Cirkel I Energietransitie I Editie 7

hét magazine van Bouwcenter voor duurzaam bouwen Winter 2020 | nr. 7

Energietransitie

BENG

Bewust keuzes maken Bouwcenter Logus

Nieuw gevelsysteem 10 tips

Veranderen met de tijd

BOUWCENTER

ADVERTORIAL

you love innovation ATAG stimuleert een gezond binnenklimaat Inmiddels weten we dat een gezond binnenklimaat een positieve bijdrage levert aan het welbevinden van mensen.

Een belangrijk onderdeel van het binnenklimaat is gezonde lucht in huis. Weet u bijvoorbeeld dat uzelf de voornaamste veroorzaker bent van fijnstof in huis?

Fijnstoffen zijn kleine deeltjes die je inademt en omdat ze zo klein zijn, kan het lichaam deze minder snel opruimen waardoor ze langer in de longen achterblijven. Via de longen kunnen ze in het bloed terechtkomen en zo de andere organen bereiken.

Hoe schadelijk de dagelijkse blootstelling aan fijnstof is, moet onderzoek uitwijzen.

Uit recent onderzoek van TNO blijkt dat verreweg de meeste fijnstoffen ontstaan tijdens het bakken en braden van vlees en groenten. Mede doordat nieuwe huizen tegenwoordig volledig zijn geïsoleerd en de afzuigkappen in de keuken vaak uitstaan, ofwel niet goed werken, blijven deze fijnstoffen zelfs tot uren na het koken hangen in huis.

Goede kookafzuiging is dan ook erg belangrijk. Om kookdampen en geur voldoende af te zuigen heeft de afzuigkap een minimale capaciteit nodig van 300m3/uur nodig. Bovendien moet de kap minimaal zo groot zijn als de kookplaat.

Oplossing ATAG Sinds 2015 werkt ATAG samen met TNO in het onderzoek naar fijnstofontwikkeling tijdens het kookproces en de invloed die het heeft op het binnenklimaat in woningen. Gebaseerd op deze uitkomsten van het onderzoek heeft ATAG zich ten doel gesteld de filtering van fijnstof te verbeteren. Dit heeft onder meer geresulteerd in de ontwikkeling van een speciaal fijnstoffilter.

Het fijnstoffilter is universeel en kan worden geplaatst op vrijwel alle recirculatie-afzuigkappen van ATAG. Wilt u meer weten over de oplossing die ATAG biedt voor een gezond binnenklimaat, kijk dan voor meer informatie op www.atag.nl/innovaties/fijnstof en lees welke mogelijkheden ATAG biedt en voor welke afzuigkap ze geschikt zijn.

2 ) Cirkel 4 | zomer 2019

119 Advertentie Bouwcenter_200x282mm_V3.indd 1

29-4-2020 17:15:19

DUURZAAM BOUWEN TIJDENS COVID-19 Natuurlijk kan ik het hebben over COVID-19, een onderwerp waar je eigenlijk niet omheen kunt. Het virus wordt een notitie in de geschiedenisboeken en het is denkbaar dat we onze aandacht ervoor verliezen. Dat geldt niet voor duurzaam bouwen, wat ons betreft een blijvende urgentie. We zien het onder andere aan het stijgen van de zeespiegel. Voor onze organisatie Bouwcenter Floris duidt dit op de noodzaak van verduurzaming, gezien we hier in de Zaanstreek gemiddeld 3 meter onder zeeniveau zitten.

De CO2-uitstoot moet omlaag en daarom zeggen we vaarwel tegen fossiele brandstoffen en gaan we over op elektriciteit. Volkswagen heeft hier al een behoorlijke stap in gemaakt. Hun nieuwe vaandeldrager heet de ID3 en is een volledig elektrische auto. Dit moet de opvolger worden van de Kever en de Golf. Corona stopt hopelijk, maar de energietransitie dendert voort.

Een belangrijk onderdeel van de energietransitie voor de nieuwbouw zijn de BENG-eisen voor 2021.

Per 1 januari 2021 worden deze eisen wettelijk verplicht voor alle nieuwbouw en dat is goed. Deze keuze is gemaakt om de energiebehoefte omlaag te brengen voor nieuwbouw en dat zal verder worden uitgebouwd. Doel van de energietransitie is de CO2 terugbrengen en dat doe je niet alleen met het besparen van energie, dat doe je ook door steeds duurzamere materialen te gebruiken.

Ons bedrijf onderschrijft de transitie en gaat erin mee: we verkochten vroeger alleen maar harde, ‘milieuvervuilende’ materialen, maar we zagen meer toekomst in het schone hout. Een goede keuze, want op dit moment is dit onze grootste productgroep. We pakken hier ook in door en volgen nieuwe ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld CLT (Cross Laminated Timber). Een bouwmethodiek met hout, dat het vervuilende beton en steen moet vervangen.

BENG is ingezet op nieuwbouw. Voor de renovatie heb je te maken met bestaande gebouwen.

Gebouwen die nu nog te veel energie gebruiken. Het energieverbruik moet omlaag en in het klimaatakkoord is dan ook gesteld om in de komende 30 jaar 7 miljoen woningen te renoveren.

Een enorme opgave, maar we moeten onze voeten droog houden.

Corona zet de wereld voor nu bijna op slot, de bouw moet door. Wij kunnen en mogen niet stoppen voor iets tijdelijks. Gelukkig ziet de overheid dat in en bouwen wij door aan een duurzame leefomgeving. Doe je mee?

Bo ire D

b

F

ct loris eu rB ouw center Floris

Cirkel 4 | zomer 2019 ( 3

-advertorial-

Halve-doos-in-doos-concept

Een revolutionaire droogbouwoplossing die verouderde woningen hedendaags comfort levert

Meer dan vijf miljoen energieonzuinige woningen De bestaande Nederlandse woningvoorraad telt 7,9 miljoen woningen, voor 8 miljoen huishoudens.

Vijf miljoen heeft energielabel C of lager.

Renovatie van deze woningen vormt de komende jaren een zeer belangrijke opgave voor de bouw.

Zeker met de toenemende vraag.

Het halve-doos-in-doos-concept Fermacell heeft het antwoord: ‘halve doos-in-doosconcept’. Een revolutionaire droogbouwoplossing die verouderde woningen hedendaags comfort levert. De unieke materiaaleigenschappen van Fermacell® gipsvezelplaten maken het mogelijk om in renovatiewoningen nieuwbouwniveau (K=3) te realiseren, door woningscheidende wanden aan slechts een zijde van een systeemwand te voorzien. Daarmee wordt aanzienlijk bespaard op materiaal en manuren ten opzichte van de traditionele doos-in-doos-oplossing. Zonder in te leveren op kwaliteit en met minimaal verlies aan verhuurbaar oppervlak. De systeemoplossingen die we binnen het halve-doos-in-doos-concept ontwikkelden voor vloeren, plafonds en wanden, zijn uitgebreid onderzocht en

fermacell.nl

voldoen, mits juist toegepast, aan de eisen die het Bouwbesluit stelt op het gebied van geluidsisolatie, brandwerendheid en thermische isolatie.

Elke bouwperiode heeft zijn eigen kenmerken We bieden systeemoplossingen voor woningen uit verschillende bouwperiodes. (bron: Archidat): vooroorlogse woningen (tot 1945); vroeg-naoorlogse woningen (1946-1964); woningnoodwoningen (1965-1974) en energiecrisiswoningen van voor het bouwbesluit (1975-1991).

Gips is oneindig recyclebaar Duurzaamheid, milieu en een betere leefomgeving staan centraal in ons productieproces. Zo bestaan Fermacell® gipsvezelplaten uit papiervezels, die via een recyclingprocedé uit oud papier worden gewonnen.

Het rookgasontzwavelingsgips in onze gipsplaten is een bijproduct van energiecentrales. Gips leent zich uitstekend voor een cradle-to-cradle-toepassing: afval als basis voor nieuwe producten. Op dit moment voegen we tot 25% gerecycled gips toe aan de productie van gipsvezelplaten, zonder dat dit de kwaliteit negatief beïnvloedt. Gips is eindeloos!

inhoud Industrialisering

pagina 6

Cirkel nieuws

pagina 10

Tien verandertips

pagina 13

BENG-eisen

pagina 14

Dunnere wanden

pagina 18

Cirkel nieuws

pagina 21

Duurzame renovatie

pagina 22

Bouwcenters

pagina 26

(Ver)bouwen

pagina 30

Zorgt voor noodzakelijke versnelling

Nieuwe producten uit de markt

Van Marjet Rutten

Gaan over bewust bouwen

Met goede isolatiewaarden dankzij gevelsysteem

Algemeen nieuws

Kan sneller

Moeten hun denkwijze veranderen

Op een postzegelformaat

COLOFON Winter 2020 – nr. 7 © Bouwcenter, Gorinchem In samenwerking met de Bouwcentervestigingen en Duurzaam Gebouwd. Deze Cirkel is met zorg samengesteld. Voorbehouden zijn zet- en drukfouten. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming worden gedupliceerd.

Eindredactie: Marvin van Kempen (Duurzaam Gebouwd), Michel van Slingerland (Bouwcenter) Teksten: Tim van Dorsten, Tom de Hoog, Tseard Zoethout Vormgeving en ontwerp cover: Marketing Bouwcenter Cirkel 7 | winter 2020 ( 5

Industrialisering zorgt voor

Industrialisatie In de sector ‘Gebouwde omgeving’ hebben de partijen voor de huursector onder meer afgesproken dat de bundeling van vraag, innovatie en schaalvergroting ervoor moet zorgen dat de kosten van het verduurzamen van huurwoningen flink daalt. Hierbij kan de industrialisatie van de bouwsector de boel een flinke stap vooruit helpen, vindt Jan Willem van de Groep. In het verleden was hij bedenker en initiator van de Stroomversnelling, een initiatief waarbij de bouw- en corporatiesector met innovaties woningen renoveren naar het niveau energieneutraal. Met zijn huidige bedrijf Factory Zero levert hij industrieel vervaardigde bouwelementen voor Nul-op-de-Meterwoningen. “Het gaat om zo’n 6,5 miljoen woningen die verduurzaamd moeten worden, binnen nu en 2050. Een deel zal worden aangesloten op warmtenetten of gebruikmaken van groen gas.

Het idee is nu dat zo’n 4,5 miljoen woningen een forse isolatieslag moeten maken.”

"Van die 4,5 miljoen woningen zijn zo’n 2 miljoen woningen lastiger industrieel te verduurzamen" , vertelt hij. “Om die woningen naar het niveau energieneutraal te krijgen, kunnen bouwmaterialengroothandels een belangrijke rol spelen. Maar dan moet wel hun perspectief veranderen. De mensen die bij bouwmaterialengroothandels werken, zijn namelijk bouwmateriaalspecialisten op productgroepen, maar ze kijken niet naar een groter plaatje. In mijn ogen moeten groothandels zoeken naar generalisten.”

Industrialisatie betekent voor de zzp'er op zijn beurt dat verwerking minder arbeidsintensief wordt en een hogere bouwsnelheid en -kwaliteit haalbaar is. Een tip voor deze groep: er komen straks naast bouwmaterialen ook complete bouwsystemen op de markt, waarmee een compleet is huis is te bouwen. Ga niet zelf proberen om concepten te ontwikkelen. Dat ga je hoe dan ook verliezen.

Bouw met een dergelijk systeem je eigen propostie waardoor het je eigen product wordt."

6 ) Cirkel 7 | winter 2020

d

e

Over tien jaar moeten 1,5 miljoen bestaande woningen verduurzaamd zijn, zo luidt een van de vele afspraken in het Klimaatakkoord. Bouw-innovator Jan Willem van de Groep ziet de kansen voor industrialisatie: een hogere verwerkingssnelheid, minder vereiste arbeid en hogere kwaliteit. “In plaats van zich te richten op losse bouwproducten kunnen ze beter mensen in dienst nemen die producten combineren tot prefabcomponenten.”

Gr oe p

noodzakelijke versnelling

Jan Wille

an mv

Goed geïsoleerde, comfortabele woningen, 100 aardgasvrije wijken, gebouwen goedkoop en slim verkopen met nieuwe technieken en voor ieder woningtype een passende energie-oplossing.

Dit zijn slechts enkele van de vele afspraken die in het Klimaatakkoord (zie kader) onder het kopje ‘Gebouwde Omgeving’ staan. Dit akkoord, dat in juni 2019 werd gepresenteerd, geldt als vervolg op het Energieakkoord uit 2013.

Waar het Energieakkoord met name ging over het energiebeleid, gaat het Klimaatakkoord echter verder: het heeft als doel om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar de manier waarop elektriciteit of warmte wordt opgewekt, maar ook naar de uitstoot van broeikasgassen. Bij de totstandkoming van het Klimaatakkoord hebben de partijen onderzocht hoe vijf verschillende sectoren hun uitstoot kunnen verminderen.

Behalve ‘Gebouwde omgeving’ gaat het om de sectoren ‘Elektriciteit’, ‘Industrie’, ‘Landbouw en Mobiliteit’.

Prefabconcepten Door de aandacht te richten op geïntegreerde prefabproducten, kunnen groothandels zich op een andere manier gaan onderscheiden, geeft hij aan. “In plaats van met name aandacht te hebben voor alleen losse producten kunnen ze zich beter gaan richten op prefabconcepten, bijvoorbeeld door bouwcomponenten samen te stellen en die te voorzien van installatietechniek en zo’n concept vervolgens in de vorm van een pakket aan te bieden. Op deze manier komen ze dichter bij de wens van kleinere bouwbedrijven. Allereerst kopen zij liever een pakket in plaats van losse producten.

Daarnaast werken dit soort concepten vaak plug & play, waardoor de werkzaamheden voor bouwers op de bouwlocatie veel eenvoudiger worden.

Verder kunnen bouwmaterialengroothandels zich onderscheiden door bouwbedrijven van het juiste advies voorzien, zoals welk concept het best bij welke renovatieklus past.

Door over te stappen op deze andere manier van werken, stijgt de toegevoegde waarde."

Voorraad "De huidige toegevoegde waarde zit vooralsnog vooral in het op voorraad houden van heel veel spullen", zegt Van de Groep. “Voorraad is een ongewenste kostenpost die de consument uiteindelijk weer betaalt. De marge daarvoor moeten we uit de keten zien te halen. Voor grotere, veel gebruikte en cruciale bouwmaterialen is voorraad wellicht logisch", denkt hij. “Maar het is zonde om producten op voorraad te hebben, die maar een paar keer per jaar worden verkocht.”

Mochten die producten toch nodig zijn, dan kan just-in-timemanagement een goede oplossing zijn, vindt hij. “Bedenk ook dat met slimme algoritmes het steeds eenvoudiger wordt voor logistieke bedrijven om het deel ‘warehousing’ over te slaan en direct contact te leggen tussen fabrikant en afnemer". De groothandel moet er dus iets bij gaan doen.”

"De omslag naar industrialisatie heeft veel voordelen, zoals bouwsnelheid en -kwaliteit."

Hij geeft aan dat dit al eerder is geprobeerd.

“Het lastige van de samenwerking tussen bouw- en de installatietechniek is dat deze bedrijven andere talen spreken. Maar nu is de tijd hier rijp voor. De huidige bouwpraktijk is bezig met een omslag naar industrialisatie. De bouwmaterialengroothandel zal ook deze omslag moeten maken, om voor een toegevoegde waarde te kunnen blijven zorgen. Want fabrikanten van geïndustrialiseerde concepten weten de toeleverende industrie steeds eenvoudiger te vinden naarmate ze schaal maken."

Cirkel 7 | winter 2020 ( 7

-advertorial-

SAMEN BOUWEN AAN ENERGIENEUTRALE WONINGEN. Isover BENGwijzer; unieke tool voor BENG

Woningen, dus óók conceptwoningen, moeten steeds duurzamer worden gebouwd.

BENG doet in 2021 zijn intrede zodat Nederland in 2050 kan voldoen aan de Europese doelstellingen van energieverbruik en materiaalgebruik. Maar als we hetzelfde blijven denken over bouwen, worden er straks woningen gerealiseerd die niet in lijn liggen met de doelstellingen.

Daarom heeft Saint-Gobain Isover bouwadviesbureau DGMR gevraagd onafhankelijk onderzoek te doen.

Het onderbouwde resultaat maakt inzichtelijk welke mogelijkheden er zijn om te voldoen aan de BENG-eisen.

Het onderzoek geeft inzicht

in het brede duurzaamheidsaspect van de wet en maakt eenvoudig het gebruik van materialen inzichtelijk.

De BENGwijzer

Het onderbouwde onderzoek van DGMR wordt door Isover beschikbaar gesteld in de vorm van een tool; de Isover BENGwijzer. In deze unieke tool kan eenieder zijn eigen vergelijkingen maken, passend bij zijn of haar praktijksituatie en daar een conclusie uit trekken.

De gebruiker kan zelf selecteren of de nadruk moet liggen op kostenefficiëntie of duurzaamheid.

De tool is te vinden op www.isover.nl/BENGwijzer Bouwen volgens BENG vraagt om een bredere kijk op duurzaamheid, meer inzicht

in details en de mogelijkheden van verwerking. Isover bekijkt de bouw vanuit het welzijn van de mens en heeft daarbij de intentie zo duurzaam mogelijk te bouwen. Daarom zijn er naast de BENGwijzer ook 24 gratis ISSO-details en twee whitepapers ontwikkeld.

De tools en diverse artikelen over BENG zijn te vinden op www.isover.nl/BENG. Mochten er dan toch nog vragen zijn, dan helpt Isover u graag verder.

Energieakkoord Het Klimaatakkoord gold in 2019 als opvolger van het Energieakkoord, dat in 2013 door 47 partijen werd ondertekend om de energievoorziening in Nederland sneller te verduurzamen. In de gebouwde omgeving stelden ze onder meer als doel om tot 2020 jaarlijks 300.000 gebouwen te verduurzamen met minimaal twee stappen hoger in het energielabel. Ook moest de gebouwde omgeving zorgen voor 53 PJ aan energiebesparing. Verder moest in 2020 14 procent van de energievoorziening duurzaam worden opgewekt en diende dit percentage in 2023 met 2 procentpunt te stijgen. Van deze doelen zijn onder meer het aandeel hernieuwbare energie in 2023 en de besparing van het energieverbruik behaald.

Klimaatakkoord In 2030 moet de CO2-uitstoot vrijwel gehalveerd zijn en over dertig jaar mogen we bijna geen CO2 meer uitstoten.

Dit zijn enkele van de vele afspraken die in het Klimaatakkoord staan. Een van de stappen om deze doelen te bereiken is dat het kabinet wil dat de gebouwde omgeving van het aardgas afgaat en overstapt op duurzame warmte en elektriciteit in de vorm van elektrische warmtepompen. Daarnaast dienen woningen en gebouwen goed geïsoleerd te worden. In 2050 gaat het om 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen, met als eerste stap 1,5 miljoen woningen in 2030.Dit gaat wijk voor wijk plaatsvinden, in een steeds hoger tempo. De gemeenten weten in 2021 wanneer welke wijk aan de beurt is. Hierbij worden ook de bewoners betrokken. Het is de bedoeling dat de investering in verduurzaming betaald kan worden uit de opbrengst van een lagere energierekening, dankzij de isolatiemaatregelen. Daarnaast komen er proeftuinen ‘Aardgasvrije wijken’, die een opstap vormen naar een standaardisering van gebouwtypes en aanpak. Dit moet leiden tot lagere kosten.

“Maar het is zonde om producten op voorraad te hebben, die maar één keer per jaar worden verkocht.”

Cirkel 7 | winter 2020 ( 9

nieuws Duurzaam werken. We helpen je er graag bij. Speciaal voor Cirkel selecteren wij de meest duurzame alternatieven en noviteiten uit ons brede assortiment.

Zo zorgen wij ervoor dat jij je klus klaart.

Skandaloper De Skandaloper bestaat uit papier voorzien van een laagje kalk en cellulose en vervaardigd van hout afkomstig uit verantwoord beheerde bossen. 100% recyclebaar en mag bij het oud papier. Licht in gewicht, gemakkelijk te leggen en ook weer te verwijderen.

10 ) Cirkel 7 | winter 2020

ModiWood® Natural Oil De natuurlijke uitstraling van ModiWood wordt benadrukt door de nieuwe Natural Oil kleuren. ModiWood is thermisch gemodificeerd hout, en daardoor extra duurzaam. ModiWood is PEFC™ gecertificeerd en leverbaar in meerdere modellen en kleuren.

Rockwool Isoleren van de spouw met Rockfit spouwmuurisolatie heeft direct effect, is circulair en voldoet aan de nieuwe BENG-eisen. Daarbovenop bieden we je de voordelen van snelle verwerkbaarheid, lange levensduur en optimale verkrijgbaarheid.

Stanley® fatmax® pro-stack/tstak® Het tstak® klikbare koffersysteem is dé ideale partner voor elke klus. Een toekomstbestendig systeem dat is uit te breiden met andere koffers, organizers en tassen.

Nieuw! De pro-stack gereedschapsets, deze zijn compatibel aan tstak®.

Strikolith Strikotherm Omniclad O2 pleisterplaat kan binnen en buiten worden toegepast op een (geventileerde) houtskelet- of metal stud ondergrondconstructie.

De Omniclad O2 pleisterplaat is samengesteld op basis van gerecycled glas en mineralen.

Dubbele vogelschroot De dubbele vogelschroot weert vogels en klein ongedierte uit de totale dakspouw. De dubbele vogelschroot dekt ook de ruimte tussen de panlat en het dakbeschot af. De dubbele vogelschroot is gerealiseerd uit 100% herbruikbare grondstoffen.

Nieuwe duurzame producten uit de markt

BMI Monier Esthetische zonnestroom-systemen één geheel met dak De Monier VI90 en Monier InDaX zijn volledige of universeel geïntegreerde zonne-energiesystemen. Eén geheel met het dak, passend zowel in nieuwe als bestaande dakbedekking. Zo ontstaat een volkomen lineair, harmonisch dakbeeld dat met gemak aan de hoogste eisen op het gebied van design en esthetiek voldoet. Duurzaam en mooi!

MONIER VI90

MONIER INDAX

•

Stormvaste bevestiging.

•

PV-systeem vervangt de dakpannen.

•

Goede ventilatie in en achter de modules.

•

Goede ventilatie achter de modules waarborgt een hoog rendement.

• • •

Esthetisch aansprekend PV-systeem.

Optisch en technisch perfecte integratie in het dak.

Snel en eenvoudig te installeren zonder aanpassingen aan de dakconstructie.

•

• •

Toepasbaar bij dakhellingen van 22° tot 65°.

Eenvoudige en snelle montage van de modules, van boven naar beneden.

Eenvoudige toepassing in combinatie met vrijwel alle gangbare typen dakpannen.

It’s never just a roof.

12 ) Cirkel 4 | zomer 2019

bmigroup.com/nl

Tien verandertips van Marjet Rutten Marjet Rutten is aanjager, innovator en marketeer voor de bouw-, installatie- en vastgoedsector. Ook is zij lid van het expertpanel bij het platform Duurzaam Gebouwd. Zij heeft tien tips voor veranderen in deze tijd van transitie voor de bouwsector.

1 Weet wat je kunt Beperk je tot die dingen die je heel goed doet. Dat hoeft niet één ding te zijn, want dat maakt je juist weer kwetsbaar. Kies activiteiten die een verbinding met elkaar hebben, bijvoorbeeld werken aan de energietransitie.

2 Lever meerwaarde Meerwaarde is goed voor je marge.

Ben je overal maar een beetje goed in, dan word je altijd op - een lage - prijs geselecteerd. Dat voorkom je door te werken aan een kwaliteitsprofiel voor jezelf.

3 Weet wat voor ondernemer je bent Wil je een bouwbedrijf zijn of een onderaannemer. Uitvoerend werken vraagt specifieke kennis over het aanbrengen of installeren van allerlei zaken in gebouwen. Zorg dan voor weinig overhead. Als bouwbedrijf verwachten je klanten goed doordachte oplossingen. Daarvoor investeer je project overstijgend in kennis en concepten, bijvoorbeeld over het toepassen van verduurzamingstechniek.

4 De lat komt steeds hoger te liggen Steeds meer opdrachtgevers kopen in op kritische prestatie indicatoren (KPI’s). Ontbreekt de kennis over de prestaties van de oplossingen in je bedrijf dan kun je niet meedingen naar zo’n opdracht.

5 Meer verantwoordelijkheid nemen Je zal steeds meer verantwoordelijkheid moeten nemen, want de verwachtingen bij je opdrachtgevers worden steeds hoger. In een transparante markt wordt de beste beschikbare prijs/kwaliteit de norm. Daarnaast is er het nieuwe stelsel van kwaliteitsborging of de toenemende vraag naar prestatiegaranties.

6 Niets is vanzelfsprekend Onze kijk op bouwen verandert.

Houtskeletbouw werd vroeger weggelachen maar nu komen we duurzame bouwconcepten in hout overal tegen! Kunststof kozijnen? Daar werd zeker niet iedereen enthousiast van.

Maar als het duurzame kozijnen van bio-kunststof zijn, kan dat zomaar omslaan.

7 De relatie werkgever/werknemer is anders Onderaan moeten beginnen is echt iets van vroeger. Steeds meer mensen komen als zij-instromer in de bouw terecht. Vaak hoger opgeleiden met andere kennis die het succes van je onderneming kunnen bepalen.

8 Waardering voor je mensen Goed omgaan met je mensen en ze als gelijkwaardige behandelen is echt een must. Iedereen wil het gevoel hebben waardevol te zijn. Alleen maar iedere maand het geld overmaken is niet genoeg.

9 Luisteren is altijd goed Er gebeurt veel in de wereld en ontwikkelingen gaan steeds sneller.

Als leidinggevende weet je anno 2020 gewoon niet alles meer. Luister daarom naar je mensen, vaak hebben ze suggesties en tips die goed zijn voor je bedrijf.

10 Verlaag je transactiekosten Denk na over het slimmer maken van je bedrijfsvoering. Ga bijvoorbeeld niet aan het rekenen voordat de kans echt groot is dat je een project ook echt mag uitvoeren. Bespreek de wensen, leun op je expertise, stel alternatieven voor en geef globaal inzicht in kosten en mogelijkheden. Maak pas een gedetailleerde berekening als je voelt dat het goed zit met het budget en de opdracht. Ga je slim om met dit soort dingen dan ben je op weg naar een betere marge!

Cirkel 7 | winter 2020 ( 13

-advertorial-

BENG-eisen gaan over bewust bouwenUWEN Op 1 januari 2021 bepalen we met een berekening conform NTA 8800 of een gebouw bijna energieneutraal is en voldoet aan de BENG-eisen. Die eisen zijn vastgelegd in isolatie, geometrie, glas en ligging (BENG 1), het primaire fossiele energieverbruik (BENG 2) en het aandeel hernieuwbare energie (BENG 3).

Er is ook nog een vierde eis die tot nu nog weinig aandacht kreeg. Alles hierover weet ir. Claudia Bouwens, die vanuit de NEPROM en het Lente-akkoord ZEN platform nauw betrokken is bij de kennisoverdracht over BENG. Met vertraging nu klaar Diverse onderdelen van de nieuwe BENG-eisen en de norm NTA 8800 zijn in de loop van de tijd bijgesteld.

Claudia Bouwens: “Dat was nodig omdat het een enorm complex geheel is, waarbij er voor veel verschillende onderdelen berekeningen nodig zijn, die elkaar ook weer beïnvloeden. Vanaf 2015 is er gebouwd aan het nieuwe raamwerk. Het ministerie lichtte de brancheverenigingen regelmatig in over de voortgang. Bijvoorbeeld vanuit de ventilatiesector was er de wens om ‘techniek neutrale’ berekeningen te kunnen doen. De Vereniging Leveranciers van Luchttechnische Apparaten (VLA) vond zich in de eerste BENG-eis tekortgedaan voor wat betreft de mechanische ventilatie en dat is ‘gerepareerd’. Je zou dus kunnen zeggen dat bepaalde belangen er voor hebben gezorgd dat wat zaken zijn gewijzigd. Aan de NTA 8800 zelf is er - voor zover ik weet - niet meer gesleuteld het afgelopen jaar.”

Cl au dia

B o uw

e ns

“Kom je klant tegemoet en leg voldoende pv-panelen op het dak.”

Beleidskeuze Claudia Bouwens is blij met de drie verschillende eisen aan BENG. “Het biedt echt meerwaarde in vergelijking met de EPC”, zegt zij daarover. Wel plaatst zij een kanttekening bij de hoogte van de BENG 1,2,3- eisen. Zo meldt zij dat berekeningen – in EPC-termen – nu uitkomen tussen de 0,5 en de 0,2 afhankelijk van het soort gebouw. “Die laatste waarde had van mij ook naar de nul mogen gaan. Wat ik hierin terugzie is echt een beleidskeuze geweest. Ik verwacht echter dat we over vijf jaar een aanscherping krijgen. Als je nu alles uit de kast trekt in bouwkundig opzicht, dan kom je (in EPC-termen, voor woningen) zonder zonnepanelen nooit lager dan een EPC van 0,3. Lager komen lukt alleen met pv-panelen op het dak.”

Comfort voor de bewoner Stel de bewoner centraal bij het ontwerpen van een woning. Het lijkt een open deur, maar er valt zo veel te winnen als er echt geluisterd wordt naar de klant. “Niet zo goedkoop mogelijk aan de BENG-eisen proberen te voldoen”, aldus Claudia Bouwens. De afgelopen jaren hebben Bouwend Nederland, Aedes, NVB-bouw en NEPROM in het Lente-akkoord ZEN platform hun leden geïnspireerd om zeer energiezuinig te bouwen, met de bewoner als uitgangspunt. Inmiddels zijn ten minste 3.000 woningen volgens deze aanpak opgeleverd. “In 2019 deden we onderzoek onder 302 huishoudens in 32 projecten met zeer energiezuinige, EPC nul en nul-op-de-meter woningen. De bewoners waren zeer tevreden met de woningen en hadden een lage energierekening of kregen zelfs geld terug. Installeer dus (aanvullend aan de BENG-eis) meer pv-panelen op het dak, want bewoners snappen het echt niet als je maar drie of vier panelen neerlegt. Kom je klant tegemoet en biedt het aan voor het hele dak, eventueel als optie. Door de saldering is dat - nog steeds - aantrekkelijk voor de bewoner. Ook is de woning zo voorbereid op een toekomst waarbij saldering afneemt, maar accu-opslag een rol gaat spelen. Denk ook aan de extra opwekking die gebruikt kan worden voor de elektrische auto.”

Iedereen bij de les?

De afgelopen jaren presenteerde Claudia Bouwens op een veelvoud aan ZEN bijeenkomsten de uitgangspunten en implicaties van BENG. De ZEN-platformdeelnemers zijn volgens haar goed voorbereid op de invoering. “Het is anders dan het invoeren van een EPC-berekening. Het gaat om een totaal andere manier van ontwikkelen en bouwen.

Bouwers die zich er tot nu niet in hadden verdiept, moeten dat nu wel doen. Het gaat om het ontwerp van de gevelopeningen en de oriëntatie, zaken als kwalitatief beter bouwen om de woning luchtdicht te maken, om geluidarme warmtepompruimtes, om goed werkende balansventilatie met CO2-meting en meer. Als ze dat nog niet hadden gedaan, dan gaan ze extra kosten maken.

De bouwers en ontwikkelaars die het de afgelopen jaren al hadden opgenomen in hun kwaliteitssystemen zullen nu geen grote stappen meer hoeven te zetten. Maar als je nog steeds in kalkzandsteen bouwt of niet weet wat voor afdichtingen er zijn ontwikkeld, dan ga je hierop nat.”

“Eigenlijk zijn er twee dingen die per januari 2021 veranderen: de norm en de eis. Allebei noemen we BENG. De norm is de NTA (Nederlandse technische afspraak) 8800, de manier waarop je de BENG-waarden uitrekent.

De eisen die zijn gesteld door het Ministerie bepalen de hoogte van BENG”, aldus Claudia Bouwens. Het raamwerk van BENG gaat uit van de Trias Energetica (zie kader) en dat is volgens Bouwens een belangrijke stap naar duurzamere keuzes bij de energievoorziening voor gebouwen. “De nieuwe rekenmethode en de splitsing in drie onderdelen maakt het uiteindelijk duidelijker. Je kunt nu per onderdeel van de Trias Energetica zien hoe je ontwerp voor een gebouw scoort.

Zo wordt de kwaliteit van de gebouwschil apart gewaardeerd (BENG 1). Ook fijn is de waardering voor de hernieuwbare bronnen (BENG 3). Het is daarom verstandig om zo min mogelijk fossiele energiebronnen te gebruiken in de keuzes binnen het (gebouw)ontwerp. Dat gebeurt nu al doordat de nieuwbouw aardgasvrij is gemaakt. Dat komt in de nieuwe BENG zeer goed naar voren. Maar ook warmtenetten zullen zich toch eens achter de oren moeten krabben als ze stoken met gas of biomassa. Deze energiebronnen zijn immers niet hernieuwbaar. Het omvormen van dergelijk keuzes naar een duurzame bron is echt de meerwaarde van BENG.”

Cirkel 7 | winter 2020 ( 15

PREFICON HEEFT EEN BRANDWERENDE OPLOSSING VOOR IEDERE SITUATIE Om de (brand)veiligheid in een gebouw te borgen, passen veel aannemers brandwerend plaatmateriaal toe. Dit kan soms nog een hele uitdaging zijn. Want vragen zoals “welke plaat past het best bij welke situatie”, “welke dikte is nodig en welke bevestigingsmaterialen en -methode” moeten worden beantwoord. “Aannemers die zich met hun vragen wenden tot een dealer, krijgen niet altijd een duidelijk advies”, weet Martijn Bendijk, Sales Manager bij Preficon Europe. “Omdat brandwerende platen slechts een klein deel uitmaken van hun assortiment, kennen dealers niet altijd elk losstaand onderdeel en tasten zij soms in het duister. Om ervoor te zorgen dat zij tóch alle vragen van aannemers kunnen beantwoorden én een betrouwbaar advies kunnen geven, hebben wij een digitale product-selector ontwikkeld: de Preselector”.

Met de Preselector op www.preficon.com of via de app (verkrijgbaar in de Appstore en Google play) kan in een paar eenvoudige stappen de best passende plaat worden geselecteerd, evenals de plaatdikte én het bevestigingsmateriaal”, vertelt Bendijk. “Het enige wat er gedaan moet worden, is het invullen van een aantal gegevens. Denk aan de toepassing van het materiaal (voor stalen kolommen, stalen liggers, plafonds of wanden), de klimatologische omstandigheden (droog, vochtig), het gewenste aantal minuten brandwerendheid en in het geval van staalconstructiebekleding het profieltype en de kritieke staaltemperatuur. Het advies dat hieruit voortkomt, kan door de dealer naar de aannemer worden teruggekoppeld, die hiermee verzekerd is van een (brand)veilige keuze.” In montagebladen die aan de Preselector zijn gekoppeld, kunnen aannemers zien hoe de plaat gemonteerd moet worden en welke bevestigingsmaterialen nodig zijn.

Preficon Europe levert brandwerend plaatmateriaal aan alle Bouwcentervestigingen in Nederland. “Al onze plaatmaterialen worden op voorraad gehouden in het centrale distributiecentra, die de dealers snel kunnen beleveren”, vertelt Bendijk. “Dealers hoeven hiervoor niet zelf een magazijn in te richten. Het op voorraad houden van de ‘hardlopers’ is ruimschoots voldoende.”

16 ) Cirkel 7 | winter 2020

PREFICON EUROPE B.V.

F +31(0)416 69 71 71

HAVENWEG 20C

INFO@PREFICON.COM

5145 NJ WA ALWIJK

W W W.PREFICON.COM

De vierde eis "Naast de drie elementen uit de Trias Energetica is er ook de tempertuuroveschrijding van de warmste maand, afgekort tot ‘TOjuli’, toegevoegd aan BENG". Dat levert een best pittige eis op aan ontwikkelaars en bouwers volgens Claudia Bouwens. “De TO juli kennen we sinds september 2019 en sinds 1 juli 2020 weten we hoe die berekend moet worden. Het gaat erom dat de woning niet te warm mag worden. Dat is echt een punt waarop we nu moeten letten, zeker bij nieuwbouw van kierdichte en supergeïsoleerde woningen. Het gaat erom dat we hoge temperaturen kunnen verminderen en beter nog, voorkomen.

Daar zullen we met deze BENG ervaring op gaan doen. Anders gezegd, meer mediterraan omgaan met ons huis. Bijvoorbeeld door op de gevels overstekken, uitvalschermen en screens aan te brengen die voorkomen dat zonlicht binnenvalt. Daarnaast is voor de bewoners een tuin met begroeiing ook een winstpakker, want bomen geven in de hete zomermaanden onmisbare schaduw. Helaas telt dit niet mee voor de TOjuli.” Het vergroenen van de woonomgeving gaat voor Claudia Bouwens sowieso een grote rol spelen de komende tijd.

Zij gaat zich vanuit de NEPROM inzetten voor een platform over klimaatadaptief bouwen met de natuur. Voordat zij daarmee start is zij in het najaar van 2020 nog volop bezig met kennisoverdracht over BENG en de NTA 8800-norm.

De stappen van de Trias Energetica De Trias Energetica dient om een energiezuinig ontwerp te maken Het is de basis voor het ontwerpen van duurzame gebouwen (en het fundament onder BENG).

Er zijn 3 stappen: • Beperk de energievraag.

• Gebruik vooral energie uit duurzame bronnen als wind, water en zon. Betrek ook reststromen als energiebron.

• Gebruik fossiele brandstoffen uitsluitend om in de resterende energiebehoefte te voorzien.

Compenseer dit met hernieuwbare energie.

“Dat is echt een punt waarop we moeten letten.”

Cirkel 7 | winter 2020 ( 17

Dunnere wanden met goede isolatiewaarden dankzij gevelsysteem

“Dankzij het gebruik van steenstrips zijn de systemen minder zwaar en daardoor eenvoudiger in gebruik." " Toen Bouwbedrijf Adriaanse de vraag kreeg om voor een nieuwe duurzame woning in Veere te zorgen, moest mede-eigenaar Jan Adriaanse snel schakelen. Zijn vaste metselbedrijf draaide namelijk al overuren door de enorme drukte. Jeroen Fassaert van Bouwcenter Logus kwam met een passende oplossing, met een langdurig effect.

Door dit tekort ging Adriaanse op zoek naar een oplossing voor de langere termijn. “Metselen is zwaar en arbeidsintensief werk. Daarnaast is de aanwas enorm beperkt, omdat weinig jongeren voor het beroep van metselaar kiezen.

Daarom zocht ik een andere manier van werken, waarmee we voor hetzelfde, of zelfs een beter, resultaat konden zorgen.”

De vraag om een nieuwe vrijstaande woning was een kolfje naar de hand van het Zeeuwse Bouwbedrijf Adriaanse, dat zich richt op nieuwbouw- en renovatieprojecten in met name de luxere woningbouw. “Metselen is doorgaans een belangrijk onderdeel voor het bouwen van een woning”, geeft mede-eigenaar Jan Adriaanse aan. “We vreesden dat ons vaste metselbedrijf destijds geen tijd had voor dit project, omdat het veel projecten in opdracht had en er een groot tekort is aan vakmannen zoals metselaars. En dit tekort bestaat nog steeds.”

Demonstratiewoning Wat in deze zoektocht hielp, was dat een aantal jaar eerder een demonstratiewoning in Middelburg werd opgeleverd. Zijn bouwbedrijf had meegewerkt om deze woning uit de jaren 70 te renoveren naar nul-op-de-meterniveau.

Hierbij werd gebruik gemaakt van een nieuw gevelisolatiesysteem, dat bestaat uit een combinatie van steenstrips en isolatiemateriaal. “Toen was ik voor het eerst in contact met dit systeem gekomen”, vertelt Adriaanse. “Ik vroeg naar dit systeem bij Bouwcenter Logus, dat onze bouwmaterialen levert en ons hierbij voorziet van advies.”

Bij Logus was commercieel manager Jeroen Fassaert al iets langer bekend met dit systeem. “Nelissen Steenfabrieken en Van der Sanden [zie kader, red] zijn onze vaste leveranciers die voor dit systeem zorgen”, vertelt hij. “Toen Jan dus met zijn vraag kwam, kon ik hem hier direct bij helpen en heb ik hem op dit systeem gewezen. Daarnaast hebben we ervoor gezorgd dat – in dit geval – Nelissen tips heeft gegeven bij de montage van dit systeem.”

Lichter in gebruik Ook bij de bewoners van de nieuwe woning in Veere viel de toepassing in goede aarde. “Dat was prettig voor mijn medewerkers, want de steenstrips zijn een stuk lichter in gebruik ten opzichte van de gebruikelijke bakstenen”, geeft Adriaanse aan. “De strips bevatten twintig procent van de gebruikelijke bakstenen, omdat er een strook van 20 millimeter dik van de bakstenen wordt gezaagd. Muren die we met dit systeem isoleren, worden zo een stuk smaller en behouden hun isolatiewaarde.”

Sterker nog, mede dankzij het gevelsysteem beschikt de gevel van deze vrijstaande woning over een Rc-waarde van 7,5. Deze woning was vorig jaar onderdeel van de Nationale Duurzame Huizenroute. Dit succes heeft er echter nog niet voor gezorgd dat Bouwbedrijf Adriaanse dit gevelisolatiesy- steem inmiddels bij iedere project toepast. “Ik schuif dit systeem wel bij ieder project naar voren, maar we zijn mede afhankelijk van onze klanten”, zegt Adriaanse. “Uiteindelijk beslissen zij en vaak geloven ze de degelijkheid van het systeem niet.” Het gaat in totaal om zo’n tien projecten, waarin het Zeeuwse bouwbedrijf voor dit systeem heeft gezorgd. Volgens Fassaert is de bouwsector op dit gebied nog conservatief.

“Ik had verwacht dat veel bouwbedrijven dit systeem zouden gaan toepassen. Dat valt me nog wat tegen, eerlijk gezegd. De meeste bouwbedrijven zijn echter gewend om zelf muren te metselen en vinden het moeilijk om hiervan af te stappen.”

Duidelijkere regels Om de verduurzaming van de woningen te versnellen, pleit Adriaanse er daarom voor dat vanuit de overheid strengere regels worden opgesteld. “Veel bouwbedrijven blijven hun werkzaamheden benaderen, zoals ze dat de afgelopen twintig jaar hebben gedaan. Als de overheid woningen sneller wil verduurzamen, dan moet ze hiervoor duidelijkere regels maken. Zo vind ik het erg slecht dat gebouweigenaren sinds 2020 geen subsidie meer kunnen krijgen voor warmtepompen in nieuwbouwwoningen. Dat geeft een erg slecht signaal af, want in mijn ogen hebben we geen andere optie dan onze gebouwen zo snel mogelijk te verduurzamen.”

Gevelisolatiesysteem In de showroom van Bouwcenter Logus hangen twee systemen voor gevelisolatie en renovatie: Iso-Façade van Nelissen Steenfabrieken en E-Board van Van der Sanden. “Het voordeel van beide systemen is dat ze zorgen voor een totaaloplossing voor de renovatie en nieuwbouw van gevels”, legt Jan Adriaanse van Bouwbedrijf Adriaanse uit. “Dankzij het gebruik van steenstrips zijn de systemen minder zwaar en daardoor eenvoudiger in gebruik.” Beide systemen bestaan onder meer uit isolatiemateriaal, steenstrips, ankers en mortellijm. Ze worden als isolatieschil tegen de bestaande buitenmuur gemonteerd of als spouwloze isolatie tegen het binnenblad. Het voornaamste verschil tussen beide systemen is de kleursortering van de stenen en het type isolatiemateriaal.

Cirkel 7 | winter 2020 ( 19

Solatube daglichtsystemen:

Energiezuinige groene bouwcomponenten Solatube is een van de 500 winstgevende oplossingen die het Solar Impulse Efficient Solution Label heeft gekregen en daar zijn wij extreem trots op.

Solatube daglichtsystemen zijn de ideale oplossing

symbool: een handelsmerk dat de baanbrekende

om donkere interieurs op een kosteneffectieve,

en innovatieve geest van het Solar Impulse-avontuur

energiezuinige en milieuvriendelijke manier te

draagt. Het label wordt toegekend aan oplossingen

verlichten omdat ze de behoefte aan elektriciteit

die voldoen aan hoge normen op het gebied van

aanzienlijk verminderen en mensen contact te

zowel duurzaamheid als winstgevendheid, door

laten houden met “buiten”. Het toepassen van

een nauwkeurige beoordeling van de volgende

gepatenteerde optische technologieën verbetert

criteria:

de manier waarop daglicht wordt opgevangen en

1. Technologische haalbaarheid

naar binnengebracht wordt aanzienlijk. Solatube

2. Milieu- en sociaaleconomisch voordeel

daglichtsystemen zijn modulair en eenvoudig

3. Besparing

te installeren. En in tegenstelling tot traditionele

Het Solar Impulse Efficient Solution Label is een

dakramen zijn ze ontworpen om de nadelige Belangrijkste kenmerken

aspecten van zonlicht op te heffen. Door de diffuse

- Kan tot 100% van de verlichtingsbehoeften

spreiding van het daglicht is er geen sprake meer

binnen voorzien van zonlicht.

- Kan tot 37.000 kWh besparen en de CO2

van verblinding en grote verschillen in lichtintensiteit.

Ze schermen ook infraroodstralen af die interieurs

uitstoot gedurende de levensduur tot

kunnen oververhitten evenals ultraviolette stralen

30.000 kg verminderen.

die meubels, stoffen en wanden laten verkleuren.

Winstgevendheid - Één Solatube kan gedurende zijn levensduur meer dan 4.500 USD besparen.

Geniet van daglicht

20 ) Cirkel 7 | winter 2020

DE ORIGINELE DAGLICHTBUIS

www.solatube.nl

Veel routes naar aardgasvrije wijken

rk Ci

Hoe vaart de energietransitie in de aardgasvrije wijken? Er zijn veel praktische oplossingen om #VanGasLos te gaan, met de bewoner op één. Een voorbeeld is de Zwolse wijk Berkum.

Adviseur en wijkbewoner Timo Veen is tevens projectleider van Berkum Energieneutraal, wat ook ‘aardgasvrij’ inhoudt en al in 2025 zijn beslag moet krijgen.

Om tot een wijkuitvoeringsplan te komen, werd eerst een transitieplan opgesteld met drie sporen: het verduurzamen van woningen (inclusief het energieverbruik omlaag brengen), collectief opwekken van energie en kiezen voor een wijkenergiesysteem. Bij die drie horen verder vraagstukken als: wie betaalt de investering en wordt er gekozen voor een systeem op lage of hoge temperaturen? En wat vinden omwonenden van de aanleg in het landschap van wind- of zonneparken?

Het zijn allemaal keuzes met repercussies voor en achter de voordeur en dat brengt de belangrijkste factoren in beeld: hoe kom je achter die voordeur en hoe ga je met elkaar de dialoog aan? Zorg er in ieder geval voor dat bewoners volop kunnen meedenken en meebeslissen en dat hun weerstand wordt weggenomen tegen meedenkende bedrijven (‘maar niet onafhankelijk’). Bewoners zullen het samen met de bedrijven en de overheid moeten zien op te lossen en de dialoog in die driehoek is echt nodig om bezwaren weg te nemen. Zorg in dat proces ook voor voldoende bewustwording. Het effect (E) van een plan valt of staat, aldus Veen, met de kwaliteit (K) van de oplossing en de acceptatie (A) door de gebruikers: E = K x A.

el

nie

uw

s

Grachtenpanden in Amsterdam worden helemaal aardgasvrij

s

w u nie

el k r i C

Twee grachtenpanden uit 1885 aan de Leidsekade in Amsterdam worden momenteel getransformeerd tot een volledig aardgasvrij complex. De renovatie is op zijn minst bijzonder te noemen gezien de historische waarde van de grachtenpanden. De grachtenpanden krijgen een nieuwe fundering en worden voorzien van klimaatinstallaties, zonnepanelen en actieve funderingspalen. De verwachte oplevering is december 2021.

Het aardgasvrij maken van de grachtenpanden is zeker geen gemakkelijke opgave. Eén van de grootste uitdagingen van de verduurzaming ligt juist in de beginfase. Er worden een nieuwe fundering en een kelderbak onder het pand gerealiseerd, die samen de basis vormen van het aardgasvrije gebouw. De complexe constructie bestaat uit maar liefst 54 funderingspalen, die gaan dienen als warmtewisselaar door energie uit de bodem te halen. “Gedurende het gehele funderingsherstel zijn de panden bewoond. Dat is beslist uniek”, aldus Sven Steps van Kernwaarde Groen. Kernwaarde Groen is verantwoordelijk voor het bouwmanagement en zorgt ervoor dat de verduurzaming juist wordt toegepast.

De woningen worden aan de voor- en achterzijde opnieuw geïsoleerd, waardoor er binnen een optimaal leefklimaat ontstaat. Ventilatie speelt hier een belangrijke rol. Een speciaal ventilatietoestel levert gefiltreerde ventilatielucht die wordt voorverwarmd door de warmte-inhoud van de afgevoerde lucht. De bodemwarmtewisselaar wordt ingezet voor de basislast van de ruimteverwarming. Radiatoren zien we niet meer terug: er wordt vloerverwarming toegepast. Zestien zonnepanelen wekken de overige energie op.

Cirkel 7 | winter 2020 ( 21

Duurzame renovatie kan sneller

De opgave die het Rijk zich volgens het Klimaatakkoord heeft gesteld, is nogal ambitieus: vóór 2050 moet de gebouwde omgeving CO2 neutraal zijn. Dat betekent dat ruim zeven miljoen woningen in ons land – zowel huur als koop – ook duurzaam gerenoveerd moeten worden. Door binnen tien jaar anderhalf miljoen woningen aan te pakken, wil het Rijk de CO2 uitstoot al met de helft verminderen.

Daarvoor staan diverse maatregelen open, van isolatie en warmtenetten tot warmtepompen en het opwekken van duurzame energie (uit wind, zon, water en geothermie).

Sinds juni 2019 begeleidt het Rijk de transitie in de gebouwde omgeving door middel van het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (RES) waaronder dertig energieregio’s vallen. Zij moeten een gefaseerde uitrol, wijk voor wijk, mogelijk maken en werken samen met gemeenten, provincies en waterschappen aan maatwerkoplossingen.

Begin volgend jaar worden die nu ingediende RES plannen beoordeeld en gevalideerd, onder andere door PBL.

ol en

Na de zomer publiceerde PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) een rapport over duurzame renovatie: het zou financieel onaantrekkelijk zijn. Daarop valt het nodige af te dingen, ook al omdat renovatie over comfort gaat. Rijksbeleid en het ontbreken van regie in de gebouwde omgeving blijken de grootste hobbels.

Ko t r e Rob

nologische veranderingen.

"Duurzame renovatie gaat om meer dan alleen de kosten", zegt Robert Koolen, directeur strategie en beleid bij bouwbedrijf Heijmans en lid van het expertpanel van Duurzaam Gebouwd. "Veel huiseigenaren nemen de maatregelen niet in één keer maar stap voor stap, op het moment dat andere aanpassingen nodig worden, bijvoorbeeld een nieuwe keuken, het tegengaan van tocht of oververhitting.

Dat alles is niet in het rapport meegenomen. Vaak gaan die aanpassingen gepaard met verbetering van de woonkwaliteit: een uitbouw, een nieuw ventilatiesysteem, plaatsing van zonwering of beplanting in plaats van een betegelde tuin. Wie meer dan driekwart van de tijd in de woning doorbrengt – en dat zijn toch de meeste mensen - wil vooral comfort."

"Duurzame renovatie gaat om meer dan alleen kosten." "

Comfort Eind augustus 2020 bracht datzelfde PBL, adviesorgaan aan de regering, een nieuwsbericht uit over hun rapport dat duurzame renovatie van een koopwoning op gemiddeld €30.000,- zou uitkomen. De terugverdientijd voor de investeringen zou daarmee dertig jaar bedragen. Die conclusies konden op stevige kritiek uit de duurzame sector rekenen: niet alleen is het adviesorgaan uitgegaan van standaard tussenwoningen – terwijl er veel meer variëteit in het type en soort woningen is – ook heeft het PBL geen aandacht besteed aan toekomstige waardestijging van de woning, de mogelijkheid voor een ruimere hypothecaire lening en andere cultureel-tech-

22 ) Cirkel 7 | winter 2020

Slim renoveren Volgens Koolen kunnen huiseigenaren, mochten ze verduurzamen, twee maatregelen nemen die vrijwel altijd voordelig uitpakken: isolatie en het plaatsen van PV panelen. Isolatie van vloeren, muren, gevel en dak is immers niets anders dan uitgespaarde energie (zeker bij goede ventilatie).

En met twee PV panelen druk je de elektriciteitskosten met acht tot twaalf procent. Bij dat laatste zit echter wel een addertje onder het gras.

"De EPV (Energie Prestatie Vergoeding) die woningcorporaties veel gebruiken, gaat uit van de huidige situatie’, licht hij toe. ‘Vanaf 2023 wordt de salderingsregeling jaarlijks met negen procent afgebouwd. Hoewel dat stroomopslag in de gebouwde omgeving stimuleert, zorgt die uitfasering er wel voor dat inkomsten uit PV panelen in de loop der tijd dalen. Huiseigenaren zullen dus rekening moeten houden met langere terugverdientijden. Dat zal ook druk leggen bij woningcorporaties om dit te compenseren."

Woonlasten Veel woningcorporaties hebben intussen, samen met marktpartijen (als leveranciers en installateurs), diverse duurzame renovaties doorgevoerd tegen gelijkblijvende woonlasten. "De lagere energierekening compenseert de verhoging van de huur door de gedane investeringen. Bij die projecten gaan de huurders er qua woonlasten meestentijds op vooruit en wordt aan de 70% verplichte deelneming voldaan", zegt Koolen.

Toch kunnen we spoken en beren op de duurzame weg verwachten. Eén van de obstakels is de schaal: kies je als corporatie voor weinig woningen, dan lopen de kosten per woning snel op, evenals de posten om het proces te begeleiden. "Als duurzame renovatie niet werkt, ligt het regelmatig aan miscommunicatie, is het aanbod voor de bewoner niet aantrekkelijk genoeg of beiden. Er zijn me weinig projecten bekend waarbij duurzame renovatie, in dit opzicht, niet slaagt."

Beleidskeuzes Volgens hem speelt er ook een aantal andere zaken mee die versnelling van duurzame renovatie verhinderen: de verhuurdersheffing van ruim 1,7 miljard euro (voor woningcorporaties), het rijksbeleid en gebrek aan regie. Koolen verduidelijkt. "De dertig regio’s hebben hun RES inmiddels ingediend", zegt hij, "maar onduidelijk is hoe de gemeenten dat op detailniveau vanaf volgend jaar moeten invullen.

Neem nu eens warmtenetten. Door de nieuwe warmtewet is onbekend wie daarvoor de eindverantwoordelijkheid krijgt en hoeveel ruimte er is voor kleine en/of hybride netten. Bij warmtenetten gaat het om meer dan het verwijderen van een cv-ketel: ook zal je goed naar het afgiftesysteem moeten kijken. Als je alleen vloerverwarming installeert en verder geen maatregelen neemt – bijvoorbeeld het ventilatiesysteem aanpassen – worden bewoners met vermindering van het wooncomfort geconfronteerd."

Cirkel 7 | zomer 2020 ( 23

-advertorial-

GreenScore certificering voor vastgoed met toekomstwaarde

Comfortabel binnenklimaat

Duurzaamheid kent meerdere gradaties, van recycling van materialen, via hergebruik van onderdelen van de bouwconstructie, tot aan hergebruik van het gebouw als geheel. Het samenspel tussen verschillende duurzaamheidsniveaus hebben we tastbaar gemaakt met de introductie van VBI GreenScore.

Design for Reassembly Gebouwen zodanig ontwerpen dat de draagstructuren aan het eind van de levensduur van een gebouw remontabel zijn, biedt kansen voor hergebruik van de vloerelementen in nieuwe gebouwen.

De keuze voor remontabel ontwerpen en bouwen is uit oogpunt van waardebehoud en de lage milieulast een grote stap voorwaarts.

Design for Recycling De GreenScore-systematiek kent daarom drie verschillende ontwerp-

Binnen GreenScore kan gekozen worden voor een speciale set van

niveaus: Design for Flexibility, Design for Reassembly en Design

grondstoffen waarmee de milieu-impact verder wordt verlaagd ten

for Recycling. Deze duurzaamheidsstappen hebben een groot

opzichte van de standaard kanaalplaatvloer. Het gekozen projectvolume secundaire grondstoffen, betongranulaat en/of CO₂-arme grondstoffen

hefboomeffect in het voorkomen van afval en het verlagen van CO₂-emissie.

wordt door VBI exclusief gereserveerd in het contingent van het jaarlijkse volume dat VBI verwerkt.

Design for Flexibility Een duurzaam gebouw kenmerkt zich allereerst door een lange

Meer weten?

levensduur. Bruikbaar en functioneel over een lange tijd betekent

Kijk op vbi.nl/product/greenscore

dat het gebouw flexibel aanpasbaar moet zijn aan de veranderende eisen van de toekomst. De vijf factoren, vrij indeelbare ruimte, overspanningen, plafondhoogte, draagvermogen en de gevel, bepalen voor een belangrijk deel of een gebouw een functieverandering mogelijk maakt. VBI noemt deze ingebouwde toekomstwaarde Flexibel comfort.

Het rijk heeft de laatste decennia steeds meer taken op het bordje van de gemeentes geschoven, van zorg tot ruimtelijke ordening (waaronder de energietransitie).

Tegelijkertijd staat de verhuurdersheffing, eens geheven om de crisis van 2008 te overwinnen, duurzame renovatie in de weg. De 200 miljoen euro voor de renovatieversneller is, in feite, niets anders dan een korting op die heffing en vermindert de last slechts tijdelijk. Die twee handelswijzen beginnen langzamerhand vast te lopen.

"De gelden die corporaties nu aan de heffing kwijt zijn", vervolgt Koolen, "kunnen we goed inzetten voor duurzame renovatie. Aan de andere kant ontbreekt het aan regie vanuit het rijk. Gemeenteambtenaren hebben vaak te weinig kennis en financiële middelen voor implementatie van de RES in huis, huren dure consultants in en komen met aanvullende eisen op de proppen. We moeten sneller vervolgstappen nemen. Dat kan onder andere door geen processubsidies op innovaties te verlenen maar vooral op project- en objectbasis, dat is veel krachtiger. Ook de wet private kwaliteitsborging zal de nodige stenen bijdragen doordat niet alleen van tevoren op papier maar ook achteraf de kwaliteit van de renovatie aantoonbaar moet worden gemaakt."

Terugdenken De directeur strategie en beleid bij bouwbedrijf Heijmans en lid van het expertpanel houdt een pleidooi voor terugdenken (Eng: backcasting), dat wil zeggen dat je de gegeven scenario’s voor een CO2 neutrale gebouwde omgeving naar nu transporteert. "In veel gevallen zijn warmtepompen en PV panelen ‘no regret’ opties, net als isolatie. Voor bestaand woningbezit kan een grote slag met hoge temperatuur warmtenetten worden gemaakt, mits die energie uit duurzame bronnen komt. Het moet immers niet zo zijn dat je aardgasloze wijken straks gaat inrichten zonder rekening te houden met de CO2 uitstoot, dat is het paard achter de wagen spannen. Terugdenken kan je periodiek herhalen, afhankelijk van de stand van de techniek en maatschappelijke vorderingen. Maar daarvoor zullen we nog wel enkele grote zetten moeten nemen."

Cirkel 7 | winter 2020 ( 25

Bouwcenters moeten hun denkwijze veranderen Toen Bouwcenter Floris van bouwbedrijf Logchies de vraag kreeg te helpen bij de verduurzaming van zes flatgebouwen, dacht de leverancier in eerste instantie alleen aan de levering van materialen. Dankzij DB Projecten is de Bouwcentervestiging inmiddels ook betrokken bij de montage. “Als Bouwcenters mee willen gaan in de huidige bouwwereld, dan moeten ze meer doen dan alleen bouwmaterialen leveren.”

Afgelopen mei is de renovatie van de 144 sociale huurwoningen in zes flatgebouwen aan het Blomwijckerpad in Amsterdam van start gegaan. De bedoeling van de renovatie is onder meer om de woningen aardgasvrij te maken.

Dit houdt onder meer in dat de gasmeter, gasleiding en cv-installatie worden weggehaald. In de plaats daarvan wordt een afleverset voor de meterkast geleverd, die beschikt over leidingen voor warm water en verwarming in de woningen. Ook konden bewoners kiezen voor een nieuwe keuken of nieuwe badkamer. Daarnaast krijgen de flatgebouwen een verbeterde isolatieschil. Dit betekent niet alleen nieuwe kozijnen met HR++glas, geïsoleerde buitengevel en nieuwe vensterbanken, maar ook het aanbrengen van isolatiemateriaal onder de schuine zolderdaken en in de benedenberging.

Bij dit laatste karwei is een belangrijke rol weggelegd voor Marc de Wilde. Hij is directeur van DB Projecten, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het leveren en monteren van hoogwaardige materialen. “In samenwerking met

Bouwcenter Floris zijn we dit bedrijf zo’n drie jaar geleden gestart. Daarom hebben we nog steeds een sterke band met Bouwcenter Floris, want veel van onze leads voor opdrachten komen daar vandaan.”

Dat geldt ook voor de renovatie van de flatgebouwen aan het Blomwijckerpad. “In eerste instantie vroeg Logchies renovatie & onderhoud, die de opdracht voor de Amsterdamse woningcorporatie Stadgenoot uitvoert, aan Bouwcenter Floris om de benodigde materialen te leveren”, geeft hij aan. “Toen de vraag voor de levering bij Bouwcenter kwam, hebben we direct voorgesteld om ook te zorgen voor de montage.”

Zorgen voor hele verhaal Bij dit project zorgt DB Projecten voor het isoleren van de zolders. Dat klinkt minder ingrijpend dan het is. “Ons doel is om voor het hele verhaal te zorgen”, vertelt De Wilde.

“Zo organiseren we de aanlevering van de materialen, die bij Floris vandaan komen. Daarnaast willen we dat alle materialen in de juiste verhoudingen worden aangeleverd, om voor zo min mogelijk afval te zorgen. Verder zijn we samen met de andere onderaannemers via een vooraf gemaakte lean-planning in staat de verschillende bouwonderdelen op elkaar te laten aansluiten: van sloper, installateur en elektricien tot schoonmaker. We willen ieder project zo netjes en schoon mogelijk opleveren en achterlaten.”

Deze aanpak heeft al voor veel succes gezorgd. Dankzij opdrachten van Bouwcenter Floris heeft DB Projecten met name werkzaamheden in de regio Groot Amsterdam, een gebied dat loopt van Zaandam, Haarlem en Utrecht tot Almere. “We krijgen inmiddels ook vragen vanuit Gelderland en Noord-Brabant. Dus wie weet komt er ook een DB Projecten Zuid of Oost? Dankzij onze link met Bouwcenter Floris weten we altijd zeker dat we op tijd over de juiste materialen kunnen beschikken.”

“Dankzij onze link met Bouwcenter Floris weten we altijd zeker dat we op tijd over de juiste materialen kunnen beschikken.”

rc Ma

W

d

e

ild e Cirkel Cirkel 74 || winter zomer2020 2019 ( 27

Circulaire isolatie voor het hele huis!

In een tijd als deze hechten we steeds meer waarde aan duurzaam en milieuvriendelijk isoleren. In het achterhoofd zijn we ons aan het voorbereiden op 2050, waarin alle woningen energieneutraal moeten zijn.

Met SuperQuilt van de Engelse fabrikant YBS Insulation hebben we een betrouwbare isolatieoplossing in handen waarmee we daken, muren en vloeren gemakkelijk en veilig kunnen voorbereiden op een circulaire toekomst.

100% circulaire isolatie

SuperQuilt is een meerlaagse reflecterende isolatiedeken die zich onderscheidt door zijn uitstekende prestaties en verwerkingsgemak. Deze super isolatie is ontzettend veelzijdig; ze wordt toegepast als na-isolatie bij renovatie maar ook bij nieuwbouw. SuperQuilt is geschikt voor het isoleren van spouwmuren, voorzetwanden, platte-, hellende- en rieten daken en als vloerisolatie. Bij daken is SuperQuilt zowel onder- als bovendaks toepasbaar.

Door de reflectie van stralingswarmte is het materiaal zowel in de winter als ook in zomer effectief. Een isolatiewaarde van R= 4,81 m²K/W is al mogelijk bij 2-lagen SuperQuilt. Daken met deze meerlaagse dakisolatie maken de daaronder liggende ruimte in de zomer tot wel 8°C koeler ten opzichte van minerale wol of schuimisolatie. Denk eens aan een slaapkamer die niet 32°C maar 24°C zou kunnen zijn.

Wat onderscheidt SuperQuilt?

Duurzame oplossing

Door de compacte samenstelling van isolatielagen, gecombineerd met reflecterende folie, is deze isolatiedeken heel eenvoudig aan te brengen. Anders dan bij vele conventionele isolatiematerialen komen er tijdens de montage van SuperQuilt geen vezeltjes of chemische luchtjes vrij, waardoor de werkplek schoon en stofvrij blijft. Dit kan letterlijk een opluchting zijn wanneer er in krappe zolders of smalle kruipruimtes gewerkt moet worden.

Het KIWA BDA Agrément bevestigt dat SuperQuilt vochtbestendig is, stabiel blijft en niet kan rotten. Zelfs na demontage kan SuperQuilt hergebruikt worden en blijft het zijn rol als reflecterende isolatie optimaal vervullen.

Dit heeft onder andere te maken met de hoogwaardige aluminiumfolie, die ervoor zorgt dat SuperQuilt tijdens de levensduur van het gebouw effectief presteert.

Dankzij het dunne en flexibele materiaal kan met SuperQuilt ook hybride geïsoleerd worden. Dit betekent dat SuperQuilt met verschillende isolatiematerialen gecombineerd mag worden. Hiermee bespaart de verwerker ruimte en verwerkingstijd. Ook kan hij snel en slank oudere woningen upgraden naar een hoger energielabel.

Meer weten over SuperQuilt?

SuperQuilt is niet alleen een milieubewuste keuze voor later, ook bij de productie wordt aan het milieu gedacht.

Het CAM certificaat, dat YBS op 9 juni verkregen heeft, bevestigd namelijk dat voor de productie van SuperQuilt maar liefst 83% van de grondstoffen gerecycled zijn.

SuperQuilt is verkrijgbaar bij uw BouwCenter vestiging.

Voor meer informatie over SuperQuilt en de YBS producten kunt u ook terecht bij Duofor BV – Europese distributeur van YBS Insulation - via www.duofor.eu.

Oplossing De Wilde ziet met name dat zijn nieuwe manier van aanpak voor Bouwcenter Floris een belangrijke oplossing kan zijn. “Bij veel bouwprojecten willen bouwbedrijven vooral ontzorgd worden”, legt hij uit. “De levering van de juiste materialen is voor hen doorgaans geen probleem, daar komen ze wel aan. Maar er is een groot tekort aan vakmensen, zoals metselaars en timmermannen. Dankzij onze nauwe contacten met de Wormerse Aanneming Maatschappij kunnen wij beschikken over een flexibele schil van vaste zzp’ers. Als ook andere Bouwcentervestigingen het belang van montage inzien, dan kunnen we goed op elkaar aansluiten. Daarvoor moeten ze wel op een andere manier gaan denken en gaan werken.”

Daarnaast biedt hij zijn opdrachtgevers de luxe dat ze nergens meer naar hoeven om te kijken. “Wij berekenen een projectprijs voor het leveren en monteren en zorgen dan overal voor, inclusief de garanties.” Als voorwaarde stelt hij hierbij wel dat hij in een vroeg stadium wil meedenken. “We zijn voornamelijk gespecialiseerd in gevelprojecten en kunnen dus op dit gebied meedenken over de beste oplossing. Dit is vooral voor opdrachtgevers van belang, omdat zij nog veel gebouwen, en dus ook gevels, moeten renoveren en verduurzamen. Dat we het liefst samenwerken met bedrijven waarmee we een lange werkrelatie kunnen aangaan, past ook goed in dat plaatje.”

De verduurzaming van 144 woningen aan het Blomwijckerpad is naar verwachting begin 2021 afgerond.

Aardgasloze sociale huurwoningen De renovatie van de woningen aan het Blomwijckerpad is onderdeel van een groter plan: de City Deal in Amsterdam. Deze deal werd in 2016 in Amsterdam gesloten om te zorgen voor een aardgasloos woningbestand in 2040, met als eerste stap het betrekken van de woningcorporaties. Behalve Stadgenoot geldt dit ook voor onder meer De Alliantie, Eigen Haard en Ymere.

“We zijn voornamelijk gespecialiseerd in gevelprojecten.”

Cirkel Cirkel7 | |voorjaar zomer 2020 2019 ( 29

(Ver)bouwen op een postzegelformaat 17 jaar lang stond Mondragon in hartje Zierikzee leeg.

Totdat Bouwbedrijf Boogert zo’n drie jaar geleden aan de slag ging om het voormalige culturele centrum om te toveren tot een hotel. Gezien de locatie kwam het nabijgelegen magazijn van Bouwcenter Esselink hierbij als geroepen.

Niet alleen Mondragon geldt als Rijksmonument in het centrum van de Zeeuwse plaats, datzelfde geldt veel gebouwen die daar staan. Ook het historisch centrum van Zierikzee bestaat uit veel kleine straatjes, die ervoor zorgen dat een vrachtwagen lastig een bocht kan nemen.

Daarom was Bouwbedrijf Boogert erg blij met de hulp van Bouwcenter Esselink. “Bij bouwprojecten werken we wel vaker samen met deze Bouwcenter”, vertelt mede-directeur Albert Jan van de Breevaart van Bouwbedrijf Boogert.

“En in dit geval was het zelfs onze hoofdleverancier voor de te gebruiken bouwmaterialen.” Dat was vooral te danken aan het magazijn van Bouwcenter Esselink, dat zich dicht bij het centrum van Zierikzee bevindt. “We hebben dit magazijn als een zogeheten hub kunnen gebruiken.

Esselink gaf de mogelijkheid om met kleinere voertuigen kleinere hoeveelheden materialen naar de bouwlocatie te vervoeren.”

In zo’n 2,5 jaar tijd heeft het Zeeuwse bouwbedrijf van Mondragon een hotel zonder gasaansluiting gemaakt.

Dit betekende onder meer een flinke renovatie. “We wilden dat alle installaties elektrisch worden gevoed”, legt Hans Boogert, mede-directeur van Bouwbedrijf Boogert, uit. “Daarom hebben we ervoor gezorgd dat alle hotelkamers beschikken over een eigen klimaatunit, waarmee het klimaat in de ruimte kan worden geregeld onafhankelijk van andere kamers. Daarnaast is de ventilatie in de kamers vraaggestuurd, om op basis van behoefte en comfort onnodige energieverspilling tegen te gaan.”

Om nog meer verspilling van energie tegen te gaan, zijn de kamers aangesloten op een centraal systeem die het mogelijk maakt om energie tussen de hotelkamers uit te wisselen.

“Esselink gaf de mogelijkheid om met kleinere voertuigen kleinere hoeveelheden materialen naar de bouwlocatie te vervoeren.”

Energiezuinig

30 ) Cirkel | voorjaar 2019

“Op aanraden van Bouwcenter Esselink hebben we gekozen voor vlaswol als isolatiemateriaal.”

“Als in de ene kamer een warmtebehoefte is en in de andere een koude-behoefte, kan het systeem deze energie uitwisselen”, vertelt Van de Breevaart. “Dit wordt niet door het systeem aangemaakt, wat bijdraagt aan het reduceren van de totale energiebehoefte van het gebouw.”

Voor de sanitaire voorzieningen in het hotel kon het bouwbedrijf terecht bij de Bouwcentervestiging van Esselink in Middelharnis.

“Daar beschikken we over een showroom met onder meer verschillende soorten badkamers”, legt vertegenwoordiger Leendert Kranenburg van Bouwcenter Esselink uit.

“Bouwbedrijf Boogert kon daar dus eenvoudig de benodigde voorzieningen bekijken en aanschaffen.”

Esselink heeft niet alleen de bouwmaterialen geleverd, maar adviseerde het bouwbedrijf ook over de te gebruiken materialen. Zo was aanvankelijk het plan om glaswol te gebruiken als isolatiemateriaal, maar besloot het bouwbedrijf – op aanraden van de Bouwcentervestiging – om vlaswol te gebruiken. “Vlaswol isoleert niet alleen beter”, verklaart Kranenburg, “maar heeft ook betere eigenschappen op de gebieden van duurzaamheid, geluidsisolatie, vochtregulering en warmteacculumatie ten opzichte van een andere wol. Daarbij zorgt vlaswol voor een natuurlijke manier van isoleren.”

Cirkel Cirkel7 | |voorjaar winter 2020 2019 ( 31

32 ) Cirkel | voorjaar 2019

Geen wko in de bodem In Hotel Mondragon wordt zo’n 2.000 liter warm tapwater opgewekt en gebufferd om te voorzien in de piekbehoefte van het hotel. Bij het ontwerpen van de installatie heeft Bouwbedrijf Boogert nadrukkelijk niet gekozen voor een oplossing met een warmte- en koude-uitwisseling in de bodem. “Onze filosofie hierbij is dat een dergelijke installatie een afdruk achterlaat in de bodem”, legt mede-directeur Hans Boogert uit. “Het is onduidelijk wat de effecten op bijvoorbeeld de waterhuishouding zijn, als we zo’n installatie in de bodem aanbrengen. Daarom hebben we ervoor gekozen om hiervan geen gebruik te maken.” De opwekking van warmte gebeurt met een warmtepomp, die gebruik maakt van CO2. “Dit maakt de oplossing niet alleen duurzaam in de wijze waarop we opwekken, maar ook ten aanzien van de belasting van het milieu in de toekomst”, aldus Boogert.

“Onze filosofie hierbij is dat een dergelijke installatie een afdruk achterlaat in de bodem.”

Cirkel Cirkel7 | |voorjaar zomer 2020 2019 ( 33

Weber Beamix in duurzamer jasje

De urgentie om duurzamer om te gaan met plastic wordt in onze samenleving breed gedragen. Zo ook bij Weber Beamix. Samen met verpakkingsleverancier Nordfolien en Searious Business zijn we een traject gestart om ons plasticgebruik te verduurzamen.

Al sinds 2018 gebruiken we 50% recyclaat in onze plastic zakken en zijn we voor onze overige verpakkingen, zoals emmers, omgeschakeld naar het gebruik van 100% gerecycled kunststof. Na uitgebreid testen zijn we trots dat wij als eerste leverancier voor de bouw in Nederland het aandeel recyclaat in onze zakken van 50% naar 70% hebben kunnen verhogen.

www.weberbeamix.nl 34 ) Cirkel 7| voorjaar | winter 2020 2019

Dit zorgt voor een additionele vermijding van zo’n 100 ton kunststof afval op jaarbasis en daarmee een significante verlaging van onze plastic footprint.

‘Voorsprong door oorsprong’ is al jarenlang de slogan van Weber Beamix.

...voor innovatie in duurzame oplossingen In de Nederlandse woningbouw leeft het besef dat we bij het bouwen en renoveren van woningen en wooncomplexen moeten kiezen voor een nieuwe, duurzame aanpak. Dit vraagt om een andere manier van denken en doen. Circulair bouwen is hierbij onder andere essentieel. FAKRO zet daarom zijn innovatiekracht in om duurzame daglichtoplossingen te ontwikkelen die bijdragen aan de gewenste kringloop van grondstoffen en materialen.

www.fakro.nl/duurzaam

Topprioriteit voor energetisch renoveren De bebouwde omgeving neemt een belangrijk deel van het energieverbruik in Nederland voor haar rekening. Nieuwbouwwoningen kunnen eenvoudig energieneutraal worden gemaakt, maar hebben door hun beperkte aantal maar een beperkte impact op het energiegebruik van het totale woningbestand. Energetische renovatie van bestaande woningen is daarom essentieel. Om u daarbij te helpen levert IsoBouw meerdere innovatieve isolatiesystemen. Wij geven u 3 voorbeelden: Dak

Zolder

Gevel

Met de SlimFix® Reno renovatieplaten is NOM-ready en/of passief renoveren kinderspel. De dampopen isolatieplaten zijn leverbaar met een RC-waarde t/m 11.0 en creëren een doorlopende isolatieschil die water- en luchtdicht kan worden afgedicht.

Een andere methode om het dak na te isoleren is via de binnenzijde. Voor een snelle realisatie van deze klus levert IsoBouw SlimFix® Deco. Deze luchtdichte zolderisolatie is verwerkbaar in slechts 3 eenvoudige verwerkingsstappen: Profielen bevestigen, isolatieplaat plaatsen en esthetisch afwerken met een afdekprofiel.

Bespaar 50-70% op hout en halveer uw verwerkingstijd met SlimFort. Dankzij de geïntegreerde metalen beugels kan de gehele gevelconstructie in slechts 3 verwerkingsstappen worden gerealiseerd: SlimFort-platen vastschroeven, stelwerk plaatsen en gevelbekleding monteren.

www.isobouw.nl/renovatie 201510_ISOBOUW_adv_200x134mm_D01.indd 1

Cirkel Cirkel7 | |voorjaar zomer 2019 16-09-202020 11:00 ( 35

Bouwcenter Garant de unieke, duurzame lichtgewicht exterieurplaat

De voordelen • Dé multiplex plaat voor buitentoepassingen • Aan beide zijden voorzien van een hoogwaardige, gladde MDO-film • Optimale verfhechting voor een strak en duurzaam schilderresultaat • Tweezijdig toepasbaar wit en grijs gegronde zijden • Zeer stabiel • Licht van gewicht (400-500 kg/m3) • Kwaliteit plaat B/B • Klasse 3 WBP verlijmd (EN 636) • Formaldehyde emissie conform de E1 norm • Brandwerendheid D-s2, d0 • CE2+ • Gemakkelijk te verwerken • 15 jaar garantie op delamineren

Contact Nieuwsgierig geworden naar Bouwcenter Garant?

En wil je graag wat meer informatie over de vele mogelijkheden?

Neem dan contact met ons op of bezoek jouw Bouwcenter vestiging. www.bouwcenter.nl 36 ) Cirkel | voorjaar 2019

Exterieur

15 jaar garantie

Klasse 3 / WBP