Beatles

EATLES THE ULTIMATE COLLECTION B

πορείτε να φανταστείτε άλλο συγκρότημα που να έχει ασκήσει μεγαλύτερη επιρροή στην παγκόσμια κουλτούρα από τους Beatles; Με πωλήσεις που υπολογίζονται σε 600 εκατομμύρια δίσκους – περισσότερους από κάθε άλλον καλλιτέχνη στην ιστορία – οι Paul McCartney, John Lennon, George Harrison και Ringo Starr εδραίωσαν μια αξεπέραστη παρουσία, ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλος ή πόσο δημοφιλής μπορεί να είναι ο τωρινός αγαπημένος σας μουσικός.

Γι’ αυτό τον λόγο σας φέρνουμε την Απόλυτη Συλλογή των Beatles, ένα ξεφάντωμα για όλα όσα έχουν σχέση με το θρυλικό συγκρότημα. Ο σκοπός μας σ’ αυτό το πλήρως περιεκτικό βιβλίο δεν είναι να ρίξουμε μόνο μια ματιά στα τραγούδια της θρυλικής

τετράδας, παρόλο που φυσικά το κάνουμε με σημαντικές λεπτο- μέρειες. Συγκεντρώνουμε όμως κι έναν αλληλένδετο σχολιασμό

πάνω στην επανάσταση που οι τέσσερις μουσικοί προκάλεσαν στην τέχνη, την πολιτική και τη φιλοσοφία, από τις ρίζες τους στις αρχές της δεκαετίας του ’60 μέχρι τη σημερινή εποχή. Στο κάτω κάτω, οι Beatles δεν ήταν απλώς ένα συγκρότημα – ήταν ένα φαινόμενο που εξελίχθηκε ακριβώς μπροστά στα μάτια των θαυμαστών τους, από μια παρέα με αφέλειες που έπαιζε ροκ εντ ρολ διασκευές σε μια πανίσχυρη ευμετάβλητη δύναμη που επηρέαζε βαθιά το συνολικό

τους περιβάλλον.

Μολονότι ο John και ο George δεν βρίσκονται πια στη ζωή για να γιορτάσουν τη συνεχιζόμενη επικαιρότητα της μπάντας τους, ο Paul και ο Ringo υπάρχουν ακόμα παίζοντας στις μεγαλύτερες σκηνές του κόσμου και σαγηνεύοντας λεγεώνες θαυμαστών. Η Μπιτλομανία δεν έφυγε ποτέ κι αυτό μας κάνει όλους να αισθανόμαστε καλύτερα. Απο- λαύστε αυτό το χαοτικό, απρόβλεπτο, ψυχεδελικό ταξίδι.

JOEL McIVER

B

THE ULTIMATE COLLECTION

EATLES

Πριν από τους Beatles, η νεόκοπη τότε ποπ κουλτούρα ήταν σαν ένα νεανικό κόμικ χωρίς διαστάσεις. Πολύχρωμο μεν, δισδιάστατο δε. Η εμφάνιση αυτών των τεσσάρων νεαρών από το Λίβερπουλ άλλαξε άρδην τα δεδομένα και η μουσική τους δράση -σύντομη αλλά καθοριστικήέφερε την πολυπόθητη τρίτη διάσταση σε μια μουσική που ως τότε αντιμετωπιζόταν σαν να μην έχει καμία υπόληψη.

Οι Beatles έφεραν στην ποπ μουσική, αλλά και στην ποπ κουλτούρα εν γένει, μία επιπλέον διάσταση χωρίς να της στερήσουν την πολυχρωμία της, της χάρισαν ουσία χωρίς να της στερήσουν την ελαφράδα, την έκαναν «πιο δημοφιλή και από τον Χριστό», της έδωσαν την ενέργεια που χρειαζόταν ώστε από ήχος να μετατραπεί σε αλυσιδωτή αντίδραση με φαινόμενα όπως η Beatlemania. Ήταν οι πρώτοι «σαμάνοι» της ποπ κουλτούρας που τελετουργώντας στον νεόκτιστο ναό της, μπορούσαν να οδηγήσουν σε έκσταση και σε σωματικές αντιδράσεις υστερίας χιλιάδες, εκατομμύρια νέους ανθρώπους.

Σαν ηφαίστειο που ξυπνά έβγαλαν από μέσα τους μια σημαντική ποσότητα καυτής λάβας, ικανής να αλλάξει για πάντα το τοπίο, και μετά έσβησαν για πάντα. Το ηφαίστειο πολύ σύντομα ήταν ανενεργό. Οι σαμάνοι δεν θα λειτουργούσαν

πια, η Beatlemania θα ήταν απλώς μια σεβαστή ανάμνηση της

νέας θρησκείας, όμως οι «ψαλμοί» που άφησαν πίσω τους θα ήταν για τα επόμενα χρόνια πανταχού παρόντες. Δεκάδες, εκατοντάδες μουσικοί θα τους μελετούσαν διαρκώς και θα τους επηρέαζαν όπως ένα ιερό βιβλίο. Αν κοιτάξεις τα θεμέλια της ποπ κουλτούρας θα δεις πως ένα μεγάλο μέρος τους έχει τη μουσική τους σφραγίδα και αν παρακολουθήσεις την

εξέλιξη και την πορεία της ως τώρα θα βρεις το ηχητικό τους αποτύπωμα σε κάθε εποχή, σε κάθε μουσικό είδος και ιδίωμα. Η αισθητική προσέγγιση του συγκροτήματος έχει απλωθεί παντού, όπως το μελάνι απλώνεται στο χαρτί.

Οι Beatles δεν είναι απλώς ένα σπουδαίο και επιδραστικό συγκρότημα. Είναι ένα ορόσημο. Η ποπ μουσική χωρίς αμφιβολία χωρίζεται στην εποχή πριν από αυτούς και μετά από αυτούς. Το μουσικό/κοινωνικό/αισθητικό κύμα που προκάλεσαν δεν άφησε τίποτα ανεπιρέαστο και η αλήθεια είναι πως αυτό συνεχίζεται ως τις μέρες μας.

Σε αυτή την έκδοση η πορεία, ο μύθος, η δισκογραφία, οι ταινίες, η αρχή και το τέλος των Beatles αποτυπώνονται με έναν τρόπο μοναδικό και πλήρη. Όπως τους αξίζει.

ΜΆΚΗΣ ΜΗΛΆΤΟΣ Σύμβουλος έκδοσης www.avopolis.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ BEATLEMANIA

08 John, Paul, George και Ringo

12 Γνωρίστε τους Beatles

14 Τα πρώτα χρόνια

18 Το Cavern Club

20 Ο πέμπτος Beatle

ΤΈΛΟΣ ΤΟΥ ΔΡ ΟΜΟΥ THE STUDIO YEARS

122 Η διάλυση

124 Τι Έκαναν στη Συνέχεια οι Beatles

80 Οι Beatles

86 Brian

88 The

132 Στη Μνήμη των John και George

134 Η

των Beatles

JOHN LENNON

Ειρηνιστής. Προβοκάτορας.

Οργισμένο νιάτο. Ο θρύλος

των Beatles έχει χιλιάδες πρόσωπα, αλλά ο αληθινός

John Lennon βρίσκεται εκεί, μέσα στα τραγούδια του.

Τον Δεκέμβριο του 1970, το περιοδικό Rolling Stone ρώτησε τον John Lennon

αν θεωρούσε τον εαυτό του ιδιοφυΐα. Η απάντηση του πρώην Beatle –«Αν υπάρχει κάτι τέτοιο, τότε είμαι»– μπορεί να δηλώνει έπαρση, αλλά το να πει οτιδήποτε άλλο θα ήταν γελοίο. Αν ο όρος αυτός είναι να εφαρμοστεί σε οποιονδήποτε στο πάνθεον, τότε σίγουρα πρέπει να απονεμηθεί στον άνθρωπο που παραβίασε τα όρια του τι μπορούσε να πει και να κάνει η ποπ μουσική, που έγραψε το «Help!», το «Don’t Let Me Down», το «Strawberry Fields Forever», το «A Day in the Life», το «Come Together» και όλα τα άλλα. Ήταν εύκολο να λατρέψεις τον Lennon σαν καλλιτέχνη αλλά δύσκολα μπορούσες να τον αγαπήσεις σαν άνθρωπο. Ο τραγουδιστής γεννήθηκε στο Μαιευτήριο του Λίβερπουλ στις 9 Οκτωβρίου 1940 και, όπως ο ίδιος είχε ομολογήσει, όταν ήταν μικρός είχε δεχτεί ένα σκληρό χτύπημα που διοχετεύτηκε στην καριέρα του με τους Beatles, όπου ήταν η αιχμηρή αντίστιξη στην αισιοδοξία

του Paul McCartney και ο συνθέτης των πιο καυστικών τραγουδιών της μπάντας. Όπως επισήμανε ο Noel Gallagher, o ιδιαίτερα προβεβλημένος θαυμαστής του, ο Lennon «ήταν πάντα απρόβλεπτος» είτε τσιγκλώντας την Αμερικανική Βιβλική Εταιρεία με τον ισχυρισμό του ότι η μπάντα ήταν «πιο δημοφιλής από τον Χριστό» είτε σαμποτάροντας

το εύθυμο «Getting Better» του McCartney με το ψιθυριστό μαύρο χιούμορ του («It can’t get worse»). Τα πρώτα χρόνια ο Lennon υποδύθηκε τον σκληρό ροκεντρολά, καθοδηγώντας το πρόγραμμα των Beatles που περιλάμβανε πολλές διασκευές με το δυναμικό και πολύ υποτιμημένο στυλ του στη ρυθμική κιθάρα («Σε τεχνικό επίπεδο δεν είμαι πολύ καλός», είχε σχολιάσει, «αλλά μπορώ να την κάνω να ουρλιάζει και να δονείται»). Καθώς όμως ωρίμαζε, η δεξιοτεχνία του Lennon ανέπτυξε αντιθέσεις, ενώ τα καλύτερα τραγούδια του έγιναν πιο ανοιχτόκαρδα

ΑΡΙΣΤΕΡΑ

Ο 9χρονος Lennon φωτογραφίζεται με τη μητέρα του, Julia Lennon.

και πολύ πιο εκφραστικά, αποκαλύπτοντας έναν πιο ευγενικό άνθρωπο που κατέκρινε τον Πόλεμο του Βιετνάμ με εκκλήσεις για ειρήνη. Σκεφτείτε τη στοιχειωμένη μελωδία στο πιάνο και τον στίχο από το απόκομμα μιας εφημερίδας στο «A Day in the Life».

Τον υπνωτικό βόμβο του «Strawberry Fields Forever» που παρέπεμπε σε μια παιδική ηλικία όταν ο Lennon ήδη ήξερε πως ήταν «διαφορετικός». Το «Come Together», ένα αναβαθμισμένο μπλουζ του Μισισίπι.

Το ψυχεδελικό «Tomorrow Never Knows» που, όπως είχε πει ο Lennon στον George Martin, ήθελε να ακούγεται «σαν τον Δαλάι

JOHN LENNON

Π Α ΝΩ «Αν εγωμανής σημαίνει να πιστεύω

σε αυτό που κάνω και στην τέχνη ή στη μουσική μου, τότε από αυτή την άποψη μπορείτε να με χαρακτηρίζετε έτσι… Πιστεύω σε αυτό που κάνω, και θα το δηλώσω».

Λάμα που τραγουδά απ’ την ψηλότερη βουνοκορφή».

Με εύλογη εξαίρεση το «Imagine», η παραγωγή του Lennon μετά τους Beatles δεν θα άγγιζε παρόμοια ύψη – αν και δεν αποκλείεται ούτε αυτό χωρίς το συγκλονιστικό περιστατικό της 8 Δεκεμβρίου 1980, όταν ο συνθέτης δολοφονήθηκε στη Νέα Υόρκη σε ηλικία 40 ετών. Ο Lennon συνεχίζει να ξεπροβάλλει πάνω από κάθε φιλόδοξο συνθέτη, η αφίσα του κρέμεται σε κάθε φοιτητικό τοίχο, ενώ τον μνημονεύει κάθε σημαντικός καλλιτέχνης. «Ιδιοφυΐα» είναι η μόνη λέξη που δεν υστερεί σε σημασία.

«ΠΙΣΤΕΎΩ ΣΕ ΑΎ ΤΌ Π ΌΎ Κ Α ΝΩ, ΚΑΙ ΘΑ ΤΌ ΔΗΛ ΩΣΩ»

PAUL McCARTNEY

Θεός της σύνθεσης, επιζών της δεκαετίας του

‘60 και εκπρόσωπος της

μεγαλύτερης μπάντας στη

Γη, εδώ και μισό αιώνα ο Paul McCartney είναι ένας πολύ δραστήριος άνθρωπος.

Τ

ο πιο υποκριτικό κομπλιμέντο στο ροκ

εντ ρολ είναι ότι ο Paul McCartney ήταν

ο «αξιολάτρευτος Beatle». Αυτό μπορεί

να οφείλεται στο χαριτωμένο παρουσιαστι-

κό της νιότης του, στην καλοκάγαθη θετική

εικόνα του τα μεταγενέστερα χρόνια ή μόνο

και μόνο στο γεγονός ότι επιβίωσε στη

διαδρομή, αλλά μερικές φορές ο μπασίστας

των Beatles έχει χαρακτηριστεί λιγότερο

πρωτοποριακός και πιο συμβατικός από

τον John Lennon, τον εκλιπόντα εταίρο

του στη σύνθεση. Στην πραγματικότητα

όμως, μια γρήγορη ματιά στον κατάλογο του

McCartney και στην καριέρα των Beatles

καταρρίπτει αυτή τη θεωρία.

ΑΡΙΣΤΕΡΑ «Ό,τι έχω να πω βρίσκεται στη μουσική. Αν θέλω να πω κάτι, γράφω ένα τραγούδι».

Ο μπασίστας εξισορρόπησε την καλοκάγαθη φύση του με μια ατρόμητη όρεξη για επανάσταση στη μουσική, κομματιάζοντας

και πυρπολώντας τη συμβατική ορθοδοξία

της ποπ. Κανείς δεν παραβίασε τα όρια σε

τέτοιο βαθμό και για τόσο μεγάλο διάστημα.

Ο McCartney γεννήθηκε στο Λίβερπουλ

στις 18 Ιουνίου 1942 και πήρε το βάπτισμα

του πυρός χάρη στη συνεργασία του με τον Lennon, όταν εξασφάλισε μια θέση στους Quarrymen εκτελώντας νότα προς νότα το «Twenty Flight Rock» του Eddie Cochran.

Με το ξεκίνημα των Beatles, το ζευγάρι ανακάλυψε μια σπάνια συνθετική χημεία –τα πρώτα τραγούδια τα έγραψαν «πρόσωπο με πρόσωπο»– που τελικά αποδείχτηκε πολύ εύφλεκτη στέλνοντας τον καθένα τους στη δική του δημιουργική σφαίρα (αν και συχνά

ο ένας συνθέτης καλούσε τον άλλο για να συμπληρώνει τα συνθετικά του κενά).

Κι εκεί ήταν που ο McCartney διέπρεψε

και τα απαράμιλλα μελωδικά του ένστικτα απελευθερώθηκαν για να εκτοξευθούν στα ύψη, μονίμως γαντζωμένα στις χορδές του αγαπημένου του καφέ μπάσου Hofner.

Ο McCartney ήταν ο βασιλιάς του Λονδίνου της δεκαετίας του ’60, το υπομόχλιο

που συνέδεε όλες τις σπουδαίες μπάντες της

Π Α ΝΩ Μετά τους Beatles ο McCartney γνώρισε επιτυχία με τους Wings (εδώ φωτογραφίζονται το 1974) και σήμερα συνεχίζει να εμφανίζεται ως σόλο καλλιτέχνης.

εποχής, από τους Rolling Stones μέχρι τους Byrds. Όμως ο μπασίστας ήταν επίσης ανταγωνιστικός και το κίνητρο για μερικά από τα καλύτερα τραγούδια του ήταν μια επιθυμία να ξεπεράσει τον Lennon (το «Penny Lane» ήταν η απάντησή του στο «Strawberry Fields Forever») και τον Brian Wilson των Beach Boys (ο μπασίστας είχε πάρει ως πρότυπο το Pet Sounds για να τα δώσει όλα στο Sgt Pepper). Και όταν ο McCartney έβαζε μπρος τον κινητήρα κανείς δεν μπορούσε να τον αγγίξει. Σίγουρα οι θαυμαστές τρέφουν απεριόριστο θαυμασμό για το «A Day in the Life» του Lennon, αλλά αυτά που τραγουδούν μέχρι να βραχνιάσουν είναι το «Let It Be» και το «Hey Jude».

Όπως σχολίασε κάποτε ο Wilson, ο McCartney «έχει μέσα του τόση μουσική που δεν φαίνεται να ξεμένει ποτέ από ιδέες», κάτι που αποδείχτηκε στη διάρκεια μιας άκρως παραγωγικής καριέρας μετά τους Beatles –όπως με το Band on the Run του 1973 και το Flaming Pie του 1997– που έκλεινε το μάτι στο μεγαλείο της Υπέροχης Τετράδας. Φτάνοντας πλέον τα ογδόντα, το κύρος του McCartney ως του μεγαλύτερου εν ζωή συνθέτη, μηδενός εξαιρουμένου, είναι εξασφαλισμένο.

«ΑΝ ΘΕ ΛΩ ΝΑ ΠΩ Κ ΑΤΙ, ΘΑ ΓΡΑΨΩ Ε ΝΑ ΤΡΑΓΌΎΔΙ».

PAUL McCARTNEY

Words Henry Yates. Images Mark and Colleen Hayward/Redferns/Getty Images (Lennon & McCartney main); Icon and Image/Getty Images (Julia Lennon); Michael Putland/Getty Images (Wings)

GEORGE HARRISON

Ο κιθαρίστας των Beatles

ήταν ένας ήσυχος

επαναστάτης που έστρεψε

τους προβολείς πάνω του

με μερικά από τα τελειότερα

τραγούδια της μπάντας.

ε οποιαδήποτε άλλη μπάντα, ο George Harrison θα ήταν ο κεντρικός πρωταγωνιστής. Ένας δεξιοτέχνης κιθαρίστας με παρουσιαστικό καθωσπρέπει παιδιού. Ένας ολοκληρωμένος τραγουδιστής που η πολιτιστική του κεραία λάμβανε τα πάντα, από τη σοφία του Χάρε Κρίσνα μέχρι το παίξιμο του Ravi Shankar στο σιτάρ. Ένας συνθέτης ικανός για διαμάντια όπως τα «Something», «Taxman», «While My Guitar Gently Weeps» και «Here Comes the Sun». Μερικοί πίστευαν ότι ο κιθαρίστας είχε τη μεγάλη ατυχία να βρίσκεται σε μια μπάντα μαζί με δύο μουσικούς ανώτερου επιπέδου όπως

οι Lennon και McCartney, αλλά ο Harrison έμοιαζε ικανοποιημένος να λειτουργεί ως

το απόλυτο δεύτερο βιολί. Όπως το έθεσε ο Dave Grohl, ένας σύγχρονος θεός του ροκ, «Ήταν το μυστικό όπλο».

Στις 6 Φεβρουαρίου του 1958, όταν ο Harrison προσχώρησε στους Quarrymen

χάρη στις γνώσεις του στα ακόρντα και σε μια δεξιοτεχνική εκτέλεση της R&B επιτυχίας «Raunchy» του Bill Justis, φάνηκε ότι ο

ρόλος του γιου ενός οδηγού λεωφορείου θα διακοσμούσε τα τραγούδια των Lennon και McCartney με το κιθαριστικό ταλέντο του. Κι αυτό το έκανε με αξεπέραστο τρόπο στις πρώιμες πλευρές της μπάντας: θυμηθείτε τα σόλα του από το Please Please Me και το With The Beatles ή τη συναρπαστική κλαγγή της 12χορδης Rickenbacker του στην αρχή του «A Hard Day’s Night».

Εκεί όμως που ο Harrison απέκτησε πιο ενεργό ρόλο ήταν στη διάρκεια των γυρισμάτων για το Help! το 1965, παίζοντας για

πρώτη φορά σιτάρ σε κομμάτια όπως το «Within You Without You» και προκαλώντας τους συμπαίκτες του να ξεπεράσουν τα

όρια της πρωτόλειας μελωδικής ποπ τους.

Και πάλι όμως, ακόμη συναρπαστικότερες

είναι οι πιο απλές στιγμές του κιθαρίστα. Η

συναρπαστική φολκ του «Here Comes the Sun». Ο ασυνεχής ρυθμός του «Taxman».

Τα ευέλικτα «σηκώματα» της κιθάρας στο

GEORGE HARRISON

ΑΡΙΣΤΕΡΑ Ο George ήταν ο πρώτος Beatle με προσωπικό σινγκλ (My Sweet Lord) και άλμπουμ (All Things Must Pass) στο Νο 1.

«Something» από το Abbey Road – ένα τραγούδι που ο Frank Sinatra εγκωμίασε ως «το σπουδαιότερο ερωτικό τραγούδι των τελευταίων 50 χρόνων», αν και εσφαλμένα το απέδωσε στους Lennon-McCartney.

Η διάλυση των Beatles δεν σταμάτησε το δημιουργικό έργο του. Χωρίς περιορισμούς πλέον, το σόλο άλμπουμ του Harrison All Things Must Pass του 1970 θεωρήθηκε εν γένει ως η καλύτερη δουλειά μετά τους Beatles, ενώ τον επόμενο χρόνο ήταν ο κινητήριος μοχλός πίσω από το αλτρουιστικό Κονσέρτο για το Μπανγκλαντές. Αργότερα, ο κιθαρίστας έγινε βασικό γρανάζι στους

ΝΩ «Η μόνη μου φιλοδοξία όταν

παιδί ήταν να παίζω κιθάρα

με το λευκό κοστούμι».

Travelling Wilburys, ενώ το 1979 κινητοποίησε την αφρόκρεμα του βρετανικού κινηματογράφου ιδρύοντας τη HandMade Films ως εγγυητής και χρηματοδότης στην ταινία των Monty Python The Life of Brian Ο Harrison αντιμετώπισε με το συνήθη στωικισμό του ακόμα και τις ατυχίες του –όπως όταν τον μαχαίρωσε ένας εισβολέας στο σπίτι του το 1999 και όταν αργότερα υπέκυψε στον καρκίνο των πνευμόνων το 2001. «Ποτέ του δεν δείλιασε», είχε πει ο Dhani, ο γιος του κιθαρίστα. «Ποτέ δεν κλάφτηκε. Ποτέ δεν έχασε την αίσθηση του χιούμορ».

«ΔΕΝ ΜΌΎ ΑΡΕ ΣΕΙ

ΝΑ Ε Ι ΜΑΙ Ό

RINGO STARR

«Η Ψ Ύ Χ Η ΜΌΎ

RINGO STARR

Μακριά από ένα απλό «ανταλλακτικό», ο ντράμερ

ήταν για τους Beatles ο ήρωας της εργατικής τάξης και το υποτιμημένο τους μηχανοστάσιο.

Ε

ίναι εύκολο να απορρίψουμε τον Ringo

Starr ως έναν απλό επιβάτη στη σύνθεση

των Beatles. Σπανίως έγραφε τραγούδια

και ως επί το πλείστον ήταν αδιάφορα. Οι

φωνητικές του επιδόσεις επιφυλάσσονταν

για τις πιο ασήμαντες και υποβαθμισμένες

στιγμές της μπάντας. Ακόμα και οι ικανό-

τητές του στα τύμπανα ήταν αμελητέες –

τουλάχιστον σύμφωνα με την αινιγματική

απάντηση του John Lennon στην ερώτηση

ενός δημοσιογράφου αν ο Starr ήταν ο καλύ-

τερος ντράμερ του κόσμου («Δεν είναι καν ο καλύτερος ντράμερ στους Beatles»), κάτι που

πολλοί πιστεύουν ότι δεν το είπε.

Η αλήθεια είναι ότι οι Beatles θα μπορούσαν να είχαν λειτουργήσει και χωρίς τον

ΑΡΙΣΤΕΡΑ «Πρώτα και κύρια, είμαι

ένας ντράμερ… Η ψυχή μου είναι η ψυχή ενός ντράμερ… Δεν το έκανα για να γίνω

πλούσιος και διάσημος, το έκανα επειδή

ήταν ο έρωτας της ζωής μου».

Starr έτσι όπως σίγουρα δεν θα μπορούσαν

αν αποχωρούσε κάποιο από τα άλλα τρία

μέλη. Όμως ο Ringo δεν είχε να κάνει μόνο

με τη μουσική. Ήταν η κεφάτη παρουσία

που κρατούσε την μπάντα δεμένη στις

περιοδείες, όταν τα μυαλά τους κινδύνευαν

να πάρουν αέρα, το επιτυχημένο παιδί της εργατικής τάξης, ένα σύμβολο του ροκ εντ ρολ ονείρου κι ένας αιώνια υποτιμημένος

μουσικός που πάντα ήξερε ακριβώς τι απαιτούσε το υλικό. «Ανέκαθεν πίστευα», είχε πει κάποτε, «ότι ο ντράμερ δεν βρίσκεται εκεί για να διακόπτει το τραγούδι».

Ο Richard Starkey γεννήθηκε στο ζόρικο περιβάλλον του Ντινγκλ στο Λίβερπουλ στις 7 Ιουλίου 1940 και το μουσικό ταλέντο του ξεκλειδώθηκε μόνο έπειτα από ένα εφηβικό ξέσπασμα φυματίωσης («Μια γυναίκα επισκέφθηκε το νοσοκομείο με όργανα», δήλωσε στο Mojo. «Με ντέφια, μαράκες, τύμπανα – εκεί άρχισαν όλα»).

Ένα μήνα αφότου του δώρισαν τα πρώτα του ολοκληρωμένα ντραμς εμφανίστηκε στο τοπικό κύκλωμα με μπάντες όπως οι Rory Storm and The Hurricanes, αλλά όταν κατέλαβε τη θέση που είχε αφήσει κενή ο Pete Best στους Beatles τα πάντα άλλαξαν

Π Α ΝΩ Ο Ringo συνεχίζει να περιοδεύει με το σούπερ γκρουπ του, τους All-Star Band, το οποίο αρχικά σχηματίστηκε το 1989.

για τον Starkey –Starr, πλέον– και για τους ντράμερ που ακολούθησαν. Εκεί που κάποτε ο ντράμερ ήταν αόρατος κρατώντας απλώς τον ρυθμό, ο Starr επέμεινε να βρίσκεται μπροστά και στο κέντρο. «Ο λόγος που είχα εξέδρα για τα τύμπανα αλλά και το μικρότερο σετ ήταν για να είμαι βέβαιος ότι έτσι μπορούσες να με βλέπεις», είχε πει.

Ό,τι και να είχε πει ο Lennon, o Starr ήταν ένας πολύ πιο ταλαντούχος ντράμερ απ’ όσο υπαινίσσονται τα παλιά ανέκδοτα, τόσο τέλειος για την μπάντα του όσο ο Keith Moon για τους Who ή ο John Bonham για τους Led Zeppelin. Η αλήθεια είναι ότι η καριέρα του μετά τους Beatles ως επί το πλείστον επιπλέει μέσω της καλής θέλησης, αλλά οι σημαντικότερες στιγμές του διατηρούν μέχρι σήμερα την αξία τους. Πάρτε το συναρπαστικό σόλο του από το «The End», το ρολάρισμα του τομ που ανοίγει το «She Loves You» ή τα νωθρά γεμίσματα στο «A Day in the Life». «Σήμερα μπορείς να πάρεις έναν σπουδαίο ντράμερ και να του πεις “έτσι το θέλω” και δεν θα ξέρει τι να κάνει. Νομίζω ότι ο Ringo είναι πολύ υποτιμημένος…» σχολίασε ένας άλλος ντράμερ, ο Phil Collins.

Ε Ι ΝΑΙ Η Ψ Ύ Χ Η ΕΝΌΣ ΝΤΡΑ ΜΕΡ».

Words Henry Yates. Images Mark and Colleen Hayward/Redferns/Getty (Harrison & Starr main); GAB Archive/Getty (George inset); Denise Truscello/Getty (All-Starr Band)

Ο μάνατζερ Brian Epstein παρότρυνε την μπάντα να ξεφορτωθεί τα τζιν και τα δερμάτινα μπουφάν και να ντύνεται με κοστούμια σαν ένα πιο επαγγελματικό παρουσιαστικό.

ΓΝΩΡΊΣΤΕ ΤΟΥΣ BEATLES

Φανταστείτε τη σκηνή. Είναι 1962 και

βλέπετε για πρώτη φορά αυτά τα τέσσερα πρόσωπα. Καλύτερα να τα συνηθίσετε γιατί θα τα βλέπετε συχνά…

Από αριστερά προς τα δεξιά γνωρίστε τον

Paul McCartney (φωνητικά και μπάσο), τον

John Lennon (φωνητικά και κιθάρα), τον

George Harrison (φωνητικά και κιθάρα) και

τον Richard «Ringo Starr» Starkey (φωνητικά και ντραμς). Εδώ φωτογραφίζονται ως

νεαροί στην αρχή της δόξας τους. Σε ηλικίες

από 19 έως 22, έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τα πάντα.

Στη φάση αυτή οι Beatles δεν μπορούσαν

να φανταστούν ότι τέσσερα χρόνια μετά από αυτή τη φωτογράφιση θα είχαν γίνει το συγκρότημα με τις περισσότερες πωλήσεις και

τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία. Στις

αρχές του 1963, μια σειρά από επιτυχίες σε σινγκλ και άλμπουμ θα τους έσπρωχνε στο προσκήνιο στην πατρίδα τους και στο εξωτερικό, δίνοντας το έναυσμα για την εμφάνιση

ενός κύματος επιτυχημένων συγκροτημάτων που ονομάστηκε «Βρετανική Εισβολή». Στα μέσα της δεκαετίας του ’60, η ενασχόληση των Beatles με πολιτικούς και κοινωνικούς σχολιασμούς, οι πειραματισμοί τους με πνευματικούς και εναλλακτικούς τρόπους σκέψης και οι καινοτόμες δημιουργίες τους στη μουσική και στην τέχνη θα τους έκαναν βασική αιτία πολιτιστικής αλλαγής στην εποχή τους. Καθόλου άσχημα για τέσσερα παιδιά της εργατικής τάξης από το Λίβερπουλ.

ΤΑ ΠΡΏΤΑ ΧΡΌΝΙΑ

Πώς άρχισε η ζωή της μεγαλύτερης μπάντας

στον κόσμο – σαν μια παρέα από σχολιαρόπαιδα του Μέρσεϊσαϊντ που αγαπούσαν το αμερικανικό ροκ εντ ρολ.

ιστορία των Beatles μοιάζει με παραμύθι

από μια Αγγλία που έχει πλέον χαθεί –τουλάχιστον εν μέρει. Τα πρώτα σημεία αναφοράς από γυμνάσια, ενοικιάσεις-αγορές κιθαρών από μαγαζάκια της γειτονιάς, καλοκαιρινά παζάρια και δισκάκια 78 στροφών κατασκευασμένα από εύθραυστη γομαλάκα ακούγονται 70 χρόνια μετά σαν κάτι βγαλμένο από κλασικό μύθο.

Όμως όσο μακρινές κι αν είναι εκείνες οι μέρες, είναι γεγονός ότι το 2022 η παρακαταθήκη των Beatles, της μεγαλύτερης ροκ μπάντας που υπήρξε ή θα υπάρξει ποτέ, όχι μόνο παραμένει άθικτη αλλά μεγαλώνει συνεχώς. Σε πολιτιστικό επίπεδο, τα δ;yο επιζώντα μέλη της μπάντας, ο τραγουδιστής/μπασίστας Paul McCartney και ο ντράμερ Ringo Starr, αμφότεροι ιππότες του βασιλείου, παραμένουν το ίδιο σπουδαίοι –και, το σημαντικότερο, ίσως το ίδιο εμπορικά επιτυχημένοι– όπως ήταν πάντα.

Οι Silver Beatles: Sutcliffe, Lennon, McCartney και Harrison

1954 στο γυμνάσιο. Ο Harrison γεννήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1943 και παρόλο που δεν ήταν ακόμα μουσικός, οι δυο τους δέθηκαν χάρη στο ακόμα νέο αμερικανικό ροκ εντ ρολ που πλημμύριζε το Λίβερπουλ και όλη τη Βρετανία. Σύντομα οι δ;yο έφηβοι άρχισαν να παίζουν τη δική τους μουσική, ο Harrison κιθάρα και ο McCartney παλεύοντας με το πιάνο και την τρομπέτα πριν καταλήξει κι αυτός στις έξι χορδές.

ΠΆΝΩ Οι George, John και Paul έξω

από το σπίτι της οικογένειας McCartney στο

Λίβερπουλ, γύρω στο 1960.

ΚΆΤΩ Ένα μπομπινόφωνο

Grundig, μια μπομπίνα της

EMI και το πρόγραμμα των

εμφανίσεων στο πανηγύρι

του ναού της ενορίας του

Γούλτον στις 6 Ιουλίου 1957, όπου ο Lennon γνωρίστηκε

με τον McCartney.

Ο McCartney είναι 80, ο Starr δραστήριος στα 82 και παρόλο που ο John Lennon και ο George Harrison χάθηκαν πρόωρα, ο πρώτος όταν δολοφονήθηκε και ο δεύτερος από καρκίνο σε ηλικία 40 και 58 ετών αντίστοιχα, η μουσική που δημιούργησαν οι τέσσερις μουσικοί μαζί περιβάλλεται από μια πολύ αληθινή πνοή αθανασίας. Ο κατάλογος των τραγουδιών τους είναι τεράστιος –229 είναι ο επίσημος αριθμός που έγραψαν ως Beatles, αλλά οι συνεργασίες, οι ανώνυμες συνθέσεις, οι παράπλευρες δημιουργίες, τα πολυμέσα και οι σόλο καριέρες τους προσθέτουν εκατοντάδες άλλα– και καθένα από τα δεκάδες τραγούδια που γνώρισαν επιτυχία έχει μια πολιτισμική σημασία που δεν δείχνει κανένα σημάδι φθοράς. Οι στατιστικές αυτές προσδίδουν μια συναρπαστική αντίθεση στην αθώα αν και γλυκόπικρη ιστορία των πρώτων χρόνων της μπάντας. Η ιστορία είναι χιλιοειπωμένη και έχει ως εξής: Ο Paul McCartney γεννήθηκε στο Γούλτον του Λίβερπουλ στις 18 Ιουνίου 1942 και γνώρισε τον George Harrison το

Παράλληλα, από τα τέλη του 1956 ο John Lennon –γεννημένος στις 9 Οκτωβρίου 1940– έπαιζε στους Quarrymen, ένα σκιφλ συγκρότημα. Ο Lennon, ο επικεφαλής της μπάντας, τραγουδούσε και έπαιζε κιθάρα και έπειτα από πολλές αλλαγές στη σύνθεση το συγκρότημα κατέληξε να περιλαμβάνει τον μπασίστα Len Garry, τον Pete Shotton, τον ντράμερ Colin Hanton και τον Rod Davis στο μπάντζο. Ένα άλλο από τα πρώτα μέλη, ο Nigel Walley, ανέλαβε μάνατζερ των Quarrymen και τους έκλεινε εμφανίσεις στα πέριξ.

Μια κρίσιμη στιγμή –όχι μόνο για τους Quarrymen ή για τους Beatles, αλλά για ολόκληρες μελλοντικές δεκαετίες ποπ μουσικής– ήρθε στις 6 Ιουλίου 1957, όταν το συγκρότημα έπαιξε σε ένα πανηγύρι στον κήπο μιας εκκλησίας στο Γούλτον. Έπαιξαν στην καρότσα ενός φορτηγού συμμετέχοντας σε μια πομπή προσκοπικών αρμάτων και άλλων νεανικών ομάδων – με κύρια ατραξιόν μια αγέλη αστυνομικών σκύλων. Έτσι γράφτηκε ιστορία…

Ο McCartney ήταν παρών σε εκείνη τη συναυλία και μετά την εμφάνιση των Quarrymen ο πρώην μπασίστας τους Ivan Vaughan τον σύστησε στον Lennon, που εντυπωσιάστηκε από το αγόρι που έπαιξε επιτόπου μερικές εκτελέσεις ροκ εντ ρολ τραγουδιών και τον κάλεσε να μπει στο συγκρότημα. Πράττοντας πολύ σοφά, ο McCartney δέχτηκε την πρόσκληση αλλά με τον όρο ότι πρώτα θα πήγαινε στην κατασκήνωση των προσκόπων στο Ντέρμπισαϊρ

Ά ΡΙΣΤΕΡΆ Άποψη του διάσημου

Star-Club (1962-69) στο Αμβούργο το

οποίο αυτό το διάστημα φιλοξένησε

μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα

της μουσικής.

ΚΆΤΩ Μια παιδική

φωτογραφία του μικρού George Harrison ενώ παίζει κιθάρα στο σπίτι του στο Λίβερπουλ.

και μετά θα έκανε διακοπές με την οικογένειά του στο Μπάτλινς.

Μόλις εντάχθηκε στη νέα σύνθεση των Quarrymen, που τώρα περιλάμβανε τους Lennon, McCartney, Griffiths, Garry και Hanton, άρχισαν μια σειρά από πρόβες που το φθινόπωρο του ’57 οδήγησαν σε τοπικές εμφανίσεις. Τα τραγούδια τους περιλάμβα-

ναν το «Bye Bye Love» των Everly Brothers

και το «All Shook Up» του Elvis Presley, καθώς και δικά τους τραγούδια όπως το «Hello Little Girl» του Lennon και το «I Lost My Little Girl» του McCartney.

Μπορεί το θέμα των πρώτων τραγουδιών

όπως αυτά να παρέπεμπε στην απώλεια των

μητέρων των δύο αγοριών: το 1956 η Mary

McCartney είχε πεθάνει χειρουργημένη για

καρκίνο και η Julia Lennon θα πέθαινε δυο

χρόνια αργότερα χτυπημένη από αυτοκίνη-

το ενώ διέσχιζε ένα δρόμο του Λίβερπουλ. Η

τραγωδία, η θλίψη και μια κάποια σαρκα-

στική διάθεση στα καπρίτσια της ζωής θα

ήταν διάχυτα στη μεταγενέστερη δουλειά

των Beatles, όπως άλλωστε η κωμωδία, η

ευθυμία και άλλα θετικά συναισθήματα.

Η περιστρεφόμενη πόρτα για τα μέλη των

Quarrymen συνέχισε να γυρίζει τον Μάρτιο

του 1958 με την ακρόαση του 14χρονου

Harrison που εξελισσόταν ταχύτατα σε

δεξιοτέχνη κιθαρίστα σε μια εκτέλεση του

«Guitar Boogie Shuffle». Λέγεται ότι ο

Lennon δίσταζε να καλέσει τον κατά τρία

χρόνια μικρότερό του Harrison, αλλά ο

McCartney επέμεινε και έτσι ο Harrison

μπήκε στο συγκρότημα μαζί με έναν

τέταρτο κιθαρίστα, τον John Duff Lowe. Οι

Lennon και McCartney είπαν στον Griffiths

να αναλάβει το μπάσο κι όταν εκείνος αρνήθηκε ζήτησαν από τον μάνατζερ Walley να

τον απολύσει. Λίγο αργότερα αποχώρησε και

ο Walley, ενώ ο Garry κόλλησε φυματιώδη μηνιγγίτιδα και παραιτήθηκε.

Το μόνο καταγεγραμμένο στοιχείο της συνεργασίας των Lennon και McCartney στους Quarrymen ήταν ένα σινγκλ δύο κομματιών που ηχογραφήθηκε στις 12 Ιουλίου 1958 στο Phillip’s Sound Recording Services του Λίβερπουλ. Τα δυο τραγούδια, ένα αυθεντικό των McCartney/Harrison με τίτλο «In Spite of All the Danger» και μια διασκευή στο «That ’ll Be the Day» του Buddy Holly, ηχογραφήθηκαν απευθείας σε βινύλιο μέσω ενός μοναδικού μικροφώνου. Σήμερα αυτό το σινγκλ ανήκει στον McCartney και σύμφωνα με τους συλλέκτες δίσκων είναι το πιο πολύτιμο κομμάτι βινυλίου που έχει κατασκευαστεί ποτέ.

Καθώς το 1958 προχωρούσε, οι Quarrymen βρέθηκαν με λειψά μέλη και χωρίς εμφανίσεις. Οι Hanton και Lowe παραιτήθηκαν, ενώ οι McCartney και Harrison έπαιζαν με ένα ουαλικό σκιφλ συγκρότημα, τους Vikings. Το συγκρότημα προσπάθησε να ανανεωθεί αλλάζοντας όνομα σε Johnny & The Moondogs και κατόπιν στο παράξενο Japage 3 από τον συνδυασμό των ονομάτων τους.

Οι σπόροι των Beatles όπως τους αναγνωρίζουμε σήμερα σπάρθηκαν το 1959, όταν ο Harrison πήρε την κατάσταση στα χέρια του προσκαλώντας τον κιθαρίστα Ken Brown και τον ντράμερ Pete Best από τους Les Stewart Quartet –με τους οποίους είχε παίξει σε ένα διάλειμμα από τους Quarrymen– να συμμετάσχουν μαζί με εκείνον, τον Lennon και τον McCartney σε μια νέα σύνθεση.

Στις αρχές του 1960, τη θέση του Brown στο συγκρότημα είχε πάρει ο Stuart

Sutcliffe, ένας συμμαθητής του Lennon στη σχολή καλών τεχνών, ο οποίος ανέλαβε το μπάσο αν και ποτέ δεν έμαθε να παίζει καλά. Ηχογραφήθηκε ένα τραγούδι, το «One After 909», καθώς και μια πρόβα, αλλά η μπάντα ήταν πλέον πρόθυμη να βρει νέα ταυτότητα και για να αντλήσει έμπνευση στράφηκε προς το είδος του «μπιτ» που τότε ήταν της μόδας. Αρχικά ονομάστηκαν «The Beatals», το άλλαξαν σε «The Silver Beetles» και τον Αύγουστο εκείνης της χρονιάς πέτυχαν τελικά διάνα με το «The Beatles». Αν το σκεφτεί κανείς, είναι αστείο που τόσα και τόσα χρόνια μετά η μεγαλύτερη μπάντα όλων των εποχών είχε βασίσει το όνομά της σε ένα μάλλον αδύναμο λογοπαίγνιο.

Στη φάση εκείνη το συγκρότημα ήταν στην ουσία ο John Lennon συν οι μουσικοί που τον συνόδευαν, ο McCartney, o Harrison, o Sutcliffe και ο Best. Ήταν ο μεγαλύτερος, ο πιο έμπειρος, και με μια ισοπεδωτική τάση για χλευασμό, εγγύηση ότι οι άλλοι θα τον ακολουθούσαν. Αυτό τον έκανε κεντρικό πρόσωπο το 1960 και το ’61, όταν οι Beatles βρήκαν επιτέλους το πάτημά τους με μια σειρά ατέλειωτων και ζόρικων εμφανίσεων, πρώτα στο Cavern Club του Λίβερπουλ κι έπειτα στη Γερμανία, στο Star-Club του Αμβούργου. Στο πρώτο κλαμπ εμφανίστηκαν πάνω από 300 φορές με τον McCartney –που πλέον έπαιζε μπάσο επειδή o Sutcliff είχε αποχωρήσει– ως τον συνδετικό κρίκο της νέας μπάντας.

Όσο για τις συναυλίες τους στο Star-Club όπου εμφανίστηκαν για δύο σεζόν, ας έχουμε

ΛΕΓΕΣ Ό ΚΌΣΜΌΣ ΣΚΕΦΤΌΤΑΝ ΠΡΑ ΓΜΑΤΑ

ΔΊΑ ΒΑΖΕΣ ΉΤΑΝ

ΠΆΝΩ Οι Beatles με

τον πρώτο τους ντράμερ

Pete Best (δεξιά) σε μια

εμφάνισή τους σε κλαμπ

του Λίβερπουλ πριν

υπογράψουν το πρώτο

δισκογραφικό τους

συμβόλαιο.

υπόψη ότι το ταξίδι στη Γερμανία για μια

συναυλία δεν ήταν τόσο εύκολο όσο θα ήταν

σήμερα. Το 1960 οι κάτοικοι του Λίβερπουλ

συνήθως δεν είχαν ιδέα πώς ήταν η ηπειρω-

τική Ευρώπη, όπου για να σε καταλαβαίνουν

έπρεπε να ξέρεις τη γλώσσα, όπου το φαγητό

ήταν διαφορετικό και η ντόπια κουλτούρα μυστηριώδης και ταυτόχρονα απειλητική.

Το τελευταίο επίθετο ταίριαζε ιδιαίτερα στο

Αμβούργο, μια ζόρικη πόλη με εμφανή τα σημάδια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου που είχε τελειώσει 15 χρόνια νωρίτερα.

Ίσως γι’ αυτό τον λόγο, οι εμφανίσεις στο Star-Club –τη στιγμή που οι ηλικίες των Beatles κυμαίνονταν ανάμεσα στα 17 και τα 20– ήταν εκεί που σκληραγωγήθηκαν και

έγινε η μετάβασή τους προς την ενηλικίωση. Επειδή οι μουσικοί ήταν αναγκασμένοι

να παίζουν για αρκετές ώρες, εφοδιάζονταν

με Preludin, μια φθηνή μορφή αμφετα-

μίνης, και βυθίζονταν στον περιθωριακό

κόσμο του Αμβούργο με τα κορίτσια και τα ολονύχτια πάρτι.

Σε επαγγελματικό επίπεδο τα πράγματα

για τους Beatles άρχισαν πραγματικά να κινούνται όταν ο τραγουδιστής Tony Sheridan

τους προσέλαβε για να τον συνοδεύσουν

στη δική του εκδοχή του παραδοσιακού

«My Bonnie». Για την ηχογράφηση ονομάστηκαν Beat Brothers και παρόλο που το τραγούδι είναι αρκετά αξιόλογο αλλά όχι

εκθαμβωτικό, η αληθινή του σημασία είναι το γεγονός της γνωριμίας του συγκροτήματος με τον Brian Epstein, η οικογένεια

του οποίου είχε το NEMS, ένα κατάστημα δίσκων στο Λίβερπουλ. Στις αρχές του 1962 ο Epstein συμφώνησε να γίνει ο μάνατζερ

της μπάντας και μια από τις πρώτες του ενέργειες ήταν να ενημερώσει τον Pete Best ότι θα τον αντικαθιστούσε ο πρώην ντράμερ του Rory Storm, Ringo Starr.

Ο Richard Starkey, ο «γέρος» της μπάντας στην ώριμη ηλικία των 22 ετών, ήταν γεννημένος στις 7 Ιουλίου 1940 και είχε υιοθετήσει το πιο εντυπωσιακό όνομα Ringo Starr το 1959, συνδυάζοντάς το μάλιστα με ένα σόλο του στο «Starr Time» του Rory Storm.

Όπως αποδείχτηκε, ήταν ο ιδανικός για την μπάντα συνοδεύοντας τις μελωδίες των τραγουδιστών με το οικονομικό του παίξιμο.

ΚΆΤΩ Καθ’ οδόν προς το

Αμβούργο στο Μνημείο Πολέμου

του Άρνεμ, 1960. Α-Δ: ο μάνατζερ

Allan Williams, η σύζυγός του

Beryl, ο συνεταίρος του Williams

και τραγουδιστής του calypso

Lord Woodbine, και οι Sutcliffe, McCartney, Harrison και Best.

Στο μεταξύ, ο Best κέρδισε την καταθλιπτική τιμή ως ο μουσικός που έχασε το σημαντικότερο συμβόλαιο στην ιστορία, επειδή λίγους μήνες μετά την απόλυσή του το προφίλ των Beatles εκτοξεύτηκε στη στρατόσφαιρα. Τις επόμενες δεκαετίες ο Best μπαινόβγαινε στη μουσική βιομηχανία γνωρίζοντας μέτρια επιτυχία κυρίως με τους Pete Best Band.

Στα τέλη του 1962, ο κύβος ερρίφθη οριστικά για τους Beatles, με έναν μάνατζερ, ένα δισκογραφικό συμβόλαιο με την εταιρεία Parlophone, και με μια σύνθεση που ήταν ικανή και ταυτόχρονα έμπειρη.

Το μόνο που χρειάζονταν τώρα ήταν μια επιτυχία για να ξεκινήσει η καριέρα τους. Ο Lennon και ο McCartney δούλεψαν ομαδικά και ζύγισαν πιθανούς τίτλους. Μια καλή ιδέα ια ήταν ίσως κάτι που περιείχε τη λέξη «love», σκέφτηκαν.

ΡΟΚ ΕΝΤ ΡΟΛ ΚΑΙ ΙΔΡΩΤΑΣ ΣΤΟ CAVERN CLUB

Πριν η φήμη τούς χτυπήσει την πόρτα, οι

Beatles έκαναν σχεδόν 300 εμφανίσεις στο Cavern Club, ένα υπόγειο στο Λίβερπουλ με

επένδυση από τούβλα που συχνά γέμιζε με

πιστούς – σε εκείνο το στάδιο αποκλειστικά

ντόπιους θαυμαστές. Εκείνη την εποχή ο

ντράμερ της μπάντας ήταν ο Pete Best, ένας ικανός αλλά όχι θεαματικός ντράμερ που

έκανε χρήσιμη δουλειά πίσω από τις ροκ εντ ρολ υπερβολές των άλλων τριών μουσικών.

Το 1962 όμως αντικαταστάθηκε από τον Ringo Starr, που ήταν κάτι σαν θρύλος στο κύκλωμα για τους θεατρινισμούς του. Αν και αυτή η φωτογραφία δείχνει τους νεαρούς μουσικούς σε πλήρη ανάπτυξη, δεν αποκαλύπτει τη σημαντική δυναμική των Beatles σε αυτό το πρώιμο στάδιο της καριέρας τους. Παίζοντας πολύωρα σετ με τη βοήθεια φθηνών διεγερτικών υποκατάστατων και τελειοποιώντας τις δεξιότητες

για τις μελλοντικές τους προσπάθειες, εδώ οι Beatles μπορεί να μοιάζουν φιλικοί αλλά δεν θα δίσταζαν να καβγαδίσουν με τους ενοχλητικούς. Για να μη μιλήσουμε για το θέαμα του ιδρώτα που κυλούσε από τους τοίχους και τα μπυροπότηρα με ούρα που στοιβάζονταν κοντά στη σκηνή επειδή στο κλαμπ επικρατούσε τέτοιος συνωστισμός που το κοινό δυσκολευόταν να επισκέπτεται τις τουαλέτες.

ΠΈΜΠΤΟΣ ΆΝΘΡΩΠΟΣ

Οι δευτεραγωνιστές στην τροχιά της Υπέροχης Τετράδας που τη μια ή την άλλη στιγμή χαρακτηρίστηκαν «πέμπτοι Beatle».

ιαλέξτε όποια βιογραφία των Beatles

και σε κάποιο σημείο δεν αποκλείεται

να συναντήσετε μια αναφορά στον «πέμπτο Beatle». Είναι μια φράση που επινόησαν τα μέσα ενημέρωσης με την άφιξη της Μπιτλομανίας στα τέλη του 1963 και έξι και πλέον δεκαετίες αργότερα δεν φαίνεται να ξεφτίζει.

Ως πέμπτος Beatle αναφέρεται κάθε άτομο που χάρη στις δεξιότητές του έπαιξε ζωτικό ρόλο στην τροχιά των Beatles, κάποιος που τον εμπιστεύονταν και ταίριαζε με τις ευαισθησίες της μπάντας, με τις φιλοδο-

ξίες της, με τα ενίοτε καυστικά σχόλια του

John Lennon και με το ασυνήθιστο πνεύμα

της. Στην πορεία της οκτάχρονης ύπαρξης

της μπάντας αλλά και αργότερα, υπάρχουν

αρκετοί άνθρωποι που αναφέρονται ως

πέμπτοι Beatle. Σας παρουσιάζουμε τους

βασικούς διεκδικητές του τίτλου…

Η μπάντα ποζάρει με τον

παραγωγό George Martin

κρατώντας τον πρώτο αργυρό

δίσκο που της απονεμήθηκε

για το «Please Please Me».

STUART SUTCLIFFE

Ο Sutcliffe ήταν παρών εξαρχής. Εκείνος μαζί με τον Lennon επινόησαν το όνομα «The Beatles» στο διαμέρισμα του Lennon στο Γκάμπιερ Τέρας στις αρχές του 1960. Ήταν ένας αφάνταστα ταλαντούχος ζωγράφος, πολύ πιο χαρισματικός στον καμβά παρά στο μπάσο, αλλά ο Lennon τον ήθελε στην μπάντα κι έτσι κόλλησε.

Ο Sutcliffe ήταν το πιο όμορφο μέλος και αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τη φωτογράφο Astrid Kirchherr. Αρραβωνιάστηκε με τον Sutcliffe και το 1961 εκείνος εγκατέλειψε του Beatles για να γραφτεί σε μια σχολή τέχνης στο Αμβούργο. Όμως στις 10 Απριλίου 1962 ο Sutcliffe

κατέρρευσε και πέθανε από εγκεφαλική αιμορραγία. Ήταν

μόλις 21 ετών. Η στενή σχέση του με τον Lennon και η πρώιμη επιρροή του στην μπάντα έχει κάνει πολλούς να τον αναφέρουν ως τον πέμπτο Beatle.

BRIAN EPSTEIN

«Αν κάποιος ήταν ο πέμπτος Beatle αυτός ήταν ο Brian», σχολίασε ο Paul McCartney το 1997 και δεν χωράει αμφιβολία ότι χωρίς τη γοητεία, το όραμα και τη δαιμόνια επιχειρηματική οξύνοια τού πάντα ντυμένου στην τρίχα μάνατζέρ της, η μπάντα θα παράδερνε μέσα στην αφάνεια. «Αν δεν είχε πάει στο Λονδίνο… από το ένα μέρος στο άλλο με τις μπομπίνες κάτω από τη μασχάλη του, δεν θα τα είχαμε καταφέρει ποτέ», είχε πει ο John Lennon. «Δεν είχαμε τη θέληση για να τα καταφέρουμε μόνοι μας», συμπλήρωσε ο John. Ο Epstein εργάστηκε ακατάπαυστα για να υπογράψει την μπάντα και να τη μεταμορφώσει σε παγκόσμιο φαινόμενο. Σε κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο ο μάνατζερ και οι τέσσερις προστατευόμενοί του απείχαν έτη φωτός μεταξύ τους, αλλά το επιχειρηματικό πνεύμα του είχε κερδίσει τον σεβασμό στο Λίβερπουλ, ενώ υπήρχε αμοιβαίος σεβασμός και εμπιστοσύνη μεταξύ τους.

«Ο Brian είχε φινέτσα», θυμόταν ο McCartney το 2016 στο ντοκιμαντέρ του Ron Howard The Beatles: Eight Days A Week. «Μια φινέτσα του Λίβερπουλ. Τις πρώτες μέρες ήταν ξεκάθαρο ότι είχε ένα όραμα για εμάς που ήταν πέρα από εκείνο που είχαμε εμείς για τους εαυτούς μας».

GEORGE MARTIN

Ο χαρισματικός παραγωγός και ενορχηστρωτής που βοήθησε τους Beatles να πραγματώσουν τα δημιουργικά τους οράματα ήταν μάλλον απογοητευμένος από το συγκρότημα στην πρώτη τους ηχογράφηση στα στούντιο Abbey Road στις 6 Ιουνίου 1962. Ωστόσο, το πνεύμα τους τον εντυπωσίασε. Όταν ρώτησε την μπάντα αν υπήρχε κάτι που δεν τους άρεσε, ο George Harrison απάντησε: «Ναι, σε πρώτη φάση η γραβάτα σου». Έτσι άρχισε μια από τις πιο γόνιμα δημιουργικές συμμαχίες της μουσικής βιομηχανίας.

Ενώ ο McCartney είχε αναφέρει τον Epstein ως τον πέμπτο Beatle το 1997, σίγουρα πίστευε ότι ο τίτλος άξιζε και στον George Martin. «Καθοδήγησε την καριέρα των Beatles με μεγάλη δεξιότητα και έξυπνο χιούμορ», έγραψε αποτίνοντας φόρο τιμής στον The Guardian μετά το θάνατο του Μάρτιν το 2016. «Αν κάποιος άξιζε τον τίτλο του πέμπτου Beatle αυτός ήταν ο George».

Ο Aspinall (δεξιά)

αντικαθιστά τον άρρωστο Harrison στη διάρκεια πρόβας για μια τηλεοπτική εμφάνιση το 1964.

NEIL ASPINALL

Κατά την τελετή της ένταξης των Beatles στο Rock and Roll Hall of Fame το 1988, ο Τζορτζ Χάρισον σχολίασε ότι υπήρχαν μόνο δύο «πέμπτοι Beatles»: ο υπεύθυνος δημοσίων σχέσεών τους Derek Taylor και ο Neil Aspinall, ο μάνατζερ περιοδειών της μπάντας και αργότερα στέλεχος της Apple Corps.

Ο Aspinall εργάστηκε ως μάνατζερ περιοδειών της μπάντας

στις αρχές τις δεκαετίας του εξήντα, μεταφέροντάς τους σε όλη τη

Βρετανία με το βαν Κόμερ του πριν γίνει μάνατζερ των περιοδειών τους. Το 1968, μετά το θάνατο του Brian Epstein, ο Aspinall

–ο οποίος είχε σπουδάσει λογιστικά– διορίστηκε επικεφαλής της Apple Corps, ρόλο που διατήρησε ως τη συνταξιοδότησή του το

2007, ένα χρόνο πριν το θάνατό του. O διορισμός του Aspinall

ήταν μια έξυπνη κίνηση και ο McCartney τον εγκωμίασε συγκεκριμένα για την προνοητικότητά του να εξασφαλίσει παγκοσμίως το εμπορικό σήμα της Apple.

DEREK TAYLOR

Ήρεμος, αξιόπιστος και αβίαστα ψύχραιμος, ο υπεύθυνος

τύπου των Beatles Derek Taylor έφερε μια αίσθηση τάξης και

αξιοπρέπειας στο χάος που περιέβαλλε το μεγαλύτερο συγκρότημα του κόσμου.

Ο Taylor γεννήθηκε στο Γουίραλ και ήταν ο υπεύθυνος

τύπου στην αμερικανική περιοδεία τους το καλοκαίρι του 1964, αλλά παραιτήθηκε έπειτα από μια φιλονικία με τον Brian Epstein. Το 1965 μετακόμισε στην Καλιφόρνια και εκεί εργάστηκε για τους Byrds και τους Beach Boys. Τον Απρίλιο του 1968 επέστρεψε στη Βρετανία κατόπιν αιτήματος του George Harrison για να εργαστεί ως υπεύθυνος τύπου στη νέα εταιρεία της μπάντας Apple Corps. Ο Taylor έφυγε το 1970 αλλά επέστρεψε δύο δεκαετίες αργότερα ως επικεφαλής μάρκετινγκ για την Apple. Ένα σεβάσμιο πρόσωπο στη βιομηχανία, ήταν, όπως το θέτει ένας συγγραφέας, «από τους ελάχιστους ανθρώπους που τελειοποίησαν την τέχνη να λες “όχι” με χάρη».

Ο Best, δεύτερος από αριστερά, αντικαταστάθηκε από τον Ringo το 1962.

PETE BEST

Ο άτυχος Pete Best απολύθηκε από το νεότευκτο συγκρότημα και κατόπιν αναγκάστηκε να το παρακολουθεί καθώς γινόταν ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά φαινόμενα που έχει δει ποτέ ο κόσμος. Ο πρώτος που τόνισε τις υποκειμενικές αδυναμίες του ως ντράμερ ήταν ο George Martin, αν και φαίνεται ότι ούτως ή άλλως ήταν πάντα με δανεικό χρόνο από την πλευρά της μπάντας. «Θα τον ξεφορτωνόμασταν μόλις βρίσκαμε έναν ικανοποιητικό ντράμερ», είχε πει ο Lennon σε μια συνέντευξη το 1974, αν και ο μάνατζερ Brian Epstein ήταν εκείνος που ανέλαβε να μεταφέρει στον Best τα μαντάτα. «Είπε, “τα παιδιά θέλουν να φύγεις και να πάρουν τον Ringo”», θυμόταν ο Best. «Ήταν κανονική βόμβα. Έμεινα εμβρόντητος». Μετά το σοκ της αποχώρησης από την μπάντα, ο Best σχημάτισε δική του, τους The Pete Best Four. Έπειτα από 20ετή καριέρα στο δημόσιο επέστρεψε στη μουσική και το 1988 σχημάτισε τους The Pete Best Band.

BEATLEMANIA

PLEASE PLEASE ME

Κυκλοφόρησε 22 Μαρτίου 1963

Πώς το

χαρούμενο αλλά αφελές ντεμπούτο άλμπουμ

των Beatles αντέχει στο χρόνο έπειτα από σχεδόν 60 χρόνια;

ΠΡΏΤΗ ΠΛΕΥΡΆ 1

I Saw Her Standing There

Ένα ιδιοφυές ροεκντρολάκι μέσα στην

απλότητά του, το «I Saw Her Standing

There» είναι ένα από τα ωραιότερα τραγού-

δια στον αρχικό κανόνα των Beatles, όταν

η ειρωνεία, ο πολιτικός σχολιασμός και τα

ναρκωτικά δεν υπήρχαν ούτε σαν σκέψη.

Στην ουσία είναι αδύνατο να μην χτυπήσεις ρυθμικά το πόδι σου στο πάτωμα παρά

τα χρόνια που έχουν περάσει. Εντάξει, το

τραγούδι είναι απλό, μπορεί και αφελές με τα σημερινά πρότυπα, αλλά ευτυχώς αυτά δεν είναι τα ίδια πρότυπα που χρησιμοποιούμε για να το κρίνουμε. Στην τελική, αν σκεφτείτε τον συντηρητισμό του ενήλικου κοινού απέναντι σε τραχιά, τσιριχτά φωνητικά όπως στο συγκεκριμένο τραγούδι, για να μην αναφέρουμε την πρωτόγονη τεχνολογία για τις ηχογραφήσεις της εποχής, γρήγορα θα συνειδητοποιήσετε ότι είναι θαύμα μόνο και μόνο που γράφτηκε αυτό το κομμάτι.

2Misery

Όταν ανατρέχουμε σε εκείνες τις πρώτες μέρες, ο John Lennon και ο Paul McCartney σίγουρα ήταν οι μεγαλύτεροι πλασιέ του ροκ εντ ρολ. Πάρτε για παράδειγμα το «Misery» που το έγραψαν για να το δώσουν στην Helen Shapiro, ένα παιδί-θαύμα της εποχής. Αυτό το ανάλαφρο τραγουδά-

κι εφηβικού άγχους με τα βραχνά φωνητικά και τις απαραίτητες κιθαριστικές μελωδίες που παραπέμπουν στον Chuck Berry, το συνοδεύει μια αλλόκοτη αίσθηση του χιούμορ και θα ήταν ιδανικό εφηβικό εργαλείο για τη δεσποινίδα Shapiro. Δεδομένων όλων αυτών, οι φωνητικές αρμονίες στην εκδοχή των Beatles φτιάχνουν το τραγούδι και έτσι η προσέγγιση των δύο βασικών τραγουδιστών

Anna (Go To Him)

Η εκτέλεση των Beatles σε αυτό το

–εκ των υστέρων, η μυστική, ίσως, συνταγή στον αρχικό κατάλογο– κάνει αυτό το τραγούδι απολαυστικό, μαζί με μερικά φάνκι μικρά γεμίσματα του πιάνου. 3

πιο φιλόδοξο τραγούδι του Arthur Alexander δεν είναι ακριβώς αντάξια της ερμηνείας του Alexander, με τον Lennon,

ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ ΤΗΣ

ΣΕΛΙΔΆΣ Οι Beatles παίζουν σε δισκοπωλείο για να προωθήσουν

την κυκλοφορία του Please Please Me τον Μάρτιο του 1963.

ΠΆΝΏ Η διάσημη φωτογραφία των «Beatles που χοροπηδούν» χρησιμοποιήθηκε στο εξώφυλλο του ΕΡ «Twist and Shout».

ιδιαίτερα, να πασχίζει να παραβγεί της αρχικής φωνητικής ερμηνείας. Θεωρήστε το τελικό αποτέλεσμα παρόμοιο με τη φτωχή απομίμηση των Rolling Stones, τους φερέλπιδες ανταγωνιστές των Beatles, στο «You Better Move On» του Alexander. Αυτό πάντως δεν σημαίνει ότι λείπουν κάποιες ευχάριστες στιγμές, όπως τα υπέροχα «αααχ» στο βάθος και τα φίνα γεμίσματα του Ringo Starr εδώ κι εκεί.

4 Chains

Κοιτάξτε, δεν σκοπεύουμε να κρίνουμε αυτό το άλμπουμ πολύ ακατάδεκτα. Απλώς, από τις διασκευές που υπάρχουν εδώ, και είναι αρκετές, η συγκεκριμένη του αυθεντικού τραγουδιού των Cookies υπολείπεται σε ζωντάνια. Επιπλέον, οι ίδιοι οι Beatles –κρίνοντας από την άτονη ερμηνεία– δεν φαίνονται και πολύ ενθουσιασμένοι από το τραγούδι. Αγκομαχούν σε όλη του τη διάρκεια, με τον McCartney να παίζει σχεδόν συνειδητά ένα βαρετό κάντρι εντ γουέστερν μέρος στο μπάσο. Μπορεί να είχαν περάσει μια ζόρικη νύχτα πριν την ηχογράφηση, ή να είχαν αδειάσει οι συσκευές για το άσθμα τους…

5 Boys

Ξεχάστε ό,τι μόλις είπαμε – αυτή η διασκευή της επιτυχίας των Shirelles από το 1960 δεν χάνεται με τίποτα. Με τη θαυμάσια εισαγωγή του και το βασικό ριφ που σταματά και αρχίζει, το «Boys» οφείλει τα πάντα σε μια εκτέλεση γεμάτη αδρεναλίνη, σκαρφαλώνοντας ένα οροπέδιο στα λίγα πρώτα μέτρα και μένοντας εκεί μέχρι το τέλος του τραγουδιού. Τα δεύτερα φωνητικά που τα κρατούν επιδέξια οι Lennon και McCartney είναι έξυπνα: «Bop shoo-wop, a bop bop shoo-wop!», ενώ ο Ringo Starr έχει αναλάβει τα πρώτα, κάτι σπάνιο. Όποιος μπαίνει στον πειρασμό να απορρίψει τον Starr σαν τραγουδιστή, ίσως εξαιτίας των μεταγενέστερων μάλλον μονότονων ερμηνειών του στα «Octopus’s Garden» και «Yellow Submarine», πρέπει να τσεκάρει τη φωνητική του απόδοση εδώ – δίνει μια τέλεια ροκ εντ ρολ ερμηνεία προσθέτοντας κραυγές με μεγάλη ανεμελιά και προφανώς γαβγίζοντας σαν σκύλος στο 2΄50”.

6 Ask Me Why

Αυτό το μάλλον αδιάφορο τραγούδι διαγράφει με επιτυχία όλη την έξαψη του «Boys» επιλέγοντας μια παρωδία της Tamla Motown και καταλήγοντας με ένα τραγούδι

που διακρίνεται μόνο για τις εξαιρετικές φωνητικές αρμονίες – για άλλη μια φορά

ο άσος στο μανίκι των Beatles. Ανάμεσα στο «I can’t conceive of any more…» και το «Misery!» υπάρχει μια ξαφνική παύση, ένα άμεσο νεύμα προς την ικανότητα του εκτελεστή, κατά τα άλλα όμως αυτό το κοινότοπο κομμάτι δεν ανεβάζει καθόλου τους παλμούς. Σε μουσικολογικό επίπεδο θα μπορούσαμε ίσως να σχολιάσουμε την απρόσμενα φάνκι αλληλεπίδραση της κιθάρας και του μπάσου και την αντίστιξη των δεύτερων φωνητικών, αλλά από πού κι ως πού η μουσικολογική ανάλυση σε κάνει να νιώθεις το ρυθμό;

7

Please Please Me

Αυτό το κλασικό τραγούδι χρησιμεύει

ως υπενθύμιση –ιδίως σε αυτό το πρώιμο

στάδιο– ότι κάτω από εκείνη τη συντηρητική εξωτερική εμφάνιση οι Beatles είχαν μια

νοσηρή αίσθηση του χιούμορ και το «Please

Please Me» είναι ένα ορόσημο στην αρχή

της καριέρας τους και για βάσιμο λόγο, αν και μάλλον είναι αμφίβολο αν κάποιος πάνω

από τα 30 κατάλαβε ποτέ το αστείο, δηλαδή

ότι η φράση «Please please me» σημαίνει «Μήπως υπάρχει περίπτωση να κάνουμε σεξ;» Αφήνοντας κατά μέρος αυτή τη διασκεδαστική αισχρολογία, σε μουσικό επίπεδο έχουμε ένα επιδέξιο τραγούδι με την πιασάρικη μελωδία της φυσαρμόνικας του Lennon να κυριαρχεί παντού στο τραγούδι.

Η μπάντα πήρε τον πρώτο ασημένιο δίσκο της με τον George Martin τον Απρίλιο του 1963 για τις 250.000 πωλήσεις του «Please Please Me».

δυο επιτυχίες οι Beatles πίστεψαν ότι είχαν τυποποιηθεί σαν μια μπάντα με φυσαρμόνικα;

2P.S. I Love You

ΔΕ

Love Me Do

Υ ΤΕΡΗ ΠΛΕΥΡΆ 1

Το «Love Me Do» επιλέχθηκε σαν

σινγκλ λόγω της φιλικής προς τον ακροατή μελωδικής γραμμής και της ευκολοχώνευτης διάρκειάς του, αλλά δεν αντιπροσωπεύει πραγματικά τον ήχο ή το ήθος των Beatles τότε ή αργότερα στην καριέρα τους. Οι ειδικοί ανέκαθεν θεωρούσαν το «Love Me Do» σαν μια ανωμαλία, είτε το αγαπάς είτε το μισείς, ωστόσο παραμένει ένα κομψοτέχνημα. Σημειώστε ότι η κάπως αδύναμη μελωδία της φυσαρμόνικας ακούγεται

τελείως διαφορετική σε σύγκριση με αυτήν στο «Please Please Me» που είναι απλωμένη και με αντήχηση. Μήπως μετά από αυτές τις

Αντλώντας την ιδέα του από τα πιασάρικα ερωτικά τραγούδια που ηχογραφούσαν Αμερικανοί καλλιτέχνες όπως ο Elvis Presley στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το «P.S. I Love You» σίγουρα ανήκει στη σχολή τραγουδιών όπως το «Return to Sender». Βλέπε επίσης το «Please Mr Postman» για το θέμα του ανεκπλήρωτου έρωτα μέσω ταχυδρομείου. Δεν είναι το τραγούδι που θα λέγαμε σημαντικό αλλά τουλάχιστον βοήθησε τους Beatles να εισβάλουν στην κρίσιμη και προσοδοφόρα αγορά της ερωτικής μπαλάντας. Το τραγούδι σώζεται επειδή αρχίζει απότομα, χωρίς το πλεονέκτημα μιας περιττής εισαγωγής, και έτσι αποσπά την προσοχή του ακροατή. Οφείλουμε επίσης να απονείμουμε τα εύσημα στο «You you you», καθώς αρκεί μια και μόνο ακρόαση αυτού του σιροπιαστού τραγουδιού για να το σιγοτραγουδάτε όλη μέρα.

Baby It’s You

Για φαντάσου! Άλλη μια διασκευή των

Shirelles, αλλά καθόλου συναρπαστική

όπως το «Boys». Ωστόσο, τα γεμάτα συναί-

σθημα φωνητικά, τόσο τα πρώτα όσο και τα δεύτερα, συμβάλλουν στη μετατροπή του

τραγουδιού σε κάτι που πλησιάζει να είναι

αυθεντικό – εντάξει, όσο αυτό γίνεται με τέσσερις νεαρούς από τις όχθες του Μέρσεϊ. «I’m gonna love you any –old– way» απαγγέλλει ο Lennon, εκφέροντας με ακρίβεια

τις λέξεις. Όπως έχει επισημανθεί αλλού, μπορεί να μην ήταν ο πιο τεχνικός τραγουδιστής στην ιστορία αλλά η συναισθηματική

ποιότητα της φωνής του όταν τραγουδάει

δεν χωράει αμφισβήτηση.

Do You Want To Know a Secret

Θα θέλαμε, πράγματι, να το μάθουμε

και πόσο ντροπαλά μας το τραγούδησαν

ο Paul και ο John. Στις αρχές τις δεκαετίας

του ’60 που το ροκ έπαιρνε τα πάνω του, το

«Do You Want To Know a Secret» πρέπει

να ακουγόταν λιγάκι ξεπερασμένο για τα

περισσότερα γούστα, ταυτόχρονα όμως οι

Beatles ήξεραν ποιο ήταν το χέρι που τους τάιζε –οι ερωτοχτυπημένες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας– και παρήγαγαν αναλόγως

τα συνθετικά προϊόντα τους. Τεντώστε τα

αυτιά σας για την περίπλοκη μπασογραμ-

μή του McCartney που είναι μιξαρισμένη

χαμηλά για να μην συναγωνίζεται την

κυρίαρχη μελωδία των φωνητικών – μια ένδειξη των μελλοντικών πυροτεχνημάτων

πάνω σε αυτό το παραδοσιακά παραμελημένο όργανο.

5 A Taste of Honey

«Η γεύση του… πιο γλυκιά… απ’ του κρασιού!» τραγούδησαν οι Beatles στο επώνυμο προϊόν για το πρόγευμα, αυταπόδεικτα και κάπως μυστηριακά. Η εικόνα του μελιού έχει χρησιμοποιηθεί ως μεταφορά για τον έρωτα από αρχαιοτάτων χρόνων και η λέξη «αρχαίο» σημαίνει ακριβώς τον τρόπο που σήμερα ακούγεται αυτό το τραγούδι ως προς τη δομή, την παραγωγή και τους ελαφρώς νοσηρούς συναισθηματισμούς του. Μολαταύτα, το τραγούδι ξεφεύγει με αρκετούς τρόπους από τα πρότυπα με μια πιο σκοτεινή, λιγότερο αισιόδοξη ατμόσφαιρα από αυτή

που συνηθίζεται στα ερωτικά τραγούδια στην εναλλαγή του ανάμεσα στα τέσσερα τέταρτα

και στο βαλς – και στην αρμονία του ρεφρέν, η οποία είναι ενορχηστρωμένη σύμφωνα με τον παραδοσιακό τρόπο.

There’s a Place

Καθώς αυτό το ανάμεικτο άλμπουμ πλησιάζει στο τέλος του, στο «There’s a Place» οι Beatles ανακαλύπτουν ξανά την αίσθηση της ενέργειας και του δυναμισμού τους. Μαζί με το επόμενο τραγούδι, αυτός

ήταν ο ήχος των νεανικών κραδασμών

που αναδυόταν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού – και αυτό είναι το κομμάτι των Beatles που πλησιάζει περισσότερο σε δίσκο

τον ήχο τους όπως ακούγονταν στις αρχές

της δεκαετίας του ’60. Σχεδόν μπορείς

να ακούσεις τις καραμελίτσες να συντρίβονται κάτω από τα μποτάκια τους, ενώ ο McCartney ερμηνεύει με μια φαλτσέτο μελωδική φωνή που δείχνει τη θαυμάσια

έκταση της φωνής του. Για άλλη μια φορά μας σερβίρουν μια φυσαρμόνικα, αλλά τι άλλο μπορούσαν να κάνουν; Κανείς δεν είχε εφεύρει ακόμα το ηλεκτρικό σιτάρ ή το Moog συνθεσάιζερ.

GEORGE MARTIN

7Twist and Shout

Ίσως το απόλυτο από τα πρώτα τραγούδια των Beatles, το «Twist and Shout» –που έκτοτε το έχουν διασκευάσει και ηχογραφήσει με διάφορους βαθμούς επιτυχίας άπειροι καλλιτέχνες– ακούγεται μέχρι σήμερα γεμάτο ενέργεια και δυναμισμό. Ο Lennon ξελαρυγγιάζεται σχεδόν κυριολεκτικά (εκείνη την περίοδο υπέφερε από ένα κρύωμα και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει μια δεύτερη εκτέλεση) τραγουδώντας αυτόν τον παιάνα στο νεανικό σφρίγος. Σε αυτή την ερμηνεία που αντλεί έμπνευση από τον Little Richard και τους άλλους φωνακλάδες του ροκ εντ ρολ της εποχής, μπορείτε να ακούσετε το ταλαιπωρημένο λαρύγγι του. Η όλη ουσία είναι ότι το «Twist and Shout» είναι μια γιορτή της εφηβείας πριν καθένας πάνω από τα 20 αρχίσει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη την ιδέα. Τραγούδια όπως αυτό ήταν υπεύθυνα για να ανοίξουν διάπλατα οι πόρτες του συντηρητισμού αφήνοντας να διεισδύσει το φως της νεανικής επαναστατικής κουλτούρας.

Έρχονται οι Beatles!

Στο πρωτοσέλιδο της Yorkshire Evening News

«ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΆΛΜΠΟΥΜ

ΤΏ Ν BEATLES ΉΘΕΛ Ά Ν Ά

Ή ΧΟΓΡΆΦΉΘΕΊ Μ Ε Σ Ά ΣΕ Μ ΊΆ

Μ Ε ΡΆ Κ ΆΊ Ν Ά ΚΥΚΛΟΦΟΡΉΣΕ Ί ΠΟΛΥ ΓΡΉΓΟΡΆ».

WITH THE BEATLES

Κυκλοφόρησε 22 Νοεμβρίου 1963

Ο κόσμος συντάχθηκε «με» τους Beatles καθώς ετοιμάζονταν να τον καταλάβουν – όμως το δεύτερο άλμπουμ τους θα αποκάλυπτε άραγε μεγαλύτερο βάθος από το ντεμπούτο τους;

ΠΡΏΤΗ ΠΛΕΥΡΆ 1

It Won’t Be Long

Το «It Won’t Be Long που ανοίγει το

With The Beatles με κέφι και αυτοπεποίθηση είναι εναλλάξ επίμονο και πιασάρικο κυρίως χάρη στα «Yeah!» που γεμίζουν το ρεφρέν. Για να καταλάβουμε πόσο σημαντι-

κό ήταν να αρχίζουν το δεύτερο άλμπουμ με

ένα ζωηρό κομμάτι, πρέπει να σκεφτούμε την πολιτιστική κυριαρχία των Beatles στα

τέλη του 1963. Το κουαρτέτο ήταν ήδη η πιο περιζήτητη μπάντα στη Βρετανία και

οι έφηβοι ανταποκρίνονταν κατά δεκάδες χιλιάδες σε αισιόδοξα τραγούδια όπως αυτό. Και η Αμερική όμως είχε ανάγκη από ένα τέτοιο συγκρότημα: έχοντας χάσει τον πρόεδρό του στα τέλη του ’63, το κοινό της χώρας αντέδρασε με ζέση όταν στις αρχές της επόμενης χρονιάς οι Beatles εισέβαλαν στις τηλεοπτικές του συχνότητες.

2All I’ve Got to Do

Αυτό το κομμάτι που οφείλει πολλά

στον ήχο του Smokey Robinson και των Miracles αποκαλύπτει σε ποιο βαθμό το δεύτερο άλμπουμ των Beatles ήταν επηρεασμένο από τη δομή και τις ενορχηστρώσεις

της σπουδαίας αφροαμερικανικής σόουλ

μουσικής της εποχής. Το κομμάτι πραγμα-

τικά χτυπά φλέβα με τη μελωδία του τίτλου

από τέσσερις νότες που κολλάει στο αυτί του ακροατή και δεν λέει να ξεκολλήσει. Είναι χαρούμενο και αισιόδοξο όπως τόσα πολλά από τον αρχικό κατάλογο, με λίγο από το συναισθηματικό βάθος που προέκυψε στη σύνθεση το 1964 και μετά – αλλά στο πλαίσιό του αυτό δεν είναι κακό. 3 All My Loving

Εδώ τώρα έχουμε ένα γνήσιο συνθετικό αριστούργημα. Το «All My Loving», ενώ εμμένει στη συνηθισμένη και ελκυστική συνταγή του ερωτικού τραγουδιού αλλά με ένα βαθμό αυτοπεποίθησης στον ήχο που απουσίαζε από προηγούμενες μπαλάντες, καταφέρνει να ακούγεται κεφάτο και ταυτόχρονα λυπητερό. Οι στιγμές της παύσης

και της επανεκκίνησης σε κάθε στροφή είναι ο ήχος των συνθετών που βρίσκουν με επιτυχία το πάτημά τους ως ενορχηστρωτές και δεν υπάρχει αμφιβολία για την αποτελεσματικότητα των συγχορδιών που κατεβαίνουν – πάντα το θεμέλιο κάθε δεξιοτέχνη μπαλανταδόρου.

4

Don’t Bother Me

Εδώ παρεμβαίνει ο George Harrison

για να προσθέσει μια αναγκαία πινελιά ενδοσκόπησης στο «Don’t Bother Me», την ιστορία κάποιου εν μέσω της διάλυσης μιας σχέσης. Η άστατη κοπέλα του τραγουδιστή μπορεί να επιστρέψει στην αγκαλιά του αλλά μπορεί και όχι: ό,τι κι αν συμβεί, εκείνος δεν θέλει να σε δει. Και ποιος δεν το έχει νιώσει; Προσέξτε επίσης το θαυμάσιο σόλο του Harrison, μια υπερβολική άσκηση για τα πρότυπα του ’63, όταν μελλοντικοί

βιρτουόζοι όπως ο Eddie Van Halen δεν ήταν παρά μια κουτσουλιά στα μάτια ενός οργανοπώλη.

5 Little Child

Σε αυτό το νοσταλγικό τραγούδι κυριαρχεί η φυσαρμόνικα και ένα βροντερό πιάνο που σπρώχνει το κομμάτι σε μια ευπρόσδεκτη αλλαγή. Σε λυρικό επίπεδο, το «Little Child» είναι ένας απλός χορευτικός σκοπός, με τον Lennon –και τον McCartney που το διανθίζει με μερικές έξοχες αρμονίες– να επιζητά τη χαρά της πίστας καλώντας τη μια ή την άλλη έφηβη: «Μωρό μου, δοκίμασέ το μαζί μου», τραγουδούν οι νεαροί μας σε αυτό το εντελώς ασήμαντο τραγούδι που σβήνει μετά από ένα λεπτό και 45 δευτερόλεπτα. Σε κάνει να αναρωτιέσαι γιατί μπήκαν στον κόπο να το συμπεριλάβουν.

6

Till There Was You

Σε αυτή την άξια σε τεχνικό επίπεδο

διασκευή της θεατρικής επιτυχίας της

Meredith Wilson, οι Beatles αποδίδουν

φόρο τιμής στο Μπρόντγουεϊ. Τα τζαζ

ακόρντα στη στροφή αποκαλύπτουν πόσο

ικανοί είναι οι νεαροί κιθαρίστες, ενώ ο

McCartney το ερμηνεύει με μια φανταστική

φωνή, με μεγάλα διαστήματα ανάμεσα στις

νότες παρόλο που δεν έχει πάρει μαθήματα φωνητικής. Τραγούδια όπως αυτό, τα οποία

δηλώνουν άμεσα τις δεξιότητες των Beatles

ως γνήσιοι μουσικοί, ακούγονται παράξενα

απέναντι στα πιο απλά χορευτικά τραγούδια

και τις ερωτικές μπαλάντες στο αρχικό τους ρεπερτόριο. Ωστόσο, ένα άλμπουμ γεμάτο με τζαζ κομμάτια τόσο άψογα ερμηνευμένα

όπως αυτό δεν θα κέρδιζε ποτέ τόσους πολλούς θαυμαστές…

7

Please Mr Postman

Να και κάτι αυθεντικά εκκεντρικό. Ακό-

μα και σε αυτή τη φάση της καριέρας τους, οι Beatles μας είχαν δείξει ότι είχαν να δώσουν πολύ περισσότερα από απλό ροκ εντ

ΚΆΤ Ώ Οι Beatles το γιορτάζουν με τον Billy J Kramer (αριστερά) και τη Susan Maugham (Κέντρο) έχοντας κατακτήσει την πρώτη θέση σε δημοψήφισμα της Melody Maker το 1963.

ρολ και, όσο συναρπαστική κι αν ήταν αυτή η μουσική επτά ή οκτώ χρόνια πριν το 1963, σίγουρα ήταν καιρός να προχωρήσουν. Γιατί λοιπόν αυτή η τελείως άσκοπη διασκευή του «Please Mr Postman» σε αυτό το άλμπουμ επαναπροσδιορίζει τον όρο «συμπληρωματικό υλικό»; Στην καλύτερη περίπτωση θεωρείται σαν μια από τις τελευταίες ενδείξεις προσκόλλησης στην ασφάλεια της παραδοσιακής μουσικής που έπαιζαν οι Beatles στο Cavern Clun και στο Star-Club πριν αυτοί και οι μάνατζέρ τους επιλέξουν να ορμήσουν στα κυματώδη αλλά πολύ πιο ανταποδοτικά νερά της πρωτοτυπίας.

ΔΕ Υ ΤΕΡΗ ΠΛΕΥΡΆ

1

ΔΕΞΙΆ Η Υπέροχη Τετράδα συναντά την πριγκίπισσα Μαργαρίτα μετά από την εμφάνιση στο Royal Variety Show τον Νοέμβριο του 1963.

τραγούδια όπως το «Long Tall Sally» και το «Johnny B Good». Τα αληθινά συγκροτήματα έπαιζαν τραγούδια όπως αυτό και από αυτή την άποψη οι Beatles ήταν ήδη ένα αληθινό συγκρότημα. Οι Lennon και McCartney ερμηνεύουν ταυτόχρονα τα φωνητικά χωρίς να χασομερούν με τις αρμονίες, και τα παλαμάκια ενός μάλλον διστακτικού Ringo δίνουν ώθηση στο τραγούδι. Ενώ οι Beatles κάνουν καλή δουλειά αφήνοντας ένα ευγενικό «Whoo!» εδώ κι εκεί, με αυτή τη διασκευή δεν ανανεώνουν ακριβώς τον ροκ κανόνα. Συγχαρητήρια πάντως στον McCartney για το γρήγορο μπάσο.

2

Roll Over Beethoven

Μην ξεχνάτε ότι αυτό το άλμπουμ ηχογραφήθηκε εν μέσω της έκρηξης του μπιτ όπως το χαρακτήριζαν τα μέσα ενημέρωσης της εποχής – και αν θέλατε να κερδίσετε χρήματα από τη μουσική ήσασταν λίγο πολύ αναγκασμένοι να διασκευάζετε

Hold Me Tight

Τα μεταγενέστερα χρόνια οι Beatles

δεν είχαν σε μεγάλη εκτίμηση το «Hold Me Tight», το ίδιο όμως και οι κριτικοί της περιόδου. Είναι δύσκολο να διαφωνήσουμε, αν και αυτό το άκακο τραγουδάκι έχει κάποια χαρακτηριστικά που το εξιλεώνουν όπως τα γλυκά φωνητικά του McCartney και η σχετικά θορυβώδης μουσική. Ο Starr ακούγεται αρκετά καθαρά, έτσι για αλλαγή,

και το κάλεσμα και η απόκριση ανάμεσα στα

πρώτα και τα δεύτερα φωνητικά σίγουρα

έχει δυναμική. Εντάξει, ακόμα και οι θεοί

του ροκ χρειάζονται κάπου κάπου ένα τρα-

γούδι που να υπολείπεται των άλλων – και

αυτή ήταν μια από εκείνες τις φορές.

3 You Really Got a Hold on Me

Δουλεμένο με το πέρασμα του χρόνου, πολύ πριν την εμφάνιση του κλασικού

υλικού που έγραφαν μόνοι τους, αυτή η

διασκευή του Smokey Robinson και των

Miracles ήταν μια σοφή προσθήκη στο ηχογραφημένο ρεπερτόριο των Beatles.

Είναι φανερός ο χρόνος που αφιέρωσαν σε

αυτό, με κάποια φινέτσα στην ερμηνεία και θαυμάσια φωνητικά από τον Lennon. Οι

κιθάρες κεντούν μέσα κι έξω από τα γεμίσματα του Starr, ο κάθε μουσικός προφανώς γνωρίζει τις δυσκολίες της ενορχήστρωσης και είναι ικανός να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημα. Ίσως το τραγούδι έπρεπε να έσβηνε σιγά σιγά 30 δευτερόλεπτα πριν το οριστικό τέλος του, αλλά αυτό είναι μάλλον ιδιοτροπία.

4

I Wanna Be Your Man

Με έναν κεφάτο, σχεδόν φάνκι ήχο που λειτουργεί άψογα μέχρι σήμερα, το «I Wanna Be Your Man» περιγράφει τους Beatles ως επίμονους, σφριγηλούς άνδρες που έχουν να πουν κάτι. Είναι ένα αξιόλογο τραγούδι για την εποχή του κυρίως επειδή είναι τόσο αδυσώπητο: η ενορχήστρωση είναι δυναμική, με δυο τραγουδιστές να αφήνουν επιφωνήματα. Είναι ένα κλασικό R&B από το συρτάρι που γράφει «1963»

και σαν τέτοιο είναι φυσικό που οι Rolling Stones το διασκεύασαν πριν οι συνθέτες του, ο Lennon και ο McCartney, έχουν την ευκαιρία να το ηχογραφήσουν οι ίδιοι. Η εκτέλεση των Jagger και Richards είναι πιο σφιχτή και πιο άμεση, ενώ των Beatles είναι πιο ακατέργαστη, κάτι που υπηρετεί εξίσου καλά το τραγούδι.

5

Devil in Her Heart

Σε αυτή τη διασκευή ο George Harrison ανέλαβε την πρώτη φωνή (η αυθεντική εκτέλεση ήταν της αμερικανικής γυναικείας μπάντας The Donays) και είναι

PAUL MCCARTNEY

μετρίως διασκεδαστικό και αν όχι ακριβώς απαραίτητο. Υπήρχε λόγος που τραγούδια

από κοριτσίστικες μπάντες ταίριαζαν τόσο πολύ στους Beatles –όλα είχαν να κάνουν με τις επιδέξιες φαλτσέτο αρμονίες των φίλων μας– κι αν το καλοσκεφτείτε, ποιος δεν θα απολάμβανε ένα συνδυασμό από ροκ εντ ρολ κιθάρες και αισθησιακά φωνητικά; Λίγη τροφή για σκέψη εδώ πέρα.

6Not a Second Time

Το κάπως εκδικητικό «Not a Second Time» δεν είναι ούτε ερωτικό τραγούδι ούτε καψουροτράγουδο αλλά βρίσκεται κάπου στη μέση όπου ο άνδρας προειδοποιεί την άτιμη ερωμένη μετά από κάποιο θλιβερό επεισόδιο. Λίγο αρνητικό σε τόνο και βαρύ στα ακόρντα της κιθάρας σαν μουρμουρητό, αυτό το τραγούδι προσφέρει μια ματιά στον τρόπο σκέψης των Beatles σε αυτή την κρίσιμη μεταβατική περίοδο. Η μπάντα ετοίμαζε πιο βαθυστόχαστα τραγούδια δείχνοντας την έξοδο στις γλυκανάλατες χορευτικές μελωδίες: το «Not a Second Time» βρίσκεται κάπου στη διαχωριστική γραμμή.

7Money (That’s What I Want)

Σίγουρα οι φιλόμουσοι των αρχών της δεκαετίας του ’60 μπορεί να γούρλωναν τα μάτια μπροστά στον εγωισμό του «Money» με το καπιταλιστικό του μήνυμα, αλλά πολλοί άλλοι το λάτρεψαν και μέχρι σήμερα το τραγούδι ακούγεται έντονα καυστικό και διαχρονικό. Αρχικά ήταν μια επιτυχία του Barrett Strong για τη Motown και η διασκευή της Υπέροχης Τετράδας είναι ένα κάπως δυναμικό φινάλε για το With The Beatles – το οποίο καθαυτό είναι ένα βήμα μπροστά από το Please Please Me, έστω κι αν τα στρωτά ερωτικά τραγούδια και οι ροκ εντ ρολ παρωδίες παίζουν ακόμα κάποιο ρόλο. Ήταν προφανές ότι η αντίληψη του κουαρτέτου για την κλασική διάταξη ενός ποπ τραγουδιού μεγάλωνε, έστω κι αν η ικανότητά του να παραχαράζει τα όρια της ποπ κουλτούρας απείχε ακόμα ένα ή δύο χρόνια.

«ΑΠΌ ΤΌ “LOVE ME DO” ΣΥΝΕΧΊΣΑΜΕ

ΓΡΑΦΌΝΤΑΣ ΠΌΛΥ ΠΊΌ ΕΝΤΌΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ».

Η ΕΚΠΟΜΠ Η ΠΟΥ Ε ΚΑΝΕ ΘΡΑΥ ΣΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚ Η

Στα τέλη του 1963 το αμερικανικό κοινό είχε κλονιστεί από τη δολοφονία του προέδρου

Τζον Φ. Κένεντι και αναζητούσε κάτι καινούργιο και αισιόδοξο – και αυτό ακριβώς

πήρε όταν στις αρχές του ’64 οι Beatles

πραγματοποίησαν τρεις εμφανίσεις στο The Ed Sullivan Show.

Στις 9 Φεβρουαρίου, 73 εκατομμύρια θεατές τούς είδαν να παίζουν τα «All My Loving», «’Till There Was You», «She Loves You», «I Saw Her Standing There»

και «I Want to Hold Your Hand». Την επόμενη εβδομάδα, πρόσθεσαν τα «This Boy»

και «From Me To You» σε μια εκπομπή που μεταδόθηκε από το Μαϊάμι και στις 23 Φεβρουαρίου κυκλοφόρησε μια προηχογραφημένη ταινία ενώ έπαιζαν τα «Twist and Shout», «Please Please Me» και «I Want to Hold Your Hand». Μια πολύ μεταγενέστερη εκπομπή, τον Αύγουστο του 1965, όταν οι Beatles ήταν ήδη αστέρες πρώτου μεγέθους, απέτισε φόρο τιμής σε εκείνες

τις πρώτες προφητικές εμφανίσεις. Με την πάροδο των δεκαετιών εκείνες οι τρεις ημερομηνίες έχουν εγκωμιαστεί επανειλημμένα και εύκολα μπορεί να διαπιστωθεί το γιατί. Αν ρωτήσετε λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένους Αμερικανούς ροκ μουσικούς γεννημένους ανάμεσα στο 1945 και το 1955 ποιες ήταν οι κυριότερες επιρροές τους, πάντα απαντούν μεταξύ άλλων: «Οι Beatles στην εκπομπή του Ed Sullivan».