Fanzine #1 Brabant = Cultuur

Brabant C

FANZINE ISSUE 01 ---- 2019 1

Een provincie bomvol creatieve gangmakers.

Voorlopers in internationale topcultuur. Uniek in Brabant en herkenbaar in de wereld.

DIT IS BRABANT 2

Voorwoord

4

Frans van Dooremalen

4

Toekenningen 2015 - 2018

7

Robot Love

8

Night of the Nerds

10

The Ruggeds

14

Festival Circolo

16

WOO HAH!

18

sky mirror

20

Brabant = Cultuur

22

Social Label

24

Kazerne

26

BredaPhoto

28

Symphonic Cinema

30

RoadBurn

32

willem Twee Studio’s

34

Bert Dirrix

37

Brabant Branding

38

House of Leisure

38

© Willeke Machiels

INHOUD

3

Brabant C speelt een stevige rol in deze ontwikkeling. Weliswaar niet op de voorgrond, want de initiatiefnemers en hun projecten staan in de spotlight. Maar in de afgelopen vier jaar hebben we samen met die initiatiefnemers uit heel Brabant gebouwd aan een sterk oeuvre van prachtige cultuurprojecten. Het is de kern van de opdracht die we in 2015 meekregen van de provincie Noord-Brabant: kunst en cultuur van (inter)nationaal niveau in Brabant mede mogelijk maken.

Het gaat bij Brabant C niet alleen over de inhoud van projecten, het gaat ook over de wijze waarop projecten worden gedragen door partners en worden gefinancierd. Projecten zijn steviger en duurzamer, wanneer de culturele waarde die wordt gecreëerd wordt omgezet in bijdragen van partners en bezoekers, ook financieel. Zo bouwen we niet alleen aan een oeuvre, maar ook aan een steviger financieel fundament voor cultuur in Brabant.

Met dit magazine gunnen wij de lezer graag een blik op de mooie projecten die wij de afgelopen vier jaar hebben gesteund. Dromen en ambities van initiatiefnemers die realiteit zijn geworden.

En die impact hebben gehad, op mensen, op de betrokken organisaties, op de stad of het dorp, op Brabant als geheel. Brabant staat er cultureel beter voor dan vier jaar geleden doordat de provincie deze investeringen mogelijk maakt. Maar het feitelijke werk is gedaan door mensen met dromen, met passie en volharding. Die mensen komen in dit magazine aan het woord.

Veel leesplezier.

Team Brabant C

4

© Willeke Machiels

Je voelt de vibe in Brabant. Meer en meer mensen ervaren dat Brabant een levendige provincie is waar je volop kunt genieten van kunst en cultuur, ook van internationaal niveau. Cultuur die zich onderscheidt, waarvoor mensen naar Brabant komen.

Nieuwe innovatieve cultuur, die mensen verrast, waarover gesproken en geschreven wordt. Die breed wordt gedragen, ook in zijn financiering. Waarvoor mensen en bedrijven bereid zijn te betalen. Omdat ze de waarde van die cultuur onderkennen en omzetten in een bijdrage.

BOUWEN AAN EEN BRABANTS OEUVRE FRANS VAN DOOREMALEN, DIRECTEUR BRABANT C, OVER HET CREËREN VAN WARE IMPACT EN GROOTS DURVEN DENKEN Brabant C werkt als investeringsfonds aan de versterking van het cultuursysteem in Brabant. Zo geeft zij voeding aan vele creatieve gangmakers die lokaal, nationaal en internationaal bekend zijn en hun publiek beroeren. Het ontwikkelen en versterken van zo’n systeem komt niet aanwaaien, dat vergt geduld, visie en het vermogen te kunnen bouwen en organiseren.

Frans van Dooremalen was al actief met organiseren en programmeren sinds zijn middelbareschooltijd. Zo gaf hij verschillende bandjes, maar ook films en andere voorstellingen een podium. Hij studeerde ruimtelijke ordening in Eindhoven en raakte gefascineerd door muziek, cabaret, beeldende kunst en alle energie die deze cultuuruitingen eind jaren zeventig met zich meebrachten. De expositie ‘La Grande Parade’ in het Stedelijk Museum van Amsterdam, maakte diepe indruk op hem. “Alle grote kunstenaars, al die fantastische werken. Het raakte me enorm. Dat was ware impact.” Via het ruimtelijk-economische en later het sociale domein,

kwam Frans uiteindelijk in de culture wereld terecht.

Kritisch op elke stap die hij zette, met telkens de ambitie iets te doen wat ‘nog leuker was’, is Frans nu directeur van Brabant C. De afgelopen 4 jaar gaf hij zo al meer dan 70 culturele initiatieven de kans hun droom te verwezenlijken.

GROOT DENKEN “Cultuur is overal, heel laagdrempelig, dat wordt vaak niet beseft. Een piramide van initiatieven die breed begint en smal eindigt. Het ene voor iedereen bekend, om de hoek en zeer toegankelijk, het andere als een niche. Bijzonder en uniek. Toch kan het één niet zonder het ander. Zonder harmonie geen November Music en zonder het bouwen van praalwagens geen theaterdecor. Het bestaat allemaal naast elkaar, overal is ruimte voor.” Brabant C is bij uitstek het fonds voor de top van de piramide en dat een ontwikkelpotentieel mogelijk maakt. “De afgelopen jaren gaven wij initiatieven vooral de kans zich te ontwikkelen, te bouwen, ‘the next level’ te bereiken.

De komende tijd gaan we niet alleen investeren in dat extra zetje, maar ook in het ‘groot denken’. Brabant zit vol met geweldige initiatieven en partners en juist hier zit een DNA van ontwikkeling en vernieuwing.”

Uiteindelijk is dat wel wat het Brabant C palet nadrukkelijk kleurt: het is typisch Brabants. Waarbij onderlinge samenwerking, positief denken, innovatie en vernieuwing belangrijk zijn.

GEEN IMPULS, MAAR EEN OEUVRE “Ons werk laat zich eigenlijk samenvatten als een samenstelling van initiatieven die juist hier zo op zijn plek vallen. Wij bouwen aan een oeuvre. Iets wat je herkent zodra je omkijkt en de aaneenschakeling en relaties van alle initiatieven ziet. Iets wat steeds steviger en rijker wordt, geen impuls alleen. Een oeuvre herken je niet aan een enkel boek, theaterstuk of event, het is juist dat palet en die onderlinge verbanden. Het is belangrijk die lijn en energie door te zetten. Zo creëer je meer impact. De betekenis van de 17e eeuw voor de regio Amsterdam, waarin handel, architectuur en cultureel erfgoed op allerlei wijzen op elkaar ingreep is ook niet zomaar ontstaan.

Het gaat over vele jaren waarin iets de kans krijgt zich te ontwikkelen, te versterken en zo veelomvattend te worden. Dat is wat we proberen te doen voor de regio Brabant en zo creëren we impact”.

INVESTERINGSBRIL Brabant C kijkt als een investeerder: zij investeert in projecten en kijkt daarmee ook nadrukkelijk naar de waarde van een initiatief. Een project levert vaak meer op dan het kost. Je moet niet stoppen met oogsten als de kosten gedekt zijn. De persoonlijke of juist de maatschappelijke waarde van een voorstelling kan groot zijn. Als een initiatiefnemer die waarde weet om te zetten in een bereidheid ervoor te betalen kan zo een bredere investeringsbasis en zelfs terugverdiencapaciteit worden gerealiseerd. Door de toekenningscriteria van Brabant C worden culturele instellingen gestimuleerd ook met de investeringsbril te kijken en om zich te verbinden aan andere maatschappelijke partners.

KLEIN CLUBJE De investering van 14 miljoen die Brabant C in de afgelopen 4 jaar deed, leverde een totaal investering in cultuur op van 62 miljoen. Nog los van alle neveneffecten op vestigingsklimaat, sociale binding en economie. “Dat effect gaat juist niet over kosten, maar om de bereidheid samen te investeren in cultuur en over de waarde die je samen creëert.”

“Brabant C is een klein clubje. Dat heeft veel voordelen: de persoonlijke benadering, we scouten, hebben contact en bouwen samen aan initiatieven, we stellen ons op als partner, we kennen de mensen.

Tegelijkertijd kost het beoordelen van aanvragen ook flink wat tijd. We gaan niet groeien en zijn dus aangewezen om samen te werken met partners om zo meer te bereiken. Alleen kunnen we dat niet. Heel Brabants eigenlijk.”

DROMEN DELEN Brabant C is door de provincie Noord-Brabant geïnitieerd om cultuur een flinke stimulans te geven. Deze publieke basis is voor Frans van groot belang. “Wij doen dingen van maatschappelijke betekenis en met publieke middelen. Dat brengt verantwoordelijkheid met zich mee. We zijn er niet alleen trots op dat de provincie op deze manier zijn nek uitsteekt, maar zien er op toe dat initiatieven zich echt bewust zijn van deze oorsprong. We triggeren initiatiefnemers hun dromen met ons te delen en zo bij te dragen aan de kracht van cultuur in Brabant. En dat geheel, dat oeuvre, daar bouwen we met passie aan.”

5

TOEKEN

© Willeke Machiels

In totaal heeft Brabant C in de periode 2015-2018 13,6 miljoen euro geïnvesteerd in cultuur.

Brabant C draagt aan projecten maximaal 30% financiering bij.

Totaal werd er dankzij de 13,6 miljoen investering van Brabant C 62,8 miljoen euro geïnvesteerd in cultuur in Brabant. Een multiplier van 4,6. Brabant C financierde 40 (inter)nationale projecten en 37 ontwikkelprojecten.

6

NNINGEN A

I

R

Best Of The Fest Bosch Parade BredaPhoto

J

S

C

K

Allen Tegen Allen

B

Counterwave Culture Escape

D

De Helleveeg De Mengfabriek De Ongehoorzaamheid van de Gladde Spier DIT Doloris Duizendjarig Woud Dutch Design Week Dutch Invertuals

E

Economia Een Eyecatcher voor De Pont Eindhoven Maker Faire EKWC Emoves

Incubate Internationaal Stiltefestival

Jameszoo Jazz In Duketown

Kazerne Klanken Van Oorsprong Kovacs

So What’s Next Social Label STRP Biënnale Summa Festival Symphonic Cinema

T

Tanzen Auf Dem Malerwanderweg The Mother Of Beauty The Ruggeds Theater Artemis Theaterfestival Boulevard Totally Tuned

L

LIGHT Lustwarande

M

Manifestations Missa Unitatis Modebelofte

U

United Cowboys

V

N

Nederlandse Musical Dagen Night Of The Nerds November Music

VPRO Medialab

W

O

Of Ik Gek Ben

Willem Twee Studio’s WOLK WOO HAH! Wrijving Van Gedachten

P

Y

F

Fabrique Magnifique Festival Circolo Festival Mundial First Aid To Cultural Heritage

Roadburn Robot Love

Paul van Kemenade Platform ouderen en verhalen Poor Boy Popmonument

Yinka Shonibare

G

Glow Groot Wild

2015 - 2018

KUNNEN MENSEN VAN “ ROBOTS HOUDEN? Dat is de vraag die Ine Gevers, artistiek directeur van stichting Niet Normaal en het menselijke brein achter Robot Love, zichzelf stelde. Een vraag waar ze met de stichting, die de tentoonstelling organiseert, belangrijke organisaties aan wist te verbinden. Ine: “Samenwerken met maatschappelijke bedrijven is altijd een belangrijk onderdeel van mijn concept. Nieuwsgierigheid beperkt zich niet tot de culturele sector en ik wil impact maken.

Wat betekent een onderwerp voor de samenleving? Mijn samenwerkingen zijn altijd gestuurd door inhoud.”

Scout van Brabant C, Joy Arpots bezocht in 2016 de grootschalige tentoonstelling Hacking Habitat in een voormalig gevangenis in Utrecht en kwam zo in contact met Ine die toen al het idee had om een tentoonstelling te maken over de relatie tussen mensen en robots en deze vanuit diverse invalshoeken te belichten: beeldende kunst, design, zorg en technologie. Of beter gezegd: het Brabantse high tech en low touch. Door het scout- en aanjaagproces van Brabant C kwam Robot Love naar Eindhoven in de Brainport regio. Een passende plek voor deze expo.

In Eindhoven bouwde Gevers met hulp van onder andere Brabant C een nieuw netwerk op. “Ik ben tegelijkertijd naïef en zakelijk, waardoor ik makkelijk ergens binnenstap.” Het resulteerde in partnerships met onder andere de FNV, Sioux, het Summa College en Tilburg University. “Die samenwerkingen gaan verder dan de expo. Zo organiseerden we met Tilburg

8

“De FNV heeft contact gezocht met Ine Gevers, omdat wij interessante mogelijkheden zagen om samen te werken met de Robot Love Academy.

Ons idee is om, samen met Robot Love Academy, te onderzoeken of we werknemers daadwerkelijk een ervaring kunnen meegeven, zodat bij advisering door bijvoorbeeld ondernemingsraden over robotisering ook die ervaring meegenomen kan worden. Een veelbelovende aanpak, wat mij betreft.”

Jan Popma FNV

University een collegereeks over robotica en werk. En tijdens DDW hielden we, bijvoorbeeld samen met Philips Healthcare en Next Nature, cyborg talks: gesprekken over onderwerpen als privacy, transparantie en de vraag of je met meer technologie meer of minder gehandicapt wordt. Ik kreeg het compliment dat we Eindhoven echt hadden veranderd. Eindhoven is heel goed in het ‘wat’, de technologie en het ‘hoe’, het design. Wat nog miste was het ‘waarom’ en dat hebben wij kunnen brengen.

Van september tot en met december 2018 vond Robot Love plaats in de Campinafabriek in Eindhoven. De voormalig melkfabriek werd tijdens de Dutch Design Week (DDW) gedoopt tot nieuwste hotspot in Eindhoven waar onder andere de Graduation Show van Design Academy Eindhoven en expositie van Envisions te zien waren. Bij Robot Love stonden lange rijen voor deur: iedereen wilde deze bijzondere expositie zien. Alleen al tijdens DDW bezochten meer dan 20.000 mensen Robot Love.

© Robot Love

ROBOT LOVE

9

10

© Night of the Nerds

NIGHT OF THE NERDS

TOEKOMSTIGE ‘BRIGHTEST MINDS’ OP HET GEBIED VAN CREATIEVE TECHNOLOGIE

Technologie is de toekomst en dat betekent dat de toekomst meer behoefte heeft aan creatieve technologische talenten. Daarom is Night of the Nerds in het leven geroepen door Stichting FutureBites. Het evenement richt zich op jongeren die op het punt staan om belangrijke keuzes te maken, met een programma dat een bijzondere mix is tussen kunstenaars met experimentele projecten en hightech bedrijven.

Een drukte van jewelste bij de ingang van het Klokgebouw op Strijp-S in Eindhoven. Bussen stoppen en spugen ladingen jongeren uit. Ook groepen volwassenen sluiten aan in de rij om het creatief-technologische evenement te bezoeken. Hoewel het nog middag, en dus licht is buiten, krijg je binnen toch het gevoel dat je inderdaad een ‘night’ bezoekt. Het is donker en alleen de stands zijn verlicht waardoor ze lekker opvallen.

EXOSKELETTEN EN 3D-GEPRINTE JURKEN

financiering. Er is aan die kant veel meer bewustzijn over het belang. Creatieve technologie is zo’n grote, stuwende beweging, je kunt er echt niet meer omheen. De toekomst moet het van de jonge uitvinders hebben. Dit besef maakt dat deze bedrijven er echt iets voor over hebben.”

BUSSEN MET LEERLINGEN “Het evenement heeft drie agenda’s”, vertelt Maurice verder. “Eén: innovaties komen daarvandaan, waar kunst en creativiteit technologie raakt. Twee: de werkgelegenheid van de toekomst bevorderen. En drie: we willen het onderwijs een duwtje in de rug geven. En bij dit laatste punt betreft dat zowel de leerlingen als docenten. Een verandering in het onderwijs is nodig waarvoor het meenemen van de docenten essentieel is. Er komen bussen met leerlingen en docenten van Kunstopleidingen, Technasia en CKV-ers uit Limburg, Zeeland, België, Noord-Holland en zelfs uit Friesland.”

Een schattig robotje trekt vervolgens mijn aandacht.

Helaas staat hij uit, maar de afgestudeerde Marijke de Geus heeft een monitor met een filmpje en legt het me uit. “Dit is Mo. Een robot met lichaamstaal. Op die manier voelen mensen zich prettiger bij hem. Hij kan zo laten zien waar hij naar kijkt, dat hij je gezien heeft en wat hij gaat doen.” Mo doet me ergens aan denken.

Het is iets van Disney. Want hun kennis over nonverbale communicatie is door Maartje gebruikt bij het ontwikkelen van Mo. Daarom vind ik hem natuurlijk ook zo schattig. Verder zijn er zijn exoskeletten, 3D-geprinte jurken, games, verschillende VR-toepassingen en een aantal hightech bedrijven met onder andere een grote lasrobot en nog veel meer. Eén ding is zeker: de jongeren vervelen zich hier niet. Want behalve informatie, luisteren naar TechTalks en uitleg bij de stands zijn er veel interactieve elementen aanwezig. Zo kunnen ze creatieve technologie echt ervaren.

INTERNATIONAAL EN ARTISTIEK

JONGE UITVINDERS ZIJN DE TOEKOMST

Maurice Schmitz is van Stichting FutureBites dat Night of the Nerds organiseert. Hij vertelt onverminderd enthousiast over zijn aandeel. Productie, programmering en werving van zowel fondsen als bezoekers uit het onderwijs. “Het was altijd flink tegen de wind in fietsen.

Maar nu voelen we eindelijk de rugwind.” Ik zie lichtjes in zijn ogen. Zijn bevlogenheid is voelbaar. “Het bijzondere van deze editie is dat er echt een omslag is ontstaan.

Steeds meer bedrijven nemen echt het voortouw qua

“Night of the Nerds is een belangrijke en

toegankelijke partner voor ons om buiten

de muren van het onderwijs en technologie

met creativiteit en cultuur te kunnen verbinden.”

De toekomstige ‘brightest minds’ op gebied van technologie en creativiteit inspireert ook het bedrijfsleven. ASML, VDL en Bosch zijn partner van het festival. Ook Brabant C investeert in Night of the Nerds; voor een schaalvergroting. Dat zorgt voor een stevige positie voor de komende jaren en geeft ruimte om nog meer jongeren naar het event te halen: de vraag is namelijk groot. In 2016 financierde Brabant C een ontwikkelproject gericht op de verkenning buiten de Brainport regio. In 2017 deed de organisatie een succesvolle aanvraag voor vervolgfinanciering bij Brabant C om de (inter)nationale ambities te verwezenlijken en de artistieke inhoud van het festival te versterken.

Dit artikel is eerder verschenen op mestmag.nl.

Geschreven door Paulien Noordzij.

“

Wouter Sluis-Thiescheffer Fontys Hogeschool ICT

11

12

Š Willeke Machiels

13

Londen, New York en San Fransisco: de achtkoppige hiphop dansformatie The Ruggeds uit Eindhoven staat na internationale successen met een spiksplinternieuwe grote zaal productie – Between us – op de planken van de Nederlandse theaters. Het internationale succes was belangrijk om in Nederland weer op de kaart te komen en met hun laatste show trekt de groep een heel nieuw publiek naar de theaters.

The Ruggeds zijn al een lange tijd bekend in de breakdance scene en hun prestaties zijn niet onopgemerkt gebleven. De hiphopformatie heeft aan vele competities deelgenomen, zoals The UK Bboy Championships in 2014, waar ze de eerste plek wisten te halen. Ze keken wereldster Jennifer Lopez recht in haar ogen aan tijdens het immens populaire tv-programma World of Dance, dat wekelijks zo’n negen miljoen Amerikaanse dansliefhebbers aan de buis gekluisterd houdt. Daarnaast wordt de groep geregeld gevraagd om te dansen in reclames van grote merken of om mee te werken met internationale artiesten zoals Rita Ora en Justin Bieber. Na jarenlang in de internationale schijnwerpers hebben gestaan lonkt echter nu het theater.

GROTE TOEKOMST Van breakdance crew naar het maken van theaterproducties voor de grote zaal: The Ruggeds dromen ervan om een niet meer weg te denken onderdeel te worden van het theaterlandschap. Brabant C erkent het ongekende talent van The Ruggeds en is ervan overtuigd dat dit gezelschap met de juiste investering een grote toekomst tegemoet gaat. “Wij zijn trots dat Brabant C in ons gelooft. Dankzij Brabant C hebben we het vooral heel goed kunnen aanpakken. Door een echte organisatie te worden hebben we met volle focus aan de voorstelling kunnen werken. Mét resultaat, want de gesprekken voor een internationale tour zijn in volle gang”, ldus Niek Traa, die de artistieke leiding heeft over The Ruggeds.

HET THEATER IN Na jarenlang gebattled te hebben is de groep more than ready voor een eigen show met eigen publiek dat, in tegenstelling tot een battle-evenement, exclusief voor een avondje The Ruggeds naar het theater komt.

De voorstelling is gemaakt voor de grote zaal, met een groot decor en volwaardige technische ondersteuning.

14

WERELDW DANSSENS UIT BRAB In het theater vinden The Ruggeds vrijheid. “Het theater kent geen regels. Je hebt een podium en voor de rest is het een speeltuin waar je zelf invulling aan mag geven, van de muziek tot het decor. Het theater daagt ons uit om onszelf te vernieuwen en brengt ons in staat een heel eigen publiek te bereiken.” Waar theaters voor de uitdaging staan te vernieuwen weten The Ruggeds een divers publiek te trekken. “Ons publiek bestond vooral uit underground breakdance- fanatiekelingen.

Nu zitten de zalen vol met een beetje van iedereen: van dansliefhebbers en theatergangers tot opa’s, oma’s, opstandige pubers.”

FAMILIE ANNO NU Sinds hun vroege tienerjaren verbonden door de liefde voor breakdance was een gymzaal in de Achtste Barrier in Eindhoven, waar de groep zich nog steeds thuis voelt, de voedingsbodem voor The Ruggeds. “Onze persoonlijke benadering kenmerkt onze stijl. Iedereen is uniek, zo ook binnen onze groep. We kennen elkaar door en door, aangezien we al in onze tienerjaren succes kregen binnen de battlescene. Wij zijn een familie die de meest bizarre rollercoasters heeft meegemaakt: we hebben samen gewonnen en samen verloren.” Met elkaar groeiden ze op en werden ze hun eigen versie van een familie. Niet samengebracht door DNA, maar door ervaringen. Iedere familie is uniek en zo ook The Ruggeds. In Between us proberen ze de banden te ontrafelen die hen verbinden.

“Theaters én het publiek zijn enorm enthousiast: dit is iets wat ze nog niet eerder gezien hebben. We hebben de verwachtingen overtroffen”, vertelt Traa. “We doen nog steeds salto’s en gekke trucs, maar we zijn vooral veelzijdiger en beter geworden.” En daar zijn ze zelf – en heel Brabant met hen - maar wat trots op.

THE RUGGEDS

WIJDE SATIE BANT

© The Ruggeds - Between us

15

© Jostijn Ligtvoet Fotografie

FES

FEELS LIKE CIRCUS

16

STIVAL CIRCOLO Moderne dans, theater, (live) muziek, vormgeving en beeldende kunst: Festival Circolo maakt korte metten met het idee van een stereotype circus. Verwacht tijdens dit grootste circusfestival van Nederland geen clowns en brandende hoepels, wél dynamische en artistieke voorstellingen die gedijen bij cross-overs. En wat nóg leuker is: vorig jaar verhuisde het festival naar Tilburg – and is here to stay.

Het nieuwe circus leeft. En dat is voor een groot deel te danken aan Festival Circolo, het (inter)nationale circusfestival dat sinds 2007 spraakmakende voorstellingen op poten zet. Anders dan een klassiek circus met losse acts en een spreekstalmeester, verbaast Circolo met uitdagende, avontuurlijke totaalvoorstellingen met een verhaal. Van acrobatiek tot gymnastiek, van urban sports tot toneel: de disciplines waar Circolo mee speelt en experimenteert, zijn legio. Vorig jaar nog trok het festival hoge ogen met o.a. de voorstelling ‘Forever, happily…’, waarbij het gezelschap Collectif Malunés een kritisch, feministisch licht wierp over sprookjes: wat als prinsen kikkers kussen en Roodkapje flirt met de boze wolf? “Voor veel mensen heeft het circus nog heel specifieke associaties; zij zeggen dan bijvoorbeeld: ‘O, ik ga niet naar het circus, want ik heb geen kinderen’”, zegt Marc Eysink Smeets, directeur van Festival Circolo, lachend. “Terwijl wij iets heel anders brengen en sommige voorstellingen juist niet geschikt zijn voor kinderen. Er is nog veel werk aan de winkel om de beeldvorming te veranderen.”

NET ZO EIGENWIJS EN DYNAMISCH ALS TILBURG Tijdens de eerste 10 edities, zette het festival zijn tenten op in Landgoed Velder in Liempde. Deze locatie, midden in het bos met veel ruimte en groen, was weliswaar mooi, maar een nieuw circusavontuur in de grote stad lonkte.

Vorig jaar besloot Festival Circolo dan ook te verhuizen naar het Tilburgse Leijpark, waar het in oktober zijn primeur had. Tien dagen lang kon jong en oud er terecht voor korte en lange voorstellingen, in imponerend grote of juist knusse tenten. “Wij willen het circustheater naar

een nieuwe hoogte brengen en Liempde was daarvoor toch te afgelegen”, vertelt Eysink Smeets. “In Tilburg zitten we goed. Het is de stad van de podiumkunsten, kunstopleidingen en de circusschool. Tilburg is eigenwijs en dynamisch, een stad van makers en veel talent. Dat past goed bij ons.” De spelers van het eerder genoemde Collectif Malunés, één van de hoofdacts van het festival, leerden elkaar kennen in Tilburg aan de Fontys Academy for Circus and Performance Art. “Voor hen is de terugkeer naar Tilburg een écht thuiskomen”, aldus Eysink Smeets.

OUTDOOR ÉN INDOOR De verhuizing bracht veel nieuwe kansen met zich mee. Zo gaat Festival Circolo samenwerken met Theaters Tilburg en De Nieuwe Vorst. In plaats van een tweejaarlijks festival, zal Circolo nu élk jaar state-of-theart voorstellingen verzorgen. In de herfstvakantie van de even jaren zullen de circustenten het Leijpark beheersen; in de oneven jaren wordt er een vijfdaags programma in Tilburgse Theaters verzorgd. “Maar het is meer dan voorstellingen in zalen. Het festival wordt zichtbaar in de binnenstad, met optredens op locaties”, vertelt Eysink Smeets. Ook benadrukt de directeur dat hij blij is dat de circusopleiding op Fontys nu dichtbij is: het festival geeft studenten een plek om zichzelf te ontdekken, te laten zien aan de buitenwereld en samen te werken met collega’s uit o.a. Zweden, Frankrijk, België en het Verenigd Koninkrijk.

ILLUSIE, VORMGEVING EN CIRCUS Wat er komende oktober, tijdens de allereerste indooreditie, te zien zal zijn, houdt Eysink Smeets graag nog geheim. Nou, vooruit dan, één tipje van de sluier: “We tonen een waanzinnige voorstelling van een internationaal gezelschap waar illusie, vormgeving en circus in elkaar vervlochten zijn. Andere festivals in Europa vechten erom – en wij presenteren het in Tilburg!”

De ambitie van Festival Circolo, om zich aan te sluiten bij de vijf meest vooraanstaande circusfestivals van Europa, komt steeds meer binnen handbereik.

17

De internationale top van de hiphop scene wordt door WOO HAH! sinds 2015 naar Brabant gehaald en speelt daarmee niet alleen Tilburg, maar de hele provincie in de internationale kijker. Dit unieke festival, op initiatief van Poppodium 013 en MOJO Concerts, heeft een enorme aantrekkingskracht op zowel een jonge als een internationale doelgroep.

was dat niet zo snel gegaan. Door de grote groei en de versnelde werking van deze groei zullen we in 2019 het punt bereiken dat we voldoende eigen inkomsten kunnen genereren om het festival rendabel te laten zijn, dit zullen voornamelijk publieksinkomsten zijn.” Aldus Ruud Lemmen.

Het ontstaan van WOO HAH! legt festivaldirecteur Ruud Lemmen uit: “013 heeft al even het imago van veel rockmuziek en reguliere popmuziek. met 013 hadden we al een tijdje de ambitie om meer met hiphop te gaan doen. Hiphop is iets wat heel erg op Amsterdam gericht is, het gebeurt vooral in de Randstad. Hierdoor was het moeilijk om de hiphop artiesten naar Tilburg te krijgen voor losse shows. Zo is het idee ontstaan om er een festival van te maken. Dan is het makkelijker om hiphop acts niet naar Amsterdam maar naar Tilburg te krijgen.”

“In Nederland vind je geen enkel goed geprogrammeerd, geloofwaardig festival dat hiphop, R&B en andere ‘urban’ muziek zo sterk live neerzet als WOO HAH!.

Het is een uniek festival waar we graag komen en enthousiast mediapartner zijn.”

Niels Aalberts VPRO 3VOOR12

In 2014 vond een pilot editie plaats met 4000 bezoekers.

In 2015, 2016 en 2017 was het festival in de Tilburgse Spoorzone en groeide het naar een tweedaags festival met 15.000 bezoekers. Het publiek wist dus snel en veelvuldig hun weg te vinden naar het hiphopfestival van formaat. De sterke groei in publiek zorgde ervoor dat WOO HAH! in 2018 verhuisde naar het terrein van de Beekse Bergen om nog meer bezoekers te kunnen ontvangen: 32.500 bezoekers per dag uit 60 verschillende landen. Een ware parel voor de Brabantse vrijetijdseconomie.

“De investering van Brabant C, heeft ervoor gezorgd dat wij in drie jaar tijd drie keer hebben kunnen verdubbelen in bezoekersaantallen. Zonder die financiële impuls

18

“

Urban is groot in Brabant en dat blijft in de internationale kringen ook niet onopgemerkt. Breakdancecrew The Ruggeds namen in 2018 deel aan het Amerikaanse televisieprogramma World of Dance waar zijn in de liveshows kwamen, met niemand minder dan Jennifer Lopez in de jury en miljoenen kijkers per aflevering.

In 2019 staan The Ruggeds in diverse Nederlandse theaters met hun nieuwe theaterproductie Between Us die mede door Brabant C wordt gefinancierd. Een ander urban initiatief van Brabantse bodem met veel internationale belangstelling is Emoves, urban culture festival. Eens per jaar komen lokale, nationale en internationale breakdancers, bmx’ers, skaters, graffiti artists en freerunners naar Eindhoven om tijdens Emoves ondergedompeld te worden in alles wat binnen de urban sports- en cultuurscene leeft.

© Willem van Breugel

BRABANTS KROONJUWEEL IN DE URBAN SCENE

WOO HAH! 19

© De Pont Museum

EEN ODE AAN HET HEMELS LICHT

20

SKY MIRROR In wereldsteden Chigaco, Londen en Houston stond er al één, én sinds 2017 ook in Tilburg: een monumentaal werk van de beroemde Britse kunstenaar Anish Kapoor.

Een ruim zes meter hoge sculptuur van roestvrij staal – Kapoor’s eerste rechthoekige ‘hemelspiegel’ - siert het voorplein van Museum De Pont. Het werk is niet alleen een ode aan de Hollandse luchten, maar óók aan het museum zelf: een geschenk dat op een wel heel bijzondere manier tot stand kwam.

Als de wind woest tekeergaat, zie je er een waterval van wolken, dan weer lijkt het een gat in de omgeving te zijn. Soms toont het een diep blauwe hemel, een andere keer is het een verzameling van alle tinten grijs. Wat zeker is, is dat de ‘Sky Mirror’ er elk moment van de dag anders uitziet. Anish Kapoor’s ruim zes meter hoge ‘hemelspiegel’ is niet your regular huis-tuin-en-keuken spiegel: dankzij zijn verbogen, naar achter hellende vorm weerspiegelt het werk niet de mens die ervoor staat, maar de Tilburgse luchten. Al twee jaar verfraait dit nu al iconische werk het voorplein van het Tilburgse museum voor moderne en hedendaagse kunst en is alom geliefd.

‘Verslavend om naar te kijken’, ‘subliem’ en ‘zonder uitleg al mooi’ vallen in het rond bij rondvraag naar het beeld, dat inmiddels zo goed ingeburgerd is dat het enkele bijnamen heeft: Glijbaan, Zeilboot, de Wolkenvanger en Haaienvin.

25 JAAR TOPKUNST ZONDER SUBSIDIE

Hoe komt een kunstwerk van dergelijk formaat – Kapoor is met recht een ‘triple A’ kunstenaar te noemen – terecht bij een niet-gesubsidieerd, particulier museum in een middelgrote Brabantse stad? Dat Tilburg de eerste Nederlandse stad is met een sculptuur van Kapoor in de openbare ruimte, heeft alles te maken met de vijfentwintigste verjaardag van Museum De Pont, dat het museum vierde in 2017. In 1992 stampte museumdirecteur Hendrik Driessen met een kleine staf en zonder een cent subsidie een hedendaags museum uit de grond, met het nalatenschap van de Tilburgse textielondernemer Jan de Pont als enige financiële bron. In een kwarteeuw groeide De Pont uit tot een vooraanstaand museum, met werken van grote namen als Marlene Dumas, Bill Viola, Ai WeiWei in de collectie.

Het bijzondere daglicht in de oude fabriek doet de rest.

VOOR HENDRIK

Dát verdiende een geschenk, en wel een die recht moest doen aan de culturele ambitie van De Pont en de stad, vond een groep van vier Tilburgse ondernemers.

Immers: de uitstraling van het culturele icoon De Pont nóg sterker maken dan het al is, met een kunstwerk van internationale allure, zou het imago van Tilburg – en het bedrijfsleven – alleen maar goed kunnen doen.

Verenigd onder de naam ‘Stichting KoBra’ sloten de ondernemers de handen ineen met de Gemeente Tilburg en Brabant C. Samen kregen zij de financiering van een half miljoen rond: een bedrag waar Kapoor mee akkoord ging. De kunstenaar had als marktprijs een veelvoud van dat bedrag kunnen vragen, maar zag af van een honorarium omwille van de speciale band die hij heeft met De Pont en vooral met Driessen. De volledige titel van de hemelspiegel luidt niet voor niets ‘Sky Mirror (for Hendrik)’ en is een eerbetoon een vriendschap die teruggaat naar de jaren 90.

DE HEMEL IN VOLLE GLORIE

In de openingstentoonstelling van De Pont, in 1992, liet Driessen namelijk het werk van Kapoor al zien, die toen nog niet de sterrenstatus genoot die hij nu heeft.

Het is typerend voor het museum: De Pont investeert niet alleen graag in onbekend talent, maar bouwt ook een duurzame relatie op met de kunstenaars van wie het werk wordt verzameld en tentoongesteld. De kunstenaar en de museumdirecteur onderhielden in de jaren erna dan ook een warme band; inmiddels heeft De Pont zestien werken van Kapoor in de collectie. ‘Sky Mirror’ valt hiervan het meeste op: niet alleen als op maat gemaakt jubileumcadeau, maar als blikvanger voor heel Brabant – en eigenlijk ook Nederland. Kapoor toont ons de Hollandse luchten die onze eigen artistieke aartsvaders met verf hebben vastgelegd: denk aan een Jan van Goyen of een Jacob van Ruisdeal. Maar dit werk laat de reproductie niet aan verf en doek over, maar laat ons de lucht zélf zien – in al zijn beweeglijkheid en kleurenpracht.

21

Innovatie, Design & Tech Robot Love, STRP, Night of the Nerds, De Mengfabriek, Kazerne, Dutch Invertuals, Manifestions, VPRO Medialab, Groot Wild, Economia, Modebelofte en DIT

Cross-over festivals Festival Circolo, Bosch Parade, Theaterfestival Boulevard, Counterwave, Popmonument, Internationaal Stiltefestival, Best of the Fest, Fabriek Magnifique en Festival Mundial

Een provincie bomvol creatieve gangmakers.

Voorlopers in internationale topcultuur. Uniek in Brabant en herkenbaar in de wereld.

22

Muziek, Urban & Musical

Summa Festival, Social Label, EKWC, Beeldenstorm, Theater Artemis, Eindhoven Maker Faire, Duizendjarig Woud, Platform Ouderen en Verhalen, First aid to cultural herritage in times of crisis en Yinka Shonibare Museum Helmond

Willem Twee Studio’s, Totally Tuned, Roadburn, Emoves, WOO HAH!, The Ruggeds, November Music, Nederlandse Musicaldagen, Jazz in Duketown, Paul van Kemenade, Missa Unitatis, LeineRoebana, So What’s Next? en United Cowboys

Visual design

iconen van Brabant

Breda Photo, Symphonic Cinema, Doloris, Lustwarande, Of ik gek ben?, Wolk, Tanzen auf dem Malerwanderweg, Poor Boy, Van Goghhuis, De Helleveeg, Klanken van Oorsprong, Allen tegen Allen en The Mother of Beauty

Anish Kapoor, De Pont, Glow, Dutch Design Week, Jameszoo en Kovacs

DIT IS BRABANT

Crafts, Ambacht & Educatie

23

SOCIAL Er ontstaat iets moois en bijzonders wanneer makers samenwerken met ontwerpers. Het waardevolle product dat uit deze samenwerking voortkomt, heet Social Label.

Volgens de initiatiefnemers is het hoog tijd voor een omslag in zorg en werk – en wel door middel van kunst en design.

Een stiltekast om je in terug te trekken, een getatoeëerd servies dat een verhaal vertelt, lampen die lijken op Afrikaanse djembés: de ontwerpen die bij Social Label te koop zijn, tikken alle hokjes aan die je van design verwacht. Ze zijn functioneel, esthetisch, soms grappig, maar altijd zichtbaar ambachtelijk gemaakt. Toch hebben ze nóg een troef, die op het eerste oog niet waarneembaar is: ze zijn gemaakt door mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.

24

DESIGN GEBOREN UIT IDEALISME Bij Social Label worden design en kunst ingezet in de zoektocht naar duurzame oplossingen voor een inclusieve arbeidsmarkt. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt – denk bijvoorbeeld aan jonge schoolverlaters, langdurige werkelozen, mensen met een beperking of een psychische aandoening – werken samen met Nederlandse topontwerpers als Piet Hein Eek en Roderick Vos. In het Werkwarenhuis in Den Bosch worden deze waardevolle designproducten op maat gemaakt, gepresenteerd en verkocht. Social Label is in 2014 opgericht door creatief ondernemer Simone Kramer en ontwerper Petra Janssen. “Idealisme staat aan de basis van Social Label. We zagen een tweedeling in de maatschappij, waarbij een groep mensen in het arbeidsproces buitenspel is komen te staan. Wij geloven in cultureel ondernemerschap dat toepasbaar is voor een grote groep mensen die je zo kunt weghalen uit hun isolement”, zei Janssen eerder in het Brabants Dagblad.

DESIGN MET EEN HOGER DOEL

© Rene van der Hulst

LABEL

SOCIO ECONOMICS

HIGH END EN LOW END

Inmiddels telt Social Label dertien ontwerpers en een nog groter aantal werkplaatsen. Van een gebruikelijke klantontwerper-relatie is echter geen sprake. Social Label is namelijk bij uitstek een voorbeeld van ‘what design can do’ voor mensen: de ontwerpbriefing gaat niet uit van de wensen van de klant, maar van de mogelijkheden en de behoeften van de mensen die het product gaan produceren. Deze aanpak levert niet alleen fraaie design items op, maar ook een trots gevoel voor de makers.

Volgens Janssen en Kramer vertellen de producten het verhaal van de maker en zijn daarmee de sleutel tot het creëren van een nieuwe economie die de samenleving niet schaadt, maar verbetert: socio economics. “We laten aan het brede publiek zien dat we arbeid anders kunnen opzetten en we proberen een omslag in het denken over design te bewerkstelligen”, vertelde Janssen eerder in de media. Als aanjager van de transitie naar maatschappelijke verantwoordelijkheid, heeft Social Lab inmiddels een echte platform- en voorbeeldfunctie.

Meer dan een productlijn die elk jaar wordt uitgebreid (en ook internationaal gewaardeerd: Social Lab heeft op de Design Week in Milaan gestaan), wil Social Lab een beweging zijn. In het Werkwarenhuis, een oude fabriek op De Tramkade, worden niet alleen de producten gemaakt, ook kan er worden geëxperimenteerd en gedebatteerd over een andere kijk op werken, leren en meedoen via de kracht van design. De combinaties die uit deze interacties ontstaan, zijn vaak onverwacht: high end en low end, CEO’s en ongeschoolden, denkers en makers.

Deze samenwerking leidt tot een frisse, open manier van werken en levert nieuwe solidariteit op. Als het aan de initiatiefnemers ligt, is over tien jaar dankzij Social Label inclusief denken en werken normaal. Dat iedereen er mag zijn en mag meedoen, en dan ook nog eens via design, een essentieel element in het profiel van het eigentijdse Brabant: dat is een streven waar Brabant C meer dan graag zijn schouders onder zet.

25

26

KAZERNE © Kazerne

HOME OF DESIGN In het hart van designstad Eindhoven vind je de Kazerne.

Een bijzondere erfgoedlocatie met inspirerende exposities van (inter)nationale designers als bijvoorbeeld Maarten Baas, Kiki van Eijk en Lidewij Edelkoort.

Mede dankzij het restaurant en de vergaderfaciliteiten weet een breed publiek de Kazerne te vinden; vooral tijdens de Dutch Design Week. Na een ingrijpende verbouwing opent de Kazerne in 2019 een hotel en extra horecagelegenheid. Zo ontstaat een uniek concept waar professionals, studenten en andere geïnteresseerden een totaalbeleving krijgen op gebied van design. Een belangrijke plek die bijdraagt aan Eindhoven als stad van design 365 dagen per jaar.

Debatten met studenten van de Design Academy Eindhoven over de toekomst van design. Lezingen van (inter)nationale designers als inspiratie voor een breed publiek. Exposities die internationaal gewaardeerd worden door professionals en media. Het zijn voorbeelden van activiteiten die de Kazerne gaat organiseren om hét internationale designpodium te worden.

Initiatiefnemers Annemoon Geurts en Koen Rijnbeek hebben beiden talent en passie voor design. Zij hadden jarenlang een eigen ontwerpbureau en wilden zoveel mogelijk mensen laten kennismaken met de betekenis van design. In 2006 werd het idee geboren om Eat Drink Design te gaan organiseren tijdens Dutch Design Week: een pop up restaurant met expositie. Na enkele jaren op verschillende plekken een pop up locatie te hebben

betrokken, vaak leegstaande winkelpanden, werd het tijd voor een structurele invulling van het succesvolle concept en zo ontstond de Kazerne. In het pand aan de Paradijslaan in Eindhoven wordt de trots van designers getoond.

De impact van design mag het hele jaar door gevierd worden in Eindhoven, aldus Annemoon. Om dat te realiseren en te laten groeien naar een initiatief met internationale impact hebben zij samenwerking gezocht met Brabant C, de provincie Noord-Brabant en Gemeente Eindhoven. In 2017 is het plan Kazerne 2020 met de betrokken partijen van start gegaan. Brabant C is een belangrijke financier van de programmering in de design hotspot. “We mogen het werk van de beste designers presenteren aan de hele wereld. De kwaliteit en de verbinding met de samenleving maken de exposities aansprekend voor een breed publiek. De culturele invulling van de locatie geeft een extra beleving: voor bezoekers die genieten van een lunch, zakelijk bezoek in het hotel en voorbijgangers met zin in een kop koffie.

“

“Kazerne is voor ons een enorm belangrijke plek in de stad, maar ook in het creatieve weefsel van deze omgeving.”

Martijn Paulen Dutch Design Foudation

27

TO INFINITY AND BEYOND Zelfs als je niet naar BredaPhoto bent geweest afgelopen jaar is de kans groot dat je erover hebt gelezen in de kranten en (social) media. De reacties van bezoekers en media waren lovend. Trouw kopte naar aanleiding van de serie van Jos Jansen op het festival: “Onbegrijpelijk mooi: de wetenschap in beeld”. De Volkskrant beoordeelde het festival met maar liefst vijf sterren: “De kwaliteit van hun werk is vrijwel zonder uitzondering groot” en noemde het “… een grandioos festival”. AD noemde het werk van de fotografen “een staalkaart van de huidige fotografiewereld” en BN DeStem kopte “BredaPhoto geeft stof tot nadenken”. De editie van 2018 trok maar liefst 80.000 bezoekers.

Een van de hoogtepunten was de video-installatie The Believers van Geert van Kesteren in de voormalige Koepelgevangenis. Blikvanger op het Chassé Park was het speciaal door architectenbureau MVRDV ontworpen openluchtmuseum The Infinity Path. Daar hing ook de door het publiek meest gefotografeerde en op sociale media gedeelde foto: het door Osborne Macharia gemaakte beeld van de Nigeriaanse dierenfluisteraar in felgekleurd maatpak met zijn aap als metgezel.

De organisatie werkt sinds 2016 met steun van Brabant C toe naar verdere internationalisering en verjonging van het festival met meer buitenlandse bezoekers en jongeren. Ook gaat aandacht uit naar een verdere professionalisering van het festival. Een belangrijk onderdeel daarvan is de samenwerking met het bedrijfsleven en hoe zij financieel én op inhoud een bijdrage kunnen leveren aan het festival.

28

“

“De financiering van Brabant C geeft BredaPhoto de mogelijkheid om te investeren in structurele relaties die de komende jaren vergroot kunnen worden. Het festival heeft hiermee een nieuwe doelgroep kunnen bereiken, die naast de merkwaarde ook het draagvlak voor het festival heeft vergroot.”

Marjorie van Geenhuizen BredaPhoto

Marjorie zorgde voor het relatiebeheerder en de sponsorwerving bij BredaPhoto: “Bedrijven willen investeren in maatschappelijke initiatieven, maar het is niet zo dat ze klaar zitten met een zak geld. En het is ook niet zo dat ze de weg naar cultuur makkelijk vinden. De culturele sector en het bedrijfsleven zijn twee zeer gescheiden werelden die je bij elkaar moet brengen.” Vanuit die gedachte wist BredaPhoto FujiFilm/ Original Photopaper als partner aan zich te binden.

Het bedrijf schonk een bedrag, dacht mee over een inhoudelijk project en leverde materialen en apparatuur.

Ook boog FujiFilm zich met een groep internationale academiestudenten 24 uur lang in een research-LAB over de vragen ‘Waarom printen mensen niet meer?’ en ‘Wat kan printing de toekomst bieden?’ Daarmee kregen beide groepen ineens toegang tot een nieuw netwerk, heel waardevol.”

Sinds 2017 bestaat de BredaPhoto BusinessCircle. Dit is een groep MKB-bedrijven die zich aan BredaPhoto verbindt om jong talent te ondersteunen. De voorwaarde om mee te doen is naast een financiële bijdrage ook het leggen van contacten tussen kunstenaars en ondernemers. Met als doel opdrachten voor jonge fotografen binnen te brengen of hen te steunen met professioneel advies. Binnen het netwerk worden die ontmoetingen gefaciliteerd. Daar zijn al meerdere zinvolle samenwerkingen uit ontstaan. Een voorbeeld daarvan was een opdracht die een groep van 15 juristenkantoren uitgaf, voor een fotoserie en expositie aan twee jonge fotografen en een jonge curator. Voor deze drie jonge mensen bood dit een unieke kans. Hun expositie met de titel ‘Recht in Beeld’ maakte deel uit van het festival op een toplocatie in de stad. Op deze manier openden ondernemers en talenten deuren voor elkaar.

B REDAPHOT

© Ron Magielse

29

© Symphonic Cinema

SYMPHON CINEMA

30

NIC Apocalypse Now, Black Swan, A Clockwork Orange: klassieke muziek speelt in veel films de hoofdrol. Toch is het daarin wél ondergeschikt aan het ritme dat het beeld dicteert. Wat als je dit zou omdraaien en een film zou maken ter illustratie van de muziek? Deze gedachte resulteerde in Symphonic Cinema, een nieuw filmgenre waarbij Lucas van Woerkum de verhalen achter klassieke meesterwerken tot leven brengt – en hiermee plots een jong publiek naar de orkestzalen trekt.

Zo’n tien jaar geleden kwam Lucas van Woerkum, opgeleid als filmmaker én hoornist, tot de conclusie dat de inhoud van symfonische meesterwerken maar weinig bekend is bij de meeste mensen. De programmaboekjes dekten maar zelden de lading, vond hij, en dat terwijl composities overlopen van de meest meeslepende verhalen! Dit gaf Van Woerkum de aanzet om te zoeken naar een manier om het verhaal dat de componist vertelt in de muziek, live te vertalen naar het scherm. Symphonic Cinema is hiermee het tegenovergestelde van een traditioneel filmconcert, waarbij het orkest de beelden van een bestaande film volgt. In het geval van Symphonic Cinema, blijft de dirigent ten alle tijden aan het roer.

Van Woerkum, die op de plek zit van de solist, volgt met de beelden het tempo van de muziek via speciaal ontwikkelde software. Omdat ieder orkest de muziek in een ander tempo uitvoert, kan hij de beelden on the spot vertragen of versnellen – wat ervoor zorgt dat geen enkele uitvoering van Symphonic Cinema hetzelfde is.

TIENERLIEFDE ANNO NU Ook Philharmonie ZuidNederland werkte meermaals samen met Van Woerkum: in 2017 verzorgde dit symfonieorkest de wereldpremière van Daphnis et Chloé. In deze interpretatie van het impressionistische ballet van Ravel, wordt de zoektocht naar ware liefde bemoeilijkt doordat Chloé zich verliest in uiterlijk vertoon en narcisme. Het was Van Woerkum’s eerste film die zich in deze tijd afspeelt en inhaakt op thema’s die actueel zijn voor jongeren: de gevaren van het digitale zelf, dateapps, de liefde. Jos Roeden, artistiek programmeur bij

LUISTEREN MET JE OGEN OPEN Philharmonie ZuidNederland: “De aanpak van Symphonic Cinema zorgt voor een heel intens resultaat: muziek en beeld samen leveren een veel sterkere emotionele beleving van de uitvoering dan wanneer je alleen naar de muziek luistert.” Dat klassieke muziek hiermee toegankelijker wordt voor nieuw (jonger) publiek en het bestaande publiek een unieke verdieping krijgt, is volgens Roeden een bijzondere verdienste – en één die, gezien het imagoprobleem van orkesten en concertzalen, broodnodig is.

BEELDENDE KRACHT VAN MUZIEK Om de soms (doch gelukkig steeds minder vaak) gehoorde mening dat klassieke muziek ‘heilig’ zou zijn en dergelijke cross-overs dit zouden bezoedelen, moet Roeden lachen. ‘Zijn’ orkest heeft juist enorm veel respect voor het innovatieve karakter van Symphonic Cinema. Daarbij helpt het dat Van Woerkum zelf een klassiek geschoolde muzikant is en de symfonieën door en door kent. “Hij gaat uit van de beeldende kracht van muziek en wekt dat echt tot leven. Hierbij wordt heel bewust een keuze gemaakt voor stukken die al een visueel component in zich hebben: balletten of symfonische gedichten, bijvoorbeeld.” Het kader dat Van Woerkum schept om klassieke muziek te ervaren, valt niet alleen in Nederland in de smaak. China, België, Engeland, Duitsland, Canada: het zijn slechts een paar landen die aan zijn voeten liggen. Dankzij Symphonic Cinema wordt klassieke muziek minder abstract en prikkelen beelden de eigen verbeelding: wie luistert met zijn ogen, hoort meer, is het idee.

31

Roadburn is een niet te missen toonaangevend festival in 013 Poppodium in Tilburg voor de liefhebber van ‘heavy’ muziek in al haar facetten – van donkere psychedelica tot avant-garde, van heavy 70s tot black metal. Roadburn is in bijna 20 jaar uitgegroeid tot een heuse community; een artistiek pelgrimsoord. Roadburn graaft, experimenteert, cureert, inspireert, verbindt en verbroedert, en weet zich daarmee verzekerd van liefhebbers, media en aan de muziekindustrie gerelateerde bezoekers, die vanuit vijf continenten afreizen naar dit jaarlijkse festival.

OAD

Je kunt Roadburn zien als een stille kracht in het Brabants cultuurlandschap, maar binnen zijn niche wel

één met een grote internationale impact. Jaarlijks komt een groot internationaal publiek naar Tilburg: maar liefst 70% van die bezoekers komen van buiten Nederland. De editie van 2019 vindt plaats van 11-14 april en is maanden van tevoren uitverkocht. En ben je toevallig in Tilburg als Roadburn plaatsvindt? Het zal je niet ontgaan want het straatbeeld van de stad transformeert volledig: grote groepen liefhebbers in zwarte band t-shirts struinen door Tilburg om niets van het festival te missen.

Artistiek directeur Walter Hoeijmakers vertelt: “De kracht van Roadburn is de community, de samenkomst van gelijkgestemde muziekliefhebbers. Het festival is een jaarlijkse gathering van like-minded spirits uit heel

© RoadBurn - Lotte Schrnader

TOONAANGEVEND EN UNIEK IN ZIJN SOORT

de wereld. Zij kennen elkaar via social media, waar ze de liefde voor de scene in de breedste zin van het woord vieren. Eens per jaar ontmoeten zij elkaar op Roadburn om hun favoriete artiesten te bewonderen, en elkaar face-to-face te spreken. Het is een genot om op de donderdag van Roadburn te zien hoe al deze mensen elkaar omhelzen, en zich gebroederlijk in het festival storten.”

Om de artistiek sterke positie van Roadburn te verdiepen, en het festival logistiek te versterken, werd in 2018 de samenwerking met Brabant C gezocht. Een schaalsprong naar de Spoorzone werd gerealiseerd door het benutten van de Koepelhal, Hall of Fame en LadyBird Skatepark.

Daarmee ontwikkelt Roadburn zich nog sterker tot een heus stadsfestival. Maar wat Roadburn echt in de internationale kijker speelt is het verstrekken van compositie opdrachten aan relevante en vooruitstrevende artiesten dat sinds 2018 een belangrijke rol speelt. Iets dat in deze ‘heavy’ muziekbranche nauwelijks voorkomt.

En door het initiëren van speciale one-off projecten en een uitgebreid side-programma met seminars en

Walter vervolgt: “Waar de eerste compositie opdrachten werden verstrekt aan de jonge, bruisende Finse- en IJslandse black metal scenes, verbinden twee van de drie speciale composities voor Roadburn 2019 de Nederlandse underground. Onder de noemer Maalstroom komt het artistieke deel van de Nederlandse black metal scene samen, die ook haar wortels in Brabant heeft.

En Molasses is een bijzondere samenwerking tussen voormalig leden van het The Devil’s Blood (Eindhoven) en het uit Oss afkomstige Astrosoniq - twee toonaangevende bands binnen het Roadburn spectrum, die Brabant op de internationale muziekkaart hebben gezet. Hiermee willen we de vruchtbare artistieke- en muzikale voedingsbodem van onze geliefde provincie voor Roadburn onderstrepen.”

BURN

© Social Label - Rene van der Hulst

Q&A’s, kan Roadburn de wereldwijd unieke positie binnen de ‘heavy’ muziekstijlen blijven behouden. En de concurrerende festivals binnen het genre een belangrijke stap voorblijven.

33

Een ‘geavanceerd geluidslaboratorium’, een ‘klankparadijs’, een ‘schatkist van geluid’: labels komen te kort voor de Willem Twee Studio’s. Op deze plek komt dagelijks een onvoorstelbaar groot palet aan klankkleuren en geluiden tot leven, afkomstig van analoge apparatuur uit de vorige eeuw. Waar de ene studio bestaat uit een verzameling test- en meetapparatuur uit de jaren 50 en 60, kunnen liefhebbers van (instrumentale) elektronische muziek in de andere studio losgaan op historische, zeldzame synthesizers uit de jaren 70 en 80. Nog maar een paar jaar geleden stond (een groot gedeelte van) deze verzameling op zolder bij

34

EXPERIMENTELE HOTSPOT VOOR ELEKTRONISCHE MUZIEK

© Jameszoo

Muziekliefhebbers die warm lopen voor analoge apparatuur, kunnen hun hart ophalen aan de Willem Twee Studio’s. Dit walhalla van elektronische muziek in Den Bosch heeft een unieke verzameling elektronische apparatuur uit ver vervlogen tijden. Grote namen uit het binnen- én buitenland weten de studio’s inmiddels te vinden - zo ook ‘beattovenaar’ en ‘eclectisch wonderkind’ Jameszoo, die er wekelijks nieuwe geluiden componeert voor zijn volgende plaat.

Hans Kulk, mede-initiatiefnemer van de Willem Twee Studio’s. Omdat zijn collectie na 35 jaar “de spuigaten uitliep”, contacteerde hij de Willem Twee Concertzaal: of ze misschien interesse hadden in de apparaten, zodat ook anderen ermee konden experimenteren?

BRUTE TECHNO

“Jij hebt de spullen, wij de ruimte” was het positieve antwoord en zo geschiedde. Kulk’s verzameling analoge apparaten – die hij onder meer vond op radiovlooienmarkten en in kelders van universiteiten – werd aangevuld met apparatuur van het CEM, Centrum voor Elektronische Muziek in Rotterdam.

Het resulteerde in een unieke plek, waar niet alleen studenten, muzikanten of professionele muzikanten aan de slag kunnen, maar iedereen: ‘inclusiviteit’ is één van de sleutelwoorden. ‘Experiment’ is een andere: “Hier is vrijwel alles mogelijk op het gebied van klanken, geluiden en frequenties”, vertelt Kulk. “Iemand die inspiratie zoekt voor een vernieuwend stukje muziek – ja, dat mag ook brute techno zijn of een carnavalsnummer -, is hier

aan het juiste adres.” Naast een plek voor productie van muziek, vinden er in de Willem Twee Studio’s ook cursussen plaats, zijn er samenwerkingen met scholen (bijvoorbeeld het Fontys Conservatorium) en instituten en worden er residenties georganiseerd. Kulk: “De eerste LP’s worden nu uitgegeven met geluid dat exclusief gemaakt is in deze studio’s, met name door buitenlandse artiesten. Het is ongelooflijk.”

meerwaarde hebben in onze digitale tijdperk. “Naast dat geluid veel beter klinkt op een analoog apparaat, is het ook fijn om iets fysieks in handen te hebben. Ook je gehoor wordt op een andere manier aangesproken wanneer het visuele van naar een computerscherm turen wegvalt”, aldus Van Dinther.

EEN NIEUWE WERELD

Naast muziek componeren voor zijn volgende plaat, is de Bosschenaar ook op een andere manier betrokken bij de Willem Twee studio’s: hij coördineert er mede het FAQfestival, een jaarlijks festival voor elektronische muziek.

Artiesten die hier zullen optreden, gaan vooraf ook aan het werk in de studio’s. Daarnaast is Van Dinther zelf gevraagd om, samen met de klinkende namen Blawan en British Murder Boys, het openingsconcert te verzorgen tijdens het DRIFT-festival in Nijmegen deze lente. De komende tijd zal hij dan ook veel te vinden zijn in de studio’s om, zoals hij dat zelf noemt, te ‘pielen’, ‘jammen’ en ‘kloten’. Daar leent deze plek, als stukje levend erfgoed, zich inderdaad perfect voor – tot groot genoegen van Kulk, die zijn verzameling eindelijk tot leven ziet komen.

© Willem Twee Studio’s

Ook Mitchel van Dinther, alias Jameszoo, deed een residentie in de beginmaanden van de studio’s en bleef er ‘plakken’. Om te zeggen dat Van Dinther met zijn experimentele, elektronische jazz ‘wel aan zijn trekken komt’ in de studio’s, is een understatement. “Ik heb er apparatuur leren kennen die mij echt onbekend was”, vertelt hij. “Alles wat je daar in handen krijgt, opent een nieuwe wereld. Het is een enorm specialistische plek, maar iedereen pikt er weer andere bijzonderheden uit.” Zelf werkt hij maar wat graag met de Arp 2600, een zeldzame synthesizer. De geluiden die hij hierop produceert, zullen ongetwijfeld te horen zijn op zijn volgende plaat, zegt hij. Zowel Kulk als Van Dinther denken dat de Willem Twee Studio’s een enorme

PIELEN EN JAMMEN

35

© Willeke Machiels

36

GEEN INCIDENTEN, MAAR VOORTDURENDE NIEUWE EXPRESSIE

Impact kent vele gedaanten en emoties. Het kenmerkt het portfolio van Brabant C en het verbindt bezoekers.

Het is de droom die initiatiefnemers of kunstenaars kenmerkt, het is de energie die vrijkomt wanneer een idee tot realisatie komt. Bert Dirrix, voorzitter van de adviescommissie van Brabant C, is als architect dagelijks bezig met deze energie. Hij werd onderscheiden met de Prix de Rome, was Spoorbouwmeester en Architect van het Jaar 2015. Zijn eigen handschrift toont gelaagdheid: zijn gebouwen presenteren zich telkens anders, ze verrassen en intrigeren tegelijkertijd.

DE KRACHT VAN HET GEHEEL “Als we het over de persoonlijke betekenis van impact van cultuur hebben, kan ik ver teruggaan. In mijn studententijd waar verlangens, fascinatie en richting belangrijke aspecten waren, ben ik dit gaan onderzoeken.

Wie wil ik zijn als architect? Wat is je positie in het veld?

Waar reflecteer ik op met mijn ontwerpen?” Dirrix studeerde architectuur in Eindhoven in een tijd waarin vervreemding en vernieuwing hand in hand gingen. In de vroege jaren zeventig opende voor Dirrix, geboren en getogen in de Limburgse Oostelijke mijnstreek, zich zo een ongekende nieuwe wereld. Cultuur was daarin een belangrijke schakel, een element waarin engagement, politiek, theater en beeldende kunst samenkwamen en de wereld zich letterlijk opende. Die versmelting van invloeden en de kracht van het geheel, is iets wat Dirrix meeneemt als voorzitter van de beoordelingscommissie.

Hij is altijd op zoek naar diezelfde gelaagdheid, het verhaal en de bredere context. “Er moet iets gebeuren, een voorstel moet iets met je doen. Alleen op die wijze kan dat later, wanneer je besluit te investeren in een initiatief, ook zijn beslag en impact krijgen. Daar zijn we scherp op in de commissie.”

GELD ALS MIDDEL, GEEN DOEL Van cruciaal belang voor die beoordeling is de pitch en het werk wat daar aan vooraf gaat. Brabant C beoordeelt niet vanaf papier, maar scout zelf naar talent en geeft adviezen die leiden tot een sterke ‘case’. Na dit voorbereidend werk, pitchen de initiatiefnemers hun idee.

En daar spat vaak letterlijk de energie en persoonlijkheid van af. Als voorzitter wil Dirrix geen pitch missen en heeft hij bewondering voor de belangeloosheid van de vele

© Bert Dirrix

IN GESPREK MET BERT DIRRIX, ARCHITECT EN VOORZITTER ADVIESCOMMISSIE BRABANT C

initiatiefpartners die hij trof. “Zij gaan letterlijk vol voor cultuur, om hun evenement maximaal neer te kunnen zetten en hun boodschap te verkondigen. Dan komt ook heel sterk naar boven dat geld geen doel is, maar een middel om daar te komen.”

ONTWIKKELING VOOROP “Je bent samen, in dialoog, bezig van begin tot eind.

Brabant C is daarbij niet van de incidenten of van het ‘helpen’, alle kracht en energie komt namelijk al bij onze initiatiefnemers van binnenuit. Wij willen vooral de ontwikkeling stimuleren, uiteindelijk zelfs tot internationale podia.” Misschien is dat wel typisch Brabants, om ontwikkeling, samenwerking en voortdurende vernieuwing voorop te stellen. Steeds meer ziet Dirrix daarin de wisselwerking tussen sectoren, partners en energieën. Als voorbeeld noemt hij de ontwikkeling van de urban culture in Eindhoven.

Met initiatieven als The Ruggeds, Dutch Design Week of Invertuals bouwen deze events samen aan een hecht systeem. Een systeem waarin interactie tussen kunstdisciplines onderling belangrijk is en een nieuwe expressie ontstaat.

GEEN KANT-EN-KLAAR PRODUCTEN Dit zijn de hechte verbanden die Brabant C beoogt. Die zijn nooit af, maar voortdurend in ontwikkeling. “We leven niet in een wereld die ‘af’ is, culturele events zijn ook geen kant-en-klaar producten. Ze hebben juist dat verbazende, onderzoekende en ontwikkelende karakter.

Daarmee ontstaat interactie en samenwerking en dat vinden wij erg belangrijk.”

De vorming van deze hechte systemen houdt niet op in Brabant zelf, maar breidt zich nu ook internationaal uit. De samenwerking met het cultuurfestival South

by Southwest (SXSW) in Austin, Texas, is daarvan een mooi voorbeeld. Door hier talent naar toe te halen en netwerken te verbreden, ontstaat nieuwe mogelijkheden.

“Zo zoeken we naar nieuwe betekenissen.”

37

Š Brabant C

38

BRABANT BRANDING

HOUSE OF LEISURE

Brabant, regio van eigenwijze vernieuwing, ondernemende samenwerking en samen genieten. Dat doen we zowel economisch als cultureel, want het culturele klimaat is een belangrijke basis voor economische ontwikkeling. Dat dragen we met trots uit, binnen en buiten Brabant! Brabant C zorgt met haar resultaten en verbindende werkwijze voor een krachtig cultureel aanbod. Daarmee maakt ze Brabant extra aantrekkelijk, voor internationaal talent om zich hier te vestigen, voor bezoekers en voor de bewoners van Brabant. En draagt daarmee bij aan de branding van Brabant, aan een krachtig en aantrekkelijk imago van de regio.

Het partnership met Brabant C biedt voor House of Leisure interessante aanknopingspunten. De culturele sector als onderdeel van de leisure industrie is in Brabant een belangrijke motor voor het vrijetijdsaanbod en de internationale aantrekkingskracht voor bedrijven en toerisme. Het versterken van het cultuuraanbod, draagt in belangrijke mate bij aan het verbeteren van het leef- en vestigingsklimaat in Brabant. Het House of Leisure werkt als publieke ontwikkelingsorganisatie aan het versterken van het aanbod en heeft met de inzet van het Leisure Ontwikkelfonds Noord-Brabant de financieringsmogelijkheden om ontwikkeling te ondersteunen. Door in de samenwerking met Brabant C onze netwerken, expertises ĂŠn financieringsmogelijkheden te bundelen, werken we gezamenlijk nog krachtiger aan het realiseren van nieuwe culturele hotspots in Brabant!

Gwen Zuring Manager Brabant Branding

Joost Melis Directeur House of Leisure

MEER WETEN OVER BRABANT C? Kijk op www.brabantc.nl

EEN UNIEK FONDS

Aan Brabant C werkten in de periode 2015-2018 de volgende mensen mee:

ORGANISATIE Brabant C kent geen specialisatie of focus op een bepaalde discipline, maar werkt in de volle breedte van het culturele veld. Daardoor kan Brabant C doelgericht de Brabantse culturele infrastructuur versterken. En dat doet Brabant C voortvarend door actief te zoeken naar kansen, initiatieven te adviseren, met elkaar te verbinden en verder te helpen.

RAAD VAN TOEZICHT

Het is bewonderenswaardig hoe met een relatief kleine organisatie het verschil wordt gemaakt.

Met oog voor relevante trends, ontwikkelingen en kansen.

Bert van der Els Saskia Langbroek – Coppus Ton Wagemakers

En ik realiseer me dat de opdracht om nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen, in de culturele sector een ingewikkelde is. Des te meer respect voor de resultaten die Brabant C ook op dat gebied al weet te realiseren.

ADVIESCOMMISSIE George Lawson (voorzitter 2015-2017) Bert Dirrix (voorzitter 2018-heden)

En dat blijkt ook nog eens te landen in buitengewoon mooie, relevante en spraakmakende kunst en cultuur. Projecten die Brabant van zijn mooiste kant laten zien, ook internationaal.

LEDEN ADVIESCOMMISSIE

Ik zie met enige tevredenheid dat we met elkaar trotser worden op wat we in Brabant voor elkaar krijgen. Dat we lef ontwikkelen om de dingen net even anders en op onze eigen wijze te doen. En daar is Brabant C zelf een goed voorbeeld van: veel deskundigheid, veel passie en bevlogenheid en met de overtuiging het beste te doen voor de Brabantse cultuur.

Gedeputeerde Henri Swinkels Leefbaarheid en Cultuur

Teksten: Met dank aan: Lonneke Wijnhoven Paulien Noordzij Anke van den Broeck Karien Verhappen Grete Simkuté Willeke Machiels The Ruggeds

COLOFON

Vormgeving fanzine:

Frans van Dooremalen – directeur-bestuurder Joy Arpots – scout-aanjager Anke van den Broeck – netwerk & communicatie coördinator Mirjam Hament – adviseur business development Geert Lenders – secretaris Anne Erkelens – fondsmedewerker

Ad van Rosmalen, Ankie Til, Antoinette Klawer, Arend Hardoff, Bart van Velzen, Charles Jeurgens, Charlotte van Rappard, Eduard van Regteren Altena, Edwin Jacobs, Frens Frijns, Geert Overdam, Jacki Dodemontova, Jan Couwenberg, Jan Post, Jasmijn van der Hamsvoord, Jeroen Junte, Jeroen Willems, Jeroen Veldkamp, Jorn Konijn, Jose Alferink, Katja Diallo, Leo Spreksel, Linda Janssen, Line Rousseau, Lydia van Oosten, Maaike Verberk, Marcel Kranendonk, Marjo Schlaman, Martijn Mulder, Miryam van Lier, Otto van der Meulen, Peter Brouwers, Peter van der Aalst, Petra Heck, Pietjan Dusee, Remco van Soest, Rene Bosma, Rob Schoonen, Robbert van der Stelt, Ruth Giebels, Sef Peeters, Stan Topouzis, Sylvia Dornseiffer, Tet Reuver

39

40

© 2019 Een uitgave van Brabant C

EEN PROVINCIE BOMVOL CREATIEVE GANGMAKERS. VOORLOPERS IN INTERNATIONALE TOPCULTUUR. UNIEK IN BRABANT EN HERKENBAAR IN DE WERELD. DIT IS BRABANT.