτυξη δίνει προτεραιότητα στα συστήματα δημόσιων μεταφορών, δημιουργώντας περισσότερο βιώσιμες και δίκαιες επιλογές κινητικότητας. Η κοινωνική ισότητα και ενσωμάτωση θα παίξει καθοριστικό ρόλο σε κοινωνίες μετα38

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

βαλλόμενες ως προς τα δημογραφικά χαρακτηριστικά τους. Από την πόλη λοιπόν δεν μπορεί να λείπει η σύγχρονη, ποιοτική και προσιτή κατοικία και κοινωνική κατοικία. Σε αυτό το τοπίο, καθοριστικό ρόλο παίζει η ιστορική διατήρηση και προσαρμοστική επαναχρησιμοποίηση, αναγνωρίζοντας την αξία των ιστορικών κτιρίων και την ηθική της αναζωογόνησης των υφιστάμενων δομών για την προώθηση της βιωσιμότητας, τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη δημιουργία μοναδικών περιβαλλόντων. Φιλοσοφίες στο σχεδιασμό, τεχνικές, τεχνολογίες και υλικά συνεπικουρούν τους αρχιτέκτονες στο σχεδιασμό για νέες ανάγκες και νέα μοντέλα ζωής. Ο συμμετοχικός σχεδιασμός, οι στρατηγικές αντοχής στις φυσικές καταστροφές, ο αειφόρος σχεδιασμός, τα έξυπνα κτίρια, ο βιοφιλικός σχεδιασμός, ο παραμετρικός σχεδιασμός και η τρισδιάστατη εκτύπωση, η χρήση νέων υλικών, η εικονική πραγματικότητα και η επαυξημένη πραγματικότητα υποδεικνύουν ένα μέλλον όπου οι αρχιτέκτονες θα πρέπει να είναι προσαρμοστικοί, τεχνολογικά γνώστες και περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένοι για να δημιουργήσουν καινοτόμα και βιώσιμα δομημένα περιβάλλοντα. Το Architects Talk_Futurepsective προσφέρει μία πλατφόρμα για ανταλλαγή γνώσεων πάνω σε ένα αναδυόμενο τοπίο, τις δυνατότητες και τις απαιτήσεις του οποίου εξερευνούμε σταθερά. Με αφορμή τα έργα, τις εμπειρίες, την έρευνα και την κριτική τοποθέτηση των κορυφαίων αρχιτεκτόνων πάνω σε σχετικά θέματα του δημοσίου διαλόγου, το Architects Talk_ Futurepsective φιλοδοξεί στη δημιουργία νοήματος, συνεργασιών και συμπόρευσης προς το μέλλον.

Αειφορία, ανθεκτικότητα, καινοτομία και βιοφιλικός σχεδιασμός

Για ακόμη μία φορά, η ατζέντα των σεμιναρίων, συνεδρίων και εκπαιδευτικών διαλέξεων που θα λάβουν χώρα στο the Architect Show 2023 θα συμβάλουν στην ανάδειξη καινοτόμων ιδεών. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Η πρόκληση και ευκαιρία της κλιματικής αλλαγής

Μεταξύ των θεματικών που θα τεθούν στο επίκεντρο του the Architect Show 2023, είναι τα ασφαλέστερα, πιο προσαρμοστικά και αρμονικά δομημένα περιβάλλοντα που αντέχουν στις προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή. Αρχιτέκτονες και ειδικοί στον πολεοδομικό σχεδιασμό συζητούν στρατηγικές αιχμής για 39

EVENT

και της ευκολίας, αλλά και τη δημιουργία ενεργειακά αποδοτικών λύσεων. Ο σχεδιασμός πολυλειτουργικών περιοχών που μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν σε διαφορετικές ανάγκες και προτιμήσεις, προωθώντας τη συνεργασία και τη δημιουργικότητα, καθώς και ο σχεδιασμός για τη διαμόρφωση μιας αίσθησης κοινότητας θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών.

Όλες οι εξελίξεις για την ψηφιοποίηση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού

τον σχεδιασμό ανθεκτικών κτιρίων και κοινοτήτων απέναντι σε φυσικές καταστροφές.

Αθήνα και Πειραιάς αλλάζουν όψη

Ο μετασχηματισμός της Αθήνας θα αποτελέσει άλλο ένα καυτό θέμα συζήτησης του φετινού the Architect Show. Με κτίρια που ενσωματώνουν οικιστικούς, εμπορικούς και ψυχαγωγικούς χώρους, δίνοντας προτεραιότητα στην προσβασιμότητα, τη συμπερίληψη και τη συμμετοχή της κοινότητας. Την ίδια στιγμή, η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τις ανάγκες των κατοίκων, επηρεάζοντας τις επιθυμητές διαμορφώσεις στεγασμένων και ανοικτών χώρων. Την ίδια στιγμή, ο Πειραιάς θα έχει την τιμητική του, καθώς αποτελεί το πεδίο ανάπτυξης σημαντικών έργων και υποδομών που αλλάζουν το δομημένο περιβάλλον της πόλης. H γραμμή 3 του μετρό φτάνει στον Πειραιά, δημιουργώντας τη σύνδεση του λιμανιού με το αεροδρόμιο, ενώ σχεδιάζεται η επέκταση του τραμ και η ζεύξη Περάματος-Σαλαμίνας. Ο νέος Πύργος του Πειραιά από όνειρο γίνεται ένα πραγματικό κτίριο μεικτών χρήσεων. Ταυτόχρονα, μια σειρά από επενδύσεις σε ξενοδοχεία, μεταξύ των οποίων το Hilton Piraeus, βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού ή υλοποίησης. Το μουσείο ενάλιων αρχαιοτήτων, η αστική ανάπλαση, σε τέσσερα οικοδομικά τετράγωνα στον Άγιο Διονύσιο και τα σχέδια για την ανάπλαση της ακτής Δηλαβέρη και της Πειραϊκής είναι ορισμένα ακόμα έργα που θέτουν τον Πειραιά στο επίκεντρο της προσοχής.

Δημιουργώντας κατοικίες για όλους

Η κοινωνική και οικονομικά προσιτή στέγαση στην Αθήνα θα αποτελέσει ένα ακόμη θέμα συζήτησης του the Architect Show, όπως και το «γερασμένο» κτιριακό απόθεμα της πρωτεύουσας. Κομβικής σημασίας είναι η χρήση προηγμένης τεχνολογίας για τη βελτίωση της ασφάλειας, της συνδεσιμότητας

Οι νέες τεχνολογίες στον τομέα της αρχιτεκτονικής, με ιδιαίτερη έμφαση στην τρισδιάστατη εκτύπωση και την τεχνητή νοημοσύνη (AI), θα αλλάξουν ριζικά την αρχιτεκτονική και την κατασκευή. Πώς μπορούμε να φανταστούμε ένα μέλλον με αυτές τις καινοτομίες αιχμής να αναδιαμορφώνουν τον τρόπο που σχεδιάζουμε, κατασκευάζουμε και αλληλεπιδρούμε με το δομημένο περιβάλλον; Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες και ποια η σχέση τους με τη βιωσιμότητα, την αποτελεσματικότητα και τη δημιουργικότητα στην αρχιτεκτονική πρακτική;

Leisure αρχιτεκτονική και ύπαιθρος

Οι δημοφιλείς προορισμοί στην ύπαιθρο κτίζονται ολοένα και περισσότερο, με το περιβάλλον τους να αλλάζει διαρκώς. Η ανθρωπογεωγραφία τους εξελίσσεται: νέοι "νομάδες" κάτοικοι μεταβάλλουν τη συνηθισμένη ως τώρα λειτουργία της κοινότητας, ενώ οι ντόπιοι αλληλεπιδρούν με νέες παραστάσεις και συναναστροφές. Η εκτός σχεδίου δόμηση παραμένει προτιμητέα από τους επενδυτές και προσφέρει στους αρχιτέκτονες ένα πεδίο για να ενσταλάξουν την πιο ώριμη μορφή των εμπειριών τους σε νέα κτίρια. Ενδιαφέρουσες ιδέες και εξελίξεις που θα συζητηθούν.

Πώς σχεδιάζονται τα γραφεία του μέλλοντος

Σε μια αρχιτεκτονική περιπέτεια στην περιοχή της Μεσογείου, τολμάμε να ξανασκεφτούμε τα κτίρια γραφείων όπως ποτέ άλλοτε. Η αποστολή των αρχιτεκτόνων είναι να δημιουργήσουν βιώσιμα καταφύγια που καλλιεργούν την ευημερία και αυξάνουν την παραγωγικότητα. Το μεσογειακό κλίμα -η γοητεία του οποίου βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής- απαιτεί έξυπνα σχέδια με υψηλή προσαρμοστικότητα στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες. Προσαρμοστικότητα στο interior design όμως απαιτούν και τα δυναμικά εξελισσόμενα μοντέλα εργασίας. Τα νέα γραφεία βρίσκονται σε επιχειρηματικές ζώνες αλλά και στην ζωντανή καρδιά της πόλης, αποτελώντας συνθετικό στοιχείο του αστικού ιστού και της πραγματικότητάς μας.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

FOCUS ON INTERIOR DESIGN

Dos Margaritas: Γαστρονομικός προορισμός με αρχιτεκτονική φινέτσα Από το αρχιτεκτονικό γραφείο Studio Nonpareil

Η προσεκτική επιλογή υλικών συνέβαλε στη δημιουργία ενός δυναμικού χώρου εστίασης, παρά τα περιορισμένα τετραγωνικά. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

α τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα καταστήματα εστίασης κάνουν την εμφάνισή τους στις γειτονιές και τους κεντρικούς δρόμους των πόλεων. Πώς μπορεί λοιπόν ένας νέος τέτοιος χώρος να ξεχωρίσει για να αναδείξει και τα προϊόντα που προσφέρει; Εδώ, έρχεται η αρχιτεκτονική και το προσεγμένο interior design. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και το Dos Margaritas στη Θεσσαλονίκη.

Καλαίσθητος σχεδιασμός σε περιορισμένο χώρο

Το αρχιτεκτονικό γραφείο Studio Nonpareil ανέλαβε τη μελέτη ενός καταστήματος 65 τ.μ. με σκοπό τη δημιουργία ενός γαστρονομικού προορισμού που συνδυάζει την πίτσα με το κοκτέιλ. Το κατάστημα βρίσκεται σε ένα προνομιακό σημείο της Θεσσαλονίκης, σε μία αστική γειτονιά της πόλης με θέα το παραλιακό μέτωπο. Όπως περιγράφει η επικεφαλής αρχιτέκτων του γραφείου, Εύη Βερβελίδου: «Στόχος της μελέτης ήταν ο βέλτιστος χειρισμός του περιορισμένου χώρου, χωρίς να υπονομεύεται η αισθητική λεπτομέρεια. Πρόθεση της σχεδιαστικής ομάδας αλλά και επιθυμία των πελατών ήταν η δημιουργία μίας οπτικά ‘’ανοιχτής’’ προς το κοινό κουζίνας με παραδοσιακό ξυλόφουρνο και έναν χώρο για μπαρ που συνυπάρχουν και συνδιαλέγονται σε έναν κοινό τόπο, ώστε ο κάθε πελάτης να μπορεί να παρακολουθεί την διαδικασία παρασκευής πίτσας και κοκτέιλ».

Προτεραιότητα στη λειτουργικότητα

Λόγω λοιπόν του περιορισμένου χώρου, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη το πολυσύχναστο σημείο του καταστήματος, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

επιλέχθηκαν παρεμβάσεις, σχεδιαστικά μοτίβα και υλικά που αναδεικνύουν τη λειτουργικότητα του χώρου. Η απλότητα, οι καθαρές γεωμετρικές γραμμές και η απουσία διακοσμητικών στοιχείων ήταν η αρχή του σχεδιασμού που ακολουθήθηκε, εξηγεί η αρχιτέκτων. «Κάθε στοιχείο που συνθέτει την τελική εικόνα σχεδιάστηκε με επιμέλεια και εξυπηρετεί έναν πρωτίστως λειτουργικό ρόλο, ενώ η προσεκτική επιλογή των υλικών και των υφών δημιουργούν ένα δυναμικό περιβάλλον. Τα χειροποίητα πλακάκια σε μπορντό αποχρώσεις, το ζωηρό aquarelle μάρμαρο, το μωσαϊκό δάπεδο που διατηρήθηκε και επισκευάστηκε, η τεχνοτροπία στους τοίχους, οι μεταλλικές λεπτομέρειες και ο θερμός φωτισμός δημιουργούν το σκηνικό όπου πρωταγωνιστές είναι πάντα η πίτσα και τα κοκτέιλ». Και, για να συμπληρώσουμε, ο πελάτης δεν είναι ένας απλός επισκέπτης, αλλά ένας θεατής που «συμμετέχει» στη διαδικασία της κουζίνας και του μπαρ, βιώνοντας μια γαστρονομική εμπειρία που θα μετουσιωθεί σε ανάμνηση.

Η ομάδα πίσω από το έργο Τίτλος: Dos Margaritas pizza & cocktails Κατηγορία: Interior design Μελέτη-σχεδιασμός: Studio Nonpareil, Εύη Βερβελίδου Κατασκευή: Studio Nonpareil, Εύη Βερβελίδου Χρονολογία ολοκλήρωσης: Ιούνιος 2023 Φωτογραφίες: Στέφανος Τσακίρης

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Υφάσματα και λευκά είδη: Η απόλυτη αισθητική σφραγίδα ενός ξενοδοχείου Τα υφάσματα και τα λευκά είδη ως βαρόμετρο του ύφους του ξενοδοχείου. Ποια είναι τα eco friendly υφάσματα που κερδίζουν ψήφο εμπιστοσύνης και ποιες τεχνολογίες επεξεργασίας ενισχύουν τον περιβαλλοντικό και βιώσιμο χαρακτήρα τους; ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΤΣΙΤΟΎΡΑ 44

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

αγάπη της ομορφιάς είναι καλό γούστο αλλά η δημιουργία της αποτελεί τέχνη, είχε πει κάποτε ο Αμερικάνος φιλόσοφος, Ralph Waldo Emerson και, αναμφισβήτητα, τα υφάσματα και τα λευκά είδη συνιστούν εκείνη την επιλογή που προσδίδει έναν αέρα υψηλής αισθητικής στο ξενοδοχείο, αφήνοντας άριστες εντυπώσεις στον επισκέπτη. Αξιοσημείωτο είναι, μάλιστα, πως σύμφωνα με μελέτη της Metabolic, τα ποιοτικά λευκά είδη αναλογούν στο 5-20% των αξιολογήσεων της ικανοποίησης των πελατών, ενώ, όπως αποκάλυψε έρευνα της National Sleep Foundation, τα τρία τέταρτα των ενηλίκων κοιμούνται καλύτερα όταν το κρεβάτι τους είναι άνετο, καθαρό και φρέσκο. Τα σχέδια, τα χρώματα, οι ποιότητες των υφασμάτων και των λευκών ειδών τίθενται, λοιπόν, στην πρώτη γραμμή στο οπλοστάσιο κάθε επαγγελματία που επιθυμεί να προσδώσει ένα ξεχωριστό στυλ στη μονάδα του. Και καθώς η τέλεια διαμονή συνδέεται άρρηκτα με την ποιότητα αυτών, ποια είναι η στρατηγική που επιτρέπει στα ξενοδοχεία να αναβαθμίσουν την εμπειρία των επισκεπτών, αυξάνοντας παράλληλα και τη δέσμευσή τους για βιωσιμότητα;

Δημιουργώντας μια αίσθηση πολυτέλειας και άνεσης

Το design είναι το πρώτο βήμα για τη δημιουργία ενός εντυπωσιακού, φιλόξενου, άνετου και ποιοτικού χώρου στην εστίαση, σημειώνει η Βάνια Μπόγρη, Interion Designer στην EB/Architects, διευκρινίζοντας, όμως, πως το αν αυτό θα φτάσει στον πελάτη, εξαρτάται από τη βιωματική εμπειρία που θα δημιουργηθεί. Η αισθητική, η ποιότητα και η αίσθηση πολυτέλειας αλλά και ξεκούρασης, δημιουργούνται κυρίως μέσα από την επαφή μας με τα υφάσματα: κλινοσκεπάσματα, πετσέτες, μοκέτες, κουρτίνες κ.λπ., συμπληρώνει, τονίζοντας πως θα πρέπει να είμαστε ιδιαιτέρως σχολαστικοί με τα ποιοτικά standards που θέτουμε, διότι η εμπειρία είναι καθοριστικής σημασίας. Στο καθαρά αισθητικό κομμάτι υπάρχουν ορισμένοι γενικοί κανόνες, που λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε, μας λέει. Για παράδειγμα, δεν είναι καλή ιδέα να χρησιμοποιηθεί το βελούδο για κουρτίνα σε κάποιο παραθαλάσσιο προορισμό, για προφανείς λόγους, περιγράφει. Είναι βαρύ, δεν είναι δροσερό, φθείρεται από τις εξωτερικές συνθήκες, λόγω αλάτων, και είναι καταλληλότερο για πιο κρύα κλίματα, αφού συμβάλλει στη διατήρηση της θερμότηΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

τας, μας εξηγεί, προσθέτοντας πως αντίστοιχο συντακτικό χρήσης υπάρχει για όλες τις κατηγορίες υφασμάτων. Η χρήση υφασμάτων και λευκών ειδών υψηλής ποιότητας συνιστά έναν εξελιγμένο και αποτελεσματικό τρόπο για να βελτιώσει μια ξενοδοχειακή μονάδα τη συνολική εμπειρία του πελάτη και να δημιουργήσει μια αίσθηση πολυτέλειας και άνεσης, δηλώνει n Μαρίνα Φιλιππίδη, Principal Interior Designer στη AMK Architecture & Design, επισημαίνοντας πως η πολυτέλεια εστιάζεται στη βιωματική εμπειρία.

Αναβάθμιση των δωματιών και ενίσχυση της εμπειρίας του επισκέπτη

Στα ξενοδοχεία, καθώς και σε όλα τα τουριστικά καταλύματα, τα υφάσματα και τα λευκά είδη έχουν πολύ σημαντικό ρόλο στη συνολική αίσθηση φιλοξενίας, περιγράφει η Ειρήνη Μήττα, Αρχιτέκτονας Εσωτερικού Χώρου στη Decork Design Studio. Πολλές φορές κυριαρχούν στη διακόσμηση του δωματίου, δηλώνει, σημειώνοντας πως είναι σύνηθες να εφαρμόζεται το ίδιο ύφασμα στην επένδυση του κρεβατιού και της πολυθρόνας ή να είναι κοινό το ύφασμα της κουρτίνας με το ριχτάρι του κρεβατιού. Το ύφασμα είναι ένα από τα βασικά εργαλεία μας για να δημιουργήσουμε την ατμόσφαιρα που επιζητούμε, προσθέτει η Μαρίνα Φιλιππίδη. Ενισχύει την αισθητική, αποδίδει χαρακτήρα και, αναμφίβολα, επηρεάζει την εντύπωση που δημιουργείται στον χρήστη-πελάτη, υπογραμμίζει. H προσεκτική επιλογή αναβαθμίζει τα δωμάτια και τα διαφοροποιεί από τους ανταγωνιστές, εξασφαλίζοντας επαναλαμβανόμενες επισκέψεις και θετικές κριτικές, μας λέει. Το κρεβάτι δεν συμμετέχει πια ως διακοσμητικό στοιχείο, μας πληροφορεί, διευκρινίζοντας πως έχει απογυμνωθεί από κάθε στοιχείο, δίνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στα κλινοσκεπάσματα, στο ανατομικό στρώμα και στην επιλογή εναλλακτικών μαξιλαριών χρήσης. Η ύψιστη παροχή είναι η τέρψη των αισθήσεων κι η ποιότητα του ύπνου, σχολιάζει. Δεν είναι μόνον το πώς το βλέπεις, αλλά και το πώς το νιώθεις, καταλήγει..

Βάνια Μπόγρη, Interion Designer, EB/Architects

Μαρίνα Φιλιππίδη, Principal Interior Designer, AMK Architecture & Design

Λευκά είδη: Εκλεπτυσμένα και διαχρονικά

Τα υφάσματα και τα λευκά είδη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον καθορισμό του ύφους ενός ξενοδοχείου, δηλώνει στο Construction η Μαρία Χατζησταύρου, Hotel Interior Architect στη Lime Deco Η επιλογή των λευκών ειδών, συγκεκρι45

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Μαρίνα Παπαμιχάλη, Αρχιτέκτονας Εσωτερικού Χώρου, Decork

μένα, μπορεί να απογειώσει αλλά και να χαλάσει την εμπειρία ενός επισκέπτη, σημειώνει. Τα πολυτελή σεντόνια και οι απαλές πετσέτες, προσθέτουν μια αίσθηση πολυτέλειας, ενώ, ταυτόχρονα, τα φιλικά προς το περιβάλλον, βιώσιμα υφάσματα ελκύουν τον περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένο επισκέπτη, προσθέτει. Για μια εκλεπτυσμένη, διαχρονική εμφάνιση, προτείνεται να επιλέγουμε για τα ξενοδοχεία κλασσικά λευκά είδη, δημιουργώντας μια καθαρή και φιλόξενη αίσθηση, σημειώνει η Μαρία Χατζησταύρου. Εναλλακτικά, τα ζωντανά χρώματα στα λευκά είδη μπορούν να αποπνέουν ενέργεια και χαρακτήρα σε ένα χώρο, αντανακλώντας μια πιο μοντέρνα ατμόσφαιρα, συμπληρώνει διευκρινίζοντας, ωστόσο, πως, λόγω της ευαισθησίας τους στο έντονο και καθημερινό πλύσιμο, κατατάσσονται ως μη προτιμητέα. Σχετικά με τα υφάσματα που πλαισιώνουν ένα δωμάτιο, εξαρτάται ξεκάθαρα από το ύφος που επιθυμούμε να προσδώσουμε, καθώς αποτελούν μια σιωπηρή αλλά ταυτόχρονα ισχυρή δήλωση, που αφήνει μια μόνιμη εντύπωση στον επισκέπτη, καταλήγει. Στα λευκά είδη συνεχίζουν να κυριαρχούν τα λευκά χρώματα στα ξενοδοχεία, αλλά μπορούν να συνδυαστούν με μια κουβέρτα σε ουδέτερο χρώμα (υπόλευκο, μπεζ, γκρι ανοιχτό, χρώμα της άμμου), δηλώνει η Ειρήνη Μήττα. Σε ενοικιαζόμενες κατοικίες παρατηρείται ότι χρησιμοποιούνται τα κλινοσκεπάσματα και οι πετσέτες και σε άλλα χρώματα, εκτός από λευκά, αναφέρει.

Χρώματα και μοτίβα: Μια συμμαχία με τις αισθήσεις μας

Ήταν το 1810 όταν ο Johann Wolfgang von Goethe έγραψε το βιβλίο Theory of Colors, προκειμένου να εξηγήσει το πώς οι άνθρωποι ερμηνεύουν τις διάφορες αποχρώσεις, συνδέοντας τα χρώματα με συναισθηματικές κατηγορίες. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πως αφού τα χρώματα έχουν τη δύναμη να δημιουργούν συναισθήματα, μια συμμαχία μαζί τους επιδρά καθοριστικά και στο ύφος του ξενοδοχείου. Πράγματι, τα τολμηρά και ζωηρά χρώματα, όπως το κόκκινο, χαρίζουν μια ιδιαιτέρως ενθουσιώδη πινελιά στον χώρο, δημιουργώντας μια πολύ έντονη εντύπωση, που προσελκύει τα βλέμματα. Από την άλλη, τα ουδέτερα χρώματα όπως το μπεζ ή το γκρι, θεωρούνται διαχρονικά, συνθέτουν μια εκλεπτυσμένη ατμόσφαιρα, ενώ παράλληλα είναι λιγότερο επιρρεπή στο να δείχνουν βρόμικα ή φθαρμένα. 46

Τα έντονα μοτίβα προσδίδουν έναν ισχυρό χαρακτήρα στα δωμάτια, αλλά τα διακριτικά μοτίβα προσθέτουν σε αυτά βάθος. Αξίζει, βέβαια, να σημειωθεί πως η επιλογή τους χρειάζεται να γίνεται σε συνάρτηση με το ύφος και την επωνυμία του ξενοδοχείου. Στα τουριστικά καταλύματα, η εφαρμογή των υφασμάτων στην επίπλωση, αλλά και των κλινοσκεπασμάτων, επηρεάζει τη συνολική ατμόσφαιρα και εμπειρία που θα νιώσει ο πελάτης κατά τη διαμονή του, μας λέει η Ειρήνη Μήττα. Παλιότερα χρησιμοποιούσαν έντονα μοτίβα και χρώματα στα υφάσματα, σύμφωνα με το στυλ της κάθε εποχής, αλλά λευκά κλινοσκεπάσματα για να δείχνουν καθαριότητα, μας ενημερώνει, σημειώνοντας, ωστόσο, πως στην εποχή μας επικρατεί η τάση του πιο ανάλαφρου υφάσματος και χρωματικά ουδέτερου στον χώρο, που προσδίδει μια αρμονία και «ζεστασιά» στο δωμάτιο.

Επενδύοντας στην ασφάλεια και την αντοχή

Τα υφάσματα και τα λευκά είδη, εκτός από την αισθητική τους, κρίνονται και από την ποιότητά τους, δηλώνει στο Architect η Μαρίνα Παπαμιχάλη, Αρχιτέκτονας Εσωτερικού Χώρου στη Decork. Θα πρέπει να έχουν πολύ μεγάλη αντοχή, διότι πλένονται σε υψηλές θερμοκρασίες για να αποστειρωθούν, σημειώνει. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Όπως μας πληροφορεί, σε μεγάλα ξενοδοχεία, όπου τα κλινοσκεπάσματα πλένονται από εταιρείες, χρησιμοποιείται βαμβάκι με αρκετές κλωστές, το οποίο είναι δροσερό για το καλοκαίρι σαν ύφασμα και έχει αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες. Αντίθετα, σε μικρότερα καταλύματα, όπου πλένουν μόνοι τους οι ιδιοκτήτες τα κλινοσκεπάσματα, προτιμάται κάποιο σύμμεικτο ύφασμα, επειδή μπορεί να σιδερωθεί πιο εύκολα, παρόλο που είναι λίγο πιο ζεστό κατά τη χρήση, συμπληρώνει. Ιδιαίτερα ωφέλιμα για έπιπλα εξωτερικού χώρου ή χώρους επιρρεπείς στην έκθεση στο νερό, όπως σαλόνια δίπλα στην πισίνα ή εγκαταστάσεις σπα, είναι τα αδιάβροχα υφάσματα. Ασφαλώς, στους παράγοντες πρωτεύουσας σημασίας στην ενίσχυση της ικανοποίησης του επισκέπτη εντάσσεται και η επένδυση στην ασφάλεια, με τα υφάσματα επιβραδυντικά φλόγας να λειτουργούν ως μια ασπίδα προστασίας για τον χώρο, χάρη στην ικανότητά τους να αντιστέκονται στην ανάφλεξη και να επιβραδύνουν την εξάπλωση της φωτιάς.

Ενισχύεται η περιβαλλοντική ευαισθησία των καταναλωτών

Με την κλιματική κρίση να εξελίσσεται στην κορυφαία απειλή για τον πλανήτη μας, η στροφή στην αειφορία αποτελεί μια επιταΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

κτική ανάγκη, ενώ οι ηγέτες που επενδύουν σε αυτήν δημιουργούν μακροπρόθεσμη αξία για την επιχείρησή τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, το 22% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις μετακινήσεις οφείλεται στον τουρισμό. Ωστόσο, η βιωσιμότητα αποτελεί το μέλλον του κλάδου, αφού, όπως πιστοποιεί η TUI, τα τελευταία έξι χρόνια οι περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται σε «πιο πράσινα και πιο δίκαια» πακέτα διακοπών, σε ξενοδοχεία με ανεξάρτητη πιστοποίηση βιωσιμότητας. Το 72% των ιδιωτών παγκοσμίως θέλει να κάνει ένα βιώσιμο ταξίδι, πιστεύοντας στην ανάγκη οικολογικής αειφορίας ενώ ταξιδεύει, επιβεβαιώνει έρευνα από τη booking.com.Οι στατιστικές δείχνουν ότι το αγοραστικό κοινό προτιμάει τα προϊόντα που παράγονται μέσω οικολογικών διαδικασιών, και αυτό αφορά και στην πρώτη ύλη αλλά και στη διαδικασία παραγωγής, σημειώνει η Βάνια Μπόγρη. Οι καταναλωτές έχουν πλέον αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό περιβαλλοντική ευαισθησία και, κατά συνέπεια, διαθέτουν βαθύτερη επίγνωση του οικολογικού αποτυπώματος των παραδοσιακών τεχνολογιών παραγωγής υφασμάτων, πράγμα που ξεκινά πρώτα από τη βιομηχανία της μόδας και των διεθνών brand (π.χ. Η&Μ_Repair & Remake), μας λέει. Οι μεγάλοι οίκοι διαρκώς ανακοινώνουν milestones σχετικά με τη βιωσιμότητα των διαδικασιών, την κατανάλωση νερού, την ανακύκλωση και τη σύνθεση νέων υλικών, με θετικό αποτύπωμα στο περιβάλλον και τον άνθρωπο, υπογραμμίζει. Αξιοσημείωτο είναι, εξάλλου, πως το 73% των Αμερικανών καταναλωτών θα σταματούσε να επιλέγει μια εταιρεία που δεν επενδύει σε περιβαλλοντικά θέματα και περισσότεροι από το 70% των εργαζομένων θα προτιμούσαν να εργαστούν σε μια επιχείρηση που ενδιαφέρεται για το περιβάλλον. Μάλιστα, το 10% αυτών θα δεχόταν πρόθυμα μια σημαντική μείωση μισθού, για να συμβεί κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έρευνα Αντίληψης Καταναλωτών σχετικά με τις Βιώσιμες Πρώτες Ύλες στη Μόδα και τα Κλωστοϋφαντουργικά Είδη, που διεξήχθη στις αρχές του 2020 και ανακοινώθηκε από τη Lenzing Group (Lenzing), παγκόσμιο ηγέτη στις βιώσιμες ειδικές ίνες με βάση το ξύλο, η πλειονότητα των ερωτηθέντων μαθαίνει ενεργά για τη βιωσιμότητα μέσω της έρευνας της διαδικασίας παραγωγής προϊόντων πριν από την αγορά (76% σε ρούχα και 74% σε κλινοσκεπάσματα και υφάσματα σπιτιού).

Ειρήνη Μήττα Αρχιτέκτονας Εσωτερικού Χώρου, Decork

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N Τα eco friendly υφάσματα ήρθαν για να μείνουν

Μαρια Χατζησταύρου, Hotel Interior Architect, Lime Deco

Η αυξανόμενη επίγνωση για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα έχει στρέψει το βλέμμα της αγοράς στα eco friendly υλικά, σημειώνει η Μαρίνα Φιλιππίδη. Πολλά ξενοδοχεία υψηλών προδιαγραφών επιλέγουν πλέον βιώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον υφάσματα και κλινοσκεπάσματα, για να προσελκύσουν ευαισθητοποιημένους πελάτες, προβάλλοντας τη δέσμευσή τους στην υπεύθυνη φιλοξενία, μας ενημερώνει. Τα φιλικά προς το περιβάλλον υφάσματα δεν είναι απλώς μια παροδική τάση, τονίζει η Μαρία Χατζησταύρου. Καθώς η περιβαλλοντική συνείδηση αυξάνεται, οι καταναλωτές και οι βιομηχανίες δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη προτεραιότητα στη βιωσιμότητα, μας λέει, συμπληρώνοντας πως τα φιλικά προς το περιβάλλον υφάσματα, κατασκευασμένα από υλικά όπως οργανικό βαμβάκι, μπαμπού και ανακυκλωμένες ίνες, ευθυγραμμίζονται με αυτές τις αξίες. Αρχικά, τα υιοθέτησε η βιομηχανία της μόδας, που συνιστά έναν σημαντικό παράγοντα στην κατανάλωση υφασμάτων, ενώ, ακολούθως, οι τομείς της φιλοξενίας και της εσωτερικής διακόσμησης ενσωματώνουν επίσης οικολογικά υφάσματα, μας πληροφορεί. Τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τα σπίτια επιλέγουν βιώσιμα υφάσματα για έπιπλα και διακόσμηση, μειώνοντας το αποτύπωμά του άνθρακά τους, αναφέρει η Μαρία Χατζησταύρου, εξηγώντας μας πως όσο η νομοθεσία και οι κανονισμοί για την παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων γίνονται πιο αυστηροί, οι κατασκευαστές ωθούνται να υιοθετήσουν πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον. Καθώς οι καινοτομίες στη βιώσιμη παραγωγή υφασμάτων συνεχίζουν να αναπτύσσονται, η διαθεσιμότητα και η προσιτή τους τιμή θα αυξηθούν, εκτιμά. Ορισμένες από τις τελευταίες τάσεις του sustainable fabric sourcing, θα λέγαμε οτι είναι το ανακυκλωμένο βαμβάκι και λινό, το Lyocell (ύφασμα απο ξύλο ευκάλυπτου), η Κάναβη, η Γιούτα, το Econyl (ανακυκλωμένα υφάσματα) και το Pinatex (vegan leather απο ανανά!) , δηλώνει η Βάνια Μπόγρη. Είναι πλέον αυτονόητη η ροπή προς τη χρήση υλικών φιλικών προς το περιβάλλον, τόσο κατά τη βιωσιμότητα της πρώτης ύλης και τη διαδικασία παραγωγής, όσο και τους ρυθμούς αποσύνθεσης, αφού ολοκληρώσουν τον κύκλο ζωής τους, καταλήγει.

Οι τεχνολογίες επεξεργασίας που προάγουν τη βιωσιμότητα στα υφάσματα

Σήμερα ζούμε σε μια εποχή όπου σε όλους τους τομείς προσπαθούμε να έχουμε προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον (όπως το βαμβάκι), αναφέρει η Μαρίνα Παπαμιχάλη. Έχει αναπτυχθεί η τεχνολογία και υπάρχουν επεξεργασίες στα υφάσματα που ενισχύουν τον περιβαλλοντικό και βιώσιμο χαρακτήρα τους, μας λέει. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί διεθνείς πιστοποιήσεις (όλες σχετικές με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα) για να κατοχυρωθούν τα χαρακτηριστικά του υφάσματος, όπως: OEKO-TEX, GLOBAL RECYCLE STANDAR, ORGANIC CONTENT STANDARD OCS, V-LABEL κλπ., μας ενημερώνει. Τα eco friendly υφάσματα κυριαρχούν στα τουριστικά καταλύματα και όλα δείχνουν πως θα παραμείνουν τα επόμενα χρόνια στην αγορά, τονίζει. Οι τεχνολογίες επεξεργασίας είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση των περιβαλλοντικών και βιώσιμων χαρακτηριστικών των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και των λευκών ειδών, περιγράφει η Μαρία Χατζησταύρου. Στις σημαντικές προόδους συγκαταλέγεται η υιοθέτηση διαδικασιών βαφής που εξοικονομούν νερό. Τεχνολογίες όπως η ψηφιακή εκτύπωση και η βαφή αέρα μειώνουν την κατανάλωση νερού και τα χημικά απόβλητα, καθιστώντας την παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων πιο φιλική προς το περιβάλλον, σημειώνει. Η ανακύκλωση συνιστά μια άλλη βασική πτυχή, αναφέρει. Καινοτόμες τεχνικές επιτρέπουν τη μετατροπή των απορριμμάτων υφασμάτων μετά την κατανάλωση σε νέες ίνες, μειώνοντας την ανάγκη για παρθένα υλικά, μας εξηγεί. Επιπλέον, όπως συμπληρώνει, η άνοδος της βιολογικής γεωργίας και του βιολογικού βαμβακιού έχει συμβάλει στη βιωσιμότητα. Η βιολογική καλλιέργεια βαμβακιού αποφεύγει τα συνθετικά φυτοφάρμακα και προάγει την υγεία του εδάφους, με αποτέλεσμα τα υφάσματα να είναι απαλλαγμένα από επιβλαβή υπολείμματα, τονίζει. Συμπερασματικά, οι εξελίξεις στις τεχνολογίες επεξεργασίας είναι ζωτικής σημασίας για να γίνουν τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα λευκά είδη πιο φιλικά προς το περιβάλλον και βιώσιμα, καταλήγει.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

CASE STUDY

Pine Residences: Πολυτελείς κατοικίες ανάμεσα στα πεύκα της Πεντέλης Από το αρχιτεκτονικό γραφείο The Hive Architects Σύγχρονες διώροφες κατοικίες που συνομιλούν και συνυπάρχουν με την κατάφυτη περιοχή του Πεντελικού όρους.

ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ο αρχιτεκτονικό γραφείο The Hive Architects, γνωστό για την προσήλωσή του στη σύλληψη και δημιουργία χώρων ποιοτικών και προσιτών στον χρήστη, μας συστήνει το συγκρότημα κατοικιών Pine Residences. Οι Pine Residences είναι έξι διώροφες κατοικίες που βρίσκονται στην Παλαιά Πεντέλη Αττικής, μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από την έντονη βλάστηση με ψηλά πεύκα, τα οποία αποτέλεσαν δημιουργική παράμετρο του σχεδιασμού.

Με γνώμονα το δομημένο και φυσικό περιβάλλον

Όπως σε κάθε έργο που έχουν ολοκληρώσει αλλά και σε όλα αυτά που οραματίζονται, οι αρχιτέκτονες των The Hive Architects, με επικεφαλής τον Μιχαήλ Ξηρόκωστα και τον Θεόδωρο Πανόπουλο, εφαρμόζουν τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, αλλά με σεβασμό στο υπάρχον δομημένο και φυσικό περιβάλλον. Στην περίπτωση των Pine Residences, η είσοδος στο συγκρότημα χωροθετείται στη βορινή πλευρά του οικοπέδου, με τα φυτεμένα πρανή εκατέρωθεν να δημιουργούν το διαχωριστικό «κατώφλι» μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου χώρου. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της σύνθεσης, όπως εξηγούν οι αρχιτέκτονες, αποτελεί η αντίθεση της πέτρινης ισόγειας βάσης με το λευκό πρισματικό σώμα του κτιρίου. Ο πέτρινος όγκος φιλοξενεί τις εισόδους των τριών μεζονετών καθώς και των δύο κεντρικών κλιμακοστασίων που διοχετεύουν του ενοίκους στους ορόφους και τον υπόγειο χώρο στάθμευσης.

Στον πυρήνα της συλλογικής μνήμης

Όπως έχουν τονίσει μέσα από τα έργα τους, «βασικό μεθοδολογικό εργαλείο αποτελεί το Hive Mind, δηλαδή η συλλογική νοημοσύνη, με σκοπό την κατανόηση των πολλαπλών και πολύπλοκων αναγκών του κάθε ατόμου. Προμελέτη, οριστική μελέτη και μελέτη εφαρμογής προσεγγίζονται με γνώμονα τη λειτουργικότητα αλλά και τις προσωπικές ανάγκες του εκάστοτε πελάτη παράγοντας έτσι, μία αρχιτεκτονική όπου η ταυτότητά ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

της προσδιορίζεται από τις διαρκώς μεταβαλλόμενες αρχές του κάθε έργου». Στο πρότζεκτ της Πεντέλης, λοιπόν, οι τρεις ισόγειες κατοικίες εκτονώνονται σε ιδιωτικούς κήπους στη νότια πλευρά του οικοπέδου μέσω μεγάλων ανοιγμάτων, επιτυγχάνοντας άμεση συσχέτιση των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων. Στα ανώτερα επίπεδα, ο λευκός όγκος επιμερίζεται σε μικρότερους κύβους με κεκλιμένη στέψη που σηματοδοτούν τις κατοικίες και τα κεντρικά κλιμακοστάσια. Οι κατοικίες των ορόφων συνδέονται με εσωστρεφείς ημιυπαίθριους χώρους που προκύπτουν ως εσοχές στη συμπαγή μορφή, ενώ ευρύχωροι εξώστες εμπλουτίζουν τις όψεις με τις απαραίτητες εκτονώσεις. Την ογκοπλασία στις δύο κύριες όψεις συμπληρώνουν τα έρκερ, ενισχύοντας τον πρισματικό χαρακτήρα της ολίσθησης. Επίσης, τα συμπαγή στοιχεία των όψεων έρχονται σε διαρκή διάλογο με τα ελαφρά διάτρητα κιγκλιδώματα και τις περσίδες πλάγια των εξωστών.

Στο επίκεντρο οι ανθρώπινες ανάγκες

Με τη μελέτη των Pine Residences το γραφείο The Hive Architects έρχεται να δώσει το στίγμα της αρχιτεκτονικής που δεν περιορίζεται και εξαντλείται στον εαυτό της, αλλά ενός δημιουργικού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού που, πάνω απ’ όλα, σέβεται και κατανοεί τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.

Η ομάδα πίσω από το έργο Αρχιτεκτονικό Γραφείο: The Hive Architects Αρχιτεκτονική Ομάδα: Μιχαήλ Ξηρόκωστας, Θεόδωρος Πανόπουλος, Μυρτώ Χρήστου Επιφάνεια: 735 m2 Μελέτη: 2022 Έτος υλοποίησης: έως τα τέλη του 2023

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

Σύγχρονες αρχιτεκτονικές τάσεις για τη μόνωση Μια ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών

Ποιες αρχιτεκτονικές λύσεις εξασφαλίζουν την ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών και ποια υλικά προτιμώνται από τους αρχιτέκτονες για την επίτευξη καλύτερης θερμομόνωσης, ηχομόνωσης και στεγανοποίησης; ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΊΝΑΣ ΤΣΙΤΟΎΡΑ 52

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ο πιο δύσκολο είναι να δεις αυτό που βρίσκεται μπροστά στα μάτια σου, είπε κάποτε ο Γερμανός ποιητής & φιλόσοφος Βόλφγκανγκ Γκαίτε και, αναμφισβήτητα, στη σύγχρονη εποχή, οι εκπρόσωποι του αρχιτεκτονικού κόσμου καλούνται να αντιληφθούν πως η μόνωση δεν αποτελεί ένα πολύ «τεχνικό» θέμα, που ξεφεύγει από τα όρια του σχεδιασμού τους. Γεγονός είναι, εξάλλου, ότι η επιλογή των κατάλληλων τύπων μόνωσης συνιστά μια κομβική απόφαση, που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά το επίπεδο άνεσης ενός κτιρίου, αλλά και τους λογαριασμούς ενέργειας. Σύμφωνα, μάλιστα, με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, οι ιδιοκτήτες σπιτιού μπορούν να εξοικονομήσουν 20% στο κόστος θέρμανσης και ψύξης και 10% στο συνολικό κόστος ενέργειας, προσθέτοντας την ενδεδειγμένη μόνωση. Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς μόνωσης αποτιμήθηκε σε 45139,19 εκατομμύρια δολάρια το 2022, ενώ εκτιμάται πως θα αγγίξει τα 76895,16 εκατομμύρια δολάρια το 2029, με CAGR 9,28% κατά την περίοδο 2022-2029. Καθώς η μόνωση επηρεάζει και επηρεάζεται από το αρχιτεκτονικό design, είτε πρόκειται για την πρόσοψη του κτιρίου ή για τον εσωτερικό χώρο, οι αρχιτέκτονες καλούνται να καταφύγουν σε λύσεις που συνδυάζουν τη λειτουργικότητα με την καλαισθησία, επενδύοντας, ταυτόχρονα, στην αειφορία.

Με το βλέμμα στραμμένο στον αειφόρο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό

Παρά την αίσθηση πως ο αειφόρος σχεδιασμός συνιστά ένα trend των τελευταίων ετών, στην πραγματικότητα, από την αρχαιότητα ακόμη, οι πρόγονοί μας συνήθιζαν να χρησιμοποιούν για τις κατασκευές τους φυσικά υλικά, που ήταν άμεσα διαθέσιμα. Η βιομηχανοποίηση της κοινωνίας, ωστόσο, προκάλεσε ανυπολόγιστες καταστροφές στο περιβάλλον, με αποτέλεσμα σήμερα να βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις τρομαχτικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Οι εμπορικές εργασίες κτιρίων αντιπροσωπεύουν το 37% των παγκόσμιων εκπομπών CO2 που σχετίζονται με την ενέργεια. Σύμφωνα με τα ευρήματα έκθεσης που δημοσιεύθηκε από τη Honeywell και το Reuters, η μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση, η καλύτερη ποιότητα αέρα εσωτερικών χώρων (IAQ) και η τήρηση των κριτηρίων ESG συγκαταλέγονται στους τρεις στόχους που τη δεδομένη στιγμή θέτουν ως προτεραιότητα οι πολυεθνικοί οργανισμοί για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

πίεσης να ενσωματώσουν τις κτιριακές τους δραστηριότητες στα σχέδια αειφορίας. Καθώς οι ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή και την εξάντληση των πόρων αυξάνονται, αρχιτέκτονες και σχεδιαστές αναζητούν τρόπους για να δημιουργήσουν κτίρια πιο βιώσιμα, φιλικά προς το περιβάλλον και κοινωνικά υπεύθυνα, Η εποχή κλιματικής κρίσης που διανύουμε δεν αφήνει περιθώρια αδράνειας, μας λέει η Ιωάννα Κουλούρη, Architect & Director στην Potiropoulos+Partners Architecture.

Βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου

Όταν ο αρχιτέκτονας καλείται να δώσει απαντήσεις σε μία σειρά ζητημάτων όπως τα ενεργοβόρα κτίρια, η ηχορύπανση, οι πλημμύρες και πολλά άλλα, που έχουν άμεσο αντίκτυπο όχι μόνο στο μικροκλίμα της εκάστοτε περιοχής αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον, οφείλει να επιστρατεύσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία του, δηλώνει στο Construction η Ιωάννα Κουλούρη. Προκύπτει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ του σχεδιασμού και των μονωτικών αναγκών, σημειώνει, διευκρινίζοντας πως ενώ οι μονωτικές ανάγκες δημιουργούν απαιτήσεις και, ενδεχομένως, περιορισμούς στον σχεδιασμό, ο σχεδιασμός είναι αυτός που δίνει τη λύση στην ενεργειακή βελτιστοποίηση του κτιρίου, υπηρετώντας, συγχρόνως, το όραμα του αρχιτέκτονα. Αν θέλουμε να μιλάμε για μια σύγχρονη και αειφόρα κατασκευή, η ενεργειακή αναβάθμιση και η προστασία του κελύφους από συνθήκες που επιταχύνουν τη γήρανση και τη φθορά του πρέπει να αποτελούν έναν παράγοντα που όχι μόνο δεν γίνεται, λόγω κανονισμών, να παρακάμψουμε, αλλά επιλέγουμε, ως μελετητές και επιβλέποντες μηχανικοί, να συμπεριλάβουμε στη διαδικασία του σχεδιασμού, υπογραμμίζει ο Μιχάλης Γρυλλάκης, Construction Manager στη Block722. Η βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου μπορεί να επιτευχθεί με διάφορες λύσεις -παθητικές ή ενεργητικές-, χωρίς να υπονομεύεται η αισθητική ή η λειτουργικότητα του, αναφέρει η Ιωάννα Κουλούρη. Ο προσανατολισμός του κτιρίου εξασφαλίζει τον σωστό ηλιασμό ή αντίστοιχα τον κατάλληλο σκιασμό, ανάλογα με την τοποθεσία, τη χρήση και τη λειτουργία του, ενώ ο σχεδιασμός του κελύφους και των ανοιγμάτων εξυπηρετεί τον φυσικό φωτισμό και αερισμό των χώρων, επηρεάζοντας, παράλληλα, την ηχομόνωση, μας ενημερώνει. Συνδυάζοντας τα παραπάνω με την κατάλληλη οργάνωση των επί μέρους χώρων και

Ιωάννα Κουλούρη, Architect & Director, Potiropoulos+Partners Architecture

Θανάσης Πολυζωίδης, Αρχιτέκτονας-Αρχιτέκτονας Τοπίου, Συνιδρυτής, topio7

M AT E R I A L I T Y & D E S I G N

την ελαχιστοποίηση των θερμικών απωλειών, επιτυγχάνεται μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος του έργου, τονίζει.

Αμφίδρομη η σχέση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού και των μονωτικών αναγκών

Η σύγχρονη προσέγγιση της αρχιτεκτονικής δίνει μεγάλη έμφαση στη συνεργασία μεταξύ αρχιτεκτόνων, μηχανικών και ειδικών σε μόνωση, ηχομόνωση και στεγανοποίηση, αναφέρει η Μιμή Ασκούνη, Owner/Architect στη POINT architects Greece. Οι αρχιτέκτονες αναζητούν λύσεις που προσφέρουν την καλύτερη συνολική απόδοση, συμπληρώνει. Στην περίπτωση που οι μονώσεις τοποθετούνται εσωτερικά της τοιχοποιίας, κάτω από το τελικό δάπεδο ή εντός ψευδοροφής, τότε παραμένουν κρυφές και η επιλογή τους γίνεται σε συνεννόηση με τον μηχανολόγο μηχανικό ή/ και τον σύμβουλο περιβαλλοντικών μελετών και βιωσιμότητας, σημειώνει η Ιωάννα Κουλούρη. Όταν, όμως, η μόνωση επενδύει το κτίριο εξωτερικά ή εσωτερικά, το τελείωμα αυτής επηρεάζει άμεσα το αισθητικό αποτέλεσμα, υπογραμμίζει. Οι ανάγκες για μόνωση συμβάλλουν καθοριστικά στην ενεργειακή απόδοση και θωράκιση του κτιρίου και στην άνεση των ενοίκων, ενώ, στα πλαίσια της γενικότερης στρατηγικής προς μια βιοκλιματική, αειφόρα και βιώσιμη αρχιτεκτονική, λαμβάνονται υπόψη εξαρχής στο σχεδιασμό, περιγράφει ο Θανάσης Πολυζωίδης, Αρχιτέκτονας-Αρχιτέκτονας Τοπίου και συνιδρυτής της ομάδας αρχιτεκτονικής και τοπίου, topio7. Μπορούν να προκαθορίσουν ακόμα και εξαρχής, σε επίπεδο ιδέας, σημαντικές συνθετικές επιλογές που αφορούν στη μορφή του κτιρίου, στις 54

αναλογίες ανοιγμάτων, στην όψη και στα υλικά, ώστε να εξασφαλίζονται οι βέλτιστες μονωτικές και στεγανοποιητικές ιδιότητες, μας εξηγεί. Οι υλικότητες που επιλέγονται στα επιμέρους έργα, από το σύστημα δόμησης (φέρον οργανισμός και στοιχεία πλήρωσης) μέχρι την επιλογή των τελικών επικαλύψεων, επηρεάζονται καθοριστικά από τις ανάγκες για μόνωση, αποκαλύπτει ο Μιχάλης Γρυλλάκης. Εμείς, σαν ομάδα, αφιερώνουμε μεγάλο κομμάτι του χρόνου και της ενέργειάς μας στην έρευνα και την αναζήτηση νέων υλικών, στην κατεύθυνση της αειφορίας, καθώς και στον πειραματισμό με αυτά, ώστε να ικανοποιούν τόσο τον ρόλο τους, όσο και να ανταποκρίνονται στην αισθητική μας, μας πληροφορεί. Σκοπός είναι ένας σχεδιασμός φυσικός και διαχρονικός, που ανατροφοδοτείται και παράλληλα ανατροφοδοτεί τις λύσεις που υπάρχουν στον τομέα των μονώσεων, αποκαλύπτει.

Αρχιτεκτονικές λύσεις για ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών

Αρχιτεκτονικές λύσεις που εξασφαλίζουν μια ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών είναι αυτές όπου οι συγκεκριμένες ανάγκες έχουν ληφθεί υπόψη ήδη σε επίπεδο ιδέας - συνθετικής χειρονομίας, για τη δημιουργία ενός κτιρίου που είναι ενεργειακά αποδοτικό, άνετο, ηχομονωμένο και αισθητικά ικανοποιητικό, δηλώνει ο Θανάσης Πολυζωίδης. Ο προσανατολισμός προς τον Βιοφιλικό σχεδιασμό συνιστά μια χαρακτηριστική στρατηγική βιώσιμου σχεδιασμού, που προωθεί την επανασύνδεση των ανθρώπων με το φυσικό περιβάλλον, μια ανάγκη ίσως επιτακτική την περίοδο της κλιματικής κρίσης, σημειώνει. Λύσεις τοπιακές, όπου ο κτιριακός και τοπιακός σχεδιασμός εμπλέκονται ενεργά, εξασφαλίζουν βελτιωμένες μονωτικές και στεγανοποιητικές ιδιότητες, με αποτέλεσμα την καλύτερη απόδοση συνδυαστικά με τα υπόλοιπα υλικά, μας εξηγεί και παραθέτει ως παραδείγματα τα υπόσκαφα κτίρια, που εκμεταλλεύονται τη θερμοχωρητικότητα του εδάφους και τα κτίρια που εμπλέκονται με το φυσικό στοιχείο με φυτεμένα δώματα, πράσινες όψεις και κάθετους κήπους. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός, με συνδυασμό παθητικών συστημάτων δροσισμού και θέρμανσης, επιτυγχάνει την καλύτερη ισορροπία μεταξύ σχεδίου και μονωτικών αναγκών, σημειώνει ο Θανάσης Πολυζωίδης. Στις αρχιτεκτονικές λύσεις συγκαταλέγονται η θερμομόνωση διπλής τοιχοποιίας, η ενσωμάτωση υαλοπινάκων Low-E, δηλαδή ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

διπλοί υαλοπίνακες, που περιλαμβάνουν μια λεπτή διαφανή μεμβράνη (επίχρισμα χαμηλής εκπομπής) πάνω στη γυάλινη επιφάνεια, και η διαμόρφωση του γενικότερου σχεδιασμού για την αποτροπή περιττής θερμικής απώλειας, λαμβάνοντας υπόψιν και άλλους παράγοντες όπως η αντισεισμική συμπεριφορά ή και το θέμα της θερμοχωρητικότητας, μας λέει η Μιμή Ασκούνη. Η χρήση θερμοπρόσοψης συνιστά μια μέθοδο ιδιαίτερα δημοφιλή στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, καθώς συνδυάζει χαμηλό δείκτη θερμοπερατότητας με μεγάλη ποικιλία φινιρισμάτων, μας ενημερώνει η Ιωάννα Κουλούρη.

Υλικά που συμμαχούν με το αρχιτεκτονικό όραμα

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, οι αρχιτέκτονες έχουν στη διάθεση τους μια μεγάλη γκάμα επιλογών για τη βελτίωση μόνωσης και στεγανοποίησης, ανάλογα με τις σχεδιαστικές ανάγκες και τις τοπικές συνθήκες, παρατηρεί ο Θανάσης Πολυζωίδης. Μπορούμε να επιλέξουμε τα υλικά που είναι ικανά να υλοποιήσουν κάθε αρχιτεκτονική ιδέα, υπογραμμίζει η Ιωάννα Κουλούρη. Η μόνωση σε σύγχρονη αρχιτεκτονική απαιτεί ολοκληρωμένη σχεδιαστική προσέγγιση, επιλογή υλικών με βάση τις ανάγκες και τοπικές συνθήκες και εφαρμογή καινοτόμων λύσεων για την επίτευξη βέλτιστης απόδοσης, άνεσης και αισθητικής, αναφέρει η Μιμή Ασκούνη. Η διαδικασία του σχεδιασμού επηρεάζεται καθοριστικά από το φυσικό περιβάλλον, την αρχιτεκτονική του τόπου -είτε αυτή είναι η παραδοσιακή αρχιτεκτονική ενός οικισμού είτε το αστικό τοπίο- και τις ανάγκες του χρήστη, μας λέει ο Μιχάλης Γρυλλάκης. Τα υλικά μόνωσης που επιλέγουμε, επιδιώκουμε να είναι φιλικά προς τον χρήστη και το περιβάλλον και, παρόλο που αποτελούν νέες τεχνολογίες, να συνδιαλέγονται με τα υπόλοιπα παραδοσιακά υλικά (παραδοσιακός σοβάς, ασβεστούχα επιχρίσματα, κ.λπ.) ή υλικά που συναντάμε στις υφιστάμενες αστικές κατασκευές, σημειώνει. Η ορθή θωράκιση και μόνωση του κτιρίου είναι αποτέλεσμα σωστού συνδυασμού των συνθετικών επιλογών στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό και της επιλογής των κατάλληλων μονωτικών υλικών, περιγράφει ο Θανάσης Πολυζωίδης. Η επιλογή των βέλτιστων λύσεων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τον τύπο του κτιρίου, την τοποθεσία του, τον προϋπολογισμό και τις προτιμήσεις του πελάτη, αναφέρει. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Επιλογές με εξαιρετικές μονωτικές δυνατότητες

Ανερχόμενες ενδιαφέρουσες αρχιτεκτονικά λύσεις, με εξαιρετικές μονωτικές δυνατότητες, είναι οι τοιχοποιίες από Rammed Earth (Πεπιεσμένη Γη), με εντυπωσιακά αποτελέσματα κυρίως στο εξωτερικό, και η δόμηση με αχυρόμπαλες, μας ενημερώνει ο Θανάσης Πολυζωίδης. Τοιχοποιίες με πλήρωση με ορθομπλόκ και επένδυση με πέτρα ή τούβλο συνιστούν μια τεχνική αρκετά διαδεδομένη, ενώ ανερχόμενες τάσεις στα πλαίσια της επιλογής οικολογικών υλικών θεωρούνται το ξυλόμαλλο και η μόνωση από μαλλί προβάτου, προσθέτει. Όπως αναφέρει, σε πιο συμβατικά πλαίσια, στις πιο συνηθισμένες και αξιόπιστες επιλογές συναντάμε τον υαλοβάμβακας, τον πετροβάμβακα, που έχει και ιδιότητες ηχητικής μόνωσης και πυροπροστασίας, την πολυουρεθάνη, τη διογκωμένη(EPS) και την εξηλασμένη πολυστερίνη(XPS), τη μόνωση κυτταρίνης, και τις γυψοσανίδες/τσιμεντοσανίδες με θερμομονωτικές πλάκες. Για την ηχομόνωση επικρατέστερα είναι τα ηχομονωτικά πάνελ πετροβάμβακα, γυψοσανίδες με ειδικές επιστρώσεις, τα πλωτά δάπεδα, τα αφρώδη ηχοαπορροφητικά υλικά όπως και τα πάνελ αυγοθήκες, μας πληροφορεί ο Θανάσης Πολυζωίδης, τονίζοντας πως δε θα έπρεπε να παραληφθούν σε όλα τα παραπάνω και οι προτιμήσεις σε διπλά ή τριπλά τζάμια. Για το εσωτερικό γίνεται προσεκτική επιλογή των ηχομονωτικών πανέλ, με προτίμηση στα panels με custom διάτρηση ή ακόμα και νανοδιάτρηση, ανάλογα με τις ανάγκες και την αισθητική του έργου, σημειώνει η Ιωάννα Κουλούρη, υπογραμμίζοντας ως εξαιρετικά ενδιαφέρουσα λύση τα baffles, λόγω της ευελιξίας τους. Στις μεθόδους στεγανοποίησης που εφαρμόζονται, συχνά συναντάμε το ασφαλτόπανο, την ασφαλτική μεμβράνη και τα επαλειφόμενα στεγανοποιητικά, σημειώνει ο Θανάσης Πολυζωίδης. Υλικά όπως αδιαπέρατες μεμβράνες, στεγανωτικά υλικά, επενδύσεις με υψηλή αντοχή στο νερό και καλά σχεδιασμένα συστήματα αποστράγγισης προτιμώνται σε μια τέτοια διαδικασία, μας λέει η Μιμή Ασκούνη. Δημοφιλείς θεωρούνται λύσεις βασισμένες σε τσιμεντοειδή υλικά, που επιτρέπουν τη καλύτερη διαπνοή της κατασκευής έναντι άλλων υλικών και ταυτόχρονα είναι συμβατά με τα υπόλοιπα υλικά της κατασκευής (σκυρόδεμα, κλπ.), μας εξηγεί ο Μιχάλης Γρυλλάκης.

Μιμή Ασκούνη, Owner/Architect, POINT architects Greece

Μιχάλης Γρυλλάκης, Construction Manager, Block722

UPCOMING ARCHITECTURAL PROJECT

Slow Living Resort in Cyclades της Potiropoulos+Partners Η κουλτούρα της ήρεμης ζωής

Το συγκρότημα προσαρμόζεται στο φυσικό ανάγλυφο ενώ εμπεριέχει στη φιλοσοφία του την έννοια της «ευεξίας». ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

κεντρική ιδέα ξετυλίγεται στο σημείο τομής παράλληλων διερευνήσεων που σχετίζονται με την ιδιαίτερη τοπογραφία της ευρύτερης περιοχής, με τον προσανατολισμό, τις θέες, και αντίστοιχα με τα χαρακτηριστικά των κυκλαδίτικων οικισμών ως προς την κλίμακα, την πυκνότητα και το ύφος τους. Ο συνθετικός χειρισμός δεν προτείνει θεαματικές χειρονομίες, εστιάζει στο ριζωμένο στο βάθος του χρόνου τοπικό ιδίωμα. Επιδιώκει να «κάνει πολλά με ότι υπάρχει ήδη εκεί», όπως θα έλεγε ο Jean– Philippe Vassal. Ερμηνεύοντας πιο ελεύθερα τις ισοϋψείς και το οφιοειδές όριο της ακτογραμμής, διατηρεί επίσης μία πλάγια σχέση με τα γλυπτά του Richard Serra. Πρόθεση του σχεδιασμού δεν ήταν να δημιουργηθεί ένα «κτιριακό συγκρότημα-μνημείο», αλλά ένα ανοικτό σύστημα που εμπεριέχει στη φιλοσοφία του την έννοια της «ευεξίας» επιτρέποντας στο φως, στον αέρα και στο πράσινο, στην αλλαγή των εποχών και των χρωμάτων, να περνάνε εντός του. Ως πρωταρχικό μέλημα τέθηκε εξαρχής η προοπτική μιας πολυαισθητηριακής εμπειρίας μέσα στη φύση προκειμένου να αφυπνιστούν σχέσεις που λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής έχουν παραμεληθεί.

Έμπνευση από τη λιτή τοπική αρχιτεκτονική

«Ο γενικός σχεδιαστικός καμβάς ακολουθεί τις δυνάμεις του πεδίου, θέτει όρια, διαιρεί, παράλληλα ενώνει, παράγει χώρο. Με τους μονώροφους όγκους οργανωμένους σε μία βασική σπονδυλική στήλη που σχηματίζουν ο πυρήνας με τις δημόσιες λειτουργίες, το πλέγμα των πεζοδρόμων και ο περιμετρικός δακτύλιος, τόσο η διάρθρωση του master plan όσο και η αρχιτεκτονική γλώσσα αφουγκράζονται την εγγενή λιτότητα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Η κεντρική πλατεία —τόπος αρχετυπικός, γεμάτος μνήμες και προσδοκίες— αντιμετωπίζεται ως καρδιά του συνόλου. Προσανατολισμένη προς το πανόραμα της θέας εναρμονίζεται με το τοπίο, και ταυτόχρονα τα διακριτά μέρη της ρυθμίζουν τις ροές των κινήσεων και τις στάσεις σύμφωνα με τις λειτουργίες που εξυπηρετούν: κτίριο υποδοχής, εστιατόριο, ταβέρνα, χώρος δρώμενων. Με σαφή αναφορά στο πολιτισμικό-κοινωνικό υπόβαθρο των κυκλαδίτικων οικισμών, το κέντρο

του συγκροτήματος μεταμορφώνεται σε τόπο γιορτής της ίδιας της ζωής. Ο επισκέπτης βιώνει μία συνεχή, ρέουσα εμπειρία από λειτουργία σε λειτουργία, από τις «ορισμένες» και πιο «επίσημες», στις πιο «αφηρημένες» και «καθημερινές». Ακολουθώντας τη γεωμετρική τυχαιότητα της γενικής διάταξης, όπως σχηματοποιείται στο ίχνος των γλυπτικών, λίθινων τοίχων κατά μήκος του δικτύου πεζοδρόμων, τα κτίρια καταλυμάτων από πέτρα και κάποια από σοβά ενσωματώνονται ισορροπημένα στους εδαφικούς κυματισμούς. Οι προστατευμένες, μεσογειακές αυλές τους ανοίγονται προς τη θέα αποτελώντας συνέχεια των εσωτερικών χώρων, το «μέσα» με το «έξω» ενοποιείται. Πέργκολες και στοιχεία σκιασμού από ακατέργαστο ξύλο και πλεκτές, ψάθινες φολίδες συμπληρώνουν τους κτιριακούς όγκους παρέχοντας μία φυσική αίσθηση. Η λεπτότεχνη κατασκευή τους παραπέμπει σε παραδοσιακές τεχνικές.

Ο άνθρωπος στο επίκεντρο της διάδρασης υλικών και φύσης

Η ποιητική των υλικών έχει τον δικό της συμβολισμό, το δικό της λεξιλόγιο, ενώ η αλληλεπίδραση με το φως, το φυσικό και το ηλεκτρικό, επιτρέπει να αναδειχθούν αναπάντεχες σχέσεις και αντιθέσεις μαγνητίζοντας το βλέμμα. Δημόσιοι και ιδιωτικοί «κήποι» αγκαλιάζουν τα κτίσματα, που θυμίζουν εδαφική προέκταση, σαν ανασήκωμα του τοπίου. Η φύση κυριαρχεί. Μικροί οπωρώνες, λαχανόκηποι, δεντρολίβανα, θυμάρια, αρμπαρόριζες, λεβάντες και ελιές, και σποραδικά πεύκα και κυπαρίσσια, συμπληρώνουν το πράσινο συνεισφέροντας στη δημιουργία μεσογειακού, εύκρατου μικροκλίματος. Η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου με λιθόστρωτα και σταθεροποιημένο χώμα εντείνει τη γαιώδη ομοιοχρωμία, ενώ η υδροπερατότητά τους επιτρέπει την υπόγεια συλλογή των ομβρίων υδάτων και την αξιοποίησή τους στην άρδευση. Συνολικά, ο σχεδιασμός στόχευσε στη δημιουργία ενός βιώσιμου, βιοποικίλου οικοσυστήματος προάγοντας την ιδέα της αειφορίας. Το «Slow Living Resort» είναι απαλό, προσαρμόζεται στο φυσικό ανάγλυφο, κάπου υποχωρεί σημειακά, και ταυτόχρονα δηλώνει την παρουσία του. «Απ’ άκρη σ’ άκρη του χώρου, σε ένα συνεχές, βιωματικό παρόν υπάρχει ο άνθρωπος.

Όλες οι φωτορεαλιστικές απεικονίσεις του Slow Living Resort in Cyclades δημιουργήθηκαν από το 3d visualization: Batis Studio.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

UPCOMING ARCHITECTURAL PROJECT

Ένας LΩTOS περιμένει να ανθίσει Με έμπνευση από τις παραλίες της Μήλου

Ένα οικιστικό έργο που εντυπωσιάζει με τον σχεδιασμό, τη λειτουργικότητα και τη ρευστότητα, που κυριαρχεί σε όλους τους χώρους. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

η χώρα των Λωτοφάγων τη γνωρίζουν όλοι όσοι είχαν μια επαφή με την Οδύσσεια. Είναι το μέρος όπου ένας μυθικός λαός έτρωγε λωτούς και ένιωθε μια πρωτόγνωρη αίσθηση ειρηνικής απάθειας και ευφορίας. Πολλές φορές η αρχιτεκτονική δανείζεται ονόματα της ιστορίας και της μυθολογίας απλά για να εντυπωσιάσει. Άλλες φορές, όμως, το όνομα αντικατοπτρίζει την ταυτότητα του έργου και ταυτόχρονα καθορίζει η φυσιογνωμία της ύλης. Το δεύτερο ισχύει απόλυτα με το έργο LΩTOS από τους The Hive Architects.

Πώς γεννήθηκε

Ο LΩTOS, όπως εξηγούν οι ίδιοι οι αρχιτέκτονες, είναι ένα τριγωνικό οικόπεδο κεντροβαρικά της Μηλιακής ενδοχώρας, που σε συνδυασμό με τη μοναδική τοπιογραφία του νησιού αποτέλεσαν αφορμή για τη δημιουργία ενός έργου ιδιαίτερης ογκοπλαστικής και λειτουργικής διάρθρωσης.

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

Αφορμή για το ιδιαίτερης αισθητικής έργο αποτέλεσαν οι βιωματικές περιπλανήσεις των δημιουργών του σε γνωστές παραλίες του νησιού (όπως το Σαρακήνικο και ο Παπάφραγκας, ειδυλλιακά τοπία με σπηλιές και δαιδαλώδεις διαδρομές) καθώς και η ανάγκη δημιουργίας ενός εσωστρεφούς αρχιτεκτονήματος με έντονα χωρικά ερεθίσματα, καθοδηγούμενη από την έλλειψη ενδιαφέροντων οπτικών φυγών τριγύρω.

Λεπτά όρια

Το αποτέλεσμα είναι τρία ισχυρά, καμπύλα τοιχία, που έρχονται να επιμερίσουν τη σύνθεση σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους, εισάγοντας έτσι έντονη ρευστότητα στην κίνηση. Κοιτάζοντάς το από ψηλά, σου δίνεται η εντύπωση πως τα όρια του έργου LΩTOS μεταβάλλονται και πλάθονται στη στιγμή. Προχωρώντας, τρία ζεύγη δωματίων υπαγορεύουν το λειτουργικό κομμάτι, τα οποία μορφολογικά έρχονται σαν χορδή να γεφυρώσουν τμήμα των καμπύλων τοιχίων, δημιουργώντας ιδιωτικούς υπαίθριους χώρους-αυλές, εκατέρωθέν τους. Μια πισίνα σε σχήμα δακτυλίου περικυκλώνει τη σύνθεση, ορίζοντας με διακριτικό τρόπο τα όρια των διαμορφούμενων δοχείων ζωής. Η νοητή προέκταση των καμπύλων τοιχίων αποτυπώνεται στο έδαφος με στρογγυλές περιοχές πυκνής φύτευσης, δημιουργώντας ένα συμπληρωματικό φίλτρο ιδιωτικότητας.

Καμπυλότητα

Η ρευστότητα της σύνθεσης φυσικά δεν περιορίζεται μόνο στον καθαυτό κυκλικό πυρήνα, αλλά αντίστοιχες καμπύλες και κυκλικές μορφές έρχονται να ορίσουν χρήσεις και λειτουργίες στο σύνολο της επιφάνειας της πρότασης.

Η ομάδα πίσω από το έργο Αρχιτεκτονικό Γραφείο: The Hive Architects Αρχιτεκτονική Ομάδα: Μιχαήλ Ξηρόκωστας, Θεόδωρος Πανόπουλος Επιφάνεια: 207,34 m2 Μελέτη: 2020 Έτος υλοποίησης: έως τα τέλη του 2025

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

H O T E L & H O S P I TA L I T Y A R C H I T E C T U R E

OHLIVE Villas: Εξοχικές κατοικίες στη Σκιάθο με άπλετη θέα Με την υπογραφή των 3H Architects

Στο συγκρότημα των τριών εξοχικών κατοικιών που δεσπόζει στο αιγαιοπελαγίτικο νησί της Σκιάθου, τις εντυπώσεις κερδίζουν τα υπόσκαφα τμήματα και οι κολυμβητικές δεξαμενές της κατασκευής. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ 60

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

ο έργο OHLIVE Villas I-II-III αφορά τρεις εξοχικές κατοικίες στην περιοχή «Κεχριά» της Σκιάθου. «Η έντονη κλίση του εδάφους και ο προσανατολισμός προς τη θάλασσα οδήγησαν σε μια παράλληλη, κλιμακωτή διάταξη του συγκροτήματος κατοικιών προκειμένου να εξασφαλιστεί η άπλετη θέα από όλα τα επίπεδα», όπως σημειώνουν οι αρχιτέκτονες του γραφείου 3H Architects.

Πώς διακρίνονται οι λειτουργίες της κάθε κατοικίας

Επειδή λοιπόν το κτίσμα έπρεπε να κατασκευαστεί σε έναν χώρο με έντονη κλίση, οι κατοικίες τοποθετήθηκαν κλιμακωτά, με υψομετρική διαφορά ενός ορόφου, με σκοπό να προσαρμοστούν σε αυτή την κλίση του εδάφους. Αντικρίζοντας το έργο συνολικά, αντιλαμβανόμαστε πως παρά την ιδιαιτερότητά του ο κάθε χώρος και το κάθε στοιχείο έχει μια διακριτή λειτουργία και μια ξεκάθαρη αυτονομία, χωρίς όμως να μοιάζει αποκομμένο από το όλον και τον εξωτερικό χώρο, με τους οποίους βρίσκεται συνεχώς σε επικοινωνία. Βασική ιδέα, λοιπόν, της αρχιτεκτονικής σύλληψης αποτελεί o διαχωρισμός των λειτουργιών της κάθε κατοικίας σε δύο

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023

διακριτούς όγκους, με τον έναν να προβάλλει στο προσκήνιο περιλαμβάνοντας τους χώρους διημέρευσης και τον δεύτερο, των υπνοδωματίων, ως υπόσκαφο τμήμα να εναρμονίζεται στο φυσικό περιβάλλον σε δεύτερο πλάνο. Ανάμεσα στους όγκους αυτούς διαρθρώνονται σε γραμμική ανάπτυξη οι υπαίθριοι, ενδιάμεσοι χώροι διαβίωσης για την κάθε κατοικία. Έτσι διαμορφώνεται ένας διαμπερής άξονας που

οργανώνει την κυκλοφορία και τη στάση, στην προέκταση του οποίου γίνεται και η πρόσβαση στην κατοικία από τον αγροτικό δρόμο. Η ενδιάμεση αυτή αυλή διακόπτεται από μια υπαίθρια κλίμακα από την οποία γίνεται η πρόσβαση στην κάτω στάθμη της κατοικίας. Μια μεταλλική «γέφυρα» συνδέει τους υπαίθριους χώρους που διακόπτονται από τη σκάλα, ενώ το κενό κάνει αντιληπτή τη συνέχεια των χώρων και σε δεύτερο

H O T E L & H O S P I TA L I T Y A R C H I T E C T U R E

επίπεδο. Επίσης, κάθε κατοικία διαθέτει από μία κολυμβητική δεξαμενή τοποθετημένη στον άξονα, με μικρή υποβάθμιση για την καλύτερη προσαρμογή στις κλίσεις του εδάφους.

Η επιλογή των υλικών

Όσον αφορά τα υλικά που επιλέχθηκαν, αυτά καθορίστηκαν βάσει των χαρακτηριστικών του κάθε τμήματος. Δηλαδή, τα υπόσκαφα τμήματα και η συνέχειά τους με τα τοιχεία αντιστήριξης κατασκευάστηκαν από εμφανή αργολιθοδομή, σε αντίθεση με τα υπέργεια κτίρια τα οποία αποτελούν κατά κύριο λόγο μεταλλικές κατασκευές, τονίζοντας έτσι την αντίθεση μεταξύ του συμπαγούς υπόσκαφου και του διαμπερούς υπέργειου τμήματος. Σε συνέχεια της μεταλλικής κατασκευής, η πέργκολα συνδέει τα δύο κτίρια και δημιουργεί σκιερούς ενδιάμεσους χώρους. Οι τοίχοι αντιστήριξης των πρανών μεταξύ των κατοικιών αποτελούν συνέχεια της πρόσοψης του υπόσκαφου τμήματος, σβήνοντας τα όρια της κατοικίας κατά μήκος του κεντρικού άξονα κίνησης. Οι τοίχοι αυτοί εκτείνονται μέχρι τα όρια του οικοπέδου από τη δυτική πλευρά, ενώ προς τα ανατολικά φτάνουν μέχρι τον δρόμο προσπέλασης δημιουργώντας εσοχές για τους χώρους στάθμευσης. 62

Η ομάδα πίσω από το έργο Τίτλος: OHLIVE Villas I-II-III Ιδιοκτήτης: Architects Villas I.K.E. Συνολική επιφάνεια: 518 m² Χρόνος μελέτης/αποπεράτωσης: 2019/2020-2022 Αρχιτέκτονες: 3H ARCHITECTS Νικήτας Χατζημιχάλης, αρχιτέκτων μηχανικός, Ιωάννα Χολέβα, αρχιτέκτων μηχανικός Συνεργάτης αρχιτέκτων: Ελεάννα Θεοδωρέλη, αρχιτέκτων μηχανικός Υπεύθυνος μελέτης: Νικήτας Χατζημιχάλης, αρχιτέκτων μηχανικός Στατική μελέτη: Φίλιππος Σαμαράς, πολιτικός μηχανικός Κατασκευή: Γιώργος Λάζος, 3H ARCHITECTS Ειδικός συνεργάτης: Γιώργος Λάζος, πολιτικός μηχανικός Επίβλεψη: Νικήτας Χατζημιχάλης, αρχιτέκτων μηχανικός FF&E Consultant: Αγγελική Μακρή, interior designer Φωτογραφία: Νίκος Δανιηλίδης

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2023