Jaarverslag 2017

© 2018 Brabant Water NV Bezoekadres Magistratenlaan 200 5223 MA ’s-Hertogenbosch Postadres Postbus 1068 5200 BC ’s-Hertogenbosch Telefoon 073 683 88 88 e-mail communicatie@brabantwater.nl internet www.brabantwater.nl Handelsregister 16005077 Colofon Samenstelling Brabant Water NV

Brabant Water – Jaarverslag 2017

3

Inhoud

Voorwoord van het Bestuur .........................................................................................4 Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV ...............................5 Jaarverslag 2017 van het Bestuur...............................................................................10 Over Brabant Water NV..............................................................................................12 Kengetallen Brabant Water NV ..................................................................................14 Sociale kengetallen.....................................................................................................15 Ondernemingsstructuur Brabant Water Groep* ........................................................16 Risicomanagement .....................................................................................................17 FinanciĂŤn ....................................................................................................................21 Onze inzet op MVO.....................................................................................................24 Jaarrekening 2017 ......................................................................................................25 Geconsolideerde jaarrekening ...................................................................................25 Enkelvoudige jaarrekening .........................................................................................59 Overige gegevens .......................................................................................................70 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant...............................................71 Statutaire regeling winstbestemming ........................................................................74 Afkortingen.................................................................................................................75

Brabant Water – Jaarverslag 2017

4

Voorwoord van het Bestuur

Onze achthonderd medewerkers zorgen ervoor dat 2,5 miljoen inwoners en bedrijven in Noord-Brabant en een klein gedeelte van Zeeland altijd en overal kunnen rekenen op zuiver en veilig drink- en industriewater. Een verantwoordelijke taak, omdat Brabant Water tegelijkertijd ook altijd en overal te maken heeft met risico’s. Daar zijn we ons maar al te goed van bewust. Niet voor niets analyseren we elk jaar tienduizenden monsters en vinden er – van bron tot kraan – regelmatig oefeningen plaats waarbij we calamiteiten nabootsen.

Verantwoord ondernemen begint in mijn optiek bij het goed in kaart brengen van mogelijke risico’s. Wat zijn die risico’s? Is de kans dat er daadwerkelijk iets gebeurt groot of klein? Wat is de mogelijke impact? Hoe handelen we als er iets gebeurt?

En wie zijn de verantwoordelijken binnen onze organisatie?

Al die waardevolle informatie hebben we in 2017 verzameld in een risicomanagementsysteem. Dat helpt ons om als bedrijf nog beter in control te zijn bij al onze processen en zo op een verantwoorde manier te investeren in toekomstbestendigheid, veiligheid, duurzaamheid, kwaliteit en continuïteit.

In dit jaarverslag presenteren we de Jaarrekening 2017 en leggen we verantwoording af over het gevoerde beleid. Natuurlijk zijn we er trots op dat het goed gaat met Brabant Water, maar ik zie er wel op toe dat we dat niet als iets vanzelfsprekends gaan zien. De komende jaren zullen we het risicomanagementsysteem daarom blijven uitbouwen en aanpassen aan nieuwe inzichten. Niet alleen borgen wat we hebben, maar voortdurend aandacht hebben voor hoe het toch nog beter kan. Alleen zo kunnen we – elk jaar opnieuw – water leveren van onberispelijke kwaliteit, met een optimale leveringszekerheid, tegen acceptabele kosten, met oog voor mens en natuur.

Guïljo van Nuland, Bestuurder

Brabant Water – Jaarverslag 2017

5

Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV

Jaarrekening Het Bestuur van Brabant Water NV heeft ons de door hem opgemaakte jaarrekening over het jaar 2017 voorgelegd, samen met het verslag over het door de Directie gevoerde beleid. De Raad van Commissarissen heeft de opgemaakte jaarrekening over 2017 laten onderzoeken door Deloitte Accountants. De goedkeurende controleverklaring van de onafhankelijke accountant is in het verslag opgenomen. De Raad heeft besloten de jaarrekening door te sturen naar de Algemene Vergadering van Aandeelhouders en stelt u voor de Jaarrekening 2017 ongewijzigd vast te stellen. Verder stelt de Raad u voor decharge te verlenen aan de Directie voor haar bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor zijn toezicht.

Corporate Governance De Raad en het Bestuur onderschrijven het belang van transparantie en deugdelijk ondernemingsbestuur voor Brabant Water NV. Om deze reden wordt de Corporate Governance Code vrijwillig toegepast voor die onderdelen die ook voor onze onderneming aan de orde zijn.

Brabant Water NV is een naamloze vennootschap waarop het verzwakt structuurregime van toepassing is. Dit betekent onder andere dat het Bestuur wordt benoemd door de Algemene Vergadering op bindende voordracht van de Raad. De Algemene Vergadering benoemt eveneens, op voordracht van de Raad, de commissarissen.

De verhoudingen tussen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en het Bestuur zijn vastgelegd in diverse regelingen en in de statuten. Ook zijn voor de vaste commissies van de Raad reglementen opgesteld.

Deze stukken zijn ook op de website van Brabant Water NV gepubliceerd.

Samenstelling en omvang van de Raad De met de Algemene Vergadering overeengekomen samenstelling en omvang van de Raad, zoals hierna aangegeven, is sinds 2014 bereikt:  twee leden met een actieve functie in het openbaar bestuur van een aandeelhoudende gemeenten (categorie A);  een lid op voorstel van het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant (categorie B);  een lid op basis van het versterkt aanbevelingsrecht van de Ondernemingsraad (categorie C);  een lid, niet afkomstig vanuit de bovengenoemde achtergronden (categorie D).

In 2017 is de heer mr. J. Niederer herbenoemd tot voorzitter van de Raad.

Per 1 januari 2011 is de Wet Bestuur en Toezicht in werking getreden. De wet bevat onder andere een bepaling over een evenwichtige verdeling van zetels over mannen en vrouwen. De wet gaat uit van een evenwichtige verdeling van ten minste 30% mannen en ten minste 30% vrouwen.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

6

Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV

Per 31 december 2017 bedraagt de verdeling in de Raad 40% mannen en 60% vrouwen. De Raad is derhalve volgens de wet op dit punt evenwichtig samengesteld.

Het Bestuur van de vennootschap bestaat uit één statutair directeur.

De samenstelling van de Raad per 31 december 2017 is opgenomen op pagina 9 van dit Jaarverslag.

Invulling toezicht De Raad kwam in 2017 vijfmaal in vergadering bijeen. Bij deze vergaderingen is het Bestuur aanwezig geweest. Tijdens de vergaderingen en in overige contacten met het Bestuur heeft de Raad gesproken over de strategie van de onderneming, de behaalde resultaten, de plannen voor de komende periode en alle overige relevante zaken die onder de aandacht van de Raad kwamen of werden gebracht.

In 2017 is door het Bestuur een themabijeenkomst gehouden over het educatieprogramma voor het basisonderwijs en online klantcommunicatie bij Brabant Water NV, in aanwezigheid van het verantwoordelijke MT-lid.

In 2017 zijn daarnaast onder andere de volgende onderwerpen aan de orde geweest:  De voortgang van de gerechtelijke procedure over de afwikkeling van de te betalen schadeloosstelling aan de NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij (TWM).  Jaarverslag 2016 alsmede het verslag van de accountant.  Financiële kwartaalrapportages 2017.  Begroting en watertarieven 2018.  Duurzaamheidsverslag 2016.  Financieel beleid van Brabant Water NV.  Profielschets Raad van Commissarissen.  Resultaten medewerkersonderzoek 2017.

Daarnaast heeft de Raad in 2017 een werkbezoek afgelegd aan het drinkwaterproductiebedrijf in Veghel.

De Raad heeft twee vaste commissies ingesteld: de Auditcommissie en de Governancecommissie.

Auditcommissie De Auditcommissie adviseert de Raad bij de uitvoering van zijn taak tot het houden van toezicht op de interne risicobeheersen controlesystemen en de jaarverslaglegging.

De Auditcommissie heeft in 2017 onder meer vergaderd over de financiële informatieverschaffing (ontwerp-jaarrekening, begroting en watertarieven 2018 en realisatiecijfers 2017) en het financieel meerjarenperspectief 2018 tot en met 2027.

Daarnaast is de informele toets van de Inspectie Leefomgeving en Transport inzake de drinkwatertarieven 2017 besproken.

Verder is in een extra bijeenkomst de voortgang van de gerechtelijke procedure over de afwikkeling van de te betalen schadeloosstelling aan de NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij (TWM) behandeld.

Het Bestuur heeft een themabijeenkomst gehouden over Financial Control bij Brabant Water, in aanwezigheid van de controller.

Governancecommissie De Governancecommissie heeft als een van haar taken de Raad te adviseren over de vaststelling van de jaarlijkse remuneratie van het Bestuur, passend binnen het door de Algemene Vergadering vastgesteld bezoldigingsbeleid en de WNT-regels.

Overige taken zijn onder andere werving en selectie van leden van de Raad en het Bestuur en governancevraagstukken met betrekking tot de vennootschap.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

7

Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV

De Commissie heeft voorstellen gedaan voor de vaststelling van prestatie-indicatoren voor het Bestuur. Deze prestatieindicatoren richten zich onder andere op diverse relevante onderdelen van de bedrijfsvoering. Ook heeft de commissie geadviseerd over de vaststelling van de beloning van de bestuurder over 2017.

Met het Bestuur wordt ook een jaarlijks evaluatiegesprek gehouden waarbij gesproken wordt over het functioneren, mede in relatie tot de daartoe door de Raad opgestelde criteria.

Tot slot De Raad spreekt tot slot zijn dank en waardering uit voor de wijze waarop Bestuur, Ondernemingsraad en medewerkers van Brabant Water NV zich in het verslagjaar hebben ingezet voor de belangen van de onderneming.

's-Hertogenbosch, 12 april 2018 Namens de Raad van Commissarissen Brabant Water NV

Mr. J.M.L. Niederer, voorzitter Mr. H.B. Hieltjes, secretaris

Raad van Commissarissen van links naar rechts: mevrouw J.A.M. Thijs-Rademakers, de heer mr. J.M.L. Niederer, de heer mr. H.B. Hieltjes en mevrouw drs.ir. J.M. Driessen.

Mevrouw drs. C.J.M.A. van Esch ontbreekt op deze foto.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

8

Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV

Algemene Vergadering De Algemene Vergadering heeft een vaste Aandeelhouderscommissie ingesteld om de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering voor te bereiden. Deze commissie is op 4 mei 2017 bijeengekomen om de onderwerpen op de agenda van de komende aandeelhoudersvergadering met het Bestuur te bespreken. Hierbij is onder meer aandacht besteed aan de voortgang van de gerechtelijke procedure over de te betalen financiële schadeloosstelling in het TWM-dossier en de hoofdpunten van het vastgesteld financieel beleid van Brabant Water. Daarnaast zijn het Jaarverslag en de Jaarrekening over het jaar 2016, de voorgestelde watertarieven voor 2018 en het MVO-karakter van de onderneming besproken.

De commissie heeft over de voorgelegde onderwerpen schriftelijk advies uitgebracht aan de Algemene Vergadering.

Op 2 november 2017 vond een extra vergadering van de Aandeelhouderscommissie plaats. In deze vergadering heeft een eerste discussie plaatsgevonden over de positionering van Brabant Water NV in de periode 2018 tot en met 2022.

De jaarlijkse Algemene Vergadering vond plaats op 23 juni 2017. Tijdens deze bijeenkomst werd het advies van de Aandeelhouderscommissie besproken, de Jaarrekening 2016 vastgesteld en is decharge verleend aan de Directie voor haar bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor zijn toezicht.

De Algemene Vergadering verleende goedkeuring aan het besluit van het Bestuur om met ingang van 1 januari 2018 een verlaging van de m3-prijs door te voeren en het vastrecht stabiel te houden. Een gemiddeld huishouden gaat er met deze tariefaanpassing ca. 3% op vooruit.

In de Algemene Vergadering heeft het Bestuur een toelichting gegeven op de stand van zaken binnen de onderneming. Hierbij is onder meer nader ingegaan op het investeringsprogramma 2017-2021, de financiële kaders, de stand van zaken met betrekking tot de openbare drinkwatertappunten en het project Jongeren op Gezond Gewicht. Ook is het Duurzaamheidsverslag 2016 besproken.

Het Bestuur heeft voorts informatie verschaft over de voortgang van de gerechtelijke procedure voor de vaststelling van de overnamesom voor NV TWM. De voortgang wordt vertraagd door het uitblijven van het advies van de door de Rechtbank ingestelde Commissie van Deskundigen. Brabant Water NV en NV TWM hebben op spoed aangedrongen bij de Rechtbank en de Rechtbank heeft de Commissie van Deskundigen inmiddels aangespoord meer voortgang te boeken.

Er is tot slot stilgestaan bij een aantal nieuwe ontwikkelingen. Een van deze ontwikkelingen betreft de inzet van de nieuwe duurzame energiebron aardwarmte/geothermie. Brabant Water NV is hierbij betrokken vanwege de specifieke kennis die zij heeft over de ondergrond. Deze kennis kan eventueel ook worden ingezet bij de exploitatie van aardwarmte/geothermieprojecten. Deze inbreng zal dan niet door Brabant Water NV zelf plaatsvinden, maar door een van haar dochterondernemingen die zich bezighouden op het grensvlak van water en energie. Samen met de provincie en de B-5 gemeenten wordt gezocht naar locaties waar geothermie mogelijk is én die veilig zijn voor de waterwinning.

9

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV

Samenstelling Raad van Commissarissen per 31 december 2017* De heer mr. J.M.L. Niederer – voorzitter Benoemd per 1 juli 2013 en herbenoemd per 1 juli 2017 Burgemeester van de gemeente Roosendaal  Lid van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, afdeling Rechtspraak Mevrouw drs.ir. J.M. Driessen - lid Benoemd per 1 juli 2015 Directeur Strategische Investeringen bij MOL-Group Mevrouw drs. C.J.M.A. van Esch - plaatsvervangend secretaris Benoemd per 1 juli 2015 Directeur GGD Hart voor Brabant

    

Lid Raad van Toezicht Stichting De Waarden, Zevenbergen Lid Raad van Bestuur Theater de Bussel, Oosterhout Directielid GGD West-Brabant Directielid RAV Brabant MWN Lid Veiligheidsdirectie Brabant Noord

De heer mr. H.B. Hieltjes - secretaris Benoemd per 1 juli 2014 Waarnemend burgemeester van de gemeente Kapelle (per 1 januari 2018)

  

Lid dagelijks bestuur Brabantse Delta (tot 31 januari 2018) Lid Raad van Commissarissen N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (tot 31 januari 2018) Lid Raad van Commissarissen N.V. Westerscheldetunnel (per 1 januari 2018)

Mevrouw J.A.M. Thijs-Rademakers – plaatsvervangend voorzitter Benoemd per 1 juli 2015 Burgemeester van de gemeente Eersel (tot 15 september 2017)  Voorzitter Intergemeentelijke Sociale Dienst (tot 15 september 2017)  Vicevoorzitter Raad van Toezicht Savant (tot 8 december 2017)  Lid Dagelijks Bestuur Veiligheidshuis Brabant Zuidoost (tot 15 september 2017)

Samenstelling Auditcommissie De heer H.B. Hieltjes - voorzitter Mevrouw J.A.M. Thijs-Rademakers - lid

Samenstelling Governancecommissie Mevrouw J.M. Driessen - voorzitter Mevrouw C.J.A.M. van Esch - lid De heer J.M.L. Niederer - lid * De zittingsduur van een commissaris is vier jaar, waarna deze eenmaal herbenoembaar is voor wederom een periode van vier jaar

Jaarverslag 2017 van het Bestuur

Brabant Water – Jaarverslag 2017

11

Brabant Water – Jaarverslag 2017

12

Over Brabant Water NV Brabant Water NV levert drink- en industriewater aan 2,5 miljoen inwoners en aan bedrijven in Noord-Brabant en een klein gedeelte van Zeeland. Wij winnen, zuiveren en distribueren water van uitstekende kwaliteit, tegen de laagst mogelijke kosten en met een hoge leveringsbetrouwbaarheid.

andere huishoudelijke toepassingen. Het overige drinken industriewater gaat naar bedrijven en instellingen die het inzetten voor uiteenlopende doelen. Ook leveren we maatwerkproducten aan bedrijven, zoals water voor laagwaardig gebruik of water dat een speciale behandeling heeft ondergaan.

Het hoofdkantoor is gevestigd in ‘s-Hertogenbosch, met een nevenvestiging in Breda. Bij ons bedrijf werken circa 800 medewerkers. De jaaromzet is ongeveer 200 miljoen euro. Brabant Water NV is een structuur-NV. De aandelen van onze vennootschap zijn voor 31,6% in handen van de Provincie Noord-Brabant. De overige aandelen zijn in het bezit van gemeenten in het voorzieningsgebied. Jaarlijks leveren we zo’n 180 miljoen mᵌ water. Wij hebben dertig waterproductiebedrijven verspreid over de hele provincie en een hoofdleidingnet van ruim 18.000 kilometer. Circa 60% van het drinkwater is bedoeld voor huishoudelijke klanten. Zij gebruiken het drinkwater voor consumptie en

De zorg voor het milieu, waaruit we de grondstof voor ons product putten, staat bij ons hoog in het vaandel. We streven naar een duurzame watervoorziening, nu en in de toekomst. We volgen bij al onze activiteiten de ontwikkelingen in de maatschappij. Om onze doelstellingen te realiseren, werken we klantgericht, kostenbewust en met actieve zorg voor onze omgeving.

Dit doen we zoveel mogelijk in afstemming en samenwerking met andere organisaties.

Figuur 1 Waterproductiebedrijven

Brabant Water – Jaarverslag 2017

13

Over Brabant Water

Dochterondernemingen Brabant Water NV heeft vier dochterondernemingen. Dat zijn Hydreco, Hydreco Geomec, HydroBusiness en Hydroscope. Deze vier dochterbedrijven zijn ondergebracht in de holding Hydrocare. Onze kennis en expertise op het gebied van Koude- en WarmteOpslag (KWO) zijn geconcentreerd in ons dochterbedrijf Hydreco. Onze dienstverlening voor industriewater is ondergebracht bij HydroBusiness. Hydroscope is actief op het gebied van waterkwaliteit, veiligheid en legionellapreventie. Onze kennis en expertise op het gebied van geothermie is ondergebracht bij onze vierde dochteronderneming, Hydreco Geomec.

De cijfers die we in dit jaarverslag presenteren hebben steeds betrekking op het moederbedrijf Brabant Water inclusief haar dochterondernemingen, tenzij anders vermeld.

Bestuur per 31 december 2017 De heer drs. G.J. van Nuland - Bestuurder

Managementteam per 31 december 2017 De heer drs. G.J. van Nuland - voorzitter Bestuurder De heer drs. R. Berger Manager Human Resource Management De heer mr. drs. H. de Boer Manager Financiële en Algemene Zaken De heer ing. H.M.A. van Griensven Manager Klant en Markt De heer drs. S. Levelt Manager ICT a.i.

Mevrouw R. Rijken Manager Bestuurszaken De heer dr. ir. J.Q.J.C. Verberk Manager Productie De heer ir. L.M. de Waal Manager Distributie

Ondernemingsraad per 31 december 2017 De heer P.G.A. Achterberg De heer A.J. van Ballegooij De heer drs. J.F.B. van de Camp De heer F.A. Flapper De heer E. de Froe - voorzitter De heer H. van Horne Mevrouw E.D.M van der Horst De heer ir. W.J. Huisman Mevrouw M. Luque Jacobs De heer F.A.J. Moonen De heer G.A.J.M. van Rooij De heer ing. J.B. van der Vliet - vice voorzitter Mevrouw M. van der Donk – OR-secretariaat

14

Brabant Water – Jaarverslag 2017

Kengetallen Brabant Water NV voor haar voorzieningsgebied per 31 december 2017 (geconsolideerd)

2017

2016

2015

2014

2013

Klanten

2.499.432

2.484.374

2.468.628

2.460.437

2.450.731

Aansluitingen

1.175.956

1.147.063

1.133.458

1.126.513

1.121.468

Waterleveringen Drinkwater Productie (x 1.000 mᶾ) Productieverlies (in procenten)

184.299 3,3

180.892 3,3

179.725 3,0

174.757 2,8

177.837 3,0

Drinkwaterlevering in het net Eigen concessiegebied (x 1.000 mᶾ) Andere waterleidingenbedrijven (x 1.000 mᶾ) Distributieverlies (in procenten)

172.452 7.242 2,6

169.322 7.584 2,3

167.590 7.484 2,7

164.283 6.262 2,5

165.719 7.868 2,5

Industriewater* Netto levering aan klanten (x 1.000 mᶾ)

11.000

10.996

9.939

10.289

11.512

Distributienet Lengte hoofdleidingen Aantal aansluitingen per km hoofdleiding

18.216 64,6

18.173 63,1

18.150 62,4

18.150 62,1

18.157 61,8

1.047.833 870.148 52 73.636

960.027 832.583 51 70.151

921.797 798.430 51 75.085

899.606 764.257 50 83.097

860.754 715.069 50 67.484

208.572 173.580 31.167

203.981 170.501 34.308

201.001 167.310 40.652

194.367 170.956 39.387

227.028 206.617 39.084

788 53.593

794 53.539

807 52.789

811 53.009

821 54.052

Balanscijfers (x 1.000 euro) Balanstotaal Boekwaarde materiële vaste activa Idem als percentage van de aanschafwaarde Investeringsuitgaven Resultaten (x 1.000 euro) Bruto omzet Omzet water Resultaat Pesoneel Aantal medewerkers ultimo verslagjaar Salariskosten incl. sociale lasten (x 1.000 euro)

* Inclusief leveringen buiten de provincie Noord-Brabant

15

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Kengetallen

Sociale kengetallen per 31 december 2017 (enkelvoudig)

2017

2016

Kengetallen personeel per 31 december Aantal medewerkers in FTE Aantal medewerkers Aantal vrouwen Aantal mannen Aantal parttimers Gemiddelde diensttijd (in jaren) Gemiddelde leeftijd (in jaren)

688 738 163 575 202 19,3 49,5

689 744 175 569 210 19,2 49,1

Verloop in personeel In dienst per 1 januari In dienst getreden BeĂŤindigd dienstverband Uittreding wegens FUR/Pensioen Overleden In dienst per 31 december

744 29 16 17 2 738

754 23 13 18 2 744

Leeftijd en diensttijd per 31 december Gemiddelde leeftijd mannen Gemiddelde leeftijd vrouwen Gemiddelde leeftijd totaal Gemiddeld aantal dienstjaren mannen Gemiddeld aantal dienstjaren vrouwen Gemiddeld aantal dienstjaren totaal

50,1 47,4 49,5 19,8 17,3 19,3

49,9 46,6 49,1 20,1 16,2 19,2

Arbeidsverzuim Kort Gemiddeld Lang Totaal

0,65 0,64 2,20 3,49

0,74 0,59 2,17 3,50

Leeftijdscategorie man

vrouw

15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65 en ouder

8 73 66 171 249 8

1 12 46 68 35 1

Totaal

575

163

Brabant Water – Jaarverslag 2017

16

Ondernemingsstructuur Brabant Water Groep*1

*Situatie

per 1-1-2018, in 2017 was Hydreco-GeoMec nog een 100% dochter van Hydreco

17

Brabant Water – Jaarverslag 2017

Risicomanagement Risicobeheersing bij Brabant Water NV is een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering en richt zich met een brede invalshoek op alle facetten van de onderneming: van strategische en operationele risico`s tot de betrouwbaarheid van financiële rapportages en het voldoen aan wet- en regelgeving. Onderdeel van dit risicobeleid is dat we zorgvuldig afwegen welke risico`s Brabant Water NV loopt, welke beheersmaatregelen wij inzetten en hoe we controle houden op de effectiviteit en de naleving van de regels.

Een vastgestelde risicomatrix is een hulpmiddel om de risicobereidheid van Brabant Water NV te bepalen.

cyberrisicobeheer vereisen, waar Brabant Water actief invulling aan geeft.

Risicobereidheid Brabant Water beoordeelt risico’s en neemt maatregelen ter beheersing. Per risico wordt de impact en kans bepaald. Belangrijke uitgangspunten voor het bepalen van de risicobereidheid zijn:  

Taken en verantwoordelijkheden Het Bestuur is verantwoordelijk voor de inrichting en effectieve werking van het interne risicobeheersings- en controlesysteem van Brabant Water. Risicobeheersing maakt onderdeel uit van het reguliere werk van lijn- en projectverantwoordelijken. Deze decentrale verantwoordelijkheid is een essentieel onderdeel van de risicobenadering. Centrale stafafdelingen ondersteunen daarbij. Zij voegen vanuit hun expertise kennis en kunde toe aan het proces van risicobeoordeling en risicobehandeling. Via een aantal concrete rapportageverplichtingen wordt hierover periodiek verantwoording afgelegd. Externe beoordeling vindt plaats door de externe accountant en certificering. De externe accountant rapporteert aan de Raad van Commissarissen en onderliggende commissies.

Risicoprofiel Brabant Water NV is als drinkwaterbedrijf primair verantwoordelijk voor het waarborgen van de continuïteit en kwaliteit van de drinkwaterlevering in ons voorzieningsgebied. Deze zorgplicht van bron tot kraan geeft tevens het kader voor onze belangrijkste risico`s.

Brabant Water hanteert de ISO 31000 als uitgangspunt voor risicomanagement.



Veiligheid: Drinkwater is een eerste levensbehoefte.

De veiligheid en betrouwbaarheid van ons product mag niet aan twijfel onderhevig zijn.

Financiën: Wij streven een gezonde financiële huishouding na. De bijbehorende risicobereidheid is afgeleid van het financieel sturingskader. Voor risico`s die kunnen leiden tot overschrijding of het niet behalen van de tolerantiegrenzen, worden passende maatregelen genomen.

Reputatie: Onze goede reputatie en imago zijn wezenlijke onderdelen van ons bestaansrecht. Onder het risico dat onze strategische doelen om een duurzame en betrouwbare drinkwatervoorziening te handhaven niet worden behaald, verstaan wij ook het reputatierisico. Onze klanten moeten ervan uit kunnen gaan dat wij al het nodige doen om onze slogan waar te maken: Altijd. Overal. Brabant Water.

Op basis van de uitgangspunten beoordeelt Brabant Water haar risico’s en mitigeert zoveel mogelijk risico’s door het nemen van passende beheersmaatregelen. Deze maatregelen omvatten zowel verankering in beleid en proces als de toepassing van de passende technieken en het trainen van bewustzijn bij de medewerkers.

Voor 2018 is een overzicht van de belangrijkste risico’s van Brabant Water opgenomen, verdeeld in de categorieën strategische, operationele, financiële en compliance risico’s. Per risico is aangegeven op welke wijze de kans en/of impact wordt verkleind.

Ontwikkelingen van de risico’s in 2017

Strategische risico`s

De risico’s rondom bescherming van onze drinkwaterbronnen volgen we nauwlettend als het gaat om ontwikkelingen rondom schaliegas, opslag van kernafval en illegale lozingen. Een steeds groter wordend risico is het cyberrisico. De technische ontwikkelingen gaan erg snel en cyberaanvallen worden steeds frequenter en schadelijker. Daarnaast worden in het komende jaar Europese wet- en regelgevingen van kracht, die een alerte en flexibele organisatie van het

Binnen de onderneming is het kader vastgesteld voor veiligstelling en optimalisatie van de watervoorziening in Noord-Brabant. Onderdeel daarbij is het ‘Instrument toetsing strategische assets’. Hierin wordt de huidige staat van de strategische assets in kaart gebracht en getoetst aan de geformuleerde doelstellingen. Hieruit vloeit een aantal te nemen maatregelen voort.

18

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Risicomanagement

Bescherming van de drinkwaterbron Brabant Water NV maakt 100% gebruik van grondwater als bron voor de drinkwaterbereiding. Bescherming van deze grondstof is essentieel voor de bereiding van drinkwater, nu en in de (verre) toekomst. Wij zijn daarom alert op ontwikkelingen die de kwaliteit van het grondwater kunnen bedreigen. Plannen voor mijnbouw in de Brabantse bodem en opslag van kernafval in België aan de rand van onze provincie kunnen ernstige bedreigingen worden voor de grondwaterkwaliteit.

Maatregelen: Samen met de provincie Noord-Brabant en de Brabantse gemeenten houden wij de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten.

Het Rijk heeft het initiatief genomen om te komen tot een Structuurvisie op de Ondergrond (STRONG). Gezien de toenemende drukte in de ondergrond is het noodzakelijk kaders te scheppen voor de ondergrondse ruimtelijke ordening. De drinkwatersector staat op het standpunt dat drinkwaterwinning en bodemenergiesystemen van elkaar gescheiden moeten zijn.

Maatregelen: Brabant Water NV volgt de beleidsontwikkelingen op nationaal niveau en is betrokken bij de uitwerking van STRONG op regionaal niveau in de omgevingsvisies en omgevingsplannen.

Daarnaast werken provincie en Brabant Water samen om de drinkwatervoorziening ook in 2040 robuust te laten zijn, uitgaande van het Global Economy Scenario.

In België vinden proeven plaats voor opslag van kernafval in de relatief ondiepe Boomse klei in Mol, vlak bij de Nederlandse grens.

Maatregelen: Brabant Water NV zet zich ervoor in dat, in het geval dat gekozen wordt voor ondergrondse opslag, het nucleaire afval wordt opgeslagen in de dieper gelegen Ieperiaanse klei vanwege de extra bescherming door de kleilagen.

Daarnaast kunnen plaatselijke verontreinigingen de grondwaterkwaliteit bedreigen. Hierbij moet worden gedacht aan storting van gevaarlijk (drugs)afval, lozingen in het waterwingebied en onbekende stoffen die door menselijke activiteiten in het grondwater terecht kunnen komen.

Maatregelen: Wij werken actief mee aan programma’s om overbemesting en gebruik van bestrijdingsmiddelen tegen te gaan. De kwaliteit van het grondwater bewaken wij met een intensief meetprogramma, zodat verslechtering van de grondwaterkwaliteit tijdig wordt gesignaleerd en op tijd maatregelen kunnen worden getroffen. In geval van stortingen van afval en lozingen wordt onmiddellijk opgetreden om ervoor te zorgen dat de verontreiniging direct wordt opgeruimd. Bij planvoorbereiding en besluitvorming van de diverse overheden over ontwikkelingen die een gevaar kunnen opleveren voor de kwaliteit van het grondwater, vragen

wij constant aandacht voor ruimtelijke en milieukundige bescherming van onze grondwaterwinningen.

Bedreigingen van de kwaliteit van het drinkwater De wettelijke eisen waaraan het drinkwater moet voldoen zijn opgenomen in het Drinkwaterbesluit. Brabant Water NV stelt hoge eisen aan kwaliteit en veiligheid van het drinkwater en hanteert daarom eigen (strengere) bedrijfsnormen die een signalerende functie hebben om te voorkomen dat het drinkwater na verloop van tijd niet meer aan de wettelijke norm voldoet.

Maatregelen: Jaarlijks wordt gerapporteerd over eventuele overschrijdingen van de wettelijke en bedrijfsnormen in het gehele bedrijfsproces. Het kwaliteitsmanagementsysteem van Brabant Water NV is ISO-9001 gecertificeerd. Water Safety Plan is de methode van risicobenadering binnen Brabant Water NV om de risico`s voor het drinkwater in de totale keten van bron tot kraan inzichtelijk te maken en de nodige acties te benoemen om deze risico`s tot aanvaardbaar te reduceren. De resultaten van deze risico-inventarisatie worden meegenomen in het doorlopende renovatieprogramma van de drinkwaterproductiebedrijven.

Eind 2015 is door de gezamenlijke drinkwaterbedrijven van Nederland besloten een lagere bedrijfsnorm voor arseen in te stellen. Overal in Nederland wordt weliswaar voldaan aan de wettelijke norm, maar deze sluit enig gezondheidsrisico voor de lange termijn niet volledig uit.

Maatregelen: De Nederlandse drinkwatersector heeft uit voorzorg besloten verder te gaan en is daarmee internationaal een voorbeeld voor andere landen. Op waterproductiebedrijf Dorst is in 2016 de eerste installatie voor arseenverwijdering in Nederland in bedrijf genomen. Het tweede waterproductiebedrijf (Prinsenbosch) volgde in 2017. Voor twee andere locaties is nader onderzoek gestart.

Leveringszekerheid De kwetsbaarheid van de uitgestrekte technische infrastructuur (bestaande uit ruim 18.000 kilometer hoofdleidingen en 30 waterproductiebedrijven met honderden winputten) is een gegeven. Het belang van een ongestoorde drinkwatervoorziening voor de Brabantse burger en het bedrijfsleven is groot.

Maatregelen: In het wettelijk voorgeschreven Leveringsplan wordt de wijze beschreven waarop Brabant Water NV de leveringszekerheid heeft geborgd, zowel voor nu als in de komende tien jaar. In 2016 hebben wij het Leveringsplan herzien en is hierop de goedkeuring verkregen van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Bij het beschouwen van de externe risico’s worden ook de gehanteerde risico’s van de Nationale

19

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Risicomanagement

Risicobeoordeling en de Risicoprofielen van de Veiligheidsregio’s meegenomen.

Betrouwbaarheid, bescherming en beschikbaarheid van informatievoorziening

In geval van een calamiteit bestaat de kans dat er niet voldoende betrouwbaar drinkwater geleverd kan worden.

De afhankelijkheid van ICT-systemen neemt steeds verder toe, maar ook de kans op cyberaanvallen. Omdat Brabant Water een aanbieder is binnen een vitale sector zal de Europese richtlijn voor netwerk- en informatiebeveiliging, die in 2018 geborgd wordt in de nationale cyberwetgeving, gaan gelden voor Brabant Water. Brabant Water heeft dan de zorgplicht om informatiebeveiliging binnen de drinkwaterlevering te borgen.

Maatregelen: Brabant Water NV heeft een Calamiteitenplan en een calamiteitenorganisatie die ervoor zorgen dat de drinkwatervoorziening in zo’n situatie zo snel mogelijk weer hersteld wordt. Regelmatig worden oefeningen gehouden, ook met gemeenten en veiligheidsregio`s, om procedures en protocollen in de praktijk te testen.

Het Beveiligingsplan richt zich op het voorkómen, opsporen en tegenhouden van moedwillig handelen dat gericht is tegen onze infrastructuur en tegen onze informatiesystemen. Juiste houding en gedrag van medewerkers is een cruciaal aspect bij een goede beveiliging. Het afgelopen jaar is veel aandacht geschonken aan oefeningen en cursussen voor medewerkers om het bewustzijn en het kennisniveau te verhogen. Het Bedrijfscontinuïteitsplan geeft aan welke maatregelen we getroffen hebben om in geval van een incident de meest kritische processen in stand te houden, dan wel zo spoedig mogelijk te herstellen.

Operationele risico`s Betrouwbaarheid van onze waterleidingen De gemiddelde ouderdom van onze leidingen neemt langzaam toe en daarmee ook de storingsgevoeligheid.

Maatregelen: Door assetmanagement willen wij de goede prestaties op het gebied van de continuïteit van de levering ten minste handhaven en liefst nog verbeteren tegen gelijkblijvende of lagere kosten.

Aan de hand van risico gestuurd assetmanagement zijn de uitgangspunten vastgelegd om te komen tot een intensivering van het vervangingsprogramma voor distributieleidingen. Daarmee zijn integrale afwegingen te maken om allereerst díe leidingen te vernieuwen, waarmee doelmatig de meeste risico`s met betrekking tot leveringscontinuïteit en externe effecten worden gereduceerd. Het vervangingsprogramma (dat tientallen jaren gaat lopen) is nu twee jaar in uitvoering.

Verder hebben wij de leidingen geïnventariseerd die mogelijk grote externe effecten hebben op infrastructuren van derden. Op basis hiervan vindt overleg plaats met de eigenaren van deze infrastructuur om gezamenlijk de risico`s te verminderen. In 2017 zijn diverse projecten in dit kader uitgevoerd.

Uit het inspectieprogramma voor de afsluiters in het leidingnet is gebleken dat de betrouwbaarheid van deze afsluiters op een hoog niveau ligt.

Maatregelen: Om de beschikbaarheid van de systemen te kunnen borgen is een groot aantal technische maatregelen getroffen en is er een responsprocedure bij incidenten. Brabant Water voert een actief beleid om de beveiliging technisch up to date te houden. Om na te gaan of onze technische maatregelen voldoende zijn, laten we regelmatig beveiligingstesten uitvoeren.

Daarnaast wordt er permanent aandacht gegeven aan het bewustzijn van medewerkers, over de gevaren van het internet en het beschermen van persoonsgegevens.

Op basis van een uitgevoerde risico-inventarisatie worden maatregelen geprioriteerd en genomen.

Besluiten worden verankerd in beleid en procedures.

Voor de komende wetgeving werkt Brabant Water samen met andere drinkwaterbedrijven aan een rapportagevorm om aan de zorgplicht te kunnen voldoen.

Financiële risico`s Brabant Water NV heeft een zodanig weerstandsvermogen opgebouwd, dat we in staat zijn om belangrijke financiële tegenvallers op te vangen zonder grote effecten op de continuïteit van de drinkwatervoorziening of de tarifering. Voorbeelden van tegenvallers zijn de gevolgen van slechte klimatologische omstandigheden, een stijging van het aantal klanten dat overgaat op een eigen bron, stijgende energieprijzen of het niet langer kunnen beschikken over van één of meerdere productielocaties. De kans dat al deze omstandigheden zich tegelijkertijd voordoen, is klein.

Maatregelen: Wanneer één van de genoemde voorbeelden zich zou voordoen, is het effect op het weerstandsvermogen overzienbaar. De intensivering van het programma voor vervanging van de meest risicovolle leidingen vergt extra investeringen (circa 30 miljoen euro per jaar), die financierbaar zijn. Om de beschikbaarheid van externe financiering te borgen is een arrangement bij de Europese Investeringsbank afgesloten waarbij Brabant Water onder gunstige condities tot een bedrag van 150 miljoen euro kan lenen.

Op het gebied van treasury geldt dat Brabant Water NV spelregels daaromtrent heeft vastgelegd in een Financieel Statuut. Hierin zijn procedures en gedragslijnen opgenomen ten behoeve van de financiële

Brabant Water – Jaarverslag 2017

20

Risicomanagement

instrumenten. Het grootste risico dat Brabant Water NV momenteel loopt, is een debiteurenrisico en een renterisico op haar uitstaande deposito’s. Het renterisico op uitstaande schulden is gelet op het huidige volume zeer beperkt.

Maatregelen: Om het debiteurenrisico te beperken, is bepaald dat Brabant Water NV alleen mag beleggen in obligaties van banken en overheden met een Standard & Poors rating van ten minste AA-. Om het renterisico te beperken, wordt momenteel een looptijdmaatstaf van de portefeuille nagestreefd van vijf jaar.

In het kader van de overname van de NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij (NV TWM) heeft de door de Rechtbank ingestelde Commissie van Deskundigen een conceptadvies opgesteld inzake de hoogte van de nog te betalen schadeloosstelling aan de NV TWM. Het conceptadvies is financieel verwerkt. Gelet op het conceptkarakter van het advies en de voor partijen nog openstaande bezwaar- en beroepsmogelijkheden bestaat er nog geen zekerheid over de definitieve omvang van de te betalen overnamesom.

Maatregelen: Handhaven van het beleid om een solide niveau van het weerstandsvermogen te borgen.

Risico’s omtrent de exploitatiekosten en de investeringskosten moeten beheerst worden.

Maatregelen: we werken met een vastgestelde budgeten beleidscyclus en een intern controleplan. Ieder kwartaal is er rapportage over de realisatie van de financiële cijfers. De afgelopen jaren zijn geen grote afwijkingen geconstateerd tussen begroting en realisatie.

De in het kader van het interne controleplan door de lijnafdelingen uitgevoerde controles zorgen voor een verdere borging van de kwaliteit van ons financiële proces.

Compliance risico`s Voor een drinkwaterbedrijf is de naleving van de Drinkwaterwet met bijbehorende regelingen van essentieel belang.

Maatregelen: De wettelijke verplichtingen zijn geïnventariseerd. De interne procedures, die het gehele proces van bron (waterwinning) tot kraan (aflevering) volgen, zijn opnieuw beschreven op basis van de risicobenadering. Uit toetsingen en controles van ILT is gebleken dat Brabant Water NV voldoet en wil blijven voldoen aan de vereiste criteria en de wettelijke regels en daarvoor passende maatregelen heeft getroffen. Op basis hiervan was ILT bereid met Brabant Water een convenant te sluiten over de wijze waarop ILT haar toezichthoudende taak voortaan uitoefent. Op 29 juni 2016 is genoemd convenant ondertekend.

Ook ten aanzien van andere wettelijke regels wil Brabant Water NV compliant zijn.

Maatregelen: Rondom een aantal belangrijke juridische thema`s zijn expertgroepen ingesteld die actuele ontwikkelingen volgen en advies uitbrengen aan de verantwoordelijken. Voor de komende periode worden met name de verplichtingen die voortvloeien uit de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de gevolgen van de nieuwe Omgevingswet in beeld gebracht en maatregelen getroffen om aan de nieuwe eisen te voldoen.

Naast de naleving van wet- en regelgeving dienen we ook rekening te houden met maatschappelijk geaccepteerde normen en waarden.

Maatregelen: De Brabant Water Gedragscode en de interne bedrijfsregelingen geven aan wat wij verstaan onder gewenst en integer gedrag. In werkoverleggen en anderszins wordt aandacht besteed aan het integriteitsbewustzijn van alle medewerkers. Voor medewerkers is er een aantal meldpunten waar zij met eventuele klachten terecht kunnen.

Met inachtneming van het gegeven dat een intern risicobeheersingsraamwerk nooit absolute zekerheid kan geven op het voorkómen van risico`s, verklaart het Bestuur dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen toereikend inzicht geven dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat en dat de risicobeheersings- en controlesystemen in het verslagjaar naar behoren hebben gewerkt.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

21

Financiën Financieel beleid Het verslagjaar 2017 wordt afgesloten met een positief resultaat van 31,2 miljoen euro. dat conform het door de aandeelhouders vastgestelde financieel beleid wordt toegevoegd aan de Algemene Reserve.

Hoofdelementen van dit financieel beleid zijn het handhaven van een toereikend weerstandsvermogen in combinatie met een restrictief tarievenbeleid. Dit toereikend weerstandsvermogen stelt ons in staat de in de komende jaren toenemende investeringen financierbaar te houden alsmede de gevolgen van de overname van de NV Tilburgsche WaterleidingMaatschappij (TWM) te verwerken.

In het verslagjaar is een additionele betaling van 27 miljoen euro aan de NV TWM gedaan inzake de overname van de activa van de NV TWM. Deze aanvullende betaling is gebaseerd op voorlopige berekeningen van de door de Rechtbank ingestelde Commissie van Deskundigen. Hierbij is de Commissie uitgegaan van de zogenaamde reproductiewaarde. Op basis van de berekening van de Commissie hebben we onze in 2014 gemaakte inschatting van de overnameprijs bijgesteld. Tevens hebben we besloten om de goodwill alsnog te activeren. Op die manier spreiden we het effect van de overname over de tijd en kunnen de gevolgen beter worden geabsorbeerd. Benadrukt wordt dat er nog steeds onzekerheid bestaat omtrent de uiteindelijke verkrijgingsprijs. Verwacht wordt dat de Rechtbank nog in 2018 tot een uitspraak komt.

Onder het eerder vermelde restrictieve tarievenbeleid verstaan we een tariefontwikkeling die zo mogelijk stabiel is in de komende jaren, maar die in elk geval gemaximeerd is op de geldende inflatiecijfers. Dit beleid is gunstig voor onze huidige klanten, want bij effectuering hiervan is in reële zin sprake van een dalende of in het uiterste geval gelijkblijvende drinkwaternota.

Over 2017 waren de tarieven voor onze huishoudelijke klanten gelijk aan die van 2016. De inflatie over 2017 bedroeg 1,3%. In reële termen betekende dit voor onze klanten dus een dalende waterrekening. In 2018 zijn de tarieven verlaagd.

Resultaat 2017 ten opzichte van 2016 Het resultaat over 2017 lag 3,1 miljoen euro onder het resultaat van 2016. Het bedrijfsresultaat steeg daarentegen wel, namelijk met 3,9 miljoen euro, als gevolg van een stijging van de bedrijfsopbrengsten met

4,6 miljoen euro in combinatie met een stijging van de bedrijfslasten van 0,7 miljoen euro.

De stijging van de drinkwateropbrengsten bedroeg 3,0 miljoen euro. Deze stijging is enerzijds veroorzaakt door een stijging van de afzet van 2,5%. Deze is in belangrijke mate veroorzaakt door een zeer warme zomer.

Anderzijds zorgt de aansluiting van onze klantenadministratie met de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) er voor dat er meer vastrecht bij de klant in rekening is gebracht. Dat zorgt voor een aanvullende omzet van ruim 0,8 miljoen. Het resterende deel van de omzetstijging vloeit voort uit een autonome groei van het aantal aansluitingen.

De omzet van de ‘en gros’-levering is nagenoeg gelijk gebleven.

De omzet uit ander water dan drinkwater is ten opzichte van 2016 met 10% gestegen. Deze wordt veroorzaakt door een verrekening van een minimum afnameverplichting uit 2016, die pas in 2017 in rekening is gebracht.

De omzet van de dochters (KWO-activiteiten, technische ondersteuning en exploitatie van installaties) is ten opzichte van 2016 gestabiliseerd.

De geactiveerde productie steeg met 0,6 miljoen euro ten opzichte van 2016. De overige opbrengsten waren circa 0,9 miljoen euro hoger dan in 2016. Deze opbrengsten hebben betrekking op de levering van producten en diensten die aan de waterlevering zijn gerelateerd, zoals administratieve dienstverlening aan derden (‘meeliften’).

Binnen de bedrijfslasten bleef het totaal aan salarissen en sociale lasten nagenoeg stabiel, mede vanwege het uitblijven van een nieuwe cao.

De kosten van grond- en hulpstoffen waren lager (0,3 miljoen euro) dan in 2016. De kosten van uitbesteed werk daalden met 1,1 miljoen, voornamelijk als gevolg van een daling van de dotaties aan voorzieningen en een daling van het aantal inleenkrachten, terwijl de overige bedrijfskosten met 0,7 miljoen euro zijn gedaald. Deze daling is voornamelijk het gevolg van een verdere digitalisering en een betere periode-allocatie.

De kapitaallasten (afschrijvingen, overige waardemutaties en financieringslasten) laten ten opzichte van 2016 een stijging zien van 9,4 miljoen euro. De afschrijvingen stegen met een bedrag van 2,2 miljoen euro. Deze stijging is voornamelijk veroorzaakt door extra afschrijving van de aangepaste goodwill inzake de

Brabant Water – Jaarverslag 2017

22

Financiën

overname van de activa van de NV TWM. Deze extra afschrijving bedroeg 1,9 miljoen.

Het saldo van financiële baten en lasten – waaronder ook opgenomen het relatieve aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen – is gedaald met 7,2 miljoen euro en is per saldo negatief. De daling is het gevolg van enerzijds een daling van de renteopbrengsten als gevolg van de steeds verder dalende spaarrente en anderzijds van de extra rentekosten over de hogere overnamesom inzake de overname van de activa van de NV TWM.

Voorzieningen In 2017 is het totale voorzieningenniveau per saldo gestegen met 9,5 miljoen euro. Deze stijging is enerzijds het gevolg van de reguliere dotatie die nodig is om met name de Voorziening amovering transport- en distributieleidingen op het gewenste niveau te brengen.

Anderzijds is de dotatie aan deze voorziening hoger dan in 2016 als gevolg van een verhoging van de in de modellen opgenomen gemiddelde uitnameprijs en een aanpassing in het tempo van verwijderen van ACleidingen.

Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve wordt gehandhaafd op een niveau van 25 miljoen euro. Hiermee wordt in de solvabiliteitsbeoordeling rekening gehouden met een eventueel hogere overnameprijs voor de NV TWM dan door Brabant Water NV berekend is. Aangezien de rechterlijke uitspraak inzake de overnamesom bindend zal zijn – en de NV TWM in haar berekeningen tot aanzienlijke hogere uitkomsten komt – is er nog steeds risico dat de overnamesom significant boven het bedrag ligt zoals dat door Brabant Water NV is berekend.

Tarieven In 2017 zijn de tarieven voor een m3 water en het vastrecht ongewijzigd gebleven ten opzichte van 2016.

Treasury Brabant Water NV heeft in 2017 een positieve kasstroom gerealiseerd. Dit wordt met name veroorzaakt door het aantrekken van twee leningen en de aflossing van een aantal obligaties. De daaruit ontvangen middelen zijn met name ingezet ter financiering van de investeringsuitgaven en een verlaging van de debetstand op enkele bankrekeningen.

De gelden die niet direct noodzakelijk zijn voor hetzij operationele activiteiten hetzij voor het financieren van investeringen worden belegd conform de richtlijnen vastgelegd in het Financieel Statuut van Brabant Water NV. Dit statuut voorziet in een zeer risicomijdend beleggingsbeleid waarbij aangesloten is bij bepalingen uit

de Wet financiering decentrale overheden en staat het aangaan van open posities middels derivaten niet toe.

Overigens waren er ultimo 2017 ook geen andere derivatencontracten aanwezig binnen Brabant Water NV. In verband met de stijgende investeringen en de dalende tarieven zijn de overtollige liquide middelen aangehouden op spaarrekeningen teneinde zo flexibel mogelijk te zijn.

Toegestane vermogenskosten (WACC) en solvabiliteit Met de invoering van de Drinkwaterwet zijn met ingang van 2012 wettelijke eisen gesteld aan de toegestane hoogte van de vermogenskosten die betrekking hebben op drinkwateractiviteiten. Vermogenskosten zijn gedefinieerd als de kosten van eigen en vreemd vermogen. De kosten van vreemd vermogen zijn de rentelasten over de afgesloten leningenportefeuille; de kosten van eigen vermogen zijn gelijk aan het gerealiseerde resultaat.

Voor de jaren 2016 en 2017 zijn de vermogenskosten (WACC) gemaximeerd op 4,2% van het balanstotaal verminderd met de liquide middelen. Jaarlijks vindt aan de hand van de jaarrekening en na correctie voor nietdrinkwateractiviteiten door de Minister van I&M toetsing plaats of aan deze wettelijke eis is voldaan. Aan de hand van de voorliggende jaarrekening kan – na eliminatie van de niet-drinkwateractiviteiten – een WACC berekend worden van ongeveer 3,8%. Brabant Water NV blijft daarmee binnen de voor 2017 wettelijk toegestane WACC. In de Drinkwaterwet is tevens vastgelegd dat de toegestane solvabiliteit een maximum kent van 70%.

Hiervan kan (tijdelijk) afgeweken worden als een individueel bedrijf toekomstige verplichtingen kent waardoor een hoger maximum gerechtvaardigd is. Op grond van de enkelvoudige balans (de Drinkwaterwet reguleert namelijk uitsluitend drinkwateractiviteiten) en rekening houdend met een correctie voor de bestemmingsreserve kan de solvabiliteit per einde boekjaar berekend worden op 56,8%, dus ruim binnen het toegestane maximum.

In de Drinkwaterwet wordt de maximumsolvabiliteit gereguleerd. Financieel beleidsmatig minstens zo relevant is de vraag naar de te hanteren minimumsolvabiliteit. In 2013 is door de Algemene Vergadering vastgelegd dat de solvabiliteit minimaal 45% dient te bedragen.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

23

Financiën

Vennootschapsbelasting Vanaf 1 januari 2016 is Brabant Water NV vennootschapsbelastingplichtig. Voor de wettelijke drinkwatertaken geldt een vrijstelling van vennootschapsbelasting op grond van artikel 8f lid 1 sub b Wet Vpb 1969. Dit betreft het merendeel van de activiteiten van Brabant Water NV. Activiteiten waar wel vennootschapsbelasting over betaald moet worden zijn onder andere de dienstverlening aan derden (beheer terreinleidingen van bijvoorbeeld recreatieparken), verhuur van (voormalige) dienstwoningen, verpachting van grond en de verkoop van reststoffen. Met de Belastingdienst wordt overleg gevoerd over de toepassing van een tweetal vrijstellingen. Gelet op het verloop van de discussie is voor 2017 geen additionele belastingplicht voor Brabant Water opgenomen.

De te betalen belastingen zijn in het verslagjaar gedaald met 0,2 miljoen euro. Het gemiddelde te betalen Vpbtarief over 2017 bedroeg 24,7%.

Investeringen In 2017 kwam voor een bedrag van 78 miljoen euro aan investeringswerken gereed en vond activering van deze werken plaats. De daadwerkelijke investeringsuitgaven over 2017 bedroegen 74 miljoen euro. Het verschil tussen de daadwerkelijke uitgaven en de waarde van de gereedgekomen investeringen wordt veroorzaakt door het verloop van de post ‘Werken in uitvoering’.

De in financiële omvang belangrijkste investeringswerken in 2017 betroffen in de distributiesfeer de aanleg en vervanging van hoofd- en aansluitleidingen. In 2017 werd hiertoe een bedrag van 54 miljoen euro geïnvesteerd. In de productiesfeer werden substantiële investeringen gedaan in bouw en renovatie van een aantal productielocaties, alsmede in de realisatie van de laatste centrale onthardingsinstallatie.

Vooruitblik op 2018 In 2018 is sprake van een daling van het variabele tarief voor huishoudelijk verbruik (met bijna 7%), terwijl het vastrecht stabiel blijft. Voor zakelijke klanten met een capaciteitsaansluiting dalen de tarieven iets meer. Met deze tariefwijziging zijn onze tarieven meer in lijn met onze kostenstructuur. De opbrengsten zullen in 2018 als gevolg van de tariefontwikkeling dalen, terwijl operationele kosten (mede als gevolg van een toename van het aantal inleenkrachten) zullen stijgen ten opzichte van 2017. De rentelasten zullen als gevolg van het wegvallen van de incidentele rentekosten samenhangende met de overname van de NV TWM daarentegen sterk dalen. Als gevolg van bovenstaande ontwikkelingen wordt per saldo een (bescheiden) daling van het resultaat verwacht. De toename van het aantal inleenkrachten is voor een groot deel tijdelijk, vanwege tijdelijke insourcing van call-center werkzaamheden.

Ten aanzien van het personeelsbestand wordt voor 2018 verwacht dat de bezetting min of meer gelijk is aan die van 2017.

Ook in 2018 zullen de investeringen verder stijgen. Het gros van de investeringen betreft wederom investeringen in vervanging en uitbreiding van ons leidingnet.

Onze inzet op MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zit in het



Bijna twaalfduizend ton reststof die vrijkomt in ons

Brabant Water-DNA. We zijn bevlogen in ons werk en

productieproces (zoals ijzer- en kalkhoudend slib,

hebben daarbij oog voor mens en milieu. We hanteren

kalkpellets, kalkkorrels en gebruikt filterzand) wordt

een duurzame bedrijfsvoering en voegen bij het

hergebruikt. Dit komt overeen met nagenoeg 100%

uitvoeren van onze kerntaak waar mogelijk waarde toe

hergebruik.

voor onze omgeving.

Zo werken we bijvoorbeeld aan het veiligstellen van onze bronnen voor de huidige én toekomstige generaties, betrekken we onze klant actief bij het verbeteren van onze dienstverlening, houden we de kosten voor het drinkwater zo laag mogelijk en zijn we een betrokken werkgever en erkend leer-werkbedrijf. Ons MVO-beleid heeft zich het afgelopen jaar vooral gericht op: 

Klimaatneutraal ondernemen;



Zero waste realiseren;



De biodiversiteit in onze natuurgebieden



Deelname aan de Greendeal Infranatuur



In 2017 bezochten 40.000 mensen lesjedorst.nl (onze educatieve website).



Onze inspanningen op het gebied van kennisdeling in het buitenland zijn medio 2017 ondergebracht bij het samenwerkingsverband Vitens Evides International (VEI). Via deze organisatie zijn ca. 25 van onze medewerkers ingezet bij projecten in zes landen.

bevorderen; 

Meer jongeren betrekken bij (het belang van) kraanwater;



Onze kennis delen in binnen- en buitenland.

Op deze onderdelen hebben we het volgende bereikt:  Verdere reductie van energiegebruik met 0,5%. Ten opzichte van 1990 betekent dit inmidels een reductie van 12,5%. 

De realisatie van zonnepanelen op zes productielocaties, waardoor we nu 1,5% van onze stroom zelf opwekken.

We vinden het belangrijk om transparant te zijn over onze inzet op het gebied van maatschappelijke betrokkenheid. Daarom leggen we daarover uitgebreid verantwoording af in ons MVO-verslag 2017, dat naast dit jaarverslag is opgemaakt. In het MVO-verslag laten we zien dat we als semipublieke onderneming ook activiteiten uitvoeren die we niet wettelijk verplicht zijn, maar waarvoor we wel nadrukkelijk kiezen, omdat onze unieke kennis ons in staat stelt om met relatief weinig extra middelen echt maatschappelijk van toegevoegde waarde te zijn.

Jaarrekening 2017 Geconsolideerde jaarrekening

26

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening

Geconsolideerde Balans per 31 december na resultaatbestemming (Bedragen x 1.000 euro) 2017

2016

Activa A I II III

Vaste Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

33.982 870.148 85.953

17.489 832.583 77.438 990.083

B I II III

Vlottende Activa Voorraden Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

Totaal activa

195 31.302 26.253

927.510 149 30.533 19.324

57.750

50.006

1.047.833

977.516

27

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening

Geconsolideerde Balans per 31 december na resultaatbestemming (Bedragen x 1.000 euro) 2017

2016

Passiva C I II III IV

Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Wettelijke reserve Overige reserves Bestemmingsreserve

278 5.988 577.841 25.000

278 5.988 546.674 25.000 609.107

577.940

D

Vreemd Vermogen

I

Voorzieningen

145.834

136.300

II

Langlopende schulden

226.918

195.750

III a b c

Kortlopende schulden en overlopende passiva Kredietinstellingen Leveranciers Overige schulden

Totaal passiva

6.360 16.705 42.909

15.726 13.593 38.207 65.974 438.726

67.526 399.576

1.047.833

977.516

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening

Witte pagina

28

29

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening

Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening (Bedragen x 1.000 euro)

E I II III F I II III IV V VI

Netto omzet Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Kosten van grond- en hulpstoffen Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten Lonen en salarissen Sociale lasten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige waardeveranderingen van immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat

G

H

Financiële baten en lasten Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van obligaties Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belasting en resultaat deelnemingen Belasting uit gewone bedrijfsuitoefening Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen

Resultaat

2017

2016

181.699 13.125 13.748 208.572

178.626 12.526 12.829 203.981

14.206

13.879

53.882

54.987

42.774 10.818

43.090 10.449

33.217

31.046

−

−

16.566

17.276 171.463

170.727

37.109

33.254

1.389

1.810

860

842

-7.896

-991

31.462

34.915

-391

-630

96

23

31.167

34.308

30

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening

Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2017 (Bedragen x 1.000 euro)

Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Dotaties/vrijval voorzieningen Amortisatie agio

2017

2016

37.109

33.254

33.574 17.330 657

31.365 18.079 643 51.561

Mutaties in werkkapitaal: Handelsvorderingen Onttrekkingen aan voorzieningen Onderhanden werk / Voorraden Handelscrediteuren Overige schulden en vorderingen Ontvangen interest Betaalde interest

-1.809 -7.796 -46 3.111 5.707 2.246 -8.200

Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in vaste activa Desinvesteringen in vaste activa Opbrengsten verkoop activa Ontvangen investeringsbijdragen Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-111.094 7.957 358 12.836

Aflossing langlopende schulden Ontvangsten langlopende leningen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-1.640 27.000

616 -9.597 2 -420 -11.550 2.649 -1.057 -6.787

-19.357

81.883

63.984 -81.093 3.326 318 11.167

-89.943

Netto kasstroom boekjaar Geldmiddelen 31 december 2017 Geldmiddelen 1 januari 2017 Mutatie in geldmiddelen

50.087

-66.282 -3.335 −

25.360

-3.335

17.300

-5.633

22.869 5.569

5.569 11.202 17.300

-5.633

Dit overzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen zijn samengesteld uit de posten spaarrekeningen en banken rekening-courant (zoals opgenomen onder de liquide middelen) minus de post handelsbanken (zoals opgenomen in de post kredietinstellingen). De positieve kasstroom heeft enerzijds geleid tot een groei van de liquide middelen en anderzijds tot een afname van de debetstand bij de handelsbanken. Een betere allocatie van de geldstromen heeft in de vergelijkende cijfers geleid tot enkele verschuivingen. De belangrijkste daarvan zijn de amortisatie van agio die van de kasstroom uit financieringsactiviteiten is verplaatst naar de aanpassingen (omdat de amortisatie geen kasstroom betreft) en de uitzetting van middelen in effecten (en vrijval hiervan) die verplaatst is van financieringsactiviteiten naar investeringsactiviteiten.

Overzicht totaalresultaat 2017 2017

2016

Geconsolideerd nettoresultaat na belastingen

31.167

34.308

Totaalresultaat van de rechtspersoon

31.167

34.308

31

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (Bedragen x 1.000 euro)

Algemeen Activiteiten De activiteiten van Brabant Water NV, statutair gevestigd te ’s-Hertogenbosch (KvK 16005077), en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit: het leveren van drinkwater en industriewater, advisering op het gebied van legionellapreventie en het bouwen en onderhouden van KWO-installaties.

Groepsverhoudingen Brabant Water NV staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Een overzicht van de gegevens vereist op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW is onderstaand opgenomen: Naam Geconsolideerde maatschappijen 1. HydroCare BV 2. HydroScope BV 3. HydroBusiness BV 4. Hydreco BV 5. Hydreco GeoMEC BV 6. Geothermie Brabant BV 7. Geothermie Tilburg Noord BV 8. Haagse Aardwarmte Leyweg

Statutaire zetel

Aandelen in het geplaatste kapitaal

Breda Breda Breda Breda Breda Breda Breda Hoevelaken

100% 100% deelneming van 1 100% deelneming van 1 100% deelneming van 1 100% deelneming van 4 50% deelneming van 5 50% deelneming van 5 25% deelneming van 5

De belangrijkste transacties door Brabant Water NV met haar verbonden partijen bestaan uit het leveren van industriewater, de verhuur van kantoorruimte en het verstrekken van financiering. De totale omvang van deze transacties bedroeg in 2017 circa 3 miljoen euro.

Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Brabant Water NV zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen, waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van Brabant Water NV. De financiële gegevens van Brabant Water NV zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van art.2: 402 BW, is volstaan met een verkorte Winst-en Verliesrekening in de enkelvoudige jaarrekening. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties.

Algemene grondslagen voor opstelling van de geconsolideerde jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten, tenzij anders bepaald.

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Stelsel- en schattingswijziging in verband met goodwill TWM In 2007 heeft Brabant Water de activiteiten en de daarbij behorende activa van de NV TWM overgenomen. Op dat moment was de overnameprijs onbekend. Deze wordt middels een gerechtelijke procedure vastgesteld. De Commissie van Deskundigen, die door de Rechtbank terzake is benoemd, heeft ultimo 2017 in een eerste concept-rapport haar oordeel over de te betalen overnamesom kenbaar gemaakt aan partijen. Het door de Commissie genoemde bedrag is aanmerkelijk

32

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

hoger dan de door Brabant Water berekende overnamesom die in de jaarrekening van 2014 is verwerkt. In 2014 werd gerekend met een uiteindelijke overnamesom van 52 miljoen euro. Deze overnamesom leidde in 2014 tot een bedrag aan goodwill van ruim 22 miljoen euro, die rechtstreeks ten laste van het vermogen is gebracht.

Gelet op het feit dat de Commissie van oordeel is dat een hogere overnamesom zal moeten worden betaald voor de NV TWM is besloten in de Jaarrekening 2017 uit te gaan van het door de Commissie in het ontwerp-rapport bepaalde bedrag. Zowel het definitieve rapport als het uiteindelijke oordeel van de rechter kan hier significant van afwijken.

Zoals gezegd is in 2014 ervoor gekozen de te betalen goodwill rechtstreeks ten laste te brengen van het eigen vermogen.

Vanwege het feit dat de te betalen goodwill naar verwachting bijna twee keer zo hoog zal worden als eerder is ingeschat en daarmee hoger zal zijn dan de waarde van de overgenomen activa is het ons inziens voor een goed inzicht in het vermogen beter om de goodwill alsnog te activeren. Reden hiervoor is dat met het bekend worden van de volle omvang van de goodwill Brabant Water eerst nu de volledige consequenties van de overname kan overzien.

Bij de verwerking is ervoor gekozen de goodwill af te schrijven in een periode van 20 jaar, waarbij activering plaatsvindt vanaf 2014, (het jaar waarin voor het eerst de goodwill in de jaarrekening is verwerkt), terwijl de afschrijvingsperiode haar aanvang vindt op het moment van overname (1-6-2007). De goodwill wordt derhalve de facto afgeschreven in de periode vanaf 1-1-2014 tot 1-6-2027.

In onderstaande tabellen zijn de effecten op zowel de balans als het resultaat opgenomen.

Stand 2016 volgens methode Jaarrekening 2017

Stand 2016 volgens methode Jaarrekening 2016

278 5.988 546.674 25.000 577.940

278 5.988 529.185 25.000 560.451

Goodwill Informatiesystemen Immateriële vaste activa

19.168 8 19.176

− 8 8

Effect activeren goodwill op eigen vermogen (stelselwijziging) Activeren goodwill in 2014 Afschrijving goodwill over periode 2014 - 2015 Toename Eigen Vermogen per ultimo 2016

22.526 -3.358

Effect activeren goodwill op resultaat 2016 (stelselwijzging) Jaarlijkse afschrijving op basis van "oude" goodwill Afname Resultaat 2016

-1.679

Gestort en opgevraagd kapitaal Wettelijke reserve Overige reserves Bestemmingsreserve Eigen vermogen

19.168

-1.679

Totaaleffect op Eigen Vermogen 2016 Effect op resultaat 2017 van verhoging goodwill (schattingswijziging) Jaarlijkse extra afschrijving Rentekosten over extra goodwill Totaal effect op het Resultaat 2017

17.489 -1.930 -6.869 -8.799

33

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Andere schattingswijziging De Voorziening amovering transport- en distributieleidingen wordt bepaald op basis van het aantal kilometers uit te nemen leidingen, het tempo waarin de uitname plaatsvindt, de gemiddelde uitnameprijs en de hoogte van inflatie en rente. Het te verwachten uitnametempo van met name AC-leidingen is voor de komende jaren neerwaarts bijgesteld. Op basis van de verwachting dat in de komende jaren een betere verwerkingstechniek voor AC beschikbaar zal komen zullen we, meer dan nu het geval is, bij vervanging AC-leidingen tijdelijk laten liggen. Zodra die betere verwerkingstechniek er is zullen deze buiten gebruik gestelde leidingen alsnog worden verwijderd. De impact op de hoogte van de voorziening is vooralsnog beperkt. Een laatste schattingswijziging in deze voorziening betreft de uitnameprijs van niet-AC-leidingen. Jaarlijks wordt de werkelijke uitnameprijs vergeleken met de geschatte prijs. Ook de hoogte van de gehanteerde disconteringsvoet wordt vergeleken met de werkelijke rente. Indien de werkelijke prijs meer dan 10% afwijkt van de gehanteerde aanname dan wel de rente meer dan 0,5%-punt afwijkt, worden de aangenomen waardes aangepast. Gebleken is dat de werkelijke uitnameprijs meer dan 10% hoger was dan de aanname. Reden om deze parameter aan te passen. Deze wijziging heeft een stijging van de dotatie tot gevolg van bijna € 0,7 miljoen. Ten aanzien van de disconteringsvoet geldt dat deze ongewijzigd is gebleven.

De effecten van de schattingswijzigingen zijn onderstaand weergegeven: Effect aanpassen tempo vervangen AC-leidingen Dotatie bij oude vervangingstempo Dotatie bij nieuwe vervangingstempo Effect tempowijziging

10.337 10.469

Effect aanpassen kilometerprijs niet-AC-leidingen Dotatie bij oude prijs Dotatie bij nieuwe prijs Effect aanpassen vervangingstermijn AC

10.469 11.152

Totaal effect op het resultaat

-132

-683

-815

Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten (zoals vorderingen en schulden) als financiële derivaten verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht indien die afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de “Toelichting niet uit de balans blijkende verplichtingen”. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost.

In het treasurystatuut staan de kaders benoemd omtrent het beheersen van risico’s. In het vigerende statuut is het gebruik van renteafschermende instrumenten toegestaan ter beheersing van het renterisico op zekere kasstromen. Er mag geen gebruik worden gemaakt van financiële instrumenten waarbij een open positie wordt aangegaan. Met andere woorden: de eventuele verliezen moeten altijd gelimiteerd zijn. Er zijn door Brabant Water NV momenteel geen derivaten afgesloten.

34

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het bedrag van de kosten verminderd met de cumulatieve afschrijving en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een vast percentage van de bestede kosten, zoals nader in de toelichting op de balans is gespecificeerd. De economische levensduur en de afschrijvingsmethode worden aan het einde van elk boekjaar opnieuw beoordeeld. De in het verslagjaar geactiveerde goodwill samenhangende met de overname van de NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij wordt afgeschreven in 20 jaar. Geactiveerde in eigen beheer gebouwde softwaresystemen worden afgeschreven in drie jaar. In het verslagjaar is overigens geen sprake van in eigen beheer gebouwde softwaresystemen.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven.

De materiële vaste activa waarvan de vennootschap en haar groepsmaatschappijen krachtens een financiële leaseovereenkomst het economisch eigendom hebben, worden geactiveerd. De uit de financiële leaseovereenkomst voortkomende verplichting wordt als schuld verantwoord.

Materiële vaste activa in aanbouw worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De vervaardigingsprijs bestaat uit materiaalkosten, directe arbeidskosten en een toerekenbaar deel van de indirecte productiekosten.

De kosten die samenhangen met verplichtingen inzake de ontmanteling en verwijdering van distributie- en transportleidingen en het herstel van de terreinen bij de productielocaties zijn opgenomen onder de post voorzieningen aan de passiefzijde van de balans. Kosten voor overig (periodiek) groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen.

De toegepaste afschrijvingstermijnen zijn:

Technische gebouwen Kantoorgebouwen Terreinvoorzieningen Leidingen en kabels op terreinen Machines en installaties KWO-installaties Industriewaterinstallaties Transport- en distributieleidingen niet AC Transport- en distributieleidingen AC Telecommunicatiekabels Watermeters Aansluitleidingen Inrichting, inventaris en computerapparatuur Transportmiddelen Terreinen en niet gebonden activa

45 jaar 40 jaar 15 jaar 60 jaar 3-30 jaar 20-30 jaar 3-30 jaar 90 jaar 60 jaar 33 jaar 15 jaar 33 jaar 3-5 jaar 4-6 jaar Op deze activa wordt niet afgeschreven

Brabant Water – Jaarverslag 2017

35

Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Financiële vaste activa

De niet geconsolideerde deelnemingen waarop invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden (bij gebrek aan voldoende gegevens om de nettovermogenswaarde te bepalen) gewaardeerd op basis van het zichtbaar eigen vermogen (vermogensmutatiemethode), doch niet lager dan nihil.

Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en (indien van toepassing) onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen.

Deelnemingen met een negatieve waarde volgens de vermogensmutatiemethode worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor de schulden van de desbetreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het resterende aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze deelnemingen. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke oninbaarheid. De onder de financiële vaste activa opgenomen obligaties (beursgenoteerd) behoren niet tot een handelsportefeuille en worden aangehouden tot het einde van de looptijd en worden gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs.

Effecten worden bij aankoop opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Er vindt geen afwaardering plaats naar lagere marktwaarde, tenzij er sprake is van een reële kans op onvolledige terugbetaling van de hoofdsom.

Voorraden

De voorraden betreft onderhanden werk waarbij de adviesdiensten reeds (gedeeltelijk) zijn uitgevoerd maar nog niet (volledig) zijn gefactureerd. Deze post is gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat het directe materiaalverbruik, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop.

Vorderingen en overlopende activa

De vorderingen en overlopende activa worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor mogelijke verliezen als gevolg van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

Liquide middelen

De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Voorzieningen

Voor de voorzieningen amovering transport- en distributieleidingen, amovering productielocaties, compensated absences, reorganisatie en diensttijdgratificaties geldt dat deze contant zijn gemaakt tegen een reële rente van 1,63%. Deze is gebaseerd op een gemiddelde lange rente van 3,63% en een gemiddelde verwachte inflatie van 2%. De rente is onderdeel van de dotatie aan de betreffende voorziening en niet afzonderlijk als rentelast verantwoord. 

Voorziening amovering transport- en distributieleidingen

Op grond van concessies heeft Brabant Water NV de plicht om de transport- en distributieleidingen te verwijderen op het moment dat deze niet meer operationeel zijn. In de situatie waar dit niet formeel geregeld is, bestaat er wel een feitelijke verwijderingsverplichting gelet op het aantoonbare beleid. De voorziening wordt opgebouwd gedurende de levensduur van de leidingen, op basis van schattingen van de in de toekomst te verwachten uitgaven. Voor een nadere uiteenzetting van de in de bepaling van de omvang van de voorziening betrokken parameters wordt verwezen naar de ’Toelichting op de geconsolideerde balans’.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

36

Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening



Voorziening amovering productielocaties

Alle productielocaties liggen op terreinen met een ecologische bestemming, waarop de verplichting rust om deze na gebruik weer in de oorspronkelijke staat terug te brengen. De voorziening wordt opgebouwd gedurende de levensduur van de productielocaties, op basis van schattingen van de in de toekomst te verwachten uitgaven. Voor een nadere uiteenzetting van de in de bepaling van de omvang van de voorziening betrokken parameters wordt verwezen naar de ‘Toelichting op de geconsolideerde balans’. 

Voorziening droogteschade grondwaterwinning

De voorziening droogteschade grondwaterwinning wordt opgenomen voor de geschatte kosten die naar verwachting voortvloeien uit de per balansdatum lopende verplichtingen uit hoofde van schades in relatie tot de agrarische sector en de natuur die hun oorsprong vinden in wateronttrekkingen in het verleden. Ten laste van de voorziening komen de kosten die voortvloeien uit het honoreren van claims. 

Voorziening diensttijdgratificaties

Voor de op balansdatum bestaande verplichtingen tot toekennen van diensttijdgratificaties is een voorziening gevormd ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag gebaseerd op de contante waarde en rekeninghoudend met de blijf- en sterftekans. 

Voorziening compensated absences

Voor de op balansdatum bestaande verplichtingen tot toekennen van arbeidstijdverkorting is een voorziening gevormd ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag. De verplichting wordt tegen contante waarde opgenomen, rekening houdend met de blijf- en sterftekans. 

Voorziening KWO-exploitatie

Deze voorziening is gevormd om de toekomstige exploitatieverliezen op een KWO-installatie van Hydreco in de regio Tilburg te dekken. 

Voorziening arbeidsongeschiktheid

Deze voorziening heeft betrekking op kosten uit hoofde van uitkeringen aan (oud)medewerkers die een uitkering ontvangen vanwege arbeidsongeschiktheid en die ten gevolge van het eigenrisicodragerschap voor rekening komen van Brabant Water NV. Pensioenverplichtingen

De groep Brabant Water NV heeft diverse pensioenregelingen. De Nederlandse regelingen worden gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerders, te weten ABP en Zwitserleven. De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winst- en verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op balansdatum bestaan. Deze additionele verplichtingen, waaronder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, leiden tot lasten van de groep en worden in de balans dan opgenomen in een voorziening.

Ultimo 2017 (en 2016) waren er voor de groep geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de betaling van de jaarlijks aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie.

Langlopende schulden, kortlopende schulden en overlopende passiva

Opgenomen leningen, schulden en overlopende passiva worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs.

De bijdragen die Brabant Water NV ontvangt voor de aanleg van vaste activa worden gepassiveerd onder de langlopende schulden. Deze bijdragen worden tijdsevenredig over de geschatte economische levensduur van deze activa ten gunste van de winst- en verliesrekening gebracht. De bijdragen worden in hetzelfde tempo afgeschreven als de afschrijvingstermijn van de bijbehorende activa.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

37

Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Netto omzet

Onder netto omzet wordt verstaan de opbrengst van de in het verslagjaar gerealiseerde afzet water en het vastrecht, onder aftrek van de over de omzet geheven belastingen. Er is sprake van een gespreide meteropname waardoor per balansdatum niet al het waterverbruik feitelijk is afgerekend. Op basis van de afzetgegevens van de pompstations en de ervaringscijfers ten aanzien van lekverliezen wordt de te factureren gerealiseerde afzet over het verslagjaar bepaald. Hierbij wordt voor het lek- en meetverlies een percentage van 2,6% gehanteerd, gebaseerd op het langjarige gemiddelde van het werkelijke lek- en meetverlies.

Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de diensten zijn verricht, gebaseerd op de tot balansdatum in het kader van de dienstverlening gemaakte kosten in verhouding tot de geschatte kosten van de totaal te verrichten dienstverlening. De kostprijs van deze diensten wordt aan dezelfde periode toegerekend. Bij de jaarafgrenzing worden facturen met een lagere waarde dan 5.000 euro niet aan een nadere beoordeling onderworpen.

Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf

De geactiveerde productie voor het eigen bedrijf betreft de toegerekende prestaties van personeel aan immateriële en materiële vaste activa die in eigen beheer vervaardigd zijn of werkzaamheden die ten laste van een voorziening worden gebracht. Opbrengsten voortvloeiend uit de geactiveerde productie worden verantwoord op het moment dat het materieel vast actief wordt vervaardigd of ten laste van een voorziening wordt gebracht en er derhalve kosten worden gemaakt. De geactiveerde kosten worden aan dezelfde periode toegerekend.

Overige bedrijfsopbrengsten

De overige bedrijfsopbrengsten omvatten de bedragen die aan derden in rekening zijn gebracht voor de levering van goederen of diensten. Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de prestaties zijn verricht. De kostprijs van deze prestaties wordt aan dezelfde periode toegerekend.

Bedrijfslasten

De bedrijfs- en overige lasten zijn bepaald op basis van historische kostprijs.

Afschrijvingen

De afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa bedragen een vast percentage van de historische kostprijs. Voor de gehanteerde afschrijvingstermijnen wordt verwezen naar de ‘Grondslagen voor de waardering van activa en passiva’.

Financiële baten en lasten

De financiële baten en lasten omvatten de rentebaten en –lasten, de kosten die samenhangen met het aantrekken van vreemd vermogen evenals de eventuele koersverschillen hierop en waardeveranderingen en uitkeringen van financiële vaste activa.

Aandeel in winst/verlies van ondernemingen waarin wordt deelgenomen

Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen.

Belastingen

De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening, en waarbij actieve belastinglatenties (indien van toepassing) slechts worden gewaardeerd voor zover de realisatie daarvan waarschijnlijk is. Voor Brabant Water NV geldt dat zij met ingang van 1 januari 2016 vennootschapsbelastingplichtig is. Alle activiteiten die verband houden met haar wettelijke taken zijn echter vrijgesteld van vennootschapsbelasting. Hieronder valt het merendeel van de door Brabant Water NV uitgevoerde taken.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

38

Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen onder aftrek van het debetsaldo binnen de gezamenlijke kredietfaciliteit van Brabant Water en haar dochters bij de Rabobank. Winstbelastingen, betaalde en ontvangen interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

De overige effecten worden voor zover dit betrekking heeft op aangekochte obligaties en meegekochte agio als een uitzetting effecten (uitgave uit financieringsactiviteiten) aangemerkt. De ontvangen aflossing van verstrekte leningen (dit betreft de posten ’Overige vorderingen’ en de ‘Door hypotheek gedekte leningen’ van de financiële vaste activa) wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als ontvangsten uit verstrekte leningen in het kader van financieringsactiviteiten aangemerkt. Voor het gedeelte dat betrekking heeft op nieuwe verstrekte leningen wordt dit als verstrekte financiering (uitgave uit financieringsactiviteiten) aangemerkt. De uitgave ‘Financiering verbonden partijen’ uit de financieringsactiviteiten betreft stortingen aan deelnemingen.

Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.

39

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december (Bedragen x 1.000 euro)

Activa A

Vaste Activa

A-I Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben betrekking op de grotere in eigen beheer gebouwde softwaresystemen en op de goodwill samenhangende met de overname van de NV TWM. In 2017 is besloten om deze goodwill alsnog te activeren. Voor een uitgebreide toelichting verwijzen we naar de algemene toelichting.

De samenstelling en het verloop van deze post is als volgt: 2017 Softwaresystemen 7.862 -7.862

Goodwill 22.526 -5.037

Totaal 30.388 -12.899

Boekwaarde 31 december 2016

−

17.489

17.489

Investeringsuitgaven Afschrijvingen 2017

0 0

20.102 -3.609

20.102 -3.609

Boekwaarde 31 december 2017

−

33.982

33.982

Aanschafwaarde per 31 december 2016 Afschrijvingen tot en met 2016

A-II Materiële vaste activa 2017 Aanschafwaarde 31 december 2016 Afschrijvingen t/m 31 december 2016 Boekwaarde 31 december 2016 Investeringsuitgaven 2017 Afschrijvingen 2017 Desinvesteringen en overige waardeveranderingen 2017

Boekwaarde per 31 december 2017

1.613.905 -781.322 832.583 73.636 -34.967 -1.104 37.565 870.148

De afschrijvingen en desinvesteringen zijn verantwoord onder de post afschrijvingen in de Winst- en Verliesrekening.

Bij verkoop van vaste activa wordt een eventueel restant van de boekwaarde in mindering gebracht op de opbrengst. Een eventuele verkoopopbrengst wordt in mindering van de afschrijvingen gebracht. De desinvesteringen in 2017 bestaan voornamelijk uit het administratief afwikkelen van de restantboekwaarde van nog niet geheel afgeschreven distributieleidingen die zijn verwijderd.

In het navolgende overzicht is het verloop uitgesplitst naar de verschillende categoriën.

40

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Bedrijfsgebouwen en terreinen

Machines en installaties

Leidingen in distributiegebied

Andere vaste bedrijfsmiddelen en niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar

286.799

346.155

879.731

46.766

54.454

1.613.905

− -6

244 -2.769

− -3.175

15 -1.727

73.377 −

73.636 -7.677

4.987

18.721

49.435

4.625

-77.768

−

291.780

362.351

925.991

49.679

50.063

1.679.864

-130.113

-197.879

-414.793

-38.531

-6

-781.322

-4.865

-14.203

-12.591

-3.308

−

-34.967

−

−

−

−

−

−

−

2.585

2.494

1.494

−

6.573

-134.978

-209.497

-424.890

-40.345

-6

-809.716

Boekwaarde per 31 december 2017

156.802

152.854

501.101

9.334

50.057

870.148

Boekwaarde per 31 december 2016

156.686

148.276

464.938

8.235

54.448

832.583

Materiële vaste activa

Aanschafwaarde per 31 december 2016 Investeringsuitgaven 2017 Desinvesteringen in 2017 In gebruik gestelde materiële vaste activa 2017 Aanschafwaarde per 31 december 2017 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2016 Afschrijvingen in 2017 Overige waardeveranderingen 2017 Afgeschreven deel desinvesteringen 2017 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2017

Materiële vaste activa in uitvoering

Totaal

A-III Financiële vaste activa 2017

2016

Overige effecten Overige vorderingen Andere deelnemingen Door hypotheek gedekte leningen

52.395 25.639 7.816 103

53.018 16.548 7.720 152

Totaal

85.953

77.438

41

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Overige effecten Een deel van de liquiditeiten wordt belegd in obligaties van instellingen die bij het aangaan van de overeenkomst voldoen aan de eisen die zijn vastgelegd in het financieel statuut van Brabant Water NV. Het verloop van de post overige effecten in 2017 is als volgt: Overige effecten 2017 Stand per 31 december 2016 Aankopen 2017 Overgeboekt naar overige vorderingen Amortisatie agio/disagio 2017

53.018 − 34 -657

Boekwaarde per 31 december 2017

-623 52.395

De beurswaarde van de obligaties op 31 december 2017 is € 55.090.000 (ultimo 2016 was dit € 56.809.000).

Overige vorderingen In de overige vorderingen zijn onder meer een lening van € 17 miljoen aan de Waterwinningsbedrijf Brabantse Biesbosch (WBB) en een vordering uit hoofde van een financial lease ter waarde van € 6,4 miljoen opgenomen. Verder is in deze post opgenomen een actieve belastinglatentie.

Het verloop van de post overige vorderingen in 2017 is als volgt: 2017 Stand per 31 december 2016 Nieuwe uitzettingen 2017 Aflossingen 2017 Overgeboekt naar vlottende activa Boekwaarde per 31 december 2017

16.548 17.000 -7.490 -419 25.639

In 2018 zal € 0,3 miljoen van deze vorderingen afgelost worden.

De actieve belastinglatentie bedraagt ultimo 2017 € 789.000 (ultimo 2016 € 789.000). Hiervan zal in 2018 naar verwachting € 170.000 worden afgewikkeld.

Voor de vordering uit hoofde van de financial lease geldt dat het betreffende activum niet in juridisch eigendom is van Brabant Water.

Het verloop van de financial lease in 2017 is als volgt: 2017 Stand per 31 december 2016 Afschrijvingen 2017

6.694 309

Boekwaarde 31 december 2017

6.385

Het totaal van de onverdiende rentebaten over de resterende leasetermijn bedraagt € 3,9 miljoen euro.

42

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Het verloop van de bruto investering is als volgt: Bruto investering bij aanvang lease Reeds afgeschreven deel Te ontvangen leasebetalingen Binnen 1 jaar In jaar 2 tot en met 5 Vanaf jaar 6

7.114 -729 -843 -2.723 -2.819

Waarde na afloop leasetermijn

−

Andere deelnemingen De niet-geconsolideerde deelnemingen betreffen: Deelneming NV Waterwinningsbedrijf Brabantse Biesbosch Aqualab Zuid BV KWH Water BV Water Fund Holland BV Aquaminerals BV Boekwaarde 31 december 2017

Aandeel

Waardering

40,00% 32,50% 13,20% 28,10% 19,90%

6.022 1.078 629 − 87 7.816

Het verloop van deze post is als volgt: 2017 Stand per 31 december 2016 Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Boekwaarde 31 december 2017

7.720 96 96 7.816

Door hypotheek gedekte leningen De door hypotheek gedekte leningen betreffen de gelden die in het verleden door de vennootschap ter beschikking zijn aan het personeel van Brabant Water NV. Er worden geen nieuwe hypotheekleningen meer aangegaan.

Het verloop van deze post is als volgt: 2017 Stand per 31 december 2016 Aflossingen 2017

152 -49

Boekwaarde 31 december 2017

103

43

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

B

Vlottende activa

B-I Voorraden De voorraden betreft onderhanden werk. Het gaat hierbij om reeds gestarte advieswerkzaamheden die nog niet zijn afgerond en derhalve nog niet zijn gefactureerd. Deze worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere nettoopbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van het onderhanden werk. De vervaardigingsprijs omvat het directe materiaalverbruik, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop. De positie onderhanden werk bedraagt 4,7% van de totale omzet die met de advieswerkzaamheden is gerealiseerd.

B-II Vorderingen en overlopende activa De vorderingen en overlopende activa hebben een kortlopend karakter (< 1 jaar), met uitzondering van de post vooruitbetaalde gebruiksrechten.

2017

2016

Overige vorderingen en transitoria Handelsdebiteuren Vooruitbetaalde gebruiksrechten Vorderingen op personeel

11.320 15.526 4.377 79

10.709 14.326 5.380 118

Totaal

31.302

30.533

Overige vorderingen en transitoria Hierin is opgenomen de post nog te factureren watergelden; dit betreft het deel van de omzet drinkwater dat op 31 december 2017 nog gefactureerd moet worden op basis van de gerealiseerde afzet minus de in rekening gebrachte voorschotten. Als gevolg van de gestegen afzet is deze post sterk gestegen ten opzichte van 2016. Verder zijn in deze post onder andere nog begrepen de leveringen en diensten die na het verslagjaar gefactureerd zijn en de nog te ontvangen rente op de obligaties. Mede als gevolg van een scherpere jaarafgrenzing is het bedrag aan transitoria fors gestegen.

44

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Handelsdebiteuren Hierin zijn opgenomen alle openstaande vorderingen in het kader van waterleveringen en de levering van andere diensten.

De vorderingen zijn tegen de geamortiseerde kostprijs opgenomen. Er is voorzien in een afboeking van dubieuze debiteuren ter hoogte van € 265.000 (ultimo 2016 € 283.000) voor mogelijk niet inbare vorderingen. De stijging van de post handelsdebiteuren wordt veroorzaakt door het feit dat de openstaande creditnota’s vanaf 2017 geheel zijn verantwoord onder de kortlopende schulden.

Vooruitbetaalde gebruiksrechten Voor het transport van voorgezuiverd oppervlaktewater tot en met de rivier de Amer in de gemeente Drimmelen maken wij gebruik van een leiding die in eigendom is van de NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch. Met deze vennootschap is met ingang van 1978 een watertransportovereenkomst gesloten met een looptijd van 40 jaar. Ultimo 1986 is de contante waarde verrekend van de resterende financiële verplichtingen die uit deze overeenkomst voortvloeien. Deze vooruitbetaling valt vrij gedurende de resterende looptijd van de overeenkomst.

In 2010 is een huurovereenkomst aangegaan voor de huur van glasvezelkabels ten behoeve van het datatransport voor de besturing van de productielocaties. De huurovereenkomst heeft een looptijd van 15 jaar en is, middels twee aanvullende betalingen in 2016, geheel bij vooruitbetaling voldaan.

De vrijval per jaar wordt bepaald door de totale verplichtingen toe te rekenen aan de jaarschijven. Voor beide gebruiksrechten geldt dat deze relatief eenvoudig om te zetten zijn in liquide middelen. Dientengevolge zijn zij geclassificeerd als kortlopend.

2017 Vooruitbetaling financiële verplichting transportleiding Brabantse Biesbosch per 31 december 2016 Glasvezelkabelnet per 31 december 2016

1.088 4.292 5.380

Toerekening transportleiding 2017 Toerekening glasvezelkabelnet 2017

-526 -477

Boekwaarde per 31 december 2017

4.377

Vorderingen op personeel De vorderingen op personeel hebben betrekking o.a. op de financiering van auto’s en fietsen.

B-III Liquide middelen 2017

2016

Spaarrekeningen Banken rekening courant

15.000 11.253

10.000 9.324

Totaal

26.253

19.324

De stijging van de liquide middelen houdt verband met de positieve kasstroom die in 2017 is gerealiseerd. Ondanks de lage spaarrente is er, met het oog op de te verwachten uitstroom van middelen als gevolg van toenemende investeringen, voor gekozen de overtollige liquiditeiten niet langjarig te beleggen. De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de vennootschap.

45

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Passiva C Eigen Vermogen C-I Gestort en opgevraagd kapitaal 2017 Maatschappelijk kapitaal Niet geplaatst kapitaal

1.000 -722

Stand per 31 december 2017

278

Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit 10.000.000 aandelen van € 0,10 nominaal. De aandelen luiden op naam en zijn in eigendom van gemeenten en de Provincie Noord-Brabant.

C-II Wettelijke reserve 2017 Stand per 31 december 2016 Vermogensmutatie 2017

5.988 −

Stand per 31 december 2017

5.988

Dit betreft de wettelijke reserve deelnemingen.

C-III Overige reserves 2017 Stand per 31 december 2016 Resultaat 2017 Mutatie 2017 Stand per 31 december 2017

546.674 31.167 31.167 577.841

C-IV Bestemmingsreserve 2017 Stand per 31 december 2016 Mutatie 2017

25.000 −

Stand per 31 december 2017

25.000

Per 1 juni 2007 zijn de activa van de NV TWM overgenomen. Vooruitlopend op de definitieve gerechtelijke uitspraak met betrekking tot de te betalen overnamesom is in het verleden op basis van afspraken met de aandeelhouders een afzonderlijke bestemmingsreserve binnen het eigen vermogen opgenomen. De bestemmingsreserve is gehandhaafd in verband met de kans dat de te betalen overnamesom uiteindelijk hoger zal uitvallen dan waarmee nu rekening is gehouden.

46

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Overzicht verloop eigen vermogen: Gestort en opgevraagd kapitaal

Wettelijke reserve

Overige reserves

Bestemmingsreserve

Totaal

Stand per 31 december 2016 Resultaat 2017

278 −

5.988 −

546.674 31.167

25.000 −

577.940 31.167

Stand per 31 december 2017

278

5.988

577.841

25.000

609.107

De mutatie in het eigen vermogen 2017 betreft het resultaat van 2017.

47

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

D Vreemd Vermogen D-I Voorzieningen Voor verplichtingen waarvoor in de toekomst uitgaven moeten worden gedaan en die hun oorsprong vinden in het boekjaar of voorafgaande boekjaren zijn voorzieningen gevormd.

2017

2016

Amovering transport- en distributieleidingen Amovering productielokaties Droogteschade grondwaterwinning Diensttijdgratificaties Compensated absences KWO-exploitatie Arbeidsongeschiktheid

132.771 10.024 1.381 588 49 588 433

124.293 8.947 1.354 741 157 588 220

Totaal

145.834

136.300

Het verloop van de voorzieningen is als volgt:

Amovering transport- en distributieleidingen Amovering productielokaties Droogteschade grondwaterwinning Diensttijdgratificaties Compensated absences KWO-exploitatie Arbeidsongeschiktheid Totaal

Saldo 31-12-2016

Toevoeging

Rente

Vrijval

Onttrekkin gen

Saldo 31-12-2017

124.293

11.153

4.516

−

-7.191

132.771

8.947 1.354 741 157 588 220

1.173 − 35 − − 365

325 27 27 6 − 8

-180 − − -1 − -123

-241 − -215 -113 − -37

10.024 1.381 588 49 588 433

136.300

12.726

4.909

-304

-7.796

145.834

Het verloop van de uitgaven voor de voorzieningen is als volgt:

Amovering transport- en distributieleidingen Amovering productielokaties Droogteschade grondwaterwinning Diensttijdgratificaties Compensated absences KWO-exploitatie Arbeidsongeschiktheid

Uitgaven binnen een jaar

Vanaf jaar 6

7.153 397 150 173 49 27 67

403.492 23.015 500 414 − 453 27

Totaal 8.016 427.901 De nominaal verwachte uitgaven na vijf jaar zijn in bovenstaand overzicht contant gemaakt naar 31 december 2017.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

48

Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Voorziening amovering transport- en distributieleidingen Op het moment dat een leiding wordt vervangen door een nieuwe leiding is Brabant Water NV op grond van veel concessievoorwaarden verplicht om de oude leiding uit de grond te nemen. Waar de concessievoorwaarden dat niet voorschrijven acht Brabant Water NV zich hiertoe uit maatschappelijk oogpunt verplicht omdat zij zich verantwoordelijk voelt voor het handhaven van een zo schoon mogelijke ondergrond.

Om een gestructureerde, noodzakelijke vervanging van de oude leidingen te verkrijgen is een vervangingsplan over een groot aantal jaren opgesteld met de bijbehorende kosten. Gelet op het feit dat de toekomstige kosten goed zijn in te schatten is het treffen van een voorziening voor verwijderingskosten daarom de geëigende weg om een stabiel kostenverloop en daarmee een stabiel tariefbeleid te bewerkstelligen. De voorziening is gebaseerd op onderbouwde schattingen van de te verwijderen aantallen kilometers leidingen, de daaraan verbonden kosten en de verwijderingsmomenten. De voorziening wordt opgebouwd vanaf het moment van aanleg leiding (omdat de verplichting feitelijk altijd heeft bestaan en buiten gebruik gestelde leidingen altijd zijn verwijderd) tot het moment van verwijdering.

Jaarlijks wordt beoordeeld of de schattingen nog valide zijn. Gelet op de lange opbouwperiode van de voorziening (60 jaar voor AC-leidingen en 90 jaar voor overige leidingen) en de daaraan inherent verbonden onzekerheden, vindt aanpassing van de schattingen pas plaats indien er sprake is van een voldoende zeker structureel effect en als de prijs respectievelijk de disconteringsvoet meer dan 10% respectievelijk 0,5%-punt afwijkt van de gehanteerde parameters. In 2017 heeft in verband met de beleidswijziging om AC-leidingen in toenemende mate tijdelijk te laten liggen (vanuit de gedachte dat in de toekomst betere verwerkingstechnieken voor AC voorhanden zullen zijn) een schattingswijziging plaatsgevonden met betrekking tot deze voorziening. Daarnaast is de gehanteerde sloopprijs aangepast. Voor een verdere inhoudelijke toelichting op deze schattingswijziging verwijzen wij naar de ‘Algemene grondslagen voor opstelling van de geconsolideerde jaarrekening’.

Voorziening amovering productielocaties Deze voorziening is gevormd ter bestrijding van de kosten voor het slopen en verwijderen van buiten gebruik gestelde gebouwen en installaties van de waterproductiebedrijven. Bij het vernieuwen of staken van een productielocatie worden de bestaande gebouwen afgebroken en afgevoerd. Alle productielocaties liggen op terreinen met een ecologische bestemming, waarop de verplichting rust om deze na gebruik weer in de oorspronkelijke staat terug te brengen. Op de locaties, waar deze verplichting niet op rust, acht Brabant Water NV zich hiertoe uit maatschappelijk oogpunt verplicht. De kosten worden geraamd per locatie. Uitgangspunt is dat technische gebouwen na 45 jaar worden afgebroken en terreinleidingen na 60 jaar worden verwijderd.

Voorziening droogteschade grondwaterwinning Deze voorziening is gevormd voor uitgaven ter zake van schades die hun oorsprong vinden in wateronttrekkingen in het verleden. De schade wordt berekend vanaf tien jaar voorafgaande aan het moment van claimen. Vanaf deze periode wordt aan de hand van de onttrekkingen van de betreffende productielocatie de verwachte schadeuitkering berekend en verhoogd met de wettelijke rente. Zodra de definitieve schade is vastgesteld wordt deze ten laste van de voorziening uitgekeerd.

Daarna wordt jaarlijks de schade uitgekeerd en direct ten laste van de exploitatie gebracht.

Voorziening diensttijdgratificaties Afhankelijk van het aantal jaren dat een werknemer onafgebroken in dienst is geweest bij een bedrijf dat aangesloten is bij de vigerende landelijke cao, wordt een éénmalige gratificatie toegekend als percentage van het inkomen per maand. Voor deze uitkering is een voorziening getroffen. Berekend wordt per medewerker wanneer de eerstvolgende gratificatie uitgekeerd wordt en tegen welk bedrag.

Conform afspraken in de cao zijn met ingang van 2016 deze gratificaties opgenomen in een persoonsgebonden budget, met uitzondering van de gratificatierechten voor medewerkers die op 1 januari 2016 55 jaar of ouder waren. Zij behouden hun recht op een gratificatie.

49

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Voorziening compensated absences Werknemers met een arbeidstijd van gemiddeld acht uur per dag hadden voor 1 augustus 2009, op basis van de landelijke cao, met ingang van de dag waarop zij de leeftijd van 57 jaar bereikten aanspraak op een arbeidstijdverkorting van een half uur per dag. Bij het bereiken van de 59-jarige leeftijd werd dit één uur per dag. De voorziening is gebaseerd op de relevante populatie waarbij alle toekomstige uitgaven contant zijn gemaakt. Hierbij is rekening gehouden met de blijf- en sterftekans van de medewerkers.

Op 1 augustus 2009 is in de cao voor de waterbedrijven afgesproken dat bovenstaande regeling voor arbeidstijdverkorting verviel. Er is daarbij een overgangsregeling getroffen voor medewerkers voor wie de regeling al gold op 1 augustus 2009 of die op dat moment dicht tegen deze regeling aanzaten.

Voorziening KWO-exploitatie Deze voorziening is gevormd om de toekomstige exploitatieverliezen op een KWO-installatie van Hydreco BV in de regio Tilburg te dekken.

Voorziening arbeidsongeschiktheid Per 1 juli 2010 is Brabant Water NV eigen risicodrager voor de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten). Dit betekent dat WGA-uitkeringen aan (oud-)medewerkers die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn verklaard door het UWV worden verhaald op Brabant Water NV. Per ultimo 2017 waren er vier (oud-)medewerkers waarvan met redelijke zekerheid vaststaat dat Brabant Water NV de komende jaren een uitkeringsplicht heeft.

D-II Langlopende schulden 2017

2016

Bijdragen Schulden aan kredietinstellingen

189.077 37.841

181.957 13.793

Totaal

226.918

195.750

Bijdragen Onder bijdragen worden verstaan de eenmalige bijdragen die in rekening zijn gebracht voor de aanleg van materiële vaste activa. De samenstelling en ontwikkeling van deze post is als volgt:

Stand per 31 december 2016 Bijdragen 2017 Vrijval 2017 ten gunste van de Winst- en Verliesrekening Vrijval ten gunste van Strijp-R Stand per 31 december 2017

Distributieleidingen

Aansluitleidingen

KWO installaties en Geothermie

Totaal

89.005 3.866 92.871

91.739 8.428 100.167

1.213 982 2.195

181.957 13.276 195.233

-1.123

-4.956

-26

-6.105

−

−

-50

-50

91.748

95.211

2.119

189.078

De ontvangen bijdragen ten behoeve van aansluitleidingen vallen in drieëndertig jaar vrij; dit is gelijk aan de afschrijvingstermijn van de op deze bijdragen betrekking hebbende activa. De bijdragen ontvangen voor de aanleg van distributieleidingen komen, gelijk aan de afschrijvingstermijn van de leidingen zelf, in zestig (waar het bijdrage voor ACleidingen betreft), dan wel negentig jaar vrij. De bijdragen KWO-installaties en Geothermie worden afgeschreven over een periode gelijk aan de contractduur van de bijbehorende installatie. De totale vrijval wordt ten gunste van de post afschrijvingen in de Winst- en Verliesrekening gebracht.

50

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

Overzicht schulden aan kredietinstellingen Jaar van aflossing

0%

0-1%

1-2%

3-4%

4-5%

7-8%

Eindtotaal

2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2031 2032

5 5 10 − − − − − − − −

1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 18.000 1.000 − −

1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 750 − −

234 − − − − − − − − − −

− − − − − − − − − − 1.113

182 182 − − − − − − 1.360 − −

2.421 2.187 2.010 2.000 2.000 2.000 2.000 19.000 3.110 − 1.113

20

26.000

8.750

234

1.113

1.724

37.841

20 − 20

10.000 17.000 1.000 − 26.000

− 10.000 1.000 250 8.750

753 − 519 − 234

1.113 − − − 1.113

1.906 − 182 − 1.724

13.793 27.000 2.701 − 37.841

Beginstand 2017 +Leningen - Aflossingen 2018* - Extra aflossingen Eindstand 2017

* De aflossingen 2018 zijn verantwoord onder D-III a): Kredietinstellingen.

De aangetrokken financieringen betreffen een lening bij de Europese Investeringsbank voor de financiering van de vervangingsinvesteringen samenhangende met ons vitalisatieprogramma en een bankfinanciering van € 10 miljoen bij de Rabo ten behoeve van de financiering van HydroCare BV. D-III Kortlopende schulden en overlopende passiva a. Kredietinstellingen Deze schulden hebben een kortlopend karakter (<1 jaar). Aan geldgevers aangaande kortlopende schulden zijn geen zekerheden verstrekt.

2017

2016

Handelsbanken Aflossingen langlopende schulden volgend verslagjaar Nog te betalen rente

3.386 2.701 273

13.755 1.390 581

Totaal

6.360

15.726

b. Leveranciers De schulden aan leveranciers zijn tegen de nominale waarde opgenomen. Inbegrepen is een bedrag van 3,2 miljoen euro, waarvoor de facturen pas in 2018 zijn ontvangen, terwijl de prestaties reeds in 2017 zijn geleverd.

51

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december

c. Overige schulden 2017

2016

Incasso afdrachten voor derden Belastingen en premies Personeel Vooruit ontvangen investeringsbijdragen Overige schulden en overlopende passiva Waarborgsommen

12.628 10.436 13.539 539 4.371 1.396

10.191 10.658 12.459 928 2.683 1.288

Totaal

42.909

38.207

De schulden aan personeel betreffen in belangrijke mate nog uit te betalen (IB)-verlofuren en vakantiegeld. De overige schulden zijn sterk gestegen in verband met nog aan NV TWM te vergoeden kosten inzake de overname van de NV TWM (ruim 1 miljoen euro) en het feit dat openstaande creditbedragen in 2016 werden gesaldeerd met de handelsdebiteuren, waar ze in 2017 zijn gerubriceerd onder de kortlopende schulden, hetgeen een stijging van ruim 0,3 miljoen euro heeft veroorzaakt.

Toelichting niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen In 2007 zijn door Brabant Water NV de activiteiten en de bij die activiteiten behorende activa van de NV TWM overgenomen. Middels een gerechtelijke procedure wordt de te betalen overnamesom bepaald. Naar verwachting wordt dit jaar een uitspraak gedaan. Er is inmiddels een concept-advies van de door de Rechtbank ingestelde Commissie van Deskundigen beschikbaar over de te betalen overnamesom. Deze wordt door de Commissie becijferd op 72,3 miljoen euro.

Deze overnamesom is in deze jaarrekening geheel verwerkt. Dit bedrag is exclusief rente en bijkomende kosten. Er is een reĂŤle kans dat de uiteindelijke overnamesom hiervan zal afwijken. De bijkomende rente is al wel in deze jaarrekening verwerkt.

Er is nog voor 57,4 miljoen euro te ontvangen aan goederen en diensten, waarvoor wel een opdracht is verstrekt.

In het verslagjaar is een financieringsarrangement afgesloten met de EIB waardoor Brabant Water de komende jaren de mogelijkheid heeft om tot maximaal 150 miljoen euro financiering aan te trekken tegen gunstige condities.

52

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening (Bedragen x 1.000 euro)

E Som der bedrijfsopbrengsten E-I Netto omzet De opbrengst drinkwater en ander water wordt verantwoord op basis van de berekende omzet vanuit de gerealiseerde afzet. Deze methode garandeert dat de gepresenteerde omzet aansluit met de gerealiseerde afzet. ’Technische ondersteuning en exploitatie installaties’ betreft voornamelijk uitgevoerde risicoanalyses, periodieke onderzoeken, opstellen beheersplannen en periodieke audits van de beheersplannen.

2017

2016

Drinkwater Ander water Technische ondersteuning en exploitatie installaties Koude-warmteopslag En gros levering

164.536 6.234 5.480 2.639 2.810

161.513 6.075 5.207 2.917 2.914

Totaal

181.699

178.626

De omzet in drinkwater in het eigen voorzieningsgebied is in 2017 € 3,0 miljoen meer dan in 2016. Dit is in belangrijke mate toe te schrijven aan een stijgende afzet (ruim 3 miljoen m3) en een stijging van het aantal in rekening gebrachte vastrechten als gevolg van de aansluiting bij de BAG (Basisregistratie adressen en gebouwen). Door deze aansluiting kwalificeert een groter aantal percelen als aansluiting waarvoor vastrecht verschuldigd is. Tot slot geldt dat we jaarlijks de berekende omzet van het voorafgaande jaar confronteren met de werkelijk in rekening gebrachte omzet. In 2017 heeft dat geleid tot een beduidend lagere (negatieve) correctie dan in 2016.

Opbrengst 2017

2016

Afzet * 1.000 m3 2017

2016

Drinkwater En gros levering

164.536 2.810

161.513 2.914

172.452 7.242

169.322 7.584

Totaal drinkwater

167.346

164.427

179.694

176.906

E-II Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Dit betreft kosten van afdelingen die toegerekend zijn aan materiële vaste activa en activa in uitvoering die in eigen beheer zijn vervaardigd alsmede de toegerekende kosten van afdelingen die ten laste van de voorzieningen worden gebracht.

53

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

E-III Overige bedrijfsopbrengsten Onder de overige bedrijfsopbrengsten zijn begrepen alle opbrengsten van aan de waterlevering gerelateerde producten en diensten. Ons bedrijf beoogt een meerwaarde te bieden aan haar klanten door het aanbieden van een totaalpakket van waterzorg op maat. Uitgangspunt hierbij is dat met dergelijke activiteiten een neutrale dan wel een positieve bijdrage wordt geleverd aan het bedrijfsresultaat.

Diverse opbrengsten Administratieve boetes Toeslag acceptgiro's Brandvoorzieningen Meeliften op de nota door derden Pachten, huur en jachtrechten Subsidies Totaal

2017

2016

6.505 2.121 649 2.131 1.370 736 236

4.838 2.290 1.020 2.128 1.446 754 353

13.748

12.829

De stijging van de diverse opbrengsten hangt voornamelijk samen met een verhoging van de opbrengsten uit werken voor derden (verzwaringen, verleggingen in opdracht van derden). De subsidies betreffen voornamelijk SDE-subsidies voor zonneenergie.

54

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

F Bedrijfslasten F-I Kosten van grond- en hulpstoffen

Energie Materialen ChemicaliĂŤn Rein- en ruwwater Totaal

2017

2016

6.092 4.283 2.145 1.686

6.406 3.625 2.303 1.545

14.206

13.879

De kosten van energie zijn aanzienlijk gedaald als gevolg van een prijsdaling. Bovendien wekken we in toenemende mate zelf zonne-energie op. De kosten van materialen waren in 2016 fors lager, omdat in 2016 een forse positieve voorraadwaardering is gerealiseerd.

F-II Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten 2017

2016

Uitbesteed onderhoud Ingeleend personeel Andere bedrijfskosten Onderzoek, advies en ontwikkeling Kosten accountantsorganisatie Afvoeren en storten afval Dotaties voorzieningen en vrijval

17.947 8.168 5.944 3.601 247 961 17.014

18.230 9.377 5.440 3.377 274 727 17.562

Totaal

53.882

54.987

De kosten van ingeleend personeel zijn sterk gedaald. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door minder inhuur van ICT-personeel. De dotaties aan voorzieningen zijn lager in verband met een hoge eenmalige dotatie aan de Voorziening droogteschade grondwaterwinning in 2016.

Kosten accountantsorganisatie 2017

2016

Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Andere niet-controlediensten Fiscale adviesdiensten

191 46 9 1

176 23 42 33

Totaal

247

274

De accountantskosten worden verantwoord in het jaar waarin deze zijn gemaakt en niet op basis van het boekjaar waarop de controle betrekking heeft.

55

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

Dotaties voorzieningen en vrijval De post dotaties voorzieningen en vrijval betreft de volgende posten: 2017

2016

Amovering transport- en distributieleidingen Amovering productielocaties Droogteschade grondwaterwinning Groot onderhoud

15.669 1.318 27 −

14.723 1.491 1.348 −

Totaal

17.014

17.562

De dotatie aan de Voorziening Amovering transport- en distributieleidingen is met name hoger als gevolg van een verhoging van de gemiddelde uitnameprijs van non-AC-leidingen. De werkelijke uitnameprijs bleek in het verslagjaar meer dan 10% af te wijken van de in de voorziening gehanteerde prijs. De daling in de dotatie aan de Voorziening droogteschade grondwaterwinning wordt veroorzaakt door het feit dat deze voorziening in 2016 is gevormd en nu slechts sprake is van een rente-accrès.

F-III Lonen en salarissen 2017 Lonen en salarissen Dotatie/vrijval diensttijdgratificaties Dotatie/vrijval compensated absences Dotatie/vrijval arbeidsongeschiktheid Totaal mutaties in personeelsvoorzieningen Totaal lonen en salarissen Pensioenlasten Sociale premies Totaal sociale lasten

2016

42.458 61 5 251 317

517

42.774

43.090

5.496 5.322

Totaal

42.573 140 157 220

5.059 5.390 10.818

10.449

53.593

53.539

Gewogen gemiddeld aantal personeelsleden naar voltijdbanen 2017

2016

Brabant Water NV HydroCare BV

688 59

689 49

Totaal

747

738

In 2017 zijn de cao-lonen niet gestegen. Het aantal fte is wel licht gestegen als gevolg van toename van de activiteiten van HydroCare BV. Dat de loonkosten desalniettemin licht zijn gedaald wordt veroorzaakt door de geleidelijke vervanging van medewerkers met een salarisgarantie. Dat de totale personeelskosten toch nagenoeg gelijk zijn aan die van 2016 hangt samen met een stijging van de pensioenkosten.

56

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

Bezoldiging Raad van Commissarissen en Bestuur De bezoldigingen van de Raad van Commissarissen alsmede van het Bestuur vinden plaats op basis van het bezoldigingsbeleid zoals dat door de Algemene Vergadering vastgesteld is in haar vergaderingen van respectievelijk 20 juni 2002 en 24 juni 2011.

Sinds 1 januari 2013 vallen de Raad van Commissarissen en het Bestuur onder de Wet Normering Topinkomens (WNT) met de daarbij behorende normen en overgangsperiodes. De bezoldigingen van de Raad van Commissarissen en het Bestuur voldeden over het verslagjaar 2017 aan alle wettelijke vereisten van de WNT-1 en WNT-2 en hebben op basis daarvan een goedkeurende WNT-verklaring van de accountant.

Onderstaand zijn de bezoldigingselementen weergegeven volgens de definities zoals voorgeschreven in de WNT, uitgedrukt in euro’s exclusief btw. De corresponderende vergelijkende cijfers uit 2016 zijn tussen haakjes weergegeven.

Raad van Commissarissen Naam

Belastbaar loon

Mevrouw drs.ir. J.M. Driessen Mevrouw drs. C.J.M.A. van Esch De heer mr. H.B. Hieltjes De heer mr. J.M.L. Niederer Mevrouw J.A.M. Thijs

lid lid lid voorzitter lid

8.459 (8.417) 8.374 (8.348) 8.310 (8.310) 11.176 (11.155) 8.396 (8.359)

Bestuur Het Bestuur van Brabant Water NV bestaat uit één persoon: de heer drs. G.J. van Nuland (geboortedatum 27-02-1956). Hij heeft een arbeidscontract op fulltime-basis, daterend uit 2001. Zijn bezoldiging voldoet aan de eisen van WNT-1 en WNT-2 alsmede het overgangsrecht.

Salaris Overige belastbare emolumenten met betrekking tot 2017(1) Beloningen betaalbaar op termijn (pensioenpremies en dergelijke)(2) Fiscale bijtelling dienstauto (3) Totaal overige belastbare emolumenten met betrekking tot 2016 (4) (1)Samenhangend

213.832 (213.833) 23.522 (29.472) 51.583 (50.444) 4.824

(4.824)

67.210

met de cao en bedrijfsregelgevingen.

(2)De

pensioenvoorziening van het Bestuur verloopt via het ABP. Het ABP-reglement is daarbij van toepassing. Er is sprake van een middelloonsysteem.

(3)Door

Brabant Water NV wordt een dienstauto ter beschikking gesteld. De fiscale bijtelling daarover is volledig voor rekening van het Bestuur.

(4)Vermelding

op basis van artikel 3 van de Uitvoeringsregeling WNT.

57

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

F-IV Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 2017

2016

Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Desinvesteringen Opbrengsten verkoop vaste activa Bijdragen leidingen en KWO-installaties

34.967 3.609 1.104 -358 -6.105

34.489 1.687 1.509 -318 -6.321

Totaal

33.217

31.046

De afschrijvingen zijn ten opzichte van 2016 met name gestegen als gevolg van de activering en het vervolgens afschrijven van de goodwill samenhangende met de overname van de NV TWM. Deze overname vond plaats in 2007. Ultimo 2017 heeft de door de Rechtbank ingestelde Commissie van Deskundigen een concept rapport opgesteld waarin zij de Rechtbank adviseert inzake de door Brabant Water te betalen overnameprijs. Op basis dit concept is de goodwill berekend. Voor een uitgebreide toelichting verwijzen we naar de stelsel- en schattingswijziging toegelicht onder de waarderingsgrondslagen.

Bij buitengebruikstelling van vaste activa wordt het restant van de boekwaarde direct afgeschreven. Bij eventuele verkoop wordt de verkoopopbrengst geheel in mindering gebracht op de afschrijving.

F-V Overige waardeveranderingen van immateriële en materiële vaste activa In 2016 en 2017 zijn er geen overige waardeveranderingen opgetreden.

F-VI Overige bedrijfskosten

Kantoorkosten Belastingen en overheidsheffingen Andere personeelskosten Gebruiksrechten Oninbare vorderingen Totaal

2017

2016

7.227 4.857 3.036 1.003 443

7.786 5.067 2.936 970 517

16.566

17.276

De kantoorkosten dalen fors als gevolg van de toenemende digitalisering. Hierdoor dalen zowel de drukwerk- als portokosten. Daarnaast zijn de licentiekosten in 2017 lager als gevolg van een betere periode-allocatie.

58

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017 Geconsolideerde jaarrekening - Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

G FinanciĂŤle baten en lasten 2017

2016

Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van obligaties Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

1.390 861 -7.896

1.810 842 -991

Totaal

-5.645

1.661

De rentebaten en opbrengsten van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van obligaties hebben betrekking op uitstaande geldleningen, aangekochte obligaties, het verkoopresultaat op obligaties en hypotheken verstrekt aan personeel.

In 2017 dalen deze opbrengsten als gevolg van de dalende rente.

De rentelasten hebben onder andere betrekking op rekeningcourant kredieten en langlopende geldleningen. In 2017 zijn deze sterk gestegen als gevolg van de hier eveneens in opgenomen financieringslasten die samenhangen met de extra te betalen overnamesom aan de NV TWM. Het betreft hierbij de rentelasten over de periode vanaf juni 2007 (het moment van overname) tot en met december 2017 (het moment van betaling van het extra bedrag).

H Belasting en resultaat deelnemingen 2017

2016

Belasting uit gewone bedrijfsuitoefening Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen

-391 96

-631 24

Totaal

-295

-607

Vanaf 1 januari 2016 is vennootschapsbelasting verschuldigd over de winst die gerealiseerd wordt op alle activiteiten die niet voortvloeien uit de wettelijke taken van Brabant Water NV. Dit brengt met zich mee dat niet alleen de activiteiten van Hydreco zijn belast (Hydreco was al vennootschapsbelastingplichtig), maar ook de activiteiten van HydroBusiness en Hydroscope, alsmede de niet-wettelijke activiteiten van Brabant Water NV. Dit laatste betreft onder andere de verhuur van voormalige dienstwoningen en de verkoop van reststoffen. De daling in de post belasting vloeit voort uit het feit dat in 2017, na vaststelling van de Jaarrekening 2016 en overleg met de fiscus over de interpretatie van de vpb-regelgeving, gebleken is dat Brabant Water mogelijk aanspraak kan maken op extra vrijstellingen. Daarom is voor 2017 geen last opgenomen. Gelet op de status van het lopende overleg met de fiscus is de verplichting ultimo 2016 vooralsnog gehandhaafd.

Jaarrekening 2017 Enkelvoudige jaarrekening

60

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Enkelvoudige jaarrekening

Enkelvoudige Balans per 31 december na resultaatbestemming (Bedragen x 1.000 euro) 2017

2016

Activa A I II III

Vaste Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

33.982 854.781 88.629

17.489 816.958 78.178 977.392

B I II

Vlottende Activa Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

Totaal activa

25.648 25.525

912.625 34.855 11.010

51.173

45.865

1.028.565

958.490

61

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017 Enkelvoudige jaarrekening

Enkelvoudige Balans per 31 december na resultaatbestemming (Bedragen x 1.000 euro) 2017

2016

Passiva C

Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Wettelijke reserve Overige reserves Bestemmingsreserve

278 5.988 577.841 25.000

278 5.988 546.674 25.000 609.107

577.940

D

Vreemd Vermogen

I

Voorzieningen

145.247

135.713

II

Langlopende schulden

214.937

193.424

III a b c

Kortlopende schulden en overlopende passiva Kredietinstellingen Leveranciers Overige schulden

1.813 15.448 42.013

2.319 12.027 37.067 59.274 419.458

51.413 380.550

1.028.565

958.490

62

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017 Enkelvoudige jaarrekening

Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening (Bedragen x 1.000 euro) 2017 Overig resultaat na belastingen Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Netto resultaat

2016

29.485

33.284

1.682

1.024 31.167

34.308

Brabant Water – Jaarverslag 2017

63

Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening (Bedragen x 1.000 euro)

Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Voor de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld.

Toepassing van artikel 402 Boek 2 BW De financiële gegevens van Brabant Water NV zijn in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Derhalve vermeldt de Winst-en-Verliesrekening van Brabant Water NV conform artikel 402 Boek 2 BW slechts het aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen na belastingen en het overige resultaat na belastingen.

Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Brabant Water NV. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor schulden van de desbetreffende deelneming, respectievelijk de feitelijke verplichting heeft de deelneming (voor haar aandeel) tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening gevormd. Bij het bepalen van de omvang van deze voorziening wordt rekening gehouden met reeds op vorderingen op de deelneming in mindering gebrachte voorzieningen voor oninbaarheid.

64

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Activa A-I Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben betrekking op de grotere in eigen beheer gebouwde softwaresystemen en op de goodwill samenhangende met de overname van de NV TWM. In 2017 is besloten om deze goodwill alsnog te activeren. Voor een uitgebreide toelichting verwijzen we naar de algemene toelichting.

De samenstelling en het verloop van deze post is als volgt: 2017 Aanschafwaarde per 31 december 2016 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2016 Aanschafwaarde per 31 december 2017 Investeringsuitgaven Afschrijvingen

29.831 -12.342 17.489 20.102 -3.609 16.493 33.982

Boekwaarde 31 december A-II Materiële vaste activa

2017 Aanschafwaarde 31 december 2016 Afschrijvingen t/m 31 december 2016 Boekwaarde 31 december 2016 Investeringsuitgaven 2017 Afschrijvingen 2017 Desinvesteringen en overige waardeveranderingen 2017

Boekwaarde per 31 december 2017

1.588.520 -771.562 816.958 72.712 -33.785 -1.104 37.823 854.781

De afschrijvingen en desinvesteringen zijn verantwoord onder de post afschrijvingen in de Winst- en Verliesrekening.

Bij verkoop van vaste activa wordt een eventueel restant van de boekwaarde in mindering gebracht op de opbrengst. Een eventuele verkoopopbrengst wordt in mindering van de afschrijvingen gebracht. In afwijking van voorgaande jaren wordt een eventueel batig saldo niet meer gepresenteerd onder de overige opbrengsten.

65

Brabant Water – Jaarverslag 2017 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Materiële vaste activa

Bedrijfsgebouwen en terreinen

Machines en installaties

Leidingen in distributiegebied

Andere vaste bedrijfsmiddelen en niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar

Materiële vaste activa in uitvoering

Totaal

286.799

321.413

879.731

46.706

53.871

1.588.520

− -6

− -2.769

− -3.175

− -1.727

72.712 −

72.712 -7.677

4.987

18.236

49.435

4.625

-77.283

−

291.780

336.880

925.991

49.604

49.300

1.653.555

-130.113

-188.173

-414.793

-38.483

−

-771.562

-4.865

-13.034

-12.591

-3.295

−

-33.785

−

2.585

2.494

1.494

−

6.573

-134.978

-198.622

-424.890

-40.284

−

-798.774

Boekwaarde per 31 december 2017

156.802

138.258

501.101

9.320

49.300

854.781

Boekwaarde per 31 december 2016

156.686

133.240

464.938

8.223

53.871

816.958

Aanschafwaarde per 31 december 2016 Investeringsuitgaven 2017 Desinvesteringen in 2017 In gebruik gestelde materiële vaste activa 2017 Aanschafwaarde per 31 december 2017 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2016 Afschrijvingen in 2017 Afgeschreven deel desinvesteringen 2017 Cumulatieve afschrijvingen per 31 december 2017

A-II Financiële vaste activa 2017

2016

Deelnemingen in groepsmaatschappijen Overige effecten Overige vorderingen Andere deelnemingen Door hypotheek gedekte leningen

11.315 52.395 17.000 7.816 103

9.730 53.052 7.524 7.720 152

Totaal

88.629

78.178

66

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Deelnemingen in groepsmaatschappijen In 2008 is door Brabant Water NV de vennootschap Hydrocare BV opgericht. Dit is een 100% deelneming die gewaardeerd wordt tegen de netto vermogenswaarde.

2017 Boekwaarde per 31 december 2016 Resultaat 2017 HydroCare BV

9.730 1.585

Boekwaarde per 31 december 2017

11.315

De financiĂŤle gegevens van de Hydrocare groep zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening.

B-I Vorderingen en overlopende activa Deze vorderingen hebben een kortlopend karakter (<1 jaar), met uitzondering van de vooruitbetaalde gebruiksrechten.

2017

2016

Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige vorderingen en transitoria Handelsdebiteuren Vooruitbetaalde gebruiksrechten Vorderingen op personeel

949 8.257 11.986 4.377 79

10.066 7.186 12.105 5.380 118

Totaal

25.648

34.855

Vorderingen op groepsmaatschappijen Aan groepsmaatschappijen zijn financieringen verstrekt en goederen en diensten geleverd. Over de verstrekte financieringen wordt een marktconform rentetarief in rekening gebracht. Voor onderlinge leveringen worden marktconforme tarieven berekend. In de loop van 2017 is de lopende rekening-courant-verhouding met HydroCare BV beĂŤindigd.

B-II Liquide middelen 2017

2016

Spaarrekeningen Banken rekening courant

15.000 10.525

10.000 1.010

Totaal

25.525

11.010

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de vennootschap.

Brabant Water – Jaarverslag 2017

67 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Passiva

C Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal

Wettelijke reserve

Overige reserves

Bestemmingsreserve

Totaal

Stand per 31 december 2016 Resultaat 2017

278 −

5.988 −

546.674 31.167

25.000 −

577.940 31.167

Eigen vermogen per 31 december 2017

278

5.988

577.841

25.000

609.107

Winstbestemming 2017

Gelet op het door de Algemene Vergadering vastgestelde financieel beleid adviseren de Aandeelhouderscommissie en de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering in te stemmen met het voorstel van het Bestuur om het resultaat van het boekjaar 2017 (31.167.000 euro) toe te voegen aan de Overige Reserves teneinde het weerstandsvermogen te versterken.

D Vreemd Vermogen D-I Voorzieningen 2017

2016

Herstelkosten transport- en distributieleidingen Herstelkosten productielokaties Droogteschade grondwaterwinning Diensttijdgratificaties Compensated absences Reorganisatie Arbeidsongeschiktheid

132.771 10.025 1.381 588 49 − 433

124.293 8.948 1.354 741 157 − 220

Totaal

145.247

135.713

De toelichting, opbouw, het verloop en de verplichtingen in de toekomst van deze voorzieningen zijn toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening.

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017

68 Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

D-II Langlopende schulden 2017

2016

Bijdragen Schulden aan kredietinstellingen

186.958 27.979

180.744 12.680

Totaal

214.937

193.424

Er zijn met betrekking tot de schulden geen zekerheden verstrekt aan derden noch toezeggingen dienaangaande gedaan.

D-III Kortlopende schulden en overlopende passiva a. Kredietinstellingen 2017

2016

Handelsbanken Aflossingen langlopende schulden volgend verslagjaar Nog te betalen rente

â&#x2C6;&#x2019; 1.701 112

811 1.389 118

Totaal

1.813

2.319

2017

2016

Incasso afdrachten voor derden Belastingen en premies Personeel Vooruit ontvangen investeringsbijdragen Overige schulden en overlopende passiva Waarborgsommen

12.628 9.947 13.289 539 4.215 1.396

10.191 9.989 12.246 928 2.424 1.288

Totaal

42.014

37.067

b. Leveranciers De schulden aan leveranciers zijn tegen de nominale waarde opgenomen. c. Overige schulden

Brabant Water – Jaarverslag 2017

69

Enkelvoudige jaarrekening - Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Toelichting niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Brabant Water NV staat tijdelijk borg voor een lening van haar dochter tot een bedrag van maximaal € 9 miljoen. Over het opgenomen bedrag betaalt de dochter aan Brabant Water NV een garantievergoeding van 1,4%. Zodra volledige hypothecaire zekerheid is gevestigd vervalt de borgstelling. Daarnaast staat Brabant Water borg voor een rekening-courant van HydroCare BV tot een maximumbedrag van 7,5 miljoen euro. Hiervan is per ultimo 0,8 miljoen euro door HydroCare BV benut.

’s-Hertogenbosch, 12 april 2018

Raad van Commissarissen van Brabant Water NV De heer mr. J.M.L. Niederer Mevrouw drs.ir. J.M. Driessen Mevrouw drs. C.J.M.A. van Esch De heer mr. H.B. Hieltjes Mevrouw J.A.M. Thijs-Rademakers

Bestuur van Brabant Water NV De heer drs. G.J. van Nuland

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017

Overige gegevens

70

71

Brabant Water – Jaarverslag 2017

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan de aandeelhouders en de raad van commissarissen van Brabant Water N.V.

Verklaring over de in het jaarverslag 2017 opgenomen Jaarrekening 2017 Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2017 van Brabant Water N.V. te ‘s-Hertogenbosch gecontroleerd.

Naar ons oordeel geeft de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Brabant Water N.V. op 31 december 2017 en van het resultaat over 2017 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. De jaarrekening bestaat uit: 1.

De geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2017.

2.

De geconsolideerde en enkelvoudige winst-enverliesrekening over 2017.

3.

De toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA).

Wij vinden dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Verklaring over de in het jaarverslag opgenomen andere informatie Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit: 

Het jaarverslag van de directie



De overige gegevens

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: 

Met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat.



Alle informatie bevat die op grond van Titel 9 Boek 2 BW is vereist.

De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden en het Controleprotocol WNT 2017 vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie “Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening”.

Wij zijn onafhankelijk van Brabant Water N.V. zoals vereist in de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta), de Verordening inzake de onafhankelijkheid van

Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat.

Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in Titel 9 Boek 2 BW en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.

72

Brabant Water – Jaarverslag 2017

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het bestuursverslag en de overige gegevens, in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Beschrijving van verantwoordelijkheden met betrekking tot de jaarrekening Verantwoordelijkheden van het bestuur en de raad van commissarissen voor de jaarrekening

onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel.

Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, het Controleprotocol WNT 2017, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen.

Onze controle bestond onder andere uit: 

Het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing.



Het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap.



Het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan.



Het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is.

Tevens het op basis van de verkregen controleinformatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vennootschap haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten.

Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle-informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een vennootschap haar continuïteit niet langer kan handhaven.

Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is het bestuur verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude.

Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de vennootschap in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de vennootschap te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is.

Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de vennootschap haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening.

De raad van commissarissen is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslaggeving van de vennootschap.

Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening

Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.

Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid, waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.

Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van

Brabant Water – Jaarverslag 2017



Het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen.



Het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen.

Gegeven onze eindverantwoordelijkheid voor het oordeel zijn wij verantwoordelijk voor de aansturing van, het toezicht op en de uitvoering van de groepscontrole. In dit kader hebben wij de aard en omvang bepaald van de uit te voeren werkzaamheden voor de groepsonderdelen.

Bepalend hierbij zijn de omvang en/of het risicoprofiel van de groepsonderdelen of de activiteiten. Op grond hiervan hebben wij de groepsonderdelen geselecteerd waarbij een controle of beoordeling van de volledige financiële informatie of specifieke posten noodzakelijk was.

Wij communiceren met het bestuur onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing.

Eindhoven, 12 april 2018 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: drs. J.J. Zuidema RA

73

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017

74

Statutaire regeling winstbestemming Artikel 26.2 De winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering, met dien verstande dat uitkeringen ten laste van de winst, afwijkend van het voorstel van de directie, slechts kunnen worden gedaan nadat de Raad van Commissarissen in de gelegenheid is gesteld om over de voorgenomen afwijking schriftelijk zijn oordeel te geven, rekening houdende met het belang van de vennootschap. Bij staking van stemmen over uitkering of reservering van winst wordt de winst waarop het voorstel betrekking heeft gereserveerd.

Brabant Water â&#x20AC;&#x201C; Jaarverslag 2017

Afkortingen AC ABP BW Cao FTE FUR ILT JOGG KWO MT MVO NV OR STRONG TWM UWV Vewin VPB WBB WGA WNT WACC

Asbestcement Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds Burgerlijk Wetboek Collectieve arbeidsovereenkomst Fulltime-equivalent Flexibele UittredingsRegeling Inspectie Leefomgeving en Transport Jongeren op Gezond Gewicht Koude- en WarmteOpslag Management Team Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Naamloze Vennootschap Ondernemingsraad Structuurvisie Ondergrond NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vereniging voor Waterleidingbedrijven Vennootschapsbelasting NV Waterwinningsbedrijf Brabantse Biesbosch Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten Wet Normering Topinkomens Weighted Average Cost of Capital

75