Construction Τεύχος 14 by BOUSSIAS

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 2 | Τ Ε Υ ΧΟ Σ 14

T I M H: 9€ | I S S N : 2 7 3 2 - 6 9 50

Άρης Σκεπετάρης: Η KNAUF πρωτοπόρος στα logistics Π Ρ Ό Τ Υ Π Ε Σ Π Ρ Ο ΤΆ Σ Ε Ι Σ Γ Ι Α Μ Ε ΓΆ Λ Α Έ Ρ ΓΑ Υ Π Ο Δ Ο Μ Ώ Ν 8 Ν Ί ΚΟ Σ Κ Ω Ν Σ ΤΑ Ν Τ Ι Ν Ί Δ Η Σ : Δ Ε Ν Υ Π Ά ΡΧΟΥ Ν Ε Ρ ΓΑΤ Ι Κ Ά Χ Έ Ρ Ι Α Σ Τ Ι Σ Κ ΑΤΑ Σ Κ Ε Υ Έ Σ 3 8 ΓΡΗΓΌΡΗΣ ΠΕΝΈΛΗΣ: Η ΑΝΑΣΤΉΛΩΣΗ ΜΝΗΜΕΊΩΝ ΑΠΑΙΤΕΊ ΣΕΒΑΣΜΌ 50 R E A L E S T A T E : Η Ε Υ Κ Α Ι Ρ Ί Α Τ Η Σ Π Ρ Ά Σ Ι Ν Η Σ Μ Ε Τ Ά CΒO NΑS TΣR UΗC TΣI O N5| 4 2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021

Στην οδήγηση

όλα.

Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Φ Ρ Ο Ν Τ Ι Δ Α

Γ Ι Α

Τ Ο

Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν

Ε Γ Γ Υ Η Μ Ε Ν Η

Π Ο Ι Ο Τ Η Τ Α

ΕΛΕΥΘΕΡΗ

∆ΙΕΛΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ∆ΑΚΤΥΛΙΟ

Με Fisikon µπορείς και να τα όλα! Φυσική εξέλιξη

Φθηνότερο έως και 65%

από τα άλλα συµβατικά καύσιµα

Πιο φιλικό στο περιβάλλον, καθώς περιορίζει δραστικά τους ρύπους Εγγυηµένη ποιότητα καυσίµου

www.fisikon.gr

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΤΕΥΧΟΣ 014

Αρχισυντάκτης

Γιάννης Πισπιρίγκος E: gpispirigos@boussias.com

Συντακτική ομάδα

Γιώργος Κατσιμιλής, Διονύσης Νοταράκης, Έλενα Ερμείδου

NEWS

INDUSTRY TALKS Πρότυπες Προτάσεις για μεγάλα έργα υποδομών

Υπεύθυνη Διαφήμισης

Ματίνα Δημητριάδου E: mdimitriadou@boussias.com

Creative Director

Γραφιστική Επιμέλεια Νίκος Γαζετάς

Φωτογράφος Image Bank

INTERVIEWS 12

www.stock.adobe.com

Υπεύθυνη Συνδρομών

Βίκυ Θεοδωρίδου E: vtheodoridou@boussias.com

Υπεύθυνη Κυκλοφορίας Ρίτα Κανδάκη

Γραμματεία

Δήµητρα Σπανού

Εκτύπωση-Βιβλιοδεσία

Pressious Arvanitidis

Συσκευασία/Ένθεση/Επικόλληση Presstime

Λογιστήριο

Κωσταντίνος Χασιώτης, Αλέξης Σουλιώτης, Λίνα Γκολοµάζου

Συνδρομές (Ετήσιες)

Εταιρειών: €99 Στελεχών/Ιδιωτών: €60 Φοιτητών: €50 Κύπρου-Εξωτερικού: €150

22 34

40 44

Εκδότης

COVER STORY Άρης Σκεπετάρης: Η KNAUF πρωτοπόρος στα logistics

Γιώργος Τριχιάς

Κορνήλιος Σαραντίογλου

Μιχάλης Κ. Μπούσιας

Μιχαήλ Δακτυλίδης: Υπερσυγκέντρωση έργων μεγάλων προϋπολογισμών Νίκος Κωνσταντινίδης: Δεν υπάρχουν εργατικά χέρια για τις κατασκευές Γρηγόρης Πενέλης: Η αναστήλωση μνημείων απαιτεί σεβασμό

SPECIAL REPORTS

Τα logistics στον πυρήνα της κατασκευαστικής διαδικασίας Το ΜΕΕΚ στο επίκεντρο της ασφάλειας των εργοταξίων Το γερασμένο εργατικό δυναμικό και η τεχνολογία απασχολούν τις κατασκευές Αισιοδοξία και… αβεβαιότητα στις κατασκευές διεθνώς ΚΠΙΣΝ: Πρότυπο κατασκευαστικής καινοτομίας Real estate: Η ευκαιρία της πράσινης μετάβασης

OPINIONS

Τηλέμαχος Παπαγεράσιμος: Ανυψωτικές εργασίες στο εργοτάξιο Κωνσταντίνα Ζορμπά: Κίνδυνοι στο εργοτάξιο και θεσμικά μέτρα προστασίας Λάζαρος Αμπερίδης: Ασφαλές εργασιακό περιβάλλον στα εργοτάξια

EVENTS Επαναπροσδιορίζοντας την ταυτότητα του κόσμου μέσα από τον πολιτισμό

Διευθύντρια Περιοδικών Εκδόσεων Κατερίνα Πολυμερίδου

Διευθύντρια Πωλήσεων

Νένα Γιαννακίδου

Επικοινωνία BOUSSIAS ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Ε.Π.Ε. Τ: 210 6617777, F: 210 6617778, Κλεισθένους 338, 153 44 Γέρακας

www.boussias.com Κωδικός ΕΛΤΑ: 210183 ISSN 2732-6950 www.constructionmag.gr

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

EDITORIAL

ΖΗΤΟΎΝΤΑΙ ΕΡΓΆΤΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΆ ΈΡΓΑ Γ Ι Α Ν Ν Η Σ Π Ι Σ Π Ι Ρ Ι Γ ΚΟ Σ

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

ίχαμε αναφέρει σε παλιότερο τεύχος, από αυτήν τη στήλη, πως υπάρχουν δύο «βόμβες» στα θεμέλια των κατασκευών στην Ελλάδα. Από τη μία τα ακριβότερα δομικά υλικά, που ανεβάζουν το κατασκευαστικό κόστος και εκτροχιάζουν, σε πολλές περιπτώσεις, τους προϋπολογισμούς των έργων. Από την άλλη, το εργατικό δυναμικό. Η δεκαετής οικονομική κρίση που χτύπησε την Ελλάδα το 2008 ήταν ένας από τους λόγους που δημιουργήθηκε τεράστια έλλειψη εργατοτεχνικού δυναμικού στην αγορά των κατασκευών. Όπως αποκαλύπτει ο Νίκος Κωνσταντινίδης, CEO της Anadomo Group of Companies, η κατάσταση είναι τραγική αφού δεν υπάρχουν εργατικά χέρια για να αποπερατώσουν τα μικρότερα αλλά και μεγαλύτερα έργα. Σε μια περίοδο μάλιστα που έχει ξεκινήσει η επανάκαμψη της δραστηριότητας στον κλάδο τόσο στα μικρομεσαία έργα (νέες κατασκευές και ανακαινίσεις ιδιωτικών έργων) αλλά και στις υποδομές, που θα χρηματοδοτηθούν από πόρους όπως το Ταμείο Ανάκαμψης. Η οικονομική κρίση ήταν ένας σοβαρότατος λόγος, αλλά όχι ο μοναδικός. Από τη στιγμή που σταμάτησαν τα έργα στην Ελλάδα, οι έμπειροι τεχνίτες έπρεπε να αναζητήσουν νέες αγορές με καλύτερες συνθήκες. Έπρεπε να επιβιώσουν και γι’ αυτό μετανάστευσαν. Ο άλλος λόγος όμως είναι βαθύτερος και πολύ αμφιβάλλω ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Φυσικά αναφέρομαι στην άποψη

4 | CONSTRUCTION

που κυριάρχησε στην ελληνική κοινωνία πολύ πριν από την οικονομική κρίση: πως η οικοδομή είναι ένα υποβαθμισμένο περιβάλλον εργασίας, χωρίς κύρος. Με τέτοιες αντιλήψεις είναι απολύτως αναμενόμενη η σημερινή κατάσταση, όπου ο μέσος όρος ηλικίας των εργατοτεχνιτών στην κατασκευαστική αγορά είναι τα 55-60 έτη! Τι θα μπορούσε να γίνει λοιπόν; Πιστεύω ότι θα προκύψουν περισσότερα οφέλη αν κινηθούμε σε δύο επίπεδα. Αφενός χρειαζόμαστε περισσότερη ιδιωτική πρωτοβουλία. Εταιρείες από όλο το φάσμα των κατασκευών (τεχνικές, δομικών υλικών κ.ά.) να οργανώνουν σεμινάρια θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης, με την υποστήριξη από το κράτος μέσω κάποιας επιδότησης όσων παρακολουθήσουν τα σεμινάρια. Αφετέρου η πολιτεία να μετασχηματίσει έτσι τους φορείς απασχόλησης ούτως ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην εύρεση απασχόλησης, την κατάρτιση και την αξιοποίηση του δυναμικού, και όχι στην επιδοματική πολιτική - ήδη γίνονται πολλά και σωστά βήματα στον ΟΑΕΔ. Επίσης, η πολιτεία πρέπει να δώσει ακόμη περισσότερη έμφαση στην τεχνική εκπαίδευση και τα υποβαθμισμένα τεχνικά λύκεια-σχολές. Μόνο με αυτόν τον τρόπο, με την παράλληλη κινητοποίηση του επιχειρηματικού κόσμου και της πολιτείας, θα καταφέρουμε ένα μεγάλο βήμα για την πιο δύσκολη πρόκληση: την αλλαγή της νοοτροπίας που έχει ποτίσει την ελληνική κοινωνία για όλα τα τεχνικά επαγγέλματα. ■

Σε μια περίοδο επανάκαμψης της δραστηριότητας, απουσιάζει το σημαντικότερο παραγωγικό στοιχείο το εργατικό δυναμικό

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

NEWS

ΕΛΛΗΝΙΚΌ: Η AVAX ΑΝΆΔΟΧΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΈΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΉΣ

Ολοκληρώθηκε η διαδικασία της τεχνικής και οικονομικής αξιολόγησης των προσφορών που υποβλήθηκαν αναφορικά με τα κατασκευαστικά έργα υποδομών της Α’ Φάσης του έργου στο Ελληνικό, με την ανάδειξη του ομίλου Avax Α.Ε. ως Κύριου Αναδόχου. Οι εργασίες θα ξεκινήσουν εντός του Μαρτίου 2022 και θα συνεχιστούν έως τον Σεπτέμβριο 2025. Τα έργα

υποδομών της Α’ Φάσης θα παραδίδονται σταδιακά και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την παροχή ενός εκτεταμένου οδικού δικτύου. Στο οδικό δίκτυο περιλαμβάνονται η υπογειοποίηση και ο ανισόπεδος κόμβος της Λεωφόρου Ποσειδώνος, καθώς και η κατασκευή δικτύων κοινής ωφέλειας για την εξυπηρέτηση όλων των προγραμματιζόμενων κτιρίων, μεταξύ άλλων.

M Y T I L I N E O S : ΟΛΟ Κ Λ Ή Ρ Ω Σ Ε Τ Η Ν Κ ΑΤΑ Σ Κ Ε Υ Ή Μ Ο Ν Ά Δ Α Σ Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Π Α ΡΑ Γ Ω Γ Ή Σ Σ Τ Η Λ Ι Β ΎΗ Στην κατασκευή της μονάδας ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο πετρέλαιο ισχύος 740 MW στο Τομπρούκ της Λιβύης εντός χρονοδιαγράμματος προχώρησε η Mytilineos. Η πρώτη από τις συνολικά τέσσερις μονάδες προγραμματίζεται να μπει σε λειτουργία μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022, οπότε και το ενεργειακό σύστημα της Λιβύης θα ενισχυθεί με 185 MW, καλύπτοντας έγκαιρα και αποτελεσματικά τις ιδιαίτερα αυξημένες ανάγκες της χώρας ενόψει καλοκαιριού. Η έγκαιρη θέση της πρώτης μονάδας σε λειτουργία σε συνθήκες πανδημίας αποτελεί την πιο δυνατή επιβεβαίωση της δέσμευσης της Mytilineos για στήριξη της Λιβύης καθώς και της τοπικής κοινωνίας. Σημειώνεται ότι η χώρα αντιμετωπίζει καθημερινές διακοπές ηλεκτρικής ενέργειας και το έργο που έχει ανατεθεί στη Mytilineos από την Εταιρεία Ηλεκτρικής Ενέργειας της Λιβύης είναι κομβικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία χιλιάδων νοικοκυριών και επιχειρήσεων στη χώρα.

6 | CONSTRUCTION

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

INFRASTRUCTURE PROJECTS AWARDS 2022 BY BOUSSIAS ΤΑ Β ΡΑ Β Ε Ί Α Γ Ι Α Τ Η Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ί Α Υ Π Ο Δ Ο Μ Ώ Ν Κ Α Ι Κ ΑΤΑ Σ Κ Ε Υ Ώ Ν

ρόκειται για βραβεία που επιβραβεύουν την ελληνική βιομηχανία υποδομών και κατασκευών και τη συμβολή της στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Όραμα των βραβείων είναι να γίνουν ένας θεσμός που αναδεικνύει την τεχνική αρτιότητα των πιο σημαντικών και πρωτοπόρων έργων των τελευταίων χρόνων, αλλά και τη συμβολή τους στην οικονομία και στην ποιότητα ζωής των πολιτών και της κοινωνίας. Παράλληλα τα Infrastructure Projects Awards 2022 εστιάζουν στην ανάδειξη τεχνολογιών στον τομέα των κατασκευών, και κυρίως στην ψηφιοποίηση της κατασκευαστικής βιομηχανίας, προβάλλοντας καινοτόμες ιδέες και εκτελεσμένα έργα υψηλής αισθητικής, με παράλληλο στόχο την εφαρμογή νέων βιώσιμων λύσεων στην κατασκευή (sustainable construction principles and practices). Τα Infrastructure Projects Awards 2022 απευθύνονται σε: ● Κατασκευαστικές/τεχνικές εταιρείες, ● Αναδόχους δημόσιων και ιδιωτικών έργων, που έχουν, τα τελευταία χρόνια, υλοποιήσει επιτυχώς πάσης φύσεως τεχνικά έργα. Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής θα είναι ο Πάνος Χατζηπάνος, Δρ. Πολιτικός Μηχανικός και Πρόεδρος της «Εθνικός Κήπος – Μητροπολιτικό Πράσινο Α.Ε.». Τα βραβεία τελούν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και του Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών (ΕΣΒΥΚ), καθώς και υπό την τιμητική υποστήριξη του ΣΑΤΕ. Υποβάλετε υποψηφιότητες μέχρι την Παρασκευή, 8 Απριλίου 2022. Μάθετε περισσότερα: https://www.infrastructureawards.gr/. Ή επικοινωνήστε μαζί μας: ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ Θάλεια Σπυράτου, Τηλ.: 210 6617777 (εσωτ. 163), Εmail: tspyratou@boussias.com

ΧΟΡΗΓΙΕΣ Ματίνα Δημητριάδου, Τηλ.: 210 6617777 (εσωτ. 331), Εmail: mdimitriadou@boussias.com Κυριακή Μανθοπούλου, τηλ.: +30 210 6617777 (εσωτ. 156), email: kmanthopoulou@boussias.com ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Δανάη Τριγκάκη, τηλ.: +30 210 6617777 (εσωτ. 175), email: dtrigkaki@boussias.com

presents

Όσοι συμβάλλουν στα έργα εκείνα που βελτιώνουν την καθημερινότητα όλων, την κοινωνική συνύπαρξη και στηρίζουν την οικονομική δραστηριότητα και ανάπτυξη, είναι στα Infrastructure Projects Awards 2022. Τα Infrastructure Projects Awards 2022 απευθύνονται σε: • Κατασκευαστικές/τεχνικές εταιρείες, • Αναδόχους δημόσιων και ιδιωτικών έργων, που έχουν, τα τελευταία χρόνια, υλοποιήσει επιτυχώς πάσης φύσεως τεχνικά έργα.

ΥΠΟΒΟΛH ΥΠΟΨΗΦΙΟΤHΤΩΝ EΩΣ:

08.04.2022 ΔΕIΤΕ ΤΙΣ ΕΝOΤΗΤΕΣ ΒΡAΒΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ OΡΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧHΣ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟY ΣΤΟ SITE ΤΩΝ ΒΡΑΒΕIΩΝ:

www.infrastructureawards.gr Υποψηφιότητες: Θάλεια Σπυράτου, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 163), Ε: tspyratou@boussias.com Χορηγίες: Ματίνα Δημητριάδου, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 331), Ε: mdimitriadou@boussias.com Κυριακή Μανθοπούλου, Τ: +30 210 6617 777 (εσωτ. 156), Ε: kmanthopoulou@boussias.com Πληροφορίες: Δανάη Τριγκάκη, Τ: +30 210 6617 777 (εσωτ. 175), Ε: dtrigkaki@boussias.com

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Official Publications

CONSTRUCTION |

I N D U S T R Y TA L K S

ΠΡΌΤΥΠΕΣ ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΓΆΛΑ ΈΡΓΑ ΠΏΣ ΘΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΉΣΕΙ ΤΟ ΝΈΟ ΜΟΝΤΈΛΟ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΥΠΟΔΟΜΏΝ

Η νέα πρωτοβουλία του Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών δημιουργεί ένα εναλλακτικό, καινοτόμο πλαίσιο υποβολής, αξιολόγησης και έγκρισης Πρότυπων Προτάσεων του ιδιωτικού τομέα, με το Δημόσιο να διατηρεί τον έλεγχο της διαδικασίας. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

8 | CONSTRUCTION

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Ως

επιταχυντής ανάπτυξης και κατασκευής μεγάλων τεχνικών έργων θα λειτουργήσει το μοντέλο των Πρότυπων Προτάσεων σύμφωνα με την ηγεσία του αρμόδιου Υπουργείου Υποδομών, το οποίο έλαβε το «πράσινο φως» από τη Βουλή στις αρχές Μαρτίου με τη δημοσίευση του αντίστοιχου ΦΕΚ. Όπως έχει υποστηρίξει σε δημόσιες τοποθετήσεις του, αλλά και μέσω της αρθρογραφίας του στο περιοδικό Construction, ο υφυπουργός Υποδομών, Γιώργος Καραγιάννης, «οι Πρότυπες Προτάσεις επιτυγχάνουν την ενίσχυση του θεσμικού οπλοστασίου της χώρας για την υλοποίηση σημαντικών, πολύπλοκων τεχνικών έργων εθνικής εμβέλειας, τα οποία είναι αναγκαία σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο. Επιπλέον, ενισχύουν την ιδιωτική πρωτοβουλία στη διαδικασία σύλληψης, ωρίμανσης και εκτέλεσης έργων, ενώ επιλύουν ένα από τα κρίσιμα ζητήματα σε ό,τι αφορά τις υποδομές, αυτό του χρονοδιαγράμματος. Με τις Πρότυπες Προτάσεις δημιουργείται ένα είδος επιταχυντή στη διαδικασία ωρίμανσης ενός έργου, καθώς αξιοποιούνται οι πόροι και η ευελιξία του ιδιωτικού τομέα. Γι’ αυτό, άλλωστε, το νέο αυτό μοντέλο θα αποτελέσει ένα από τα εργαλεία για την ταχεία αξιοποίηση των κονδυλίων που διατίθενται στη χώρα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης εντός των αυστηρών χρονικών πλαισίων που έχουν τεθεί. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι ο περιορισμός της γραφειοκρατίας που συντελείται απελευθερώνει τον ιδιωτικό τομέα και πλέον οι κατασκευές στη χώρα αποκτούν νέα δυναμική, απαλλαγμένες από βαρίδια μίας αναχρονιστικής διαδικασίας».

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΊΑ

Η νέα αυτή πρωτοβουλία αφορά έργα άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ και δημιουργεί ένα εναλλακτικό, καινοτόμο πλαίσιο υποβολής, αξιολόγησης και έγκρισης πρότυπων προτάσεων του ιδιωτικού τομέα. Με το νέο σύστημα υποβάλλεται στην Επιτροπή Αξιολόγησης, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, ο πλήρης φάκελος με τα υποστηρικτικά στοιχεία και έγγραφα. Στη συνέχεια, εντός 90 ημερών από την ημερομηνία αποστολής της πρότασης ολοκληρώνεται η αξιολόγηση. Επόμενο βήμα είναι η Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας, η οποία -αφού λάβει υπόψη την πρόταση του υπουργού και την εισήγηση της Επιτροπής Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων προχωρά στην έγκριση ή μη της εκάστοτε πρότασης.

ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΈΣΕΙΣ

Στο πεδίο εφαρμογής της νέας πρωτοβουλίας εμπίπτουν οι προτάσεις που υποβάλλονται από οικονομικούς φορείς με πρωτοβουλία τους και έχουν ως αντικείμενο τη μελέτη και κατασκευή έργων υποδομών, είτε αφορούν σε νέα έργα υποδομών είτε στην επέκταση ή αναδιαμόρφωση ή τροποποίηση υφιστάμενων έργων υποδομών, ή την παροχή συναφών με τη λειτουργία τους υπηρεσιών, εφόσον πληρούν σωρευτικά τις κατωτέρω προϋποθέσεις: (α) Αφορούν έργα υποδομών, τα οποία εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ή του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή νομικών προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που εποπτεύονται

από τα υπουργεία αυτά, (β) αφορούν έργα υποδομών, τα οποία παρουσιάζουν χαρακτηριστικά καινοτομίας ή πολυπλοκότητας, (γ) η προϋπολογιζόμενη αξία του έργου, στο οποίο αφορά η πρόταση, υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων εκατομμυρίων (200.000.000) ευρώ, χωρίς ΦΠΑ, (δ) αφορούν έργα υποδομής, τα οποία δεν έχουν ενταχθεί οριστικά στον σχεδιασμό της αναθέτουσας αρχής ή του αναθέτοντος φορέα διά της δέσμευσης σχετικής πίστωσης για την εκτέλεσή τους και δεν έρχονται σε αντίθεση με τον σχεδιασμό αυτόν, (ε) η υλοποίηση της προτεινόμενης επένδυσης προάγει την περιφερειακή ανάπτυξη ή συμβάλλει συνολικά στην εθνική οικονομία. Κατ’ εξαίρεση, με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ή του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατά περίπτωση, κατόπιν εισήγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων, δύνανται να γίνονται αποδεκτές και να θεωρούνται ως πρότυπες, προτάσεις οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, έργα τα οποία, παρότι έχουν ενταχθεί στον σχεδιασμό της αναθέτουσας αρχής ή του αναθέτοντος φορέα ή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, παρουσιάζουν πολύ χαμηλό επίπεδο ωρίμανσης και η επιτάχυνση της υλοποίησής τους εκτιμάται ότι θα συμβάλλει σημαντικά στην περιφερειακή ή εθνική οικονομική ανάπτυξη.

ΠΏΣ ΘΑ ΥΠΟΒΆΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ

Όσον αφορά τη διαδικασία υποβολή των συγκεκριμένων προτάσεων, δύνανται να κατατίθενται αποκλειστικά κατά το πρώτο

CONSTRUCTION |

I N D U S T R Y TA L K S

δεκαπενθήμερο εκάστου ημερολογιακού τριμήνου αφού πρώτα ενεργοποιηθεί η σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα. Αρχικά, η Πρότυπη Πρόταση υποβάλλεται στην Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας και συνοδεύεται από πλήρη ηλεκτρονικό φάκελο υποστηρικτικών στοιχείων και εγγράφων, ενώ η παραλαβή της επιβεβαιώνεται με σχετικό αποδεικτικό, το οποίο κοινοποιείται στον προτείνοντα μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Η πρόταση πρέπει να περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστο τα ακόλουθα στοιχεία, πληροφορίες, μελέτες και εκτιμήσεις του προτείνοντος, σύμφωνα με τον σκοπό και το αντικείμενο της πρότασης: (α) Παρουσίαση του προτείνοντος και στοιχεία επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. (β) Αναλυτική περιγραφή του αντικειμένου της Πρότυπης Πρότασης, με την οποία συνυποβάλλεται και αναλυτική τεκμηρίωση των χαρακτηριστικών καινοτομίας και πολυπλοκότητας της προτεινόμενης επένδυσης. (γ) Αναλυτική και τεκμηριωμένη έκθεση του προτείνοντος ως προς

τη δομή και μέθοδο υλοποίησης της προτεινόμενης επένδυσης από οικονομικής, τεχνικής και νομικής πλευράς. Με άλλα λόγια, πρέπει να τεκμηριώνεται ο τρόπος με τον οποίο η Πρότυπη Πρόταση εκπληρώνει το επιθυμητό αποτέλεσμα με αποτελεσματικό, ποιοτικό, καινοτόμο και οικονομικό τρόπο, αντιμετωπίζοντας τους πιθανούς κινδύνους, όπως, ενδεικτικά, περιβαλλοντικούς και χρηματοδότησης, αλλά και να τεκμηριώνεται η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης της προτεινόμενης επένδυσης. Στη συνέχεια ακολουθούν η προμελέτη του προτεινόμενου έργου, η μελέτη κόστους - οφέλους του έργου η οποία συμπεριλαμβάνει εκτίμηση περί ανταγωνιστικών επιπτώσεων, η πρόταση σχετικά με τις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, καθώς και η έκθεση για τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις, το ιδιοκτησιακό καθεστώς και τις απαιτούμενες απαλλοτριώσεις, στοιχεία για την ύπαρξη δικτύων κοινής ωφελείας και την υποχρέωση ή μη μετακίνησης ή μεταφοράς τους, καθώς και δημόσια διαθέσιμα στοιχεία σε σχέση με αρχαιολογικά ευρήματα και μνημεία.

Τα προτεινόμενα έργα πρέπει να είναι «καινοτόμα» και «πολύπλοκα», δηλαδή να έχουν σύνθετα και σημαντικά βελτιωμένα χαρακτηριστικά 10 | C O N S T R U C T I O N

Ακολούθως, υποβάλλονται έκθεση καταγραφής και κατανομής κινδύνων μεταξύ του Δημοσίου και του αναδόχου, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του έργου. Στη συνέχεια, η διαδικασία εκτυλίσσεται και υποκατηγοριοποιείται ακόμη περισσότερο ανάλογα με το εάν η Πρότυπη Πρόταση αφορά σύμβαση παραχώρησης έργου, ή σύμβαση σύμπραξης, ή χρηματοοικονομικό μοντέλο, κ.ο.κ. Επίσης, ο προτείνων δύναται να αποσύρει οποτεδήποτε την Πρότυπη Πρόταση που υπέβαλε. Εφόσον ο προτείνων αποσύρει την πρόταση μέχρι την ολοκλήρωση της αξιολόγησής της από την Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων, επιστρέφεται στον προτείνοντα μέρος του παραβόλου που αντιστοιχεί σε ποσοστό έως τριάντα τοις εκατό (30%) της αξίας του. Μάλιστα, εάν ο προτείνων αποσύρει πρότυπη πρόταση, δεν δικαιούται να επανέλθει με νέα πρότυπη πρόταση ως προς το ίδιο έργο υποδομής για χρονική περίοδο έξι (6) μηνών από την ημερομηνία απόσυρσης της πρότυπης πρότασής του.

Ο ΡΌΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΉΣ ΑΞΙΟΛΌΓΗΣΗΣ

Κομβικό ρόλο στη διαδικασία υποβολής των Πρότυπων Προτάσεων θα διαδραματίζει η Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων, η οποία θα συστηθεί και θα συγκροτηθεί με κοινή απόφαση των Υπουργών Υποδομών και Μεταφορών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσα στο επόμενο τρίμηνο. Η Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων αποτελείται από τέσσερα τακτικά μέλη και ισάριθμα αναπληρωματικά. Ως πρόεδρος και μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων ορίζονται, ανάλογα με τη φύση του προτεινόμενου έργου υποδομής: (α) Ο αρμόδιος για θέματα υποδομών Υπουργός, ως Πρόεδρος, με αναπληρωτή του τον Γενικό Γραμματέα Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ή, σε περίπτωση έργου υποδομής αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο αρμόδιος για θέματα χωρικού σχεδιασμού και αστικού περιβάλλοντος Υπουργός, με αναπληρωτή του τον αρμόδιο ανά περίπτωση Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, (β) κατά λόγο αρμοδιότητας, ο Γενικός Διευθυντής Συγκοινωνιακών Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ή ο Γενικός Διευθυντής

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Υδραυλικών, Λιμενικών και Κτηριακών Υποδομών του ιδίου, (γ) ο προϊστάμενος της διεύθυνσης του αρμόδιου υπουργείου, στην αρμοδιότητα της οποίας εμπίπτει η δημοπράτηση του προτεινόμενου έργου με τον αναπληρωτή του, (δ) ένας εμπειρογνώμονας επί του εξεταζόμενου αντικειμένου, που ορίζεται, κατά περίπτωση, από τον αρμόδιο Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών ή Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με τον αναπληρωτή του. Εφόσον το προτεινόμενο έργο προτείνεται να υλοποιηθεί μέσω σύμβασης σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα σύμφωνα με τον ν. 3389/2005 (Α΄ 232), στην Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων συμμετέχει υποχρεωτικά επιπλέον και ο Γενικός Γραμματέας Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Καθήκοντα γραμματέα της Επιτροπής ανατίθενται σε υπάλληλο του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Η Επιτροπή Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων συγκαλείται, συνεδριάζει και λαμβάνει αποφάσεις σύμφωνα με τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, ενώ αντικείμενο της Επιτροπής Αξιολόγησης Πρότυπων Προτάσεων αποτελεί η εξέταση και αξιολόγηση των Πρότυπων Προτάσεων και η εισήγηση προς τον αρμόδιο υπουργό ως προς την έγκριση ή την απόρριψη Πρότυπης Πρότασης.

ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΌ ΓΙΑ ΤΟ ΠΛΑΦΌΝ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΎΣ

Σύμφωνα με το υπουργείο, το πλαίσιο των Προτάσεων είναι μια μεταρρύθμιση στον χώρο των Δημοσίων Έργων, γιατί από τη μία επιτυγχάνεται η ωρίμανση έργων που η ίδια η αγορά θεωρεί σημαντικά και από την άλλη δίνεται κίνητρο στον ιδιωτικό τομέα για την υποβολή πρότυπων τεχνικών λύσεων για την κατασκευή των έργων, έργα που θα ελέγχονται από το έμπειρο στελεχιακό δυναμικό του Υπουργείου, δημιουργώντας έτσι μια παρακαταθήκη γνώσης σε αυτό και θα εξασφαλίσει την ταχύτερη μετάβαση σε μια νέα εποχή. Το ζήτημα του πλαφόν του προϋπολογισμού στα έργα στα 200 εκατομμύρια ευρώ είχε σχολιαστεί και από το ΙΟΒΕ σε παλιότερη σχετική μελέτη του για την επόμενη μέρα του κατασκευαστικού κλάδου. «Αξίζει να επισημανθεί ότι

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Γ. ΣΥΡΙΑΝΌΣ, ΠΡΌΕΔΡΟΣ ΣΤΕΑΤ & ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΉΣΕΙΣ: ΟΙ ΛΎΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΎΝ ΝΑ ΠΡΟΣΦΈΡΟΥΝ ΟΙ ΠΡΌΤΥΠΕΣ ΠΡΟΤΆΣΕΙΣ Η γκάμα των έργων αρμοδιότητας των υπουργείων ΥΠΟΜΕ και Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι μεγάλη, εφόσον καλύπτονται οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις. Ωστόσο ειδικότερα σε περιπτώσεις όπου οι απαιτήσεις είναι πολύ μεγάλες λόγω σοβαρών αναγκών για ταχεία διεκπεραίωση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και εκτέλεσης εργασιών, όπως π.χ. για οδικά έργα σε πολύ επιβαρυμένες περιοχές, η διαδικασία των Πρότυπων Προτάσεων είναι ιδεώδης. Η απουσία εκτέλεσης έργων σε αστικές περιοχές για μεγάλη χρονική περίοδο, με πολύ μεγάλο αριθμό κατοίκων, με σοβαρότατα κυκλοφοριακά προβλήματα, πολύ αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, επιβαρύνσεις από εκπομπές αερίων ρύπων (CΟ2, CO κλπ.), σοβαρές συνέπειες στην υγεία των κατοίκων, αντίθεση με βασικούς άξονες ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής, με περιορισμό της αναπτυξιακής δυναμικής από έλλειψη έργων που συνεισφέρουν στην ανάπτυξη μετά τις κρίσεις, απαιτεί άμεσες λύσεις που μόνο οι Πρότυπες Προτάσεις μπορούν να δώσουν. Οι επιταχυνόμενες εξελίξεις που μπορεί να προκύψουν από την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα, με την τεχνογνωσία και ευελιξία του και την σοβαρή ενίσχυση δυνάμεων για καινοτόμες προτάσεις και απορρόφηση κονδυλίων, είναι απολύτως αναγκαίες μετά την μεγάλη οικονομική και υγειονομική κρίση. Η αντιμετώπιση της κατάστασης με την κλασική διαδικασία δημοπράτησης και εκτέλεσης των έργων, που απαιτεί μεγάλο χρόνο προετοιμασίας και ωρίμανσης, θα οδηγούσε σε μεγάλες περαιτέρω καθυστερήσεις, σοβαρή επιδείνωση των συνθηκών και ιδιαίτερα προβλήματα στην οικονομία. Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετώπισης αναγκών και σε άλλους τομείς και κατηγορίες, με ανάγκη επιτάχυνσης διαδικασιών και ωρίμανσης έργων, παρουσιάζονται σε διάφορες περιπτώσεις και απαιτούν την εφαρμογή των Προτύπων. Τα χαμηλά όρια πρόβλεψης για την ένταξη έργου σε Πρότυπη Πρόταση θα διευκόλυναν ιδιαίτερα την Περιφερειακή Ανάπτυξη με την ενεργοποίηση μάλιστα ιδιωτικών κεφαλαίων και πρέπει να γίνουν οι αναγκαίες προσαρμογές για αυτό το σκοπό. Μέσα από αυτή την διαδικασία εφαρμογής Προτύπων Προτάσεων, η αγορά πραγματικά ενισχύεται γενικότερα και ωθεί ουσιαστικά την ανάπτυξη σε μία περίοδο ιδιαίτερα μεγάλων αναγκών για την χώρα.

η πρόβλεψη για υποβολή προτάσεων για έργα με εκτιμώμενο προϋπολογισμό άνω των 200 εκατ. ευρώ, αν ισχύσει, περιορίζει το αντικείμενο των Προτάσεων Καινοτομίας σε πολύ μεγάλα έργα και σε λίγους συμμετέχοντες που έχουν τη δυνατότητα να υλοποιήσουν έργα τέτοιας κλίμακας. Στην ουσία αφήνει αναξιοποίητη τη δυνατότητα καινοτομικών προτάσεων ή ενίσχυσης της ωρίμανσης για έργα με αρκετά μικρότερο προϋπολογισμό σε όλη τη χώρα, τα οποία ωστόσο μπορεί να τεκμηριώνεται ότι έχουν σημαντική αξία», ανέφερε χαρακτηριστικά. ■

CONSTRUCTION |

INTERVIEW

Μ Ι Χ Α Ή Λ Δ Α Κ Τ ΥΛ Ί Δ Η Σ : ΥΠΕΡΣΥΓΚΈΝΤΡΩΣΗ ΈΡΓΩΝ Μ Ε ΓΆ Λ Ω Ν Π Ρ ΟΫ Π ΟΛΟ Γ Ι Σ Μ Ώ Ν Α Μ Φ Ι Λ Ε Γ Ό Μ Ε Ν Η Σ Α Π Ο Τ Ε Λ Ε Σ Μ ΑΤ Ι Κ Ό Τ Η ΤΑ Σ Τ Ο Μ Ο Ν Τ Έ Λ Ο Τ Ω Ν Π Ρ Ό Τ Υ Π Ω Ν Π Ρ Ο ΤΆ Σ Ε Ω Ν

Τα ακριβότερα δομικά υλικά ναρκοθετούν την εκτέλεση των έργων που έχει ανάγκη η εθνική οικονομία. Κομβικής σημασίας για την αντιμετώπιση του φαινομένου των ανατιμήσεων η άμεση έκδοση συντελεστών αναθεώρησης. ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

12 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ον κώδωνα του κινδύνου κρούει στο περιοδικό Construction ο Πρόεδρος της ΠΕΔΜΕΔΕ, Μιχαήλ Δακτυλίδης, αναφορικά με το πρόβλημα των ανατιμήσεων στα δομικά υλικά, προειδοποιώντας μάλιστα πως βρίσκεται σε κίνδυνο η συνέχιση των εκτελούμενων έργων αλλά και η υλοποίηση των υποδομών του Ταμείου Ανάκαμψης, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις για την οικονομία και την αγορά. Το φαινόμενο των ανατιμήσεων στα δομικά υλικά συνεχώς επιδεινώνεται, πρώτα εξαιτίας της πανδημίας και πρόσφατα με τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τι σημαίνει αυτό για το κατασκευαστικό κόστος, τόσο των μεγάλων αλλά και των μικρότερων έργων; Το ζήτημα των εκρηκτικών ανατιμήσεων στα δομικά υλικά είναι πλέον οξύτατο και είναι δεδομένη η αδυναμία εκτέλεσης των υφιστάμενων Δημοσίων Συμβάσεων. Οι υπέρογκες μεταβολές στις τιμές των υλικών καθιστούν άκρως προβληματική έως αδύνατη τη συνέχιση των εκτελούμενων έργων, επιφέρουν ακόμα και αδυναμία κατάρτισης συμβάσεων για υποβληθείσες προσφορές καθώς και αδυναμία υποβολής ανταγωνιστικών προσφορών στους διαγωνισμούς έργων που πρόκειται να πραγματοποιηθούν. Ακόμα, κινδυνεύει η υλοποίηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης με ολέθριες συνέπειες για την Εθνική Οικονομία, αν δεν βρεθεί μια ρεαλιστική λύση στο τεράστιο αυτό πρόβλημα. Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να είναι η «απάντηση» της Ελλάδας και φυσικά της Ε.Ε. στο διογκούμενο πρόβλημα των ακριβότερων υλικών; Στην επικοινωνία μας με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, διά της συμμετοχής της ΠΕΔΜΕΔΕ στη FIEC, θεωρούμε ότι το συγκεκριμένο θέμα αφορά σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο στην Ελλάδα. Όμως η Ελλάδα εξέρχεται από περίοδο χρεοκοπίας και πρέπει να ορθοποδήσει. Είναι απαραίτητο λοιπόν για την ομαλή εξέλιξη των Δημοσίων Συμβάσεων να εκδοθούν άμεσα συντελεστές αναθεώρησης που ανταποκρίνονται στις πραγματικές αυξήσεις του κόστους κατασκευής των Δημοσίων Έργων και να παραταθεί ο χρόνος υλοποίησης των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε ποια θέση βρίσκονται αυτήν τη στιγμή οι μεσαίας κλίμακας Εργοληπτικές Επιχειρήσεις λαμβάνοντας υπόψη τους προϋπολογισμούς των Δημοσίων Έργων που συμβασιοποιούνται;

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Οι μικρές και οι μεσαίας κλίμακας Εργοληπτικές Επιχειρήσεις βρίσκονται σε πολύ άσχημη θέση, δεδομένου ότι δημοπρατούνται ελάχιστα έργα που αφορούν στην τάξη τους, ενώ υπάρχει υπερσυγκέντρωση έργων μεγάλων προϋπολογισμών, που αφορούν μόνο στην ανώτατη τάξη. Με ποιους τρόπους θα μπορούσε να δοθεί μεγαλύτερο περιθώριο ανάπτυξης και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ενόψει της επανακάμψης του Κατασκευαστικού Κλάδου; Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μαζί με τις μικρές και πολύ μικρές αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του Εργοληπτικού Κλάδου. Θα μπορούσε να δοθεί μεγαλύτερο περιθώριο ανάπτυξης και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις προγραμματίζοντας και επιβάλλοντας στους αρμόδιους φορείς τη δημοπράτηση μικρότερων έργων (clusters), όπως είναι και οι κοινοτικές κατευθύνσεις που επιβάλλουν τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε ποιο στάδιο βρίσκονται αφενός η εξόφληση των συσσωρευμένων οφειλών του δημοσίου προς τους εργολήπτες και αφετέρου η παράταση στην επιστροφή των ποσών της επιστρεπτέας προκαταβολής που ζητήσατε; Η εξόφληση των οφειλών του Δημοσίου προς τους Εργολήπτες, έστω και με δυσκολίες, προχωράει. Όσο για την παράταση της προθεσμίας επιστροφής των ποσών της επιστρεπτέας προκαταβολής που ζητήσαμε, πράγματι, μας δόθηκε, όμως, λόγω της υφιστάμενης κατάστασης, δεν αποκλείεται να ζητήσουμε περαιτέρω παράταση. Οι Πρότυπες Προτάσεις είναι γεγονός. Πώς κρίνετε πλέον τη χρησιμότητα του νέου μοντέλου μετά τις αλλαγές στις οποίες προχώρησε το αρμόδιο υπουργείο και πώς σχολιάζετε το «κατώφλι» των 200 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό των έργων; Κατά την άποψή μας η αποτελεσματικότητα του νέου μοντέλου των Πρότυπων Προτάσεων είναι αμφιλεγόμενη, δεδομένου ότι πρόκειται για πανευρωπαϊκή «πατέντα», που δεν εφαρμόζεται στην Ευρώπη, παρά μόνο σε χώρες «υπό ανάπτυξη» (Ν. Αμερική κ.λπ.). Σε κάθε περίπτωση, το «κατώφλι» των 200 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό των προτεινόμενων έργων είναι εξωπραγματικό και θα έπρεπε να προσαρμοστεί σε ρεαλιστικότερους προϋπολογισμούς με «κατώφλι» την κοινοτική Οδηγία. ■

Μιχαήλ Δακτυλίδης, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων (ΠΕΔΜΕΔΕ)

«Οι μικρές και οι μεσαίας κλίμακας Εργοληπτικές Επιχειρήσεις βρίσκονται σε πολύ άσχημη θέση» CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

ΤΑ LOGISTICS ΣΤΟΝ ΠΥΡΗΝΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Τα logistics αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κατασκευαστικής δραστηριότητας και όχι άδικα, καθώς συντονίζουν μεγάλο αριθμό περίπλοκων διαδικασιών, οι οποίες έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο χρονοδιάγραμμα και στον οικονομικό προϋπολογισμό κάθε έργου. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ

14 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

λάθος μπορεί να στοιχίσει μοιραία σε χρόνο και κόστος, βγάζοντας το έργο εκτός προγράμματος και προϋπολογισμού. Επομένως, τα logistics αποσκοπούν στον περιορισμό των σφαλμάτων και των δαπανών, καθώς και στη βελτιστοποίηση του χρονοδιαγράμματος.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ LOGISTICS ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Τα

logistics σήμερα θεωρούνται απαραίτητα για την οργάνωση όλων των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης και της βιομηχανίας κατασκευών. Ως logistics στις κατασκευές θα μπορούσαμε να ορίσουμε τον σχεδιασμό, την εκτέλεση και τον έλεγχο της προμήθειας, την μεταφορά και την τοποθέτηση των πρώτων υλών, αλλά και όλων των άλλων πόρων που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του οικοδομικού έργου, καθώς και την ανακύκλωση των λημμάτων εργοταξίου. Με άλλα λόγια, τα logistics οργανώνουν τις δεκάδες διαδικασίες που πρέπει να εκτελεστούν, μέχρι να φθάσουν τα δομικά υλικά από τον προμηθευτή στον κατασκευαστή και μετέπειτα στις ειδικές δομές ανακύκλωσης. Σε μία τόση σύνθετη αλυσίδα, ακόμα και το παραμικρό

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Η βιομηχανία κατασκευών χρειάζεται «έξυπνες» λύσεις στο θέμα των logistics εξαιτίας των δεκάδων και περίπλοκων διαδικασιών, που πρέπει να συντονιστούν μεθοδευμένα κατά την υλοποίηση ενός έργου. Ο αριθμός των εμπλεκόμενων εργολάβων και των λοιπών συντελεστών, η τήρηση των ενδεδειγμένων μέτρων ασφαλείας, όπως και άλλων κανονισμών που θα πρέπει να εφαρμόζονται, ο ποιοτικός έλεγχος των υλικών και φυσικά η μέριμνα για την ταχεία εξέλιξη του έργου είναι μόνο ορισμένοι από τους παράγοντες, οι οποίοι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Το πρώτιστο βήμα, που συνάμα αποτελεί και την μεγαλύτερη πρόκληση για τη διαχείριση ενός κατασκευαστικού project, είναι ο προγραμματισμός. Σε αυτόν θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι εκτιμήσεις για τις πρώτες ύλες που θα χρησιμοποιηθούν, τα χρονοδιαγράμματα παράδοσης, η αξιοποίηση των αποθεμάτων και η έγκαιρη εκτέλεση νέων παραγγελιών, η αποθήκευση των υλικών και η μεταφορά τους στον χώρο του εργοταξίου, το αυστηρό πλάνο παραγωγής, οι διαδικασίες συσκευασίας - συναρμολόγησης και η απομάκρυνση των αδρανών υλικών.

Νίκος Μπόζος, Γενικός Διευθυντής Εξαγωγών & Εφοδιαστικής Αλυσίδας, Όμιλος ΗΡΑΚΛΗΣ

Σημαντικό κομμάτι του προγραμματισμού είναι και η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, τόσο στον χώρο της κατασκευής όσο και στις υπόλοιπες δομές (αποθηκάριοι, οδηγοί οχημάτων, συναρμολογητές κ.ά.). Για να μπορέσει το προσωπικό να είναι αποδοτικό, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσει εις βάθος τα βήματα που θα πρέπει να γίνουν βάσει του προγραμματισμού. Συνεπώς, απαιτείται ολοκληρωμένη εκπαίδευση, η οποία θα επεκτείνεται σε κανονισμούς (περιβαλλοντικούς, ασφαλείας κ.ά.), καθώς και σε διαδικασίες που σχετίζονται με τη διαχείριση των υλικών και του εξοπλισμού. Η εκπαίδευση μπορεί να γίνει ανά ομάδες, δια ζώσης ή διαδικτυακά από εξειδικευμένους managers σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα. Επίσης, ο άρτιος προγραμματισμός δεν βοηθά μόνο στην επίτευξη των χρονικών στόχων, αλλά προσφέρει πλήθος πλεονεκτημάτων. Καταρχάς, ο προσεγμένος υλικοτεχνικός σχεδιασμός επιτρέπει τη σωστή αποθήκευση των οικοδομικών υλικών, γεγονός που βελτιώνει την παραγωγικότητα και μειώνει την πιθανότητα ζημίας. Επιπλέον, με τον συντονισμό των διαδικασιών, το εργοτάξιο διατηρείται ασφαλές, πληροί τους κανόνες υγιεινής και επιτελούνται πιο εύκολα οι μετακινήσεις. Οι παραδόσεις γίνονται στην ώρα τους και υπάρχει μειωμένη παραγωγή απορριμμάτων, συμβάλλοντας στη βιωσιμότητα των κτιρίων. Αναμφίβολα, κύριος στόχος είναι ο περιορισμός των δαπανών και η διατήρηση της προδιαγεγραμμένης ποιότητας του έργου. Η βελτιστοποίηση στη διαχείριση πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού είναι μία από τις σπουδαιότερες λειτουργίες

Κωνσταντίνος Φ. Βατούσης, Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ,Γενικός Γραμματέας Περιφερειακού ΤΕΕ Β/Α Αιγαίου CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT των logistics. Μέσα σε τόσες διαδικασίες που διεκπεραιώνονται καθημερινά είναι εύκολο να προκύψουν σπατάλες, οι οποίες μακροπρόθεσμα επιβαρύνουν το τελικό κόστος. Ο εντοπισμός και ο περιορισμός των εν λόγω δαπανών μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με τη θέσπιση προγράμματος, σύμφωνα με το οποίο θα χρησιμοποιούνται οι ελάχιστοι δυνατοί πόροι και θα εφαρμόζονται καινοτόμες πρακτικές που θα ενισχύουν την παραγωγικότητα. Άλλη μια διαδικασία την οποία καλούν να φέρουν εις πέρας τα logistics είναι η συντήρηση των οχημάτων και των οικοδομικών μηχανημάτων. Ο εξοπλισμός έχει τεράστια σημασία για το κατασκευαστικό έργο, εξού και κάθε εταιρεία προσπαθεί να εξασφαλίζει τη σωστή λειτουργία του, αποφεύγοντας περιττές χασούρες και ατυχήματα. Συνήθως, η διαχείριση του εξοπλισμού και του στόλου γίνεται σύμφωνα με ένα πλάνο που αναπτύσσεται εντός της εταιρείας, ανάλογα με το εύρος του κατασκευαστικού έργου και τα πρότυπα ποιότητας που ορίζονται από τους κανονισμούς και τον ευρύτερο προγραμματισμό.

Όπως αναφέραμε παραπάνω, η μεταφορά των δομικών υλικών στον τόπο κατασκευής είναι μία μείζονος σημασίας διαδικασία, η οποία θα πρέπει να γίνεται με συνέπεια, ώστε να αποφεύγονται απρόοπτες καθυστερήσεις και δαπάνες. Συνιστώσες, όπως η τοποθεσία του εργοταξίου (αν βρίσκεται σε κάποιο νησί ή ορεινή δύσβατη περιοχή),

η διαθεσιμότητα των υλικών και το κυμαινόμενο κόστος μεταφοράς, λόγω της ενεργειακής κρίσης, επηρεάζουν καθοριστικά τις διαδικασίες προμήθειας των κατασκευαστικών εταιρειών. Επομένως, γεννάται η απορία ποιοι είναι οι σύγχρονοι και πιο αποτελεσματικοί τρόποι με τους οποίους επιτυγχάνεται η μεταφορά των οικοδομικών προϊόντων; Το ερώτημα αυτό θα μας το απαντήσει η ίδια η αγορά. Ο Γεώργιος Μπέσκος, Προϊστάμενος Μεταφορών Εσωτερικού της ΣΙΔΕΝΟΡ Β.Χ. επισημαίνει ότι η βιομηχανία κατασκευών είναι ένας ιδιαίτερος κλάδος, στον οποίο χρειάζεται η επιστράτευση πολλών μέσων για την τελική παράδοση των υλικών. «Ο κατασκευαστικός κλάδος είναι από τους πιο απαιτητικούς και χρειάζονται πολλές κατηγορίες νταλικών για να επιτελεστεί το μεταφορικό έργο. Χρησιμοποιούνται σκραπατζίδικες (μεταφορά 1ης ύλης χάλυβα, αδρανή υλικά), flat truck (παλέτες με τούβλα, χάλυβας κ.ά.) κουρτίνες (τσιμέντα, γυψοσανίδες, dow, iton) και Dump truck (ανατροπή πρώτων υλών σε εργοτάξια, καθώς και ευθύγραμμο χάλυβα). Φυσικά μη ξεχνάμε ότι για να φτάσουν όλα τα υλικά στα σημεία που τα χρειαζόμαστε πρέπει να επιστρατεύσουμε παπαγάλους, τηλεσκοπικούς, καθώς και οικοδομικούς γερανούς. Όλα τα παραπάνω στοιχεία μαζί οικοδομούν» αναφέρει χαρακτηριστικά. Τα logistics του κατασκευαστικού κλάδου μπορεί να πραγματοποιηθούν πολύ πιο εύκολα και αποτελεσματικά με τη χρήση ενός συστήματος διαχείρισης μεταφορών. Εφαρμόζεται για τον προγραμματισμό των διαδρομών (μεμονωμένων ή επαναλαμβανόμενων), την επίβλεψη

Γεώργιος Μπέσκος, Προϊστάμενος Μεταφορών Εσωτερικού, ΣΙΔΕΝΟΡ Β.Χ.

Γεώργιος Ταβερναράκης, Πολιτικός Μηχανικός, Πρόεδρος ΔΕ του ΤΕΕ Ανατολικής Κρήτης

ΤΟ «ΤΑΞΙΔΙ» ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗ

16 | C O N S T R U C T I O N

της μεταφοράς, την αυτόματη αποστολή εργασιών στους οδηγούς και την πιο αποδοτική διαχείριση του στόλου. Έτσι, υπάρχει καλύτερη οργάνωση και έλεγχος με αποτέλεσμα να εξοικονομείται χρόνος και να αυξάνονται τα περιθώρια κέρδους. Ο Νίκος Μπόζος, Γενικός Διευθυντής Εξαγωγών & Εφοδιαστικής Αλυσίδας του Ομίλου ΗΡΑΚΛΗΣ, τονίζει τον ρόλο των προηγμένων τεχνολογιών στη διαδικασία εφοδιασμού. Όπως δηλώνει: «Στον Όμιλο ΗΡΑΚΛΗΣ, αναγνωρίζοντας τη συμβολή των Logistics στην αύξηση της παραγωγικότητας και την καλύτερη εμπειρία του πελάτη, επενδύουμε διαρκώς σε νέες τεχνολογίες και διαδικασίες. Ενδεικτικά αναφέρω την εφαρμογή ενός σύγχρονου συστήματος τηλεματικής παρακολούθησης και διαχείρισης οχημάτων μεταφοράς σκυροδέματος. Το σύστημα που καταγράφει στίγμα και οδηγική συμπεριφορά, έχει συνεισφέρει σημαντικά στην ελαχιστοποίηση του χρόνου αναμονής παραλαβής και παράδοσης, αφού έχουμε πλέον τη δυνατότητα υπολογισμού του χρόνου άφιξης του οχήματος μεταφοράς από τα προηγούμενα δρομολόγια και άμεσης προετοιμασίας του επόμενου. Επιπλέον, συμβάλλει στην αύξηση της αποδοτικότητας, στη μείωση κόστους και στη βελτίωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος».

ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Η Ελλάδα είναι μία κατεξοχήν ορεινή χώρα με πάρα πολλά νησιά, γεγονός που θέτει πολλαπλά εμπόδια στην μεταφορά και στην αποθήκευση των δομικών υλικών στις πιο απομακρυσμένες από τα μεγάλα αστικά κέντρα περιοχές. Είναι εύλογο πως, ανάλογα με τις ιδιαίτερες γεωμορφολογικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιφέρεια, υπάρχουν και διαφορετικές ανάγκες στον κλάδο των logistics που θα πρέπει να καλυφθούν, ώστε να επιτυγχάνεται η βέλτιστη εξυπηρέτηση τους. Ο προσεγμένος προγραμματισμός μεταφοράς και προμήθειας μπορεί να επιφέρει σε αυτές τις περιπτώσεις εντυπωσιακά αποτελέσματα στον χρόνο και στο κόστος. Τις κυριότερες προκλήσεις που καλούνται να ξεπεράσουν τα logistics του κατασκευαστικού τομέα στις νησιωτικές περιοχές επεξηγεί ο Κωνσταντίνος Φ. Βατούσης, Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, Γενικός Γραμματέας του

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Περιφερειακού ΤΕΕ Βορειοανατολικού Αιγαίου: «Η εφοδιαστική αλυσίδα των οικοδομικών υλικών αποτελεί έναν ιδιαίτερο τομέα με προοπτικές εξέλιξης στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Πολεοδομικά, το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο είναι ευνοϊκό για τα logistics τα τελευταία χρόνια, αλλά παράλληλα απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις στον τομέα, αύξηση των χρηματοδοτικών εργαλείων/προγραμμάτων και κίνητρα για την ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας. Τέλος, απαιτείται βελτίωση των ακτοπλοϊκών συνδέσεων, αναβάθμιση των υποδομών και ικανός αριθμός δρομολογίων μεταξύ των νησιών και της ηπειρωτικής Ελλάδας». Η ύπαρξη σύγχρονων υποδομών μετακίνησης είναι το κλειδί για την ομαλή λειτουργία των logistics υπογραμμίζει ο Γεώργιος Ταβερναράκης, Πολιτικός Μηχανικός, Πρόεδρος ΔΕ του ΤΕΕ Ανατολικής Κρήτης: «Τα βασικότερα θέματα της εφοδιαστικής αλυσίδας, όσον αφορά τις κατασκευές στην Κρήτη, είναι σε υποδομές διακίνησης προϊόντων (δρόμοι, λιμάνια, logistics hub κ.ά.), στην εκπαίδευση/κατάρτιση των επαγγελματιών του κλάδου και σε τεχνολογίες. Τα logistics αποτελούν ένα σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της ανάπτυξης. Τα πολυαναμενόμενα έργα, όπως το Αεροδρόμιο Καστελιού και ο νέος ΒΟΑΚ, εκτιμώ ότι θα συμβάλουν σημαντικά στην ανάπτυξη του κλάδου των logistics που εξυπηρετεί τις κατασκευές. Τα επόμενα χρόνια αναμένεται αύξηση των κατασκευών στην νότια Κρήτη και θεωρώ ότι η προκήρυξη της μελέτης, και φυσικά της κατασκευής, τόσο του Νότιου Οδικού Άξονα όσο και των κάθετων συνδετηρίων αξόνων, θα συμβάλει σημαντικά στην ασφάλεια και στην ταχύτητα των μεταφορών, αλλά και των εσωτερικών μετακινήσεων».

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΕΚΚ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ

Αναπόσπαστο τμήμα των logistics αποτελεί η διαχείριση των Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ), τα οποία προκύπτουν κατά τη διάρκεια ή με το πέρας της οικοδομικής δραστηριότητας. Με την ολική ή τμηματική κατεδάφιση ενός κτιρίου προκύπτει ένα πλήθος αναξιοποίητων υλικών, όπως τούβλα, χώμα, κομμάτια τσιμέντου, πλάκες, χαλίκια, γυαλί, ξύλο, μέταλλα και άμμος. Αντίστοιχα το ίδιο συμβαίνει και κατά τη διαδικασία κατασκευής ενός έργου, που

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

δημιουργούνται απόβλητα κυρίως από πλαστικά, καλώδια, χρώματα, κόλλες και συσκευασίες. Τα έργα υποδομής δεν αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα, καθώς κατά τη συντήρηση ή την κατασκευή οδών, γεφυρών, πλατειών κ.ά. προκύπτει αφθονία υλικών. Γίνεται αντιληπτό ότι από τις κατασκευαστικές δραστηριότητες δημιουργούνται ΑΕΚΚ, τα οποία πρέπει να απομακρυνθούν από το εργοτάξιο και στη συνέχεια να αξιοποιηθούν, ακολουθώντας τις αρχές της βιωσιμότητας. Ως εκ τούτου, πρέπει να υπάρξει μέριμνα για τη συγκέντρωση και τη διαλογή όλων αυτών των αποβλήτων, να υπάρξουν ειδικά οχήματα που θα τα μεταφέρουν σε ειδικές δομές και έπειτα εκεί να γίνει η ανακύκλωση τους. Παρόλο που η συγκεκριμένη διαδικασία φαντάζει εξαιρετικά περίπλοκη και χρονοβόρα, αν εκτελεστεί μεθοδευμένα καθ’ όλη τη διάρκεια, μπορεί να αυξήσει σε μεγάλο βαθμό την παραγωγικότητα και να επιφέρει αξιοσημείωτα κέρδη στην επιχείρηση, ενώ παράλληλα ενισχύεται ο θετικός περιβαλλοντικός αντίκτυπος. Ο Σταύρος Κωστελίδης, της Kostelidis Recycling ΕΠΕ, περιγράφοντας αναλυτικά τη διαδικασία απομάκρυνσης και ανακύκλωσης των ΑΕΚΚ, εξηγεί: «Μετά την κατεδάφιση-εκσκαφή, τα απόβλητα μεταφέρονται προς μονάδα ανακύκλωσης ΑΕΚΚ, όπου εκεί ζυγίζονται σε γεφυροπλάστιγγα. Έπειτα, μηχανήματα τροφοδοτούν τα απόβλητα στο κόσκινο, όπου γίνεται χειρωνακτική διαλογή και

διαχωρισμός των ΑΕΚΚ από άλλα υλικά, όπως ξύλο, πλαστικό και σίδερο. Τα υλικά αυτά αποθηκεύονται σε containers ως ότου οδηγηθούν σε αντίστοιχες μονάδες ανακύκλωσης. Τα υπολειπόμενα απόβλητα διαχωρίζονται ανάλογα με το μέγεθός τους και οδηγούνται στον σπαστήρα, όπου και γίνεται η θραύση τους. Έτσι, παράγονται αδρανή υλικά όπως: Άμμο Α’, Άμμο Β’, Γαρμπίλι, 3Α και Σκύρα». Συμπεραίνουμε ότι τα logistics έχουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη κάθε επιχειρηματικού κλάδου, χωρίς η βιομηχανία κατασκευών να αποτελεί την εξαίρεση του κανόνα. Η αξιοποίηση των καινοτόμων τεχνολογιών, αλλά και των «έξυπνων» πρακτικών στην εφοδιαστική αλυσίδα, μπορεί να επιφέρει την υλοποίηση πιο ποιοτικών έργων, αύξηση της παραγωγικότητας, μεγαλύτερη ασφάλεια στα εργοτάξια, γρηγορότερες μετακινήσεις, περισσότερο κέρδος και περιορισμό των δαπανών. Με άλλα λόγια, επιτυγχάνεται ο συντονισμός δεκάδων περίπλοκων διαδικασιών, με γνώμονα πάντοτε το βέλτιστο αποτέλεσμα. Δικαιολογημένα λοιπόν τα logistics κατέχουν πρωτεύοντα ρόλο και βρίσκονται στον πυρήνα των κατασκευαστικών δραστηριοτήτων. Για να επιτύχει μία επιχείρηση σήμερα, αλλά και για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που θέτει ο ανταγωνισμός, θεωρείται κρίσιμο να διαθέτει αναπτυγμένο και τεχνολογικά σύγχρονο σύστημα logistics. ■

CONSTRUCTION |

COVER STORY

Α Ρ Η Σ Σ Κ Ε Π Ε ΤΑ Ρ Η Σ : Η K N AU F Π Ρ Ω Τ Ο Π Ο Ρ Ο Σ Σ ΤΑ L O G I S T I C S Ένα αναπτυγμένο και σύγχρονο σύστημα στην αλυσίδα ανεφοδιασμού μπορεί να προσφέρει πολλαπλά οφέλη σε μία επιχείρηση, όπως τονίζει ο Άρης Σκεπετάρης, Διευθυντής Logistics & Customer Service της Knauf ABEE. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ

18 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Ποιες καινοτόμες πρακτικές χρησιμοποιείτε στον τομέα των logistics; Η εταιρεία μας βρίσκεται σε μία συνεχή και καθημερινή παρακολούθηση της αγοράς προκειμένου να αφουγκράζεται άμεσα τις τρέχουσες εξελίξεις και απαιτήσεις. Ανάλογα δημιουργεί το κλίμα και τις προϋποθέσεις, ώστε να αναπροσαρμόζει τις δομές της και να αφομοιώνει στην οργάνωσή της καινοτόμα συστήματα. Η Knauf Ελλάδας σε συνεργασία με το κεντρικά της στη Γερμανία, προωθεί δυναμικά την έννοια του Digitalization. Ήδη ως όμιλος, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας, έχει δημιουργήσει συγκεκριμένο τμήμα που συντονίζει την εφαρμογή διαφόρων συστημάτων στο πνεύμα του Digitalization. Παρόλα αυτά, εμείς ως Knauf Ελλάδας προηγηθήκαμε αυτής της τάσης, με αποτέλεσμα εντός του 2022 ήδη να βρισκόμαστε στην τελική φάση τριών projects στον τομέα των logistics, όπως επίσης και ενός επιπλέον project το οποίο θα υλοποιηθεί εντός του 2023. Μία σύντομη αναφορά και περιγραφή αυτών είναι: Automated freight cost invoicing (SAP LE): Είναι ένα project το οποίο επιτρέπει την αυτόματη κοστολόγηση των μεταφορικών εξόδων της εταιρείας σε επίπεδο φορτίου, αλλά και σε επίπεδο προϊόντος. Δηλαδή έχουμε τη δυνατότητα της live και on time κοστολογικής επίδρασης της μεταφοράς στα προϊόντα μας. Επιπλέον, μας δίνει το πλεονέκτημα του pre invoicing προς τις συνεργαζόμενες μεταφορικές εταιρείες και με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε δυσλειτουργίες στην τιμολογιακή επικοινωνία μας με αυτές. Shipping terminal: Πρόκειται για ένα terminal, το οποίο εγκαθίσταται στα κέντρα logistics της εταιρείας για το self-check in & self-check out των οδηγών φορτηγών. Δημιουργεί αυτόματες εγγραφές στα συστήματά μας, όπως ώρα άφιξης και αναχώρησης του φορτηγού, πραγματοποιεί αυτόματη αποθήκευση του βάρους και ταυτόχρονα έλεγχο αυτού και αναλαμβάνει την έκδοση των εγγράφων μεταφοράς (δελτία αποστολής κ.λπ..) στην πύλη των εγκαταστάσεών μας. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνουμε την άμεση πληροφόρηση των συστημάτων μας, τον αυτόματο έλεγχο του μεταφερόμενου βάρους, τη μείωση της κυκλοφορίας των οδηγών στις εγκαταστάσεις και οπωσδήποτε τη μείωση του χρόνου διαχείρισης που απαιτείται. Transporeon: Αποτελεί μια συνεργασία της εταιρείας μας με την εταιρεία Transporeon, η οποία έχει διεθνή εμβέλεια και αναφέρεται στην αυτόματη ανάθεση και οργάνωση της μεταφοράς. Είναι ένας service provider μεταξύ της εταιρείας μας και των μεταφορικών εταιρειών. Η επικοινωνία του customer service με τις μεταφορικές εταιρείες για την εξεύρεση και οργάνωση της μεταφοράς των

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

φορτίων πραγματοποιείται μέχρι και σήμερα μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας και emails. Πλέον και με τη βοήθεια της ενσωμάτωσης του transporeon στην οργάνωσή μας, αυτός ο τρόπος επικοινωνίας μειώνεται τουλάχιστον κατά 95% και θα υλοποιείται αυτοματοποιημένα. Επιπλέον, στην ίδια πλατφόρμα επικοινωνίας ενσωματώνεται η διαχείριση αφίξεων των φορτηγών στις εγκαταστάσεις μας, το λεγόμενο Time Slot Management (TSM), που έχει να κάνει με τα ραντεβού αφίξεων, των οποίων η διαχείριση μέχρι και σήμερα πραγματοποιείται μη αυτόματα. Στην περίπτωση αυτή, οι μεταφορικές εταιρείες θα αναθέτουν οι ίδιες τα φορτία μέσω της πλατφόρμας και κατόπιν θα έχουν αυτόματα την επιλογή κλεισίματος της ώρας άφιξης των φορτηγών στις εγκαταστάσεις μας. Με αυτό τον τρόπο, επιτυγχάνεται δραματική μείωση της κυκλοφορίας των φορτηγών στις εγκαταστάσεις μας, μείωση του χρόνου αναμονής των οδηγών τουλάχιστον κατά 95%, διευκολύνουμε τις μεταφορικές, ώστε να επιλέξουν ανάλογα με τις ανάγκες τους και τους δικούς μας

Καθημερινές αναλύσεις μάς δίνουν τη δυνατότητα άμεσης δράσης, διατηρώντας στα ίδια επίπεδα τις παραγωγικές δομές και το επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών μας CONSTRUCTION |

COVER STORY

ελεύθερους χρόνους φόρτωσης και, τέλος, δημιουργούμε ασφαλείς και ξεκούραστες προϋποθέσεις στους οδηγούς για να συνεχίσουν το ταξίδι τους μέχρι την παράδοση των προϊόντων μας. Ως συνέχεια της πλατφόρμας, ενσωματώνουμε το μοντέλο Sixfold, το οποίο θα μας δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης του φορτίου μας μέχρι και την παράδοσή του (συνδεόμενο με το Telematics system). ORTEC: Αφορά μία εξιδεικευμένη εφαρμογή για το customer service της εταιρείας μας. Πρόκειται για το λεγόμενο One Click Planning, κατά το οποίο η σύνθεση των παραγγελιών, η οργάνωση των φορτίων και των διαδρομών πραγματοποιούνται σχεδόν αυτόματα, συνδυάζοντας βέβαια τη διαδρομή, τους ειδικούς περιορισμούς των πελατών μας, τα σημεία παράδοσης και το pattern του φορτίου. Με τη χρήση αυτής της εφαρμογής επιτυγχάνουμε αμεσότητα στις απαιτήσεις των πελατών μας, ελαχιστοποίηση του χρόνου ταξιδιού και των αποστάσεων μεταξύ των σημείων παράδοσης, όπως επίσης καλύτερο και γρηγορότερο optimization της σύνθεσης των φορτίων μας. Πώς επιτυγχάνεται η παράδοση των προϊόντων σας με τη χρήση των logistics; Το τμήμα Logistics & Customer service της εταιρείας μας διαχειρίζεται τρία διαφορετικά κέντρα Logistics, τα οποία βρίσκονται στην Αμφιλοχία, στη Θεσσαλονίκη (νέο απόκτημα από

20 | C O N S T R U C T I O N

τον Μάρτιο του 2021) και στον Βόλο. Εξυπηρετεί πάνω από 1.100 διαφορετικά σημεία παράδοσης σε 20 διαφορετικές χώρες. Όπως καταλαβαίνετε, οι απαιτήσεις για αμεσότητα και μείωση του χρόνου απόκρισης είναι αυξημένες, ειδικότερα κατά την υποστήριξη μεγάλων έργων, των οποίων οι απαιτήσεις κατασκευής δεν μπορούν να περιμένουν. Μεταφέρουμε τα προϊόντα μας μέσω συμβατικών φορτηγών, εμπορευματοκιβωτίων (containers), χρησιμοποιώντας τα δυο μεγάλα λιμάνια της χώρας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, ενώ παράλληλα διαθέτουμε μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση και φόρτωση πλοίων τύπου RoRo, Bulk, pallet carriers κ.ά. για τους μακρινούς προορισμούς, όπου οι απαιτήσεις των πελατών μας σε μεταφερόμενο βάρος κυμαίνονται από 1.700 έως 3.500 τόνους. Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι η εταιρεία μας και γενικότερα ο όμιλος είναι πολύ ευαισθητοποιημένος με τα θέματα ασφαλείας. Εάν όχι η πρώτη εταιρεία, είμαστε σίγουρα από τις πρώτες στη χώρα μας που μελετήσαμε και αναπτύξαμε το 2015 έναν οδηγό ασφαλούς φόρτωσης και μεταφοράς για τα προϊόντα μας. Με βάση αυτές τις οδηγίες, ξεκινήσαμε και συνεχίζουμε έως σήμερα να εκπαιδεύουμε το προσωπικό μας, τις συνεργαζόμενες εταιρείες και τους οδηγούς. Είναι μία πολύ σοβαρή προσέγγιση στο θέμα της ασφάλειας και με την ευκαιρία θα συμβούλευα και τις άλλες εταιρείες να ασχοληθούν

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

περισσότερο με τα θέματα της ασφαλούς φόρτωσης και μεταφοράς φορτίων. Πρόκειται για την ασφάλεια όλων μας, των οικογενειών μας, των παιδιών μας, που χρησιμοποιούν τους εθνικούς δρόμους της χώρας μας και όχι μόνο. Ο οδηγός ασφαλούς φόρτωσης και μεταφοράς διατίθεται σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, ενώ έχει μεταφραστεί και στα αγγλικά. Σαφώς είναι διαθέσιμος για κάθε ενδιαφερόμενο. Ποια είναι τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση ενός αναπτυγμένου συστήματος logistics; Τα οφέλη είναι πολλά. Αποδεικνύεται δε από διάφορες μελέτες ότι ένα καλοστημένο σύστημα logistics αποδίδει στον πελάτη και κατ’ επέκταση στην ίδια την κατασκευή οικονομικά οφέλη που αγγίζουν το 5-7%. Άνω του 60% των παραγγελιών που δεχόμαστε ημερήσια, διεκπεραιώνονται ως προς τη φόρτωσή τους την ίδια ημέρα. Δηλαδή οι πελάτες μας σήμερα παραγγέλνουν, αύριο παραλαμβάνουν. Μέσω λοιπόν της διαθεσιμότητας και της αμεσότητας παράδοσης που παρέχουμε, βοηθάμε ουσιαστικά στη μείωση του cash flow της επιχείρησης (του πελάτη), ενώ λόγω της συχνότητας παραδόσεων μειώνονται έμμεσα και οι απαιτήσεις για μεγάλους χώρους αποθήκευσης. Όλα αυτά βοηθούν στη γενικότερη εξοικονόμηση και στη μείωση του επιχειρηματικού διαχειριστικού κόστους του πελάτη. Όλο το δίκτυο Logistics παρακολουθείται από

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

τους αντίστοιχους δείκτες απόδοσης (KPIs), οι οποίοι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Πάντα σκοπός μας είναι να φροντίζουμε τους ανθρώπους μας και όλοι μαζί σαν μία ομάδα να παρέχουμε στους πελάτες μας υπηρεσίες εξυπηρέτησης υψηλών προδιαγραφών. Η εταιρεία μας έχει στοχεύσει σε υψηλά επίπεδα εξυπηρέτησης και είμαι πεπεισμένος ότι θα τα καταφέρουμε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Πώς αντιμετωπίζετε τις αναταραχές που υπάρχουν στην αλυσίδα ανεφοδιασμού εξαιτίας της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης; Το «be forward-thinking» είναι η λύση έναντι της πανδημίας και γενικότερα των κρίσεων που περνάμε την τελευταία 12ετία ως χώρα. Υπάρχει μία μεγάλη εκστρατεία ανταλλαγής πληροφοριών και δράσης στο σύνολο του ομίλου, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας. Καθημερινές αναλύσεις και risk assessments μάς δίνουν τη δυνατότητα άμεσης δράσης και διατήρησης της ευελιξίας των κινήσεών μας. Έτσι διατηρούμε στα ίδια επίπεδα τις παραγωγικές δομές μας και το επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών μας. Υπολογίζουμε εκ νέου τα αποθέματά μας στις κρίσιμες πρώτες ύλες και επαναξιολογούμε τους συνεργάτες και προμηθευτές μας, ώστε πάντα να έχουμε τη βέλτιστη λύση στις δύσκολες προκλήσεις. ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

Η ΜΕΕΚ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΟΤΑΞΙΩΝ Το περιβάλλον του εργοταξίου ενέχει πολλούς κινδύνους για τους επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου, οι οποίοι μπορούν να περιοριστούν με την τήρηση των ενδεδειγμένων μέτρων ασφαλείας και πρόληψης. ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ

22 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Το

εργοτάξιο αναμφίβολα αποτελεί έναν χώρο στον οποίο πολύ εύκολα μπορούν να συμβούν σοβαρά ατυχήματα, εφόσον δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης και προστασίας. Ο όγκος των εργαζομένων, η χρήση εξειδικευμένων εργαλείων και φυσικά η ίδια η φύση της εργασίας αποτελούν ενδεικτικούς παράγοντες που καθιστούν το περιβάλλον δυνητικά επικίνδυνο για τη σωματική ακεραιότητα των υποκειμένων. Για τον λόγο αυτό έχουν δημιουργηθεί αρμόδιοι φορείς ΕΞΥΠΠ και ΕΣΥΠΠ, οι οποίοι ελέγχουν τις συνθήκες που επικρατούν στο εργοτάξιο και επιβλέπουν τις οικοδομικές εργασίες καθ’ όλη τη διάρκειά τους, ώστε να επικρατούν οι προβλεπόμενες από το θεσμικό πλαίσιο συνθήκες ασφαλείας. Η τήρηση των κανονισμών και η πρόληψη είναι τα κλειδιά, τα οποία μπορούν σε μεγάλο βαθμό να περιορίσουν τα εργατικά ατυχήματα και να δημιουργήσουν αίσθημα σιγουριάς στους εργαζόμενους του κατασκευαστικού κλάδου.

ΜΟΡΦΕΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ

Καθώς η ανέγερση ενός καινούριου κτιρίου αποτελεί μία περίπλοκη διαδικασία, η οποία απαιτεί τον συντονισμό πολλών ειδικοτήτων και τη χρήση βαρέων τύπου μηχανημάτων και εργαλείων, οι μορφές των ατυχημάτων στον χώρο του εργοταξίου ποικίλουν. Πιο συνηθισμένη περίπτωση αποτελούν οι πτώσεις εργαζομένων, κυρίως από τη σκαλωσιά ή την οροφή του οικοδομήματος, ενώ δεν είναι λίγα και τα περιστατικά όπου σημειώνονται πτώσεις είτε σε κάποιο ακάλυπτο φρεάτιο, είτε σε κάποιου άλλου είδους άνοιγμα στο υπό κατασκευή δάπεδο. Σαφέστατα, επιβαρυντικός παράγοντας αποτελεί η ύπαρξη μπάζων και σκουπιδιών, τα οποία δημιουργούν σύγχυση στον εργασιακό χώρο και καθιστούν τις επιφάνειες πιο ολισθηρές, ενισχύοντας την πιθανότητα πτώσης. Είναι φανερό ότι σε ένα τέτοιο περιβάλλον, ακόμη και από χαμηλό ύψος, μπορούν να προκληθούν σοβαρότατοι τραυματισμοί. Ένα μεγάλο ποσοστό των θανατηφόρων ατυχημάτων στον κλάδο των κατασκευών προκαλούνται κατά τη χρήση των μηχανισμών ανύψωσης και των γερανών, καθώς και κατά τις μετακινήσεις οχημάτων και λοιπών βαρέων μηχανημάτων στον χώρο του εργοταξίου. Για να εξασφαλιστεί η ακεραιότητα των εργαζομένων απαιτείται προσωπικό με εμπειρία και εξειδικευμένες γνώσεις, διότι ακόμη και το παραμικρό

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

λάθος απροσεξίας μπορεί να επιφέρει υλικές και ανθρώπινες απώλειες. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, η ακούσια ή εκούσια μη τήρηση των κανόνων ασφαλείας εντείνει την εμφάνιση τέτοιων ατυχημάτων. Παρόλο που οι αρμόδιοι φορείς υπογραμμίζουν τη σημασία του ειδικού εξοπλισμού προστασίας και η χρήση του επιβάλλεται από το αντίστοιχο θεσμικό πλαίσιο, εντοπίζονται περιπτώσεις που οι εργαζόμενοι δεν φέρουν τον προβλεπόμενο εξοπλισμό. Συνεπώς, υπό αυτές τις συνθήκες, τα οικοδομικά εργαλεία, τα οποία είναι απαραίτητα για την ολοκλήρωση των διαδικασιών κατασκευής, μπορούν να θέσουν σε τεράστιο κίνδυνο τους εργαζόμενους. Χαρακτηριστικά, η απουσία μάσκας επιτρέπει την έκθεση σε σωματίδια σκόνης και άλλων τοξικών υλικών που μακροπρόθεσμα μπορεί να επιφέρει αναπνευστικά προβλήματα και καρκινογενέσεις. Αντίστοιχα, η απουσία γυαλιών προστασίας και γαντιών μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη βλάβη στην όραση και τα άκρα.

Επιπλέον, όσο τα εργοτάξια βρίσκονται σε εξέλιξη, πολύ συχνά υπάρχουν εκτεθειμένες καλωδιώσεις, παροχές ρεύματος και ημιτελή ηλεκτρικά συστήματα γύρω από τις εγκαταστάσεις. Η επαφή με αυτά μπορεί να οδηγήσει σε ηλεκτροπληξία, γεγονός που αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτων στον εν λόγω χώρο εργασίας. Εξίσου θανατηφόρα ατυχήματα μπορούν να εμφανιστούν κατά τη μεταφορά και αποθήκευση εύφλεκτων υλικών, εφόσον δεν εφαρμόζονται με ευλάβεια τα μέτρα προστασίας.

ΥΨΗΛΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα, που δημοσίευσε τον Δεκέμβριο του 2021 η Health and Safety για τον κατασκευαστικό κλάδο της Μεγάλης Βρετανίας, τα εργατικά ατυχήματα βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα, η εν λόγω έρευνα υπέδειξε ότι το διάστημα 2020 – 2021 υπήρξαν 39 θανατηφόρα ατυχήματα σε εργαζόμενους και 4 σε περαστικούς γύρω

1.62

Construction Agriculture forestry and fishing

8.47

Water supply, sewerage, waste, management and remediation activities Transportation and storage Manufacturing All industries

4.07 0.85 0.65 0.42 Rate per 100,000 workers

2,870 (2.9%)

Construction

Transportation 1,770 (1.8%) and storage Manufacturing 2,020 (2.0%) Agriculture forestry 3,970 (4.0%) and fishing 1,680 (1.7%)

All industries 0

2000

4000 Rate per 100,000 workers

6000

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT Falls from a height

50%

Trapped by something collapsing / overturning

13%

Struck by moving including flying / falling object

11%

Struck by vehicle Contact with moving machinery

10% 4%

Other 18%

Musculoskeletal disorders 54% Stress, depression or anxiety 27%

από το εργοτάξιο. Το ποσοστό θνησιμότητας (1,62 ανά 100.000 εργαζόμενους) είναι περίπου 4 φορές το ποσοστό όλων των άλλων βιομηχανιών μαζί. Εξίσου μεγάλο είναι και το ποσοστό των μη θανατηφόρων τραυματισμών που αγγίζει το 2,9%, υπερβαίνοντας κατά πολύ το ποσοστό των υπόλοιπων βιομηχανιών, το οποίο ανέρχεται στο 1,7%. Ως κυριότερες αιτίες σοβαρών τραυματισμών επισημαίνονται οι πτώσεις από ύψωμα ή στο ίδιο επίπεδο εξαιτίας ολισθηρότητας του δαπέδου ή εμποδίων, χτυπήματα από πτώσεις αντικειμένων ή κατά την μεταφορά βαρέων υλικών. Αντίστοιχα, τα θανατηφόρα ατυχήματα προέχονται κατά: 50% από πτώσεις μεγάλου ύψους, 13% από εγκλωβισμό εξαιτίας κατάρρευσης ή ανατροπής κάποιου υλικού, 11% από πτώσεις αντικειμένων, 10% από σύγκρουση με όχημα και 4% από επαφή με εν κινήσει μηχάνημα. Επίσης, σύμφωνα με την έρευνα, 74.000 εργαζόμενοι αντιμετώπιζαν προβλήματα υγείας, τα οποία αποδίδουν στο

24 | C O N S T R U C T I O N

επάγγελμα τους. Από αυτούς, το 54% υποφέρει από μυοσκελετικές διαταραχές, το 27% από άγχος ή κατάθλιψη και το 18% από άλλες παθήσεις, όπως αναπνευστικά προβλήματα, δερματίτιδες και καρκινοπάθειες.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ

Αν και στο εργοτάξιο, όπως αναλύσαμε και προηγουμένως, ελλοχεύουν εκατοντάδες κίνδυνοι, είναι εφικτό να υπάρξουν τέτοιες συνθήκες εργασίας που θα εγγυόνται την υγεία και την ασφάλεια των υποκειμένων. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, βέβαια, χρειάζονται η συνεργασία όλων των συντελεστών του εργοταξίου για την υιοθέτηση ενδεδειγμένων στρατηγικών και μεθόδων εργασίας, αλλά και η εις βάθος κατανόηση των κανονισμών και των μέτρων προστασίας. Μία από τις πιο κρίσιμες υποχρεώσεις του εργοδότη είναι η επιμόρφωση των εργαζομένων σχετικά με τα πρότυπα ασφαλείας στον χώρο του εργοταξίου

και τους κινδύνους που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν επί το έργον. Θα πρέπει να ενημερώνονται εκ νέου για τις προδιαγραφές εκτέλεσης κάθε καινούριας εργασίας που αναλαμβάνουν και φυσικά να εκπαιδεύονται για τον εξοπλισμό που θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν, σε περίπτωση που δεν έχουν ήδη την εμπειρία ή τα απαραίτητα προσόντα. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να πραγματοποιούνται τακτικά συναντήσεις ασφαλείας, ειδικά σε περιπτώσεις που εκτελούνται εργασίες υψηλής επικινδυνότητας. Σε αυτές θα πρέπει να επισημαίνεται στους εργαζόμενους να παραμένουν συγκεντρωμένοι και να εφαρμόζουν μεθοδικά τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας. Οι εργαζόμενοι, όσο βρίσκονται στο εργοτάξιο, είναι υποχρεωτικό να φορούν τον συνιστώμενο εξοπλισμό ασφαλείας. Κατά βάση, αυτός αποτελείται από κράνος, ρούχα υψηλής ορατότητας, γυαλιά, γάντια, μπότες με ατσάλι στα ακροδάχτυλα, μάσκα και ειδική στολή προστασίας. Αναλόγως, βέβαια, με τη φύση της εργασίας και τις συνθήκες που υπάρχουν στο εργοτάξιο, ο εξοπλισμός προσαρμόζεται. Επιπλέον, προτού ξεκινήσει η οποιαδήποτε εργασία είναι αναγκαίο να έχει γίνει επιθεώρηση τόσο του εξοπλισμού, όσο και των εργαλείων και των μηχανημάτων που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν, ώστε να επιβεβαιωθεί η σωστή λειτουργική τους κατάσταση. Ένα τακτικό πρόγραμμα επιθεωρήσεων μπορεί να αποτρέψει σοβαρούς τραυματισμούς και θανατηφόρα ατυχήματα. Ταυτόχρονα, η κόπωση αποτελεί βασικό παράγοντα σε σχέση με την αύξηση της πιθανότητας εμφάνισης ατυχημάτων. Επομένως, ο προγραμματισμός τακτικών διαλειμμάτων μπορεί να ενισχύσει την παραγωγικότητα και παράλληλα να συνδράμει στην ασφάλεια. Οι εργαζόμενοι είναι μείζονος σημασίας να ξεκουράζονται, να ενυδατώνονται και να τρώνε υγιεινά γεύματα που θα τους παρέχουν ενέργεια. Έτσι, θα είναι πιο συγκεντρωμένοι και σε μεγαλύτερη εγρήγορση, αποφεύγοντας λάθη εξαιτίας της εξάντλησης. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγεται η εργασία κατά τις νυχτερινές ώρες ή, εφόσον είναι απαραίτητη, να περιορίζεται σε ασφαλή σημεία του εργοταξίου. Αυτό συμβαίνει διότι το σκοτεινό περιβάλλον επιφέρει μείωση της ορατότητας και, συνδυαστικά με τη συσσωρευμένη κούραση, μείωση της προσοχής, με αποτέλεσμα να ευνοούνται τα ατυχήματα.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΜΕΛΕΤΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (ΜΕΕΚ)

των εργοταξίων, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η εκτέλεση των εργασιών γίνεται με ασφάλεια» δηλώνει χαρακτηριστικά και συνεχίζει: « Στη ΜΕΕΚ, οι κίνδυνοι αναγνωρίζονται, αναλύονται, αξιολογούνται και εν τέλει προτείνονται μέτρα για να αντιμετωπιστούν. Γνώμη μου είναι ότι η ελληνική νομοθεσία για την ασφάλεια στην εργασία θα πρέπει να εναρμονιστεί με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή και με τα διεθνή πρότυπα ασφάλειας στην εργασία (ISO 45001), ώστε να αναβαθμιστεί τόσο ο ρόλος της ΜΕΕΚ στα έργα, όσο και αυτός του τεχνικού και συντονιστή ασφαλείας». Από την πλευρά του, ο Δημήτρης Ταπεινόπουλος, Πολιτικός Μηχανικός ΑΠΘ, Προϊστάμενος Τμήματος Τεχνικών Έργων της Σαμαράς & Συνεργάτες ΕΠΕ, υπογραμμίζει: «H εκπόνηση της Μελέτης Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου αποτελεί για όλες τις επιχειρήσεις νομοθετική υποχρέωση, αλλά παράλληλα αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο στα χέρια κάθε εργοδότη για την πρόληψη εργατικών ατυχημάτων. Μέσα από την ανάλυση των εργασιών που πρόκειται να εκτελεσθούν και τον εκ των προτέρων εντοπισμό και εκτίμηση των πιθανών κινδύνων, αποσκοπεί στο να βοηθήσει κάθε εργοδότη, υποδεικνύοντας τα προληπτικά μέτρα ασφάλειας και υγείας που πρέπει να λάβει εγκαίρως για την προστασία του προσωπικού του στο εργοτάξιο». Σύμφωνα και με τον Dr. Κυριάκο Κοκλώνη, Head of Quality and R&D Department της Biosafety A.E. «ο προσδιορισμός του συνόλου των κινδύνων, η ποιοτική τους εκτίμηση, τα υφιστάμενα και τα

προτεινόμενα κάθε φορά μέτρα για τη μείωση της επικινδυνότητας σε αποδεκτά επίπεδα, αποτελούν εξ ορισμού πεδία και βασικές προϋποθέσεις για τον περιορισμό των ατυχημάτων, τόσο σε προληπτικό όσο και σε διορθωτικό επίπεδο. Ζητούμενα αποτελούν η ουσιαστική αποτύπωση του τρέχοντας εργασιακού “στιγμιότυπου” και η διαρκής επικαιροποίηση του, μακριά από πρακτικές στείρας αντιγραφής και μη ουσιαστικού ελέγχου. Μόνο τότε, η ΜΕΕΚ μπορεί να διαδραματίσει τον κομβικό ρόλο που της αρμόζει στα εργασιακά δρώμενα». Εν κατακλείδι, το εργοτάξιο μπορεί να αποτελέσει ένα φιλόξενο και ασφαλές περιβάλλον για τους εργαζόμενους, με την προϋπόθεση ότι θα ακολουθούνται κατά γράμμα τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας και πρόληψης. Οι τακτικές επιθεωρήσεις μηχανημάτων και εργαλείων, η ύπαρξη κατάλληλου εξοπλισμού προστασίας, η διαρκής ενημέρωση και κατάρτιση των εργαζομένων, καθώς και η Μελέτης Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου μπορούν να συντελέσουν καθοριστικά στην μείωση των εργατικών ατυχημάτων, σώζοντας εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές. Η πολιτεία, αφουγκραζόμενη τις ανάγκες των εργαζομένων έχει θεσπίσει νόμους που κατοχυρώνουν τα μέτρα αυτά και υποχρεώνει τις εταιρείες να τα εφαρμόζουν στα εργοτάξια τους. Συνεπώς, οι πιστοποιήσεις σε εργοτάξια και σε ειδικότητες επιδιώκουν τη εξασφάλιση ευνοϊκών συνθηκών εργασίας, που θα εγγυώνται τη σωματική ακεραιότητα των επαγγελματιών του κατασκευαστικού κλάδου. ■

Απόστολος Παπαδιώτης, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΑΠΘ, Διευθυντής Εταιρικών Συστημάτων, Intrakat

Κυριάκος Κοκλώνης, Διδάκτωρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υπολογιστών ΕΜΠ, Head of Quality and R&D Department, Biosafety A.E.

Δημήτρης Ταπεινόπουλος, Πολιτικός Μηχανικός ΑΠΘ, Προϊστάμενος Τμήματος Τεχνικών Έργων, Σαμαράς & Συνεργάτες ΕΠΕ

«Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν» υποστήριζε ο πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης, άποψη που ταιριάζει απόλυτα και στη δική μας περίπτωση . Ο καλύτερος τρόπος για να μειωθούν ή και ενδεχομένως να εκμηδενιστούν σε μία πιο αισιόδοξη εκδοχή τα ατυχήματα στο εργοτάξιο είναι μέσω της πρόληψης. Το εγχείρημα υλοποιείται μέσω της Μελέτης Εκτίμησης Επαγγελματικού Κινδύνου (ΜΕΕΚ). Προτού αρχίσει οποιοδήποτε εργασία, πρέπει πρώτα να εξετασθεί διεξοδικά ο χώρος εργασίας και να καταγραφούν όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι. Έπειτα, προτείνονται αλλαγές στο εργοτάξιο, εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο, και διαμορφώνεται ένας κατάλογος προληπτικών μέτρων. Βάσει αυτών, οι εργαζόμενοι ενημερώνονται για τα μέτρα προστασίας που θα εφαρμόσουν και καταρτίζονται ανάλογα, ώστε να είναι προετοιμασμένοι για κάθε απρόοπτο ενδεχόμενο. Τη σπουδαιότητα της ΜΕΕΠ στην πρόληψη των ατυχημάτων και την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με τα διεθνή πρότυπα επισημαίνει ο Απόστολος Παπαδιώτης, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΑΠΘ, Διευθυντής Εταιρικών Συστημάτων στην Intrakat. «Καθώς το σημαντικότερο “asset” μιας εταιρείας και κατ’ επέκταση ενός έργου είναι ο άνθρωπος, η ΜΕΕΚ συμβάλει στη δημιουργία ασφαλών συνθηκών εργασίας και στην προστασία της ανθρώπινης ζωής. Αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των μηχανικών

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ

presents

ΜΕΛΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Πάνος Χατζηπάνος Δρ. Πολιτικός Μηχανικός, Πρόεδρος της «Εθνικός Κήπος - Μητροπολιτικό Πράσινο Α.Ε.», STC World Bank, Governor ASCE Region 10, PMI SCC

Μιχαήλ Δ. Δακτυλίδης Πρόεδρος ΠΕΔΜΕΔΕ, Αντιπρόεδρος FIEC

Βασιλική Τσουκαλά

Καθηγήτρια ΕΜΠ, Διευθύντρια Εργαστηρίου Λιμενικών Έργων

Δέσποινα Καρφοπούλου Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., Partner - Γεν. Διευθύντρια «Delta Engineering Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλος Ομίλου «Σαμαράς & Συνεργάτες»

Θεόδωρος Παπαϊωάννου

Γενικός Διευθυντής Ε.Σ.Π.ΕΛ.

Λιάνα Αναγνωστάκη

Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής, EU BIM TASK GROUP

Πάνος Μέτσης

Τεχνικός Διευθυντής, Διαχείριση μεγάλων έργων & επενδύσεων, AECOM

Θωμάς Ν. Σαλονικιός

Δρ Πολιτικός Μηχανικός ΑΠΘ, Κύριος Ερευνητής, ΙΤΣΑΚ - ΟΑΣΠ

Διονύσης Ασημακόπουλος

Δρ. Περικής Αγάθωνος

Παναγής Τονιόλος

Μαρία Φούντη

Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ

Μελετητής Δημοσίων Έργων, Μέλος Δ.Σ. ΕΣΒΥΚ και ΣΕΓΜ

Στέφανος Τσούκας

Πολιτικός Μηχανικός Δομοστατικός, ΛΙΟΝΤΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ

ΔΕIΤΕ ΤΙΣ ΕΝOΤΗΤΕΣ ΒΡAΒΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ OΡΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧHΣ ΤΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟY ΣΤΟ SITE ΤΩΝ ΒΡΑΒΕIΩΝ:

www.infrastructureawards.gr

Πρόεδρος Ελληνικής Ενωσης Εργαστηρίων

Διευθύντρια Εργαστ. Ετερογενών Μιγμάτων και Συστημάτων Καύσης, Καθηγήτρια Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών ΕΜΠ

Θεόδωρος Δεληγιαννίδης

M.Sc. Πολιτικός Μηχανικός, DELCO

Άννα Βλασοπούλου, MRICS

Surveying Engineer, Senior Partner IDMON, Member of BoD RICS Greece

Χριστόφορος Κωνσταντιντίδης

Πολιτικός Μηχανικός, MSc, Μέλος ΔΣ ΣΑΤΕ

ΥΠΟΒΟΛH ΥΠΟΨΗΦΙΟΤHΤΩΝ EΩΣ:

08.04.2022 ΧΟΡΗΓΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

Υποψηφιότητες: Θάλεια Σπυράτου, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 163), Ε: tspyratou@boussias.com Χορηγίες: Ματίνα ∆ηµητριάδου, Τ: 210 6617777 (εσωτ. 331), Ε: mdimitriadou@boussias.com Κυριακή Μανθοπούλου, Τ: +30 210 6617 777 (εσωτ. 156), Ε: kmanthopoulou@boussias.com Πληροφορίες: ∆ανάη Τριγκάκη, Τ: +30 210 6617 777 (εσωτ. 175), Ε: dtrigkaki@boussias.com

Official Publications

OPINION

ΑΝΥΨΩΤΙΚΈΣ ΕΡΓΑΣΊΕΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΆΞΙΟ Μέτρα Ασφαλείας και Πιστοποίηση Ανυψωτικών Μηχανημάτων ΤΟΥ ΤΗΛΈΜΑΧΟΥ ΠΑΠΑΓΕΡΆΣΙΜΟΥ

ατά την υλοποίηση των κατασκευαστικών εργασιών στα τεχνικά έργα, κρίσιμη συνιστώσα αποτελούν οι εργασίες ανύψωσης και μεταφοράς φορτίων, υλικών, εξοπλισμού και προσώπων, στις θέσεις που προβλέπεται, με τη χρήση ανυψωτικών μηχανημάτων. Η πολυπλοκότητα των εργασιών ανύψωσης, οι οποίες αποτελούν πηγή κινδύνου για την ασφάλεια των εργαζομένων στο εργοτάξιο, καταδεικνύει την ανάγκη της πλήρους συμμόρφωσης με τα όσα ορίζονται τόσο στην ελληνική νομοθεσία, όσο και στα Ευρωπαϊκά Πρότυπα και τις Οδηγίες. Η ανάγκη διαμόρφωσης ασφαλούς περιβάλλοντος εργασίας για τους εργαζομένους στο εργοτάξιο καθιστά αναγκαίο τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και επίβλεψη των απαραίτητων μέτρων, στοχεύοντας στην εξάλειψη των πιθανών κινδύνων κατά τις ανυψωτικές εργασίες. Ακολούθως παρατίθενται βασικές παράμετροι ασφαλείας, που εξειδικεύονται και προσαρμόζονται στις ανάγκες κάθε εργοταξίου:

ΈΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗ ΑΝΥΨΩΤΙΚΏΝ ΜΗΧΑΝΗΜΆΤΩΝ

Ο έλεγχος των ανυψωτικών μηχανημάτων είναι υποχρεωτικός και πραγματοποιείται σύμφωνα με τους διατάξεις του ΦΕΚ 1186/25.08.2003, (Υ.Α. 15085/593/2003), σύμφωνα με το οποίο τα ανυψωτικά μηχανήματα κατατάσσονται από άποψη επικινδυνότητας, σε τρεις (3) κατηγορίες και υπόκεινται σε Αρχικό Έλεγχο (Τύπος ΑΑ) και Περιοδικό Επανέλεγχο. Αποτέλεσμα των προαναφερθέντων ελέγχων αποτελεί το Πιστοποιητικό Ελέγχου (ή Επανελέγχου) Ανυψωτικού Μηχανήματος, που εκδίδεται από τους διενεργούντες τον έλεγχο.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΕΠΆΡΚΕΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΈΝΩΝ

Ο χειρισμός των ανυψωτικών μηχανημάτων θα πρέπει να γίνεται από κατάλληλα αδειοδοτημένο και καταρτισμένο προσωπικό, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στο ΦΕΚ 198Α’/17.10.2012 (Π.Δ. 113/2012) και τις λοιπές προβλέψεις της ελληνικής νομοθεσίας. Παράλληλα, η στοχευμένη εκπαίδευση του προσωπικού ενισχύει την κουλτούρα ασφαλείας και το επίπεδο γνώσεων, συμβάλλοντας στην ασφαλέστερη εκτέλεση των εργασιών.

ΕΚΠΌΝΗΣΗ LIFTING PLAN

Σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές, επιδιώκεται η οργανωμένη διαχείριση των εργασιών ανύψωσης μέσα από τυποποιημένες

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

διαδικασίες πρόληψης, μία από τις οποίες είναι και η εκπόνηση του εγγράφου Lifting Plan («Πλάνο Ανύψωσης»). Στο Lifting Plan περιέχονται πληροφορίες για την ανύψωση του φορτίου από την έναρξη της διαδικασίας έως και την απόθεσή του στο τελικό σημείο και αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ασφάλεια των ανυψωτικών εργασιών.

ΤΕΧΝΙΚΆ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΆ ΜΈΤΡΑ

Σε αυτά περιλαμβάνονται: ● Οργάνωση των εργασιών και ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων. ● Σύντομες ενημερωτικές συζητήσεις (Toolbox Meetings). ● Έλεγχος εξοπλισμού και παρελκόμενων (γάντζοι, αλυσίδες, ασφαλιστικές διατάξεις, συρματόσχοινα, ιμάντες κ.λπ.). ● Τακτική συντήρηση των ανυψωτικών μηχανημάτων και χρήση σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. ● Λαμβάνονται υπ’ όψιν οι καιρικές συνθήκες και η φέρουσα ικανότητα του εδάφους. ● Χαρτογράφηση εναέριων δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και τήρηση αποστάσεων ασφαλείας. ● Έλεγχος ορθής πρόσδεσης και ανύψωσης φορτίων. ● Ορισμός σηματωρού («κουμανταδόρου»). ● Χρήση βοηθητικών σχοινιών («αέρηδων») για τη διαχείριση των αιωρούμενων φορτίων. ● Πλήρης αποκλεισμός της περιοχής στην ακτίνα αιώρησης φορτίων. ● Χρήση ειδικών ΜΑΠ (ζώνη ασφαλείας κ.λπ.). Η ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ μέσω των έμπειρων και καταρτισμένων Συμβούλων Ασφαλείας, Τεχνικών και Συντονιστών Ασφαλείας της, συμμετέχει στην επίβλεψη και συμβουλευτική υποστήριξη των μέτρων ασφαλείας στα κατασκευαστικά έργα. Επίσης, μέσω της έμπειρης ομάδας μελετητών που διαθέτει, είναι σε θέση να εκπονήσει Lifting Plans για κάθε είδους ανυψωτική διαδικασία, παραδίδοντας ένα εργαλείο το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί και να επικοινωνηθεί κατάλληλα σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην ασφάλεια των ανυψωτικών εργασιών. *Ο κ. Τηλέμαχος Παπαγεράσιμος είναι Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, Προϊστάμενος Τμήματος Τεχνικών Έργων, Γραφείο Αθήνας της ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ ■

CONSTRUCTION |

OPINION

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Οι κίνδυνοι που απειλούν την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα των εργαζομένων στα τεχνικά έργα και η ισχύουσα νομοθεσία αναφορικά με τα μέτρα ασφαλείας. ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΖΟΡΜΠΑ

ιδιαιτερότητα των τεχνικών έργων έγκειται στον μεταβαλλόμενο χώρο εργασίας, στην ποικιλία των εργασιών, στην ύπαρξη πολλών συνεργείων, σε διοικητικά θέματα, στην εργασιακή σχέση (εργολάβου, του υπεργολάβου), στην έκθεση σε καιρικές συνθήκες και στη διαφορετική κουλτούρα των εργαζομένων. Σύμφωνα με στοιχεία του OSHA, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εργαζόμενοι στα τεχνικά έργα είναι τρεις φορές πιο πιθανό να σκοτωθούν και δύο φορές πιο πιθανό να τραυματιστούν σε σχέση με τους εργαζόμενους άλλων επαγγελμάτων. Οι υποχρεώσεις, τα καθήκοντα και τα προσόντα των εμπλεκομένων στα τεχνικά έργα, όπως του κύριου του έργου, του εργολάβουτου υπεργολάβου ολοκλήρου ή τμήματος του έργου, του επιβλέποντα, του μελετητή, του συντονιστή για θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας κατά την εκπόνηση της μελέτης και κατά την εκτέλεση του έργου, του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας, περιλαμβάνονται στην ισχύουσα νομοθεσία (Π.Δ. 305/1996, Ν.3850/2010). Ο καθένας από αυτούς έχει συγκεκριμένο πεδίο υποχρεώσεων κυρίως συμβουλευτικού, ελεγκτικού και συντονιστικού χαρακτήρα, χωρίς να απαλλάσσονται οι εργοδότες από τις ευθύνες τους για την προστασία των εργαζομένων.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Επίσης τα άρθρα του Π.Δ. 305/1996 περιέχουν σειρά εργαλείων με τη χρήση των

28 | C O N S T R U C T I O N

οποίων διασφαλίζεται η πρόληψη των κινδύνων σε όλες τις φάσεις του σχεδιασμού και της εκτέλεσης. Τα εργαλεία πρόληψης περιλαμβάνουν τα εξής: ● Ενσωμάτωση των γενικών αρχών πρόληψης σε θέματα ΥΑΕ, όπως αποφυγή και μείωση των κινδύνων στο μέγιστο εφικτό βαθμό, και αντιμετώπιση των δυνητικά επικίνδυνων παραγόντων στην πηγή τους. Παράλληλα, πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη λήψη συλλογικών μέτρων προστασίας. Τα μεμονωμένα μέτρα προστασίας (όπως π.χ. τα μέσα ατομικής προστασίας) έπονται των άλλων μέτρων. ● Συντονισμό των φάσεων σχεδιασμού του έργου. Η ανάγκη συντονισμού από τις πρώιμες φάσεις σχεδιασμού της εκτέλεσης ενός έργου, επιβάλλεται από τις διάφορες συνθήκες, οι οποίες

Ο ορθός προσδιορισμός των κινδύνων οδηγεί σε πιο αποτελεσματικά μέτρα προστασίας και πρόληψης

συνδέονται στενά με την ιδιαίτερη κατάσταση που περιβάλει τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των κατασκευών. Ο συντονισμός είναι ουσιαστικός παράγοντας, τόσο κατά τη φάση σχεδιασμού όσο και κατά τη φάση εκτέλεσης. ● Εκπόνηση Σχεδίου Ασφάλειας και Υγείας (ΣΑΥ) με τα μέτρα, που πρέπει να ληφθούν στο εργοτάξιο για την προστασία των εργαζομένων κατά την εκτέλεση του έργου. Το ΣΑΥ είναι ένα δυναμικό εργαλείο για την επίτευξη ασφαλών και χωρίς κινδύνους ως προς την υγεία συνθηκών, κατά την εκτέλεση κατασκευαστικών εργασιών. Όταν τα μέτρα προστασίας έχουν προβλεφθεί και τεκμηριωθεί μέσα στο ΣΑΥ, η ποιότητα της υλοποιούμενης εργασίας διαρκώς βελτιώνεται. ● Κατάρτιση Φακέλου Ασφαλείας και Υγείας με οδηγίες και χρήσιμα στοιχεία για την προστασία όσων επέμβουν κατά τη μετέπειτα ζωή του έργου κάνοντας εργασίες, όπως για παράδειγμα μετατροπές, συντηρήσεις, καθαρισμό, κλπ. Στο εργοτάξιο επίσης τηρούνται: η εκ των προτέρων γνωστοποίηση, όπου απαιτείται, το ημερολόγιο μέτρων ασφάλειας, το βιβλίο γραπτών υποδείξεων τεχνικού ασφάλειας και γιατρού εργασίας, καθώς και η βεβαίωση ικριωμάτων. (Ν.3850/2010, Υ.Α.130646/1984, Π.Δ 305/1996, Π.Δ. 778/1980, Εγκ. 24120/1336/2014).

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΠΗΓΕΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Tα μέτρα πρόληψης για τους κυριότερους κινδύνους στα τεχνικά έργα προκύπτουν από την ισχύουσα νομοθεσία, όπως παρατίθεται ενδεικτικά ανά κίνδυνο. Οι κίνδυνοι μπορεί να σχετίζονται με πτώσεις από ύψος, συνήθως από ικριώματα, στέγες και φορητές σκάλες, αλλά και στο ίδιο επίπεδο, λόγω εμποδίων στα δάπεδα. (Π.Δ. 778/80, Π.∆. 1073/81, Π.Δ. 17/78, Π.Δ. 155/2004, Π.Δ. 16/96, Π.Δ. 225/1989). Επιπλέον, ατυχήματα προκαλούνται από το ηλεκτρικό ρεύμα, εξαιτίας του κακοσυντηρημένου ηλεκτρικού εξοπλισμού και της επαφής με αγωγούς διέλευσης ηλεκτρικού ρεύματος (Υ.Α. 101195/2021, ΥΑ 129600/2021, Π.Δ. 1073/81), από τα μηχανήματα έργων, κυρίως σε περιπτώσεις συγκρούσεων είτε μεταξύ τους είτε με κάποιον εργαζόμενο και από τα ανυψωτικά μηχανήματα, κατά την πτώση αντικειμένων από μεγάλο ύψος (Π.∆. 395/94, Π.∆. 89/99, Π.∆. 304/00, Π.Δ. 113/2012, Π.Δ. 57/2010, Π.Δ. 1073/1981). Άλλες αιτίες ατυχημάτων είναι η εργασία σε περιορισμένους χώρους, όπως φρεάτια, η καταπλάκωση λόγω αστάθειας πρανών (Π.Δ. 1073/1981), η πυρκαγιά από τη χρήση εύφλεκτων υγρών, η έκθεση σε

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

επικίνδυνες ουσίες, οι εκρήξιμες ατμόσφαιρες (Π.Δ. 42/2003, ΠΔ 1073/81), η εργασία με εκρηκτικές ύλες κ.λπ. Οι κυριότεροι κίνδυνοι για την υγεία μπορεί να προέλθουν από την έκθεση σε θόρυβο (Π.Δ. 149/2006), τις δονήσεις ολοκλήρου του σώματος και των άνω άκρων (Π.Δ. 176/2005), την έκθεση σε χαμηλές ή υψηλές θερμοκρασίες, την υγρασία, τους χημικούς παράγοντες (Ν. 3850/2010, Π.Δ. 90/1999, Κανονισμός 1907/2006), τους εργονομικούς παράγοντες, όπως η χειρωνακτική διακίνηση φορτίων (Π.Δ.397/1994), τις ακατάλληλες στάσεις σώματος, τους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, όπως άγχος, κόπωση, εξουθένωση (N.4808/2021, N.3850/2010) και την εισπνοή σκόνης, όπως αμίαντου (Π.Δ. 212/2006).

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Οι παρεμβάσεις για την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων στις κατασκευές θα πρέπει να περιλαμβάνουν: ● Τεχνικά μέτρα όπως: μηχανικοί έλεγχοι, σήμανση ασφαλείας (Π.Δ.105/95), συντήρηση, εξοπλισμοί ατομικής προστασίας (Π.Δ.396/1994, Υ.Α. 105248/2018) κ.λπ., όπως αυτά προκύπτουν από την ισχύουσα νομοθεσία.

● Οργανωτικά μέτρα: συστήματα διαχείρισης ασφάλειας και υγείας, διαδικασίες, κανόνες και μέτρα προσωπικής συμπεριφοράς, ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση ασφάλειας, αναγνώριση κινδύνων, προγράμματα ασφάλειας, συναντήσεις κ.λπ. Το κοινωνικό περιβάλλον των εργαζομένων στις κατασκευές, έχει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη της ασφαλούς συμπεριφοράς. Εάν ένας εργαζόμενος εργάζεται σε περιβάλλον που η ασφάλεια αξιολογείται θετικά, θα συμπεριφερθεί ανάλογα. Ένα κατασκευαστικό έργο είναι μια σταδιακή διαδικασία και αποτελείται γενικά από φάσεις ή στάδια έργου (σχεδιασμός, υλοποίηση και λειτουργία). Υπό αυτή την άποψη, οι ανάγκες ασφαλείας πρέπει να ανήκουν και να ενσωματώνονται στην ομάδα του έργου, από τους σχεδιαστές και τους μηχανικούς έως τους (υπερ)εργολάβους και τους εργαζομένους τους. Οι ταχέως εξελισσόμενες τεχνολογίες και τα υψηλά επίπεδα καινοτομίας μπορούν να περιορίσουν τους κινδύνους ατυχημάτων. *H Κωνσταντίνα Ζορμπά είναι Μεταλ λειολόγος Μηχανικός και Υπεύθυνη του Παραρτήματος ΕΛΙΝΥΑΕ στα Ιωάννινα ■

CONSTRUCTION |

OPINION

ΑΣΦΑΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΑ ΕΡΓΟΤΑΞΙΑ Οι κυριότερες νομοθεσίες και τα διατάγματα που ρυθμίζουν τα ζητήματα ασφαλείας εργοταξίου στη Γερμανία και ο ρόλος του Συντονιστή Ασφαλείας & Προστασίας της Υγείας στην οργάνωση των μέτρων πρόληψης. ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ ΑΜΠΕΡΙΔΗ

ύμφωνα με τη θεωρία διαχείρισης κατασκευών, ένα εργοτάξιο είναι μια προσωρινή εγκατάσταση παραγωγής, που καθορίζεται από τον πελάτη, με στόχο την υλοποίηση ενός κατασκευαστικού έργου με τη βοήθεια εργατικού δυναμικού, μηχανημάτων και οικοδομικών υλικών. Οι συνεχείς αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον, το υψηλό σωματικό στρες, οι απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες και η συνεχής πίεση για την τήρηση του χρονοδιαγράμματος, έχουν ως αποτέλεσμα οι κατασκευαστές και οι εργαζόμενοι, κυρίως εκείνοι που χειρίζονται τα μηχανήματα, να διατρέχουν υψηλό κίνδυνο. Σε σύγκριση με άλλους τομείς της οικονομίας, οι επαγγελματίες στον κατασκευαστικό κλάδο παρουσιάζουν υψηλό ποσοστό ατυχημάτων και προβλημάτων υγείας. Καταρχάς, όλοι όσοι ασχολούνται με την κατασκευή, εργάτες, αρχιτέκτονες, ειδικοί μηχανικοί, ή κατασκευαστές, υπόκεινται διαρκώς σε κινδύνους και επηρεάζονται εξίσου από τις συνθήκες ασφαλείας του εργοταξίου. Συνεπώς, προκειμένου να περιοριστούν όσο γίνεται περισσότερο τα ατυχήματα, η εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας και πρόληψης είναι μείζονος σημασίας. Εξίσου απαραίτητο είναι να γνωρίζουμε τις πηγές ατυχημάτων, ώστε να μπορούν να ληφθούν τα αναγκαία προστατευτικά μέτρα. Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία, η κατανομή των ατυχημάτων έχει ως εξής: ● Μεταφορές και κυκλοφορία 30% ● Εξόρυξη και κατασκευή 24%

30 | C O N S T R U C T I O N

● Συντήρηση 14% ● Αποσυναρμολόγηση 9% ● Τρόποι λειτουργίας 6% Στο πλαίσιο αυτό, η νομοθεσία έχει θεσπίσει διατάξεις στον Αστικό Κώδικα που θωρακίζουν την οδική ασφάλεια (BGB § 823 ευθύνη για αποζημίωση): «Όποιος [...] παραβιάζει εξ αμελείας τη ζωή, το σώμα, την υγεία, την ελευθερία [...] το άλλο πρόσωπο υποχρεούται να αποζημιώσει τη ζημιά που προέκυψε». Εν τούτοις, σε κανένα σημείο της παραγράφου δεν φαίνεται να υπάρχει μέριμνα για την οδική ασφάλεια εντός των εγκαταστάσεων του εργοταξίου.

ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

Οι θεσπισμένοι κανόνες ασφαλείας δεν προστατεύουν μόνο την υγεία των εργαζομένων, αλλά παράλληλα συντελούν στον αξιόπιστο προγραμματισμό και στον ακριβέστερο υπολογισμό του χρόνου και του κόστους, συμβάλλοντας καθοριστικά στην επιτυχία του έργου. Για να αποφευχθούν στο μέτρο του δυνατού ατυχήματα ή ασθένειες, έχει ψηφιστεί μία σειρά κανονισμών: ο νόμος για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία (ArbSchG), το Διάταγμα στον Χώρο Εργασίας (ArbStättV), το Διάταγμα Βιομηχανικής Ασφάλειας (BetrSichV) και το Διάταγμα Εργοταξίου (BaustellV). Ο νόμος περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία (ArbSch), επιδιώκει να διασφαλίσει και να βελτιώσει την υγεία όλων των εργαζομένων

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

μέσω κατάλληλων μέτρων. Μεταξύ άλλων, ο νόμος αναφέρεται στην εκπόνηση μίας μελέτης κινδύνου, η οποία θα περιλαμβάνει, εκτός από τις φυσικές, χημικές και βιολογικές επιπτώσεις στην υγεία, και τους κινδύνους που προκύπτουν από τον σχεδιασμό εκτέλεσης της κατασκευής. Από την άλλη πλευρά, το Διάταγμα για τους Χώρους Εργασίας (ArbStättV) ορίζει τι πρέπει να τηρεί ο εργοδότης κατά τη δημιουργία και τη λειτουργία των χώρων εργασίας, αναφορικά με την υγεία και την σωματική ακεραιότητα των εργαζομένων. Στη συνέχεια, το Διάταγμα για τη Βιομηχανική Ασφάλεια και Υγεία (BetrSichV), ρυθμίζει την παροχή εξοπλισμού εργασίας από τον εργοδότη, τη χρήση ειδικού εξοπλισμού από τους εργαζόμενους και τη λειτουργία συστημάτων που απαιτούν παρακολούθηση, τα οποία δυνητικά θέτουν σοβαρούς κινδύνους, όπως έκθεση σε ατμό ή πίεση και φαινόμενα εκρήξεων ή πτώσεων. Ειδικότερα, το Διάταγμα Εργοταξίου (BaustellV) χρησιμεύει για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων στα εργοτάξια. Όπως προαναφέραμε, σε σύγκριση με άλλους τομείς οι επαγγελματίες του κατασκευαστικού κλάδου είναι περισσότερο ευάλωτοι σε ατυχήματα και πάσχουν συχνότερα από προβλήματα υγείας.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΣΤΑΔΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

Το Διάταγμα για το Εργοτάξιο (BaustellV) ορίζει ότι η εκάστοτε εταιρεία είναι υπεύθυνη για την ασφάλεια των εργαζομένων κατά τη διάρκεια των οικοδομικών εργασιών. Αλλά συνήθως, δεν δραστηριοποιείται μόνο μία εταιρεία σε ένα εργοτάξιο και καθεμία αναπτύσσει τα δικά της σχέδια προστασίας, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει μεγάλη σύγχυση και αναποτελεσματικότητα. Σύμφωνα με το ίδιο διάταγμα, ο πελάτης είναι υπεύθυνος για την τήρηση και την επίβλεψη των μέτρων ασφαλείας και έχει τη δυνατότητα να αναλάβει αυτοπροσώπως την υποχρέωση αυτή ή να την αναθέσει σε κάποιον εξωτερικό φορέα, ο οποίος είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για το ρόλο του συντονιστή (Συντονιστής Ασφάλειας και Προστασίας της Υγείας «SiGeKo»). Έτσι, ολόκληρο το εργοτάξιο μπορεί να αξιολογηθεί επισταμένα και να προσδιοριστούν όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι, με αποτέλεσμα τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας και πρόληψης να συντονίζονται πολύ πιο αποτελεσματικά. Το επίπεδο ασφαλείας αυξάνεται και οι επαγγελματίες δρουν σε ένα πιο φιλικό εργασιακό περιβάλλον. Ο ορισμός ενός εξωτερικού συντονιστή πρέπει να γίνεται στην αρχή της φάσης σχεδιασμού του κατασκευαστικού έργου, έγκαιρα και ενυπόγραφα. Εάν αυτή η μεταβίβαση δεν

CONSTRUCTION |

OPINION πραγματοποιηθεί, ο κατασκευαστής έχει άμεση ευθύνη για τις συνθήκες ασφαλείας στο εργοτάξιό του. Το έργο πρέπει να αναφερθεί στην αρμόδια αρχή δυο βδομάδες πριν από την έναρξη των εργασιών, ενώ η προειδοποίηση πρέπει να εμφανίζεται εμφανώς στο εργοτάξιο. Ο εντεταλμένος συντονιστής, παρουσιάζει αναλυτικό σχέδιο ασφαλείας και προστασίας της υγείας των εργαζομένων (σχέδιο SiGe), το οποίο περιέχει όλες τις σημαντικές διατάξεις και τους κανονισμούς που θα πρέπει να εφαρμόζονται στο εργοτάξιο. Η βάση για τα εν λόγω μέτρα προέρχεται από τους κανονισμούς DGUV, οι οποίοι εκδίδονται από τους ασφαλιστικούς φορείς ατυχημάτων. Όλες οι επιμέρους εργασίες στο εργοτάξιο εκτελούνται σύμφωνα με τους κανονισμούς DGUV των οικοδομικών επαγγελματικών ενώσεων και ανατίθενται στους αντίστοιχους τομείς δραστηριότητας. Σε περίπτωση μεταγενέστερων εργασιών στο κτίριο, θα πρέπει να συνταχθεί εκ των προτέρων νέο έγγραφο με τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Οι διαδικασίες αυτές αναφέρονται αναλυτικα και στην Προστασία της Ασφάλειας και της Υγείας των Εργαζομένων.

ΦΑΣΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ

Η σωστή εφαρμογή των εκτεταμένων μέτρων ασφαλείας, τα οποία προσδιορίστηκαν πριν από τον σχεδιασμό, θα βρίσκεται σε συνεχή επίβλεψη από τον Συντονιστή Ασφάλειας και Προστασίας της Υγείας (SiGeKo) καθ’ όλη τη διάρκεια των οικοδομικών έργων. Ο συντονιστής είναι υποχρεωμένος να διασφαλίζει ότι όλες οι εμπλεκόμενες εταιρείες συμμορφώνονται με τις προδιαγεγραμμένες απαιτήσεις. Από την πλευρά τους, οι εργοδότες με την υποστήριξη του συντονιστή, θα πρέπει να παρακολουθούν την άρτια εκτέλεση των εργασιακών διαδικασιών. Σύμφωνα με το αυστηρό πλαίσιο που θέτει η Εργοταξιακή Διάταξη, οι εργαζόμενοι ανεξαιρέτως υποχρεούνται να τηρούν τα ενδεδειγμένα μέτρα. Είναι γεγονός, ότι οι συνθήκες και οι απαιτήσεις εργασίας αλλάζουν συνεχώς στο εργοτάξιο. Οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες, απαιτούν από όλους τους εμπλεκόμενους να προσαρμόζονται καθημερινά σε διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα. Ενδεικτικοί παράγοντες που ενισχύουν την πιθανότητα ατυχημάτων είναι η εργασία σε μολυσμένες περιοχές, το ύψος, η πίεση χρόνου και προθεσμίας, καθώς και η χρήση ή μετακίνηση βαρέων μηχανημάτων και υλικών. Εάν οι συνθήκες αλλάξουν κατά την πορεία του κατασκευαστικού έργου (νέες εταιρείες, αλλαγές προσωπικού, αλλαγές στην κατασκευή κ.λπ.), ο συντονιστής πρέπει να προσαρμόσει το σχέδιο SiGe, εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο. Οι αλλαγές πρέπει να

32 | C O N S T R U C T I O N

ανακοινωθούν άμεσα και φυσικά να τηρηθούν από το σύνολο του προσωπικού. Επιπλέον εάν είναι αναγκαίο, ο SiGeKo συντονίζει τις δράσεις των επιμέρους εταιρειών, ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη συνεργασία μεταξύ τους. Για να γίνει αυτό, προγραμματίζει συναντήσεις ασφαλείας και επιθεωρήσεις του χώρου, όποτε χρειάζεται.

ΛΙΣΤΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟΥ

Κάθε κατασκευαστικό έργο πρέπει να ελέγχεται ξεχωριστά για τη λήψη απαραίτητων μέτρων πρόληψης και προστασίας. Οι λίστες ελέγχου βοηθούν τους κατασκευαστές, τους επιχειρηματίες και τους συντονιστές στην επίβλεψη του εξοπλισμού του εργοταξίου. Λίστα γενικών καθηκόντων: ● Τήρηση των κανονισμών και των νομικών διατάξεων ● Παράδοση ατομικών σχεδίων προστασίας για τη χρήση ειδικού εξοπλισμού στους εργαζόμενους ● Μελέτη και προσδιορισμός των διαδικασιών εργασίας με γνώμονα πάντοτε την ασφάλεια του ανθρώπινου δυναμικού ● Οι εργαζόμενοι είναι άρτια εκπαιδευμένοι και καταρτισμένοι σχετικά με τα καθήκοντα που έχουν αναλάβει ● Υπάρχει γνώση πρώτων βοηθειών για καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης ● Γίνονται τακτικοί έλεγχοι για την άρτια εφαρμογή των μέτρων ασφαλείας και πρόληψης ● Ειδικότερα για τα εργοτάξια που βρίσκονται σε εγκαταστάσεις εργοστασίου: εφαρμογή των μέτρων που συμφωνήθηκαν με τον φορέα εκμετάλλευσης ● Ανακοίνωση των κανονισμών πυροπροστασίας, εάν υπάρχουν ● Μέριμνα για χώρους αποθήκευσης και προγραμματισμός για την αποθήκευση επικίνδυνων υλικών ● Διαχωρισμός των χωρών εργασίας από τις οδούς κυκλοφορίας οχημάτων ● Τήρηση των ειδικών μέτρων στις επικίνδυνες περιοχές του εργοταξίου (π.χ. κατά την αποθήκευση υγρού αερίου) και των αποστάσεων ασφαλείας ● Σχεδιάσμός της εσωτερικής μετακίνησης (π.χ. συντονισμός γερανών, προσωπικός εξοπλισμός παραλαβής, ανυψωτικά κατασκευής, αποστάσεις ασφαλείας για οχήματα, δρόμοι εργοταξίου κ.α.) ● Προσδιορισμός των διαδικασιών μεταφοράς ● Συντονισμός των χρόνων παράδοσης με ελαχιστοποίηση των χρόνων αναμονής και αποθήκευσης ● Ύπαρξη οδηγών σε περίπτωση μειωμένης ορατότητας ή αναστροφής

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

● Σχεδιασμός του χώρου του συνεργείου (συντήρηση και επισκευή εξοπλισμού) ανάλογα με την πρόσβαση και τη ροή της κυκλοφορίας Λίστα για ορισμό τοποθεσιών: ● Ανυψωτικά, εναέριες πλατφόρμες εργασίας, ανυψωτικά κατασκευών και σιλό ● Διατήρηση των απαραίτητων αποστάσεων από τις εναέριες γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος Λίστα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος: ● Εγκατάσταση και επισκευή των συστημάτων και του εξοπλισμού από εξειδικευμένους ηλεκτρολόγους ● Χρήση ειδικών σημείων σίτισης ● Σχεδιασμός φωτισμού και μέριμνα για φωτισμό ασφαλείας (φωτισμός έκτακτης ανάγκης) Λίστα για τον σχεδιασμό κοινωνικών εγκαταστάσεων (δωμάτια υγιεινής, δωμάτια διαλειμμάτων και αναμονής, δωμάτια πρώτων βοηθειών και διαμονής) με βάση την πληρότητα του εργοταξίου: ● Αίθουσες διαλειμμάτων, εάν είναι δυνατό με προθάλαμο στην είσοδο ● Αποχωρητήρια ή πλυντήρια, εγκαταστάσεις τουαλέτας, αποδυτήρια ● Τακτικός καθαρισμός των δωματίων

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Λίστα για την κυκλοφοριακή ασφάλεια: ● Το εργοτάξιο και οι οδοί κυκλοφορίας έχουν ασφαλιστεί ● Κατάρτιση σχεδίου οδικής σήμανσης και οδικής νομοθεσίας για την περιοχή του εργοταξίου ● Χρήση ρούχων υψηλής ορατότητας σε χώρους δημόσιων συγκοινωνιών ● Τακτικός έλεγχος της κατάστασης των εγκαταστάσεων οδικής ασφάλειας ● Σε περίπτωση σιδηροδρομικών εργασιών, εφαρμογή των μέτρων που έχουν συμφωνηθεί με τον σιδηροδρομικό φορέα (π.χ. κλείσιμο τροχιάς, φύλακες) ● Χρήση επαρκούς και άψογου υλικού φραγμού Λίστα για την προστασία του περιβάλλοντος: ● Απομάκρυνση των απορριμμάτων και αποθήκευση των διαφορετικών τύπων αποβλήτων ● Ανακύκλωση των ΑΕΚΚ ● Εφαρμογή μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος από το θόρυβο ● Μέτρα για την προστασία του νερού. *Ο Λάζαρος Αμπερίδης είναι Επικεφαλής του Γραφείου για το Γενικό Σχέδιο αναφορικά με τον Σχεδιασμό Διαρθρωτικής Ανάπτυξης των Σχολείων της Περιφέρειας Mettmann ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

ΤΟ ΓΕΡΑΣΜΈΝΟ ΕΡΓΑΤΙΚΌ ΔΥΝΑΜΙΚΌ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΎΝ ΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΈΣ Ο Ι Ε Λ Π Ί Δ Ε Σ Κ Α Ι Ο Ι Α Ν Η Σ Υ Χ Ί Ε Σ ΈΩ Σ Τ Ο 2 0 2 5

Νέα υγειονομικά μέτρα επιβλήθηκαν, οι εφοδιαστικές αλυσίδες διακόπηκαν, οι συμβάσεις έργων καταγγέλθηκαν, ενώ μειώθηκαν δραματικά οι θέσεις εργασίας. ΤΟΥ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΥ

34 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ταν χτύπησε η πανδημία, οι επιπτώσεις ήταν άμεσες. Μόνο από τον Μάρτιο έως τον Απρίλιο του 2020, η απασχόληση στον κατασκευαστικό κλάδο των ΗΠΑ μειώθηκε κατά 975.000 θέσεις εργασίας, δηλαδή περίπου το 13% του εργατικού δυναμικού. Έπειτα όμως από ένα έτος προσαρμογής στις πρωτόγνωρες συνθήκες, η βιομηχανία επέδειξε εκπληκτική ανθεκτικότητα, προδιαγράφοντας ένα αισιόδοξο μέλλον. Ο κατασκευαστικός κλάδος ανέκαμψε τον Σεπτέμβριο του επόμενου έτους (περίπου στο 64% των θέσεων εργασίας που χάθηκαν από την έναρξη της πανδημίας), με τη συνολική απασχόληση στις κατασκευές να υπολείπεται κατά 3,3% σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα. Αν η πανδημία δίδαξε κάτι στον κατασκευαστικό κλάδο, αυτό σίγουρα είναι πως η σχεδόν ολοκληρωτική διακοπή εργασιών του κλάδου είναι πάντα μια πιθανότητα και όχι ένα σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Η αποδιοργανωτική δύναμη και οι πιέσεις που εξαπέλυσε η υγειονομική κρίση αποτέλεσε ευκαιρία για τον ταχύτερο ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας των κατασκευών. Με αυτά τα δεδομένα, λοιπόν, η αμερικανική συμβουλευτική εταιρεία Procore επικοινώνησε με πάνω από 1.800 εταιρείες (εργολάβους, developers, ιδιοκτήτες) για να αποκωδικοποιήσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αλλά και την άποψή τους για το μέλλον του κλάδου.

ΣΤΗΝ ΑΙΧΜΉ Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΊΑ

Ερωτηθέντες για τις τάσεις που τους εμπνέουν τη μεγαλύτερη αισιοδοξία, η πλειονότητα επιλέγει την εμφάνιση νέων και καινοτόμων τεχνολογιών στο 60% και 53% αντίστοιχα. Η ταχύτερη υιοθέτηση των υφιστάμενων τεχνολογιών στον κλάδο ήταν το πιο σημαντικό διακύβευμα για τους περισσότερους ερωτηθέντες από οποιαδήποτε άλλη επιλογή, υποδηλώνοντας την ελπίδα της επόμενης γενιάς πως ο κατασκευαστικός κλάδος συνεχίζει να αναζητά ισχυρές τεχνολογικές λύσεις που θα ενισχύουν την πρόοδο της βιομηχανίας. Στο ίδιο επίπεδο κυμαίνεται και η εμφάνιση νέας και καινοτόμου τεχνολογίας που βρίσκεται πιο πίσω στις επιλογές αλλά θεωρείται από τις πιο σημαντικές προτεραιότητες.

ΈΛΛΕΙΨΗ ΕΡΓΑΤΙΚΟΎ ΔΥΝΑΜΙΚΟΎ

Είναι προφανές πως η πανδημία προκάλεσε τεράστιο άγχος στη βιομηχανία των

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Τι προβλήματα καλείται να επιλύσει η τεχνολογία -Προϋπολογισμός και κόστη έργου -Διασύνδεση εργοταξίου και γραφείων -Έλεγχος και εκτίμηση κόστους -Ασφάλεια στο εργοτάξιο κατασκευών όπως επιβεβαιώνουν οι διακοπές στη λειτουργία των επιχειρήσεων αλλά και η μείωση των εργατικών χεριών. Όταν λοιπόν ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες της έρευνας να κατατάξουν σε σειρά προτεραιότητας τις ανησυχίες τους, για το 2021, η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας ήταν ο κυρίαρχος προβληματισμός (65%), οι μικρότεροι τζίροι και η έλλειψη εργατικών χεριών ακολουθούσε με 60% και 52% αντίστοιχα. Μάλιστα, όπως σημειώνει η Procore, η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού καταρτισμένου για τη βιομηχανία των κατασκευών ήταν στην πρώτη τετράδα των κινδύνων και πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας. Είναι χαρακτηριστικό πως, σύμφωνα με τα στοιχεία της ένωσης των εργολαβικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ (AGC), το 2020 περίπου το 81% των τεχνικών εταιρειών δυσκολεύονταν να βρουν κατάλληλα καταρτισμένο εργατικό δυναμικό. Αποτολμώντας μια πρόβλεψη για την περίοδο έως το 2025, οι ερωτηθέντες της έρευνας πιστεύουν ότι η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού θα αποτελέσει τη μεγαλύτερη ανησυχία τους μαζί με την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας (54%). Την ίδια στιγμή, η ανησυχία για στενότερα περιθώρια κέρδους χάνει μία μονάδα και κατεβαίνει στην τρίτη θέση με 53%. Το εν λόγω πρόβλημα είναι γνωστό ήδη από το 2007, λίγο πριν την παγκόσμια οικονομική κρίση. Τότε, λίγες βιομηχανίες επλήγησαν περισσότερο από αυτές των κατασκευών, οι οποίες ζημιώθηκαν

νωρίτερα και ανέκαμψαν αργότερα από οποιονδήποτε άλλο τομέα εργασίας. Η βιομηχανία των κατασκευών στις ΗΠΑ αναγκάστηκε να απολύσει περισσότεροι από δύο εκατομμύρια εργαζόμενους, και πολλοί ηλικιωμένοι επαγγελματίες συνταξιοδοτήθηκαν ή εγκατέλειψαν εντελώς τον τομέα για να βρουν πιο ασφαλή εργασία. Το χειρότερο είναι πως το κεφάλαιο που χάθηκε δεν κατάφερε να αναπληρωθεί. Η ανησυχία που διακατέχει τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις εξαιτίας της έλλειψης εργατικών χεριών είναι απολύτως δικαιολογημένη. Καθώς η πανδημία με τις δραματικές συνέπειές της φαίνεται να υποχωρεί, η αγορά προετοιμάζεται για μια έκρηξη παραγωγικότητας και νέων πρότζεκτ, για τα οποία όμως δεν υπάρχει το κατάλληλο εργατικό προσωπικό, προκαλώντας φόβο για την έγκαιρη και επιτυχή ολοκλήρωση των έργων. Αντιθέτως, το ζήτημα που φαίνεται να ανησυχεί λιγότερο τα στελέχη και τις επιχειρήσεις των κατασκευών για τα επόμενα χρόνια είναι η συμπόρευση της βιομηχανίας με την τεχνολογία. Σύμφωνα με τους συντάκτες της έρευνας, δεν τίθεται πλέον ζήτημα επένδυσης στην τεχνολογία γιατί κανείς δεν αμφισβητεί τη σημασία των τεχνολογικών εργαλείων στην πρόοδο της βιομηχανίας. Το ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι κατά πόσο θα συνεχίσει η βιομηχανία των κατασκευών να υιοθετεί τις αναδυόμενες τεχνολογικές τάσεις με την ίδια ένταση.

ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΌΣΤΟΥΣ

Μετά από προσεκτικότερη εξέταση τόσο των ανησυχιών όσο και των ελπίδων για το μέλλον, ένα κοινό θέμα συνεχίζει να έρχεται, και δεν είναι άλλο από τα οικονομικά. Σχετικά θέματα, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών, των κερδών, του ελέγχου κόστους και των περιθωρίων κέρδους (μαζί με τη διασύνδεση εργοταξίου και γραφείου), κατατάσσονται σταθερά στην κορυφή ή κοντά στην κορυφή. Όταν ρωτήθηκαν τι προβλήματα προσπαθούν να λύσουν επενδύοντας στην τεχνολογία, οι συμμετέχοντες της έρευνας ανέφεραν τον προϋπολογισμό και την κοστολόγηση εργασίας (64%), την επικοινωνία και διασύνδεση εργοταξίου με το γραφείο (57%) και τους ελέγχους κόστους (55%). Στη συνέχεια ακολουθούν η ποιότητα και η ασφάλεια του εργοταξίου με 47%. Σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες, όπως αυτή που βιώνει ο κλάδος των

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT κατασκευών από την έναρξη της πανδημίας, η οικονομική ευθυγράμμιση των ιδιοκτητών κατασκευαστικών έργων και των αναδόχων-εργολάβων είναι ο κρισιμότερος παράγοντας. Η δυνατότητα που μπορεί να έχει οποιοδήποτε μέρος να παρακολουθήσει τα οικονομικά δεδομένα σε πραγματικό χρόνο είναι κρίσιμης σημασίας για την ορθή και απροβλημάτιστη πορεία ενός έργου. Είναι η πανοπλία που προστατεύει την επένδυση του κεφαλαίου. Τα ψηφιακά τιμολόγια, οι παραγγελίες και οι υπογραφές διασφαλίζουν όχι μόνο ότι τα πράγματα γίνονται σωστά αλλά ότι όλοι πληρώνονται το ίδιο γρήγορα και όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. Σημαντικό είναι, τέλος, το ψηφιακό οικοσύστημα να διατηρεί σε δεδομένα την εξέλιξη της πορείας του έργου σε όλο τον κύκλο ζωής του. ■

DELOITTE: ΟΙ ΠΈΝΤΕ ΑΝΑΔΥΌΜΕΝΕΣ ΤΆΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΏΝ ΓΙΑ ΤΟ 2022 Ο κλάδος των κατασκευών, διεθνώς, έχει σημειώσει σημαντική ανάκαμψη από την ύφεση του 2020, αλλά έχει επίσης βιώσει πολλές προκλήσεις που αναμένεται να συνεχιστούν. Το 2022 θα πρέπει να είναι άλλη μια ανταποδοτική —αλλά προκλητική— χρονιά, και η βιομηχανία φαίνεται να είναι έτοιμη να αξιοποιήσει ευκαιρίες ανάπτυξης, σύμφωνα με το πιο πρόσφατο outlook της Deloitte για τη νέα χρονιά, όπου παρουσιάζει τις πέντε σπουδαιότερες τάσεις που αναμένονται. 1 - Ανάπτυξη της βιομηχανίας. Η βιομηχανία ανταποκρίθηκε πολύ καλά κατά τη διάρκεια της πανδημίας και έχει βγει ισχυρή στην περίοδο ανάκαμψης. Οι συνολικές κατασκευαστικές δαπάνες ανέκαμψαν και κορυφώθηκαν στα 1,57 τρισεκατομμύρια δολάρια τον Ιούλιο του 2021, και 12% υψηλότερα από τα μέσα επίπεδα του 2019. Σε μια πρόσφατη έρευνα, το 91% των ερωτηθέντων στον κλάδο χαρακτηρίζουν τις προοπτικές των επιχειρήσεων ως κάπως ή πολύ θετικές, 23% υψηλότερες από πέρυσι. Η κινητήρια δύναμη αυτής της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης είναι η αναμενόμενη ισχυρή απόδοση του

36 | C O N S T R U C T I O N

τομέα της ιδιωτικής κατοικίας. 2- Εφοδιαστική αλυσίδα. Κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2020, η πανδημία εξέθεσε τα τρωτά σημεία των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού. Τα ζητήματα εφοδιασμού αναμενόταν να σταθεροποιηθούν προς το 2021, καθώς τόσο η παγκόσμια παραγωγή επανήλθε όσο και οι προμήθειες εξομαλύνθηκαν. Ωστόσο, οι ελλείψεις εφοδιασμού που προκαλούνται από την πανδημία εξακολουθούν να υφίστανται, επηρεάζοντας μεταξύ άλλων βασικά υλικά όπως ξυλεία, χρώματα και επιστρώσεις, αλουμίνιο, χάλυβας και τσιμέντο. Συνολικά, οι διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας και η αστάθεια αναμένεται να είναι μεταξύ των μεγαλύτερων προκλήσεων το 2022 και οι εταιρείες που μπορούν να ελιχθούν μέσω αυτών πιθανότατα θα αναδειχθούν νικητές. 3 - Ψηφιοποίηση των κατασκευών. Το 2022, οι ψηφιοποιημένες κατασκευές θα αποτελέσουν πιθανότατα στόχο όλων των μεγάλων ομίλων, με σκοπό τη διενέργεια μεγάλων επενδύσεων για τη σύνδεση, την ενοποίηση και την αυτοματοποίηση των λειτουργιών και τη μεταφορά όλου του έργου σε μια ασφαλή, έξυπνη υποδομή.

4 - Συγχωνεύσεις και εξαγορές. Οι εταιρείες των κατασκευών έχουν δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για την τεχνολογία και τις τηλεπικοινωνίες με σκοπό να αποκτήσουν ταχύτερη πρόσβαση σε νέες ψηφιακές δυνατότητες και λύσεις. Μεταξύ Αυγούστου 2020 και 2021, οι αμερικανικές εταιρείες του κλάδου εξαγόρασαν ή συγχωνεύτηκαν με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνολογίας. Μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς αναμένεται περαιτέρω να επιταχυνθεί το 2022. 5 - Ειδικότητες και ανθρώπινο δυναμικό. Ο αντίκτυπος της έλλειψης εργατικού δυναμικού μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις εταιρείες με περισσότερους από έναν τρόπους, συμπεριλαμβανομένων των καθυστερήσεων και ακυρώσεων έργων, της αδυναμίας ανταπόκρισης στις ανάγκες της αγοράς, της απώλειας προσφορών και της αποτυχίας να καινοτομήσουν, μεταξύ άλλων. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η ανάδειξη νέων ειδικοτήτων τεχνολογικού προσανατολισμού. Το 2022, οι εταιρείες θα πρέπει να υιοθετήσουν νέες στρατηγικές επιλογής και κατάρτισης ανθρώπινου κεφαλαίου.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Special Edition by

Το νέο newsletter που καταγράφει και ενημερώνει για όλες τις εξελίξεις στον ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου των Κατασκευών

ΓΝΩΡΊΣΤΕ: Το τεχνολογικό οικοσύστημα ΒΙΜ n Το κανονιστικό πλαίσιο n Skills, softwares και toolsets n Κορυφαία έργα στην Ελλάδα και τον κόσμο με τη χρήση ΒΙΜ n BIM experts n

Η BOUSSIAS, άνοιξε το «διάλογο» και μένει πιστή στην καταγραφή των τεχνολογικών εξελίξεων στον κλάδο των Κατασκευών και των Υποδομών. Περιεχόμενο: Λήδα Δεληγιάννη, T: 2106617777 (εσωτ. 277), E: ldeliyianni@boussias.com Συνδρομές: Βίκυ Θεοδορίδου, T: 2106617777 (εσωτ. 101) E: vtheodoridou@boussias.com Διαφήμιση: Ματίνα Δημητριάδου, T: 210 6617 777 (εσωτ. 331), E: mdimitriadou@boussias.com | ΜΑΡΤΙΟΣ 2022 Κυριακή Μανθοπούλου, Τ: 210 6617 777 (εσωτ. 156), E: kmanthopoulou@boussias.com

CONSTRUCTION |

INTERVIEW

ΝΊΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗΣ: ΔΕΝ ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΕΡΓΑΤΙΚΆ ΧΈΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΆ ΈΝΑ ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΌ ΠΡΌΒΛΗΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΈΧΕΙ ΕΎΚΟΛΗ ΛΎΣΗ

Οι κρίσεις που ερήμωσαν την ελληνική κατασκευαστική αγορά, οι στερεότυπες αντιλήψεις της κοινωνίας και η έλλειψη πλαισίου κατάρτισης των εργοτεχνιτών. ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

38 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

πορεί η ελληνική κατασκευαστική αγορά να βιώνει ρυθμούς επανάκαμψης, τόσο σε επίπεδο κατασκευής-ανακαίνισης μικρομεσαίων ιδιωτικών έργων όσο και σε κλίμακα υποδομών, αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα που απειλεί να ακυρώσει τα έργα. Ο λόγος για το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό που βρίσκεται σε έλλειψη. Όπως επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Anadomo Group of Companies, Νίκος Κωνσταντινίδης, «στην Ελλάδα υπάρχει τεράστια έλλειψη εργατοτεχνικού προσωπικού σε τέτοιο βαθμό που δεν διαφαίνεται στο άμεσο μέλλον κάποια λύση». Είναι το ζήτημα των ανατιμήσεων το σημαντικότερο πρόβλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η κατασκευαστική αγορά διεθνώς και εντός συνόρων; Οι ανατιμήσεις στα δομικά υλικά είναι σίγουρα ένα σημαντικό πρόβλημα που απασχολεί όλη την αγορά, αλλά δεν είναι ένα καθολικό ζήτημα καθώς δεν αφορά όλες τις κατηγορίες των προϊόντων. Κυρίως αφορούν υλικά όπως τα μέταλλα, με το ατσάλι ενδεικτικά να έχει καταγράψει αυξήσεις έως και 80%, αλλά και το σκυρόδεμα με αυξήσεις έως 30%40%. Ωστόσο, πρόκειται για ένα παροδικό ζήτημα, με τις τιμές να υποχωρούν περισσότερο χωρίς βέβαια να πλησιάζουν ακόμη στα προ των ανατιμήσεων επίπεδα. Απεναντίας, ένα ζήτημα που δεν είναι παροδικό είναι η έλλειψη του εργατικού δυναμικού για τον τομέα των κατασκευών. Ειδικά στην Ελλάδα υπάρχει τεράστια έλλειψη εργατοτεχνικού προσωπικού σε τέτοιο βαθμό που δεν διαφαίνεται στο άμεσο μέλλον κάποια λύση. Επειδή λοιπόν υπάρχει μεγάλη ζήτηση αλλά χαμηλή προσφορά, συνεχώς αυξάνονται οι τιμές και κατ’ επέκταση τα μισθολογικά κόστη που πρέπει να διαχειριστούν οι τεχνικές εταιρείες. Σε ποιους λόγους οφείλεται το πρόβλημα που περιγράφετε; Φταίνε οι δύο συνεχόμενες κρίσεις, ή είναι βαθύτερο; Είναι τόσο πολυσύνθετο πρόβλημα, το οποίο δεν προκλήθηκε από μία αιτία. Κυρίως βέβαια οφείλεται στην τεράστια ανάπτυξη των κατασκευαστικών αγορών στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, όπως η Βρετανία και η Γερμανία. Την περίοδο λοιπόν που η Ελλάδα, η κοινωνία και η οικονομία, βίωναν τη σκληρή δεκαετή δημοσιονομική κρίση, αυτές οι χώρες εμφάνισαν τρομακτική ανάπτυξη, συγκεντρώνοντας έτσι σχεδόν όλο το έμπειρο εργατοτεχνικό προσωπικό των βαλκανικών χωρών.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Ωστόσο, όπως είπα πιο πάνω, δεν είναι αυτός ο μόνος λόγος. Στην Ελλάδα όλοι μας γνωρίζουμε ότι υπάρχει μια κακή εικόνα για την οικοδομή. Μια νοοτροπία βαθύτερη που υποβαθμίζει την εργασία στο εργοτάξιο ή γενικά στα τεχνικά επαγγέλματα των κατασκευών. Όσο σημαντικό είναι να διαχειριστούμε τον πρώτο λόγο, άλλο τόσο σημαντικό και επείγον είναι να αντιμετωπίσουμε αυτήν τη στερεότυπη αντίληψη που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία. Δεν υπάρχουν Έλληνες να μπουν στα τεχνικά επαγγέλματα, όπως πλακάδες, γυψοσανιδάδες και μπογιατζήδες. Στην περίπτωση της Αναδομώ, για παράδειγμα, οι ελληνικής καταγωγής εργατοτεχνίτες δεν ξεπερνούν το 15% του δυναμικού. Και πώς διαχειρίζεστε τον φόρτο έργων που αναλαμβάνετε; Αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες παραγωγής-κατασκευής που έχει η εταιρεία με το in-house δυναμικό, δεν μπορούμε να βρούμε καινούργιους εργαζομένους σε ειδικότητες που αφορούν όλη την οικοδομή παρά τις προσπάθειες εύρεσης που κάνουμε, με αποτέλεσμα να συνεργαζόμαστε με υπεργολάβους και μικρότερα συνεργεία. Το πρόβλημα όμως είναι πως οι υπεργολάβοι έχουν μεγάλη λίστα αναμονής με έργα που πρέπει να εκτελέσουν, και έτσι πολλές φορές γίνεται ένας πλειστηριασμός προσφορών από τις εταιρείες στους εργολάβους εκτοξεύοντας το κόστος που πρέπει να πληρώσουμε. Θα μπορούσε να εισρεύσει έμπειρο προσωπικό από ξένες χώρες; Έχουμε μιλήσει με δύο πρεσβείες και ένα προξενείο προκειμένου να φέρουμε δυναμικό από τρίτες χώρες. Η μεγαλύτερη κατασκευαστική ανάπτυξη έχει συντελεστεί στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η πλειονότητα των εργατών ήταν Ινδοί. Επειδή υπάρχει καμπή στην πρόοδο των έργων στα ΗΑΕ, έχει μείνει ανενεργό ένα μεγάλο τμήμα αυτού του πολύ εξειδικευμένου και καταρτισμένου εργατικού δυναμικού. Πρόκειται δηλαδή για εργάτες με τεχνογνωσία που χρειαζόμαστε τόσο στα μικρομεσαία έργα όσο και στις υποδομές. Έχουμε εξαντλήσει όλο το νομικό πλαίσιο, αλλά δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό: σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, επειδή υπάρχουν εγγεγραμμένοι άνεργοι σε τεχνικά επαγγέλματα, δεν μπορούν να φέρουμε προσωπικό από τρίτες χώρες. Το οποίο είναι πολύ λογικό, αλλά ζούμε το παράδοξο να μην έρχεται προσωπικό

μέσω του ΟΑΕΔ και των γραφείων εύρεσης εργασίας. Δεν είναι αντιφατικό όμως που ενώ έχουμε ανεργία οι εταιρείες δεν βρίσκουν προσωπικό; Είναι πράγματι παράδοξο και αντιφατικό. Βέβαια, η δουλειά που έχει κάνει ο ΟΑΕΔ είναι εξαιρετικά σημαντική και άψογη. Είναι όμως πολύ λίγοι οι εγγεγραμμένοι στη λίστα του ΟΑΕΔ για τα τεχνικά επαγγέλματα, με αποτέλεσμα να μη βρίσκουμε προσωπικό. Η ίδια κατάσταση επικρατεί και στα γραφεία εύρεσης εργασίας με τα οποία συνεργαζόμαστε. Παρά τη συνεργασία μας με τον ΟΑΕΔ και τα δώδεκα γραφεία εύρεσης εργασίας, υποδεχόμαστε το πολύ δύο τεχνίτες κάθε μήνα. Έχετε απευθυνθεί στους αρμόδιους φορείς; Έχουμε θέσει τον προβληματισμό μας τόσο στο ΤΕΕ όσο και στο υπουργείο Ανάπτυξης. Αυτό που έχουμε τονίσει μάλιστα κατ’ επανάληψη είναι πως «στην Ελλάδα ό,τι δηλώσεις είσαι», δηλαδή αναφέρομαι στο ακανθώδες ζήτημα της μη κατάρτισης των τεχνιτών. Δεν υπάρχει κάποιος φορέας που να πιστοποιεί τους εργαζόμενους των τεχνικών επαγγελμάτων. Στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες υπάρχει η αντίστοιχη περιφέρεια που αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο της πιστοποίησης, με την οποία προσλαμβάνονται ως προσωπικό ή κάνουν την αντίστοιχη έναρξη στην εφορία. Από τη δική μας πλευρά, είχε προγραμματιστεί με πρωτοβουλία της Αναδομώ και άλλων εταιρειών όπως η Wurth έναν κύκλο εκπαίδευσης τεχνικών ειδικοτήτων. Πρόκειται για βασική εκπαίδευση σε βασικά τεχνικά επαγγέλματα η οποία σύμφωνα με τον κύκλο εκπαίδευσης θα διαρκούσε 2 εβδομάδες με θεωρητική και άλλες δύο εβδομάδες με πρακτική εκπαίδευση στο εργοτάξιο. Μάλιστα, θα επιδοτούνταν, δηλαδή θα προσλαμβάνονταν οι εκπαιδευόμενοι για να μάθουν αλλά και να εργαστούν. Ωστόσο, οι περιορισμοί της πανδημίας φρέναραν τα σχέδια. Αλλά είναι μια επένδυση που έχει αναβληθεί, δεν έχει ξεχαστεί και σίγουρα θα γίνει. Και τι πρέπει να γίνει κατά την άποψή σας με την τεχνική εκπαίδευση; Αυτό είναι το σημαντικότερο που πρέπει να γίνει. Η οικοδομή έχει κύρος, προοπτική και ασφάλεια και πρέπει να το μάθει η νεολαία. Η ιδιωτική πρωτοβουλία είναι σημαντική αλλά η ίδια η πολιτεία πρέπει να κινητοποιηθεί προκειμένου να οδηγήσει τους νέους στα τεχνικά επαγγέλματα. ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

40 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ετικές προοπτικές για τον κατασκευαστικό τομέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά το 2022 και το 2023 διαβλέπει ο Μορίς βαν Σάντε, ανώτερος οικονομολόγος της ING. Σε μακροσκελές άρθρο του, το οποίο αναρτήθηκε στον ιστότοπο THINK, υποστηρίζει ότι αναμένεται περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου παρά τις ελλείψεις ορισμένων υλικών επισημαίνοντας ότι ο δείκτης εμπιστοσύνης στον κατασκευαστικό τομέα (CIC) ήταν θετικός στις αρχές του έτους, αλλά και προτείνοντας ενίσχυση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Ολλανδός οικονομολόγος, τον Σεπτέμβριο της περασμένης χρονιάς οι κραδασμοί στην εφοδιαστική αλυσίδα από την κρίση του κορονοϊού μείωσαν την προμήθεια δομικών υλικών - γεγονός που οδήγησε σε ελλείψεις και αυξήσεις τιμών. Σημειώνεται πως τον Αύγουστο του 2021 το 18% των Ευρωπαίων κατασκευαστών ανέφεραν μειωμένη δραστηριότητα εξαιτίας έλλειψης υλικών ή και καθυστερήσεις στην παράδοσή τους. Το ποσοστό αυτό εκτοξεύτηκε στο 29% τον Ιανουάριο του 2022 με τις μεγαλύτερες ελλείψεις να παρατηρούνται σε Γαλλία και Γερμανία. Διευκρινίζεται, ωστόσο, πως η Γαλλία υπερψήφισε νόμο με τον οποίο επιβάλλεται τα μισά από τα υλικά που χρησιμοποιούνται σε δημόσια κτίρια να είναι είτε ξυλεία είτε βιοτεχνολογικά, γεγονός που

οδήγησε στην αύξηση της ζήτησης και σε ελλείψεις.

ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΟΥ COVID

Οι ελλείψεις εξακολουθούν να είναι υψηλές σε Γερμανία, Αυστρία και Κάτω Χώρες όσο τα επίπεδα παραγωγής και ως εκ τούτου η ζήτηση είναι και παραμένουν υψηλά. «Αναμένουμε ότι οι ελλείψεις σε δομικά υλικά θα συνεχιστούν για κάποιο διάστημα ακόμα», υπογραμμίζει ο Μορίς βαν Σάντε αποδίδοντας το γεγονός στη στρατηγική «μηδενικού COVID» που ακολουθεί η Κίνα και στα μέτρα που έχουν επιβληθεί για να περιοριστεί ο ιός σε πόλεις και λιμάνια υψηλής σημασίας για τις παγκόσμιες αλυσίδες παραγωγής. «Ωστόσο ελάχιστες κατασκευαστικές εταιρείες αναφέρουν έλλειψη δομικών υλικών σε Βέλγιο, Ισπανία και Τουρκία», υπογραμμίζει. «Οι τριγμοί στην εφοδιαστική αλυσίδα και το υψηλότερο κόστος της ενέργειας οδηγούν σε αύξηση των τιμών των οικοδομικών υλικών. Το γεγονός αυτό ασκεί πίεση στα περιθώρια κέρδους και οι κατασκευαστικές εταιρείες μετακυλούν τις αυξήσεις στις τιμές πώλησης. Αυτό οδηγεί σε αριθμό ρεκόρ κατασκευαστικών εταιρειών που εξετάζουν να προχωρήσουν σε αυξήσεις στις αρχές του 2022. Συνολικά το 36% των ευρωπαϊκών κατασκευαστικών εταιρειών σχεδίαζε να αυξήσει τις τιμές τον Ιανουάριο του

ΑΙΣΙΟΔΟΞΊΑ ΚΑΙ… ΑΒΕΒΑΙΌΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΈΣ ΔΙΕΘΝΏΣ Η ΕΠΌΜΕΝΗ ΗΜΈΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΌ ΤΟΜΈΑ

Συγκρατημένη αισιοδοξία για τις κατασκευές στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρά τις ελλείψεις υλικών, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να αποτελεί έναν αχαρτογράφητο κίνδυνο. ΤΟΥ ΔΙΟΝΎΣΗ ΝΟΤΑΡΆΚΗ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

2022», αναφέρει ο Ολλανδός οικονομολόγος υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων είκοσι ετών. «Γερμανικές, αυστριακές και ολλανδικές κατασκευαστικές, συγκεκριμένα, αναμένεται να αυξήσουν τις τιμές πώλησης. Πρόκειται για τις ίδιες χώρες που έχουν έρθει αντιμέτωπες με ελλείψεις υλικών εξαιτίας της υψηλής ζήτησης», παρατηρεί.

ΣΕ ΥΨΗΛΑ ΕΠΙΠΕΔΑ Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ

Παρά την πίεση που ασκούν οι τιμές, η επιχειρηματική εμπιστοσύνη, τουλάχιστον για τους περισσότερους κατασκευαστές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κυμάνθηκε στις αρχές του 2022 σε θετικά και προ της πανδημίας επίπεδα. Τα υψηλότερα

ποσοστά σημειώθηκαν σε Αυστρία και Ολλανδία, αναφέρει ο Μορίς βαν Σάντε σημειώνοντας ωστόσο πως η αισιοδοξία στους κατασκευαστές των χωρών αυτών βρισκόταν σε υψηλά επίπεδα και πριν το ξέσπασμα του κορονοϊού και επανήλθε σε αυτά μετά το πρώτο κύμα ενώ η δραστηριότητα του κλάδου συνεχιζόταν, σε μεγάλο βαθμό κατά τα μέτρα περιορισμού. Στην Ισπανία η επιχειρηματική εμπιστοσύνη κυμάνθηκε σε ουδέτερα επίπεδα, παρά την αύξηση της ζήτησης, ενώ στην Τουρκία εξανεμίστηκε, πιθανότατα λόγω της ισχυρής πληθωριστικής πίεσης.

ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ

Ο Μορίς βαν Σάντε υποστηρίζει πως η έκδοση οικοδομικών αδειών είναι ένας σημαντικός δείκτης για τις μελλοντικές

Οι γεωπολιτικές αναταραχές εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία αναμένεται να πιέσουν ακόμη περισσότερο τις τιμές των ακινήτων τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ 42 | C O N S T R U C T I O N

κατασκευές. Οι μεγάλες ελλείψεις σε στέγη σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις διασφαλίζουν επαρκή ζήτηση στον οικιστικό τομέα με τις νέες άδειες κατοικίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση να παραμένουν σταθερές τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2021. Ωστόσο, μέσα στην ερχόμενη χρονιά δεν αναμένεται να διογκωθεί περεταίρω ο κλάδος παρά τις σημαντικές διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα. Πιο συγκεκριμένα Ισπανία και Γαλλία επιστρέφουν στα προ κορονοϊού επίπεδα. Η Ισπανία, κατά το τρίτο τρίμηνο το 2021, εξέδωσε λίγες περισσότερες οικοδομικές άδειες σε σχέση με εκείνες στο τέλος του 2019. Παρόμοια εμφανίζεται η κατάσταση στη Γαλλία με την ανάκαμψη ωστόσο να ξεκινάει νωρίτερα. Η αγορά ακινήτων στις δύο χώρες φαίνεται να τονώνεται από τις ανακαινίσεις. Σε Βέλγιο, Γερμανία και Αυστρία υπάρχει ζήτηση για νέες κατοικίες ωστόσο οι ελλείψεις οικοπέδων, οι υψηλές τιμές και οι χρονοβόρες διαδικασίες έκδοσης αδειών θέτουν όρια σε περαιτέρω ανάπτυξη. Στην Ολλανδία ο ρυθμός έκδοσης νέων αδειών ανακόπηκε κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021. Η κυβέρνηση της χώρας έχει θέσει ως στόχο την κατασκευή 100.000 κατοικιών τον χρόνο ενώ έχει δεσμευτεί για την επιτάχυνση των αδειών για μεγάλα οικιστικά έργα. Στην Τουρκία η έκδοση νέων αδειών χαρακτηρίζεται από αστάθεια. Παρότι το τρίτο τρίμηνο του 2021 ο ρυθμός παρέμενε σταθερός και σε σχετικά υψηλά επίπεδα, υπολειπόταν από εκείνο του 2017, προ της χρηματιστηριακής κρίσης που οδήγησε σε αύξηση του κόστους και απότομη πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας το 2019. «Επιπλέον, το επόμενο στοίχημα για την Τουρκία είναι το πρωταρχικό μέλημα για τον υψηλό πληθωρισμό που οφείλεται, σε έναν βαθμό, από την υποτίμηση της λίρας», αναφέρει ο Μορίς βαν Σάντε.

ΧΑΜΗΛΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ

Περιορισμένη ετήσια ανάπτυξη παρουσίασε ο κλάδος των υποδομών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (+1,5%) τον Νοέμβριο του 2021. Κατά την ίδια περίοδο, το 2020, είχε σημειώσει το οριακό +0,2%. Ωστόσο σημειώνονται μεγάλες διαφορές από χώρα σε χώρα. Στην Ισπανία ο τομέας, που δοκιμάστηκε από την οικονομική κρίση, βρέθηκε σε «ελεύθερη πτώση» καθώς πολλά έργα σταμάτησαν κατά το πρώτο λοκντάουν. Ωστόσο οι

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Ισπανοί εργολήπτες δηλώνουν αισιόδοξοι στις αρχές του 2022, με τη χώρα να συγκαταλέγεται στις περισσότερο ευνοημένες από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο κλάδος των υποδομών παραμένει σταθερός κατά την τελευταία δεκαετία. Ωστόσο υποχώρησε μερικώς μετά την οικονομική κρίση. Ο όγκος της δραστηριότητας βρίσκεται περίπου στα ίδια επίπεδα σε σχέση με μία δεκαετία πριν, σε Βέλγιο, Κάτω Χώρες και Γαλλία. Στη Γερμανία, τα τελευταία δέκα χρόνια, αυξήθηκε περισσότερο από 30% λόγω των επενδύσεων στο οδικό και στο σιδηροδρομικό δίκτυο. Ο κλάδος αποδείχθηκε ανθεκτικός στη Γερμανία, είναι άλλωστε η μόνη χώρα που δεν σημειώθηκε μείωση του όγκου το 2020. Το 2021, παρέμεινε σταθερός, ωστόσο αναμένεται ότι θα αυξηθεί εκ νέου. Για την Ισπανία προβλέπεται ανάκαμψη του κατασκευαστικού όγκου χωρίς ωστόσο να αντισταθμίζεται η υποχώρηση της τελευταίας διετίας. Στην Ολλανδία σημειώθηκε μικρή ανάπτυξη το 2021 η οποία αναμένεται να ενισχυθεί το 2022 και το 2023. Ανάλογες είναι οι προβλέψεις για Γαλλία και Βέλγιο στις οποίες ο κλάδος επλήγη σοβαρά από την πανδημία το 2020. Ωστόσο στη Γαλλία

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ούτε και φέτος ο κατασκευαστικός τομέας δεν θα πλησιάσει τα επίπεδα στα οποία βρέθηκε πριν από την πανδημία. Το τοπίο παραμένει θολό στην Τουρκία εξαιτίας των επιπτώσεων από τον υψηλό πληθωρισμό.

ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Και ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται, πληθαίνουν οι προειδοποιήσεις για νέους τριγμούς στην εφοδιαστική αλυσίδα, ελλείψεις σε υλικά και όπως είναι ήδη εμφανές αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων. «Καταπονημένες από τόσες δοκιμασίες τα τελευταία δύο χρόνια οι αλυσίδες εφοδιασμού δεν είχαν χρόνο να ανακάμψουν και τώρα βρισκόμαστε ενώπιον ενός κρίσιμου σημείου καμπής που θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις τόσο στην προσφορά όσο και στο κόστος, στη βιομηχανία και στην κατανάλωση για τα επόμενα χρόνια» επισημαίνει η Κέιτι Τάμπλιν, CPO της συμβουλευτικής Achilles και επικεφαλής συγγραφέας σχετικής μελέτης. Από την πλευρά του ο Χάιμο Σόιχ, επικεφαλής της αυστριακής Wienerberger, που κατασκευάζει οικοδομικά υλικά, προειδοποιεί πως ένας μακρύς πόλεμος θα μπορούσε

να πλήξει τις επιχειρηματικές και επενδυτικές αποφάσεις στην Ευρώπη και στη Β. Αμερική. Σημειώνεται ωστόσο πως οι εγκαταστάσεις της εταιρείες στη Ρωσία παραμένουν σε λειτουργία. Την ίδια ώρα, Βρετανοί εργολήπτες, σύμφωνα με τους FT, κάνουν ήδη λόγο για ελλείψεις σε υλικά όπως τούβλα και κεραμίδια αλλά και πλαστικά που ενδέχεται να ενταθούν αν από τον πόλεμο στην Ουκρανία αυξηθεί περισσότερο η τιμή της ενέργειας, γεγονός που αναμένεται να προκαλέσει καθυστερήσεις στην κατασκευή κατοικιών και βιομηχανικών μονάδων. Τέλος, παράγοντες της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ, εκτιμούν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία συντελεί ώστε να αυξηθούν ακόμα περισσότερο οι τιμές των ακινήτων. Σημειώνεται πως για πιθανές «πολλαπλές επιπτώσεις» στις τιμές των υλικών έκανε λόγο και η Associated General Contractors of America. «Ο πόλεμος ενδέχεται να οδηγήσει σε αύξηση της τιμής των καυσίμων, του χαλκού και του αλουμίνιου, ενώ φορτηγά πλοία στην περιοχή είτε έχουν ακινητοποιηθεί, είτε καθυστερούν» αναφέρεται χαρακτηριστικά. Με στοιχεία από THINK, Fortune, PBC Today, Construction News, FT ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

ΚΠΙΣΝ: ΠΡΌΤΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΉΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑΣ Ό ΤΑ Ν Τ Ο Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Ό Ό ΡΑ Μ Α Σ Υ Ν Ά Ν Τ Η Σ Ε Τ Η Ν Κ ΑΤΑ Σ Κ Ε ΥΑ Σ Τ Ι Κ Ή Τ Ε Χ Ν Ο Γ Ν Ω Σ Ί Α

Από το όραμα έως την υλοποίησή του, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση τόσο για τα ελληνικά όσο και τα διεθνή δεδομένα. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

44 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

τις 16 Αυγούστου 2016 άνοιξε τις πύλες του στο κοινό και στις 23 Φεβρουαρίου 2017 παραδόθηκε στο δημόσιο. Ο λόγος φυσικά για το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, έναν διεθνούς εμβέλειας, περιβαλλοντικά βιώσιμο δημόσιο χώρο έκφρασης, πολιτισμού και ψυχαγωγίας που οραματίστηκε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και παρέδωσε στην ελληνική κοινωνία, για να το χαρεί κάθε επισκέπτης. Με αφορμή λοιπόν τη συμπλήρωση των 5 χρόνων από την παράδοσή του στην Ελληνική Πολιτεία ως δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) παρουσίασε ένα πλήθος εορταστικών εκδηλώσεων και δράσεων κατά τη διάρκεια 5 ημερών -από τις 19 έως τις 23 Φεβρουαρίου. Στο πλαίσιο αυτού του επετειακού πενθήμερου, την Τετάρτη 23 Φεβρουαρίου διαδραματίστηκε μία ανοιχτή συζήτηση με θέμα τις καινοτομίες στον σχεδιασμό και την κατασκευή του ΚΠΙΣΝ με κύριους ομιλητές ανθρώπους που εργάστηκαν για την ολοκλήρωση αυτού του σπουδαίου έργου. Το Construction μεταφέρει τα βασικά σημεία των τοποθετήσεων από τους Vassily Laffineur, RPBW Associate, Θεόδωρο Μαραβέλια, Δρ Αρχιτέκτονα,

Διευθυντή Τεχνικών Δωρεών στο ΙΣΝ, Έλλη Παγκάλου, αρχιτέκτονα τοπίου, Γρηγόρη Πενέλη, Δρ Πολιτικό Μηχανικό, Υπεύθυνο Στατικής Μελέτης του Στεγάστρου.

Νιάρχος ως ένα «Πανεπιστήμιο Σχεδιασμού και Κατασκευής».

ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΉΚΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΌΜΕΝΕΣ ΓΕΝΙΈΣ

Vassily Laffineur, RPBW Associate «Κατά τη διάρκεια όλων των χρόνων σχεδιασμού και κατασκευής έγινε καταπληκτική δουλειά και κερδίσαμε πολλούς νέους φίλους και συνεργάτες. Το πρότζεκτ ξεκινούσε με τη χωροταξική τοποθέτηση, την πόλη των Αθηνών και τη θάλασσα. Αρχικά η περιοχή του παλιού Ιπποδρόμου ήταν μια επίπεδη επιφάνεια που δεν είχε καμία επαφή με τη θάλασσα. Η πρώτη έννοια ήταν να δουλέψουμε με τον τόπο, με το έδαφος δηλαδή, το περιβάλλον και το τοπίο και να επαναφέρουμε τη σχέση με τη θάλασσα. Αυτό που κάναμε λοιπόν ήταν να επιλέξουμε να δημιουργήσουμε έναν τεχνητό λόφο, ο οποίος θα δημιουργούσε έναν σχετισμό με τη θάλασσα και μια αλληλεπίδραση της πόλης με τη θάλασσα και της θάλασσας με την πόλη. Το κύριο σημείο ήταν το Πάρκο, όπου θέλαμε να δουλέψουμε με επίπεδα, με θάμνους και δέντρα από τη μεσογειακή πανίδα, και να σχεδιάσουμε ένα Πάρκο το οποίο σε 100 χρόνια θα φαίνεται σαν να ήταν πάντα εδώ, συμβάλλοντας στην προσέγγισή μας περί αειφορίας. Κεντρικό

Το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) επέλεξε, μετά από διεθνή διαγωνισμό, τον διακεκριμένο Ιταλό αρχιτέκτονα Renzo Piano και το αρχιτεκτονικό του γραφείο Renzo Piano Building Workshop (RPBW) για τη μελέτη και τον σχεδιασμό του ΚΠΙΣΝ. Η σημασία του έργου, το όραμα και οι προσδοκίες του ΙΣΝ βρήκαν τον καλύτερο εκφραστή τους στον Renzo Piano, ο οποίος με το ταλέντο και την προσήλωσή του στον σχεδιασμό δημόσιων χώρων, δημιούργησε ένα κτίριο-αρχιτεκτονικό τοπόσημο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της δημιουργίας του ΚΠΙΣΝ, τη δεκαετία 2006-2016, συνέβαλαν σε αυτό χιλιάδες εργαζόμενοι/ες, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αφήνοντας μια μεγάλη παρακαταθήκη για την επόμενη γενιά μηχανικών, αρχιτεκτόνων, ειδικών μελετητών αλλά και τεχνιτών που ενεπλάκησαν στο έργο. Την περίοδο των εργασιών ένας όρος γεννήθηκε που περιγράφει όλα τα παραπάνω: το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος

ΕΠΑΝΑΦΈΡΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΧΈΣΗ ΜΕ ΤΗ ΘΆΛΑΣΣΑ

Ο Vassily Laffineur παρουσίασε μέσω διαδικτύου το αρχιτεκτονικό όραμα του RPBW

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT εφεύρημα είναι και το Κανάλι, γιατί επαναφέρει την επαφή με το υγρό στοιχείο αλλά έχει αντίκτυπο και στο μικροκλίμα και τη θερμοκρασία του κτιρίου. Το Πάρκο, η Εθνική Βιβλιοθήκη και η Λυρική Σκηνή συγχωνεύονται και καλύπτονται από το Πάρκο, και ξεχωρίζουν με έναν υπαίθριο χώρο, την Αγορά. Υπήρχε σαφής λειτουργία του κάθε κτιρίου αλλά και ταυτόχρονη σύνδεσή τους. Μάλιστα, το να σχεδιάσουμε μια όπερα για τη Λυρική Σκηνή απαιτούσε από μέρους μας έρευνα. Πήραμε λοιπόν τα σημαντικά στοιχεία του παρελθόντος και τα εντάξαμε στο παρόν. Η κύρια αίθουσα είναι για 1.400 άτομα, σε ωοειδές σχήμα, ενώ δουλέψαμε με εξωτερικούς συμβούλους της ακουστικής για να αποδώσουμε εκπληκτική ακουστική στη σύγχρονη αίθουσα. Δουλέψαμε με το σχήμα αλλά και με το χρώμα. Επίσης, αντί για τον κλασικό πολυέλαιο ζητήσαμε από ένα Ιάπωνα καλλιτέχνη να δημιουργήσει ένα γλυπτό που θα ανεβοκατεβαίνει στις παραστάσεις – μια σύγχρονη αντίληψη του πολυελαίου. Για τη Βιβλιοθήκη θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα κάστρο βιβλίων. Χάρη στο Ίδρυμα θέλαμε να προσελκύσουμε το κοινό, γι’ αυτό το ισόγειο είναι αφιερωμένος στις δημόσιες δραστηριότητες. Και

τέλος ο Φάρος είναι ένας χώρος στην κορυφή του κτιρίου που συνδέεται με την αερογέφυρα. Στο όραμά μας σχεδιάσαμε τον Φάρο για εκθέσεις, διαλέξεις και δραστηριότητες. Χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και πολύ λεπτές ραδινές γραμμές, αδρές προσόψεις, για να βλέπουμε τα πάντα. Απέξω βλέπουμε τα διαφορετικά επίπεδα και από μέσα όλη τη θέα. Τέλος, το στέγαστρο αφενός παρέχει σκιά, πλαισιώνει το τοπίο, αφετέρου παράγει ενέργεια γιατί είναι καλυμμένο από ηλιακά πάνελ. Η δομή του είναι καινοτόμα και με τεχνικές που δεν είχαν ξαναχρησιμοποιηθεί σε αντίστοιχα έργα. Είναι και ένας τεράστιος αισθητήρας που μας δείχνει την κατεύθυνση του ανέμου».

ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΈΣ ΠΡΑΚΤΙΚΈΣ ΣΤΟ PROJECT MANAGEMENT

Θεόδωρος Μαραβέλιας, Δρ Αρχιτέκτων, Διευθυντής Τεχνικών Δωρεών στο ΙΣΝ «Στην επιτυχή υλοποίηση του ΚΠΙΣΝ συντέλεσε καθοριστικά το μοντέλο διαχείρισης, το οποίο σχεδιάστηκε από το Ίδρυμα και τον φορέα υλοποίησης σε συνεργασία με την εταιρεία Faithfull+Gould, η οποία ανέλαβε την εφαρμογή του. Οι τρεις πυλώνες που συνέβαλαν στον καθορισμό του πλαι-

σίου εφαρμογής του μοντέλου διαχείρισης στο ΚΠΙΣΝ είναι: πρώτον οι βασικές αρχές υλοποίησης των έργων από το ΙΣΝ που καθόρισαν τους στόχους του προγράμματος, δεύτερον το χρονοδιάγραμμα του έργου που διαμόρφωσε τα μεθοδολογικά βήματα για την υλοποίησή του, και τρίτον οι υψηλές αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές νοοτροπίες του έργου που προσδιόρισαν τις πρακτικές που εφαρμόστηκαν στο εργοτάξιο. Η φιλοσοφία του ΙΣΝ σε όλες τις δωρεές του με τεχνικό αντικείμενο είναι προσανατολισμένη σε τρεις στόχους: ο πρώτος στόχος είναι η υλοποίηση του έργου με απόλυτη τήρηση του προγραμματισμού (χρονικού και οικονομικού) και των ποιοτικών και λειτουργικών απαιτήσεων, ο δεύτερος είναι η όλη διαδικασία υλοποίησης (σχεδιασμός, κατασκευή και έναρξη λειτουργίας) να πραγματοποιηθεί με απόλυτη διαφάνεια, αποτελεσματικότητα, συνέργεια και αυστηρές δεσμεύσεις για όλους τους εμπλεκόμενους (μέσω της πλατφόρμας ACONEX και της ΒΙΜ για τη διακίνηση σχεδίων και εγγράφων), και ο τρίτος στόχος η προώθηση εργοταξιακών αρχών και καινοτόμων μεθόδων κατά την εκτέλεση των έργων που συνεισφέρουν έμπρακτα σε ορθές πρακτικές για

(Από αριστερά) Ο Δρ Αρχιτέκτων Θεόδωρος Μαραβέλιας, η Αρχιτέκτων Τοπίου Έλλη Παγκάλου και ο Δρ Πολιτικός Μηχανικός Γρηγόρης Πενέλης

46 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Ο Θεόδωρος Μαραβέλιας εξήγησε τη στρατηγική του Project Management που ακολουθήθηκε Φωτογραφίες σεμιναρίου: Θεόδωρος Βερνάδος

την περιβαλλοντικά βιώσιμη ανάπλαση του αστικού περιβάλλοντος (πρόγραμμα πιστοποίησης LEED). Από την αρχή ακολουθήθηκαν απόλυτα ανοιχτές και διαφανείς διαδικασίες για να αξιοποιηθεί κατά τον βέλτιστο τρόπο η διεθνής εμπειρία αλλά και η τεχνογνωσία των Ελλήνων μηχανικών. Αναφορικά με το πλαίσιο διαχείρισης, υπήρξαν τρεις βασικές ομάδες εργοταξιακών δραστηριοτήτων: Διασφάλιση της ποιότητας κατασκευής για τη βιωσιμότητα του έργου, Προστασία του περιβάλλοντος και σεβασμός στην κοινότητα, Εφαρμογή σύγχρονων εργοταξιακών πρακτικών, τεχνολογιών και καινοτομιών. Προβλέφθηκε η λειτουργία εργαστηρίου παρακολούθησης της ποιότητας των γεωτεχνικών εργασιών και των κατασκευών του σκυροδέματος. Τα κτίρια εδράζονται σε πρωτοποριακούς αντισεισμικούς μονωτήρες καθένας από τους οποίους πέρασε από εξαντλητικές δοκιμές για να αποκτήσει την πιστοποίηση CE. Οι υψηλοί περιβαλλοντικοί στόχοι του έργου είχαν σαν οδηγό το διεθνές πρόγραμμα πιστοποίησης πράσινων κτιρίων LEED Platinum. Γι’ αυτόν τον λόγο, το ΚΠΙΣΝ είναι το πρώτο πολιτιστικό έργο μεγάλης κλίμακας που επιτυγχάνει την πιστοποίηση LEED Platinum στην Ευρώπη, που το καθιστά ένα από τα πιο περιβαλλο-

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ντικά βιώσιμα κτίρια στον κόσμο. Η συγκεκριμένη πιστοποίηση ήταν αποτέλεσμα της πρωτοποριακής αρχιτεκτονικής, της ενσωμάτωσης ενεργητικών-παθητικών τεχνολογιών και της περιβαλλοντικά υποδειγματικής διαχείρισης του εργοταξίου. Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία του Project Management στο ΚΠΙΣΝ είναι η μοντελοποίηση της κτιριακής πληροφορίας (ΒΙΜ) και η πλατφόρμα ACONEX, παρέχοντας μέγιστη διαφάνεια, αξιοπιστία, εγγυημένη εμπιστευτικότητα και ουδετερότητα για όλους τους συμμετέχοντες, αλλά και επιτρέποντας τη διακίνηση πάνω από 70.000 νομικά δεσμευτικών εγγράφων σε πραγματικό χρόνο μέσω ενός διαδικτυακού ηλεκτρονικού συστήματος μεταξύ περίπου 18 οργανισμών και 145 μηχανικών και συμβούλων σε Ελλάδα, Ευρώπη και ΗΠΑ».

ΠΆΡΚΟ: ΈΝΑΣ ΧΏΡΟΣ ΕΥΕΞΊΑΣ ΑΝΟΙΧΤΌΣ ΣΕ ΌΛΟΥΣ

Έλλη Παγκάλου, αρχιτέκτων τοπίου, με την Deborah Nevins ανέλαβαν τον σχε διασμό του Πάρκου «Η συναντίληψη και το κοινό όραμα μας οδήγησαν όλους, κατά τον σχεδιασμό και την κατασκευή, σε μια εξαιρετική συνεργασία με την κατασκευάστρια

εταιρεία. Κομβική η σχέση του τόπου με τη θάλασσα και την πόλη, ενώ υπήρχε εξαρχής η ανάγκη να αποκτήσουμε τη σύνδεση με τη θάλασσα. Ξεκινώντας από το βόρειο τμήμα του λόφου και ανεβαίνοντας ερχόμαστε σε επαφή με το μεσογειακό στοιχείο. Το Πάρκο είναι ένας από τους πρώτους αστικούς υπαίθριους χώρους που έχει αναφορές στο μεσογειακό τοπίο και τις νέες εμπειρίες που βιώνουν οι επισκέπτες. Στα βασικά στοιχεία στον σχεδιασμό του Πάρκου συγκαταλέγονται η βιωσιμότητα, οι όροι που έπρεπε να ακολουθήσουμε στον σχεδιασμό και την κατασκευή σε σχέση με τις διεθνείς πιστοποιήσεις περιβαλλοντικά και ενεργειακά, η πρόβλεψη των αντιπλημμυρικών έργων, το Κανάλι και ο σεβασμός στον κύκλο του νερού, και η ορθολογική χρήση του νερού σε σχέση με τα είδη που επιλέχθηκαν. Η βασική αρχή είναι το Πάρκο να είναι προσβάσιμο σε όλους, γι’ αυτό και ο λόφος δεν έχει κλίσεις μεγαλύτερες του 5%. Βασικό στοιχείο του σχεδιασμού είναι η βλάστηση, τηρώντας αυστηρές προδιαγραφές. Τα δέντρα έπρεπε να μπουν σε ίσες αποστάσεις, οι ρίζες να αναπτυχθούν σωστά και να στηριχθούν σωστά. Η καλλιέργειά τους μάλιστα έγινε σε ειδικά φυτοδοχεία ώστε τα φυτά να ζητούν λιγότερο νερό, tagging

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT στα δέντρα και σήμανση στους θάμνους. Όσο ανεβαίνεις σε έναν μεσογειακό λόφο, συναντάς ανθεκτικότερη βλάστηση. Γι’ αυτό και δημιουργήθηκε ο λειμώνας, καθώς ανεβαίνουν οι επισκέπτες για να δουν τη θάλασσα. Για να γίνει αυτό το λιβάδι συνεργαστήκαμε με την ομάδα του Βοτανικού Κήπου (Ιουλίας και Αλέξανδρου Ν. Διομήδους) του Πανεπιστημίου Αθηνών, που συνέλεξαν σπόρους από την Αττική και τον Αργοσαρωνικό και δημιουργήσαμε φυτά που τοποθετήθηκαν στα φυτεμένα δώματα. Ένα ακόμη στοιχείο είναι πως όλα τα όργανα στις παιδικές χαρές είναι από φυσικά υλικά και στο δάπεδο υπάρχει βοτσαλάκι σε κατάλληλες προδιαγραφές, που επιτρέπουν την ελεύθερη απορροή του νερού».

ΤΟ ΣΤΈΓΑΣΤΡΟ ΑΠΌ FERROCEMENT, ΠΟΥ ΠΑΡΆΓΕΙ ΕΝΈΡΓΕΙΑ

Δρ Γρηγόρης Πενέλης, Πολιτικός Μηχα νικός, Υπεύθυνος Στατικής Μελέτης του Στεγάστρου «Το στέγαστρο από Ferrocement είναι η μεγαλύτερη κατασκευή από Ferrocement παγκοσμίως. Είναι 10.000 m2 με καθαρό άνοιγμα 75 x 50 μ. μεταξύ των στύλων. Έχει σχήμα ατράκτου, στο κέντρο ύψος 4,5 μέτρα και στην ακμή 30 εκατοστά. Πρόκειται για σύμμεικτη κατασκευή, από μεταλλικό χωροδικτύωμα και πέλματα Ferrocement. Αιωρείται 100% από 120

ελατήρια και ελέγχεται από 60 αμορτισέρ (αποσβεστήρες ενέργειας). Τα ελατήρια μεταφέρουν το φορτίο σε 30 κολόνες 40 εκατ. Πρόκειται για ένα μηχάνημα από τον σχεδιασμό του, που κινείται διαρκώς. Κατασκευάστηκε με χρήση προκατασκευής, όπου 700 κομμάτια 3,5 x 7 εκατ. συνδέθηκαν ώστε η τελική κατασκευή να μην έχει καμία υποψία αρμού. Το συνολικό του φορτίο ανέρχεται σε 4.400 τόνους. Το Ferrocement είναι μια οπλισμένη τσιμεντοκονία με ένα σάντουιτς πολύ μικρών και υφαντών πλεγμάτων. Τα πλέγματα ξεκινούν από 1 χιλ. σε κάνναβο 1x1 εκατ. και φτάνουμε σε διατομή 10 χιλ. σε κάνναβο 5x5 εκατ. και είναι διατεταγμένα έτσι ώστε στο κέντρο να υπάρχουν χοντρά πλέγματα και στην περίμετρο λεπτότερα. Για τον σχεδιασμό, δεν υπήρχε κάποιος κανονισμός γιατί ήταν κάτι καινοτόμο. Οπότε στους εργαστηριακούς ελέγχους η κατασκευή ελέγχθηκε σε αεροδυναμική σήραγγα δύο φορές. Οι δοκιμές των πανέλων και των διατομών Ferrocement έγιναν στο εργαστήριο του ΕΜΠ, οι δοκιμές των υλικών στο MPA Stuttgart, Instituto Giordano, στο ΕΜΠ και στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, ενώ οι δοκιμές συστήματος ανάρτησης στο ΑΠΘ. Τέλος, η επιβεβαίωση των δυναμικών χαρακτηριστικών έγινε από τον ΟΑΣΠ-ΙΤΣΑΚ. Έγινε πολύ μεγάλη έρευνα για τα ελατήρια. Επιλέξαμε την καινοτόμα τεχνολογία ρευστής σιλικόνης, που λειτουργεί σαν αμορτισέρ

λαδιού. Χρησιμοποιούνται στους βελγικούς σιδηροδρόμους και το κάθε ελατήριο είναι σχεδιασμένο για 200 τόνους, ενώ λειτουργούν σε πίεση 2.000 bar. Στην κατασκευή η πρόκληση ήταν πώς θα κάναμε το στέγαστρο να φαίνεται επίπεδο, γιατί ό,τι φτιάξεις μόλις βγάλεις τις υποστηλώσεις, κάνει μια ‘’κοιλιά” στη μέση (ή αυτό που λέμε βέλος στη στατική). Αν το φτιάχναμε στην τελική γεωμετρία του και βγάζαμε τις σκαλωσιές θα έβγαινε βέλος. Αν το φτιάχναμε με ανάποδο βέλος, θα ερχόταν επίπεδο αλλά θα καθόταν πιο χαμηλά. Επιλέξαμε λοιπόν να το κατασκευάσουμε με ανάποδο βέλος και πιο χαμηλά και να το σηκώσουμε πάνω από τις σκαλωσιές, χρησιμοποιώντας τα ελατήρια ως γρύλους. Τοποθετήθηκαν χωρίς πίεση, συνδέθηκαν με δίκτυο υψηλών πιέσεων κοινό σε κάθε κολόνα, και με τον τρόπο αυτόν ανυψώθηκε συμμετρικά το στέγαστρο. Αυτό λοιπόν στην πράξη έγινε με τη χρήση ενός συστήματος monitoring το οποίο μετρούσε τοπογραφικά κάθε δύο ώρες (3D scanning) τη μορφή του στεγάστρου, το φορτίο των στύλων, την πίεση των ελατηρίων και τη μετακίνηση των κεφαλών. Δεν κάναμε όμως παρακολούθηση μόνο τότε, αλλά συνεχίζουμε ακόμη και σήμερα. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της πρόσφατης χιονόπτωσης, το στέγαστρο κατέβηκε 5 χιλιοστά και έπειτα από λίγες ημέρες επανήλθε στη θέση του». ■

Η ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ ΤΟΥ ΈΡΓΟΥ Αρχιτεκτονική μελέτη: Renzo Piano Building Workshop Συνεργάτης αρχιτέκτονας: BETAPLAN Σύμβουλος προσόψεων: Front Μελέτη περιβάλλοντος χώρου: Deborah Nevins and Associates Inc. Συνεργάτης μελέτης περιβάλλοντος χώρου: H. Pangalou and associates Στατική μελέτη: Expedition Συνεργάτης στατικής μελέτης: ΟΜΕΤΕ Α.Ε. Η/Μ μελέτη: Arup Συνεργάτης Η/Μ μελέτης: LDK Σύμβουλος θεατρικού σχεδιασμού:

48 | C O N S T R U C T I O N

Theatre Projects Consultants Ακουστική μελέτη: Arup Acoustics Σύμβουλος σχεδιασμού βιβλιοθήκης: Βρετανική Βιβλιοθήκη, AMA Alexi Marmot Associates Μελέτη σήμανσης: Atelier Martine Harlu00e9 Σύμβουλος χώρων εστίασης: SefronHornWinch Κυκλοφοριακή μελέτη: DENCO Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε. Μελέτη άρδευσης: Σωτήριος Μαυραγάνης Περιβαλλοντική μελέτη: HPC Paseco Διαχείριση έργου, σύμβουλοι αειφόρου σχεδιασμού & κοστολόγησης: Faithful + Gould

Σύμβουλοι επαγγελματικής ασφάλειας & υγείας: Ergonomia Κατασκευή: Κ/Ξ Salini Impregilo - ΤΕΡΝΑ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΔΟΧΟΥ Αρχιτεκτονική μελέτη: Έλυτρον E.E. Στατική μελέτη: Πενέλης Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε. H/M μελέτη: ΕΛ.ΤΕ.ΜΕ. Ε.Π.Ε. & ΚΗΜ Ο.Ε. ΒΙΜ: ΕΒ Αrchitects Φωτογραφίες: Γιώργης Γερόλυμπος - ΚΠΙΣΝ, Γρηγόρης Πενέλης

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Backhoe Loaders ΤΡΕΙΣ ΝΕΟΙ ΕΚΣΚΑΦΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΛΕΞΕΤΕ ΑΥΤΟΝ ΠΟΥ ΣΑΣ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ 55kW / 70kW / 74.5 kW

• Ισχύς Κινητήρα • Βάρος Λειτουργίας • Βάθος Εκσκαφής

8206 kG 4778 mm / 5700 mm (τηλεσκοπικός βραχίονας)

• Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

54.3 kN

• Χειριστήρια

Μοχλοί για φορτωτή / Μοχλοί για εκσκαφέα

428

(Joystick κατ’επιλογή για εκσκαφέα)

55kW / 70kW / 74.5 kW 8206 kG 4778 mm / 5700 mm (τηλεσκοπικός βραχίονας) 54.3 kN

• Ισχύς Κινητήρα • Βάρος Λειτουργίας • Βάθος Εκσκαφής • Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

432

Μοχλοί για φορτωτή / Μοχλοί για εκσκαφέα

• Χειριστήρια

(Joystick κατ’επιλογή για εκσκαφέα) • Ισχύς Κινητήρα

74.5 kW / 82 kW

• Βάρος Λειτουργίας

9462 kG

• Βάθος Εκσκαφής

• Δύναμη Αποκοπής στον Φορτωτή

4826 mm / 6218 mm (ενισχυμένος τηλεσκοπικός βραχίονας) 62.4 kN

444

Joystick στο κάθισμα

• Χειριστήρια

10%

ΕΩΣ

ΕΠΙΛΟΓΕΣ

ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΥΣΙΜΟΥ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΕΞΥΠΝΗΣ ΠΟΥ ΣΑΣ ΛΥΝΟΥΝ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΕΥΕΛΙΚΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΣΗ ΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥΣ

ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗ www.eltrak.gr info@eltrak.gr

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

INTERVIEW

ΓΡΗΓΌΡΗΣ ΠΕΝΈΛΗΣ: Η ΑΝΑΣΤΉΛΩΣΗ ΚΤΙΡΙΑΚΏΝ ΜΝΗΜΕΊΩΝ ΑΠΑΙΤΕΊ ΣΕΒΑΣΜΌ Οι παρεμβάσεις σε τέτοιου είδους έργα πρέπει να είναι αναστρέψιμες και μη ορατές, εξηγεί ο Δρ πολιτικός μηχανικός στο Construction. ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟ

50 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

«Ό

ταν μπαίνεις σε ένα μνημείο το πρώτο που σκέφτεσαι είναι το πώς δεν θα το πειράξεις, και όχι το πώς θα το πειράξεις», αποκαλύπτει ο Γρηγόρης Πενέλης, Δρ πολιτικός μηχανικός, Managing Director της Penelis Consulting Engineers, συμπληρώνοντας πως «η εικόνα που έχεις όταν εισέρχεσαι σε αυτούς τους χώρους είναι δέος για τους μηχανικούς που πριν από χιλιάδες χρόνια, με την περιορισμένη γνώση μαθηματικών και μηχανικής εκείνης της εποχής, κατάφεραν να δημιουργήσουν έργα διαχρονικότητας». Το 2020 εκδόθηκε από εσάς και τον πατέρα σας το βιβλίο «Structural Restoration of Masonry Monuments Arches, Domes and Walls», που έχει λάβει θερμότατες κριτικές από τον επιστημονικό κόσμο των κατασκευών. Αλήθεια, πώς νιώσατε όταν κληθήκατε να παρέμβετε σε μνημειακά έργα ακόμη και χιλιάδων ετών; Κατ’ αρχάς, να υπογραμμίσω ότι η έκδοση του βιβλίου έγινε από έναν από τους μεγαλύτερους οίκους επιστημονικών εκδόσεων παγκοσμίως, την Taylor & Francis Group, που αποτελεί για εμάς μεγάλη τιμή. Το συγκεκριμένο βιβλίο δίνει το επιστημονικό υπόβαθρο μηχανικής και τεχνολογίας υλικών έτσι ώστε να μπορεί ένας σύγχρονος μηχανικός να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί τις παρεμβάσεις σε

τέτοιου είδους κτίρια και χώρους. Εκτός όμως από την τεχνογνωσία που παρέχει, περιλαμβάνει επιλεγμένα παραδείγματα παρεμβάσεων σε αρχιτεκτονικές τυπολογίες των μνημείων που έγιναν από το γραφείο μας ή με συμμετοχή του γραφείου μας. Η διαφορά δηλαδή του εν λόγω βιβλίου έγκειται στο ότι εκτός της θεωρητικής επιστημονικής γνώσης υπάρχουν παραδείγματα εφαρμογής που θα φανούν πολύ χρήσιμα στους σύγχρονους μηχανικούς. Όταν μπαίνεις σε ένα μνημείο το πρώτο που σκέφτεσαι είναι το πώς δεν θα το πειράξεις, και όχι το πώς θα το πειράξεις. Οπότε, κάνουμε παρεμβάσεις που δεν είναι πολύ ορατές αλλά και αναστρέψιμες. Τα μνημεία, επίσης, έχουν άλλο χρόνο ζωής από τα τρέχοντα έργα των 50 ή 100 ετών ζωής, και ακολουθούν άλλες τεχνολογίες και τεχνοτροπίες. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κάνουμε παρεμβάσεις που θα δεσμεύουν τους επόμενους μηχανικούς που θα έχουν και καλύτερα τεχνολογικά εργαλεία στη διάθεσή τους. Το συναίσθημα λοιπόν που έχεις όταν εισέρχεσαι σε αυτούς τους χώρους είναι δέος για τους μηχανικούς που πριν από χιλιάδες χρόνια, με τη γνώση μαθηματικών και μηχανικής εκείνης της εποχής, κατάφεραν να δημιουργήσουν έργα διαχρονικότητας. Σίγουρα δεν έχουν γίνει κατά τύχη αυτοί οι μνημειακοί χώροι και

τα κτίρια, όπως φαίνεται στις τροχιές των τάσεων στους μεγάλους τρούλους -όπως της Αγίας Σοφίας- οι οποίοι είναι έτσι ώστε να δίνουν διατομές που είναι σε θλίψη. Τίποτα δεν έγινε τυχαία. Αν έπρεπε να επιλέξετε ένα μνημειακό έργο, ποιο θα ήταν αυτό και τι είδους τεχνικές αναστήλωσης και αποκατάστασης επιλέξατε στη συγκεκριμένη περίπτωση προκειμένου να μην αλλοιωθεί η ιστορικότητα του χώρου; Το πιο σημαντικό μνημείο με το οποίο έχουμε ασχοληθεί είναι η Ροτόντα της Θεσσαλονίκης, ίσως το σημαντικότερο κτιριακό μνημείο της Ελλάδας καθώς βρίσκεται σε λειτουργία εδώ και χιλιάδες χρόνια. Μετά τον σεισμό του 1978 το κτίριο ήταν υπό κατάρρευση, αφού είχε υποστεί ένα ρήγμα 30 εκατοστών το οποίο αυξανόταν. Ο καθηγητής Γεώργιος Πενέλης με την ομάδα του, λοιπόν, ανέλαβαν και έφεραν εις πέρας την αναστήλωση του κτιρίου. Πρόσφατα, μάλιστα, είχαμε την ευκαιρία να αξιολογήσουμε το μνημείο ως μέρος της ομάδας Εφορίας Αρχαιοτήτων της Θεσσαλονίκης του Υπουργείου Πολιτισμού, όπου κάναμε τη μελέτη του κτιρίου και ελέγξαμε τα στοιχεία και τους τένοντες προέντασης που είχαν τοποθετηθεί, και αποδείχθηκε ότι όλα ήταν από 90% έως 104% όπως έπρεπε να είναι σχεδόν 35 χρόνια μετά τις τελευταίες παρεμβάσεις. Το πιο σημαντικό κτιριακό μνημείο για

Η Ροτόντα στη Θεσσαλονίκη συγκαταλέγεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

INTERVIEW εμένα προσωπικά είναι ο Άγιος Γεώργιος στο Κάιρο, ένας ρωμαϊκός πύργος του 2ου αιώνα μ.Χ., τριώροφος με μια χριστιανική ροτόντα. Πρόκειται για ένα παλαιό κτίριο, σχεδόν δύο χιλιάδων ετών, το οποίο υπήρχε και λειτουργούσε ως μέρος του Ρωμαϊκού Φρουρίου της Νέας Βαβυλώνας στο Παλαιό Κάιρο. Η δυσκολία λοιπόν σε αυτή την περίπτωση ήταν πως εκτός της παλαιότητάς του, επρόκειτο για ένα μνημείο σε ξένη χώρα. Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο της Αιγύπτου έχει σχεδόν 100 μέλη, οπότε φαντάζεστε τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και εγκρίσεις που έπρεπε να ξεπεραστούν. Ιδιαίτερα σημαντικό ήταν και το γεγονός ότι μας έδωσαν άδεια να παρέμβουμε στο μνημείο, με τη βοήθεια καταξιωμένων Αιγύπτιων μηχανικών και εργολάβων, αλλά και το γεγονός πως το έργο κατασκευάστηκε και υλοποιήθηκε εν μέσω δύο μεγάλων πολιτικών αναταραχών στη χώρα. Ποια είναι η άποψή σας για τα διατηρητέα και την αναστήλωσή τους; Υπάρχει αυτήν τη στιγμή μια μεγάλη συζήτηση για τη δομική ασφάλεια στα σύγχρονα διατηρητέα κτίρια τα οποία, σύμφωνα με την άποψή μου δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ως μνημεία. Μνημεία δεν μπορεί να ε΄ναι συλλήβδην κτίρια 100 ετών, όπως π.χ. τα λιθόκτιστα

52 | C O N S T R U C T I O N

της Πλάκας είναι απλά διατηρητέα. Ο νόμος δυστυχώς τα θεωρεί όλα μνημεία και τα διαχωρίζει με την έννοια της απολύτους προστασίας. Στην Ιταλία λοιπόν έγιναν αυστηρότεροι οι κανονισμοί επέμβασης, ως προς τις χρήσεις των υλικών, και στα διατηρητέα. Έγιναν, συνεπώς, με αυτό το σκεπτικό πολλές αναστηλώσεις λιθόκτιστων κτιρίων στα κεντρικά και βόρεια της γειτονικής χώρας με συγκεκριμένους περιορισμούς (π.χ. δεν επιτρεπόταν η χρήση εκτοξευόμενου σκυροδέματος ή σύνθετων υλικών ή δευτερεύοντος εσωτερικού μεταλλικού σκελετού). Αυτό λοιπόν εφαρμόζεται στην Ιταλία τα τελευταία 30 χρόνια αλλά με σεισμούς 5 και 5,5 Ρίχτερ έχουν καταγραφεί πάρα πολλοί νεκροί επειδή η λιθοδομή με το πέρασμα του χρόνου χάνει τις μηχανικές ιδιότητές της και σε μια σεισμική δόνηση καταρρέει. Επειδή όμως ήρθε και στην Ελλάδα πρόσφατα η συγκεκριμένη οδηγία με τους περιορισμούς στη χρήση υλικών στα διατηρητέα κτίρια, υπάρχει ο κίνδυνος στα επόμενα χρόνια αυτά που θεωρούμε ενισχυμένα διατηρητέα να μην είναι τόσο ενισχυμένα όσο νομίζουμε. Και το ακόμη πιο σημαντικό που πρέπει οπωσδήποτε να λάβουμε υπόψη μας είναι πως τα διατηρητέα δεν είναι κτίρια ειδικής χρήσης

με μικρό αριθμό επισκεπτών-χρηστών, αλλά χρησιμοποιούνται καθημερινά από πολλούς ανθρώπους. Δεν νοείται λοιπόν οι άνθρωποι που πλήρωσαν να αποκαταστήσουν τα διατηρητέα να μην έχουν τον ίδιο βαθμό ασφάλειας με ένα πιο πρόσφατο κτίριο. Θα έπρεπε να θυσιάσουμε ένα μέρος της αυθεντικότητας του διατηρητέου ώστε στις εσωτερικές παρεμβάσεις να διασφαλίζουμε την ασφάλεια του κτιρίου. Σε όλα τα έργα σας, είτε είναι γνωστά όπως το ενεργειακό στέγαστρο στο ΚΠΙΣΝ είτε λιγότερο γνωστά όπως η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στην Πτολεμαΐδα, εφαρμόζετε τεχνικές και τεχνολογίες καινοτομίας. Τι πρωτοπόρο θα μπορούσαμε λοιπόν να περιμένουμε από τη δική σας πλευρά στον σχεδιασμό και την κατασκευή των νοσοκομείων στη Θεσσαλονίκη, στην Κομοτηνή και τη Σπάρτη; Λαμβάνοντας υπόψη τη χρήση του νοσοκομείου, αντιλαμβανόμαστε ότι ο σκοπός του δεν είναι να εντυπωσιάσει αλλά κυρίως και πρωτίστως να παράσχει περίθαλψη. Εντούτοις, επειδή σχεδιάζονται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και τον Renzo Piano του RPBW, έχουν σημαντικές διαφορές με τα νοσοκομεία όπως τα γνωρίζουμε. Πρώτον, ακολουθούν τη λογική του Ασκληπιείου, δηλαδή για να υπάρχει σωματική υγεία πρέπει πρώτα να υπάρχει ψυχική ευεξία. Ως εκ τούτου, προβλέπεται η δημιουργία ενός δάσους και κήπων περιμετρικά των νοσοκομείων, για να δημιουργήσουν τις συνθήκες ευεξίας που έχει ανάγκη ο ασθενής. Όσον αφορά το αντικείμενό μου, η ανωδομή των νοσοκομείων δεν γίνεται με συμβατικό τρόπο. Αποτελείται από σύνθετη ξυλεία (CLT και Glulam) για να περάσουμε το μήνυμα πως μπορούμε να έχουμε κτίρια με μηδενικό αποτύπωμα κατά τη φάση της κατασκευής τους. Τα τρία νοσοκομεία θα είναι τα πρώτα πολυώροφα κτίρια αυτού του μεγέθους που θα αποτελούνται από σύνθετη συγκολλητή ξυλεία στη χώρα μας. Όσον αφορά την αντισεισμική θωράκισή τους, οι πυρήνες (ανελκυστήρες, κλιμακοστάσια) των κτιρίων θα είναι από μπετόν, για να παραλαμβάνουν το 100% των φορτίων της σεισμικής δόνησης. Επειδή μάλιστα είναι από ξυλεία, είναι πολύ ελαφριά, με μικρότερη μάζα και, συνεπώς, θα έχουν μεγαλύτερη ασφάλεια. Η καινοτομία είναι ότι θα προσπαθήσουμε να εισαγάγουμε στην ελληνική αγορά την τεχνογνωσία μελέτης

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

και κατασκευής κτιρίων μεγάλης κλίμακας από σύνθετη ξυλεία. Βέβαια, να πούμε σε αυτό το σημείο πως στη Βόρεια Ελλάδα, την Αν. Θράκη και σε βαλκανικές χώρες είναι συνήθης η χρήση του ξύλου στις κτιριακές κατασκευές. Έχουμε πολλά κτίρια εκατονταετίας στα οποία ο κάτω όροφος είναι από πέτρα και οι δύο πάνω όροφοι από μπαγδατί και τσατμά, και παραλαμβάνουν τα φορτία του σεισμού επειδή έχουν αυτές τις διαγώνιες ξυλοδεσιές. Το ξύλο έχει τεράστια παράδοση και ως υλικό δόμησης του φέροντος οργανισμού, οπότε το επαναφέρουμε με μια πιο σύγχρονη μορφή. Πιστεύετε ότι η ανάκαμψη που αναμένεται στην ελληνική κατασκευαστική αγορά, λόγω της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα αντιστρέψει τη διαφυγή των Ελλήνων μηχανικών στο εξωτερικό; Κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, οι Έλληνες εργολάβοι που είχαν επεκταθεί στη Μέση Ανατολή δεν έβρισκαν στελέχη που ήθελαν να μετεγκατασταθούν εκεί για κάποιο χρονικό διάστημα. Σήμερα νομίζω ότι το πρόβλημα είναι σχεδόν αντίστροφο. Υπάρχει τεράστια έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού σε όλο το φάσμα του κλάδου εντός Ελλάδος. Με τα έργα που προωθούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και με αυτά που έμειναν πίσω, σε συνδυασμό

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

με την αύξηση των επενδύσεων σε τουριστικές υποδομές και ιδιωτικά έργα, θα εμφανιστούν καθυστερήσεις και αυξήσεις τιμών. Πιστεύω ότι διαμορφώνονται έτσι οι συνθήκες και θα δούμε να επιστρέφουν πολλοί μηχανικοί που είχαν ξενιτευτεί. Κάποιοι βέβαια το είχαν κάνει αυτό ήδη με το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης και την αύξηση της τηλεργασίας. Στον καιρό της ενεργειακής εξοικονόμησης των κτιρίων, όπως είναι τα σχετικά προγράμματα «Εξοικονομώ» και «Ηλέκτρα», θα έπρεπε να υπάρχει κάποια αντίστοιχη πρόβλεψη για αντισεισμική αναβάθμιση; Πρόκειται για ένα σύνθετο πρόβλημα, καθώς οι ενεργειακές παρεμβάσεις αφορούν το εξωτερικό κέλυφος του κτιρίου, όπως η θερμομόνωση και τα κουφώματα. Με την αντισεισμική παρέμβαση όμως πρέπει να παρέμβουμε μέσα στο κτίριο, δηλαδή το κόστος μιας τέτοιας επέμβασης είναι πολλαπλάσιο μιας εξωτερικής ενεργειακής αναβάθμισης. Είμαι υπέρ της άποψης όμως πως θα έπρεπε να υπάρχει κάποιο αντίστοιχο πρόγραμμα αντισεισμικής αναβάθμισης, όχι απαραίτητα συνδυαστικά με το πλαίσιο του «Εξοικονομώ». Μακροπρόθεσμα, επίσης, σε οικονομικούς όρους, θα υπάρχει όφελος για το κράτος, καθώς σε

περίπτωση σεισμού πρέπει να επιδοτηθεί η ανακατασκευή των ζημιών. Με μια προσεκτική διαχείριση πόρων από την πλευρά της πολιτείας και βεβαίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να υπάρξει πρόβλεψη για ένα αντίστοιχο πρόγραμμα στοχευμένης, για κτίρια προ του 1985, στατικής-αντισεισμικής αναβάθμισης. Κατά τη γνώμη σας, ο μελετητής γίνεται στο εργοτάξιο ή μπορεί να αφεθεί πλήρως στις δυνατότητες που μπορεί να του προσφέρει η τεχνολογία; Ο μηχανικός γεννιέται στο Πολυτεχνείο, όπου μαθαίνει τις βασικές αρχές της επιστήμης του. Η δουλειά του Πολυτεχνείου δεν είναι να μάθει στους φοιτητές όλα τα διαθέσιμα εργαλεία, αλλά να τους καταστήσει ικανούς να τα μάθουν μόνοι τους. Μηχανικός αντίστοιχα που δεν έχει πάει στο εργοτάξιο, δεν μπορεί να είναι μηχανικός. Σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας σου οφείλεις να παρακολουθείς τα έργα που μελετάς, γιατί μόνο έτσι παρατηρείς τα αδύναμα σημεία σου και πώς να τα ξεπεράσεις. Το εργοτάξιο και η παραγωγή έργων θα έπρεπε να ήταν μέσα και στα Πολυτεχνεία, τόσο στα μέλη ΔΕΠ όσο και στους φοιτητές. Πρέπει να είναι σαφές ότι η παραγωγή έργων δεν είναι παραμετρική ανάλυση. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι ιατρικές σχολές έχουν πανεπιστημιακά νοσοκομεία. ■

CONSTRUCTION |

SPECIAL REPORT

REAL ESTATE: Η ΕΥΚΑΙΡΊΑ ΤΗΣ «ΠΡΆΣΙΝΗΣ» ΜΕΤΆΒΑΣΗΣ Ε Π Ε Ν ΔΎ Σ Ε Ι Σ Σ Ε Β Ι Ο Κ Λ Ι Μ ΑΤ Ι Κ Ά Α Κ Ί Ν Η ΤΑ , Π Ρ Ο Τ Ε ΡΑ Ι Ό Τ Η ΤΑ Σ Τ Η Β Ι Ω Σ Ι Μ Ό Τ Η ΤΑ

Τη στροφή προς τα «πράσινα»-βιοκλιματικά κτίρια, με ολοκληρωμένα συστήματα εξαερισμού, ευρύχωρες επιφάνειες και περιορισμένο ενεργειακό αποτύπωμα επιτάχυνε η πανδημική κρίση, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προκρίνει αυτού του είδους τις αναπτύξεις. ΕΠΙΜΈΛΕΙΑ: ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΙΣΠΙΡΊΓΚΟΣ

54 | C O N S T R U C T I O N

κλιματική αλλαγή, στο παρελθόν μια σχετικά δευτερεύουσα ανησυχία για πολλούς παράγοντες του real estate, έχει περάσει στην κορυφή της ατζέντας. Πρόσφατα, οι διεθνείς και ευρωπαϊκοί οργανισμοί ανέλαβαν δεσμεύσεις για μηδενικές εκπομπές άνθρακα, οι ρυθμιστικές αρχές ανέπτυξαν πρότυπα αναφοράς, οι κυβερνήσεις ψήφισαν νόμους που στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών, και οι επενδυτές ζήτησαν πιο βιώσιμα κτίρια. Ταυτόχρονα, οι επιταχυνόμενες φυσικές συνέπειες ενός μεταβαλλόμενου κλίματος γίνονται πιο έντονες καθώς οι κοινότητες αντιμετωπίζουν καταιγίδες, πλημμύρες, πυρκαγιές, υπερβολική ζέστη και άλλους κινδύνους. Κάθε χρόνο, μόλις το 1% των κτιρίων στην Ευρώπη εντάσσεται στην «πράσινη» μετάβαση και ανακαινίζεται με σκοπό τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Η προώθηση των ανακαινίσεων έχει ρόλο-κλειδί στην απανθρακοποίηση του κτιριακού τομέα, στην ανάκαμψη της οικονομίας και στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Η πρωτοβουλία «Κύμα ανακαινίσεων για την Ευρώπη» στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κτίρια κατά 60% έως το 2030. Σύμφωνα με τα άνωθεν, μην απορήσουμε αν θα δούμε ότι τα ακίνητα με μικρότερο κλιματικό αντίκτυπο θα επιβραβεύονται μέσω καλύτερων δανειακών όρων.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΤΑ «ΠΡΆΣΙΝΑ» ΚΤΊΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ

Ενδεικτικό της ανάγκης για επιτάχυνση της ανανέωσης του κτιριακού αποθέματος της Ελλάδας είναι και το πόσο μικρός είναι ο αριθμός των «πράσινων» κτιρίων, εξέλιξη που ωθεί τους επενδυτές να προχωρήσουν σε συνεργασίες, ώστε να αναπτύξουν οι ίδιοι τα ακίνητα που θα εντάξουν στο μελλοντικό τους χαρτοφυλάκιο. Σύμφωνα με στοιχεία της Arbitrage Real Estate, μέχρι και το 2011 στην Ελλάδα υπήρχαν μόλις δύο κτίρια με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά. Στο τέλος της δεκαετίας, το 2020, ο αριθμός αυτός είχε αυξηθεί σε 76. Ωστόσο, παρά τη βελτίωση, παραμένει «σταγόνα στον ωκεανό». Σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία, τα κτίρια στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν το 45% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας σε σύγκριση με το 40% σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σημερινό κτιριακό δυναμικό στην Ελλάδα αποτελείται από περισσότερα από 4 εκατομμύρια κτίρια, από τα οποία 300.000 είναι επαγγελματικής χρήσεως (π.χ. γραφεία, καταστήματα κ.λπ.), με την πλειονότητα αυτών να έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, πριν υιοθετηθούν αυστηροί κανονισμοί θερμικής μόνωσης και εφαρμοστούν ευρέως τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακά αποδοτικά υλικά. Ενδεικτικό χαρακτηριστικό της ενεργειακής απόδοσης στην Ελλάδα είναι το γεγονός ότι μόνο το 3,5% όλων των κτιρίων διαθέτει χαρακτηριστικά υψηλής ενεργειακής απόδοσης, ενώ περίπου το 60% αυτών ανήκει στις χαμηλότερες κατηγορίες ενεργειακής απόδοσης. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται κυρίως στην ηλικία των κτιρίων της χώρας. Άλλωστε, πάνω από το 70% των κτιρίων αυτών έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980, κάτι που σημαίνει ότι δεν έχουν καμία θερμομόνωση. Αντίστοιχα, μόλις στο 8% των κτιρίων, δηλαδή όσα κατασκευάστηκαν από το 2001 και μετά, έχουν αρχίσει να ενσωματώνονται τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας. Αυτές οι αλλαγές έχουν δημιουργήσει μια αίσθηση κατεπείγοντος στον κρίσιμο ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι παίκτες της αγοράς ακινήτων στην κλιματική μετάβαση, την περίοδο έως το 2050 κατά την οποία ο κόσμος θα βιώσει τόσο τις φυσικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής όσο και τις οικονομικές, κοινωνικές και ρυθμιστικές αλλαγές που είναι απαιτούνται για την απανθρακοποίηση. Η

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

κλιματική μετάβαση όχι μόνο δημιουργεί νέες ευθύνες για τους παίκτες του real estate, αλλά προσφέρει επίσης ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων πηγών αξίας.

ΤΑ ΡΊΣΚΑ ΓΙΑ ΤΟ REAL ESTATE

Εκτός από την κλίμακα της συμβολής της στις συνολικές εκπομπές, η ακίνητη περιουσία είναι κρίσιμης σημασίας στις παγκόσμιες προσπάθειες απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα για λόγους που ενδέχεται να είναι επιτακτικοί για τους επενδυτές, τους ενοικιαστές και τις κυβερνήσεις. Σημαντικές μειώσεις των εκπομπών που σχετίζονται με την ακίνητη περιουσία μπορούν να επιτευχθούν μέσω τεχνολογιών που ήδη υπάρχουν. Για παράδειγμα, η αναβάθμιση σε πιο ενεργειακά αποδοτικά συστήματα φωτισμού και η τοποθέτηση καλύτερης μόνωσης έχουν θετικές οικονομικές αποδόσεις. Η πρόκληση για τους παίκτες είναι να καθορίσουν ποια περιουσιακά στοιχεία θα επηρεαστούν, με ποιους τρόπους και πώς να ανταποκριθούν. Υπάρχει επίσης ευκαιρία για επενδυτές που μπορούν να εντοπίσουν περιουσιακά στοιχεία με υποεκτιμημένες τιμές. Οι επενδύσεις που απαιτούνται αναμένεται να οδηγήσουν σε μια ιστορική ανακατανομή του κεφαλαίου. Αυτό θα αλλάξει τη δομή της οικονομίας μας και θα επηρεάσει την αξία των αγορών, των εταιρειών και των τοποθεσιών των εταιρειών.

ΒΉΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΡΆΣΕΙΣ

Για να κατανοήσουν λοιπόν όλα τα μέρη της αγοράς ακινήτων τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στις αξίες των περιουσιακών στοιχείων, οι ιδιοκτήτες και οι επενδυτές μπορούν να αναπτύξουν τις ακόλουθες δυνατότητες για να κατανοήσουν και να ποσοτικοποιήσουν τους κινδύνους και τις ευκαιρίες:

Περίπου 9,2 τρισ. δολάρια εκτιμάται ότι θα επενδυθούν ετησίως για την «πράσινη» μετάβαση

● Να δημιουργήσουν μια λεπτομερή αξιολόγηση του περιουσιακού στοιχείου ή του χαρτοφυλακίου τους. ● Να προσδιορίσουν ποια κτίρια εκτίθενται σε κινδύνους. ● Να αναλάβουν δράση στο πλαίσιο του ESG αλλά και να διαχειριστούν τις επενδύσεις τους με τρόπο που να προσελκύει νέα επενδυτικά κεφάλαια. Πρόσφατες έρευνες της McKinsey εκτιμούν ότι περίπου 9,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσια επένδυση θα απαιτηθούν παγκοσμίως για να υποστηριχθεί η «πράσινη» μετάβαση. Εάν ο κόσμος απανθρακοποιηθεί επιτυχώς, η οικονομία του 2050 θα είναι θεμελιωδώς διαφορετική από την τρέχουσα οικονομία. Εάν δεν επιτευχθούν οι προβλεπόμενοι στόχοι, ο κόσμος θα αντιμετωπίσει αυξανόμενους φυσικούς κινδύνους που θα καταπονήσουν τα θεμέλια της παγκόσμιας οικονομίας και κοινωνίας. Για την απαλλαγή από τον άνθρακα, λοιπόν, οι παίκτες του κλάδου μπορούν να ακολουθήσουν τα ακόλουθα βήματα: ● Κατ’ αρχάς να ποσοτικοποιήσουν τις βασικές εκπομπές κάθε κτιρίου. ● Να καθορίσουν στόχους προκειμένου να ακολουθήσουν στοχευμένες προσεγγίσεις. ● Να αναπτύξουν τους κατάλληλους μηχανισμούς που θα συμβάλουν στην επιδίωξη των στόχων. Αυτές οι κινήσεις μπορεί να περιλαμβάνουν την πραγματοποίηση αλλαγών στη χρηματοδότηση και τη διακυβέρνηση, αλλά και τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων (επενδυτές, εταίρους κοινοπραξίας, φορείς εκμετάλλευσης και μισθωτές).

ΔΗΜΙΟΥΡΓΏΝΤΑΣ ΝΈΕΣ ΠΗΓΈΣ ΚΈΡΔΟΥΣ

Καθώς η οικονομία θα απελευθερώνεται από τις εκπομπές άνθρακα, τα εμπλεκόμενα μέρη στην αγορά ακινήτων μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις επιλογές τους προκειμένου να βελτιώσουν τις αξίες των περιουσιακών στοιχείων ή να ξεκινήσουν εντελώς νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες όπως, π.χ., η παραγωγή και αποθήκευση ανανεώσιμης ενέργειας. Η επερχόμενη κλιματική μετάβαση θα δημιουργήσει σεισμικές αλλαγές στον κλάδο των ακινήτων, αλλάζοντας τις απαιτήσεις των ενοικιαστών και των επενδυτών, την αξία των μεμονωμένων περιουσιακών στοιχείων και τις συνθήκες για την ανάπτυξη και τη λειτουργία ακινήτων. ■

CONSTRUCTION |

EVENTS

ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ ΤΟΥ ΚΌΣΜΟΥ ΜΈΣΑ ΑΠΌ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΌ ΤΑ Σ Υ Μ Π Ε ΡΑ Σ Μ ΑΤΑ Τ Ο Υ 2 Ο Υ Δ Ι Ε Θ Ν Ο Υ Σ Σ Υ Ν Έ Δ Ρ Ι ΟΥ T M M _ C H .

56 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Το

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο διοργάνωσε με ιδιαίτερη επιτυχία το 2ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο TMM_CH με θέμα «Καινοτόμος, Διεπιστημονική, Ψηφιακή Διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Επαναπροσδιορίζοντας την ταυτότητα του κόσμου σε κρίση, μέσα από τον Πολιτισμό». Η έναρξη των εργασιών κηρύχθηκε από τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, Παναγιώτη Πικραμμένο, με τις ευλογίες και χαιρετισμό του Παναγιώτατου Οικουμενικού Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίου, που μετέφερε ο εκπρόσωπός του, Μητροπολίτης Λαοδικείας, κ. Θεοδώρητος, και του Μακαριώτατου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, κ. Ιερωνύμου, μετά την εναρκτήρια ομιλία της Προέδρου του Συνεδρίου, Καθηγήτριας Τώνιας Μοροπούλου, και τους εναρκτήριους χαιρετισμούς από τον Πρύτανη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Καθηγητή Ανδρέα Μπουντουβή, και τον Πρόεδρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, Γιώργο Στασινό. Το Διεθνές Συνέδριο TMM_CH διοργανώνεται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το National Geographic, την Cultural Heritage Finance Alliance CHiFA, το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS, τη Διεθνή Επιτροπή CIPA Heritage Documentation, τον Οργανισμό Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς OWHC, την Ευρωπαϊκή Ένωση Εκπαίδευσης Μηχανικών SEFI, την AHEPA Hellas, και άλλους διεθνείς οργανισμούς, συμβούλια, επιστη-

μονικές ενώσεις και φορείς προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Πρόεδρος του Διεθνούς Συνεδρίου TMM_CH είναι η Καθηγήτρια Τώνια Μοροπούλου, επικεφαλής της Διεπιστημονικής Ομάδας του ΕΜΠ, επιστημονικά υπεύθυνης για τη μελέτη, το σχεδιασμό, το συντονισμό των εργασιών και την επιστημονική παρακολούθηση του εμβληματικού έργου αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου στα Ιεροσόλυμα, ως υποδειγματικής εφαρμογής διεπιστημονικής συνεργασίας, που τέμνει οριζόντια όχι μόνο τις ειδικότητες των μηχανικών και των θετικών επιστημόνων, αλλά και ανοίγει το διάλογο με τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Ειδικότερα, στην εναρκτήρια συνεδρία, μετέφεραν επίσης χαιρετισμούς, ο Πρόεδρος του Επιστημονικού Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου, Κωνσταντίνος Κωνσταντή, ο Δρ. Fredrik Hiebert από τη National Geographic Society, η ιδρύτρια και Πρόεδρος της Cultural Heritage Finance Alliance CHiFA, Bonnie Burnham, ο Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS, Καθηγητής Mario Santana Quintero, ο Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής CIPA Heritage Documentation, Αναπληρωτής Καθηγητής Ευστράτιος Στυλιανίδης, η Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς OWHC, Lee Minaidis, ο Διευθυντής της Έδρας UNESCO “Digital Cultural Heritage”, Δρ. Μαρίνος Ιωαννίδης, και ο Ταμίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εκπαίδευσης Μηχανικών SEFI, Καθηγητής του Παν. στο Delft, Pieter de Vries.

Ο ΚΟΜΒΙΚΌΣ ΡΌΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΌΤΗΤΑΣ

Συμπέρασμα του 2ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου TMM_CH είναι η επείγουσα αναγκαιότητα να εφαρμοστούν οι εξελίξεις της έρευνας και της καινοτομίας που εφαρμόστηκαν πρωτοποριακά στον Πανάγιο Τάφο και σε άλλα εμβληματικά έργα, ώστε να συμβάλλουν στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς με διεπιστημονικότητα, αξιοποιώντας ολιστικά την τρισδιάστατη ψηφιακή τεκμηρίωση με συμβατότητα με τα ιστορικά υλικά και δομήματα, διατηρώντας την αρχιτεκτονική αυθεντικότητα. Η αξιοποίηση των μνημείων, ιστορικών πόλεων και συνόλων με επανάχρηση σύμφωνα με τις αρχές της κυκλικής οικονομίας διαμορφώνει στο πεδίο της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης στο πλαίσιο της αειφόρου διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, με όρους σεβασμού και προστασίας των αξιών, και με την κοινωνία ενημερωμένη και ικανή να μετέχει ουσιαστικά στις πολιτικές που απαιτεί ο νέος σχεδιασμός. Σήμερα, στη συγκυρία της πάνδημης υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, το Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο TMM_CH συντάσσεται με την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της Ταυτότητας του Κόσμου σε κρίση μέσα από τον πολιτισμό, και καταθέτει τις προτάσεις του. Το 2ο Διεθνές Συνέδριο TMM_CH διεξήχθη υβριδικά με φυσική παρουσία εκατό πενήντα σύνεδρων στο Ίδρυμα Ευγενίδου και με διαδικτυακή συμμετοχή πεντακοσίων σύνεδρων σε πραγματικό χρόνο μέσω πλατφόρμας με δυνατότητα ανάδρασης. Έλαβαν χώρα δεκατέσσερις

Η έναρξη των εργασιών. Στο πάνελ διακρίνονται η Πρόεδρος του Συνεδρίου Καθηγήτρια ΕΜΠ κ. Τώνια Μοροπούλου, ο Πρύτανης του ΕΜΠ, Καθηγητής κ. Ανδρέας Μπουντουβής. Αριστερά της Προέδρου η Bonnie Burnham, Ιδρύτρια και Επίτιμη Πρόεδρος του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων, ο κ. Κωνσταντίνος Κωνσταντής, Πρόεδρος του Επιστημονικού και Τεχνικού Επιμελητηρίου Κύπρου. Δεξιά του Πρυτάνεως ο Καθηγητής ΕΜΠ Ανδρέας Γεωργόπουλος, Μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου του ICOMOS, και ο Δρ Μαρίνος Ιωαννίδης, επικεφαλής της έδρας της UNESCO για Digital Cultural Heritage στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

EVENTS Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης με ανοιχτή πρόσβαση, οι οποίες παραμένουν προσβάσιμες από την ιστοσελίδα του συνεδρίου https://tmm-ch.com/open_ access.php Παράλληλα, παρουσιάστηκαν εκατό είκοσι τέσσερις επιστημονικές εργασίες που δημοσιεύονται σε επιστημονικούς τόμους και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, μετά από αξιολόγηση τριακοσίων δέκα εργασιών που υπεβλήθησαν από τριακόσιους εβδομήντα επτά συγγραφείς από τριάντα τρεις χώρες από όλο τον κόσμο.

ΤΟ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟ ΈΡΓΟ-ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΣΤΟΝ ΠΑΝΆΓΙΟ ΤΆΦΟ

Κατά την πρώτη μέρα εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου TMM_CH, στις Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης 1 και 2 με θέματα “The Holy Sepulchre rehabilitation project: An emblematic source of innovation” και “Novel Educational Approach for the Preservation of Cultural Heritage” αντίστοιχα, υπογραμμίστηκε η δυναμική των καινοτομιών που εισήγαγε η έρευνα, η μελέτη, η επιστημονική επιστασία και το έργο για την αποκατάσταση του Ιερού Κουβουκλίου του Παναγίου Τάφου σε όλα τα επίπεδα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη μεταφορά τεχνογνωσίας που επιχειρείται με την Erasmus+ Στρατηγική Συμμαχία EDICULA “Educational Digital Innovative CUltural heritage Learning Alliance” του ΕΜΠ με το Πανεπιστήμιο της Sapienza της Ρώμης και την Ακαδημία Τεχνών και Σχεδίου Bezalel στα Ιεροσόλυμα. Αξιολογήθηκε ως υπόδειγμα το ομόλογο σεμιναριακό μάθημα του Δια-

τμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΕΜΠ στην «Προστασία Μνημείων», το οποίο παρακολούθησαν από κοινού μεταπτυχιακοί φοιτητές και των τριών Πανεπιστημίων. Η μεταφορά τεχνογνωσίας θα συνεχιστεί επί τόπου στα Ιεροσόλυμα, καθώς και στην ανασκαφή στους κήπους Shallalat στην Αλεξάνδρεια, με ευθύνη του Ελληνικού Ινστιτούτου Αλεξανδρινού Πολιτισμού, με επικεφαλής την αρχαιολόγο κ. Καλλιόπη Παπακώστα. Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 1 με θέμα “The Holy Sepulchre rehabilitation project: An emblematic source of innovation” συντόνισε η Καθηγήτρια ΕΜΠ Τώνια Μοροπούλου και συμμετείχαν ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Χρίστος Δήμας, ο Υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για τον Απόδημο Ελληνισμό, Ανδρέας Κατσανιώτης, η Βίκυ Μπαφατάκη από τα Διεθνή Βραβεία Sciacca, η Bonnie Burnham από την Cultural Heritage Finance Alliance CHiFA και το World Monuments Fund, ο Fulgencio Sanmartín ως εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Επίκουρος Καθηγήτρια Adi Sela Wiener από την Ακαδημία Τεχνών και Σχεδίου Bezalel, η Δρ. Καλλιόπη Λημναίου-Παπακώστα από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αλεξανδρινού Πολιτισμού, ο Δρ. Yotam Asscher από την Εφορεία Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, ο Παναγιώτης Φούζας από την εταιρεία PerpetielSI, και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Gabriele Favero από το Πανεπιστήμιο της Sapienza της Ρώμης, ο οποίος και συνόψισε τη συζήτηση. «Στο πρώτο διεθνές συνέδριο συζητήθηκε με συστηματικό τρόπο το έργο της αποκατάστασης του Ιερού Κουβουκλίου

του Παναγίου Τάφου από το Πολυτεχνείο, στο πλαίσιο της ιστορικής απόφασης των τριών χριστιανικών κοινοτήτων. Στο δεύτερο συνέδριο η έμφαση δόθηκε κυρίως στις καινοτομίες οι οποίες χαρακτήρισαν ως διεπιστημονική και παραδειγματική την πρότυπη επέμβαση στο Ιερό Κουβούκλιο για την αποκατάστασή του. Ιδιαίτερη σημασία αποδόθηκε τόσο στην τρισδιάστατη αποτύπωση σε όλες τις φάσεις του έργου, που επέτρεψε να λειτουργήσει ως βάση της διεπιστημονικότητας καθώς μπορούσαμε εκεί να ‘‘ανεβάζουμε’’ τα αρχεία των υλικών, της δόμησης, της αρχιτεκτονικής, ακόμη και της ιστορίας, ώστε να έχουμε μια ενιαία διαχείριση δεδομένων αλλά και μια οπτικοποίηση των δεδομένων, για να μπορούν να την παρακολουθούν οι τρεις επικεφαλής των χριστιανικών κοινοτήτων, ως φύλακες των αρχών και των αξιών του Παναγίου Τάφου», σχολίασε στο Construction η Πρόεδρος του Διεθνούς Συνεδρίου, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΜΠ, Μέλος Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ, Τώνια Μοροπούλου. «Ταυτόχρονα, σημαντική ήταν και η συνεδρία για την εκπαίδευση όπου στο επίκεντρο ήταν η μεταφορά τεχνογνωσίας από το πρότυπο έργο του Παναγίου Τάφου μέσα από τον ακαδημαϊκό χώρο και τις επαγγελματικές ενώσεις που μετέχουν στο πρόγραμμα Erasmus+ στο Πανεπιστήμιο της Sapienza, αυτό δηλαδή που αρχίζει την επέμβαση στον υπόγειο χώρο, την ακαδημία Bezalel της Ιερουσαλήμ, την Εφορία Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, την Hellenic Research Institute for Alexandria Heritage και την Perpetial Srl. Αυτό συζητήθηκε και ως υπόδειγμα συνεργασίας

Στη συζήτηση με θέμα «Πράσινη και Γαλάζια Συμφωνία για τοπική και περιφερειακή αειφόρο ανάπτυξη», διακρίνονται ο Γ.Γ. Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών του ΥΠΑΑΤ, Δημήτριος Παπαγιαννίδης, ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Δωδεκανήσου, Αντώνης Γιαννικουρής, η Πρόεδρος του Συνεδρίου, Τώνια Μοροπούλου, ο Γ.Γ. Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του ΥΠΕΝ, Κωνσταντίνος Αραβώσης, ο Επίτιμος Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Σύμβουλος του Πρωθυπουργού σε θέματα της Κλιματικής Αλλαγής, Γιώργος Κρεμλής, η Πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, Αθηνά Χατζηπέτρου, και ο Δήμαρχος Χάλκης, Ευάγγελος Φραγκάκης.

58 | C O N S T R U C T I O N

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

των τριών διατμηματικών προγραμμάτων των πανεπιστημίων για τον Πανάγιο Τάφο», πρόσθεσε. Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 2 με θέμα “Novel Educational Approach for the Preservation of Cultural Heritage” συντόνισε η Καθηγήτρια ΕΜΠ Τώνια Μοροπούλου, και συμμετείχαν η Καθηγήτρια Μαρία Αρακαδάκη από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Καθηγητής Κώστας Καραδήμας από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, διευθυντές των διεπιστημονικών μεταπτυχιακών προγραμμάτων για την προστασία μνημείων στα δύο πανεπιστήμια, η Αντωνία Λαμπροπούλου από την Erasmus+ Στρατηγική Συμμαχία EDICULA, η Λέκτορας Anna Koboviko-Katz από το Technion Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Ισραήλ, η Δρ. Παρασκευή Πουλή από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, ο Καθηγητής Mike Turner από την έδρα UNESCO “Urban Design and Conservation” στα Ιεροσόλυμα, η Καθηγήτρια Elisabetta Zendri από το Πανεπιστήμιο Ca’ Foscari της Βενετίας, και ο Καθηγητής Gabriele Favero από το Πανεπιστήμιο της Sapienza της Ρώμης, ο οποίος και συνόψισε τη συζήτηση.

Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΉΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΊΣΗ

Στις Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης 3 και 4 με θέματα “Resilience to Climate Change, Natural Hazards and Pandemic Risks – Biosafety” και “Preserving Compatibility, the Materiality and Integrity of Structures and Architectural Authenticity”

αντίστοιχα, δόθηκε έμφαση στη διασφάλιση της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς με ενίσχυση της αυθεντικότητάς της απέναντι στην κλιματική κρίση, τις φυσικές καταστροφές και την πανδημία με βιοασφάλεια. Εκτιμήθηκε ότι η προτεραιότητα να κρατηθεί η πολιτιστική κληρονομιά ζωντανή απαιτείται να τεθεί στο επίκεντρο μέτρων, πολιτικών και πρωτοβουλιών. Η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς απαιτεί συμβατότητα και επιτελεστικότητα υλικών και επεμβάσεων με τα ιστορικά υλικά και δομήματα, με βασικό κριτήριο τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής αυθεντικότητας. Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 3 με θέμα “Resilience to Climate Change, Natural Hazards and Pandemic Risks – Biosafety” συντόνισε ο Καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, και συμμετείχαν ο Δρ. Γιώργος Αλεξανδράκης από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, ο στρατηγός Κωνσταντίνος Αλεξόπουλος, από το Κυρίαρχο Ιπποτικό Τάγμα του Ναού των Ιεροσολύμων - μκο ΟΗΕ-, η Δρ. Αναστασία Χασάπη από την DNASequence Srl, ο Δρ. Ευάγγελος Γερασόπουλος από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, η Καθηγήτρια Τώνια Μοροπούλου από το ΕΜΠ, η Giuseppina Padeletti από το Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών της Ιταλίας, ο Καθηγητής Βαγγέλης Παπαδάκης από το Πανεπιστήμιο Πατρών, ο Δρ. Emanuele Piaia από το Πανεπιστήμιο της Ferrara, και η Καθηγήτρια Φοίβη Κουντούρη από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιστημονικής Ένωσης Οικονομολόγων Περιβάλλοντος

και Φυσικών Πόρων, η οποία και συνόψισε τη συζήτηση. «Η πρόκληση αυτή απαιτεί διεπιστημονικότητα και πρόληψη, και η πρόληψη για να επιτευχθεί απαιτεί την κατάλληλη διάγνωση. Στην εποχή της πανδημίας η βιοασφάλεια είναι ισχυρή συνιστώσα της προστασίας. Στο συνέδριο λοιπόν συζητήσαμε για μεθόδους και τεχνικές οι οποίες είναι πάρα πολύ σύγχρονες και στηρίζονται στη διαχείριση των μεταδεδομένων του DNA. Είχαμε την πρωτοπόρο startup, την DNA Sequence, είχαμε τις πρωτοπόρες μελέτες των Πολυτεχνείων, του υπουργείου Πολιτισμού, για την προστασία και διαχείριση έναντι φυσικών καταστροφών και σεισμών. Όλα αυτά συνθέτουν τη διεπιστημονική διάγνωση και προστασία των μνημείων». Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 4 με θέμα “Preserving Compatibility, the Materiality and Integrity of Structures and Architectural Authenticity” συντόνισε ο Καθηγητής Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Κοσμήτορας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, και συμμετείχαν η Ομότιμη Καθηγήτρια Ειρήνη Εφεσίου από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η Βασιλική Ελευθερίου, Διευθύντρια της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, ο Καθηγητής Άγγελος Παπαγεωργίου από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μαρία Φιλοκύπρου από το Πανεπιστήμιο της Κύπρου, η Καθηγήτρια Vlatka Rajčić από το Πανεπιστήμιο του Zagreb, ο Καθηγητής Παναγιώτης Σπαθής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Θεμιστοκλής Βλαχούλης, Διευθυντής Αναστήλωσης Βυζαντινών και

Στην καταληκτική Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης διακρίνονται ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας, που συντόνισε το πάνελ, η Πρόεδρος του Συνεδρίου κ. Τώνια Μοροπούλου και η Δρ Πανεπιστημίου Σορβόνης Σοφία-Ελίζα Μπουράτση.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

EVENTS μονομερή αναγόρευση από τον Πρόεδρο Ερντογάν της Αγιά Σοφιάς σε τζαμί, και τονίστηκε η ιδιαίτερη σημασία που έχει η διεθνής διπλωματία, καθώς και η επιστημονική συνεργασία για την αποκατάσταση του διεθνούς καθεστώτος αναγνώρισης των μνημείων και στην περίπτωση αυτή.

ΜΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΉ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆ

Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, και η Καθηγήτρια Παγώνα-Νόνη Μαραβελάκη από το Πολυτεχνείο Κρήτης, η οποία και συνόψισε της συζήτηση.

Η ΣΥΜΒΟΛΉ ΤΩΝ ΜΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΏΝ ΜΕΘΌΔΩΝ

Κατά τη δεύτερη μέρα εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου TMM_CH, στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 5 με θέμα “Advanced non destructive and structural techniques for diagnosis, redesign and health monitoring”, διαπιστώθηκε η ανάγκη θέσπισης, τόσο σε επίπεδο πολιτείας, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, της παρακολούθησης και του ελέγχου με μη καταστρεπτικές τεχνικές της κατάστασης διατήρησης μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς, πολιτικών υποδομών και δομημένου περιβάλλοντος. Τη συζήτηση συντόνισε ο Αντιπρύτανης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Καθηγητής Ευάγγελος Σαπουντζάκης, και συμμετείχαν ο Καθηγητής Ahmad Osman από το Πανεπιστήμιο του Saarbrucken και το ΕΙ Fraunhofer, ο Ομότιμος Καθηγητής Βασίλης Χρηστάρας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο Δρ. Γεώργιος Καραγιάννης από το Ίδρυμα «ΟΡΜΥΛΙΑ», ο Δρ. Κυριάκος Λαμπρόπουλος, ΕΔΙΠ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Θεόδωρος Λούτας από το Πανεπιστήμιο Πατρών και ο Καθηγητής Θεόδωρος Ματίκας από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Η συζήτηση οργανώθηκε στη μνήμη του πρωτοπόρου στις μη καταστρεπτικές τεχνικές, Καθηγητή Ιωάννη Πρασιανάκη, για το έργο του οποίου μίλησε η Καθηγήτρια Τώνια Μοροπούλου. «Οι μη καταστροφικοί έλεγχοι αποτελούν καινοτόμο τεχνολογικό εργαλείο που συμ-

60 | C O N S T R U C T I O N

βάλλει στη διάγνωση, στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση έργων πολιτιστικής κληρονομιάς. Το έργο στον Πανάγιο Τάφο είναι υποδειγματικό από αυτή την άποψη, και συζητήθηκαν ευρέως οι εφαρμογές των μη καταστροφικών μεθόδων που επιτρέπουν να διαχειριστούμε δεδομένα σε τρισδιάστατα ψηφιακά σχέδια, ώστε να υπολογίσουμε, βάσει των ευρημάτων, τον σχεδιασμό των επεμβάσεων, με στόχο την ακριβή και έγκαιρη υλοποίηση των έργων», επισημαίνει η κ. Μοροπούλου. Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 6 με θέμα “Earthquake and structural rehabilitation” διαπιστώθηκε η ανάγκη αποτίμησης της σεισμικής τρωτότητας και δομικής ακεραιότητας ιστορικών κτιρίων και μνημείων. Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 7 με θέμα “Archaeology – Archaeometry – Archaeogene” διαπιστώθηκαν οι μεγάλες δυνατότητες που δίνουν οι σύγχρονες τεχνολογίες της αρχαιομετρίας και της μεταγενομικής ιστορικών υλικών στην αρχαιολογική έρευνα στη βάση της διεπιστημονικής συνεργασίας. Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 8 με θέμα “Bridging Heritage Stakeholders, Science and Technology” διαπιστώθηκε ότι η συμμετοχή των φορέων διαχείρισης πολιτιστικής κληρονομιάς μαζί με τους φορείς έρευνας, επιστήμης και της τεχνολογίας, καθώς και τους φορείς της βιομηχανίας (βιομηχανία υλικών, κατασκευή, κ.ά.) μπορεί να αποτελέσει μια σταθερή, αποτελεσματική και υγιή βάση για τη διάγνωση, το σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 9 με θέμα “Transdisciplinary dialogue for World Heritage at risk: The exemplary HagiaSophia”, με χαιρετισμό της UNESCO και συμμετοχή εκπροσώπων του ICOM και του ICOMOS συνομολογήθηκε η παραβίαση των διεθνών συμφωνιών με τη

Κατά την τρίτη μέρα εργασιών του Διεθνούς Συνεδρίου TMM_CH, στη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 10 με θέμα «Digital Heritage a holistic approach”, διαπιστώθηκε ότι η ανάγκη για ολιστική προσέγγιση προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω της ψηφιακής τεκμηρίωσης και αναπαράστασης των μνημείων μπορεί σήμερα να αρθρωθεί με κοινή διεπιστημονική γλώσσα με την υποστήριξη και των ψηφιακών μηχανών της τεχνητής νοημοσύνης. Τη συζήτηση συντόνισε ο Δρ. Μαρίνος Ιωαννίδης από το Πανεπιστήμιο της Κύπρου και την Έδρα UNESCO “Digital Cultural Heritage”, και συμμετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, ο Καθηγητής Ανδρέας Γεωργόπουλος από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS, ο Καθηγητής Ευστράτιος Στυλιανίδης από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τη Διεθνή Επιτροπή CIPA Heritage Documentation, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Δημοσθένης Κυριαζής από το Πανεπιστήμο Πειραιώς, ο Δρ. Άγγελος Αμδίτης από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο Καθηγητής Roberto di Giulio από το Πανεπιστήμιο της Ferrara, ο Καθηγητής Ιωάννης Φούντος από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ο Καθηγητής Μιχάλης Ζερβάκης από το Πολυτεχνείο Κρήτης, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Αναστάσιος Δουλάμης από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και ο Αναπληρωτής Καθηγητής Alfredo Ronchi, ο οποίος και συνόψισε τη συζήτηση. Στις Συζητήσεις Στρογγυλής Τραπέζης 11, 12 και 13 με θέματα “Green and blue deal for local and regional Sustainable Development - Revealing and Preserving Cultural and Natural Assets for Isolated Areas Development with Social Participation”, “Sustainable Land Management, Rural and Urban

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

Καθηµερινή ενηµέρωση για το κτίριο, τις κατασκευές, την αρχιτεκτονική και τα υλικά

ο Build είναι το πρώτο συνδροµητικό καθηµερινό ηλεκτρονικό newsletter που αφορά στις κατασκευές, την Αρχιτεκτονική και το Design, το Real Estate και στα σηµαντικότερα επενδυτικά έργα. Παρακολουθεί τις νέες τάσεις στο hospitality, στο retail, στους επαγγελµατικούς χώρους, τα innovative projects σε Ελλάδα και εξωτερικό, αλλά και ειδήσεις που αφορούν στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα. Με ρεπορτάζ, µόνιµες στήλες αρθρογράφους, το Build προσφέρει σφαιρική ενηµέρωση και φιλοδοξεί να αποτελέσει δίαυλο επικοινωνίας και γνωριµίας των επαγγελµατιών του κλάδου.

Θεµατολογία Ειδήσεις από τον κλάδο των κατασκευών, της αρχιτεκτονικής, του design και του real estate n Επενδύσεις και στρατηγικές κινήσεις εταιριών σε Ελλάδα και εξωτερικό n Retail, hospitality, well being, the future of workspace n Βιώσιµη ανάπτυξη n Οικονοµικές ειδήσεις n Προκηρύξεις και διαγωνισµοί n Market news από διεθνείς αγορές n Consumer insights n Ηµερολόγιο όλων των εκθέσεων, των διοργανώσεων και των συνεδρίων n

Περιεχόµενο: Σπύρος Πιστικός Τ: 210 661 7777 (εσωτ. 289), E: spistikos@boussias.com Εµπορικό: Ματίνα ∆ηµητριάδου, T: 210-66.17.777 (εσωτ. 331) E: mdimitriadou@boussias.com Συνδροµές: Βίκυ Θεοδωρίδου, T: 210-66.17.777 (εσωτ. 101) E: vtheodoridou@boussias.com

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

CONSTRUCTION |

EVENTS Development through Preserving” και “Historic cities and centers: New Reuse and preservation strategies applying Circular Economy” αντίστοιχα, διαπιστώθηκε ότι για να μπορεί να υλοποιηθεί η πράσινη και γαλάζια συμφωνία για την αειφόρο τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη είναι απαραίτητη η αξιοποίηση των πολιτιστικών και φυσικών πόρων και μάλιστα με εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας, ώστε η επανάχρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς να δημιουργεί πρόσοδο, που με τη σειρά του θα συμβάλει στη διατήρηση και προστασία. «Η κυκλική οικονομία όπως τέθηκε στο συνέδριο είχε ευρύτερη σημασία και έννοια από αυτήν που αντιστοιχεί στην επανάχρηση των υλικών. Η επανάχρηση των υλικών αποτελεί ένα μικρό τμήμα μόνο. Η κυκλική οικονομία στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς συνδέεται με την εισαγωγή μιας στρατηγικής επανάχρησης ιστορικών κτιρίων και τόπων με τέτοιο τρόπο που να δημιουργεί πρόσοδο αλλά και να είναι συμβατή με τον χαρακτήρα και τις αξίες της πολιτιστικής κληρονομιάς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να δημιουργούνται κεφάλαια στο πεδίο της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δηλαδή πρόσοδος και το κεφάλαιο

62 | C O N S T R U C T I O N

που να μπορεί να επενδυθεί να μπορεί να προστατεύσει την πολιτιστική κληρονομιά. Η κυκλική οικονομία συζητήθηκε έντονα στο πεδίο των ιστορικών πόλεων, με τη σύμβουλο του γενικού γραμματέα του διεθνούς οργανισμού των ιστορικών πόλεων, η κυρία Αμναϊδη, ενώ στο επίκεντρο τέθηκε η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου η οποία αποτέλεσε υπόδειγμα σύμπραξης τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής διοίκησης, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του Παγκόσμιου Οργανισμού, που σήμερα αριθμεί 400 πόλεις», σχολίασε η κυρία Μοροπούλου. Τη Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 14 με θέμα “Recapturing the World in Crisis through Culture” συντόνισε ο δημοσιογράφος Παύλος Τσίμας, και συμμετείχαν ο Καθηγητής Παναγιώτης Ροϊλός από το Πανεπιστήμιο του Harvard, η Πρόεδρος του Συνεδρίου, Καθηγήτρια Τώνια Μοροπούλου, η Πρόεδρος της Cultural Heritage Finance Alliance CHiFA, Bonnie Burnham, ο Δρ. Σπύρος Παππάς, Δικηγόρος Ευρωπαϊκών Θεμάτων, ο Δρ. Fredrik Hiebert από τη National Geographic Society, ο Επίκουρος Καθηγητής Pieter de Vries από την Ευρωπαϊκή Ένωση Εκπαίδευσης Μηχανικών SEFI, o Αντικυβερνήτης της AHEPA Hellas, Χρήστος Καραπιπέρης, ο Αναπλη-

ρωτής Καθηγητής Κώστας Θεολόγου από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και η Σοφία Ελίζα Μπουράτση, Θεωρητικός Τέχνης και Σύμβουλος Πολιτιστικών Πολιτικών, η οποία και συνόψισε τη συζήτηση. Στη καταληκτική Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης Panel 14 με θέμα “Recapturing the World in Crisis through Culture” επισημάνθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει συμπεριλάβει στο πρόγραμμα ανασυγκρότησης τη χρηματοδότηση των Ταμείων της Εκπαίδευσης και του Πολιτισμού. Όμως από όλους τους μετέχοντες διαπιστώθηκε η ανάγκη «επαναπροσδιορισμού της Ταυτότητας του Κόσμου σε κρίση, μέσα από τον Πολιτισμό», οι μεγάλες δυνατότητες που ανέδειξε πολύπλευρα το 2ο Διεθνές Συνέδριο TMM_CH στην κατεύθυνση αυτή και τελικά πως η μεγάλη δυναμική του Πολιτισμού μπορεί να δώσει το έναυσμα της Επανεκκίνησης. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η υπογράμμιση ότι η κατακερματισμένη κοινωνία και ο άνθρωπος της κρίσης, μπορούν να ξαναβρούν την ενότητα και το νόημά τους αποκαθιστώντας την ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, αλλά και τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα από τον Πολιτισμό που έτσι επαναπροσδιορίζει την ταυτότητα του κόσμου σε κρίση. ■

ΜΑΡΤΙΟΣ 2022

ΠΥΡΑΝΤΟΧΑ ΥΛΙΚΑ ΣΦΡΑΓΙΣΗΣ Κατασκευαστικών αρμών & σημείων διέλευσης

Πλήρης και πιστοποιημένη σειρά προϊόντων παθητικής πυροπροστασίας Η Knauf FireWin είναι μία νέα πλήρης και πιστοποιημένη σειρά υλικών, εγκεκριμένη για παθητική πυροπροστασία κατασκευαστικών αρμών, καθώς και σημείων διέλευσης σωληνώσεων, αεραγωγών και καλωδίων μεταξύ πυροδιαμερισμάτων. Η ορθή χρήση των υλικών πυροσφράγισης Knauf FireWin συμβάλλει στη μείωση της εξάπλωσης της φωτιάς, της θερμότητας και του καπνού περιορίζοντας αποτελεσματικά την πιθανότητα επέκτασης μίας πυρκαγιάς από το σημείο εκκίνησης σε άλλους χώρους του κτιρίου. KNAUF ΓΥΨΟΠΟΙΙΑ ΑΒΕΕ Ευριπίδου 10, Καλλιθέα • Τηλ.: 210 9310567 • Fax: 210 9310568 • knauf@knauf.gr • www.knauf.gr

Μ Α Ρ Τ Ι Ο Σ 2 0 2 2 | Τ Ε Υ ΧΟ Σ 14

T I M H : 9€ | I S SN : 2 7 32 - 69 50

Η κατασκευή του ΚΠΙΣΝ ως πεδίο μάθησης Μ Ι Χ Α Ή Λ Δ Α Κ Τ ΥΛ Ί Δ Η Σ : Υ Π Ε Ρ Σ Υ Γ Κ Έ Ν Τ Ρ Ω Σ Η Έ Ρ Γ Ω Ν Μ Ε ΓΆ Λ Ω Ν Π Ρ ΟΫ Π ΟΛΟ Γ Ι Σ Μ Ώ Ν 1 2 ΤΟ ΜΕΕΚ ΣΤΟ ΕΠΊΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΣΦΆΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΡΓΟΤΑΞΊΩΝ 22 Τ Η Λ Έ Μ Α Χ Ο Σ Π Α Π Α Γ Ε ΡΆ Σ Ι Μ Ο Σ : Α Ν Υ Ψ Ω Τ Ι Κ Έ Σ Ε Ρ ΓΑ Σ Ί Ε Σ Σ Τ Ο Ε Ρ Γ Ο ΤΆ Ξ Ι Ο 2 7 ΑΙΣΙΟΔΟΞΊΑ ΚΑΙ… ΑΒΕΒΑΙΌΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΈΣ ΔΙΕΘΝΏΣ 40