Σελφ Σέρβις Τεύχος 531

Απορίες

Τα νέα της ελληνικής αγοράς

Τα διεθνή νέα

Η εικόνα του κλάδου των σούπερ μάρκετ το 2021 20 Ένα «καλάθι νοικοκυριού» μα τι καλάθι! 22 Νέο κύμα ανατιμήσεων ως τις γιορτές 24 Τα ψώνια δεν μειώθηκαν αισθητά σε όγκο

26 Πότε θα ολοκληρωθεί η εξαγορά της Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες

27 Πώς εφαρμόζεται η συμφωνία Μασούτης-SYNKA

28 Ο ΕΛΟΜΑΣ επαναπροσδιορίζεται

συνέντευξη

30 Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, Υπουργείο Ανάπτυξης Απαιτείται η περαιτέρω απελευθέρωσης της αγοράς

34 Ιωάννης Σμαρνάκης, ΠΕΤΕΤ Νέο παραγωγικό μοντέλο για ασφαλή και επαρκή τρόφιμα

ρεπορτάζ 38 Σήμανση τροφίμων: Μετά το Nutri-Score τι; 42 SIAL Paris 2022: Περισσότερος χώρος στο ράφι με cross-selling και συνέργειες 46 Eνέργεια και μεταποίηση: Δεν αρκούν τα φωτοβολταϊκά για να φέρουν την άνοιξη 50 Συσκευασμένο ψωμί: Ανοδική πορεία σε πείσμα της κρίσης

στασιμότητα ή ύφεση και στη μέση ανάπτυξη! 64 Οικονομικοί δείκτες 66 Οι δείκτες της αγοράς από την IRI

επικοινωνία 72 «το Μάννα» Τσατσαρωνάκη Νέα τηλεοπτική και digital καμπάνια για “το Μάννα” Τσατσαρωνάκη Ήπειρος: «Φυσικά γλυκές» το νέο μήνυμα για τις Ζεμύθα Protein Bars 73 Alpiland: Digital καμπάνια που αξιοποιεί την τεχνική ASMR Alpiland: Νέα τηλεοπτική καμπάνια για τα Φαρίν απ

νέα προϊόντα

Η εικόνα του κλάδου των σούπερ μάρκετ το 2021 Οι 34 επιχειρήσεις του δείγματος της ετήσιας έκδοσης «Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ 2022» είχαν πέρυσι πωλήσεις αξίας 10,11 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 237,97 εκατ. ευρώ ή κατά 2,41% συγκριτικά με το 2020. Οι δέκα μεγάλοι του κλάδου εμφάνισαν προ φόρων κέρδη 195,65 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 16,91% συγκριτικά με το 2020… σελ. 16-19

20-21

να χάσουν μερίδιο αγοράς και να γράψουν μεγαλύτερες απώλειες στο μέλλον από τα πρόσκαιρα κέρδη του σήμερα, τονίζει ο Γ.Γ. Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή. σελ. 30-32

ΑΒ: Επέκταση

συνεργασίας με Wolt και διακρίσεις

Σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα, Βόλο, Ηράκλειο και Χανιά (πλην Αθήνας που ήδη λειτουργούσε) είναι διαθέσιμη η υπηρε σία online delivery, μετά την επέκταση της συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ Wolt και ΑΒ Βασιλόπουλος, ενώ ενισχύονται και οι υπηρεσίες της εφαρμογής της Wolt με 5.000 διαθέσιμους κωδικούς προϊόντων όλων των κατηγοριών από τα ΑΒ. Τα προ ϊόντα διατίθενται στις ίδιες τιμές με των φυσικών καταστημάτων της αλυσίδας, ενώ ισχύουν ειδικές προσφορές για τους χρήστες της εφαρμογής. Οι πληρωμές γίνονται με κάρτα ή μετρητά. Εξάλλου, μέσω του προγράμματος «Προσφέρω» η P&G και η ΑΒ πραγματοποίησαν για πέμπτη συνεχή χρονιά παράκτιους και υποβρύχιους καθαρισμούς σε Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Σποράδες, Θεσσαλονίκη και Πελοπόννησο, σε συνεργασία με την περιβαλλοντική οργάνωση iSea. Ακόμη, στο πλαίσιο της επιβράβευσης των ανθρώπων του δυναμικού της, η αλυσίδα διακρίθηκε στα HR Awards 2022 για την «Ακαδημία Κουλτούρας της ΑΒ Βασιλόπουλος», ενώ έλαβε μοναδική τιμητική διάκριση από τον Ελληνικό Οργανισμό Εργασιακής Άθλησης και Υγείας ως η εταιρεία με τις περισσότερες συμμετοχές εργαζομένων στις διοργανώσεις του οργανισμού.

Μασούτης: Πιστοποίηση «Zero Waste To Landfill»

Η πιστοποίηση «Zero Waste To Landfill (ZWTLEU1)» αποδόθηκε στην Μασούτης για την αποτελεσματι κή διαχείριση των αποβλήτων της, στο πλαίσιο του μετασχηματισμού της βάσει ενός βιώ σιμου μοντέλου ανάπτυξης. Η πιστοποίηση αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων που δεν καταλήγουν σε χωματερές για υγειονομική ταφή, αλλά κατευθύνονται προς αξιοποίηση. Σημειώνεται ότι το 91% των αποβλήτων του logistics center της αλυσίδας επαναχρησιμο ποιούνται, ανακυκλώνονται ή κομποστοποι ούνται. Στα πλεονεκτήματα της βιώσιμης διαχείρισης εντάσσονται η μειωμένη επι βάρυνση του περιβάλλοντος, η μεγαλύτερη ασφάλεια του εφοδιασμού πρώτων υλών, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, η τόνωση της καινοτομίας, η προώθηση της οικονο μικής ανάπτυξης και η δημιουργία θέσεων εργασίας.

Ακαδημία Κρητικός Με στόχο τη διαρκή αναβάθμιση των προσόντων των στελεχών της και της εμπειρίας των πελατών της, η ΑΝΕΔΗΚ εγκαινίασε την πρωτοβουλία «Ακαδημία Κρη τικός», έναν ενδοεταιρικό εκπαιδευτικό φορέα, επιφορτισμένο με την καλλιέργεια ενιαίας εται ρικής κουλτούρας στο προσωπικό της εταιρείας, σε ό,τι αφορά την εξυπηρέτηση των πελατών, την ενίσχυση του πνεύματος συνεργασίας των εργαζομένων και ανάπτυξης της πρωτοβουλίας τους. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης καλύπτει τριάντα διαφορετικές θεματικές ενότητες, σε οκτώ διαφορετικούς κύκλους σχετικούς με την ανάπτυξη των δεξιοτήτων διοίκησης και την ηγεσία. Την υλοποίηση του προγράμματος της Ακαδημίας Κρητικός ανέλαβε η Hatzi Filax Group. Εξασθένησε η ελληνική αγορά μπίρας λόγω πανδημίας Οι επιπτώσεις των μέτρων για την αντιμε τώπιση της πανδημίας εξακολουθούν να επηρεάζουν την εγχώρια αγορά μπίρας. Σύμφωνα με κλαδική μελέτη της ICAP CRIF, η κατανάλωση ζύθου δεν έχει αγγίξει ακόμη το προ πανδημίας επίπεδο, αφού το 2021 ήταν μειωμένη κατά 11% συγκριτικά με το 2019. Το 2020 αντίστοιχα η κατανάλωση μειώθηκε περίπου κατά 23% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, λόγω της επιβολής του μέτρου αναστολής της λειτουργίας των καταστημάτων της «κρύας» αγοράς και της ραγδαίας μείωσης των τουριστικών αφίξε ων (-76,5% 2020/2019). Στον αντίποδα, η ποσότητα που διοχετεύθηκε στη «ζεστή» αγορά αυξήθηκε χάρη στην άνοδο της κατ’ οίκον κατανάλωσης. Το 2021 η πραγματική κατανάλωση μπίρας εκτιμάται ότι ενισχύθηκε κατά 15,5%, σε σχέση με το 2020.

ΑΠΕ προέρ χεται από την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών στην οροφή του και το 56% από την Protergia. Η αλυσίδα έχει λάβει τη σχετική πιστοποίηση και για τα 229 καταστήματα της. Επιπλέον, στο θεσμό βραβείων Content Marketing Awards 2022, η Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού της αλυσίδας κατέκτησε συνολικά επτά βραβεία (τρία gold, δυο silver και δυο bronze). Ακόμη, στο θεσμό των HR Awards 2022, η Lidl κατέκτησε συνολικά 15 βραβεία, καθώς και τη μεγαλύτερη διάκριση των εν λόγω βραβείων δηλαδή την ανάδειξή της σε «HR Team of the Year».

Ανακαινισμένα My market σε Νέα Σμύρνη και Αιγάλεω Δύο από τα μεγαλύτερα καταστήματα του δικτύου των My market ανακαινίστη καν και τέθηκαν εκ νέου σε λειτουργία. Πρόκειται για το κατάστημα της οδού Βενιζέλου στη Νέα Σμύρνη και αυτό της οδού Λιούμη στο Αιγάλεω. Τα εν λόγω καταστήματα έχουν αναβαθμιστεί ενερ γειακά και έχουν ανασχεδιαστεί

βελτιωθεί

της περιοχής.

Σε ποιους δίνουν ανοικτή πρόσβαση στα δεδομένα τους ΑΒ και My market

Βιολογικό Χωριό: 14 χρόνια λειτουργίας

Με επιπλέον πόντους στους κατόχους του προ γράμματος πιστότητας «Green card» η αλυσίδα βιολογικών προϊόντων «Βιολογικό Χωριό» εορ τάζει τα 14 χρόνια λειτουργίας της. Συγκεκρι μένα, οι καταναλωτές έλαβαν διπλούς πόντους από τις αγορές τους στα 26 καταστήματα του δικτύου από τις 7 έως και τις 19 Νοεμβρίου. Η αλυσίδα συνεχίζει την επέκταση του δικτύου της, διαθέτει e-shop και τη δική της σειρά ιδιωτικής ετικέτας (PL) βιολογικών προϊόντων, τα «Green Village» η οποία εμπλουτίζεται

Έρευνα Cookpad: Έτσι μαγειρεύουν πλέον οι Έλληνες

NielsenIQ: Ανεβαίνουν τα PL και τα μικρά καταστήματα Στο 14,4% ανήλθε το μερίδιο σε αξία των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (εξαιρουμένου του discount καναλιού) στο ενιάμηνο από την έναρξη του έτους ως τις 2 Οκτωβρίου, σύμφωνα με την NielsenIQ για, παρότι στο μεταξύ ενισχύθηκε η προωθητική ένταση των επώνυμων προϊόντων, την οποία η εταιρεία προσδιορίζει στο 66,5% επί του συνόλου των FMCG που διατίθενται από την οργανωμένη λιανική. Κατά τη NielsenIQ τη μεγαλύτερη ανάπτυξη πω λήσεων, της τάξης του 5,7%, παρουσίασαν τα μικρότερα σούπερ μάρκετ (έκτασης 100-400τμ) και οι περιφέρειες Κρήτης και Πελοποννήσου, με ποσοστά 7,4% και 6,8% αντίστοιχα. Στο ενιάμηνο οι συνολικές πωλήσεις τροφίμων από τις επιχειρήσεις του κλάδου ενισχύθηκαν κατά 4,6% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, αλλά επειδή οι τεμαχιακές πωλήσεις μειώθηκαν, η άνοδος προφανώς συνδέεται με τις συνεχείς ανατιμήσεις.

Ενδιαφέροντα πορίσματα για τις μαγειρικές συνήθειες των Ελλήνων ανέδειξε η σχετική έρευνα της παγκόσμιας πλατφόρμας συ νταγών Cookpad, που διενεργήθηκε από κοινού με την Gallup. H έρευνα διεξήχθη στο πλαίσιο της παγκόσμιας έρευνα της Gallup (Gallup World Poll) το 2021, σε αντι προσωπευτικά δείγματα σε εθνικό επίπεδο, ανθρώπων ηλικίας άνω των 15 ετών, σε 160 χώρες. Σύμφωνα με τον τέταρτο ετήσιο Πα γκόσμιο Δείκτη Μαγειρικής της έρευνας, οι Έλληνες τρώνε 9,1 σπιτικά γεύματα κάθε εβδομάδα σε σύνολο 14 γευμάτων (μεσημε ριανών και βραδινών), σχεδόν ισάριθμα με τον παγκόσμιο μέσο όρο (9,8 γεύματα). Κατά την έρευνα, σε μια μέση εβδομάδα κατά το 30% οι Έλληνες δεν μαγειρεύουν στο σπίτι το μεσημεριανό τους, ενώ οι περισσότεροι απ’ τους διαμένοντες σε αστικά κέντρα μα γειρεύουν το μεσημεριανό τους στο σπίτι (3,3 γεύματα/βδομάδα) σε αντίθεση με τους κατοίκους αγροτικών περιοχών (2,9 γεύμα τα/βδομάδα). Οι πληθυσμιακές ομάδες με τα χαμηλότερα εισοδήματα μαγειρεύουν περισσότερο στο σπίτι συγκριτικά με τις πιο εύπορες, ενώ αύξηση 26% καταγράφη κε, συγκριτικά με την αντίστοιχη έρευνα του 2018, όσων δηλώνουν ότι επιλέγουν την ετοιμασία γευμάτων στο σπίτι λόγω οικο νομικής δυσπραγίας. Ανατροπή της τάσης συμβαίνει στην περίπτωση του βραδινού γεύματος, αφού όσοι ανήκουν σε υψηλές εισοδηματικές κατηγορίες μαγειρεύουν πε ρισσότερα βραδινά γεύματα στο σπίτι (2,5 γεύματα/βδομάδα) και μάλιστα το ποσοστό έχει αυξηθεί κατά 50% σε σχέση με το 2018.

εταιρείες μεγάλου μεγέθους καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης. Όπως εκτιμάται, το 2022 η εγχώρια κατανάλωση των τυποποιημένων μπισκότων, κρουασάν και αλμυρών σνακ θα παρουσιάσει άνοδο της τάξης του 2%.

εθνικές αλυσίδες λιανικής, ενώ συμμετείχε στη διεθνή έκθεση SIAL 2022, όπου παρουσίασε την πλήρη γκάμα των προϊόντων της: Κατεψυγμένα ψάρια και θαλασσινά και έτοιμα γεύματα με ψάρια και θαλασσινά, βασισμένα στην ελληνική γαστρονομία.

Κρι Κρι: Mε Greek Frozen Yogurt σε Ασία και Μέση Ανατολή

σε όλες τις συσκευασίες των προϊόντων της υιοθετεί η Coca-Cola Τρία Έψιλον, τα οποία εφάρμοσε αρχικά στο προϊοντικό χαρτοφυλά κιο χυμών των brands Amita, Amita Motion και Frulite. Εντός του 2023 τα νέα καπάκια θα μπουν στο σύνολο των συσκευασιών των προϊόντων της εταιρείας, η οποία έτσι εφαρ μόζει τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία αρκετά νωρίτερα από το 2024, οπότε προβλέπεται η υποχρεωτικότητα του μέτρου. Περισσότερα από 256 εκατομμύρια καπάκια θα είναι μη αποσπώμενα και θα μπορούν να συλλεχθούν και να ανακυκλωθούν μαζί με τη συσκευασία, συμβάλλοντας στην ανακύκλωση 636 τόνων πλαστικού.

Πλώρη για τις μεγάλες αγορές της Ασίας και της Μέσης Ανατολής βάζει η σερραϊκή γαλακτοβιομηχανία Κρι Κρι. Μεταξύ των χωρών-στόχων είναι η Ιαπωνία, η Κίνα, η Ταϊβάν και η Σιγκαπούρη, ενώ επιδιώκει την ενίσχυση της παρουσίας της σε αγο ρές της Μέσης Ανατολής, όπως το Ισρα ήλ, τα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία. Στο πλαίσιο αυτό, συμμετείχε στη διεθνή έκθεση SIAL 2022 (15-19 Οκτω βρίου), όπου τα στελέχη της πραγματοποί ησαν περισσότερες από εκατό επαφές με εταίρους των προαναφερόμενων αγορών. Τα Super Spoon High Protein και το Greek Frozen Yogurt της εταιρείας ήταν το επί κεντρο των συζητήσεων. Σημειώνεται ότι οι πωλήσεις κωδικών Greek Frozen Yogurt στην Ιταλία μέσα σε ένα χρόνο ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο τεμάχια.

διακίνησης των προϊόντων, με ειδικά σχεδιασμένους ταινιοδρόμους και σύστημα κενού για την συγκράτηση και

Την

διεθνώς. Με τις προϊοντικές σειρές Bunge ProCuisine και Vesto, η Bunge απευθύνεται τόσο στην αγορά της Ho.Re.Ca, όσο και στη λιανική. Επιπλέον, η σειρά Vesto διαθέτει και

Η Danone Ελλάδος στην πρωτοβουλία «Planet Pledge» Στην πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ομοσπον δίας Διαφημιζομένων (WFA) «Planet Pledge» συμμετέχει η Danone. Στόχος της πρωτοβου λίας είναι να κάνει το marketing κινητήρια δύναμη για την αντιμετώπιση των μεγάλων περιβαλλοντικών θεμάτων του πλανήτη. Οι φορείς (partners) και οι εταιρείες (signatories) που στηρίζουν την «Planet Pledge» δεσμεύο νται να σχεδιάζουν και να προωθούν

με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία (ΕΑΕ) πρόγραμμα δωρεάν μαστο γραφικών ελέγχων σε περιοχές της Ελλάδας όπου δρα στηριοποιούνται οι εταιρείες-μέλη της. Ο προληπτικός έλεγχος έγινε με κινητό μαστογράφο της ΕΑΕ και απευ θυνόταν πρωτίστως στις γυναίκες που εργάζονται στις τοπικές μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας κι όχι μόνο σε αυτές. Επιπλέον η ΕΛΟΠΥ διοργάνωσε κολυμβητική-γαστρο νομική εκδήλωση στην Κάρυστο της Εύβοιας, με σκοπό την ανάδειξη τόσο της καθαρότητας και διαύγειας των νερών στα οποία εκτρέφονται τα ψάρια της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας, όσο και η φρεσκάδα, η γεύση και η υψηλή ποιότητά τους.

ΕΖΑ: Νέος CEO ο κ. Νικήτας Ασπιώτης Καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου στην Ελληνική Ζυθοποιία Αταλάντης ανέλα βε ο κ. Νικήτας Ασπιώτης στη θέση του απερχόμενου CEO, κ. Τζώρτζη Κανακάρη, ο οποίος θα παραμείνει στο Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας ως μη εκτελεστι κό μέλος της. Εξάλλου, η ΕΖΑ διακρίθη κε με bronze βραβείο στα Manufacturing Excellence Awards 2022. Τη διάκριση απέσπασε για τη νέα μονάδα παραγω γής μπίρας χωρίς αλκοόλ. Η βράβευση πραγματοποιήθηκε την 1η Νοεμβρίου στο Sofitel Athens Airport.

στον κόσμο στις κατηγο ρίες τους. Τα μέλη της κριτικής επιτροπής δοκίμασαν 4.000 διαφορετικά τυριά από σαράντα χώρες και βράβευσαν τα καλύτερα ανά κατηγορία σε γεύση, υφή και αρώματα.

Mondelēz: Επένδυση ενός δισ. δολαρίων για βιώσιμη παραγωγή κακάο Σε συνολική επένδυση ενός δισεκατομ μυρίου δολαρίων ως το 2030 προχωρά η Mondelez International για την υποστήρι ξη της βιώσιμης παραγωγής κακάο, μέσω του προγράμματος Cocoa Life η Mondelez. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην καταπο λέμηση των συστημικών προκλήσεων για το περιβάλλον και την ανάδειξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων στις περιοχές της καλλιέργειας και παραγωγής του προ ϊόντος. Η εταιρεία επιδιώκει να συνάψει συνεργασίες με περίπου 300.000 καλλιερ γητές έως το 2030. Το Cocoa Life ξεκίνησε το 2012 και ήδη έχουν ενταχθεί σε αυτό περισσότεροι από 200.000 καλλιεργητές. Μεταξύ των βασικών του στόχων είναι η αύξηση των καθαρών

Λουξ: Με τα λουξ free το «παρών» στις διεθνείς αγορές Το αναψυκτικό λουξ free, χωρίς προσθήκη ζάχαρης, χωρίς συ ντηρητικά, χωρίς ανθρακικό, μόνο με φυσικά γλυκαντικά πα ρουσίασε η Λουξ στην διεθνή έκθεση SIAL. Το προϊόν πληροί τα νέα διεθνή καταναλωτικά ζητούμενα σχετικά με τη μείωση της ζάχαρης στα ποτά και τα αναψυκτικά. Επιπλέον, το διεθνές κοινό γνώρισε τη νέα σειρά

Στήριξη σχολείων

ακριτικές περιοχές Βιβλιοθήκες, βιβλία λογοτεχνίας και γραφική ύλη για μαθητές προσέφερε η Αφοί Χαΐτογλου σε 16 σχολεία απομακρυσμένων περιοχών όλης της Ελλάδας. Η προ σφορά ήταν αποτέλεσμα της φετινής ενέργειας του Μα κεδονικού Χαλβά, μέσω της ιστοσελίδας tonimatisagapis. gr, με την οποία έδωσε την ευκαιρία στο κοινό να στηρίξει τις ακριτικές εκπαιδευτικές δομές, μέσω της συμμετοχής του σε διαγωνισμό και κλήρωση προϊόντων του.

ΙΚΕΑ: Διάθεση τροφίμων ειδικά για τα Χριστούγεννα

Συμπληρώνοντας την γκάμα προϊόντων σπιτιού και διακόσμησης που λανσάρει για τα Χριστούγεννα, η ΙΚΕΑ (όμιλος Fourlis) προσφέρει σειρά προϊόντων τροφίμων και ποτών ειδικά για την εορ ταστική περίοδο. Σε αυτά συγκαταλέ γονται παραδοσιακές και πιο σύγχρονες συνταγές όπως το ζεστό ποτό φρούτων Vintersaga, καραμέλες επικαλυμμένες με σοκολάτα, marshmallow, μπισκότα τζί ντζερ σε γιορτινά σχήματα και σπιτάκια από μπισκότα τζίντζερ, που μπορούν να διακοσμήσουν οι ίδιοι καταναλωτές.

την συνεχή άνοδο των πωλήσεων έτοιμων γευμάτων στα σούπερ μάρκετ και σε άλλα κανάλια διανομής, ο σεφ Λάμπρος Βακιά ρος και ο πρώην μπασκετμπολίστας Θοδωρής Παπαλουκάς δημιούργησαν την υπηρεσία έτοι μων γευμάτων meallion. Η εταιρεία παράγει και διανέμει έτοιμα γεύματα, που χρειάζονται απλά αναθέρμανση δυο λεπτών σε φούρνο μικροκυ μάτων ή είκοσι σε οικιακό φούρνο. Μεταξύ των προμηθευτών πρώτων υλών της εταιρείας είναι η Πίνδος (κοτόπουλα ελευθέρας βοσκής), η Νασόπουλος (κρέατα) και η Agrino (ρύζι-όσπρια). Οι συσκευασίες που χρησιμοποιεί είναι 100% ανακυκλώσιμες και με 90% λιγότερο πλαστικό

σχέση με τις

συσκευασίες.

Η τελετή απονομής έγινε στις Νοεμβρίου στο International Convention Centre Wales στο Newport της Ουαλίας.

Mantis: Στο Athens Bar Show 2022 Με το πλήρες portfolio των προϊόντων της, που περιλαμβάνουν αλκοολούχα υψηλών βαθμών, αποστάγματα και το φυσικό με ταλλικό νερό από τα Καρπάθια όρη, Aqua Carpatica, του οποίου η Mantis Group είναι αποκλειστικός διανομέας στην Ελλάδα, βρέθηκε η εταιρεία στο φετινό Athens Bar Show στην Τεχνόπολη στο Γκάζι, στις 8 και 9 Νοεμβρίου. Ιδιαίτερη θέση στο περίπτε ρο κατείχαν τέσσερα αποστάγματα από την σειρά Mantis Greek Spirits Collection - Majuni, Stichion, Kentri και το Τσίπουρο Καλαϊτζή, για τα οποία έγινε και γευστική δοκιμή.

αγοράς των σούπερ μάρκετ έχει μο νοπωλήσει το ενδιαφέρον του κλαδικού, του οικονομικού –κι όχι μόνο– Τύπου των ΗΠΑ. Η αρμόδια υπηρεσία για θέματα ανταγωνι σμού της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορί ου (Federal Trade Commission-FTC) εξετάζει εξονυχιστικά κάθε λεπτομέρεια της συμφωνίας πριν αποφανθεί, δίνοντας ή όχι το «πράσινο φως» για την υλοποίηση της. Ωστόσο, φαίνεται πως το πολυσυζητημένο deal των The Kroger Co. και Albertsons Cos., ύψους 24,6 δισεκατομ μυρίων δολαρίων οδεύει στην ολοκλήρωσή του, αλλάζοντας τα δεδομένα στην αγορά των ΗΠΑ. Σύμφωνα με την εταιρεία έρευνας αγο ράς Numerator, με την εξαγορά της Albertsons, η Kroger θα διευρύνει την βάση των πελατών της σε περίπου 85 εκατομμύρια νοικοκυριά από σχεδόν 65 εκατ. σήμερα, ήτοι οι δύο στους τρεις καταναλωτές των ΗΠΑ θα είναι πελάτες της. Κατά τους αναλυτές της Wall Street, που

επικαλείται τo Supermarket News, η νέα εται ρεία θα αποκτήσει πανίσχυρα ανταγωνιστικά

πλεονεκτήματα έναντι μεγάλων αντιπάλων της όπως η Walmart και η Amazon, επωφελούμενη από τις οικονομίες κλίμακος σε όλα τα επίπεδα δραστηριοτήτων, εξασφαλίζοντας έτσι χαμη λότερες τιμές στους πελάτες της, ενίσχυση του στελεχιακού δυναμικού της, της διαπραγμα τευτικής της θέσης έναντι των προμηθευτών, καθώς και ένα σημαντικό αποθεματικό για omnichannel επενδύσεις. Και στον ψηφιακό κόσμο η νέα εταιρεία θα αποτελέσει πανίσχυρο «παίκτη», κεφαλαιοποιώντας τόσο τις υποδομές που δημιούργησε η Kroger, σε συνεργασία με την Ocado Group για την εξυπηρέτηση των online παραγγελιών, όσο και το δίκτυο delivery που είχε στήσει η Albertsons, σε συνεργασία με εταιρείες όπως οι Instacart, DoorDash και Uber Eats, συνέργειες που οδήγησαν το μερίδιο της αλυσίδας στο e-commerce σε τριπλασι ασμό μέσα σε ένα μόλις χρόνο (Σεπτέμβριος

2021/Σεπτέμβριος 2022). Η συγχώνευση θα δημιουργήσει την ευρύτερη και πιο πολυσυλ λεκτική πελατειακή βάση έναντι κάθε άλλης εταιρείας της αγοράς του grocery (online και φυσικά καταστήματα), καθώς το δίκτυο των φυσικών καταστημάτων της θα πλησιάσει τα 5.000, ισχυροποιώντας την παρουσία της σε αστικές περιοχές, όπου οι πελάτες τείνουν να έχουν μικρότερα καλάθια από άποψη όγκου αλλά πάνε συχνότερα για ψώνια, καθώς και στη Δυτική Ακτή όπου βρίσκονται κατά πλειο νότητα οι καταναλωτές με την υψηλότερη κατά κεφαλή δαπάνη και ψωνίζουν συγκριτικά τα περισσότερα premium προϊόντα. Η «υπερεταιρεία»

Kroger-Albertsons

Έσοδα 2021 (αθροιστικά) 210 δισ. δολάρια Καθαρά κέρδη 2021 (αθροιστικά) 3,3 δισ. δολάρια

EBITDA 2021 (αθροιστικά, προ φόρων κλπ) 11,6 δισ. δολάρια Σύνολο καταστημάτων 4.996 Κέντρα διανομής 66 Παραγωγικές μονάδες 52 Πρατήρια καυσίμων 2.015 Προμηθευτές >710.000 Φαρμακεία 3.972 Πηγή στοιχείων: Supermarket news, The Grocer, WSJ

τών, ζεστά και κρύα έτοιμα γεύματα καθώς και «γωνίες»

Aldi:

εφόσον το επιθυμούν, χάρτινη συσκευασία για το ψωμί που αγοράζουν. Άλλα προϊόντα που διατίθενται από τα τμήματα αρτοποιίας εντός των καταστημάτων της αλυσίδας, όπως ντόνατς ή κρουασάν, θα πωλού νται σε χάρτινες, πλήρως ανακυκλώσιμες συσκευασίες. Η πρωτοβουλία αυτή της εταιρείας εντάσσεται στην περιβαλλοντική στρατηγική της, που ενθαρρύνει

χρησιμοποιούν

δυνατόν λιγότερα υλικά συσκευασίας και να ανακυκλώνουν κάθε ανακυκλώσιμο υλικό. Ταυτόχρονα, η αλυσίδα ανακοίνωσε, σύμφωνα με το BBC, αύξηση του κόστους των προϊόντων της σειράς έτοιμων γευμάτων που διαθέτει κατά 0,40 λίρες (από τις 3 λίρες στις 3,40 για τους δικαιούχους του προγράμματος πιστότητας πελατών και από 3,50 λίρες σε 3,90 για όλους τους άλλους) εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων.

εργαζομένων στην εμμηνόπαυση Ένα νέο πρόγραμμα εκπαίδευσης σε στελέχη της που βρίσκονται σε διοικητικές θέσεις ανακοίνωσε η Aldi. Το δυναμικό των προ ϊσταμένων διευθύνσεων και τμημάτων θα εκπαιδευτεί σχετικά με το πώς μπορεί να προσφέρει υποστήριξη σε συναδέλφους-υ φιστάμενες με συμπτώματα εμμηνόπαυσης. Μεταξύ των μέτρων υποστήριξης προβλέ πεται και ειδική άδεια μετ’ αποδοχών για τις ημέρες που τα συμπτώματα δυσκολεύουν τις υπαλλήλους στην εργασία τους. Πέρυσι η αλυσίδα είχε εκδώσει έναν οδηγό ευημερίας εργαζομένων, ο οποίος περιείχε πληροφο ρίες για την αναγνώριση των συμπτωμάτων και τους τρόπους αντιμετώπισης των ειδι κών αναγκών εργαζομένων που βρίσκονται στη φάση της εμμηνόπαυσης, με στόχο τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος για τις ίδιες αλλά και τους συναδέλφους τους. Η απόφαση της Aldi ήρθε λίγο μετά την ανακοίνωση της Tesco ότι όσες εργα ζόμενες αντιμετωπίζουν έντονα συμπτώ ματα εμμηνόπαυσης θα λαμβάνουν ημέρες αδείας, πλέον των τυπικών ημερών άδειας ασθενείας.

καθώς

μι

εκμεταλλευόμενες

αύξηση των πωλήσεων, της ρευστότητας και της κερδοφορίας, δημιουργούν αισιοδοξία ως

Η εικόνα του κλάδου των σούπερ μάρκετ το 2021 Σύμφωνα με το γενικό συμπέρασμα της ετήσιας έκδοσής μας «Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ 2022», της οποίας αναδημοσιεύουμε μέρος της γενικής ανάλυσης για την πορεία του κλάδου πέρυσι (η έκδοση είναι ήδη διαθέσιμη), το 2021 «ήταν μια καλή χρονιά από τις περισσότερες χρηματοοικονομικές απόψεις για τις εταιρείες του κλάδου ως συνέχεια των επιδόσεών τους το 2020. Η διετία 2020-2021 έφερε πολλά προβλήματα στην παγκόσμια και την εγχώρια οικονομία, τα οποία, πάντως, δεν επηρέασαν ουσιαστικά τον κλάδο. Τουναντίον βοήθησαν αρκετές πτυχές της λειτουργίας του, κυρίως την ρευστότητα και την ανάπτυξη των πωλήσεών του». α στοιχεία του φετινού «Πανοράματος» περιλαμβά νουν τους ισολογισμούς 34

έπακρο

χρονικά

νόμου, καθυστέρησαν τη σύγκλιση γενικών συνελεύ σεων και τη δημοσίευση ισολογισμών (κάποιες μάλιστα επέλεξαν τη μη δημοσίευση οικονο μικών καταστάσεων). Περιλαμβάνονται, όμως, όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου, με την εξαίρεση της Lidl Hellas, εφόσον ως μη ΑΕ δεν δημοσιεύει οικονομικές καταστάσεις, και της Bazaar, η οποία ως τα τέλη του Οκτωβρίου δεν είχε δημοσιεύσει τον ισολογισμό της. Οι θετικές εξελίξεις, των οποίων το αποτύ πωμα αναλύεται στις επόμενες σελίδες, όπως

εκκίνησης της χρήσης του 2022, η οποία πιθανότατα θα είναι η σημαντικότερη μετά από εκείνη του 2015, λόγω των πολλών και σημα ντικών εξελίξεων (πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση, υψηλός πληθωρισμός). Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το κλίμα του 2021 ήταν ξεκάθαρα θετικό, καθώς οι περισσότεροι δείκτες βελτιώθηκαν.

Η ΓΕΝΙΚ Η ΕΙΚΌΝΑ

34 ΑΛΥΣ ΙΔΩΝ

Πρόκειται για την πέμπτη συνεχόμενη χρονιά

ανόδου των κλαδικών πωλήσεων, καθώς το 2020 αυξήθη καν κατά 868,77 εκατ. ευρώ ή 9,54%, το 2019 κατά 511,54 εκατ. ευρώ ή 5,95%, το 2018 κατά 296,68 εκατ. ευρώ ή 3,56% και το 2017 κατά 585,25 εκατ. ευρώ ή 7,51% συγκριτικά με το 2016, οπότε είχαν διαμορφωθεί στα 7,79 δισ. ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, την εν λόγω τετρα ετία η αύξηση των πωλήσεων υπερέβη το 31% και τα 2,42 δισ. ευρώ, πράγμα που αποδί δεται, πρώτον, στην επίδραση της πανδημίας και των lockdowns, δεύτερον, στην πλήρη επαναλειτουργία του δικτύου της πάλαι ποτέ Μαρινόπουλος, τρίτον, στην οργανική ανά πτυξη του κλάδου έναντι ανταγωνιστικών προς αυτόν δικτύων και, τέταρτον, στις διε

θνείς πληθωριστικές πιέσεις από το δεύτερο εξάμηνο του 2021.

Σημειώνουμε, πάντως, ότι η εικόνα των πωλήσεων των 34 εταιρειών του δείγματός μας ήταν για πρώτη φορά εδώ και χρόνια χειρότε ρη της εικόνας των πωλήσεων του ευρύτερου κλάδου της λιανικής τροφίμων. Πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την αγορά τροφίμων το 2021, ο κύκλος εργασιών της αυξήθηκε κατά 4,35%, δηλαδή υψηλότερα του 2,41% της ανόδου του στις 34 εταιρείες του δείγματός μας, που είναι και πάλι υποδεέστερο του 3,11% της ανόδου πωλήσεων των «μεγάλων καταστημάτων τροφίμων», δηλ. των σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Αλλά το μέγεθος της ανόδου των πωλήσεων των εται ρειών του δείγματός μας επίσης υπολείπεται της αντίστοιχης των άλλων καναλιών διάθεσης τροφίμων, τα οποία και πάλι κατά την ΕΛΣΤΑΤ εμφάνισαν το 2021 αύξηση πωλήσεων της τά ξης του 11,81%. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, δεν πρέπει να παραγνωρίζονται παράγοντες, όπως η επίδρα ση της πανδημίας που επηρέασε την αγορά όλο τον χειμώνα του 2021, η αύξηση του τουρισμού και εντέλει οι πληθωριστικές πιέσεις, που ευνόησαν γενικά την αύξηση του τζίρου των τροφίμων. Σημειώνουμε ότι ο πληθωρισμός της εν λόγω αγοράς το 2021 ήταν 1,36%, αλλά

Οι 34 επιχειρήσεις του δείγματός μας το 2021 είχαν πωλήσεις αξίας 10,11 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 237,97 εκατ. ευρώ ή κατά 2,41% συγκριτικά με το 2020 –και κατά 9,54% συγκριτικά με το 2019, οπότε οι πωλήσεις είχαν διαμορφωθεί στα 9,11 δισ. ευρώ

Τα κυριότερα οικονομικά μεγέθη του κλάδου των σούπερ μάρκετ (τα ποσά σε χιλ. ευρώ)

Μεγέθη ενεργητικού-παθητικού 2020 2021 Διαφορά Μεταβολή Σύνολο παγίου ενεργητικού

5.112.115 5.136.273 24.158 0,47% Αποθέματα 993.131 1.051.764 58.633 5,90% Σύνολο ιδίων κεφαλαίων 1.147.742 1.267.419 119.677 10,43% Εμπορικές υποχρεώσεις 2.255.106 2.322.886 67.780 3,01% Σύνολο Μ/ΠΡ υποχρεώσεων 2.531.978 2.626.138 94.160 3,72% Τράπεζες λογ. Β/ΠΡ υποχρεώσεων 440.905 259.858 -181.048 -41,06% Σύνολο τραπεζικών χρηματοδοτήσεων 1.385.286 1.313.840 -71.446 -5,16% Σύνολο υποχρεώσεων 5.858.882 5.857.857 -1.026 -0,02% Αποτελέσματα: κέρδη/ζημιές 2020 2021 Διαφορά Μεταβολή Κύκλος εργασιών (πωλήσεις) 9.871.028 10.109.001 237.973 2,41% Συνολικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης 2.641.557 2.724.329 82.772 3,13% Συνολικές δαπάνες 2.289.522 2.366.238 76.716 3,35% Λειτουργικά αποτελέσματα εκμετάλλευσης (κέρδη ή ζημιές)

352.035 358.091 6.057 1,72% Συνολικά ανόργανα και έκτακτα έσοδα-έξοδα -43.388 -25.041 18.347 -42,28% Συνολικά διάφορα χρημ/κά και επενδυτικά έσοδα-έξοδα -118.757 -111.089 7.668 -6,46% Αποτελέσματα προ αποσβέσεων 453.402 493.245 39.843 8,79% Αποσβέσεις παγίων στοιχείων και εξόδων εγκατάστασης 263.482 271.287 7.805 2,96% Καθαρά αποτελέσματα εκμετάλλευσης 189.920 221.958 32.038 16,87%

ειδικά το δεύτερο εξάμηνο του έτους έφτασε το 3,1% (πηγή ΕΛΣΤΑΤ). ΌΙ Δ Ε ΚΑ ΜΕΓΑΛΥ ΤΕΡ ΌΙ: ΑΥ ΞΗΣΗ ΠΩΛ Η ΣΕΩΝ ΚΑΙ ΚΕΡΔ Ω Ν Στην ανάλυση όπου εξετάζουμε τα βα σικά οικονομικά μεγέθη των δέκα μεγα

αυτών δημοσιεύουν–, φαίνεται ότι τις υψηλότε ρες πωλήσεις, και δη με την μεγαλύτερη αύξηση σε αξία στον κλάδο, τις είχε ο όμι λος Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης (ΕΥΣ). Ήταν της τάξης των 3,99 δισ. ευρώ, προσαυξημένες κατά 5,12% έναντι του 2020 ή κατά 194 εκατ. ευρώ, που έφεραν τον όμι λο μια ανάσα πριν το όριο των 4 δισ. ευρώ. Αυτά τα 194 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν σε

πωλήσεις μεγαλύτερες της όγδοης επιχεί

ρησης του δείγματος στην κλίμακα κατά

ταξης των 34 εταιρειών, βάσει του τζίρου

τους. Στη δεύτερη θέση βρέθηκε η Άλφα

Βήτα Βασιλόπουλος με ετήσιες πωλήσεις

1,97 δισ. ευρώ, μειωμένες σημαντικά κατά 54,40 εκατ. ευρώ ή κατά 2,69% συγκριτι κά με το 2020. Στην τρίτη θέση βρέθηκε η Μετρό με αύξηση πωλήσεων 2,69% και ετήσιο τζίρο 1,37 δισ. ευρώ. Ακολούθησε η Δ. Μασούτης με αμετάβλητες πωλήσεις (αύξηση 0,11%) στα 883,47 εκατ. ευρώ. Τη μεγαλύτερη ποσοστιαία ανάπτυξη τζίρου μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων εταιρειών του δείγματός μας εμφάνισε η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, καταλαμβάνοντας την έκτη θέση στη σχετική κατάταξη, με άνοδο 18,05% και ετήσιες πωλήσεις 419,80 εκατ. ευρώ (η εταιρεία τη διετία 2021-2022 πραγματοποί ησε σημαντικές εξαγορές). Η Πέντε βρέθη κε για άλλη μια χρονιά στην πέμπτη θέση στην κατάταξη, με μείωση πωλήσεων κατά 1,54% ως προς το 2020 και τζίρο 503,64 εκατ. ευρώ. H Market In είχε ετήσιες πωλήσεις 353,40 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 1,80%, η ΣΥΝ.ΚΑ. 190,92 εκατ. ευρώ, τονωμένες κατά 2,53%, η SynEmporio (ή Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες) 92,63 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 10,29%, και η Ok Anytime Market 61,36 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 1,48%.

Ν Ε Α ΑΥ ΞΗΣΗ ΤΗΣ ΚΕΡΔΌ Φ ΌΡΙ ΑΣ Αθροιστικά οι δέκα μεγαλύτεροι όμιλοι και εταιρείες παρουσίασαν το 2021 νέα αύξηση των κερδών τους συγκριτικά με το 2020. Συ νολικά οι δέκα μεγάλοι οργανισμοί του κλά δου εμφάνισαν καθαρά αποτελέσματα προ φόρων (κέρδη) 195,65 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 16,91% συγκριτικά με το 2020, οπότε είχαν διαμορφωθεί στα 167,35 εκατ. ευρώ. Ως εκ τούτου ο δείκτης καθαρής κερδοφορίας των δέκα ομίλων και εταιρειών διαμορφώ θηκε στο 1,99% έναντι 1,75% το 2020 (και 0,72% το 2019). H καθαρή κερδοφορία του συνόλου των 34 εταιρειών του δείγματος το 2021 ήταν λίγο υψηλότερη, κατά 16,87%, και διαμορφώθηκε σε 221,96 εκατ. ευρώ έναντι 189,92 εκατ. ευρώ το 2020. Το καθαρό περι θώριο κέρδους επομένως διαμορφώθηκε το 2021 σε 2,20% έναντι 1,92% το 2020. Η εξέλιξη αυτή αφορά περισσότερο τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις και ομίλους του κλάδου παρά συνιστά μια γενικότερη τάση ανάπτυξης της κερδοφορίας, αφού οι οκτώ μεταξύ των «δέκα» κατέγραψαν αύξηση κερ δών έναντι μόλις έντεκα εκ των υπολοίπων εικοσιτεσσάρων.

Σε ό,τι αφορά τους υπόλοιπους δείκτες κερδοφορίας, ο δείκτης συνολικού μικτού κέρδους για τους δέκα μεγαλύτερους ομί λους και εταιρείες έμεινε σταθερός στο 27,15% έναντι 27,05%. Το λειτουργικό κόστος παρά την αύξησή του ως αξία κατά 3,34%,

ως δείκτης έμεινε σταθερός 23,74% έναντι 23,58%, ενώ το χρηματοοικονομικό κόστος παρότι ως αξία μειώθηκε κατά 6,46%, ως δεί κτης έμεινε σχεδόν αμετάβλητος στο -1,13% έναντι -1,25%. Ως εκ τούτου ο δείκτης λει τουργικού περιθωρίου κέρδους (EBIT προ χρηματοοικονομικού κόστους) έμεινε επίσης σταθερός στο 3,41% έναντι 3,48%.

Μια πιο ρεαλιστική εικόνα δίνει και ο δείκτης προ Χρηματοοικονομικού Κό στους και Αποσβέσεων (EBITDA), ο οποί ος, ενσωματώνοντας την αυξητική τάση των αποσβέσεων και ειδικά των αποσβέσεων μισθώσεων (που πρωτοεμφανίστηκαν το

2019), δεν παρουσίασε αξιόλογη μεταβολή και διαμορφώθηκε σε υψηλά επίπεδα για τον κλάδο συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, από 6,25% το 2020 σε 6,19% το 2021 για τους δέκα μεγαλύτερους ομίλους και επιχειρήσεις και από 6,24% σε 6,23% αντί στοιχα για τις 34 εταιρείες. Πρακτικά, μετά την εφαρμογή των νέων λογιστικών προτύ πων, οι ενδείξεις του συγκεκριμένου δείκτη θα είναι πάντα υψηλότερες συγκριτικά με το παρελθόν, πράγμα που πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψιν. Επισημαίνουμε ότι ο δείκτης EBITDA (Earnings Before Interest, Tax, Depreciation and Amortization) είναι, ίσως, αποκαλυπτικότερος, καθώς δείχνει πιο καθαρά την «πρωτογενή» κατάσταση κάθε οργανισμού (πλεόνασμα-έλλειμμα), ακυρώ νοντας την επίδραση της διαχείρισης παγί ων, της υπεραξίας και τις ιδιομορφίες του δανεισμού κάθε επιχείρησης. Στους δείκτες κερδοφορίας ασφαλώς έδρασε ευεργετικά η αύξηση των πωλήσεων, η οποία αντιστάθμισε τα όποια αυξημένα κόστη, που αφορούσαν κυρίως δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Σε ό,τι αφορά την απόδοση των ίδιων κεφαλαίων, εξαιτίας της αύξησης των συ νολικών κερδών σε συνάρτηση με τα ίδια κεφάλαια, δεν σημειώθηκε σημαντική μετα βολή. Στους δέκα μεγαλύτερους ομίλους κι εταιρείες μεταβλήθηκε από 16,27% το 2020 σε 17,04% το 2021, ενώ στο σύνολο των 34 εταιρειών η μεταβολή ήταν από 16,55% σε 17,51%.

τις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων του κλάδου προς τους προμηθευτές, ενώ οι υπόλοι πες υποχρεώσεις τους παρουσίασαν υποχώρη ση, πράγμα που ώθησε τους δείκτες ρευστότη τάς τους σε άνοδο, κυρίως λόγω της αύξησης του κυκλοφορούντος ενεργητικού και ειδικά των διαθεσίμων. Έτσι, ο δείκτης γενικής ρευ στότητας αυξήθηκε σε 61,58% έναντι 56,94% το 2020 και ο δείκτης άμεσης ρευστότητας σε 29,04% έναντι αντίστοιχα 27,09%. Πρόκειται για σημαντική βελτίωση των δεικτών. Ωστόσο, παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, χαμηλότερα των επιδόσεων το 2017, πάντως υψηλότερα των επιδόσεων από το 2018 κι ύστερα. Η αιτία της αυξητικής πορείας των δύο δει κτών είναι κοινή και σχετίζεται με τη διαφο ρετική πορεία των κυκλοφορούντων (ενερ γητικό) και των υποχρεώσεων (παθητικό), δηλαδή τα μεν κυκλοφορούντα αυξήθηκαν οι δε υποχρεώσεις γενικά μειώθηκαν, ενώ οι εμπορικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν μεν, αλλά όχι στον ίδιο ρυθμό με τα διαθέσιμα. Σε ό,τι αφορά τη γενική ρευστότητα, κινήθηκε ανοδικά, καθώς το κυκλοφορόν ενεργητικό αυξήθηκε κατά 5,06%, ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις μειώθηκαν κατά 2,86% (κυρίως λόγω μείωσης των τραπεζικών υποχρεώσεων). Η άμεση ρευστότητα εξελίχθηκε με λιγότερη ένταση αυξητικά, καθώς οι απαιτήσεις και τα διαθέσιμα αθροιστικά είχαν μικρότερη αύξηση (4,13%), ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις σημείωσαν μικρότερη αύξηση (2,86%).

Η παράλληλη αύξηση των πωλήσεων και των υποχρεώσεων προς τους προμηθευτές έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μη περαιτέρω επιβάρυνση της ρευστότητας. Όμως, ο σημαντικότερος παράγοντας που την ώθησε σε άνοδο, ήταν η αύξηση των διαθεσίμων

Πολλοί παράγοντες οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα. Σίγουρα η παράλληλη αύξηση

των υποχρεώσεων προς τους προμηθευτές με την αύξηση των πωλήσεων έπαιξε σημαντικό ρόλο στη μη περεταίρω επιβάρυνση της ρευ στότητας. Ο σημαντικότερος παράγοντας που ώθησε την άνοδο, όμως, ήταν η αύξηση των διαθεσίμων, η οποία αναπόφευκτα βελτιώνει τη ρευστότητα. Γενικά, πρόκειται για ένα συ νολικό πλαίσιο εξελίξεων, που συνέβαλε στο θετικό αποτέλεσμα, το οποίο ωθεί τους δείκτες στα ευκταία επίπεδα, βελτιώνοντας σημαντικά την εικόνα του κλάδου.

ΣΥΜΠΕΡΑ ΣΜΑΤΑ Στο τέλος του 2021 ο κλάδος των σούπερ μάρκετ ήταν υγιής, με επιχειρήσεις χωρίς προβλήματα βιωσιμότητας και με ευοίω νες προοπτικές. Οι περισσότερες αλυσίδες παρά τα αυξημένα κόστη τους διατήρησαν και επέκτειναν την κερδοφορία τους, πράγ μα που βελτίωσε τη θέση εκκίνησής τους το 2022.

Αν και η διαχείριση του λειτουργικού κό στους των επιχειρήσεων γίνεται με ορθολο γικό τρόπο, η δυνητική αύξησή του μπορεί να αποτελέσει πηγή ανησυχιών, δεδομένου ότι το 2022 ο κλάδος, όπως κι όλη η ευρωπαϊκή οικονομία, πλήττονται από την ενεργειακή κρίση εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Αυτό, σε συνδυασμό με την εφαρμογή σχεδόν καθ’ όλο το 2022 του νόμου 4903/2022, που «πάγωσε» τα περιθώρια κέρδους των προϊό ντων διαβίωσης-διατροφής στο επίπεδο του Αυγούστου του 2021, ενδέχεται να πιέσει την κερδοφορία των επιχειρήσεων.

Εν όψει ενός σκληρού χειμώνα και με τη βεβαιότητα ότι η νέα πολύπλευρη κρίση θα εξελίσσεται και το 2023, μένει να φανεί, αν η εμπειρία της διαχείρισης των συνεχών κρίσεων τα πολλά τελευταία χρόνια και η ισχυρή βάση που έχουν χτίσει οι επιχειρήσεις του κλάδου για την ανάσχεση των επιπτώσεών τους, θα είναι επαρκείς όροι για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων. 

28.412 17.176 -39,55% 5,55% 3,41% -2,14% 15,21% 9,00% -6,22% 2.475 3.217 29,98% 0,70% 0,77% 0,07% 16,74% 19,43% 2,69% 2.450 2.510 2,45% 0,71% 0,71% 0,00% 23,81% 21,87% -1,94% 492 826 68,05% 0,26% 0,43% 0,17% 2,51% 4,09% 1,58% 367 409 11,49% 0,44% 0,44% 0,00% 7,85% 7,64% -0,21%

νοικοκυριά και στο άλλο οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ

Τγια τις τιμές με τις προμηθευτές εταιρείες, οι οποίες καθημερινά πλέον ανακοινώνουν νέους ανατιμημένους καταλόγους χονδρικής. α μέτωπα που έχουν ανοί ξει είναι πολλά. Η ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης έχει βάλει σκοπό της να επιβάλλει το «καλάθι του νοικοκυριού», με την ουσιαστική συμμε τοχή στη διαμόρφωση των τιμών και της βιομηχανίας. Την ίδια στιγμή τα ανώτατα στελέχη των αλυσίδων σούπερ μάρκετ δι αμαρτύρονται έντονα στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου για την πολυπλοκότητα του όλου εγχειρήματος, αλλά και για τις δυσκο λίες που αντιμετωπίζουν σε αρκετές περι πτώσεις κωδικών προϊόντων, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επάρκειά τους. Όπως εξηγούν στο «σελφ σέρβις», υπάρ χουν αγαθά για τα οποία είναι σχεδόν αδύ νατη η εξασφάλιση επάρκειας στις τιμές που επιθυμεί η κάθε αλυσίδα για το δικό της «καλάθι» –χαρακτηριστικό παράδειγ μα είναι η φέτα. Σε κάποια άλλα, όπως το ψωμί, η διαφορετικότητα του βάρους, του τύπου, της ποιότητας, αλλά και της γεύσης του προϊόντος καθιστούν εξαιρετικά δύ σκολη την ένταξη στο «καλάθι του νοικο κυριού» ενός συγκεκριμένου

προμήθεια επαρκών ποσοτήτων. Προσθέτουν δε ότι οι δυσκολίες στη διαμόρφωση ενός «καλαθιού» για όλη τη χώρα με τόσο εξειδικευμένα προϊόντα, που στις περισσότερες περιπτώσεις η προμή θειά τους γίνεται σε τοπικό επίπεδο, ξε περνούν κάθε προηγούμενο. Ταυτόχρονα, επισημαίνουν την άρνηση σε μεγάλο βαθμό της βιομηχανίας να συνδράμει τις αλυσίδες με βασικούς κωδικούς της για τη συμπλή ρωση της λίστας καθεμιάς με τα επίμαχα προϊόντα.

Ζ Η ΤΗΜΑ ΠΑΡ Ό Χ Ω Ν, ΤΙΜ Ό ΛΌΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠ Ό ΚΛΕΙΣΜ ΌΥ

Στο μεταξύ, όπως σχολιάζουν, υπάρχουν και κάποια προϊόντα –λίγα σε αριθμό–, τα οποία δεν διατίθενται από τους παραγωγούς τους με κάποιου είδους παροχή, με αποτέ λεσμα η εξασφάλιση έξτρα έκπτωσης στην τιμή λιανικής από τις αλυσίδες, προκειμένου να ενταχθούν στο «καλάθι του νοικοκυριού», να είναι υπόθεση εξαιρετικά δύσκολη. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα, επισήμαναν, είναι η ζάχαρη. Επίσης, τίθεται θέμα τιμολόγησης και για κάθε προϊόν που αφαιρείται από το «καλά θι» και επανέρχεται στο ράφι της κανονικής πώλησης, αφού τότε τιμολογείται με την κανονική του τιμή, πράγμα που λειτουργεί αποτρεπτικά για τη ζήτησή του. Προβλημα τισμός υπάρχει και για τα προϊόντα που μετά την πάροδο κάποιων εβδομάδων ξαναμπαί νουν στο «καλάθι του νοικοκυριού», έχοντας όμως υψηλότερες τιμές από κάθε προηγού μενη φορά, διότι στο μεταξύ ανατιμήθηκαν μία ή και δυο φορές από τους προμηθευτές τους. «Προφανώς θα υπάρξουν αντιδράσεις από τους καταναλωτές», σχολιάζουν παρά

προσφύγουν στην Επιτροπή Ανταγωνι σμού. Επίσης, η καθιέρωση κι ενός δεύτε ρου «καλαθιού», αυτή τη φορά με προϊό ντα για ειδικές κατηγορίες καταναλωτών (π.χ. για διαβητικούς), περιπλέκει ακόμα

περισσότερο τα πράγματα, δυσκολεύοντας την όποια ευόδωση της πρωτοβουλίας του Υπουργείου Ανάπτυξης. Δ Ι ΠΛΑ Ό Φ Ε ΛΗ ΓΙΑ Τ Ό Ν ΚΑΤΑΝΑΛΩΤ Η Από την άλλη πλευρά, παράγοντες του υπουργείου ισχυρίζονται ότι το «καλάθι του νοικοκυριού» θα ωφελήσει δίπλα τον κατα ναλωτή. Ειδικότερα εξηγούν ότι αφενός τους εξασφαλίζει 51 προϊόντα, τα οποία διατίθε νται πλέον σε χαμηλότερες τιμές εν μέσω ενός άνευ προηγουμένου κύματος πληθωρι σμού, αφετέρου υποχρεώνει τις αλυσίδες και τις προμηθεύτριες εταιρείες να μπουν στη λογική της αυτοσυγκράτησης στην πολιτική τιμών τους γενικότερα εξαιτίας του έντονου ανταγωνισμού πλέον μεταξύ «φθηνών» και «ακριβών» προϊόντων. Σχετικές πληροφο ρίες αναφέρουν ότι την πρώτη εβδομάδα εφαρμογής του «καλαθιού του νοικοκυριού», οι πωλήσεις των προϊόντων που εντάχθη καν σε αυτό, ήταν αυξημένες περίπου κατά 130%-150%, ενώ οι χορηγούμενες προς τον καταναλωτή εκπτώσεις κυμάνθηκαν μεταξύ 6% και 30%. ΔΙΌ ΡΘΩΤΙΚ Ε Σ ΠΑΡΕΜΒ Α ΣΕΙΣ Στο μεταξύ, παραμονές εκδόσεις του πα ρόντος τεύχους το υπουργείο προχώρησε σε διορθωτικές παρεμβάσεις σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του «καλαθιού», προκειμένου να αυξήσει περαιτέρω τη ζήτησή του, κα θιστώντας, ταυτόχρονα, διαφανέστερο τον τρόπο σύγκρισης των τιμών, με τις οποίες παρέχονται τα προϊόντα που περιλαμβάνο νται σε αυτό. Ειδικότερα, επέβαλε μεν την επάρκεια των αγαθών με επιτακτικό τρόπο, ωστόσο έδωσε τη δυνατότητα στις εταιρείες του κλάδου, εφόσον ένα από τα προϊόντα του «καλαθιού» ξεμείνει από απόθεμα, να

αντικαθίσταται από κάποιο άλλο αντίστοιχό του ίσης ή χαμηλότερης τιμής. Επίσης, το υπουργείο θέσπισε συγκεκριμέ νες προδιαγραφές σήμανσης του «καλαθιού του νοικοκυριού», ώστε να είναι ξεκάθαρο στον καταναλωτή ποια προϊόντα συμμετέ χουν σε αυτό και με ποιες τιμές, ενώ προσδι όρισε και τη διαδικασία βάσει της οποίας θα επιβάλλονται πρόστιμα σε όσες περιπτώσεις διαπιστώνονται παρατυπίες στην εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚ Ε Σ ΠΙ Ε ΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΌ ΜΗΧΑΝ Ι Α Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ανά πτυξης, θεωρώντας ότι σε μεγάλο βαθμό ολοκλήρωσε τη διαβούλευσή του με τις αλυ σίδες του κλάδου για την καθιέρωση ενός «καλαθιού του νοικοκυριού» με πραγματικά χαμηλές τιμές για τα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά, έστρεψε το ενδιαφέρον του στην «πηγή» των ανατιμήσεων, τη βιομηχανία, έχοντας διαπιστώσει μία απροθυμία συμμε τοχής της στη σχετική προσπάθεια. Παραμο νές εκδόσεις του τεύχους, η πολιτική ηγεσία

του υπουργείου είχε συνάντηση με ανώτα τους μάνατζερ της βιομηχανίας παραγωγής τροφίμων, ποτών και λοιπών αγαθών ευρεί ας κατανάλωσης, από τους οποίους ζήτησε επιτακτικά να στηρίξουν την πρωτοβουλία της κυβέρνησης. Ήδη πριν τη συνάντηση, ο υπουργός Ανάπτυξης, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, είχε προειδοποιήσει για τις προθέσεις του, δηλώνοντας ότι η αγορά οφείλει να μην πη γαίνει κόντρα στην κυβέρνηση(!). Στο πλαίσιο αυτό, και ανεξάρτητα από όσα συζητήθηκαν

Φυσικά, η σχετική κινητοποίηση μόνο σαν πρωθύστερο σχήμα μπορεί να περιγραφεί, εφόσον η λιανική είναι ο τελευταίος τροχός της άμαξας των ανατιμήσεων…

στοιχεία για τα προϊόντα που συμμετέχουν στο μέσο καλάθι του σού περ μάρκετ, όπως και για τους τιμοκαταλό γους χονδρικής, τις παρεχόμενες εκπτώσεις, τις τιμές λιανικής των εν λόγω προϊόντων και τα πραγματικά περιθώρια κέρδους των πα ραγωγών τους. Απώτερος στόχος του είναι να διαπιστώσει τις δυνατότητες της βιομηχανίας

να συμμετάσχει στο «καλάθι του νοικοκυ ριού» και οι μηχανισμοί του πιέζουν ανάλογα.

Το πρόβλημα του πληθωρισμού είναι τόσο μεγάλο, που δεν αφήνει περιθώρια στο αρμόδιο υπουργείο να χαλαρώσει την πίεσή του στην αγορά. Υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργεί ου τονίζουν ότι το εκπτωτικό «καλάθι» πρέπει να διατηρήσει τη δυναμική του στις πωλήσεις του κλάδου καθ’ όλη τη διάρκεια των επόμε νων μηνών. Συνεπώς, όπως σχολιάζουν, «θα επιμείνουμε με κάθε τρόπο και σε όλα τα επί πεδα, προκειμένου η αγορά να το υποστηρίξει ανεξαρτήτως αντιδράσεων και ενστάσεων…». Δεδομένου ότι το αργότερο σε έξι-επτά μήνες θα προκηρυχθούν οι εθνικές εκλογές, το ζήτημα της ακρίβειας είναι ήδη το πρώτο θέμα της προεκλογικής επικαιρότητας. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου έχει μπρο στά

Νοέμβριος 2022 | σελφ σέρβις |

Νέο κύμα ανατιμήσεων ως τις γιορτές Με καταιγιστικό ρυθμό συνεχίζονται οι αναγγελίες νέων αυξημένων τιμοκαταλόγων χονδρικής από τις προμηθεύτριες εταιρείες των σούπερ μάρκετ. Πρόκειται για μεταβολές τιμών, οι οποίες φτάνουν μέχρι και 46%, αφορούν το δίμηνο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου και επηρεάζουν το κόστος αγορών περίπου 45 βασικών κατηγοριών προϊόντων. Αρκετές εξ αυτών ήδη έχουν περάσει στο ράφι, ενώ ως τις παραμονές της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων θα έχουν ανατιμηθεί όλα τα εν λόγω προϊόντα, επιβαρύνοντας περαιτέρω τους καταναλωτές.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «σελφ σέρβις», ορισμένες από τις μεγαλύτερες ανατι μήσεις αφορούν τα αυγά (έως 13%), τις φρυγανιές (έως 7%), τα γάλατα (έως 19%), τη φέτα (έως 11%), τα λοιπά τυροκομικά προϊόντα (έως 5%), τα κα τεψυγμένα λαχανικά (έως 11%), τα προϊόντα περιποίησης προσώπου και σώματος (έως 29%), τα ελαιόλαδα (έως 10%), τις κονσέρβες τόνου (έως 9%), τα ρύζια και τα όσπρια (έως 8%), το ξύδι (έως 9%), τις τυποποιημένες σαλάτες (έως 46%), τα αλλαντικά (έως 15%), τα απολυμαντικά (έως 5%), τα απορρυπαντικά, καθαριστικά και τα προϊόντα συσκευασίας από πλαστικό (έως 20%), τις τυποποιημένες σάλτσες (έως 10%), τα αναψυκτικά (έως 13%), τα τυριά τύπου κρέμας (έως 13%), τα παγωτά (έως 11%), τα καθαριστι κά πιάτων (έως 16%), τα καθαριστικά σπιτιού (έως 15%), τα προϊόντα περιποίησης μωρών (έως 10%), τις οδοντόκρεμες (έως 9%), τις σερβιέτες (έως 10%), τα είδη ξυρίσματος (έως 12) κ.α. Οι προαναφερόμενες ανατιμήσεις έρχονται να προστεθούν σε προηγούμενες, που διαγρά φουν επαναληπτικές τροχιές ανατιμήσεων πε ρισσότερο από δώδεκα μήνες, καθιστώντας τις αγορές των προϊόντων καθημερινής ανάγκης μία πραγματική περιπέτεια για τα νοικοκυριά –ιδι αίτερα τα οικονομικώς ευάλωτα, που στενάζουν και υπό το υπέρογκο βάρος της ενεργειακής ακρίβειας (βενζίνες, πετρέλαια, ηλεκτρικό ρεύ μα, φυσικό αέριο). ΣΕ ΑΥΞΑΝΌΜΕΝΗ ΑΠΌΚΛΙΣΗ

ση της εξέλιξης των πωλήσεων σε αξία και σε όγκο. Ειδικότερα, ενώ τον περασμένο Μάιο οι πωλήσεις των αλυσίδων κατέγραψαν αύξηση σε αξία 8,1% και λίγο χαμηλότερα του 5% σε όγκο, σταδιακά ως το τέλος του Σεπτεμβρίου η απόκλιση των δύο δεικτών διευρύνθηκε, καθώς οι πωλήσεις σε αξία σκαρφάλωσαν στο 11,1% και σε όγκο μειώθηκαν κατά 5,5%. Πρόκειται για μεταβολές στις οποίες επέδρασσαν καθο ριστικά οι συνεχιζόμενες ανατιμήσεις στους τιμοκαταλόγους χονδρικής και η μετακύλησή τους στις τιμές ραφιού. Συνεπώς οι καταναλω τές περιορίζουν όλο και περισσότερο τις πο σότητες των προϊόντων που ψωνίζουν από τα σούπερ μάρκετ, προκειμένου να μειώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο το συνολικό κόστος των μηνιαίων αγορών τους. Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει επίσης ότι στο σύνολο των ταχυκίνητων προϊόντων σταθερού barcode ο πληθωρισμός των αλυσίδων σούπερ μάρκετ ανά τεμάχιο στο εννεάμηνο δια μορφώθηκε στο 5,5%, οι πωλήσεις ανά μονάδα (τεμάχιο) ήταν μειωμένες κατά 1,4% και η αξία τους αυξημένη κατά 4%, όταν το 2021 η τιμή ανά μονάδα είχε αυξηθεί κατά 1,9%, τα τεμάχια είχαν

Στα τρόφιμα η συμμετοχή των προωθη τικών ενεργειών στο σύνολο των πωλήσεων μειώθηκε στο 23,4% στο εννεάμηνο έναντι 24,3% πέρυσι την ίδια περίοδο, στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας η μείωση ήταν μεγαλύτερη και διαμορφώθηκε στο 31,6% από 33,9% το 2021, ενώ ακόμα μεγαλύτερη ήταν στα προϊό ντα καθαρισμού και φροντίδας σπιτιού, όπου η συμμετοχή των προωθητικών ενεργειών διαμορφώθηκε στο 22,9% έναντι 26,2% στο εννεάμηνο του 2021.

Από τα προαναφερόμενα στοιχεία εί ναι ξεκάθαρο ότι οι αλυσίδες σούπερ μάρ κετ στην προσπάθειά τους να περιορίσουν τις ανατιμήσεις στο ράφι, «έβαλαν χέρι» στις προωθητικές ενέργειες, τις οποίες άρχισαν να περικόπτουν σε μεγάλο βαθμό από τις αρχές του χρόνου.

Όπως σχολιάζουν ανώτατα στελέχη του κλάδου, οι συνεχιζόμενες ανατιμήσεις θα επηρεάσουν, αν και σε μικρότερο βαθμό, και το κόστος του λεγόμενου «καλαθιού του νοικοκυριού», που απευθύνεται κυρίως στα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά. Ειδικότερα, τονίζουν ότι, με το ρυθμό που ανακοινώνονται οι ανατιμήσεις από τη βιομηχανία, είναι δεδο μένο ότι θα επιβαρυνθούν και τα εκπτωτικά προϊόντα, για τα οποία το Υπουργείο Ανάπτυ ξης και Επενδύσεων νομοθέτησε ένα ειδικό καθεστώς τιμολόγησης.

προωθητικών ενεργειών περιορίστηκε στο εννεάμηνο φέτος το 24,1% έναντι 25,5% την αντίστοιχη περίοδο του 2021 και 25,7% καθ’ όλη τη διάρκεια της περσινής χρονιάς, αλλά και 25,1% το 2020.

σμοθετηθεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης. Η καταγραφή τους βασίστηκε σε εσωτερική έρευνα που έγινε σε συγκεκριμένο αριθμό εργαζομένων, των οποίων οι σύζυγοι επίσης εργάζονται και αμείβονται με μισθούς έως 1.000 ευρώ το μήνα. Από την εν λόγω έρευ να προέκυψε ότι το κόστος του «καλαθιού» αυξήθηκε από το 2021 έως και τον Απρίλιο φέτος κατά 8,29% στα 183 ευρώ από τα 169 ευρώ και έως τον Οκτώβριο φέτος κατά 16,5% στα 196 ευρώ. Αντίστοιχα, το κόστος του «καλαθιού» αποκλειστικά των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας έως τον Απρίλιο του 2022 μειώθηκε κατά 12% στα 153 ευρώ, ενώ έως τον Οκτώβριο φέτος αυξήθηκε κατά 13% στα 173 ευρώ. Σύμφωνα με

της IRI Hellas, που αφορούν την περίοδο από την έναρξη του έτους ως τα τέλη του Σεπτεμβρίου, οι κλαδικές πωλήσεις σε όγκο εμφάνισαν μικρή υποχώρηση, αν λάβει κανείς υπόψιν του τις ακρότητες της ακρίβειας. Αλλά η υποχώρηση αυτή προκύπτει μάλλον ως διόρθωση των υψηλών επιδόσεων του κλάδου, λόγω πανδημίας, το 2021, που αποτελεί τη βάση σύγκρισης των επιδόσεων της φετινής χρονιάς.

το μόνο βέβαιο

ότι τα αυξημένα

της τα μετακύλησε απευθείας στις τι

Αυτό

αγορές των κα ταναλωτών. Αν κάτι άλλαξε, αυτό σχετίζεται με τη στροφή των νοικοκυριών στα φθηνότερα επώνυμα προϊόντα και τα PL, προκειμένου να μετριάζεται κάπως το κόστος των αγορών τους. Ακόμα και έτσι, όμως, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ συνεχίζουν και φέτος να αυξάνουν τις πωλήσεις τους, ανεβάζοντας ψηλότερα τον πήχη των επιδόσεών τους ακόμη και από το 2021, χρονιά κατά την οποία τα έσοδά τους κυμάνθηκαν σε επίπεδο ρεκόρ, λόγω της συ νεχιζόμενης πανδημίας. Όσο για τη βιομη

παρουσίαση νέων καινοτόμων προϊόντων, που θα κόστιζαν ακριβά στο ράφι και μάλλον δύσκολα θα επιλέγονταν από μεγάλη μερίδα καταναλωτών.

αγορές

των καθημερινών τους αναγκών, καθότι το καλάθι του νοικοκυριού έχει ακριβύνει υπερβολικά, ενώ γνωρίζουν ότι τους μήνες που ακολουθούν οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα και τα λοιπά αγαθά καθημερινής ανάγκης θα συνεχιστούν. Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο σε ό,τι αφο ρά το ενιάμηνο φέτος είναι ότι οι πωλήσεις σε σχεδόν όλες οι κατηγορίες των τροφίμων κινήθηκαν ανοδικά σε αξία. Κάτι αντίστοιχο δεν διαπιστώνεται όμως σε ό,τι αφορά τους όγκους πωλήσεων, όπου υπήρξαν μεταβολές με αρνητικό πρόσημο για δύο βασικούς λό γους: Ο πρώτος σχετίζεται με την επάνοδο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής σε κανονι

κούς ρυθμούς, μετά από δύο χρόνια αυστηρών περιοριστικών μέτρων λειτουργίας της αγοράς λόγω της πανδημίας, που άλλαξαν αισθητά τις ανάγκες και τις επιλογές των καταναλωτών, πράγμα που φάνηκε στις καθημερινές αγο ρές τους από τα σούπερ μάρκετ. Ο δεύτερος σχετίζεται με τις διορθωτικές κινήσεις που επεδίωξαν τα νοικοκυριά, ώστε το καθημερι νό τους «καλάθι» να έχει μεν τα απαραίτητα, όχι όμως κατ’ ανάγκη τα ίδια ακριβώς από την άποψη της σύνθεσης μαρκών και προϊόντων. ΤΙ ΔΕ Ι ΧΝΌΥΝ ΤΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚ Α ΕΝΙΑ ΜΗΝΌΥ Ας δούμε, όμως, πώς όλα τα προαναφερό μενα αποτυπώθηκαν σε νούμερα, βάσει των στατιστικών συμπερασμάτων του Market View Σεπτεμβρίου 2022 της IRI: Ειδικότερα, τα ταχυκίνητα προϊόντα κινήθη καν στο εννεάμηνο ανοδικά κατά 4,5% σε αξία, με αύξηση του τζίρου των χύμα προϊόντων κατά 5,9% και των τυποποιημένων κατά 4%, τα οποία μετέχοντας κατά 76,3% στο συνολικό τζίρο της κλαδικής αγοράς, έδωσαν το στίγμα του συ νολικού ρυθμού ανάπτυξης στο εξεταζόμενο διάστημα.

Σε ό,τι αφορά τις τρεις βασικές κατηγορίες των ταχυκίνητων προϊόντων τα στατιστικά του εννεάμηνου έδειξαν ότι τη μεγαλύτερη ανά πτυξη πωλήσεων σε αξία εμφάνισε η κατηγορία των τροφίμων με άνοδο 5,2%. Ακολούθησαν τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας και ομορφιάς με άνοδο 2,4% και τα προϊόντα καθαριότητας σπιτιού με 0,5%.

Οι πωλήσεις της φετινής χρονιάς έδειξαν, επίσης, ότι μετά το Μάιο η τάση ανόδου τους ήταν έντονη, λόγω των συνεχών ανατιμήσεων και του τουρισμού. Τα ποσοστά της κυμάνθη

καν μεταξύ 9% και 11,1%, «γυρίζοντας» έτσι σε θετικό πρόσημο το σύνολο των εσόδων από την έναρξη του χρόνου.

Μιλώντας ειδικότερα για τα τυποποιημένα FMCG, επισημαίνουμε ότι τη μεγαλύτερη άνοδο πωλήσεων εμφάνισαν τα μικρά καταστήματα του κλάδου έκτασης έως 400τμ και ήταν 9,8% και τα υπέρ μάρκετ με 5,6%. Τα μεσαία σού

περ μάρκετ 400-1.000τμ είχαν τάση ανάπτυξης

πωλήσεων 3,5% και τα μεγάλα σούπερ μάρκετ 1.000-2.500τμ, αντίστοιχα, 2%.

Μιλώντας πάντα για το ενιάμηνο, οι πωλήσεις

σε αξία των τυποποιημένων FMCG ενισχύθηκαν

κατά 4%, ενώ σε όγκους μειώθηκαν κατά 1,4%.

Όσο για την τιμή ανά συσκευασία, αυξήθηκε κατά 5,5%.

Στην εξεταζόμενη περίοδο τα ράφια των

τροφίμων παρουσίασαν τη μεγαλύτερη τάση ανόδου των πωλήσεων σε αξία και ήταν 4,9%. Ακολούθησαν των προϊόντων υγείας και ομορ φιάς με άνοδο 2,4% και των καθαριστικών του σπιτιού με 0,5%.

Στο ίδιο διάστημα τα προϊόντα με τη με γαλύτερη μείωση όγκου πωλήσεων ήταν τα κα θαριστικά σπιτιού, που ζητήθηκαν κατά 5,9% λιγότερο, έχοντας χάσει ακόμη ένα 3,7% το 2021. Ακολούθησαν τα προϊόντα υγείας και ομορφιάς με υποχώρηση όγκου πωλήσεων κατά 4,7%, επίσης με αντίστοιχη υποχώρηση κατά 6,8% το 2021, ενώ τα τρόφιμα εμφάνισαν αντίσταση, με μείωση της ζήτησής τους σε ποσότητα μό λις κατά 0,6% –αντίστοιχα το 2021 είχαν πτώση μόλις 0,3% το 2021. Η μεγάλη καθίζηση της ζή τησης των προϊόντων των δύο πρώτων κατηγο ριών αποδίδεται αφενός στις ανατιμήσεις τους και αφετέρου στο ότι το 2020 είχαν εμφανίσει σημαντική αύξηση, λόγω της πανδημίας.

Σχεδόν στο σύνολό τους τα τρόφιμα εμφάνι σαν στο ενιάμηνο αύξηση πωλήσεων σε αξία. Οι υψηλότερες επιδόσεις καταγράφηκαν στα βοη θήματα μαγειρικής και τα καρυκεύματα (10%), τα τυποποιημένα τρόφιμα (6,9%), τα σνακ (5,2%), τα γαλακτοκομικά (4,2%), τα μη αλκοολούχα ποτά (4,3%) και τα κατεψυγμένα τρόφιμα (1,5%). Πτώ ση πωλήσεων εμφάνισαν μόνο τα αλκοολούχα ποτά (-2,9%).

Αντίστοιχα, σε όγκο στην πλειονότητά τους οι κατηγορίες των τροφίμων υποχώρησαν. Τα γαλακτοκομικά ζητήθηκαν λιγότερο κατά 4,6%, τα κατεψυγμένα τρόφιμα κατά 4,9%, τα αλκοο λούχα ποτά κατά 5,6%, τα βοηθήματα μαγειρικής και τα καρυκεύματα κατά 0,7%, ενώ αντίθετα τα τυποποιημένα τρόφιμα εμφάνισαν αύξηση του όγκου των πωλήσεών τους κατά 1,7%, τα σνακ κατά 1,4% και τα μη αλκοολούχα ποτά κατά 0,5%.

Ε Σ, Κ ΑΤΩ ΌΙ ΠΡ ΌΣΦ ΌΡ Ε Σ Όπως ήταν αναμενόμενο, τα private label προ ϊόντα «είχαν την τιμητική τους», αφού η συμμε τοχή τους στο σύνολο των πωλήσεων του κλάδου σε αξία αυξήθηκε κατά 12,8% και το μερίδιό τους έφτασε στο 15,9% στο ενιάμηνο έναντι 14,8% πέρυσι, οπότε είχε καταγραφεί υποχώρηση της διείσδυσής τους κατά 2,8%.

Ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία, που δείχνουν σημαντική μείωση των προσφορών και στις τρεις βασικές κατηγορίες των ταχυκίνητων προϊόντων. Ειδικότερα, στα τρόφιμα οι προσφορές επηρέα σαν κατά 23,4% τη ζήτηση στο ενιάμηνο έναντι 24,3% την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι και 24,7% στο σύνολο του 2021. Επίσης, στα προϊόντα κα θαρισμού σπιτιού οι αντίστοιχες μεταβολές ήταν 22,9% φέτος έναντι 26,2% στο ενιάμηνο του 2021 και 26% στο σύνολο του έτους, στα προϊόντα προσωπικής περιποίησης και ομορφιάς ήταν 31,6% φέτος έναντι 33,9% στο ενιάμηνο του 2021 και 33,7% στο σύνολο του έτους, ενώ στο σύνολο των FMCG οι μεταβολές ήταν 24,1% στο ενιάμη νο φέτος έναντι 25,5% την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι και 25,7% στο σύνολο του 2021. Και στις τρεις βασικές κατηγορίες προϊόντων που παρακολουθεί η IRI Hellas καταγράφηκε αύξηση τιμών. Οι «καθαρές» ανατιμήσεις, δη λαδή μετά την επίδραση των εκπτώσεων και των προσφορών, στα τρόφιμα ήταν 5,5%, στα προϊόντα προσωπικής

Νοέμβριος 2022 | σελφ σέρβις |

τη Συνεργαζόμενοι Πα ντοπώλες στοιχεία σχετικά με τις πωλήσεις του δικτύου καταστημά των franchise, βάσει των τιμών λιανικής κι όχι χονδρικής. Αυτό είχε αποτέλεσμα να κληθούν όλοι οι συνεργάτες της εταιρείας, προκειμένου να αποστείλουν τα σχετικά στοιχεία στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Σύμφωνα, λοιπόν, με τις τελευταίες εκτι μήσεις, η έγκριση της συγχώνευσης ανα μένεται μέχρι το τέλος του μηνός, ενώ αμέσως κατόπιν θα ολοκληρωθεί η νομική συγχώνευση. Προκειμένου να μη χάνεται πολύτιμος χρόνος, όπως μαθαίνουμε, η διοίκηση της ΑΝΕΗΚ Κρητικός ήδη ενημερώνεται σχε τικά με τον τρόπο λειτουργίας της Συνεργα ζόμενοι Παντοπώλες, ενώ αξιολογεί τόσο τα συστήματα τροφοδοσίας των δικτύων που

που ελέγχουν οι δύο εταιρείες. Πληροφο ρίες αναφέρουν ότι ο σχετικός σχεδιασμός προβλέπει πως τα 43 εταιρικά καταστήματα της Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες θα μετο

νομαστούν σε Κρητικός Σούπερ Μάρκετ, ενώ τα εννέα μαγαζιά που λειτουργούν υπό το σήμα «Γρήγορα» θα το διατηρήσουν και μετά την ενοποίηση. Σε ό,τι αφορά τις τρια κόσιες εμπορικές μονάδες που λειτουργούν στο πλαίσιο του franchise, θα διατηρήσουν τις επωνυμίες τους. Υπενθυμίζουμε πως η Συνεργαζόμενοι Σαντοπώλες έχει υπό τον έλεγχό της τις επωνυμίες καταστημάτων Ήλιος, Πρόοδος, Ελληνικά Μάρκετ και Γρήγορα. Σύμφωνα με πηγές του «σελφ σέρβις», από τα 43 καταστήματα που θα μετονομα στούν σε Κρητικός Σούπερ Μάρκετ, ορι σμένα θα ανακαινιστούν πλήρως, ενώ όσα διαθέτουν σύγχρονο εξοπλισμό, απλώς θα «ντυθούν» στο εσωτερικό τους με τα «δι ακριτικά» της Κρητικός. Όπως εκτιμάται, το μεγαλύτερο μέρος των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων θα υλοποιηθεί σε διάστημα τεσσάρων έως έξι μηνών.

Με την ολοκλήρωση της εξαγοράς της Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες και τη μετο νομασία των εταιρικών της καταστημάτων, η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός θα αποκτήσει ισχυρή παρουσία στη Βόρεια Ελλάδα, περιοχή στην οποία έχει διεισδύσει με τις εξαγορές της ΜΑΚΟ το 2019 και νωρίτερα της «Υπέρ Γρη γοριάδη», με δραστηριότητα στους νομούς Καστοριάς, Κοζάνης και Φλώρινας. Σημειώνουμε ότι με την εξαγορά της Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός αυξάνει τον μεν ετήσιο τζίρο της περίπου κατά 100 εκατ. τζίρο, οπότε θα ανέλθει στα 500 εκατ. ευρώ, το δε δίκτυό της περίπου κατά 350 νέα καταστήματα (συ νυπολογιζόμενων του δικτύου franchise). Η εταιρεία, πάντως, φέρεται να ενδιαφέρεται και για νέες εξαγορές, έχοντας θέσει τον πήχη της εξέλιξης του τζίρου της σε επί πεδο κατά πολύ υψηλότερο των 500 εκατ. ευρώ. 

σε επιχειρησιακό, λογιστικό και μηχανογραφι κό σύστημα, προκειμένου από το νέο έτος το κοινό σχήμα να μπορεί να διαχειρίζεται ως ανεξάρτητη οντότητα τη λειτουργία του.

Στο μεταξύ, έως το τέλος του έτους, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες μας, ο Συνεται ρισμός Καταναλωτών Κρήτης θα αρχίσει να εντάσσεται σταδιακά και στις ετήσιες συμφωνί ες που έχει κάνει η Μασούτης με τις προμηθεύ τριες εταιρείες, οπότε θα φανούν και τα πρώτα ουσιαστικά αποτελέσματα των συνεργειών που αναπτύσσουν οι δύο αλυσίδες, σε ό,τι αφορά το δίκτυο του SYNKA στην Κρήτη. Παράλληλα, εξετάζονται οι από κοινού εμπορικές ενέργειες, οι οποίες θα είναι εστιασμένες κάθε φορά είτε σε συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων είτε σε ομάδες εποχικών προϊόντων (π.χ. σε περι όδους εορτών, σε τριήμερα, με την έναρξη της σχολικής χρονιάς κ.ά.). Μένει να φανεί, αν οι εμπορικές αυτές συμπράξεις θα υποστηρίζο νται ανάλογα και διαφημιστικά. Υπενθυμίζεται

απόσχισης του κλάδου χονδρικής και λια νικής πώλησης του σούπερ μάρκετ ΣΥΝ.ΚΑ Κρήτης, με εισφορά του κατά 100% στη νέα θυγατρική «ΣΥΝ.ΚΑ. Κρήτης Υπεραγορές ΑΕ». Στο μετοχικό κεφάλαιο της εν λόγω εταιρείας η Μασούτης εισήλθε με ποσοστό 50%, ενώ ο υπόλοιπο 50% μένει υπό τον έλεγχο του SYNKA, ο οποίος διατηρεί και το μάνατζμεντ. ΕΝΙΣΧ Υ ΕΤΑΙ Ό SYNKA ΣΤΗΝ ΚΡ Η ΤΗ Στελέχη του SYNKA εξηγούν ότι, ανε ξαρτήτως της πορείας βάσει των συμφωνη θέντων μεταξύ του Συνεταιρισμού Κατανα λωτών Κρήτης και της Μασούτης, το δίκτυο του συνεταιρισμού θα εξακολουθήσει να επιτελεί το ρόλο του στην αγορά της Κρή της. Στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμά του αποβλέπει στην ταχύτερη δυνατή επέκταση του δικτύου του, στην περαιτέρω αναβάθμι ση των δομών του, στην τόνωση του ανταγω νιστικού του προφίλ και σε κάθε περίπτωση στην ενίσχυση των καθαρών του αποτελε σμάτων. Στη βάση αυτή ο συνεταιρισμός ήδη ξεκίνησε τις διαδικασίες για την ίδρυση δύο νέων σούπερ μάρκετ, δείχνοντας

στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών σέρβις στους πελάτες του, όπως και στον περαιτέρω εμπλουτισμό των συλλογών του κρητικών προϊόντων, τα οποία έχουν υψηλή και αυξανόμενη ζήτηση από τους ξένους και τους Έλληνες τουρίστες.

Σημειώνουμε ότι ο συνεταιρισμός ετοι μάζεται να επενδύσει στην επέκταση των κεντρικών αποθηκών του –οι πληροφορίες μας λένε ότι σύντομα αναμένονται επισή μως οι σχετικές ανακοινώσεις–, ενώ στον σχεδιασμό περιλαμβάνεται και η επέκτασή του στις ηλεκτρονικές πωλήσεις.

η

δικτύου είναι πρώτης προτεραι ότητας μέλημά του. Παράλληλα, θα εμείνει

Όπως προκύπτει από τον τελευταίο δημοσιευμένο ισολογισμό του SYNKA, η χρήση του 2021 έκλεισε γι’ αυτόν με κύκλο εργασιών 190,922 εκατ. ευρώ έναντι 186,215 εκατ. ευρώ το 2020. Φέτος, σύμφωνα με τη διοίκησή του, λόγω της πλήρους αποκατά στασης των λειτουργιών της τουριστικής αγοράς και της έλευσης μεγάλου πλήθους τουριστών, ο συνεταιρισμός αναμένεται να εμφανίσει περαιτέρω αύξηση εσόδων. Όσο για τα καθαρά προ φόρων κέρδη του SYNKA, το 2021 ανήλθαν στα 0,826 εκατ. ευρώ έναντι 0,492 εκατ. ευρώ ένα χρόνο πριν. 

ικανό αρχικά

παντού στην επικράτεια και ως τέτοια να κα θιερωθεί στη συνείδηση των καταναλωτών.

ΕΠΙΒΕΒΛΗΜ Ε ΝΗ Η ΠΌΛΙΤΙΚ Η ΤΩΝ ΣΥΜΠΡΑ ΞΕΩΝ

Σμελών του, στην προοπτική της διεύρυνσης του δυναμικού τους με νέα μέλη κι ενδεχομένως και με συμπράξεις με άλλους ομίλους αγορών. την «οικογένεια» του ΕΛΟΜΑΣ σήμερα επικρατεί έντονος προβληματισμός, καθώς η διοίκησή του και ορισμένα από τα βασικά του μέλη, πρώτον, δεν κατάφεραν να ανταποκρι θούν στις απαιτήσεις της βιομηχανίας, δεύ τερον, δεν επέδειξαν πειθαρχία στην τήρηση των συμφωνημένων, τρίτον, δεν λειτούργησαν με την αναγκαία συνοχή και, τέταρτον, δεν οργάνωσαν δομές ικανές να υποστηρίξουν κεντρικά μια σειρά από υπηρεσίες, που επι βάλλεται να έχει κάθε οργανωμένο επιχειρη ματικό σχήμα στον κλάδο, όπως οι κεντρικές αποθήκες για τη διακίνηση τόσο των ομιλικών συλλογών ιδιωτικής ετικέτας προϊόντων όσο και πολλών επώνυμων προϊόντων. Σαν «χαμένη ευκαιρία» δηλώνεται πλέ ον το ότι ένας τόσο ισχυρός και διευρυμένος όμιλος, δεν μπόρεσε να καθιερώσει το brand ΕΛΟΜΑΣ ως κύριο εμπορικό σήμα των εται ρειών-μελών του, προκειμένου να διαμορφω θεί μια ενιαία ταυτότητα του δυναμικού του

Η διοίκηση του ομίλου, έχοντας κάνει την αυτοκριτική της, αλλά και συμβιβαστεί με τη νέα κατάσταση, όπως διαμορφώθηκε μετά και τις τελευταίες αποχωρήσεις και δι αγραφές μελών, επιχειρεί να ανασυντάξει τις δυνάμεις του. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες του «σελφ σέρβις», τα στελέχη του ΕΛΟΜΑΣ δεν αποκλείουν την ιδέα της σύστασης ενός συνασπισμού ομίλων αγορών, προκειμένου οι μεσαίοι και μικροί του κλάδου να αποκτήσουν μια υπολογίσιμη οντότητα, με αυξημένη διαπραγματευτική ισχύ έναντι των προμηθευτών και δύναμη έλξης προς ένταξη τοπικών λιανεμπόρων. Όπως εξηγούν, μόνο με τέτοιου είδους πρωτοβουλίες ο ΕΛΟΜΑΣ μπορεί να ελπίζει ότι το μερίδιο αγοράς και τα λοιπά μεγέθη του θα φτάσουν στο επίπεδο προ των πρώτων και ηχηρότερων αποχωρήσεων εταιρειών-μελών από τη δύναμή του.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, κάποιες πρώτες διερευνητικές επαφές ήδη γίνονται στην κατεύθυνση αυτή. Η διοίκηση του ομί λου φέρεται αποφασισμένη να εμείνει στις προσπάθειές της, διερευνώντας κάθε πιθανή εκδοχή συνεργασίας με άλλο όμιλο αγορών σούπερ μάρκετ, θεωρώντας πως, μετά τις τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο της συγκέ ντρωσης της κλαδικής αγοράς, η πολιτική συμπράξεων μεταξύ των ομίλων είναι επι βεβλημένη. «Μόνο έτσι τα μικρά και μικρο μεσαία σχήματα του κλάδου είναι δυνατόν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους και να «απαντήσουν» στους ισχυρούς, διατη ρώντας τη θέση τους στην αγορά», τονίζουν στελέχη του ομίλου. Σήμερα ο όμιλος αγορών πορεύεται με 23 εταιρείες-μέλη αθροιστικού ετήσιου τζίρου 480 εκατ. ευρώ, όταν πριν μερικά χρόνια η αξία του υπερέβαινε κατά πολύ το 1 δισ. ευρώ. Πάντως, εντείνονται οι διαβουλεύσεις για την είσοδο νέων μεμονωμένων αλυσίδων τοπικής εμβέλειας στον ΕΛΟΜΑΣ.

ότι οι εταιρείες ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός και Bazaar ήταν τα δύο πρώτα ισχυρά μέλη του ομίλου που επέλεξαν την αυτονομία δράσης και αποφάσισαν να απο χωρήσουν από αυτόν, για να τις ακολουθή σει ο SYNKA, μετά τη σύναψη στρατηγικής συνεργασίας με τη Μασούτης. Ακολούθησαν η αποχώρηση της χιώτικης αλυσίδας Χαρά, που την εξαγόρασε η Market In), της Πίτσιας και της Λεών, οι οποίες διαγράφηκαν βάσει των καταστατικών διαδικασιών του ομίλου, ενώ από την 1η Ιανουαρίου του νέου έτους παρελθόν θα είναι για τον όμιλο και η Συνερ γαζόμενοι Παντοπώλες, μετά την πρόσφατη εξαγοράς της από την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός. 

στους πελάτες της, υλοποιώ ντας τη δέσμευσή της για εγγυημένη αύξηση των πωλήσεων των πελατών της. • Υπηρεσίες πωλήσεων, merchandising και παραγγελιοληψίας • Υπηρεσίες προώθησης πωλήσεων • Υπηρεσίες ανάδειξης και τοποθέτησης προϊόντων • Υπηρεσίες επιχειρηματικής εξωστρέφειας.

Υπηρεσίες πωλήσεων, merchandising και παραγγελιοληψίας Εξειδικευμένες ομάδες πωλητών αναλαμ βάνουν τον πλήρη κύκλο δραστηριοτήτων που απαιτείται για την πώληση του τελικού καταναλωτικού προϊόντος από το ράφι, πραγ ματοποιώντας, ταυτόχρονα, άμεση καταγραφή σε tablets της κατάστασης των προϊόντων στα σημεία

πελάτη και το προφίλ προϊόντων του, ενώ η υλοποίηση υποστηρίζεται από καινοτόμες με θόδους, έτσι ώστε ο πελάτης να λαμβάνει πλη ροφορίες σε πραγματικό χρόνο για την πρόοδο και το αποτέλεσμα των ενεργειών προώθησης. Υπηρεσίες below-the-line Με διαρκή τάση για ανανέωση και εξέλιξη, η ADUS προσφέρει πλέον στους πελάτες της τη νέα υπηρεσία «Below-the-Line». Σύγχρονα προγράμματα ποιοτικού ελέγχου και επεξερ γασίας pdf με πολλαπλές δυνατότητες διόρ θωσης όσον αφορά την τελειοποίηση αρχείων για αποδοχή από εκτυπωτικά μηχανήματα. Η υπηρεσία αφορά τη δημιουργία διαφημιστικού υλικού όπως promotion – sales stands, roll-up banners, ψηφιακές εκτυπώσεις, κατάλογοι, κ.ά. Υπηρεσίες επιχειρηματικής εξωστρέφειας H ADUS διασφαλίζει μια απρόσκοπτη συ νεργασία

πελάτη, εκπροσώπηση του πελάτη στον κύκλο εύρεσης αγοραστών, διασφάλιση διακίνησης και outsourcing πωλήσεις, merchandising, ordering, και in-store promotion.

Η ΑΞΙΑΚ Η ΠΡΌΤΑΣΗ

Η ADUS διαθέτει ένα πλήρες και οργανω μένο τμήμα Πωλήσεων, παρέχοντας τις υπη ρεσίες της στην καλύτερη τιμή της αγοράς καθώς το μηνιαίο κόστος των υπηρεσιών της είναι σταθερό, χωρίς να εξαρτάται από τα ση μεία πώλησης ανά περιοχή ή τον αριθμό των κωδικών.

Ο πελάτης δεν επιβαρύνεται με επιπλέον κόστη όπως κόστη εύρεσης, αξιολόγησης, πρόσληψης και εκπαίδευσης αντίστοιχων στελεχών και κόστη καθημερινής λειτουργί ας ενός τμήματος πωλήσεων.

Η εταιρεία βραβεύτηκε στα Supermarket Awards ‘22 στην κατηγορία «Προωθητικές ενέργειες / υπηρεσίες. Κάθε βράβευση απο δεικνεύει ότι ανταποκρίνεται στις απαιτή σεις των πελατών της διαχρονικά και ότι το φάσμα και η ποιότητα των υπηρεσιών της αναγνωρίζεται συχνά από διαφορετικούς εξωτερικούς οργανισμούς. 

σε συνέντευξή του στο «σελφ σέρβις», προσθέτοντας ότι όποιος δεν το πράξει, θα τιμωρηθεί από τους καταναλωτές! Αναφερόμενος στις συνθήκες λειτουργίας του ανταγωνισμού τονίζει ότι απαιτείται η λήψη περισσότερων μέτρων απελευθέρωσης της αγοράς, ενώ δέχεται ότι ο ανταγωνισμός δεν λειτουργεί σωστά σε ορισμένα τιμήματά της, τονίζοντας ότι καθήκον του κράτους είναι να αναλάβει το πολιτικό κόστος, ώστε να διορθωθούν.

την ερώτησή μας κατά την έναρξη της συνάντησής μας με τον κ. Σωτήρη Ανα γνωστόπουλο κατά πόσο θε ωρεί ικανή τη συμβολή του «καλαθιού του νοικοκυριού» στη συγκράτη ση του κόστους των καθημερινών αγορών, κυρίως των οικονομικά ευάλωτων νοικοκυ ριών, μας απάντησε τα εξής: «Η πρωτοβουλία «το καλάθι του νοικοκυριού» αποσκοπεί στην προστασία των καταναλωτών από τις διαρ κείς ανατιμήσεις των βασικών προϊόντων για τη διατροφή, την προσωπική τους υγιεινή και την αξιοπρεπή τους διαβίωση. Η προστα σία αυτή αφορά πρωτίστως στη συγκράτηση της περαιτέρω αύξησης των τιμών των προ ϊόντων αυτών στη διάρκεια του προσεχούς δύσκολου χειμώνα, μίας εποχής δύσκολης για όλη την Ευρώπη, που οφείλεται δυστυ χώς στην παράνομη και ανήθικη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας στην ανεξάρτητη Ου κρανία. Η συγκράτηση των τιμών

θα είναι

Θα εντείνει

μεταξύ

μεγάλων επιχειρήσεων που συμμετέ χουν στην πρωτοβουλία, προκειμένου να δια τηρήσουν ή και να αυξήσουν την πελατειακή τους βάση, και θα εντάξει την πρωτοβουλία «το καλάθι του νοικοκυριού» στο πλαίσιο των δράσεων της κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων. Είναι, νομίζω, απαραίτητο να επιδείξουν όλοι οι μετέχοντες στην αγορά –παραγωγοί, βιομηχανίες, έμποροι, κράτος και καταναλωτές– έντονη αλληλεγγύη σε αυτούς τους συμπολίτες μας που πραγματικά τη χρειάζονται.

της ακρίβειας, που εστιάζει πρωτίστως στην συγκράτηση των τιμών στα βασικά αγαθά δι ατροφής και προσωπικής υγιεινής, τα οποία είναι προϊόντα σχετικά ανελαστικής ζήτησης. Διαχρονικά, σε καιρούς οικονομικής κρίσης και πληθωριστικών ανατιμήσεων, οι αισχρο κερδείς πρακτικές εκδηλώνονται συνήθως σε αγορές αγαθών, τις οποίες οι καταναλωτές δεν μπορούν να αποφύγουν ή να αναβάλλουν, δηλαδή σε αγαθά που είναι απαραίτητα για την καθημερινότητα του πολίτη. Προφανώς το κίνητρο για την πραγματοποίηση κερδών είναι ισχυρό σε πολλές επιχειρήσεις, οι οποίες μπορεί να θελήσουν να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία, αλλά και την ελλιπή ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού, προκειμένου να πραγματοποιήσουν μη κανονικά κέρδη. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στο «καλάθι του νοι κοκυριού», υπάρχει πάντοτε η πιθανότητα να παρουσιαστούν περιπτώσεις επιχειρήσεων, που θα προσπαθήσουν να χρησιμοποιήσουν τη δημοσιότητα της πρωτοβουλίας, προκειμέ νου να εισάγουν στο «καλάθι» προϊόντα είτε υπερβολικά ανατιμημένα είτε με αυξημένο ποσοστό κέρδους για τον εμπορευόμενο. Για το λόγο αυτό τα προϊόντα που μπαίνουν στο «καλάθι» ελέγχονται από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσε ων κατά απόλυτη προτεραιότητα, ώστε να εντοπίζονται τέτοιες περιπτώσεις και, εφό σον υπάρχουν, να τιμωρούνται με υψηλότατα πρόστιμα, όπως και με την ανακοίνωση των επωνυμιών των παραβατικών επιχειρήσεων, με σκοπό την ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού που, λογικά, θα αποφεύγει κάθε πε ραιτέρω συναλλαγή μαζί τους.

διατηρηθεί για σημαντικό χρο νικό διάστημα. Παράλληλα, οι τιμές όλων των πηγών παραγωγής ενέργειας έχουν αυξηθεί και αναμένεται ότι θα μείνουν αυξημένες στο προβλέψιμο μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό, οι επι χειρήσεις παραγωγής αλλά και οι λιανέμποροι κάνουν τους υπολογισμούς τους, προκειμένου να τιμολογούν σωστά τα προϊόντα τους, έτσι ώστε αφενός να παραμένουν ανταγωνιστικά και αφετέρου να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους. Τους πρώτους μήνες της ενεργειακής κρίσης, που θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ξεκίνησε πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, ακριβώς επειδή οι αγορές ανέμεναν από καιρό αυτή την πολύ κακή εξέλιξη, οι επιχειρήσεις υπέθεταν ότι η κρίση θα διαρκέσει μερικούς μόνο μήνες. Στο μέτρο αυτό οι περισσότερες επέλεξαν να συγκρατήσουν τις τιμές τους, προσδοκώντας ότι η αρχική απώλεια κερδοφορίας θα ισοσκε λιστεί στη συνέχεια, όταν ο πόλεμος θα έχει τελειώσει. Ωστόσο αυτό δεν συνέβη, καθώς ο πόλεμος οδηγήθηκε σε μεγάλη κλιμάκωση, όπως και οι τιμές της ενέργειας. Αναπόφευκτα οι επιχειρήσεις αναγκάστηκαν να μετακυλή σουν τις ανατιμήσεις στον καταναλωτή, με αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση του πληθω ρισμού σε όλη την Ευρώπη. Όμως σήμερα παρουσιάζονται νέα δεδομένα, που μπορεί να οδηγήσουν τις επιχειρήσεις στην αναστολή των ανατιμήσεων εις βάρος προσωρινά της κερδοφορίας τους. Καταρχάς καίτοι ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζε

ται, φαίνεται ότι η Ουκρανία έχει σταθερο

ποιήσει τα μέτωπα του πολέμου και περνά στην αντεπίθεση, δημιουργώντας προσδοκίες για τον τερματισμό του πολέμου στο ορατό μέλλον. Παράλληλα, οι κεντρικές τράπεζες του δυτικού κόσμου έχουν ξεκινήσει τις δια δοχικές αυξήσεις των επιτοκίων στην αγορά του χρήματος και έχουν δεσμευτεί για την ανάσχεση του πληθωρισμού. Τέλος, η Ευρώπη άρχισε να κινείται ταχύτατα στην κατεύθυνση της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία, αλλά και από τα ορυκτά καύσιμα συνολικά, δίνοντας βραχυπρόθεσμα μεγάλο προβάδισμα στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, αλλά και επενδύοντας μεσοπρόθεσμα στην πλήρη ενεργειακή αυτάρκεια, μέσω την ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Συνεπώς, φαίνεται ότι η κρίση μπορεί να ξεπεραστεί και

ότι στο προβλέψιμο μέλλον θα επιστρέψουμε σε μία ομαλή οικονομική κατάσταση. Άρα, για να απαντήσω στο ερώτημά σας, ναι, οι επιχειρήσεις έχουν περιθώρια να συ γκρατήσουν για το χειμώνα που έρχεται τις τιμές. Οι επιχειρήσεις που δεν θα το κάνουν αναμένεται να χάσουν μερίδιο αγοράς και να γράψουν μεγαλύτερες απώλειες στο μέλλον από τα πρόσκαιρα κέρδη του σήμερα. ΑΚΌΜΑ ΜΕΓΑΛΥ ΤΕΡΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕ ΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓ ΌΡΑ Σ

σ.: Ο τρόπος λειτουργίας του ανταγωνισμού δίδει τη δυνατότητα μιας αποτελεσματικότερης αντιμετώπισης των μαζικών ανατιμήσεων;

Α.: Σε μία πλήρως ανταγωνιστική αγορά η αποκόμιση υπερβολικού κέρδους είναι αδύνα τη, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα. Η αποτελε σματική αντιμετώπιση των ανατιμήσεων δεν μπορεί να γίνει με διατάξεις και δεν μπορεί να είναι μόνο αποτέλεσμα των ελέγχων στην αγορά. Η μόνη λειτουργική λύση είναι η διευκόλυν ση του ανταγωνισμού, μέσω της εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων, κυρίως των τροφίμων, καθώς και με την πληρέστερη ενημέρωση του κατανα λωτή για τις τιμές που ισχύουν στην αγορά.

Ο

ανταγωνισμός στη χώρα μας, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, δεν είναι πάντα τέλειος και χρειάζεται η λήψη περισσότερων μέτρων απελευθέρωσης της αγοράς, προκειμένου να μειωθούν οι τιμές

Δίνει την δυνατότητα στον καταναλωτή να γνωρίζει πού θα προμηθευτεί τα απαραίτητα για αυτόν αγαθά στη χαμηλότερη τιμή και με τη μικρότερη δυνατή ανατίμηση. Ωστόσο, ο ανταγωνισμός στη χώρα μας, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, δεν είναι πάντα τέλειος και χρειάζεται η λήψη περισσότερων μέτρων απελευθέρωσης της αγοράς, προκειμένου να μειωθούν οι τιμές. Πολλοί αναφέρουν ότι οι τιμές, εφόσον ανέ βουν, δύσκολα ξανακατεβαίνουν στα προη γούμενα επίπεδα. Εν μέρει αυτό συμβαίνει, επειδή σε ορισμένα τμήματα της αγοράς ο ανταγωνισμός δεν λειτουργεί σωστά. Και είναι καθήκον όλων μας –κράτους, επιχει ρήσεων, ΜΜΕ και πολιτών– να καταδείξουμε τα κακώς κείμενα και να τα διορθώσουμε, επωμιζόμενοι και το πολιτικό κόστος εφόσον χρειαστεί. Η ΑΘΕ ΜΙΤΗ ΚΕΡΔΌ Φ ΌΡ Ι Α Ε Ι ΝΑΙ ΠΑΡΑ ΝΌΜΗ σ. σ.: Πόσο αθέμιτη

περιπτώσεις, μάλιστα, είναι μία καλή πρακτι κή σε περιόδους ανατιμήσεων που ακολου θούν οι επιχειρήσεις, ώστε ο καταναλωτής να είναι δυνατόν να συνεχίζει να αγοράζει τα προϊόντα μιας συγκεκριμένης μάρκας, χωρίς να αναγκάζεται να αλλάξει τη μάρκα του προ ϊόντος που εμπιστεύεται ή προτιμά. Η παράνομη πρακτική ξεκινά όταν η μείωση της ποσότητας στη συσκευασία συνδυάζε ται με δυσανάλογη αύξηση της τιμής του. Σε τέτοιες περιπτώσεις εφαρμόζονται οι δι ατάξεις περί καταπολέμησης της αθέμιτης κερδοφορίας και επιβάλλονται υψηλά πρό στιμα στις επιχειρήσεις που επιχειρούν να παραπλανήσουν κατ’ αυτόν

συσκευασία, πρακτική την οποία ακολου θούν αρκετοί παραγωγοί, ώστε να εμφανίζουν τα προϊόντα τους με μικρότερες αυξήσεις τιμών ανά συσκευασία, ενόσω ο όγκος τους έχει μειωθεί; Σ. Α.: Καταρχάς η μείωση του περιεχομένου των συσκευασιών των προϊόντων δεν είναι από μόνη της μία παράνομη πρακτική. Σε κάποιες

που έχουν ήδη γίνει για την καταπολέμηση της αθέμιτης κερδοφορίας. Από το Μάιο φέτος ισχύουν νέες διατάξεις, που αφορούν την προστασία του καταναλωτή από τη σκοπιά του πώς του παρουσιάζονται οι εκπτώσεις, όπως και την αποκάλυψη της εμπορικής

ονομασίας των επιχειρήσεων που παραβι άζουν τη σχετική νομοθεσία. Ωστόσο, νέες πρωτοβουλίες αναμένεται να γίνουν νόμοι του κράτους μέχρι το τέλος του 2022. Θα αφο ρούν τη λήψη μέτρων, τα οποία θα εμποδί ζουν την παράνομη λειτουργία ηλεκτρονικών καταστημάτων που εξαπατούν τους κατα ναλωτές, θα αντιμετωπίσουν την απάτη της υποκλοπής των στοιχείων των ηλεκτρονικών συναλλαγών των καταναλωτών, με μείωση της ευθύνης τους και αύξηση των μέτρων ασφαλείας από τα τραπεζικά ιδρύματα, θα θέσουν σε εφαρμογή μια νέα διοικητική διαδικασία εξέτασης των καταγγελιών των καταναλωτών και επιβολής προστίμων, θα εισάγουν νέες ελεγκτικές μεθόδους, όπως το mystery shopping, θα ομογενοποιούν τους κα νόνες επιβολής των διοικητικών κυρώσεων, καλύπτοντας όλο το φάσμα της προστασίας του καταναλωτή, και θα ενισχύουν τον ρόλο των οργανώσεων καταναλωτών στην άσκηση αντιπροσωπευτικών αγωγών, οι οποίες μπο ρεί να οδηγήσουν σε πληρωμή αποζημιώσεων στους καταναλωτές από επιχειρήσεις-παρα βάτες της καταναλωτικής νομοθεσίας. Θεωρούμε ότι η επαρκής και αποτελεσματική προστασία του καταναλωτή αποτελεί βασικό στοιχείο ενός σύγχρονου κράτους δικαίου και είμαστε αποφασισμένοι να βελτιώσουμε κατά πολύ τόσο το ρυθμιστικό πλαίσιο, όσο και την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών ελέγ χου και ενημέρωσης του καταναλωτή. 

της παρα γωγικής αλυσίδας των τροφίμων, από τους παραγωγούς των πρώτων υλών μέχρι τους λιανοπωλητές. Η δημιουργική συνέργεια της επιστήμης της τεχνολογίας τροφίμων με την βιομηχανία παραγωγής τους έχει ήδη επιδείξει αξιοσημείωτα

της παν δημίας, της επακόλουθης διαταραχής των

κανόνων παραγωγής και εφοδιασμού πα γκοσμίως, όπως και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Εκτός των αντικειμενικών προβλημάτων που προέκυψαν εξαιτίας της μειωμένης παραγωγής σιτηρών και ελαίων, μια άνευ προηγουμένου έξαρση των κερδο σκοπικών κινήσεων εκτοξεύει τόσο τις τιμές βασικών για την διατροφή υλικών όσο και το κόστος της ενέργειας, μειώνοντας τις διαθέσι μες ποσότητες. Αν για τον δυτικό κόσμο αυτό μεταφράζεται σε δυσχέρεια και υποβάθμιση του επιπέδου ζωής, για τις φτωχότερες περι οχές του πλανήτη αυτό οδηγεί στην πείνα και το θάνατο. Είναι προφανές ότι η αναθεώρηση του παραγωγικού μοντέλου σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο πρέπει να έχει κυρίαρχο σκοπό την πρόσβαση των πολιτών σε ασφαλή και επαρκή τρόφιμα, που προάγουν τις υγιείς διατροφικές επιλογές, την έμφαση στην παρα γωγή των προϊόντων κοντά στους τόπους δια βίωσης των ανθρώπων που τα καταναλώνουν, τη διαθεσιμότητά τους γι’ αυτούς σε προσιτές τιμές, όπως και την παραγωγή με το χαμη λότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

ως βάση την καινοτόμο αρχή της πλήρους ευθύνης όλων των παραγόντων της εφοδι αστικής αλυσίδας, από το χωράφι μέχρι το ράφι. Σε αυτό το πλαίσιο, οι μεγάλες μο νάδες λιανικής πώλησης έχουν κατ’ αρχάς ανταποκριθεί. Η ευθύνη απέναντι στον πολίτη δεν βαρύνει μόνον τον παραγωγό, είτε στο πρωτογενές είτε στο δευτερογενές στάδιο της παραγω γής, αλλά και όλους όσοι δραστηριοποιού νται στην τελική πώληση των προϊόντων αυτών. Ο σημαντικότερος κοινός στόχος είναι η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των κρίκων της αλυσίδας, πε ριλαμβανομένου φυσικά του καταναλωτή. Σε ευρωπαϊκή κλίμακα σήμερα εξελίσσο νται πρωτοβουλίες αναφορικά τόσο με την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ παραγω γών και οργανωμένης λιανικής, όσο και με τη δημιουργία ψηφιακών βάσεων δεδομέ νων, μέσω των οποίων και τα δύο μέρη θα ενημερώνονται έγκυρα και αποτελεσματικά για όλα τα θέματα ασφάλειας και προστα σίας των τροφίμων. ΣΤΡ Ό Φ Η ΣΤΙΣ ΠΙΌ ΥΓΙΕΙΝ Ε Σ ΕΠΙΛ Ό Γ Ε Σ ΔΙΑΤΡ Ό Φ Η Σ σ. σ.: Η ελληνική βιομηχανία τροφίμων επεν δύει στο R&D; Προς ποια κατεύθυνση υπάρ χουν περιθώρια βελτίωσης και ποια η συμβολή της τεχνολογίας τροφίμων; Ι. Σ.: Η βιομηχανία τροφίμων εκμεταλλεύ εται την αλματώδη εξέλιξη της επιστήμης της τεχνολογίας τροφίμων τα τελευταία πενήντα χρονιά. Εκτός των άλλων οι απαι τήσεις ασφάλειας μπορούν να δείξουν τον δρόμο προς την καινοτομία: Οι νέες απαι τήσεις ασφαλείας γεννούν καινούριες ιδέ ες. Με τη σειρά τους οι ιδέες αυτές θέτουν το πλαίσιο για τη δημιουργία προϊόντων που ανταποκρίνονται στις νέες απαιτή σεις. Επίσης, τα καινοτόμα προϊόντα που αναπτύσσονται κατά τη διαδικασία αυτή, δημιουργούν επιχειρηματικές ευκαιρίες. Ταυτόχρονα, είναι αναγκαίο να προσμετρώ νται οι προκλήσεις για την υγεία του παγκό σμιου πληθυσμού. Η μείωση των επιπέδων παχυσαρκίας παγκοσμίως έχουν τεθεί ως βασική κατεύθυνση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Σκεφτείτε ότι ακόμη το μέσο ποσοστό των διαβητικών αγγίζει το 7%-9% του παγκόσμιου πληθυσμού…!

Στο πλαίσιο της γενικής κατεύθυνσης υπέρ

των πιο υγιεινών διατροφικών επιλογών,

υπάρχουν παράγοντες που έχουν καθορι στική σημασία. Ένας τέτοιος είναι η επί δραση του κοινωνικού περιβάλλοντος, το οποίο από αυτή την άποψη πρέπει να στη ρίζει και να ενθαρρύνει τις ορθές πρακτικές κατανάλωσης των τροφίμων, να απαιτεί οι καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε ευ κρινείς διατροφικές πληροφορίες και να εκπαιδεύονται συνεχώς σχετικά με την σύνδεση διατροφικών επιλογών και υγείας. Ένας άλλος παράγοντας είναι η βελτίωση των προϊόντων τροφίμων, μέσω –μεταξύ άλλων– της μείωσης της περιεκτικότητάς τους σε αλάτι, κορεσμένα λίπη, πρόσθετα σάκχαρα και ενεργειακή αξία, όπως και η βελτίωση της διαθεσιμότητας μικρών και/ή μεσαίων μερίδων, αλλά με όρους που δεν θα πλήττουν την ποιότητα και την ασφάλεια των προϊόντων. Σχετικά με τη συμβολή της τεχνολογίας τροφίμων μπορώ να σας φέρω κάποια εν δεικτικά παραδείγματα. Ένα τέτοιο ανα φέρεται στα προϊόντα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνες. Αυτά αφενός βοηθούν στην μείωση του βάρους και την ενίσχυση του μυϊκού συστήματος, κυρίως των ηλικιω

μένων, και αφετέρου προσφέρουν εύκολη και γρήγορη αφομοίωση επαρκούς ποσό τητας πρωτεΐνης, είναι εύγευστα και αρκεί η κατανάλωσή τους σε μικρές μερίδες, ενώ είναι καθαρά από ζωικές τοξίνες και λίπη. Ένα άλλο παράδειγμα σχετίζεται τόσο με την αξιοποίηση των εναλλακτικών πηγών πρωτεϊνών φυτικής προέλευσης, που παρά γονται χάρη σε βιοτεχνολογικές μεθόδους εξευγενισμού υποπροϊόντων, όσο και με τα νεοφανή τρόφιμα που παράγονται από καλλιέργειες εντόμων. Σε αυτά προσθέστε τα τρόφιμα που καλύπτουν ειδικές απαιτή σεις από θρησκευτική άποψη, δεδομένου ότι οι μετακινήσεις πληθυσμών φέρνουν στην Ευρώπη νέες συνήθειες και πρακτι κές –σημειώστε ότι τα τουριστικά πακέτα που προσφέρονται σε μουσουλμανικούς και εβραϊκούς πληθυσμούς έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις στον τομέα αυτό. Μια άλλη πε ρίπτωση παραδείγματος, που αφορά την κάλυψη των νέων αναγκών με κατάλληλα προϊόντα, αναφέρεται στη μέριμνα της προ στασίας από τα αλλεργιογόνα (όπως ορί ζονται στον σχετικό κανονισμό 1169/2011), αλλά και την ανάδυση σχετικών ευκαιριών για τους παραγωγούς. Επισημαίνω, πάντως, ότι εφόσον ασχολη θούμε με τα προαναφερόμενα, θα βρεθούμε ενώπιον τεχνολογικών προκλήσεων, που συνδέονται με την αποδοχή εκ μέρους του καταναλωτή της διαφορετικής γεύσης ή/και υφής των προϊόντων, όπως και με τη δημι ουργία εμπιστοσύνης για τα υποκατάστατα (σακχάρων, λίπους κοκ.) και την επικοινω νία τους. Υπάρχουν, βεβαίως, επιπλέον κατευθύνσεις καινοτομίας και ως προς την μεθοδολογία και ως προς την προσέγγιση των αναγκών που δημιουργεί ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η ανάγκη της προστασίας του πλανήτη.

προϊόντος. Οι ισχυρισμοί διατροφής και οι ισχυρισμοί υγείας ενδέχεται να θολώνουν συνολικά το διατροφικό προφίλ των τρο φίμων, κάτι που ενδεχομένως παραπλανά όσους καταναλωτές προσπαθούν να κάνουν υγιεινές επιλογές. Σύμφωνα με την ισχύ ουσα νομοθεσία, επιτρέπεται όλα τα τρό φιμα να φέρουν ισχυρισμούς διατροφής ή/ και υγείας ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους (λιπαρά, κορεσμένα, σάκχαρα ή/και αλάτι) στο βαθμό που συμμορφώνονται με τις νομικές απαιτήσεις των σχετικών κα νονισμών. Τα προφίλ των θρεπτικών ουσι ών (nutrient profiles) ορίζουν τα όρια των ουσιών (π.χ. λίπη, σάκχαρα, αλάτι) πάνω από τα οποία απαγορεύονται οι ισχυρισμοί διατροφής και υγείας κι έτσι αποτρέπεται η εκπομπή θετικών μηνυμάτων υγείας για τρόφιμα μη υγιούς προφίλ. Όμως, καθώς τα προφίλ θρεπτικών ουσιών δεν έχουν ακόμη υιοθετηθεί, οι καταναλωτές εξακολουθούν να εκτίθενται σε ισχυρισμούς διατροφής και υγείας για προϊόντα που δεν αποτελούν υγιεινή επιλογή. Σχετικά με το πρότυπο NutriScore θεωρού με ότι ο καταναλωτής είναι προτιμότερο να εκπαιδεύεται σε ό,τι αφορά τις ορθές διατροφικές επιλογές παρά να λαμβάνει πληροφορίες επεξεργασμένες. Αυτήν την πολιτική εφαρμόζουμε εδώ και πολλά χρό νια στην ΠΕΤΕΤ, ώστε να ενημερώνονται υπεύθυνα οι πολίτες με όλα τα μέσα που διαθέτουμε. Χρειάζεται να επενδύσουμε στην εκπαίδευση των καταναλωτών –κυρίως των παιδιών, από την ηλικία που μπορούν να αντιλαμβάνονται το ειδικό βάρος και την σημασία κάθε θρεπτικού συστατικού ενός τροφίμου. Οι διατροφικές ανάγκες κάθε ενήλικα επηρεάζονται από πολλούς πα ράγοντες, όπως η σωματική δραστηριότητα, η ηλικία, το βάρος κ.ά. Κάτι σημαντικό που φαίνεται πως αγνοείται, είναι η ραγδαία αλ λαγή του τρόπου ζωής των ανθρώπων, που

δας ενός εκάστου καταναλωτή, παράλλη λα με το προφίλ των δραστηριοτήτων και της ευζωίας, που είτε ακολουθεί είτε όχι. Η θεώρηση ενός τροφίμου, εφόσον κρίνεται απαραίτητος ο χαρακτηρισμός του με επι σήμανση στο μπροστινό του μέρος, πρέπει να λαμβάνει υπόψη γενικότερα το διατρο φικό του προφίλ και το πώς αυτό μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο μιας πλήρους και ισορροπημένης δίαιτας για τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ομάδας με διατροφικές ιδιαι τερότητες, ανάλογα με τη φυσιολογία της ή και τη γεωγραφική της αναφορά (η εντοπι ότητα πάντα παίζει ρόλο). Προτείνουμε, λοιπόν, την απόρριψη των όποιων προτεινόμενων λύσεων οδηγούν σε υπεραπλουστεύσεις, που ουσιαστικά απο κλείουν συγκεκριμένα τρόφιμα, βάσει και μόνο ενός τρόπου αξιολόγησης εξηρτημέ νης αντίδρασης του καταναλωτή, του τύπου «κόκκινο=κακό=απόρριψη». Στο πλαίσιο αυτό, η ΠΕΤΕΤ απορρίπτει λύσεις του τύ που NutriScore, τουλάχιστον όπως προτεί νεται στην παρούσα φάση. Προκρίνουμε την εφαρμογή ενός πιο σύνθετου συστήματος, με συνδυασμό ετικετών, χωρίς χρωματικούς κώδικες. Ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορεί παρά να βασίζεται σε μια πιο εκτεταμένη πληροφόρηση, σε συνδυασμό με τις τιμές των Προσλαμβανόμενων Ποσοτήτων Ανα φοράς όχι μόνο σε ό,τι αφορά τα «δυσμενή» στοιχεία του εκάστοτε τροφίμου (π.χ. αλάτι, ζάχαρη, λίπος, θερμίδες), αλλά και άλλων θρεπτικών συστατικών Προτείνουμε την απόρριψη των όποιων προτεινόμενων λύσεων οδηγούν σε υπεραπλουστεύσεις, που ουσιαστικά αποκλείουν συγκεκριμένα τρόφιμα, βάσει και μόνο ενός τρόπου αξιολόγησης εξηρτημένης αντίδρασης, του τύπου «κόκκινο=κακό=απόρριψη»

συνήθως αποκλίνουν πολύ από τη συχνή σωματική άσκηση σε οποιαδήποτε ηλικία. Συνεπώς είναι σκόπιμο τα τρόφιμα να μην κρίνονται επιφανειακά –π.χ, μόνο μέσω του NutriScore, του οποίου τα αποτελέσματα

κών του.

απόψεων, υποβολής προτάσεων, αλλά και «προσφυγών» και διαμαρτυριών. Ένα σχήμα που δοκιμάστηκε μεταβατικά –και που έχει υιοθετηθεί, μάλιστα, από κάποιες χώρες και κάποιες πολυεθνικές–είναι το Nutri-Score. Μετά από κινητοποίηση φορέων αλλά και ολόκληρων κρατών εναντίον του, το Nutri-Score «πάγωσε». Κατόπιν τούτου όμως, το τοπίο για το διάδοχο σχήμα σήμανσης των τροφίμων θόλωσε και πάλι…

έχρι σήμερα ο χρωματικός κώδικας του Nutri-Score, ένα σχήμα που προωθούσε ση μαντικά η Γαλλία, φαινόταν το επικρατέστερο. Βάσει του Nutri-Score, τα τρόφιμα λάμβαναν μια «βαθ μολογία» από το Α μέχρι το Ε (λατινικό αλ φάβητο), συνοδευόμενα από αντίστοιχη χρω ματική ένδειξη: Από το σκούρο πράσινο (Α), που σήμαινε τα πιο «υγιεινά» τρόφιμα μέχρι το σκούρο κόκκινο (Ε) που σηματοδοτούσε την «πολύ πτωχή διατροφική ποιότητα».

Η προτεινόμενη χρωματική κλίμακα, ωστόσο, προκάλεσε τεράστιας κλίμακας debate με βασικό επιχείρημα ότι πρόκειται για υπεραπλούστευση, αφού βασιζόταν μό νον στην αξιολόγηση κάποιων συστατικών, που θεωρούνται «επιβλαβή» για την υγεία των καταναλωτών (αλάτι, ζάχαρη, λιπαρά) μεμονωμένα και όχι ως «φορείς» (δηλαδή της εντός τροφίμου πηγής π.χ. των ακόρεστων, Ω3 λιπαρών κ.ά.) και χωρίς να λαμβάνεται υπόψιν η συνολική θρεπτική επίδοση και τα χαρακτηριστικά κάθε χωριστού τροφίμου. Επιπλέον, η αξιολόγηση Nutri-Score γινόταν αποκλειστικά ανά εκατό γραμμάρια προϊό ντος, που πολύ συχνά δεν αντιστοιχεί στην πραγματική μερίδα κατανάλωσης (ενδεικτικό παράδειγμα, το μέλι που η κατανάλωσή του δεν ξεπερνά τα δυο κουταλάκια του γλυκού ανά ημέρα, ήτοι περίπου τα δέκα γραμμάρια).

FOPNL)

τροφίμων. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι η Κομισιόν εξετάζει μια γκάμα διαφορετικών σχημάτων αξιολό γησης και είναι στη φάση που «εξετάζει τα πλεονεκτήματα» κάποιων προτεινόμενων σχημάτων. Η κ. Στέλλα Κυριακίδη, Ευρωπαία

νέο σχήμα θα το αντικαταστήσει. Το ποιο θα είναι αυτό, παραμένει και πάλι θολό. ΕΝΑ ΘΝΗΣΙΓΕΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ Μια αναδρομική αξιολόγηση του NutriScore ίσως αποτρέψει τη δημιουργία ενός ακόμη θνησιγενούς συστήματος σήμανσης.

χθηκε στη Γαλλία και συγκέντρωσε την υπο στήριξη ισχυρών αγορών της ΕΕ (Βελγίου, Λουξεμβούργου, Γερμανίας, Ολλανδίας αλλά και της Ελβετίας). Το μπλοκ πίεζε τα αρμόδια κοινοτικά όργανα να υιοθετηθεί πανευρω παϊκά ως βασικός πυλώνας της ευρωπαϊκής στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» («Farm to Fork»), που αποσκοπεί στην πιο υγιεινή διατροφή των πολιτών.

Αντίπαλον δέος απετέλεσε η πρωτοβου λία πέντε χωρών (Ιταλίας, Ελλάδας, Ρουμα νίας, Κύπρου, Ουγγαρίας), που κατέδειξαν τις σημαντικές αδυναμίες του συστήματος, προσφεύγοντας στις Βρυξέλλες και ζητώντας επαναξιολόγηση και επανατοποθέτηση του ερωτήματος της διατροφικής ενημέρωσης σε ορθότερη βάση.

Οι εγγενείς αδυναμίες του συστήμα τος που προαναφέραμε, υπονόμευσαν τον σκοπό της προαγωγής πιο υγιεινών δια τροφικών επιλογών για τους Ευρωπαίους, ειδικά σε μια εποχή που η παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργα νισμό Υγείας «μάστιγα του ανεπτυγμένου κόσμου». Η περιεκτική φράση που χρη σιμοποιήθηκε στον Τύπο και εν γένει στο δημόσιο λόγο κατά του Nutri-Score ήταν ότι «δείχνει ότι τα αναψυκτικά τύπου cola είναι

Ό ΛΑΌ Υ «Πρόωρη και βεβιασμένη εφαρμογή ενός μη νομιμοποιημένου συστήματος» «Το Nutri-Score είναι ένα σύστημα επισήμανσης, που εκτός από τα μεγάλα προβλήματα αναξιοπιστίας δημιουργεί και πολλά ερωτηματικά σε ό,τι αφορά τον αθέμιτο και βεβιασμένο τρόπο επιβολής του, με το πρόσχημα ότι γίνεται μόνον «εθελοντικά» ή «προαιρετικά» από τη μεγάλη βιομηχανία τροφίμων και ορισμένα κράτη-μέλη, με σκοπό να προκαταλάβουν τις εξελίξεις σε επίπε δο ΕΕ. Το γεγονός, όμως, ότι η Επιτροπή φαίνεται να υπαναχωρεί, μέσω των πρόσφατων δηλώσεων Ευρωπαίων αξιωματούχων και της αρμόδιας Επιτρόπου, δεν πρέπει να μας καθησυχάζει όσο δεν υπάρχει σαφής και ρητή απόφαση και δημόσια δήλωση της ΕΕ, ότι η τροποποίηση του Καν. 1169/2011 αναβάλλεται για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Η υπαναχώρηση οφείλεται κυρίως στις αντιδράσεις ορισμένων κρατών-μελών, ιδιαίτερα της Ιταλίας –και λιγότερο στις δικές μας– ως άμεσα ενδιαφερόμενης και θιγόμενης χώ ρας. Η αλήθεια είναι ότι εκτός από τις μεγάλες προσπάθειες που ανέλαβε το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας, η Ελληνική Κυβέρνηση περιορίστηκε σε μία χλιαρή ανακοίνωση, χωρίς να προβάλλει αυτοτελώς και σθεναρά μία ελληνική θέση, που θα συσχέτιζε την αδιαμφισβήτητη υπεροχή και τα διεθνώς αποδεκτά πλεονεκτήματα της μεσογειακής διατροφής με το σύστημα επισήμανσης. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της μεσογειακής διατροφής δεν εξαντλούνται στις θετικές συνέπειές της στην ανθρώπινη υγεία, καθώς συμβάλει σημαντικά στη βιωσιμότητα της αγροδιατροφικής αλυσίδας, με φιλικό για το περιβάλλον αποτύπωμα. Εφόσον έχει τη μέγιστη συμβατότητα με την πολιτική της «Πρά σινης Συμφωνίας» και της Βιώσιμης Ανάπτυξης, που θεωρητικά τουλάχιστον υποστηρίζει η ΕΕ, θα έπρεπε να είναι υπόδειγμα διατροφής στην Ευρώπη κι όχι μόνον. Θεωρώ ότι η ελληνική πλευρά πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες όχι μόνο για την «αποδόμηση» του Nutri-Score, αλλά και για την τεκμηρίωση των αρχών μιας άλλης πρότασης, σε συνεργασία με φορείς και κυβερνητικές Αρχές που συμφωνούν. Δεν θα πρέπει, όμως, να ξεχνάμε ότι τα μεσογειακά προϊόντα διατροφής (ελαιόλαδο, μέλι κ.ά.), των οποίων τη διατροφική αξία υποβαθμίζει το Nutri-Score, εξάγονται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, σε πολλές από τις οποίες η αυθαίρετη εφαρμογή του έχει γενικευθεί επικίνδυνα. Είναι αναγκαίο επομένως να γίνουν συντονισμένες κινήσεις προς τις ευρωπαϊκές αρχές, διότι η Επιτροπή, που πήρε την πρωτοβουλία να ανοίξει το θέμα της επισήμανσης, πρέπει τώρα να αντιμετωπίσει και τα προβλήματα του ανταγωνισμού που προέκυψαν στην εσωτερική αγορά από την

υγιεινότερη επιλογή από το ελαιόλαδο!».

Μια μικρή έρευνα στο σούπερ μάρκετ, στα προϊόντα των βιομηχανιών που είχαν βάλει

ήδη εθελουσίως την σήμανση Nutri-Score

στις συσκευασίες των προϊόντων τους, δεί

χνει ότι η εν λόγω φράση δεν είναι αβάσιμη. Διότι το Nutri-Score αξιολογεί ίσια κι όμοια τα υπερ-επεξεργασμένα, επεξεργασμένα και τα ακατέργαστα ή ελαφρώς επεξεργα σμένα τρόφιμα.

Νοέμβριος 2022 | σελφ σέρβις |

περιεχόμενο αριθμητικές πλη ροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο τεσσάρων θρεπτικών συστατικών (λιπαρά, κορεσμένα λιπαρά, σάκχαρα, αλάτι) και της ενεργειακής αξίας, καθώς και το ποσοστό αυτού ως ποσοστό της ημερήσιας προσλαμβανόμενης ποσότητας αναφοράς (ΠΠΑ) για ενήλικες. Επιλογή 2: Ετικέτες για θρεπτικά συστατικά-κωδικοποιημένα με χρώμα Η ετικέτα παρέχει αριθμητικές πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο τεσσάρων θρεπτικών συστατικών (λιπαρά, κορεσμένα λιπαρά, σάκχαρα, αλάτι) και της ενεργεια κής αξίας, καθώς και το ποσοστό αυτού ως ποσοστό της ΠΠΑ, ενώ χρησιμοποιούνται τρεις χρωματικές ενδείξεις για να ταξινομήσουν αυτά τα θρεπτικά συστατικά ως «χαμηλά» (πράσινα), «μεσαία» (κίτρινα) ή «υψηλά» (κόκκινα). Επιλογή 3: Συνοπτικές ετικέτες με λογότυπα χαρακτηρισμού Η ετικέτα αυτή παρέχει μια συνθετική εκτίμηση της συνολικής θρεπτικής αξίας ενός προϊόντος, μέσω ενός θετικού λογότυπου, που εφαρμόζεται μόνο σε τρόφιμα τα οποία πληρούν τα διατροφικά κριτήρια. Επιλογή 4: Συνοπτικές ετικέτες-διαβαθμισμένοι δείκτες Η ετικέτα παρέχει μια συνθετική εκτίμηση της συνολικής διατροφικής αξίας ενός προϊόντος, μέσω ενός «διαβαθμισμένου δείκτη» που παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη διατροφική ποιότητα των τροφίμων, ο οποίος εφαρμόζεται σε όλα τα τρόφιμα κάθε βαθμού επεξεργασίας, δηλαδή το γνωστό Nutri-Score. Ο κ. Ιωάννης Σμαρνάκης, πρόεδρος της ΠΕΤΕΤ, σημειώνει ότι η Ένωση προκρίνει ένα σύνθετο σύστημα αξιολόγησης και σήμανσης των τροφίμων, με συνδυασμό ετικετών και χωρίς χρωματικούς κώδικες. Υπογραμμίζει την ανάγκη οι καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε εκτεταμένη πληροφόρηση για τα τρόφιμα που επιλέγουν, τονίζοντας την ανάγκη εκπαίδευσής τους σε ορθές διατροφικές επιλογές και μά λιστα από την παιδική ηλικία (βλέπε αναλυτικά συνέντευξη του κ. Σμαρνάκη στο παρόν τεύχος, στις σελ. 34).

ελληνική φέτα ΠΟΠ ή η ιταλική παρμεζάνα, το ελαιόλαδο και το κρασί είναι χαρακτη ριστικές περιπτώσεις. Ενδεικτικό είναι ότι κατά την πιλοτική εφαρμογή του αλγορίθμου του Nutri-Score τα προαναφερθέντα προϊό ντα παρότι παράγονται χωρίς χημικά πρό σθετα και ενισχυτικά, που απαντώνται συχνά σε επεξεργασμένα-τυποποιημένα τρόφιμα, λάμβαναν «βαθμολογίες» από C ως Ε εξαι τίας της περιεκτικότητας τους σε αλάτι και σάκχαρα, χωρίς όμως να αξιολογούνται η ποιότητα των συστατικών αυτών και η συνι στώμενη μερίδα κατανάλωσης. Οι σημάνσεις C ως Ε, αποτρέποντας ουσιαστικά τον κατα

ναλωτή από την επιλογή καθόλα υγιεινών προϊόντων, πλήττει ευθέως, αδικαιολόγητα και εντέλει αθέμιτα τους παραγωγούς τους. Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική και η

Ανταγωνισμού προσέφυγαν από

στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις Αγοράς και Ανταγωνισμού. ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ Τ Ό ΔΙΑΔΌΧΌ ΣΧΗΜΑ Σε επιστολή τους προς την Ευρωπαία Επίτροπο κ. Στέλλα Κυριακίδη, ευρωβουλευτές-μέλη της ομάδας των

«Πρασίνων» του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου επισημαίνουν τα άρθρα του ευρωπαϊκού Κανονισμού 1169/2011 (Regulation EU 1169/2011), με τα οποία δεν συμμορφώνεται το σύστημα Nutri-Score, και τονίζουν την ανάγκη το όποιο σχήμα σήμανσης τροφίμων υιοθετηθεί, να είναι απόλυτα εναρμονισμένο με τη σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία είναι δεσμευτική για τα κράτη-μέλη εν αντιθέσει προς τις ευρωπαϊκές οδηγίες, οι οποίες προαπαιτούν ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο. Τονίζουν, παράλληλα, την ανάγκη να λαμβάνονται υπόψιν οι διαφορετικές (έναντι των ενηλίκων) διατροφικές ανάγκες των παιδιών, πράγμα που το Nutri-Score, ενώ καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ορίσει δοκιμαστική περίοδο τριών ετών για όποιο σχήμα FOPNL επιλεγεί προτού γίνει υποχρεωτική η υιοθέτησή του.

«Η ανάγκη για πιο υγιείς πολίτες γίνεται ακόμη πιο σημαντική, έτσι ώστε η διατροφή που αποτελεί βασικό –αλλά όχι το μονα δικό– παράγοντα για κάτι τέτοιο, θα συ γκεντρώνει την προσοχή καταναλωτών και πολιτείας. Στο πλαίσιο αυτό, η απλουστευ τική επισήμανση ορισμένων μόνο από τα στοιχεία ενός τροφίμου μάλλον συσκοτίζει την προσπάθεια. Η πρόκληση για τους πα ραγωγούς τροφίμων είναι να ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις, με προϊόντα που θα προσφέρουν όχι μόνο θρεπτικό αποτέλε σμα, αλλά θα συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού», τονίζει σχετικά με τις αναδυόμενες προ κλήσεις για την βιομηχανία τροφίμων ο κ. Στέφανος Κομνηνός, ιδρυτικός εταίρος της Netrino. Ενδεικτικό της αναγκαιότητας μιας δοκι μαστικής περιόδου για όποιο FOPNL προ κριθεί από τις Βρυξέλλες μπορεί να θεωρη θεί το ότι η ίδια η επιστημονική επιτροπή του Nutri-Score ανακοίνωσε ότι μέχρι το τέλος του έτους θα επανέλθει με αναθεω ρήσεις του αλγορίθμου του. Ειδικότερα, έχει προτείνει μια καλύτε ρη κατηγοριοποίηση των φυτικών ελαίων (όπως το ελαιόλαδο, το κραμβέλαιο κ.ά.) και τον διαχωρισμό

για την ελληνική βιομηχανία τροφίμων, που φη μίζεται για τις καινοτομίες της, να παρουσιάζει από μια τέτοια ανά εταιρεία-εκθέτη. Οι ελληνικές προϊοντι κές καινοτομίες που είδαμε στο Παρίσι, στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων απευθύνονται πρωτίστως στην εγχώρια αγορά και δευτερευόντως ή κατόπιν στη διεθνή, μέσω των εξαγωγών. Σε μια περίοδο «τέλειας καταιγίδας» στη διεθνή οικονομία είναι επόμενο η στρατηγική επιδίωξη όλων των παραγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου να αποβλέπει στη διεύρυνση του χώρου τους στο λιανεμπορικό ράφι, μέσω της οποίας έρχεται η αύξηση των πωλήσεων. Στη SIAL Paris 2022 είδαμε, λοιπόν, τις βιομηχανίες τροφίμων αυτό να το επιχειρούν βασισμένες στις δικές τους δυνάμεις, δηλαδή στο επαναλαν σάρισμα ή την «αναψηλάφηση» των προϊόντων τους, στην εκ νέου παρουσίασή τους. Πρόκειται για προϊόντα που δουλεύτηκαν πολύ από άπο ψη research and development και που μπορεί να βρουν θέση σε niche markets κοντά

πράγμα απαγορευμένο ή δαιμονοποιη μένο εν καιρώ πανδημίας.

βιομήχανοι και οι λιανέμποροι άρπαξαν την ευκαιρία. Ειδικά οι δεύτεροι αντιμετω πίζουν την πρόκληση της αναδιάταξης των προϊόντων στα ράφια και τα ψυγεία τους, με σκοπό να παρουσιάσουν περισσότερα έτοιμα ready-to-eat προϊόντα σε πολύ ανταγωνιστι κές τιμές σε σχέση με τα τις ready-to-cook αντίστοιχες λύσεις. Αλλά η τιμή σε αυξημέ νο βαθμό εξαρτάται από τις επιτυχημένες συνέργειες, συνεργασίες και υποδομές κάθε βιομηχανίας. Ταυτόχρονα, ανοίγει το δρόμο διείσδυσης σε νέες αγορές προς ενίσχυση

των πωλήσεων και συγκράτηση των ετήσιων οικονομικών αποτελεσμάτων. Η ελληνική γαλακτοβιομηχανία παρουσίασε τα λιγότερα νέα προϊόντα στη SIAL Paris 2022. Τα σενάρια για τις ελλείψεις γάλακτος, αλλά και το αυξημένο λειτουργικό κόστος, λόγω ενερ γειακής κρίσης και ανατιμήσεων των πρώτων υλών, θέτει τη γαλακτοβιομηχανία σε στάση αναμονής. Είναι, άλλωστε, σημαντική η διείσ δυσή της σε ξένες και διαφορετικές μεταξύ τους χώρες. Πάντως, στη SIAL Paris 2022 οι Έλληνες γαλακτοβιομήχανοι είχαν έντονη παρουσία, συ νάντησαν πάλι από κοντά τους συνεργάτες τους στη διεθνή αγορά και ενίσχυσαν το κύρος τους έναντι παλαιών, νέων και εν δυνάμει καινούρ γιων διεθνών συνεργατών. Σε ό,τι αφορά τις συσκευασίες των προϊό ντων, η de facto αύξηση του σχετικού κόστους, προστιθέμενη σε όλες τις άλλες επιβαρύνσεις, δεν άφησε εκ των πραγμάτων σπουδαία περιθώ ρια για την εμφάνιση καινοτομιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στελέχη της αγοράς του κρέατος και των γαλακτοκομικών μας διαβεβαίωσαν, πά ντως, ότι η Ελλάδα διόλου δεν απέχει από τις καινοτομίες αιχμής στον τομέα της ευρωπαϊκής συσκευασίας. 

Λανσαρίσματα κυρίως για το ελληνικό αλλά και το διεθνές κοινό Την παράδοση που θέλει οι εταιρείες οι οποίες συμμετέχουν στη SIAL στο Παρίσι, να παρουσιάζουν κάποιο νέο προϊόν τους στη διεθνή έκθεση, τηρήθηκε και τιμήθηκε ακόμα μια φορά φέτος από τις ελληνικές επιχειρήσεις-εκθέτες. Αν και η τοποθέτηση των εν λόγω προϊόντων στα ράφια της ελληνικής αγοράς είναι η προτεραιότητα όλων, ο στόχος της εξαγωγής τους στη δι εθνή αγορά διαμόρφωσε τα στάνταρ των ποιοτικών τους χαρακτηριστικών, όπως και των συσκευασιών τους. Από την ειδική έκδοση του FOODReporter ξεχωρίσαμε και παρουσιάζουμε κάποια από αυτά.

Konva: Salmon Pocket

Η συσκευασία Pocket του σολομού Trata και το περιεχόμενό της ήταν μεταξύ των προ τεινόμενων προϊόντων από την ανεξάρτητη Αρχή της SIAL για το βραβείο καινοτομίας Innovation 2022. Η σειρά ολοκληρωμένων αλμυρών έτοιμων γευμάτων με βάση φιλέτα τόνου και σολομού αντιστοίχως, με προ σθήκη ρεβιθιών, φακής και κινόα, ξεχώρισε επίσης. Το Trata Tuna Pocket κυκλοφορεί και σκέτο σε δύο κωδικούς και σε ειδική συ σκευασία pocket, όπως και το Trata Salmon Pocket. Εντός του Νοεμβρίου, μάλιστα, η εταιρεία αναμένεται να παρουσιάσει και νέα λανσαρίσματα.

να πιστοποιούν προϊόντα με βάση τους συγκεκριμένους δείκτες.

Αρτοποιία Τσατσαρωνάκη: Νέα προϊόντα «το Μάννα» στην αγορά του snack Με μια νέα σειρά προϊόντων «το Μάννα», η αρτοποιία Τσατσαρωνάκη μπαίνει και στην αγορά του snacking. Τα εν λόγω προϊόντα έχουν ως βάση το ισχυρό «χαρτί» της εται ρείας, δηλαδή το παξιμάδι, ωστόσο είναι εμπλουτισμένα με γεύσεις και αρώματα. Η έμφαση κατά τη δημιουργία τους δόθηκε και στην υφή τους, ώστε να ταιριάζουν σε κάθε διατροφική περίσταση και να συνδυ άζονται με νέες γεύσεις και αρώματα μπα χαρικών και λαχανικών. Τα νέα προϊόντα απευθύνονται πρωτίστως στην εγχώρια αγορά.

Δωδώνη: Λανσαρίσματα σε δυο κατηγορίες Την νέα προϊοντική σειρά φυτικών επι δορπίων, με βάση τη βρόμη, «Plant’d» και ένα νέο ακόμη προϊόν, το snack τυριού «Heavenly Cheese Thins», παρουσίασε η γαλακτοβιομηχανία στη SIAL η Δωδώνη. Τα Heavenly Cheese Thins περιέχουν 100% ελληνική φέτα ΠΟΠ Δωδώνη και κυκλο φορούν σε γεύσεις Ντομάτα-ρίγανη-φέ τα, Καυτερή πιπεριά χαλαπένιος-φέτα και Καραμελωμένο κρεμμύδι-φέτα.

που

πρό

ιδιωτικής ετικέτας, έγινε στα εργαστήρια R&D της εταιρείας και πιστοποιήθηκε σχετικά από το εργαστή ριο του πανεπιστημίου Oxford Brooks της Μεγάλης Βρετανίας, ενός από τα τέσσερα παγκοσμίως διαπιστευμένα εργαστήρια

Cafetex: Λανσάρισμα για καφέ… σε κάθε περίσταση Η Cafetex παρουσίασε στη SIAL το καινο τόμο προϊόν των coffeebags υπό το brand Coffeeway. Πρόκειται για ατομικές μερίδες καφέ σε φακελάκι, για παρασκευή στο σπίτι, στο γραφείο, στο αυτοκίνητο ή σε οποιαδήπο τε περίσταση on-the-go κατανάλωσης απλώς κατόπιν προσθήκης ζεστού νερού. Το προϊ όν δίνει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να επιλέξει ο ίδιος πόσο «βαρύ» θέλει τον καφέ του, ανάλογα με τον χρόνο που θα αφήσει το φακελάκι του στο νερό. Κάθε συσκευασία λιανικής περιέχει δέκα ατομικά φακελάκια, με προτεινόμενη τιμή 3,75-4,40 ευρώ.

70% κάτω από το ιστορικό ρεκόρ του Αυγούστου. Ωστόσο, η εγχώρια χονδρεμπορική αγορά ενέργειας δεν είδε παρά μικρές διορθωτικές κινήσεις, σταγόνα στον ωκεανό των ανατιμήσεων. Χαρακτηριστικά, ο δείκτης τιμών παραγωγού εγχώριας αγοράς, στον κλάδο της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και κλιματισμού σημείωσε το Σεπτέμβριο μονοψήφια μηνιαία μείωση, της τάξης του -4,8%, ενώ οι ετήσιες αυξήσεις αγγίζουν το 41,7%, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.

των 15 χωρών της ΕΕ –ανάμεσά τους και της Ελλάδας– υπέρ της επιβολής πλαφόν, επι χειρεί να κάμψει τις διαφωνίες των «πέντε» (Γερμανίας, Αυστρίας, Ολλανδίας, Εσθονίας, Ουγγαρίας), που επιμένουν στην υιοθέτηση επιπλέον εγγυήσεων, θέτοντας επανειλημμέ να το θέμα της διακινδύνευσης της ασφάλειας του ανεφοδιασμού. Στην περίπτωση που δεν βγει «λευκός καπνός» στα τέλη Νοεμβρίου, η επόμενη πιθανή ημερομηνία υποβολής και έγκρισης του νομοσχεδίου είναι η 11η Δε κεμβρίου ή ακόμα νωρίτερα, αν συγκληθεί έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας. Το τοπίο είναι εξαιρετικά ρευστό, καθώς μια ενδεχόμενη συμφωνία για την επιβολή πλαφόν ή έστω για ένα διορθωτικό μηχανισμό, που θα είναι αποτέλεσμα συμβιβασμού, μπορεί να πιέσει τις διεθνείς τιμές φυσικού αερίου προς τα κάτω, συμπαρασύροντας καθοδικά και τα τι μολόγια των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας.

Ενέργειας, που συνεδριάζει στις 24 Νοεμβρίου, εφόσον έχει προλάβει να υπο βληθεί επίσημα η αναθεωρημένη νομοθετική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επιβολή προσωρινού πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο ενέργειας στην Ολλανδία (TTF). Το αρραγές μέτωπο

στο περιβάλλον τεχνολογίες, με στόχο την εξοι κονόμηση ενέργειας, όπως η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ για ιδιόχρηση ή για συμψηφισμό καταναλισκόμενης και παρα γόμενης ενέργειας (net metering). Προς το παρόν ένα από τα εμπόδια στην ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών

που

με το ηλεκτρικό δίκτυο, το οποίο παραμένει κορεσμένο. Ενδεικτικά είναι τα προβλήματα που ενέσκηψαν στην πρόσφατη διαδικασία ηλεκτρονικών αιτήσεων στην πλατφόρμα του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), για τη σύν δεση φωτοβολταϊκών σταθμών έως 400KW στο κορεσμένο δίκτυο Πελοποννήσου. Όπως έχει καταγγείλει ο Σύνδεσμος Παραγωγών Ενέργει ας από Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), η πλατφόρμα λειτούργησε πλημμελώς, με καθυστερήσεις και διακοπές, αποκλείοντας πλειάδα αιτήσεων από υποψήφιους επενδυτές λόγω τεχνικής δυσλειτουργίας, με ευθύνη του ΔΕΔΔΗΕ. Απο τέλεσμα, ο πραγματικά διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος των 86 ΜW έχει εξαντληθεί σε λιγότερο από 15 λεπτά από την έναρξη της διαδικασίας, εγείροντας ακόμα και ζητήματα νοθείας του διαγωνισμού. Η ΣΠΕΦ έχει προσφύγει στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, ζητώντας την ακύρωση του διαγωνισμού και την επανάληψή του με αδιάβλητες διαδικασίες. ΦΙΛΌΔΌ ΞΑ ΚΑΙ «ΨΑΛΙΔΙΣΜ Ε ΝΑ» ΠΡ ΌΓΡΑ ΜΜΑΤΑ Όσο για το αρχικά φιλόδοξο πρόγραμμα του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος για την επιδότηση εγκατάστασης 250.000 φωτο βολταϊκών πάνελ σε στέγες, από τα οποία τα 75.000 επρόκειτο να αφορούν μικρές επιχειρή

σεις, αυτό φαίνεται να ψαλιδίζεται προσωρινά λόγω οικονομικής στενότητας. Σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών του ΥΠΕΝ τα διαθέσι μα κονδύλια των 200 εκατ. ευρώ οδηγούν σε αναπροσαρμογή του προγράμματος, καθώς φαίνεται να επαρκούν μόλις για 50.000-60.000 ηλιακά συστήματα, με ή χωρίς συσσωρευτές ενέργειας. Η επιδότηση θα ξεκινά από το 30% για τα απλά φωτοβολταϊκά και θα ανέλθει στο 60% για το συνδυασμό των φωτοβολταϊκών με μπαταρίες –οι οποίες αυξάνουν μεν το κό στος της εγκατάστασης, αλλά υπερβαίνουν το πρόβλημα της συμφόρησης των κορεσμένων δικτύων, εφόσον επιτρέπουν την αποθήκευση ενέργειας. Οι αιτήσεις των υποψήφιων δικαι ούχων αναμένεται να ξεκινήσουν τον Ιανουά ριο, αφού τεθεί σε διαβούλευση ο οδηγός για το πρόγραμμα των φωτοβολταϊκών στις στέγες, που αφορά μικρά συστήματα μέχρι 10KW. Με γαλύτερο ενδιαφέρον για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις και τη βιομηχανία παρουσιάζει το νέο αναμενόμενο πρόγραμμα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών και συστημάτων αποθήκευσης για την ιδιοπαραγωγή ενέργειας, προϋπολογι σμού 160 εκατ. ευρώ, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Την ωρίμανση και την υλοποίηση του προγράμμα τος έχει αναλάβει για λογαριασμό του ΥΠΕΝ το ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο παράλληλα θα «τρέξει» πρόγραμμα ανάπτυξης φωτοβολταϊκών σε συνεργασία με δήμους, προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, σκοπό τη στήριξη ευάλωτων κατα ναλωτών, μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων. Όμως, μέχρι να υλοποιηθούν τα φιλόδοξα ή ψαλιδισμένα «πράσινα» προγράμματα, οι παραγωγικές επιχειρήσεις ασφυκτιούν υπό το συνδυασμένο βάρος της εκτόξευσης του

ενεργειακού κόστους και των ανατιμήσεων των πρώτων υλών. «Όλες οι βιομηχανίες πρέπει να έχουν πρόσβαση στην αγορά φθηνής ενέργει ας. Δεν μπορεί να έχεις εξαγγείλει σύνδεση με την «πράσινη» ενέργεια χωρίς να λειτουργεί το net metering. Δεν μπορεί να περιμένουμε έξι μήνες ή ακόμη κι ένα χρόνο για να συνδέσουμε ένα φωτοβολταϊκό με το σύστημα», σχολίαζε ο κ. Αλέξανδρος Κουρής, ιδιοκτήτης της μικρο ζυθοποιίας Νήσος και μέλος της πρωτοβουλίας ελληνικών επιχειρήσεων «Ελλα-δικά μας», σε πρόσφατο ρεπορτάζ οικονομικής ιστοσελίδας, κάνοντας λόγο για «ενεργειακή βόμβα στα θε μέλια της παραγωγικής οικονομίας». ΑΥΞ Η ΣΕΙΣ 59% ΣΤ Ό ΚΌΣΤ ΌΣ ΡΕ Υ ΜΑΤ ΌΣ ΣΕ Ε ΝΑ ΧΡΌΝΌ Ο κ. Θέμης Σαρασίδης, ιδιοκτήτης και διευθύνων σύμβουλος της βορειοελλαδίτι κης επιχείρησης καλλυντικών και προϊόντων προσωπικής φροντίδας Farcom, και ο κ. Κώ στας Θεοχάρης, Chief Operations Officer της Δέλτα Τρόφιμα, μιλούν στο «σελφ σέρβις» για το πώς οι δύο ελληνικές μεταποιητικές επιχειρήσεις, έχοντας ηγετικό ρόλο η κάθε μία στον τομέα της, αντιμετωπίζουν τις αυ ξήσεις του ενεργειακού κόστους, αλλά και τις προκλήσεις της «πράσινης» μετάβασης.

«Βρισκόμαστε εν μέσω μιας παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, η οποία αρχικά ενεργοποι ήθηκε εξαιτίας της διατάραξης του ισοζυγίου προσφοράς και ζήτησης της ενέργειας την περίοδο «παύσης» της οικονομικής δραστη ριότητας, λόγω Covid, και έπειτα της επανα λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας, όταν περιορίστηκε η επιβολή των μέτρων για την πανδημία. Στη συνέχεια, βεβαίως, οι πολεμι

Νοέμβριος 2022 | σελφ σέρβις |

κές επιχειρήσεις στην Ουκρανία εκτόξευσαν δραματικά τα κόστη ενέργειας και εντάθηκε περαιτέρω το ήδη επιβαρυμένο πληθωριστικό κλίμα», σχολιάζει ο διευθύνων σύμβουλος της Farcom, ξεκινώντας την ανάλυσή του από τη διεθνή εικόνα. Προσθέτει ότι «οι αυξήσεις στις τιμές του ρεύματος στην Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2022, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, ήταν πολύ μεγαλύτερες από τους μέ σους ευρωπαϊκούς όρους. Στη Farcom το κό στος ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 59% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, γεγονός που δείχνει το μέγεθος των προκλή σεων με τις οποίες είναι αντιμέτωπη σήμερα η βιομηχανία. Ως εκ τούτου οι ανατιμήσεις των προϊόντων της είναι αναπόφευκτες, με άμεσο αντίκτυπο στην αγοραστική δύναμη των κα ταναλωτών». Όπως εξηγεί ο κ. Σαρασίδης, στα πρώτα κύματα της αύξησης των λειτουργικών δαπανών, της ενέργειας, των logistics, αλλά και της προμήθειας πρώτων υλών «η εταιρεία μας απορρόφησε τα κόστη και δεν τα μετακύλησε στον καταναλωτή. Παρ’ όλα αυτά οι συνεχώς αυξανόμενες πιέσεις οδήγησαν την εταιρεία σε αναδιάρθρωση του τιμοκαταλόγου της, για να μπορέσει να παραμείνει βιώσιμη». Ο κ. Κώστας Θεοχάρης της ΔΕΛΤΑ προσεγ γίζει τις αυξήσεις στην ενέργεια με όρους μερι δίου στις συνολικές δαπάνες. «Η ενέργεια αντι στοιχούσε τυπικά στο 16% της βιομηχανικής μας δαπάνης, αλλά τον τελευταίο χρόνο έχει ανέλθει στο 35%. Ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες εμφανίζεται υψηλότερο, καθώς οι τιμές συνεχίζουν την έντονη αυξητική τους τάση», τονίζει. Και προσθέτει ότι «οι ανατιμήσεις στην ενέργεια έχουν εξαιρετικά ορατή επίδραση στο κόστος μας, τόσο άμεσα, δηλαδή στην ενέργεια που αγοράζουμε, όσο και έμμεσα στο κόστος υλικών και υπηρεσιών. Η αντιστάθμιση αυτού του κόστους, μέσω των ανατιμήσεων στα προϊό ντα μας, είναι ένα μέτρο που δυστυχώς είμαστε αναγκασμένοι να υιοθετήσουμε. Ωστόσο, αυτή η πολιτική έχει συγκεκριμένα όρια, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για προϊόντα που μετέχουν στον καθημερινό βασικό οικογενειακό προϋπολογι σμό. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΔΕΛΤΑ έχει προβεί σε μία σειρά ενεργειών περιορισμού του κό στους, ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει στο πληθωριστικό περιβάλλον που έχει διαμορφω θεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο». Οι ελληνικές επιχειρήσεις στρέφονται σε επενδύσεις στην «πράσινη» ενέργεια,

όμως για τις περισσότερες είναι νωρίς για να αναφέρουν μετρήσιμα αποτελέσματα. «Η Farcom προσπαθεί να εφαρμόσει μέτρα, που θα οδηγήσουν στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Στις αρχές του 2022 ξεκίνησε τη λειτουργία της η νέα παραγωγική μας μονά δα, με εγκαταστάσεις έκτασης 10.000τμ, η οποία διαθέτει Σύστημα Διαχείρισης Κτιρί ων (Building Management System/BMS) για τη βελτιστοποίηση της περιβαλλοντικής απόδοσης. Από τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας μέχρι τον έλεγχο του φωτισμού το BMS σύστημα αποσκοπεί στην επίτευξη του καλύτερου εργασιακού περιβάλλοντος, με την ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές, επίσης, εντάσσονται στα μελλοντικά μας επενδυτικά σχέδια, καθώς ξεκίνησαν οι μελέτες για την τοποθέτηση φωτοβολταικών πάνελ, με στόχο την αυτο παραγωγή ενέργειας», λέει ο κ. Σαρασίδης. Σε διαδικασία αδειοδότησης επενδύσεων για εγκατάσταση φωτοβολταικών πάνελ στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της βρίσκεται και η ΔΕΛΤΑ. «Το όφελος είναι μετρήσιμο, αλλά η βάση σύγκρισης, δηλαδή η τιμή του ηλεκτρισμού, είναι εξαιρετικά ασταθής, ώστε να εξάγει κανείς αξιόπιστα και ασφα λή συμπεράσματα αναφορικά με τον χρόνο αποπληρωμής.

τη βιομηχανία; Κι αν

εφαρμοστεί, ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην παραγωγή; «Με βάση την επικρατούσα κατάσταση, οι υψηλές τιμές ενέργειας καθιστούν πιο ελκυ στικές κάποιες επενδυτικές κινήσεις προς την κατεύθυνση εξοικονόμησης ενέργειας, περιορισμού των διαρροών και της σπατά λης εν γένει. Αυτά δεν έχουν επίπτωση στην παραγωγή. Από την άλλη μεριά, το να πούμε ότι δαπανάμε λιγότερη ενέργεια, διότι ελατ τώσαμε την παραγωγή μας, δεν αποτελεί λύση. Απλώς θα μεταφράσει το πρόβλημα της ακριβής ενέργειας σε πρόβλημα έλλει ψης προϊόντων στην αγορά», σχολιάζει ο κ. Θεοχάρης. Σε ό,τι αφορά τις κρατικές παρεμ βάσεις στήριξης των επιχειρήσεων και των καταναλωτών στις ενεργειακές αυξήσεις , λέει ότι «έχουν ληφθεί μέτρα εκ μέρους της πολιτείας, η αποτελεσματικότητά των οποίων υπήρξε μέχρι στιγμής καθοριστική. Ωστόσο, θεωρούμε ότι το κράτος πρέπει να συνεχίσει να στηρίζει με επιδοτήσεις την τιμή του ηλε κτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου, τουλάχιστον όσο καιρό η ενεργειακή κρίση είναι σε εξέλιξη. Σε μία τόσο κρίσιμη για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά συγκυρία η παρέμβαση του κρατικού μηχανισμού οφεί λει να είναι συνεχής και στοχευμένη, ώστε επιτευχθεί συγκράτηση του ενεργειακού κό στους κατά τέτοιο τρόπο, ώστε το 2023 να μην κινηθεί υψηλότερα από το 2022». Αντίστοιχα, ο κ. Σαρασίδης της Farcom, θεωρεί ότι «έχουν ληφθεί μέτρα υπό τη μορφή επιδοτήσεων και φοροελαφρύνσεων, αν και σαφώς υπάρχουν δυνατότητες περαιτέρω βελτίωσης, βάσει κρι τηρίων. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να απο φευχθεί ο κίνδυνος μείωσης της παραγωγής στην ελληνική βιομηχανία. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε καίριο πλήγμα στις αλυσίδες αξίας της οικονομίας και θα ενέτεινε ακόμη περισ σότερο τις συνθήκες κρίσης». 

πούμε το ψωμί ψωμάκι». Οι ραγδαίες ανατιμήσεις στις τιμές των σιτηρών, με τα περίφημα futures –τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης–να διπλασιάζονται σχεδόν εν μία νυκτί στα διεθνή χρηματιστήρια, εν μέρει επαλήθευσαν τις απαισιόδοξες προβλέψεις. Η βασική πρώτη ύλη των προϊόντων άρτου βρέθηκε στο μάτι του γεωπολιτικού κυκλώνα και πλάι στην ενεργειακή κρίση, που προϋπήρχε και εντάθηκε με τον πόλεμο, προστέθηκε η απειλή της επισιτιστικής κρίσης. Συμπληρώνοντας εννιά μήνες από την έναρξη του πολέμου, υπήρξαν μεν διορθωτικές κινήσεις, με τις διεθνείς τιμές των σιτηρών να επανέρχονται σε προπολεμικά επίπεδα, όμως η κατάσταση απέχει πολύ από το να εξισορροπηθεί.

πορεί οι νηοπομπές με τα ουκρανικά σιτηρά να απο πλέουν, έστω μετ’ εμποδίων, από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, όμως η αποχώ ρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία για τις εξαγωγές προκαλεί ανησυχία στις αγορές και πυροδοτεί νέες πληθωριστικές πιέσεις. Το αποτέλεσμα είναι οι τιμές των αλεύρων να παραμένουν στα ύψη, καθώς τις μειώσεις στις πρώτες ύλες αντισταθμίζουν οι αυξήσεις στα μεταφορικά κόστη και τα ασφάλιστρα. Παράλληλα, τα προϊόντα άρτου υφίστα νται συνεχείς ανατιμήσεις. Η στατιστική υπη ρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανακοίνωσε το φθινόπωρο ότι «το ψωμί είναι ακριβότερο από ποτέ», με ανατιμήσεις ρεκόρ 16,6%, τις υψηλότερες από το 1997. Στην Ελλάδα ο πλη θωρισμός στο ψωμί και τα δημητριακά τρέχει με ταχύτητες πολλαπλάσιες του εθνικού τι μάριθμου, με ετήσια αύξηση 19,3% τον Οκτώ βριο έναντι 9,1% του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Το λανσάρισμα του «καλαθιού του νοικοκυριού» τον Νοέμβριο, στο οποίο περιλαμβάνεται το τυποποιημένο ψωμί, τόσο για τοστ όσο και υπό μορφή συσκευασμένης φραντζόλας, ήρθε μεν για να ανακουφίσει τους καταναλωτές, προκάλεσε

δο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Nielsen IQ, η οποία επίσης δίνει άνοδο αξίας πωλήσεων στην κατηγορία 13% το ενιάμηνο από την έναρξη του 2022. Σύμφωνα με την ΙRI Hellas η αξία πωλήσεων στο συσκευασμένο ψωμί αυξήθηκε κατά 12,6% στο ενιάμηνο φέτος, όμως η άνοδος σε όγκο πωλήσεων ήταν ορι ακή, μόλις 0,3%. Ο ανταγωνισμός στα ράφια είναι ισχυρός, καθώς στο χώρο κυριαρχούν τρεις επιχειρή σεις, οι Καραμολέγκος, Elbisco και Παπαδο πούλου. Ανοδικά κινούνται ξανά τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, μολονότι την τελευταία δεκαετία το μερίδιό τους συμπιέστηκε από το 25% στο 11,5%. Δυναμικά έχουν μπει στο παιχνίδι και οι «ζεστές γωνιές»-bake off των σούπερ μάρκετ. Όλο και περισσότερες αλυσίδες προσθέτουν τμήματα φρεσκοψη μένων αρτοσκευασμάτων στα καταστήματά τους –πιο πρόσφατη η Μy Market, αρχικά σε δύο υποκαταστήματά της στην Αττική, στο πλαίσιο υλοποίησης του σχετικού επενδυ τικού της πλάνου. Ούτε εδώ, όμως, λείπουν οι διαμαρτυρίες της βιοτεχνικής αρτοποιίας, που υποστηρίζει ότι τα κιόσκια bake-off των σούπερ μάρκετ δρουν ανταγωνιστικά στους φούρνους της γειτονιάς. ΘΕΤΙΚ Ε Σ ΟΙ ΠΡΟΒΛ Ε ΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 2023 Στελέχη της αρτοβιομηχανίας μιλούν στο «σελφ σέρβις» για τις νέες τάσεις στην αγο ρά του συσκευασμένου ψωμιού, δίνοντας μια εικόνα συγκρατημένης αισιοδοξίας παρά τα συνδυαστικά πυρά του πληθωρισμού, της

ενεργειακής κρίσης και της συνεχιζόμενης γεωπολιτικής αστάθειας. Θετικές είναι οι εκτιμήσεις του κ. Γιώργου Μιχαλακάκου, εμπορικού διευθυντή της Καραμολέγκος ΑΕ, για το 2023, σύμφωνα με τον οποίο οι τεμαχιακές πωλήσεις αναμένεται ότι θα εξελιχθούν ανοδικά με ρυθμό 2%. Στην ανά πτυξη της κατηγορίας του συσκευασμένου ψωμιού θεωρεί ότι θα συμβάλλει η τουριστι κή αγορά, καθώς αναμένεται νέα αύξηση της τουριστικής κίνησης. Επιπλέον, όπως λέει, από την επόμενη χρονιά αναμένεται ότι θα αναβαθμιστεί ο ρόλος της υποκατηγορίας του traditional bread (συσκευασμένα ψωμί μικρής διάρκειας ζωής και χωρίς συντηρητικά), η οποία στο ενιάμηνο φέτος εμφάνισε εντυπω σιακή ανάπτυξη τεμαχιακών πωλήσεων, της τάξης του 24,3%, βάσει των στοιχείων της IRI. Η Καραμολέγκος, η οποία από το 2016 έχει εξαγοράσει και επαναλανσάρει την ιστορική μάρκα Κατσέλης, κατέχει ηγετική θέση στην κατηγορία του συσκευασμένου ψωμιού, με μερίδιο αγοράς 44,2% σε τεμάχια και 49% σε

αξία πωλήσεων (στοιχεία: ΙRI, Ιαν-Σεπ.2022). Στα συστατικά της επιτυχίας του ψωμιού της Καραμολέγκος, ο εμπορικός διευθυντής της συγκαταλέγει «τη μακρόχρονη παράδοση, γνώση και εμπειρία στο ψωμί, μαζί με την αγάπη και την έμπνευση, την ατομική προ σπάθεια και την ευθύνη, την ομαδικότητα και την προσήλωση όλων των συναδέλφων σε όλα τα τμήματα της εταιρείας και όλων των συνεργατών μας σε κάθε γωνιά της Ελλάδας».

Σύμφωνα με τον κ. Αλέξανδρο Βαξεβανέλ λη, διευθυντή πωλήσεων και στρατηγικών αγοράς της βιομηχανίας Παπαδοπούλου, ο ρυθμός ανάπτυξης στην κατηγορία του συ σκευασμένου ψωμιού ενισχύθηκε σημαντικά μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. Όπως εξη γεί, «ο καταναλωτής υιοθέτησε νέες συνή θειες την ιδιαίτερη αυτή περίοδο, τις οποίες διατήρησε και μετέπειτα, με αποτέλεσμα η κατηγορία να αναπτυχθεί τόσο το 2021 όσο και το ενιάμηνο ως τον Σεπτέμβριο φέτος με διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης, λόγω της

Νοέμβριος 2022 | σελφ σέρβις

διατροφικής αξίας των προϊόντων, της καινο τομίας, της μείωσης της σπατάλης, αλλά και της ευκολίας για τον καταναλωτή. Δεν είναι τυχαίο ότι κωδικοί της κατηγορίας βρίσκονται στους «top 20» των σκαναρισμάτων των σού περ μάρκετ, αλλά και των καταστημάτων της μικρής λιανικής». Και προσθέτει ότι «η εται ρεία Παπαδοπούλου από το 2013 που εισήλ θε στην κατηγορία του ψωμιού, ξεχώρισε για την ποιότητά της, χρησιμοποιώντας εκλεκτά συστατικά και εφαρμόζοντας έναν καινοτόμο τρόπο παραγωγής και συσκευασίας στις υψη λών προδιαγραφών εγκαταστάσεις της». Στις μάρκες «γεύση²» και «Χωριανό», που ηγούνται του προϊοντικού χαρτοφυλακίου της Παπα δοπούλου στην κατηγορία του ψωμιού, έχει προστεθεί το ψωμί για τοστ «Παπαδοπού λου Plus» με σίδηρο, ασβέστιο, φολικό οξύ και βιταμίνη D, η «Αρχαία Σπορά», ψωμί σε φέτες με δίκοκκο σιτάρι, και το πρόσφατο λανσάρισμα του Ψωμιού Γερμανικού Τύπου. Αντίστοιχα, η ναυαρχίδα της Καρμολέγκος είναι η κατηγορία του τοστ, καθώς, όπως λέει ο εμπορικός της διευθυντής, «ο καταναλωτής αναγνωρίζει τα ισχυρά προϊοντικά του χαρα κτηριστικά, όπως τη μη χρήση συντηρητικών και την «καθαρή» ετικέτα (Clean label-χωρίς Ε)». Ανοδικά εξελίσσεται επίσης η ζήτηση του ψωμιού Καραμολέγκος με αλεύρι Ζέας, ενώ από τους κωδικούς της Κατσέλης ξεχωρίζει το λανσάρισμα της μάρκας «Διπλοζυμωτό», στην κατηγορία των traditional ψωμιών, χωρίς συ ντηρητικά και διάρκεια ζωής δώδεκα ημερών. Τα στελέχη της αρτοβιομηχανίας ανα γνωρίζουν ότι η οικονομική κρίση επιφέρει εσωτερικές μετακινήσεις εντός της κατηγο ρίας, σε κωδικούς χαμηλότερης τιμής, χω ρίς αυτό να ανακόπτει την ανοδική πορεία των υγιεινών και υψηλής διατροφικής αξίας προϊόντων. «Από πρόσφατες έρευνες κατα ναλωτή προέκυψε ότι από την περίοδο της πανδημίας και μετά ενισχύεται περαιτέρω η ανάγκη της δημιουργικότητας, που εκφρά ζεται με τη χρησιμοποίηση προϊόντων που δίνουν την δυνατότητα πολλών και διαφο ρετικών χρήσεων», τονίζει ο κ. Μιχαλακά κος. Για τον κ. Βαξεβανέλλη η ανάπτυξη του κλάδου δείχνει, μεταξύ άλλων, «την τάση του καταναλωτή για επιλογές που μειώνουν το food waste, εφόσον η διάρκεια ζωής του συσκευασμένου ψωμιού του επιτρέπει να καταναλώνει μέχρι και την τελευταία φέτα, χωρίς να πετάει τίποτα».

Το 2023 αναμένεται ότι θα αναβαθμιστεί η υποκατηγορίας του traditional bread (συσκευασμένα ψωμί μικρής διάρκειας ζωής χωρίς συντηρητικά), η οποία στο ενιάμηνο φέτος εμφάνισε εντυπωσιακή ανάπτυξη τεμαχιακών πωλήσεων, της τάξης του 24,3%

ΑΝΑΤΙΜ Η ΣΕΙΣ

ΚΑΙ PRIVATE LABEL Οι εκπρόσωποι των αρτοβιομηχανιών πα ραδέχονται ότι έχουν προχωρήσει στις ανα γκαίες αυξήσεις τιμών για να ανταπεξέλθουν στην άνοδο του κόστους παραγωγής, εξαιτίας των μεγάλων αυξήσεων στην ενέργεια και τις πρώτες ύλες, ιδίως στα άλευρα αλλά και στο ηλιέλαιο. Αποφεύγουν, ωστόσο, να δώσουν ποσοστά των ανατιμήσεων, υποστηρίζοντας ότι έχουν απορροφήσει σημαντικό μέρος του επιπλέον κόστους. Η ισορροπία είναι λεπτή, καθώς όπως λέει ο κ. Βαξεβανέλλης, καταβάλ λεται προσπάθεια «να περάσουμε στον κατα ναλωτή όσο το δυνατόν χαμηλότερες αυξήσεις και μόνο τις απολύτως απαραίτητες, που αφε νός θα μας εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη και βιώσιμη λειτουργία μας και αφετέρου δεν θα μας στερήσουν την προτίμηση των καταναλω τών, που χρόνια τώρα την έχουμε κατακτήσει». Ως μέρος της στρατηγικής αντιμετώπισης των ενεργειακών ανατιμήσεων η Καραμολέ γκος σχεδίασε και υλοποίησε φέτος επεν δύσεις εκσυγχρονισμού του μηχανολογικού εξοπλισμού των παραγωγικών της μονάδων, καθιστώντας τις αποδοτικότερες και λιγότερο ενεργοβόρες. Με στόχο την επιπλέον εξοι κονόμηση ενέργειας, η εταιρεία θα προβεί σε επένδυση τοποθέτησης φωτοβολταϊκών πάνελ στους χώρους των εγκαταστάσεών της εντός του πρώτου τριμήνου του 2023. Στα επενδυτικά πλάνα της εταιρείας Παπαδοπούλου είναι η ολοκλήρωση της νέας μονάδας παραγωγής ψωμιού στα Οινόφυτα. Η επένδυση, η οποία έχει ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο του 2022, με συνολικό επιλέξιμο και ενισχυόμε νο κόστος άνω των 35 εκατ. ευρώ, αναμένεται να διπλασιάσει την παραγωγική δυνατότητα της επιχείρησης στο ψωμί, ενώ όπως λέει ο κ. Βαξεβανέλης «θα μας επιτρέψει να ανταποκρι θούμε στις ανάγκες και τις τάσεις των Ελλήνων

καταναλωτών, προσφέροντας επάρκεια και νέους τύπους ψωμιού που σήμερα δεν παρά γουμε». Όπως τονίζει, «όλα τα προϊόντα της Παπαδοπούλου σχεδιάζονται με πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης κατά την παραγωγή και τη συσκευασία τους, ενώ η παραγωγική μας δι αδικασία εισάγει σύγχρονες πρακτικές περιο ρισμού της σπατάλης τροφίμων». Παράλληλα, συνεχίζει, «παραμένει προτεραιότητά μας η συνεχής αναβάθμιση του διατροφικού προ φίλ των υφιστάμενων κωδικών μας στο ψωμί, αλλά και σε όλο μας το portfolio, λαμβάνοντας υπόψιν όλες τις νέες διατροφικές τάσεις και εξελίξεις στις πρώτες ύλες. Όλα τα παραπάνω έχουν στόχο να συνεχίσουμε να προσθέτου με αξία στη διατροφή των Ελλήνων και για τα επόμενα εκατό χρόνια και να οδηγούμε την ανάπτυξη της κατηγορίας παντού στη χώρα». «ΔΕΝ ΜΑΣ ΑΝΗΣΥΧΕ Ι Η Α ΝΌΔΌΣ ΤΩΝ PL» Οι επιχειρήσεις παρακολουθούν στενά τις αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, μαζί και τη στροφή στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, χω ρίς προς το παρόν να τη θεωρούν αιτία ανη συχίας. «Η ύπαρξη διαφορετικών προτάσεων και προϊοντικών επιλογών (PL ή επώνυμων) στη κατηγορία δεν μας ανησυχεί. Αντιθέτως, πιστεύουμε ότι αυξάνει τη διείσδυση της κα τηγορίας και ενδυναμώνει την κατανάλωση», σχολιάζει ο κ. Γιώργος Μιχαλακάκος. «Ανη συχία και προβληματισμό πρέπει να προκαλεί –σε κάθε κατηγορία– μόνο η ύπαρξη προ ϊόντων (PL ή επώνυμων) που δεν ανταπο κρίνονται στις ανάγκες και στις προσδοκίες του καταναλωτή ή που δεν συμβάλουν στην αναβάθμιση των προϊοντικών στάνταρ της κατηγορίας. Από την πλευρά μας, εργαζόμα στε προσηλωμένοι στο στόχο μας, που είναι η ανάπτυξη της κατηγορίας του συσκευασμέ νου ψωμιού με καινοτόμα, διαφοροποιημένα

προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας πάντα με σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών του καταναλωτή. Αισθανόμαστε ότι αυτός ο δρό μος είναι μονόδρομος για κάθε μεγάλη μάρκα σε οποιαδήποτε κατηγορία», υπογραμμίζει. Σε αντίστοιχο κλίμα διατυπώνονται οι εκτιμήσεις του διευθυντή πωλήσεων της Παπαδοπούλου. «Το συσκευασμένο ψωμί είναι μια κατηγορία καθημερινής χρήσης και υψηλής κατανάλωσης, καθώς καταναλώνεται από όλες τις ομάδες κοινού, από το πρωί μέχρι το βράδυ, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Είναι επόμενο, σε περιόδους κρίσης οι κατα ναλωτές να οδηγούνται σε πιο οικονομικές επιλογές, άρα να ενισχύονται τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Εμείς, πάντα στο πλαίσιο του ευγενούς ανταγωνισμού, προσπαθούμε όσο μας το επιτρέπουν οι συνθήκες να στε κόμαστε δίπλα στους καταναλωτές στην πρω τόγνωρη δυσμενή συγκυρία, εντείνοντας τις προσφορές μας και διατηρώντας μία ισορ ροπημένη σχέση ποιότητας και τιμής. Πι στεύουμε σθεναρά ότι σε δύσκολες συγκυρίες οφείλουμε περισσότερο από ποτέ να δημιουρ γούμε ακόμα μεγαλύτερη αξία στη διατροφή και να ενισχύουμε τις σχέσεις εμπιστοσύνης με τους Έλληνες καταναλωτές κάθε ημέρα», καταλήγει ο κ. Βαξεβανέλλης. «ZΕΣΤ Ε Σ ΓΩΝΙ Ε Σ»: Τ Ό ΠΡ Ό ΨΗΜ Ε ΝΌ ΨΩΜ Ι ΚΕΡΔ Ι ΖΕΙ Ε ΔΑΦ ΌΣ Η παραγωγή προψημένου ψωμιού για ψήσιμο στις «ζεστές γωνιές» των σούπερ μάρκετ είναι μια υπόθεση που εμφανίζει δυναμική ανάπτυξη, ιδιαίτερα την τελευ ταία διετία, λέει στο «σελφ σέρβις» ο κ. Θάνος Λούσης, διευθυντής πωλήσεων της Bakehellas. Η εταιρεία, που έχει παρουσία σε Ελλάδα και Κύπρο, δραστηριοποιείται στην παραγωγή κατεψυγμένων προϊόντων

αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής. Διαθέτει δύο σύγχρονες εργοστασιακές μονάδες στο Σχηματάρι Βοιωτίας και προμηθεύει προϊό ντα, τόσο στα σούπερ μάρκετ όσο και στην εστίαση, σε ξενοδοχεία, αρτοποιεία και ζα χαροπλαστεία. Το 2020 o βελγικός όμιλος La Lorraine Bakery Group απέκτησε το 50% των μετοχών της Βakehellas, εγκαινιάζοντας νέο επενδυτικό πλάνο, ενώ φέτος ξεκίνησε την επέκταση των εργοστασιακών της μονάδων. «Σήμερα στους περισσότερους λιανέμπο ρους βλέπουμε μια δυναμική ανάπτυξης του bake-off, η οποία αναμένουμε ότι θα συνε χιστεί, καθώς η προσφερόμενη ποιότητα, η φρεσκάδα, η ποικιλία και η ανταγωνιστική τιμολόγηση δημιουργούν ένα πλαίσιο που αναγνωρίζει ο καταναλωτής», δηλώνει ο κ. Λούσης, προσθέτοντας ότι η εταιρεία του δι αθέτει σημαντικό μερίδιο στη κατηγορία των αρτοσκευασμάτων, που ολοκληρώνονται και διατίθενται συσκευασμένα στις ζεστές γωνιές των σούπερ μάρκετ. «Η Bakehellas, έχοντας περισσότερα από 22 χρόνια στην παραγωγή αρτοσκευασμάτων, έχει εδραιωθεί ως μία από τις πιο εξειδικευμένες βιομηχανίες της ελ ληνικής αγοράς. Το εμπορικό μας τμήμα έχει μακροχρόνια εμπειρία στην οργάνωση και υποστήριξη των ζεστών γωνιών, έχοντας λει τουργήσει με επιτυχία σε περισσότερες από 2.000 αίθουσες με bake-off σε Ελλάδα, Κύπρο και Βαλκάνια. Τα προϊόντα μας βρίσκονται σε πάρα πολλές αίθουσες σούπερ μάρκετ, αλλά και σε convenience stores». Από τους δημοφιλέστερους κωδικούς προψημένου ψωμιού ο διευθυντής πωλήσε ων της Βakehellas ξεχωρίζει τα προϊόντα «με χαρακτηριστικά παραδοσιακής αρτοποίησης, όπως τα προζυμένια, αργής ωρίμανσης, με ψήσιμο σε πέτρα. Οι καταναλωτές, κυρίως οι νεότεροι, αναζητούν νέα προϊόντα και εμπει

ρίες κι εμείς ακολουθούμε και επενδύουμε σε αυτή την τάση».

Από την πλευρά τους οι παραδοσιακοί αρτοποιοί αντιμετωπίζουν με προβληματι σμό την επέκταση των «ζεστών γωνιών» στα σούπερ μάρκετ, υποστηρίζοντας, όπως και στην περίπτωση του συσκευασμένου ψωμιού, ότι δημιουργείται σύγχυση στο καταναλωτι κό κοινό, που δεν έχει σαφή εικόνα ότι δεν πρόκειται για φρεσκοζυμωμένο ψωμί, αλλά για προϊόν απόψυξης. Το αντεπιχείρημα εί ναι ότι ο καταναλωτής γνωρίζει τη διάκριση, αλλά θέλει να έχει τη δυνατότητα επιλογής φρεσκοψημένου ψωμιού στο σούπερ μάρκετ και ότι οι δύο κατηγορίες δεν δρουν αντιπα ραθετικά, αλλά συμπληρωματικά. Εξάλλου, μια απάντηση στα bake-off είναι η επέκταση των παραδοσιακών φούρνων σε υβριδικά κα ταστήματα πολυ-χώρους, που εκτός από ψωμί και γλυκά σερβίρουν καφέ, ροφήματα, σνακ, ακόμα και έτοιμα γεύματα.

Οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν επη ρεάσει τον κλάδο των κατεψυγμένων προϊό ντων αρτοποιίας, παραδέχεται ο κ. Λούσης. «Παρακολουθούμε στενά όλα τα κοστολογικά στοιχεία, με σκοπό να προσφέρουμε βιώσι μη οικονομική πρόταση στους πελάτες μας. Αγοράζουμε μεγαλύτερες ποσότητες πρώτων υλών όπου αυτό είναι εφικτό, ή κλείνουμε μα κροχρόνιες συμφωνίες προμήθειας πρώτων υλών». Σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους, στόχος είναι η εξοικο νόμηση ενέργειας από σύγχρονες τεχνολο γίες, με επενδύσεις φιλικές στο περιβάλλον. Στα άμεσα σχέδια της εταιρείας είναι η εγκα τάσταση μεγάλου φωτοβολταϊκού σταθμού net metering για την 100% ιδιοχρησιμοποίηση της παραγόμενης ενέργειας. Τη διετία 2022-23 η σύμπραξη της Bakehellas με τη La Lorraine Bakery Group υλοποιεί επενδύσεις άνω των 10 εκατ. ευρώ σε νέες εγκαταστάσεις, με υπε ραυτόματες γραμμές παραγωγής και νέους αποθηκευτικούς χώρους κατάψυξης. Οι ορα τές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην κατανάλωση δεν τρομάζουν τις επιχειρήσεις παραγωγής κατεψυγμένου άρτου, αφού, όπως λέει ο κ. Λούσης, «η κατηγορία του ψωμιού παραμένει διαχρονικά πολύ προσιτή και απο τελεί διατροφική ασπίδα σε καιρούς κρίσης, ενώ αξιοσημείωτη είναι η στροφή των κατα ναλωτών προς τα σημεία πώλησης ψωμιού των σούπερ μάρκετ». 

του 2019. Στη συνέχεια προτάθηκε σε προμη θευτές και λιανέμπορους η δημιουργία ενός «καλαθιού» προϊόντων, τα οποία θα πωλούνταν σε χαμηλές και «κλειδωμένες» τιμές, έχοντας τη σχετική προβολή. Ο βασικός στόχος του Υπουργείου Ανάπτυξης ήταν αφενός να αντι κρούσει την άποψη ότι αδρανεί, αποδεικνύο ντας ότι υπάρχουν προϊόντα με τα οποία ένας καταναλωτής χαμηλού εισοδήματος μπορεί να επιβιώσει, και αφετέρου να ενεργοποιηθεί ο ανταγωνισμός με τιμές σύγκρισης εκείνες του «καλαθιού». Όμως, καθώς το εγχείρημα δημιουρ γούσε σειρά ερωτημάτων σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής, αλλά και αντιδράσεις από όλες τις εμπλεκόμενες ή μη επιχειρήσεις, επελέγη η πρωτοβουλία να πάρει τη μορφή κανονιστικής υποχρέωσης.

καρτέλ) και διαβου λεύτηκε με το υπουργείο, προέβη σε μια ση μαντική γνωμοδότηση, διατυπώνοντας σειρά επιφυλάξεων για τις ενδεχόμενες παράπλευρες επιπτώσεις της εφαρμογής του «καλαθιού». Κατά την Επιτροπή, λοιπόν, βασικός κίνδυ νος είναι οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ να εκμε ταλλευτούν τη δυνατότητά τους να επιλέγουν ποια προϊόντα θα μπαίνουν στο «καλάθι», προ κειμένου να εντείνουν τις πιέσεις τους στους προμηθευτές τους, ιδίως όσους έχουν μικρότερη διαπραγματευτική ισχύ, απαιτώντας υψηλότε

ρες προμήθειες. Αφενός μεν θα ευνοούνται όσοι είναι σε θέση να «χρηματοδοτούν» την ένταξ ή τους στην πρωτοβουλία, αφετέρου ο εξαναγκα σμός μικρών προμηθευτών να προβούν σε τέ τοιες παροχές ενδέχεται να επηρεάσει δυσμενώς τη βιωσιμότητά τους. H επιλογή των κατηγοριών προϊόντων που θα εντάσσονται στο «καλάθι», σύμφωνα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού, δεν πρέπει α) να είναι προϊόν συμφωνίας μεταξύ Πολιτείας και επιχειρήσεων ή μεταξύ ανταγω νιστικών επιχειρήσεων και β) να επιτρέπει ή ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να ανταλλάσσουν πληροφορίες ή να συμφωνούν από κοινού. Σημαντικό για την Επιτροπή είναι να μην οδηγούνται οι αλυσίδες σε διαδικασία αυτο προτίμησης των PL τους, τα οποία ενδεχομένως είναι φθηνότερα, αλλά πιθανώς επιτρέπουν στα σούπερ μάρκετ να αποκομίζουν υψηλότερο πε ριθώριο κέρδους, περιορίζοντας τη δυνατότητα επιλογής του καταναλωτή. Επισημαίνεται επίσης ο κίνδυνος, αντισταθμιστικά προς τη συγκράτη ση των τιμών των προϊόντων του «καλαθιού» να αυξηθούν οι τιμές των εκτός «καλαθιού». Η Επι τροπή καλεί το υπουργείο να φροντίσει, ώστε να συμμετέχουν όλες οι επιχειρήσεις ανεξαιρέτως, εθνικές και τοπικές, με φυσική ή ηλεκτρονική πώληση, ακόμη και ειδικά καταστήματα (π.χ. αρ τοποιεία, ιχθυοπωλεία, κρεοπωλεία) που μπορεί να ασκήσουν ανταγωνιστική πίεση σε συγκεκρι μένες περιοχές ή κατηγορίες προϊόντων. Η ΤΕΛΙΚ Η ΜΌΡΦΗ Τ ΌΥ «ΚΑΛΑΘΙΌΥ» Μετά τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, το υπουργείο διαμόρφωσε ένα σαφώς υποδεέστερο των αρχικών επιδιώξεων κανονιστικό πλαίσιο,

για μία εβδομάδα, ενώ αυτά πρέπει να ανακοινώνο νται μέσω φυλλαδίων και πινακίδων 10cmx10cm. Στη δεύτερη εβδομάδα εφαρμογής του μέ τρου συμμετείχαν οι εταιρείες (σε παρένθεση ο αριθμός προϊόντων) ΕΥΣ (70), ΑΒ Βασιλόπουλος (75), Lidl (51), Μασούτης (76), My Market (52),

ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ Στο σύγχρονο νομικό πλαίσιο δεν υφίσταται η έννοια «αισχροκέρδεια», η οποία υπήρχε στον Αγορανομικό Κώδικα του προηγούμενου αιώνα. Η διαμόρφωση του κέρδους είναι ελεύθερη, με βασική εξαίρεση δύο περιπτώσεις που ελέγχει η Επιτροπή Ανταγωνισμού: α) της εναρμονισμένης πρακτικής (καρτέλ) και β) της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης («μονοπωλιακή δύναμη»). Η αρμόδια υπηρεσία της ΔΙΜΕΑ επιβάλει πρόστιμα στην αγορά για κερδοσκοπία, στο πλαίσιο της δικαιοδοσίας της: Δηλαδή για απομιμητικά προϊόντα, για παραβάσεις κανόνων ΔΙΕΠΠΥ και για μεγαλύτερα ποσοστά κέρδους εκείνων που ίσχυαν τον Αύγουστο του 2021 (το τελευταίο δεν ονομάζεται «κερδοσκοπία»).

ΓΛΩΣΣΑΡΙ …ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΩΝ

ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός (64), Γαλαξίας (80), Market In (102), Χαλκιαδάκης (62), SYNKA (72), Bazaar (53), e-fresh.gr (51), Discount Market (52) και εθελο ντικά το e-food.gr (81). Έως τώρα στα «καλάθια» αυξημένη είναι η συμμετοχή των PL προϊόντων (άνω του 40%), ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει ανανέωση των κωδικών.

Παρά την τεράστια δημοσιότητα της πρω τοβουλίας, οι αντιδράσεις του κοινού ήταν ου δέτερες έως αρνητικές. Όλες οι καταναλωτι κές οργανώσεις τοποθετήθηκαν εναντίον και στα κοινωνικά δίκτυα κυριάρχησαν τα μεγάλα προβλήματα στη λειτουργία της πλατφόρμας, η δύσκολη έως αδύνατη σύγκριση ενός PL με ένα επώνυμο προϊόν, αλλά και η σύγκριση τιμών PL προϊόντων μεταξύ διαφορετικών αλυσίδων. Επίσης έγιναν καταγγελίες για ελλείψεις, για επώνυμα προϊόντα στο «καλάθι» ακριβότερα από αντίστοιχα της ίδιας κατηγορίας εκτός κα λαθιού ή για επώνυμα χαμηλότερης τιμής από PL προϊόντα εντός «καλαθιού». Από άποψη τζί ρου, πάντως, διαπιστώθηκε αύξηση μέχρι

Καθώς ένα μέσο κατάστημα πουλά περί τα 10.000 προϊόντα δεκάδων κατηγοριών, δεν μπορεί ο υπολογισμός να γίνει μόνο για τα προϊόντα του «καλαθιού». Άλλωστε, φθη νότερα προϊόντα υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντα ανεξαρτήτως της κανονιστικής υπο χρέωσης. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ακόμη πιο αποτελεσματικά η συγκριτική δημοσίευση των τιμών των προϊόντων στο e-katanalotis. • Η υπέρμετρη προβολή των PL ενδεχομέ νως να στρέψει το καταναλωτικό κοινό σε αυτά, μειώνοντας τις πωλήσεις των επώ νυμων προϊόντων, των ανεξάρτητων κα ταστημάτων, καθώς και την κερδοφορία των αλυσίδων.

• Όμως, ο μεγαλύτερος και μακροπρόθεσμος κίνδυνος είναι η «εκπαίδευση» των κατανα λωτών σε μια αγοραστική συμπεριφορά, που δεν θα λαμβάνει υπόψιν τα διαφορετικά ποιο τικά χαρακτηριστικά των προϊόντων, πράγμα που θα οδηγήσει στην ομογενοποίηση της αγοράς και σε περιορισμό της καινοτομίας και της επιλογής.

«εποικοδομητικά» στην πρωτοβουλία, τίθενται μια σειρά από ζητήματα: • Με ποια κριτήρια θα προβάλλεται το «φθη νότερο» καλάθι ή το φθηνότερο κατάστημα;

αγοράς

μέντορας, ιδρυτικός εταίρος της Netrino.

μέτρων κατά της πανδημίας. Η βιομηχανία του κλάδου παρ’ όλες τις προσπάθειές της να απορροφά ένα μέρος του υπερδιογκωμένου κόστους της, λόγω των ανατιμήσεων ενέργειας και πρώτων υλών, αναμετριέται με την εξ ανάγκης ζήτηση των

9,3%

παρου σίασε το οκτάμηνο Ιανουαρί ου-Αυγούστου φέτος ο κλάδος των κατεψυγμένων ψαριών και θαλασσινών, μετά την άνοδό τους την προηγούμενη διετία, που ειδικά το 2020 ήταν εντυπωσιακή. «Οι περιορισμοί στην εστίαση και στον τουρισμό, λόγω των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, ευνόησαν σημαντικά τις πωλήσεις της κατηγορίας μέσω των σούπερ μάρκετ. Διότι ένα μεγάλο μέρος της κατανάλωσης μεταφέρ θηκε από την εστίαση στο σπίτι», σχολιάζει ο κ. Νίκος Ασημακόπουλος, Marketing director της Kallas Inc. Όπως εξηγεί, η επιβεβλημένη αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες είχε συ νέπεια να αυξηθούν το 2020 οι πωλήσεις σε όγκο των σούπερ μάρκετ κατά 12,7% συγκριτικά με το 2019 κι αυτό συνεχίστηκε και το 2021. «Φέ τος, χωρίς περιορισμούς πλέον στη λειτουργία της αγοράς –πράγμα ανακουφιστικό συνολικά για την οικονομία, ειδικά για κλάδους της που επλήγησαν σημαντικά από τις επιπτώσεις της πανδημίας–, η αγορά των αλιευμάτων που διατί θενται μέσω των σούπερ μάρκετ επανήλθε στα προ πανδημίας επίπεδα. Αυτό σε συνδυασμό με την κρίση της ακρίβειας περιόρισε περαιτέρω την κατανάλωση», λέει. Η υποχώρηση των πωλήσεων αφορά όλες τις επιμέρους κατηγορίες. Στις γαρίδες οι πω λήσεις μειώθηκαν 6,6% σε όγκο και 7,9% σε αξία, στο χταπόδι 29,3% και 7,7% αντίστοιχα, στον βακαλάο 21,5% και 7,8%, στο καλαμάρι 26,3% και 13%, στη γλώσσα 35,7% και 18% και στο κοκκινόψαρο 2,3% σε όγκο και 6% σε αξία. Οι απώλειες εσόδων το οκτάμηνο φέτος σε σύγκριση

σταθερά

αγορά

οποία κατέχει

το 10% των πωλήσεων της κατηγορίας σε αξία, σύμφωνα με την IRI Hellas. Οι συνομι λητές μας τονίζουν ότι η εμπειρία της πανδη μίας έχει επηρεάσει όχι μόνο τις διατροφικές επιλογές των καταναλωτών, αλλά και τον τρόπο που ψωνίζουν τα κατεψυγμένα. Στο πλαίσιο αυτό, αφενός αυξήθηκαν όσοι τα επιλέγουν λόγω πρακτικότητας και μεγάλου κύκλου ζωής των προϊόντων και αφετέρου φαίνεται ότι η άνο δος του e-commerce και η αλματώδης ανάπτυξη του quick commerce, που ήδη επηρεάζει την κατηγορία, υπόσχεται πολύ περισσότερα για το μέλλον της. Όπως μας είπε ο κ. Νίκος Μαυροειδής, αγο ραστής της Διεύθυνσης Νωπών της Metro,

σήμερα τα ψυγεία των σούπερ μάρκετ με τα κατεψυγμένα αλιεύματα και τα έτοιμα γεύμα τα (ready to cook και ready to eat) επεκτείνο νται διαρκώς. Η ζήτησή τους αυξάνει, ενόσω οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής εντείνονται, επιβάλλοντας την καταφυγή στις εύκολες λύσεις ετοιμασίας των γευμάτων. Φυσικά, οι τιμές των κατεψυγμένων θαλασσινών εξαρτώ νται από τη διαθεσιμότητα των πρώτων υλών και την εμπορική πολιτική της βιομηχανίας, αλλά «τα ημι-έτοιμα και τα έτοιμα γεύματα αυξάνουν την αξία της κατηγορίας, αφού πε ρικλείουν την υπεραξία της μεταποίησης», τονίζει ο συνομιλητής μας. Εξάλλου, σημει ώνει ότι σήμερα οι προμηθευτές τους κάνουν ορθολογική διαχείριση των αποθεμάτων τους σε πρώτες ύλες και επενδύουν σε όλο και πιο σύγχρονες μονάδες, προκειμένου να αυξά νουν την παραγωγή ποιοτικότερων προϊόντων, με το λιγότερο δυνατόν ενεργειακό κόστος. Τ Ό ΚΌΣΤ ΌΣ ΤΗΣ ΕΝ Ε ΡΓΕΙΑΣ ΔΥΝΑΣΤΕ Υ ΕΙ ΤΗΝ ΑΓ ΌΡΑ Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εκτινάξει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου. Αυτό, «μαζί με την αύξηση του μετα φορικού κόστους και την άνοδο του δολαρίου, αποτελούν παράγοντες της ραγδαίας αύξησης του κόστους των προϊόντων που εμπορευό μαστε, μία αύξηση που όσο είναι δυνατόν, την απορροφούμε προς όφελος του καταναλωτή», τονίζει ο κ. Ασημακόπουλος.

Κατεψυγμένα ψάρια και θαλασσινά: Όγκος πωλήσεων (σε χιλ. κιλά) 2020 2021 Πρώτο 8μηνο 2021 Πρώτο 8μηνο 2022 Διαφορά Κατεψυγμένα ψάρια και θαλασσινά 8.882,2 8.897,8 6.631,5 5.284,2 -20,3% Γαρίδα 1.385,1 1.480,2 1.138,8 1.063,3 -6,6% Χταπόδι 758,5 840,8 730,6 516,2 29,3% Βακαλάος 1.987,9 2.135,2 1.462,3 1.148,4 -21,5% Καλαμάρι 941,3 966 820,2 604,8 -26,3% Γλώσσα 620,5 584,3 398,2 255,8 -35,7% Κοκκινόψαρο 936,7 756,2 476,7 465,9 -2,3% Κατεψυγμένα

79.109,9 80.217 60.174,8 54.578,7 -9,3% Γαρίδα 18.970,6 20.011,5 15.365,1 14.151,5 -7,9% Χταπόδι 9.788,6 11.154,7 9.397,6 8.671,1 -7,7% Βακαλάος 12.894,4 13.508,4 9.212,8 8.494,9 7,8% Καλαμάρι 6.998,1 7.462,4 6.232,9 5.424,6 -13,0% Γλώσσα 5.798,1 5.454,3 3.717,1 3.049,4 -18,0% Κοκκινόψαρο 6.341,4 5.089 3.230,1 3.034,7 -6,0%

ΤΑ BRAΝDS Ε ΛΚΌΥΝ, ΑΛΛ Α ΤΑ ΦΤΗΝΑ Ε ΧΌΥΝ Ρ Ε ΝΤΑ «Την τελευταία δεκαπενταετία έχουν γί νει αρκετές προσπάθειες «εξυγίανσης» και αναβάθμισης της κατηγορίας των κάποτε … παρεξηγημένων, από άποψη ποιότητας και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών, κατεψυγ μένων αλιευμάτων», λέει ο κ. Ασημακόπουλος, αναφερόμενος κατ’ αρχάς στην άμεση κατάψυ ξη μετά την αλίευση. «Οι σχετικές διαδικασίες πλέον πιστοποιούνται από επίσημους φορείς, όπως και η υπεύθυνη αλίευση, η διασφάλιση της υγιεινής ως τη συσκευασία των προϊόντων, η ψυκτική αλυσίδα από την αλίευση έως την τοποθέτηση στο ράφι. Επίσης, έχει αναβαθμι στεί η διατροφική αξία των προϊόντων που πε ριέχουν επιπλέον συστατικά και έχουν υποστεί επεξεργασία, όπως τα πανέ». Εξάλλου, όπως επισημαίνει, το λιανεμπόριο παίζει κρίσιμο ρόλο σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της κατηγορίας, μέσω της αύξησης της ποικιλίας της –δηλαδή του χώρου της στα καταστήματα–, προς όφελος

«Το μειονέκτημα της κατάψυξης είναι ο περιορισμένος χώρος για προβολές. Πάντως, η συγκεκριμένη κατηγορία ποτέ δεν ήταν φθηνή. Την οδηγεί περισσότερο η ποιότητα και δευτερευόντως η τιμή», σχολιάζει ο κ. Ν. Μαυροειδής (Metro), ο οποίος εκτιμά ότι οι αποτελεσματικότερες προωθητικές ενέργειες είναι εκείνες που αφορούν ομάδες προϊόντων κι όχι μεμονωμένους κωδικούς. «Την τελευταία διετία ακολουθούμε μια «Always On» στρατηγική επικοινωνίας, με σκοπό τη συνεχή επικοινωνία της μάρκας στην τηλεόραση και το digital περιβάλλον», λένε οι υπεύθυνοι της Pescanova, προσθέτοντας: «Από το 2020 επενδύουμε στην έντονη παρουσία μας στα τηλεοπτικά μέσα, με περισσότερα από 12.000 GRPs και διατηρούμε σταθερά την πρώτη θέση σε share of voice στην κατηγορία των κατεψυγμένων αλιευμάτων. Σε συνδυασμό με το προωθητικό μας πλάνο και την αποτελεσματική αξιοποίηση των εργαλείων προστιθέμενης αξίας των πελατών μας, η αναγνωσιμότητα του brand Pescanova έχει αυξηθεί σημαντικά, ώστε βρίσκεται πλέον στην πρώτη θέση των επώνυμων κατεψυγμένων αλιευμάτων στην οργανωμένη λιανική». Κατά την άποψη του κ. Ν. Ασημακόπουλου (Kallas) οι πιο αποτελεσματικές προωθητικές ενέργειες είναι όσες αξιοποιούν τα εργαλεία των αλυσίδων.

των πελατών του, ενώ τονίζει ότι διαφαίνεται η αύξηση της συχνότητας κατανάλωσης αλιευμά

• Η Kallas Inc, που εισήλθε στην κατηγορία των αλιευμάτων το 2016, φέτος αναπτύσσει μία πλήρη σειρά κατεψυγμένων αλιευμάτων επωνυμίας «Kolymbi» (γλώσσες λιμάντα/ φιλέτο, γαρίδες Jinga αποφλοιωμένες/ προβρασμένες, καλαμάρια ολόκληρα/ ακαθάριστα Ινδίας, παγκάσιος φιλέτο, γαρίδες Ατλαντικού/ ολόκληρες), η οποία λανσάρεται με το σλόγκαν «Μήπως ήρθε η ώρα για Kolymbi;». • Η Pescanova προσφέρει τα ημιέτοιμα γεύματα Pescanova Μαγειρεύω και παναρισμένα, όπως τα Peskitos-ψαρομπουκιές

και τα νέα Peskitos Σολομού, που είναι πλούσια σε Ω3 λιπαρά και βιταμίνη D. Σύντομα θα λανσάρει τη νέα σειρά Pescanova Finest Selection, που περιλαμβάνει Καρδιές Φιλέτου Μπακαλιάρου, Γαρίδες Μαριναρισμένες, Γαρίδες Πανέ και Γάμπαρη Αργεντινής.

των δια μέσου της προσφοράς μικρότερων μερί δων, έτοιμων γευμάτων κ.ά. Ωστόσο, όπως λέει, «σήμερα ο καταναλωτής προσέχει περισσότερο τις αγορές του, ψάχνοντας για συμφέρουσες λύσεις από άποψη τιμής, μερίδας και ποιότητας. Στο πλαίσιο αυτό, ευνοούνται οι οικονομικότε ρες λύσεις, είτε μιλούμε για χαμηλές τιμές ανά μονάδα βάρους είτε για μικρότερες μερίδες». Κατά τους συνομιλητές μας εκπροσώπους της Pescanova, το προαναφερόμενο φαινόμε νο παρατηρείται σε αρκετές κατηγορίες, στις οποίες τα φθηνότερα προϊόντα, ιδίως τα PL, κα τέχουν υψηλά μερίδια αγοράς. Στο ίδιο πλαίσιο, παρατηρείται μια αύξηση της ζήτησης κυρίως παραδοσιακών αλιευμάτων ιδιωτικής ετικέτας, που ήδη κατέχουν τη μερίδα του λέοντος. «Παρ’ όλα αυτά η ζήτηση επώνυμων και καινοτόμων προϊόντων, που προσφέρουν ποιοτικές, γευ στικές και γρήγορες λύσεις διατροφής, είναι σταθερή και έντονη», τονίζουν. Κατά τον κ. Μαυροειδή μια από τις ση μαντικότερες καινοτομίες στην κατηγορία σχετίζεται με το ότι όλο και περισσότερα είδη ψαριών παράγονται συστηματικά σε ιχθυοτροφεία, ενώ όλο και περισσότερο η επεξεργασία τους είναι ολική προς όφελος της παραγωγής ποικίλων προϊόντων όχι μόνο διατροφής.

«Πρόσφατα πραγματοποιήθηκαν κάποιες παραγωγικές επενδύσεις στον κλάδο, αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται ότι επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς», σημειώνουν οι κ.κ. Βλόντζου και Φανδρίδης. Εκφράζουν, ωστόσο, τη βεβαιότητα ότι «παρότι βρισκόμαστε σε ένα δύσκολο οικονομικό περι βάλλον με πολύ πιεσμένους καταναλωτές, ο κλάδος μας έχει αρχίσει να δείχνει τη δυναμική του», τονίζοντας ότι πρόθεση της Pescanova είναι να επενδύσει πολλαπλά στην εκπαίδευση του καταναλωτή σχετικά με τη θρεπτική αξία των κατεψυγμένων αλιευμάτων, τη φρεσκότητα και την ευκολία της προετοιμασίας τους, ώστε να επισκέπτεται με μεγαλύτερη συχνότητα τους διαδρόμους των καταψύξεων στα σούπερ μάρκετ, αναζητώντας τα. Ο κ. Ασημακόπουλος εκτιμά ότι σύντομα θα εμφανιστούν και νέοι «παίκτες» στον κλά δο, πράγμα που θα εντείνει τον ανταγωνισμό, προσθέτοντας ότι η Kallas Inc είναι σε θέση να κινείται γρήγορα και συντονισμένα, εκμεταλ λευόμενη κάθε ευκαιρία στην αγορά. Σύμφωνα με τον κ. Μαυροειδή, οι προοπτι κές της κατηγορίας είναι ευοίωνες, καθώς τα προϊόντα της είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την υγιεινή διατροφή και τον υγιεινό τρόπο ζωής. 

ύμφωνα με το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού 2023, που κατατέθηκε στις αρχές του Οκτωβρίου στην Βουλή, η εκτίμηση για την πορεία του πραγματικού ΑΕΠ στο σύνολο του 2022 διαμορ φώθηκε στο 5,3%, αναθεωρημένη προς τα πάνω σε σχέση με τις εκτιμήσεις του Προγράμματος Σταθερότητας 2022-25 (ΠΣ) και του κρατικού προϋπολογισμού του 2022. Η αναθεώρηση αυτή αποδίδεται στην καλύτερη επίδοση της οικονο μίας το πρώτο εξάμηνο του έτους, στην αναθε ώρηση προς τα πάνω των αρχικών εκτιμήσεων για τις τουριστικές εισπράξεις φέτος και του αυξημένου ύψους των μέτρων στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Ειδικό τερα, εκτιμήθηκε ότι η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση θα εμφανίσει ετήσια αύξηση φέ τος 7,2% και ότι οι πραγματικές επενδύσεις θα επιταχυνθούν το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου κατά 10% σε σχέση με το 2021 παρά τη δυσμε νή διεθνή συγκυρία. Επίσης, εκτιμήθηκε ότι ο ετήσιος πληθωρισμός βάσει του Ενδεικτικού ΔΤΚ θα διαμορφωθεί τελικά στο 8,8% εν μέσω υψηλής αβεβαιότητας και μεταβλητότητας των ευρωπαϊκών τιμών του φυσικού αερίου. Σύμφωνα με το προσχέδιο, το θετικό οικονο μικό αποτέλεσμα υποστηρίχθηκε φέτος από τα δημοσιονομικά μέτρα ύψους 4,7 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, ύψους 4,3 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης, και από μεταρρυθμίσεις προς όφελος των πολιτών (αύξηση κατώτατου μισθού, μείωση ΕΝΦΙΑ κ.ά.).

Η πρόβλεψη για την ετήσια αύξηση του πραγ ματικού ΑΕΠ το 2023 προσδιορίστηκε στο 2,1%

(έναντι 4,8% στο ΠΣ). Η κυβέρνηση αναμένει ότι η ανάπτυξη της οικονομίας θα ενδυναμωθεί

μετά την άνοιξη, λόγω της εφαρμογής των μέ τρων αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης (1 δισ. ευρώ αποθεματικό συν 150 εκατ. ευρώ για τα επιδόματα του ηλεκτρικού ρεύματος αφε νός και της θέρμανσης αφετέρου), των μέτρων που εξαγγέλθηκαν στη ΔΕΘ (δημοσιονομικές παρεμβάσεις 3,491 δισ. ευρώ), της υποχώρησης του ρυθμού αύξησης του δείκτη τιμών, καθώς και της απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ: 3.466 εκατ. ευρώ). Οι πόροι αυτοί αναμένεται ότι θα αποτελέσουν τον κύριο μοχλό ανάπτυξης των επενδύσεων (εκτιμώνται αυξημένοι κατά 16% το 2023!), επιταχύνοντας την ετήσια συμβολή τους στην ανάπτυξη κατά 1,9% και στη μείωση της ανεργίας στο 12,6% (έναντι 12,2% στο ΠΣ).

Στο ίδιο πλαίσιο, εκτιμήθηκε ότι ο ρυθμός αύξησης της πραγματικής ιδιωτικής κατανά λωσης το 2023 θα είναι 1,3% (2,9% στο ΠΣ) σε σχέση με φέτος κι ότι ο ρυθμός μεταβολής της κατανάλωσης της Γενικής Κυβέρνησης θα μειωθεί κατά 1,5% (-0,8% στο ΠΣ). Επίσης, εκτιμήθηκε ότι το έλλειμμα του ονομαστικού ισοζυγίου

το αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης το 2023 προβλέπεται ελλειμματικό κατά 3.579 εκατ. ευρώ (1,7% του ΑΕΠ), ενώ το πρωτο γενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνη σης προβλέπεται πλεονασματικό κατά 1.624 εκατ. ευρώ (0,7% του ΑΕΠ). Όμως, για να προκύψει αυτό το πρωτογενές αποτέλεσμα, θα πρέπει τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού το 2023 να διαμορφωθούν στα 61.488 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 527 εκατ. ευρώ ή κατά 0,9% σε σχέση με φέτος. Οι φόροι, λοιπόν, που θα εισπραχθούν το 2023, εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 56.190 εκατ. ευρώ έναντι (κατ’ εκτίμηση) των 54.608 εκατ. ευρώ φέτος (αύξηση 2,89%) και των 50.055 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τον Προ ϋπολογισμό του 2022 (αύξηση 12,2%). Το αξιοσημείωτο είναι ότι οι φόροι του 2023 προβλέπονται αυξημένοι κατά 16,47% σε σχέση με του 2021! Αναλυτικότερα, οι φόροι επί των αγαθών εκτιμάται πως θα ανέλθουν στο ποσό των 32.138 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 669 εκατ. ευρώ συγκριτικά με φέτος, οι εισπράξεις του ΦΠΑ θα φτάσουν τα 21.889 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 563 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, ενώ ο φόρος εισοδήματος θα φτάσει τα 17.240 εκατ. ευρώ, αυξημένος κι αυτός κατά 682 εκατ. ευρώ. Από την άλλη πλευρά, οι συνολικές δαπάνες του κρατι κού προϋπολογισμού το 2023 προβλέπονται στα 69.411 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 3.052 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη πρό βλεψη για φέτος. Αναφορικά με τις προβλέψεις για τη χρη ματοδότηση δράσεων της αναπτυξιακής πο λιτικής, που συμβάλλουν στην αύξηση του

ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου, σημειώ νουμε: Το 2023 προβλέπεται η διάθεση 8.300 εκατ. ευρώ για έργα συγχρηματοδοτούμενα από πόρους 6.800 εκατ. ευρώ της ΕΕ και για έργα που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους 1.500 εκατ. ευρώ. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν οι πόροι του ΤΑΑ, ύψους 3.466 εκατ. ευρώ, και του δανειακού σκέλους του Εθνικού Σχεδίου για κατατεθει μένα επενδυτικά σχέδια, με απορρόφηση από τον κρατικό προϋπολογισμό 2,1 δισ. ευρώ το 2023 (έναντι 2,4 δισ. ευρώ φέτος). Αναφορικά με το χρέος της Γενικής Κυβέρνη σης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 355.000 εκατ. ευρώ ή στο 169,1% του ΑΕΠ φέτος ένα ντι 353.389 εκατ. ευρώ ή 193,3% του ΑΕΠ το 2021, παρουσιάζοντας μείωση

άζοντας μείωση κατά 7,5% του ΑΕΠ έναντι της χρονιάς φέτος. Α ΛΛΑ ΤΑ Μ ΑΤΙΑ Τ Ό Υ ΛΑΓ ΌΥ ΚΙ Α ΛΛΑ ΤΗΣ Κ Ό ΥΚ Ό ΥΒ Α ΓΙΑΣ Σε αντίθεση με τις αισιόδοξες προβλέψεις του κυβερνητικού οικονομικού επιτελείου, οι οίκοι αξιολόγησης και η Κομισιόν είναι πιο φειδωλοί. Π.χ. ως προς το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας μας το 2023 η Unicredit κάνει λόγο για 0,7%, η Fitch για -0,2%, η ING για -0,2% και η DZ Bank για -0,7%! Όσο για την Κομισιόν, στις οικονομικές της προβλέψεις (Ιούλιος 2022) εκτιμά ρυθμό ανάπτυξης της ΕΕ 2,7% φέτος και 1,5% το 2023 και της Ευρω ζώνης 2,6% και 1,4% αντίστοιχα. Επίσης, προ βλέπει μέσο ετήσιο πληθωρισμό φέτος 8,3% στην ΕΕ και 7,6% στην Ευρωζώνη, ενώ για

το 2023 προβλέπει 4,6% και 4% αντίστοιχα. Οι πιο μετρημένες εκτιμήσεις της Κομισιόν

βασίζονται ασφαλώς στον υπολογισμό των επιπτώσεων του πολέμου, που διαχέονται στην οικονομία κυρίως μέσω της αύξησης των διεθνών τιμών των ενεργειακών προϊόντων, των τροφίμων και άλλων βασικών προϊόντων, των αυστηρότερων χρηματοπιστωτικών συν θηκών και δευτερογενώς της επιβράδυνσης της παγκόσμιας ζήτησης –αυτά προφανώς επηρεάζουν και την Ελλάδα. Στη σχετική έκθεση της Κομισιόν επισημαίνεται, επίσης, η σταδιακή επαναφορά της οικονομικής πο λιτικής σε τροχιά συνετής δημοσιονομικής διαχείρισης, ενώ υποδεικνύεται ότι ο δημο σιονομικός σχεδιασμός το 2023 πρέπει να κινηθεί σε στενότερα περιθώρια απ’ ότι την περίοδο 2020-2022...

Βεβαίως, τα «στενότερα περιθώρια» αφορούν τις παρεμβάσεις υπέρ των νοικοκυριών, που περιορίζονται ουσιαστικά στα 3,5 δισ. ευρώ, διότι σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις, τα 372 έργα και οι εμβληματικές επενδύσεις θα πριμοδοτηθούν με πόρους 13,9 δισ. ευρώ. Συνεπώς, αν έστω η ανάπτυξη τη νέα χρονιά στηριχθεί στις επενδύσεις, σημαίνει ότι είναι αναγκαία μια ευφάνταστη προσαρμο γή, ώστε τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν τις ανατιμήσεις, να μη χρειάζεται να δουλειά 36 ημερών το χρόνο για την εξόφληση των ετή σιων λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος, να περιορίσουν τις νέες ληξιπρόθεσμες υπο χρεώσεις τους (ήτοι 3,7 δισ. ευρώ τον Ιούλιο 2021/2020) και να αυξηθούν η απασχόληση και οι μισθοί για να τονωθεί η ζήτηση. Ευκολάκι! 

Σύμφωνα με το δελτίο μηνός Οκτωβρίου της S&P Global PMI σχετικά με την πορεία του Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών του τομέα της μεταποίη σης στην Ελλάδα, η παραγωγή συρρικνώνεται πε ραιτέρω, λόγω της μείωσης των νέων παραγγελιών. Ο δείκτης έκλεισε στις 49,7 μονάδες τον Σεπτέμ βριο, χαμηλότερα απ’ όσο τον Αύγουστο (48,8). Πρόκειται για την τρίτη διαδοχική μηνιαία επιδεί νωση της κατάστασης του ελληνικού μεταποιητι κού τομέα, που συνδέεται με την ασθενή ζήτηση εξαιτίας των ανατιμήσεων. Με άλλα λόγια, η επί πτωση στα λειτουργικά έξοδα των επιχειρήσεων του τομέα, μετά τις ανατιμήσεις πρώτων υλών, με ταφορικών, ενέργειας και καυσίμων, τις εξώθησε σε έντονη άνοδο των εργοστασιακών τους τιμών, επι φέροντας μούδιασμα στη ζήτηση.

Σύμφωνα με την Έρευνα Οικονομικής Συγκυρίας του ΙΟΒΕ τον Σεπτέμβριο, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης ενισχύθηκε στις -51,2 μονάδες (έναντι -55,3 τον Ιούλιο), σε επίπεδο ασύγκριτα χειρότερο, πάντως, του περσινού (-37,5 μονάδες). Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι διαδοχικές δέσμες κυβερνητικών παρεμβάσεων στο ενεργειακό κόστος και η δυναμι κή του τουρισμού είχαν μεν θετική επίδραση στις καταναλωτικές προσδοκίες, αλλά δεν ανέτρεψαν την πτωτική τάση τους, εξαιτίας της αβεβαιότητας εν όψει χειμώνος. Πράγματι, οι Έλληνες καταναλω τές παραμένουν οι περισσότερο απαισιόδοξοι στην ΕΕ και με σημαντική διαφορά από τους άλλους Ευ ρωπαίους, καθώς κατά 66% θεωρούν απίθανη τη δυ νατότητα αποταμίευσης, κατά 60% πιστεύουν πως η ανεργία θα αυξηθεί, κατά 77% αναμένουν νέες ανατι μήσεις και κατά 60% ανησυχούν για τις προοπτικές των οικονομικών τους.

Σημαντικά επιβραδυνόμενη θα είναι η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας το 2023 κατά τις προβλέ ψεις της ενδιάμεσης έκθεσης του ΟΟΣΑ, εξαιτίας των υπέρογκων ανατιμήσεων των ενεργειακών αγαθών, της γενικής τάσης αύξησης των επιτοκίων, της μείω σης του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και της χαμηλής καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Όπως εκτι μάται, πολλές οικονομίες της Ευρωζώνης θα αντιμε τωπίσουν σοβαρά προβλήματα, καθώς το ΑΕΠ τους θα μείνει στάσιμο (Γαλλία 0,8%) ή θα μειωθεί (Γερ μανία -0,7%), ενώ χαμηλή θα είναι η ανάπτυξη στις ΗΠΑ (0,5%), την Κίνα (4,7%) και παγκοσμίως (2,2%). Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ συνιστά την περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων (άνω του 4%), προτρέποντας όσες κυβερ νήσεις αυξήσουν τα πακέτα στήριξης νοικοκυριών κι επιχειρήσεων, να το πράξουν με φειδώ και στόχευση, προκειμένου

ρυσι προκύπτει άνοδος 12% έναντι ανόδου 2,2% κατά την αντίστοιχη σύγκριση αυτού του μήνα 2021/2020. Ο Γενικός ΔΤΚ τον Σεπτέμβριο φέτος συγκριτικά με τον Αύγουστο αυξήθηκε 2,9% έναντι αύξησης 2,4% κατά την αντίστοιχη των δύο μηνών το προηγούμενο έτος. Η αύξησή του κατά 12% τον Σεπτέμβριο 2022/2021 προήλθε από τις αυξήσεις σε όλες τις ομάδες αγαθών και υπηρεσιών πλην επικοι νωνιών (2,1%). Για άλλον ένα μήνα στη πρώτη θέση φιγουράρισε η ομάδα «στέγαση», με αύξηση 35,4% (αύξηση ενοικίων και τιμολογίων ενέργειας), ακο λούθησε η ομάδα «μεταφορές», με αύξηση 14,2%, και η ομάδα «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά», με αύξηση 13,5%, λόγω των ανατιμήσεων στα περισσό τερα τρόφιμα. Τα νεύρα των νοικοκυριών είναι επί σης στα ύψη.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ και τους υπολογισμούς του οικονομικού τμήματος της Alpha Bank για το πρώ το εξάμηνο φέτος, η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) του κλάδου «εμπόριο, ξενοδοχεία, εστίαση και μεταφορές» αυξήθηκε κατά 20,3% σε ετήσια βάση, συ νεισφέροντας 4,8 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) στην αύ ξηση της ΑΠΑ συνολικά, ενώ η ΑΠΑ του τριτογενούς τομέα, εξαιρουμένης της εν λόγω κατηγορίας, αυξήθη κε κατά 0,6% ετησίως, με θετική συμβολή 0,3πμ στη συνολική ΑΠΑ. Οι «κατασκευές» αυξήθηκαν ετησίως κατά 16%, συνεισφέροντας 0,4πμ, ενώ ο δευτερογενής τομέας χωρίς τις κατασκευές (δηλ. η βιομηχανία) αυξή θηκε κατά 4,3%, συνεισφέροντας 0,7πμ στη συνολική ΑΠΑ. Αρνητική συνεισφορά κατά 0,2πμ είχε ο πρωτο γενής τομέας, καθώς το προϊόν του μειώθηκε ετησίως κατά 4,1%. Η συμβολή των κλάδων στην ΑΠΑ είναι δι αφωτιστική, σχετικά με το ισχύον μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας μας. Σύμφωνα με την έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ για το Εισό δημα και τις Συνθήκες διαβίωσης των νοικοκυριών πέρυσι, το 11,9% του πληθυσμού

12,6% έφαγε μόνο ορισμένα είδη τροφών, το 6,2% αναγκά στηκε να παραλείψει

γεύμα, το 6,2% έφαγε λιγό τερο του αναγκαίου, το 3,2% έμεινε χωρίς τροφή, το 3,5% πεινούσε αλλά δεν έφαγε και το 2,7% του πλη θυσμού πέρασε μια ολόκληρη ημέρα χωρίς τροφή. Συ γκριτικά με το 2020 χειροτέρεψαν οι συνιστώσες της κλίμακας σοβαρής ανεπάρκειας τροφής. Η εν λόγω έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, όπως και των Οικογενειακών Προϋπολογισμών ή της φτώχειας και της ανισότητας στη χώρα το 2021, πρέπει να προβληματίσουν σοβαρά την οικονομική ηγεσία του τόπου, ενόσω προμηνύεται επιδείνωση. Έτσι;

10,1 -2,6

12,1 -3,8

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ 4,9 -2,5 ΕΛΑΙΟΛΑΔΑ 15,6 7,2 ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ 9,0 5,0 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ 1,4 -5,7 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΕΥΜΑΤΑ 2,6 -7,6 ΚΑΦΕΣ ΦΙΛΤΡΟΥ -1,3 -15,5 ΚΡΟΥΑΣΑΝ 17,8 4,1

ΜΑΛΑΚΤΙΚΑ ΡΟΥΧΩΝ 1,6 -8,7 ΜΑΡΓΑΡΙΝΕΣ 24,8 10,1 ΜΠΥΡΑ 10,8 3,6 ΟΔΟΝΤΟΚΡΕΜΕΣ 5,5 1,1 ΟΥΙΣΚΙ 9,6 8,2 ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΠΑΝΕΣ 5,6 -9,3 ΠΡΟΪΟΝΤΑ STYLING 10,1 0,6 ΣΑΜΠΟΥΑΝ 7,4 1,0 ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ 27,6 -9,9 ΥΓΡΑ ΠΛΥΣΙΜΑΤΟΣ ΠΙΑΤΩΝ 18,4 -1,1 ΦΡΕΣΚΟ ΓΑΛΑ 13,8 -6,4 ΧΥΜΟΙ 3,7 -2,8 ΖΥΜΑΡΙΚΑ 12,6 -3,7 ΡΥΖΙ 3,2 0,7 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΗ ΠΙΤΣΑ 8,2 -7,9 Πηγή: IRI FMCG September 2022

14,4 12,0

19,9 13,9

10,2 10,1

23,3 20,5

28,6

10,3 7,5

15,0 11,7

22,8% 15,1% 22,6% 37,8% 23,9% 42,0% 23,1% 6,1% 24,4% 27,1% 33,8% 16,7% 29,4% 35,2% 20,4% 34,6% 21,0% 39,9% 33,9% 37,7% 15,1% 30,5% 15,7% 37,0% 34,7% 19,4% 32,8%

Η καμπάνια αποτελείται από τέσσερα τηλεοπτικά σποτ, με πρωταγωνιστές κάποια από τα πιο αναγνωρίσιμα προ ϊόντα της εταιρείας και με σκοπό να αναδειχθούν τα ποιοτικά χαρακτηρι στικά τους. Η έμφαση δίνεται στη συμ βολή τους στην υγιεινή διατροφή. Με ανάλαφρο ύφος σε καθημερινές πε ριστάσεις κατανάλωσης, ο δημοφιλής ηθοποιός Αργύρης Πανταζάρας –η φωνή της μάρκας– θυμίσει στο κοινό τη διατροφική αξία και την γεύση των προϊόντων “το Μάννα” Τσατσαρωνάκη. Η δημιουργική ιδέα ήταν της Another Circus ενώ την παραγωγή ανέλαβε η Stefi & Lynx Productions, με σκηνο θέτη τον Φοίβο Κοντογιάννη.

BARS Με νέα καμπάνια, με το σλόγκαν «φυσικά γλυκές», προβάλλεται στα τηλεοπτικά

είναι παραγωγή της Bezier Animation Studio. Το προωθητικό της μήνυμα αναδεικνύει την καταλληλότητα της σειράς για όλους όσοι επιθυμούν ένα θρεπτικό σνακ από φυσικές πρώτες ύλες, χωρίς την προσθήκη ζάχαρης.

οι Μύλοι Αγίου Γεωργίου προ σφέρουν μια κλασική δοκιμασμέ

με σκοπό την δημιουργία νοητικών εικόνων. Η καμπάνια «τρέχει» σε social media,

και YouTube.

Νέα

super premium σειρά από το Jack Daniel’s

Μια νέα super premium σειρά Bonded παρουσίασε η μάρκα ουίσκι Jack Daniel’s, που περιλαμβάνει δύο προϊόντα, τα Jack Daniel’s Bonded και Jack Daniel’s Triple Mash. Το Jack Daniel’s Bonded είναι η διαχρονική συνταγή του Jack με 80% καλαμπόκι, 12% βυ νοποιημένο κριθάρι και 8% σίκαλη. Το Jack Daniel’s Triple Mash είναι ένα blend από 60% Jack Daniel’s Tennessee Rye, 20% Jack Daniel’s Tennessee Whiskey και 20% Jack Daniel’s American Malt. Εμφιαλώνονται στους πενήντα αλκοολικούς βαθμούς σε μπουκάλια των

Wasa: Δύο νέοι κωδικοί φρυγανιάς Crunchy Twist

Νέες Granola bars από την Παπαδοπούλου

Μια νέα σειρά προϊόντων λανσά ρει η εταιρεία Παπαδοπούλου, τα Granola bars, μπάρες από νιφάδες βρόμης 100% ολικής άλεσης, χω ρίς χρωστικές και συντηρητικά. Κυκλοφορούν σε γεύσεις Granola bars με μέλι , Granola bars με κομ ματάκια μαύρης σοκολάτας και κακάο, καθώς και Granola bars με κομματάκια μαύρης σοκολά τας χωρίς προσθήκη ζάχαρης. Ως σνακ προτείνονται για όλες τις ώρες της ημέρας, ειδικά σε όσους επιλέγουν διατροφικές προτάσεις υψηλής περιεκτι κότητας σε φυτικές ίνες.

Με δυο νέους κωδικούς εμπλουτίζει την προϊ οντική της γκάμα η Wasa, τα προϊόντα φρυγα νιάς «σουηδικού τύπου» επωνυμίας Crunchy Twist. Πρόκειται για τα Crunchy Twist με σπόρους βρόμης και θαλασσινό αλάτι και τα Crunchy Twist με σπόρους chia και θαλασσινό αλάτι. Το λανσάρισμά τους εστιάζεται στις αγνές πρώτες ύλες, τα απλά συστατικά, την τραγανή υφή και την βιωσιμότητα. Τα Crunchy Twist με σπόρους βρόμης είναι πηγή φυτι κών ινών, ενώ τα Crunchy Twist με σπόρους chia περιέχουν ψευδάργυρο. Οι δυο κωδικοί προσφέρονται και ως βάση για τη δημιουργία γλυκών και αλμυρών σνακ.

καν στο πλαίσιό της, δημιουργώντας ένα craft προϊόν κρύας εκχύλισης, που συνδυά ζει τον καφέ με την μπίρα. Βύνες κριθαριού και βρόμης συνδυάζονται με medium-dark κόκκους καφέ των μονοποικιλιών Obata Brazil και Castillo Colombia, λυκίσκο, μαγιά και νερό, φρεσκοκαβουρδίζονται, αλέθονται και ζυθοποιούνται μαζί. Το προϊόν έχει σκούρο καφέ χρώμα, ήπια πικρή γεύση, χαμηλή περι εκτικότητα σε καφεΐνη και φυσικό ανθρακικό. Διατίθεται σε φιάλη των 330ml.