Το πρώτο μου smartphone

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Καθώς τα παιδιά εισέρχονται στην προεφηβική ηλικία, δημιουργείται η ανάγκη για την αγορά του

πρώτου κινητού τηλεφώνου και ως εκ τούτου την

πλοήγηση στο διαδίκτυο. Τα παιδιά, μιμούμενα τους

συνομήλικούς τους ή και τους ίδιους τους γονείς

τους, καθώς και τη σύγχρονη επιταγή της ένταξης

των ηλεκτρονικών συσκευών στην καθημερινότητά

μας, νιώθουν την ανάγκη να εισχωρήσουν κι αυτά

στον κόσμο του διαδικτύου και του κινητού τηλεφώ-

νου. Ένα μέσο που τους προσφέρει πολλαπλά οφέλη όπως ανεξαρτησία, επικοινωνία, ανάπτυξη των

δεξιοτήτων και επιτάχυνση των γνωστικών τους δυνατοτήτων. Τα προαναφερθέντα είναι κάποια από τα «φωτεινά» χαρακτηριστικά του κινητού τηλεφώνου

και κατά συνέπεια του διαδικτύου. Ωστόσο, η ασφάλεια είναι κι αυτή πολύ σημαντική για τη σωστή

χρήση τους, ειδάλλως μπορεί να έρθετε αντιμέτω-

ποι με τους κινδύνους που αυτά ελλοχεύουν.

Η πρώτη αγορά και επαφή του παιδιού με το κινη-

τό τηλέφωνο είναι μεγάλη υπόθεση και απασχολεί

όλους τους γονείς. Η επιθυμία για απόκτηση κινη-

τής συσκευής αρχίζει πια να γίνεται έντονη ακόμα

και σε πιο μικρές ηλικίες, ωστόσο είναι απαραίτητος

ο καθορισμός ορίων όσον αφορά το πότε θα πραγμα-

τοποιηθεί. Με την ευρεία διαδεδομένη μορφή του και

τη χρήση από τον περίγυρό τους, είναι λογικό να

θέλουν κι αυτά να γνωρίσουν τον κόσμο του κινητού τηλεφώνου. Παρ’ όλα αυτά, είναι απαραίτητη η

προσοχή και η κάλυψη της ανάγκης τους στον κατάλληλο χρόνο. Πολλοί λένε ότι η κατάλληλη ηλι-

κία για αγορά του πρώτου κινητού θεωρείται μεταξύ

13-14 ετών, όμως οι γονείς είναι σε καλύτερη θέση

να γνωρίζουν πότε το παιδί τους είναι ώριμο ώστε να

μπορέσει να χειριστεί το κινητό και συνάμα το διαδίκτυο με τον σωστό και ασφαλή τρόπο. Γι’ αυτό και

κάθε γονέας πρέπει να είναι υπεύθυνος και να καταλαβαίνει τις ανάγκες του παιδιού του και πότε είναι

σε θέση να τις καλύψει με υπευθυνότητα και σωστή

διαχείριση, χωρίς να αποσπάται η προσοχή του από

τις υποχρεώσεις και την καθημερινότητά του.

Το κινητό τηλέφωνο είναι μια μηχανή αναζήτη-

σης και ένα μέσο πολλών δυνατοτήτων σε πτυχές

τόσο της επικοινωνίας, της γνώσης και της ενημέρωσης όσο και της ψυχαγωγίας. Μέσα από το κινητό

και τα social media μπορείς να δημιουργήσεις έναν

δικό σου κόσμο προσαρμοσμένο στις ανάγκες και

στις απαιτήσεις σου, που φτάνει από τα άτομα που

διαλέγεις να επικοινωνήσεις μέχρι τις φωτογραφίες

που επιλέγεις να δεις και να ανεβάσεις –και φυσικά

όχι μόνο ως εκεί.

Είναι ένα πολυεργαλείο που σου δίνει πρόσβαση

σε χιλιάδες πράγματα κάνοντας τη ζωή σου πιο εύ-

κολη και απλή, όπως για παράδειγμα μέσω του GPS, που μπορεί να σε κατευθύνει σε όποιον προορισμό

θελήσεις με το πάτημα ενός κουμπιού, το να δεις

άμεσα τον καιρό, το να επικοινωνήσεις ταχύτατα

με συγγενείς και φίλους. Είναι ένα μέσο που μας συντροφεύει σε πολλές στιγμές μας, μας βοηθά να

αποβάλλουμε συναισθήματα μοναξιάς ή άγχους, να

χτίζουμε πιο εύκολα και πιο γρήγορα

κοινωνικές

σχέσεις, να είναι εκεί όταν χρειαζόμαστε κάτι, όπως

μια υπηρεσία ή ένα κοντινό μας πρόσωπο. Σε πλαί-

σιο ψυχαγωγίας μπορεί να προσφέρει μεταξύ άλ-

λων εφαρμογές και παιχνίδια γνώσεων, αναπτύσσο-

ντας έτσι τις δεξιότητες του παιδιού, ενώ μπορείτε

να βρείτε και οδηγούς για ζωγραφική ή χειροτεχνίες

που κάνουν τον κόσμο της τεχνολογίας πιο διαδραστικό.

Με το πέρασμα του χρόνου η τεχνολογία αλλάζει

κι αυτό έχει αντίκτυπο στην κοινωνία και στους

ανθρώπους της. Προφανώς και η τεχνολογία μάς

έχει κάνει εύκολη την πρόσβαση σε πολλά αγαθά

και υπηρεσίες και μας έχει φέρει καινούργια πράγ-

ματα που δεν φανταζόμασταν καν ότι μπορεί να

υπάρξουν. Χαιρόμαστε για όσα μας προσφέρει, αλλά

σίγουρα τρομάζουμε και στην ιδέα πολλών αλλα-

γών και νέων τεχνολογιών που δεν γνωρίζουμε, γι’

αυτό καλό είναι η τεχνολογία του σήμερα να γίνεται

με σωστή χρήση και σε ασφαλές περιβάλλον, ώστε

να είμαστε προετοιμασμένοι για τους κινδύνους που

μπορεί να συναντήσουμε.

Το κινητό τηλέφωνο, όσο καλό πολυεργαλείο και

να είναι, δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι έχει και πτυχές

που χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή από μικρούς και

μεγάλους. Ο κόσμος που δημιουργείς τόσο ελεύθερα

στο διαδίκτυο πρέπει να τιθασεύεται με κάποια όρια.

Πρέπει να σκεφτείτε πως το κινητό είναι σαν μια

μικρή κοινωνία στην οποία υπάρχουν άτομα με διαφορετικές προσωπικότητες, υπάρχουν όλα τα καλά

που μας δίνει η επαφή με τους γύρω μας, αλλά και

κίνδυνοι που δεν μπορούμε απλά να τους προσπερ-

νάμε. Το γεγονός ότι δίνεται η δυνατότητα επικοι-

νωνίας και επαφής με άλλους ανθρώπους πρέπει να

είναι μέσα σε ένα λογικό πλαίσιο χρόνου, ειδικότε-

ρα στην περίπτωση παιδιών, έτσι ώστε να μην τα

απομονώνει από τον κοινωνικό τους περίγυρο και να

μην τα αποσπά από τις υποχρεώσεις τους. Είναι ση-

μαντική και η επικοινωνία σας τόσο με τους ανθρώπους σε ψηφιακό επίπεδο όσο και σε πραγματικό. Σε

μικρές ηλικίες ειδικά, όταν τα παιδιά έχουν άπλετο χρόνο, είναι ευκαιρία να γνωρίσουν και να δουν τον κόσμο από κοντά.

Οι γονείς, στα πρώτα τους βήματα επαφής με το διαδίκτυο και το κινητό τηλέφωνο, πρέπει να είναι δίπλα στα παιδιά τους για να τους δείξουν τη σωστή τους χρήση και να δημιουργήσουν ένα πέπλο προστασίας, αποφεύγοντας έτσι δυσάρεστες καταστάσεις. Η επαφή και η συνεχής επικοινωνία με τα παιδιά θα τα ωθήσει να στραφούν σε εσάς αν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα, αν τα ενοχλεί κάποιος ή αν δουν κάτι περίεργο ή επικίνδυνο. Οι γερές σχέσεις μεταξύ γονέα και παιδιού, αλλά και η επαρκής ενημέρωση και η εμπιστοσύνη προς εκείνα, θα δημιουργήσουν παιδιά υπεύθυνα που ξέρουν

να αναγνωρίζουν και να ξεχωρίζουν καταστάσεις,

και θα χρησιμοποιούν το κινητό –και ότι αυτό συνεπάγεται– σωστά και στα όρια που πρέπει. Για να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη και να γίνουν

τα παραπάνω πιο κατανοητά, υπάρχουν κάποια βή-

ματα που θα αποτελέσουν τη βάση για την ασφαλή χρήση του κινητού τηλεφώνου, καθώς και του διαδικτύου.

Είναι γνωστή η εύκολη πρόσβαση οποιουδήποτε στο διαδίκτυο και η γρήγορη επαφή με άλλα άτομα, των οποίων δεν είναι γνωστές οι πραγματικές

προθέσεις. Επομένως, ζωτικής σημασίας είναι να δεχόμαστε αιτήματα φιλίας μόνο από ανθρώπους που

γνωρίζουμε στην πραγματική ζωή. Στις μικρότερες

ηλικίες είναι σημαντικό να αποφευχθεί το «ανέβασμα» φωτογραφιών του παιδιού, όπως επίσης και των

προσωπικών του στοιχείων, είτε στα social media

είτε σε κάποιο διαδικτυακό παιχνίδι. Επιπροσθέτως,

καλό θα ήταν να ενημερωθούν τα παιδιά για τους

κινδύνους που κρύβονται στο διαδίκτυο και οι γο-

νείς να είναι δίπλα τους τουλάχιστον στην αρχή

της χρήσης του κινητού τηλεφώνου, για να υπάρ-

χει μια επίβλεψη και μια καθοδήγηση, ώστε να μην

εισέλθει στο περιβάλλον των ακατάλληλων ιστοσε-

λίδων και να μην πέσει θύμα απάτης. Όλοι έχουν

προσωπικά δεδομένα αλλά είναι συνετό σε παιδιά,

ειδικά μικρότερης ηλικίας, να γνωρίζουν οι γονείς

τους κωδικούς εισόδου, για να μπορούν να προλαμ-

βάνουν καταστάσεις που μπορεί να είναι επιβλαβείς

τόσο για τη ψυχική όσο και για τη σωματική υγεία

του παιδιού.

Ένα εργαλείο που, εκτός από την τηλεπικοινω-

νία, συνδυάζει και τη δυνατότητα πλοήγησης είναι

το διαδίκτυο. Όσον αφορά το διαδίκτυο, είναι ένα

λειτουργικά χρήσιμο εργαλείο που, όταν χρησιμο-

ποιείται για λόγους που προάγουν τη γνώση και

τη δημιουργικότητα, συνεισφέρει ποικιλοτρόπως

στην ενδυνάμωση και την αυτοπεποίθηση των παιδιών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η ρομποτική, τα game developments, ο προγραμματισμός,

τα επιμορφωτικά σεμινάρια, οι μαθητικοί διαγωνισμοί που διεξάγονται ηλεκτρονικά, και τα αμέτρητα

ηλεκτρονικά μέσα που προάγουν την ηλεκτρονική

μάθηση και τη διαχείριση της γνώσης. Ειδικότερα, η

ταχύτητα που μας προσφέρει μας δίνει βήμα για καινοτόμες εκπαιδευτικές δράσεις, όπως η συνεργασία σχολικών μονάδων, η εκπόνηση διαγωνισμών και λοιπές δραστηριότητες που ενισχύουν τη συνεργατικότητα, το ομαδικό πνεύμα και τη διαλλακτικότητα για τους νέους. Έτσι, μαθαίνουν να συνδιαλέγονται και να έρχονται σε επαφή με τα σύγχρονα

τεχνολογικά επιτεύγματα, που μπορούν να σταθούν αρωγοί στη μόρφωση και τη μετέπειτα επαγγελματική τους εξέλιξη. Άλλωστε, και η πολιτεία χρηματοδοτεί συνεχώς τις εκπαιδευτικές δομές για τη στελέχωση των αιθουσών με υπολογιστές και λοιπό

τεχνολογικό εξοπλισμό.

Επιπροσθέτως, εκτός από τις τεχνικές και εκπαιδευτικές διαδικασίες, το διαδίκτυο αποτελεί μέσο ψυχαγωγίας για χιλιάδες παιδιά ανά τον κόσμο, αφού προσφέρει εύκολα και οικονομικά συμμετοχές σε καλλιτεχνικά δρώμενα που αφορούν τα παιδιά στις σύγχρονες κοινωνίες, με υψηλή ποιότητα ήχου, ανάλυσης και εικόνας.

Στον αντίποδα, εκτός από τις ευεργετικές χρήσεις

του, οι επιστήμονες κρούουν συνεχώς τον κώδωνα

του κινδύνου για την αυξανόμενη επικινδυνότητα

που προκύπτει από την άμετρη χρήση του διαδικτύ-

ου. Αρχικά, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, στα οποία τα

παιδιά τείνουν να εθίζονται, προάγουν τη βία, γεγο-

νός που δρα με εντελώς αρνητικό τρόπο στην ψυχι-

κή τους υγεία, καθώς δημιουργούν συμπεριφορικές

διαταραχές που εκδηλώνονται τόσο στην καθημερι-

νότητα και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, όσο

και στο σχολικό περιβάλλον. Τα παιδιά απομακρύνονται από τους συμμαθητές και την οικογένειά

τους, γεγονός που αποδυναμώνει την κοινωνική

τους δραστηριότητα, μια πτυχή της προσωπικότητάς

τους που θα έπρεπε να ανθίζει σε αυτή την τρυφερή

ηλικία, ενώ σταδιακά οδηγούνται στη μοναξιά και

απομακρύνονται από τις πραγματικά ωφέλιμες δραστηριότητες.

Επιπλέον, ο χρόνος που ξοδεύουν τα παιδιά στο

διαδίκτυο υποδαυλίζει τις μαθητικές τους επιδόσεις,

αφού αμελούν τις σχολικές τους υποχρεώσεις και

ενίοτε αντικαθιστούν την αξιοπρεπή γνώση που

τους προσφέρει το σχολείο με την ημιμάθεια του διαδικτύου. Ακόμα, δεν είναι λίγες οι φορές που οι επιστήμονες έχουν ισχυριστεί πως η συνεχόμενη χρή-

ση του διαδικτύου βλάπτει την υγεία των παιδιών

εξαιτίας των ωρών που περνούν καθήμενα. Αυτή η συνήθεια οδηγεί στην αύξηση του σωματικού βάρους, στις διαταραχές ύπνου εξαιτίας της χρήσης

κατά τις βραδινές ώρες, και στους συχνούς πονοκεφάλους. Πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, ειδικά στις περιπτώσεις όπως ο εθισμός ή ο εκφοβι-

σμός μέσω του διαδικτύου, για να είστε σε θέση να

εντοπίσετε και να αντιμετωπίσετε με τον καλύτερο

τρόπο τέτοιες καταστάσεις.

Η διττή υπόσταση του διαδικτύου μάς οδηγεί σε

μια σειρά από κανόνες για την ασφαλή και ευσυνεί-

δητη χρήση του. Εν αρχή, οι συμβουλές θα πρέπει

να απευθύνονται στους γονείς, που πρέπει να εναρ-

μονίσουν τα σύγχρονα φαινόμενα με το διαπαιδαγω-

γικό τους έργο. Οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνο-

νται για τις σύγχρονες μορφές εγκληματικότητας

στο διαδίκτυο, όπως ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός,

παιχνίδια όπως η Μπλε Φάλαινα, που αποτελούν

άμεσο κίνδυνο για την ίδια τη ζωή των παιδιών, κα-

θώς και για τις οικονομικές απάτες που μπορούν να

στηθούν εις βάρος τους. Ενημέρωση και αντίστοιχη

κατάρτιση πρέπει να λάβουν και τα ίδια τα παιδιά, ώστε να αντιλαμβάνονται έγκαιρα τους κινδύνους, να μη σιωπούν και να αναφέρουν οτιδήποτε τους

προσβάλλει ή τους φοβίζει στους γονείς ή σε κάποιον ειδικό, ώστε να βοηθηθούν. Επίσης, βοηθη-

τικό θα ήταν να υπάρχουν κωδικοί ασφαλείας από

τους γονείς, ως τροχοπέδη στις σελίδες που ενδέχεται να περιέχουν κακόβουλο περιεχόμενο, καθώς

και η ενημέρωση για τους κωδικούς πρόσβασης και

η εγκατάσταση συστήματος φιλτραρίσματος, ώστε να προστατεύονται τα προσωπικά τους δεδομένα. Προσφέρετε στα παιδιά σας τη σωστή καθοδήγηση που χρειάζονται, έτσι ώστε να κινούνται σ’ ένα πλαίσιο ασφαλούς πλοήγησης, αλλά και μια γέφυρα για να περάσουν από την άγνοια στη γνώση και από τη δυσπιστία που μπορεί να έχουν προς το πρόσωπό σας στην εμπιστοσύνη.

Ως εκ τούτου, συμπεραίνουμε ότι τα παιδιά και

οι έφηβοι είναι οι πιο ευάλωτοι χρήστες του κινητού τηλεφώνου και κατ’ επέκταση του διαδικτύου.

Χρέος μας, συνεπώς, είναι να προασπίσουμε την ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο, όσο το δυνατόν περισσότερο, για να αποφευχθούν οι αρνητικές συ-

νέπειες της χρήσης τους. Οι συνθήκες μεταβάλλο-

νται μέρα με τη μέρα, όπως και οι εξελίξεις στον

τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας, που πολλές φορές βαδίζει η μια στο μονοπάτι της άλλης

και διαμορφώνουν ένα νέο αύριο με διαφορετικές

ανάγκες. Επομένως, είναι απαραίτητο για όλους μας

να αλλάζουμε, να εξελισσόμαστε, να εξερευνούμε

τους νέους ορίζοντες που μας ανοίγονται. Απαραί-

τητο όμως είναι να λαμβάνουμε και τα κατάλληλα

19

μέσα, ώστε να προστατευθούμε και κατ’

επέκταση

να προστατεύσουμε. Τα παιδιά συνηθίζουν να αγνο-

ούν τον κίνδυνο, όμως οι γονείς οφείλουν πρώτα να

ενημερώνονται κι έπειτα να εφαρμόζουν όσα έμαθαν

στις παιδαγωγικές τους τεχνικές, ώστε και τα ίδια

τα παιδιά να είναι ενήμερα για τις προκλήσεις που

πρόκειται να διαχειριστούν. Τέλος, καθήκον όλων

μας είναι να εξασφαλίσουμε την ύπαρξη μιας ασφα-

λούς για τα μέλη της κοινωνίας και να βοηθήσουμε

στην εξυγίανση του πλαισίου της, αφού όλοι αποτε-

λούμε αναπόσπαστα μέλη της.

Σε αυτό το βιβλίο πρωταγωνιστούν πέντε παιδιά: ο

Νίκος, η Σοφία, ο Πέτρος, η Μάγια και ο Φάνης. Τα

παιδιά αυτά δεν είναι αληθινά, γνωστά μου παιδιά.

Είναι ένα μείγμα πολλών μικρών φίλων μου που με

βοήθησαν με τις συμβουλές τους. Τα προβλήματα και

τα συναισθήματά τους αντιπροσωπεύουν την πραγ-

ματική ζωή πολλών παιδιών. Όμως, για να κρατήσω

τις ταυτότητές τους απόρρητες και να επιτρέψω στα

παιδιά να είναι ειλικρινή, έχω χρησιμοποιήσει στοι-

χεία από πολλά παιδιά. Ελπίζω πως θα χαρείς με τη

γνωριμία αυτών των πέντε πρωταγωνιστών, βρίσκο-

ντας κοινά στοιχεία μαζί τους. Εγώ πάντως σιγά σιγά

τα αγάπησα.

Συγχαρητήρια για την απόκτηση ενός καινούργιου

συναρπαστικού έξυπνου κινητού! Τώρα, έχεις στην κατοχή σου μια από τις πιο ισχυρές ψηφιακές συσκευές στη γη. Μπράβο!

Τα έξυπνα κινητά είναι μικροϋπολογιστές που

μπορούν να κάνουν σχεδόν ό,τι κι ένας μεγάλος υπολογιστής, αλλά σε κάποιους τομείς ακόμη περισσότερα. Τα κινητά είναι εύχρηστα επειδή μπορούν

να χωρέσουν στην τσέπη σου. Με το έξυπνο κινητό σου μπορείς να παραγγείλεις ένα σκέιτμπορντ, να βιντεοσυνομιλείς με μέλη της οικογένειας σε όλο τον κόσμο, να συνδέεσαι με την τάξη σου, να παίζεις παιχνίδια, να διαβάζεις βιβλία, να ακούς μουσική, να μαθαίνεις να μαγειρεύεις λαζάνια, να λαμβάνεις, να επεξεργάζεσαι και να μοιράζεσαι εικόνες.

Τα έξυπνα κινητά είναι πολύ ακριβά επειδή είναι πολύ δυνατά. Θα είναι σημαντικό να προστατεύσεις και να μη χάσεις το κινητό σου.

Επίσης, μερικές φορές τα παιδιά δεν είναι προετοιμασμένα για όλες τις ευθύνες που συνοδεύουν την

απίστευτη δύναμη ενός έξυπνου κινητού. Αυτός εί-

ναι και ο λόγος που έγραψα αυτό το βιβλίο. Θέλω να

σε βοηθήσω να μάθεις τους διασκεδαστικούς τρόπους

της χρήσης της ψηφιακής συσκευής σου –αλλά και

πώς να παραμένεις ασφαλής.

Τα περισσότερα παιδιά ξέρουν ότι θέλουν ένα κι-

νητό συνήθως επειδή το έχουν οι φίλοι και τα αδέλ-

φια τους. Μόλις όμως το αποκτήσουν, μπορεί να κα-

τακλυστούν με αποφάσεις, κοινωνικές καταστάσεις

και με τον περιορισμό κατάλληλων ορίων. Πρέπει

25

να μάθεις πολλά για να είσαι ασφαλής εσύ και οι

φίλοι σου. Μερικές συνηθισμένες ερωτήσεις που

προκύπτουν για τα παιδιά, όταν παίρνουν το πρώτο

τους κινητό είναι:

• Τι κάνω όταν ένας νέος διαδικτυακός φίλος

που δεν γνωρίζω ζητά τη διεύθυνσή μου ή

προσωπικές πληροφορίες, όπως τα γενέθλιά

μου;

• Πού πρέπει ν’ αφήνω το κινητό μου τη νύχτα;

• Ποιες διαδικτυακές αναρτήσεις είναι ασφαλείς

και ποιες πρέπει να αποφεύγονται;

• Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να συμμετέχω σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως

το TikTok και το Instagram;

• Τι κάνω εάν κάποιος μου στέλνει μια ανάρμοστη εικόνα ή προσπαθεί να με εκφοβίσει διαδικτυακά;

• Πώς το διαχειρίζομαι όταν κάνω κάποιο λάθος;

Σ’ αυτό το βιβλίο θα απαντήσω σε αυτές τις ερωτήσεις και σε πολύ περισσότερες. Επειδή είμαι ενήλι-

κη, έχω μερικούς μικρούς φίλους που θα με βοηθή-

σουν να τα καταφέρω. Σε όλες τις επόμενες σελίδες

θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους –τις καλές, τις κα-

κές, αλλά και τις πραγματικά ενοχλητικές. Με αυτό

τον τρόπο μπορείς να μάθεις μέσα απ’ όσα εκείνοι

έχουν περάσει.

Και τώρα, επιτρέψτε μου να σας συστήσω… τη

Σοφία, τον Φάνη, τον Πέτρο, τη Μάγια και τον Νίκο!

«Γεια χαρά. Με λένε Σοφία. Είμαι εννέα χρονών

και λατρεύω οτιδήποτε έχει να κάνει με ουράνια

τόξα, μονόκερους και σπίθες. Μ’ αρέσει να ψήνω

φαγητά, να φτιάχνω έργα τέχνης και να παίζω με

τον σκύλο μου, τον Ρόκο. Μου αρέσουν τα μαθημα-

τικά επειδή τα πάω καλά με τους αριθμούς. Όμως

δεν μου αρέσει καθόλου το διάβασμα, μου φαίνεται

πολύ δύσκολο. Κι αυτό, επειδή έχω μια μαθησιακή

δυσκολία που λέγεται δυσλεξία. Οι γονείς μου μού

έδωσαν ένα κινητό για να με βοηθήσουν να διατηρώ

επαφή με τους συγγενείς μου που ζουν στην άλλη άκρη της χώρας. Ακούω πολλά ηχοβιβλία για να με

«Με λένε Νίκο. Είμαι δώδεκα

χρονών και μου αρέσει να παίζω Mario Kart και να παρακολουθώ

βίντεο στο TikTok. Χρησιμοποιώ

πολύ το κινητό μου, αλλά ένας

σημαντικός λόγος είναι για να

ελέγχω τον διαβήτη μου. Εί-

ναι μια ασθένεια που απαιτεί

να παρακολουθώ το σάκχαρο

στο αίμα μου. Το κινητό μου με

ειδοποιεί πότε χρειάζεται να ρυθμίσω το

φάρμακό μου. Είναι σαν να μου σώζει τη ζωή».

«Με λένε Πέτρο. Μου αρέσουν τα

βιντεοπαιχνίδια και το

μπάσκετ, να κατασκευά-

ζω ρομπότ και να δοκι-

μάζω καινούργια εξωτικά

φαγητά. Η μαμά μου εί-

ναι στρατιωτικός και

μερικές φορές εργά-

ζεται σε άλλη χώρα.

Μου έδωσε ένα κινη-

τό για να μπορώ να

επικοινωνώ μαζί της.

ΓΕΙΑ ΣΟΥ, ΜΑΜΑ!

Είμαι έντεκα χρονών, αλλά πήρα το κινητό μου στα δέκα».

«Με λένε Φάνη και είμαι δεκατριών χρονών. Οι

γονείς μου με λένε πεταλούδα επειδή είμαι φιλικός με όλους. Μ’ αρέσει ο χορός, το τραγούδι, η

υποκριτική, το ράψιμο και οι μεταμφιέσεις. Αν και γεννήθηκα αγόρι, προτιμώ να ντύνομαι σαν κορίτσι. Συνήθως χρησιμοποιώ το έξυπνο κινητό μου για

να επικοινωνώ με τη μητέρα μου και να με παίρνει

μετά το μπαλέτο.

Κυρίως όμως στέλνω

μηνύματα

σε φίλους. Μ’ αρέσει να βρίσκομαι σε επαφή μαζί τους

όταν δεν είμαστε στο σχολείο.

«Είμαι η Μάγια. Μου αρέσει πολύ η τέχνη, κι έτσι

παρακολουθώ πολλά σχετικά βίντεο στο YouTube.

Μου αρέσει επίσης ο Σνούπι και το διάβασμα. Διαβά-

ζω ό,τι πέσει στα χέρια μου. Οι γονείς μου είναι δια-

ζευγμένοι κι αυτό σημαίνει ότι δεν ζουν μαζί. Μου

αγόρασαν ένα κινητό για να μπορώ να επικοινωνώ

εύκολα με τον έναν όταν δεν είμαι σπίτι του. Α, και

μόλις μπήκα στα δώδεκα».

Μπορεί να έχεις

έγινε σήμερα στο

29

το Πρώτο Smartphone, θα ξέρεις πώς να προστατεύ-

εσαι και πώς να παίρνεις σωστές διαδικτυακές αποφάσεις. Πρώτα όμως, ας επικεντρωθούμε σε μερικά

αστεία πράγματα που μπορείς να κάνεις με το νέο

έξυπνο κινητό σου.

Ορίστε μερικοί από τους αγαπημένους μας τρό-

πους για να χρησιμοποιούμε ένα κινητό:

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ανταλλαγή

μηνυμάτων

(ΦΑΝΗΣ:

«Αυτή είναι η

αγαπημένη μου

ασχολία» ).

Email – αποστολή ση-

μειωμάτων στη δασκάλα

ή στον προπονητή σου.

Βιντεοκλήσεις σε μέλη

της οικογένειας που εί-

ναι μακριά (ΣΟΦΙΑ: «Τις

ΑΓΑΠΗΤ

Κυριακές τηλεφωνώ στα

ξαδέλφια μου και μιλάμε για ώρες. Επίσης, κάθε

εβδομάδα ο παππούς μού φτιάχνει ένα βίντεο

με μάθημα ισπανικ ών» ).

ΜΑΘΗΣΗ

Σχολικές εφαρμογές, όπως τα Homework App, Super Note, ΟpenWeb.

Το Microsoft Math για διδασκαλία μαθηματικών

(ΦΑΝΗΣ: «Χρησιμοποιώ το Microsoft Math

κάθε φορά που δεν καταλαβαίνω κάτι ή όταν χρειάζομαι παραπάνω εξάσκηση. Πράγματι, βοηθάει» ).

Εφαρμογές ανάγνωσης (ΣΟΦΙΑ: «Χρησιμοποιώ μια που διαβάζει μεγαλόφωνα όλες τις εργασίες μου. Με βοηθάει με το διάβασμα» ).

Γλωσσικές εφαρμογές (ΠΕΤΡΟΣ: «Χρησιμοποιώ το Duolingo για να μάθω ισπανικά» ).

Αριθμομηχανή

Χάρτες της Google

Ηχοβιβλία ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΕΙΣ

Υπενθυμίσεις για το τάισμα του σκύλου ή για ένα τηλεφώνημα στη γιαγιά ανήμερα των γενεθλίων

της.

Φτιάξε ένα πρόγραμμα για μικροδουλειές και για

διάβασμα στο σπίτι.

Υπενθύμιση για το χαρτζιλίκι σου (οι γονείς σου μπορεί να μην το θυμούνται πάντα).

(ΜΑΓΙΑ: «Οι γονείς μου συμπληρώνουν για

μένα ένα ημερολόγιο της Google, για να ξέρω

ακριβώς ποιες μέρες είμαι στο σπίτι της μαμάς

και ποιες στου μπαμπά. Όλοι έχουμε πρόσβαση

σ’ αυτό, κι έτσι μπορώ να προσθέτω και τις

δραστηριότητές μου μετά το σχολείο» ).

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ

Φωτογράφιση και επεξεργασία φωτογραφιών

Σχέδιο

Ακρόαση, δημιουργία και επεξεργασία μουσικής

Δημιουργία βίντεο (ΦΑΝΗΣ: «Τρελαίνομαι να

φτιάχνω βίντεο. Γράφω σενάρια και οι φίλοι μου υποκρίνονται τους ρόλους» ).

ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ

ΜΑΓΙΑ: «Τα αγαπημένα μου είναι τα Asphalt

και Subway Surfers».

ΠΕΤΡΟΣ: «Παίζω πολύ Minecraft και Roblox».

ΝΙΚΟΣ: «Πάντα παίζω Pokemon GO».

ΦΑΝΗΣ: «Τα αγαπημένα μου είναι το Clash Royale και το Plants Vs. Zombies».

ΥΓΕΙΑ

Η εφαρμογή Υγεία μαθαίνει την ενσυνείδηση

για τη βελτίωση της προσοχής, του ύπνου και

της χαλάρωσης, (ΜΑΓΙΑ: «Χρησιμοποιώ την

ενσυνείδηση όταν αισθάνομαι εκνευρισμό πριν

δοκιμάσω κάτι καινούργιο» ).

Εφαρμογές ευεξίας που μετρούν βήματα και

προσφέρουν γιόγκα και άλλες δραστηριότητες

άσκησης. (ΣΟΦΙΑ: «Μου αρέσει να μετράω τα

καθημερινά μου βήματα. Το ρεκόρ μου είναι

9.321 βήματα» ).

Ιχνηλάτες διαβήτη όπως το forDiabetes (ΝΙΚΟΣ:

«Αυτό χρησιμοποιώ κι εγώ!» )

Πώς είναι δυνατόν αυτή η μικρή συσκευή να μπορεί

να κάνει τόσα πολλά; Όντως, είναι φανταστικό.

Και κάτι τελευταίο προτού προχωρήσουμε. Αυτό

το βιβλίο είναι γραμμένο μόνο για σένα, αλλά

στο τέλος του θα συμπεριλάβω μερικές σύντομες

σημειώσεις για τους ενήλικες στη ζωή σου. Μ’ αυτό

τον τρόπο θα νιώθεις άνετα να μιλήσεις μαζί τους

για ό,τι μαθαίνεις και κατόπιν να κάνεις ερωτήσεις

όπως σου έρχονται.

Ωραία, λοιπόν, ας ξεκινήσουμε.

Παλιά, όταν ο γιος μου Χρήστος ήταν στην Γ’ Δημοτικού, είχε μια θαυμάσια δασκάλα, την κυρία Γιάννα. Αν ένας μαθητής σήκωνε το χέρι του για να

ζητήσει να πάει στην τουαλέτα, να ξύσει το μολύβι

του ή να πάρει ένα βιβλίο από το ράφι, η κυρία Γιάννα απαντούσε με πέντε μαγικές λέξεις: Λύσε εσύ το

πρόβλημά σου.

Ναι –λύσε μόνος σου το πρόβλημά σου.

Βλέπεις, η κυρία Γιάννα ήξερε δύο σημαντικά μυστικά:

1. Τα παιδιά είναι ικανά να κάνουν έξυπνες

επιλογές.

2. Τα παιδιά γίνονται πιο επιδέξια όταν λύνουν

μόνα τους τα προβλήματά τους.

Ως ειδική στην ανάπτυξη των παιδιών, συμφωνούσα

απόλυτα με την κυρία Γιάννα. Όταν τα παιδιά είναι

σε θέση να αποφασίζουν μόνα τους, βασισμένα σε

ακριβείς πληροφορίες, συνήθως κάνουν καλύτερες

επιλογές στο μέλλον.

Λοιπόν, τι σχέση έχει το λύσε μόνος σου το πρόβλημά σου με τα κινητά τηλέφωνα; Ε, λοιπόν, σχεδόν με τα πάντα. Οι γονείς σου θα σε βοηθήσουν να

παρακολουθείς τις ενέργειές σου στο έξυπνο κινητό σου. Αυτό είναι σωστό, επειδή χρειάζεται χρόνος μέ-

χρι να μάθεις πώς να είσαι ασφαλής και ευγενικός

σε έναν ψηφιακό κόσμο. Ακόμα και οι ενήλικες πρέπει να μαθαίνουν συνεχώς για τις νέες αλλαγές στο

διαδίκτυο, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις

ρυθμίσεις απορρήτου. Ωστόσο, δεν υπάρχει τρόπος

για τους γονείς σου να σε εμποδίσουν να κάνεις με-

ρικά μεγάλα λάθη. Δεν θα είναι μαζί σου στο σχολι-

κό λεωφορείο. Δεν θα είναι μαζί σου όταν βρίσκεσαι

στο σπίτι του καλύτερού σου φίλου. Ακόμα και με

τις ρυθμίσεις των ελέγχων για την ασφάλειά σου,

θα υπάρχουν εκατομμύρια αποφάσεις που θα πρέπει

να πάρεις μόνος σου.

Με άλλα λόγια, εσύ (και μόνο εσύ) θα πρέπει να

κάνεις τις σωστές επιλογές. Είμαι βέβαιη ότι μπορείς

να τις κάνεις, επειδή είσαι έξυπνος και ικανός όταν

έχεις τα δεδομένα. Το βιβλίο αυτό θα σε βοηθήσει

διδάσκοντάς σε ό,τι χρειάζεται να ξέρεις.

Φρόντισε το Καινούργιο Κινητό Σου

Τα έξυπνα κινητά μπορεί να είναι μια ακριβή επέν-

δυση. Αυτό σημαίνει ότι κοστίζει πολλά χρήματα, κι

έτσι πρέπει να προσπαθείς να φροντίζεις σωστά το

κινητό σου. Υπάρχουν μερικοί τρόποι για να είσαι

βέβαιος ότι το τηλέφωνό σου μένει ασφαλές.

ΝΙΚΟΣ: «Να βάζεις το κινητό σου σε συγκεκριμένο

μέρος στο σακίδιό σου. Έτσι, θα ξέρεις πάντα πού

βρίσκεται».

ΠΕΤΡΟΣ: «Να αγοράσεις μια καλή θήκη. Εγώ

διάλεξα μια πολύ ωραία –ήταν από πράσινο νέον,

με έναν ζαλισμένο αλιγάτορα. Όμως, οι γονείς μου

με ανάγκασαν να πάρω μια βαρετή επειδή είπαν

ότι “είχε προστασία οθόνης από πέσιμο”. “Τέλος

πάντων”, είπα. Η αλήθεια είναι ότι το κινητό μού

πέφτει συχνά. Μην το πεις στους γονείς μου, αλλά

είχαν δίκιο. Χρειάζομαι την πιο σκληρή θήκη».

ΦΑΝΗΣ: «Α, και ψάξε καλά όλες τις τσέπες σου

πριν βουτήξεις σε πισίνα. Ο ξάδελφός μου έκανε

αυτό το λάθος. Δύο φορές».

Προσπάθησε να ακολουθείς μια ρουτίνα για το πού

αφήνεις το κινητό σου σε διάφορες στιγμές της ημέρας. Σκέψου πού θα το ακουμπάς μετά το σχολείο

και πού θα το φορτίζεις. Αν το αφήνεις πάντα στο

ίδιο σημείο, είναι πιο δύσκολο να το χάσεις.

Εθιμοτυπικό

Πριν προχωρήσουμε σε μερικά από τα πιο δύσκολα θέματα, ας αρχίσουμε με κάτι διασκεδαστικό: το εθιμοτυπικό. Εντάξει, καταλαβαίνω ότι η λέξη «εθιμοτυπικό» ακούγεται κάπως φανταχτερή και αλλόκοτη, όπως περίπου η γαλλική λέξη εσκαργκό για τα σαλιγκάρια (που είναι γλοιώδη και αηδιαστικά).

ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ; 37

Όμως, το «εθιμοτυπικό» είναι απλώς ένας άλλος τρό-

πος για να θυμόμαστε τους τρόπους μας. Και το να

ξέρεις πότε να απαντάς μια κλήση στο κινητό σου

ή σε ένα μήνυμα (και πότε να τα αγνοείς για λίγο)

συνήθως έχει να κάνει με το εθιμοτυπικό.

ΣΟΦΙΑ: «Ορίστε και μια σημαντική πληροφορία:

όταν τηλεφωνούν οι γονείς σου, πάντα να

σηκώνεις το τηλέφωνο (εκτός αν είσαι στην

τουαλέτα. Σε αυτή την περίπτωση , τους καλείς

αμέσως μόλις τελειώσεις)».

Είναι πολύ φυσικό να θέλεις να κοιτάξεις το τηλέ-

φωνό σου όταν είναι στη δόνηση. Όμως αυτό δεν

είναι πάντα καλή ιδέα. Ας πούμε ότι έρχεται επί-

σκεψη η γιαγιά από το χωριό και ότι βρίσκεσαι σε

οικογενειακό τραπέζι. Μπορεί να τρώτε όλοι μπι-

φτέκια και η γιαγιά να αφηγείται μια ιστορία για

την καλύτερη φίλη της στο γυμνάσιο που παραι-

τήθηκε από τη λέσχη πλεξίματος. Τότε, ακούγεται

μια ειδοποίηση στο κινητό σου! Ξέρω ότι είναι δελε-

αστικό, αλλά, αν αφιερώσεις χρόνο κοιτάζοντας τη

συσκευή, η γιαγιά μπορεί να αισθανθεί ότι αγνοείς

μέχρι και την παρουσία της (Οι παππούδες και οι

γιαγιάδες δεν πείθονται και πολύ με τη δικαιολογία:

«Θα ήθελα να σε ακούσω, αλλά η Μαίρη μόλις μου

έστειλε μια φωτογραφία με το νέο της γατάκι και

είναι πανέμορφο»). Συχνά, τα αισθήματα των ανθρώ-

πων πληγώνονται όταν φαίνεται ότι όλη η προσοχή

σου είναι στραμμένη στο κινητό σου. Και τίποτα δεν

τρελαίνει περισσότερο τους γονείς, όταν ζητούν την

προσοχή σου κι εσύ συνεχίζεις να κοιτάζεις το τη-

λέφωνό σου. Πίστεψέ με. Είμαι γονιός.

Επίσης, υπάρχουν μερικά μέρη

που

πολύ απλά

είναι αδιανόητο να απαντήσεις σε μια κλήση. Φαντάσου πως είσαι στον κινηματογράφο και ο Θορ είναι έτοιμος να εκτοξευτεί στον αέρα, να βγάλει το

σφυρί του για να κυνηγήσει τον Λόκι, κι ενώ εσύ

περιμένεις εδώ και μια ώρα γι’ αυτή τη στιγμή, ξαφνικά –ΜΠΛΙΠ! ΜΠΛΙΠ! ΜΠΛΙΠ! ΜΠΛΙΠ! ΜΠΛΙΠ!–

αρχίζει να χτυπάει το τηλέφωνο της κυρίας πίσω

σου. Και τότε αυτή η γυναίκα μιλάει! Δυνατά! Με

κάποια Σουλτάνα, για το ραντεβού της στο κομμωτήριο! Δεν υπάρχει χειρότερο. Δεν θέλεις να είσαι αυτή η κυρία.

Επομένως, είναι σημαντικό να συνειδητοποιείς

ότι υπάρχει κάποια στιγμή και κάποιο μέρος για να

απαντάς σε μια κλήση, και κάποια στιγμή και κά-

ποιο μέρος για να αφήνεις το τηλέφωνο, ή ακόμα

καλύτερα και να το απενεργοποιείς. Πρόσεχε το περιβάλλον γύρω σου. Βρίσκεσαι σε ένα εστιατόριο

με μέλη της οικογένειάς σου ή είσαι μόνος σου στο δωμάτιό σου; Πριν απαντήσεις, αναρωτήσου για ένα

δευτερόλεπτο: «Είναι η κατάλληλη στιγμή για να

χρησιμοποιήσω το κινητό μου;»

ΕΞΤΡΑ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ

Κάθε τηλέφωνο έχει έναν τρόπο για να κλείνεις

τον ήχο κουδουνίσματος και έναν τρόπο για

να εμποδίζει την εμφάνιση των ειδοποιήσεων.

Ασχολήσου ένα λεπτό για να μάθεις αυτές τις

λειτουργίες, έτσι ώστε να μπορείς να δείξεις ένα

σωστό εθιμοτυπικό όταν χρειαστεί.

ΦΑΝΗΣ: «Αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημά

μου. Μόλις ακούσω το “ντινγκ” , πρέπει να

σηκώσω το κινητό μου και να απαντήσω αμέσως.

Έμαθα να αφήνω μακριά το κινητό μου στη

διάρκεια του φαγητού και όταν βρίσκομαι με

την οικογένειά μου , κι έτσι δεν αισθάνομαι την

ανάγκη να απαντώ».

ΝΙΚΟΣ: «Πέρυσι έκανα το πάρτι γενεθλίων

μου σε μια αίθουσα μπόουλινγκ. Ήμουν τόσο

ενθουσιασμένος. Όμως , όλοι οι φίλοι μου

ασχολούνταν συνεχώς με τα κινητά τους. Σκέτη

απογοήτευση».

Σαν γενικό κανόνα, προσπάθησε να συνδέεσαι με

τους ανθρώπους στη ζωή σου όταν είναι μαζί σου.

Όσο διασκεδαστικό κι αν είναι να στέλνεις μηνύμα-

τα σε μια ομάδα φίλων ή να σκρολάρεις για φοβερά

βιντεάκια στο TikTok, όταν είσαι απασχολημένος μ’

αυτά, μπορεί να χάνεις ό,τι συμβαίνει στην αληθινή

ζωή. Φρόντισε λοιπόν να συγκεντρώνεσαι στους αν-

θρώπους γύρω σου και όχι στο κινητό σου. Εντάξει,

καταλαβαίνω ότι μπορεί να είναι δύσκολο. Μερικές

φορές, όταν βαριόμαστε ή αισθανόμαστε αμήχανα,

είναι πιο εύκολο να κοιτάζουμε το κινητό μας. Προ-

σπάθησε όμως να ζεις περισσότερο την κάθε στιγμή.

Σε διαβεβαιώνω ότι, με την πρακτική εξάσκηση, τα

πράγματα γίνονται πολύ πιο εύκολα. Επίσης, δεν

είναι πολύ ωραίο να είσαι με έναν φίλο και να στέλ-

νεις μηνύματα σε κάποιον άλλον. Αυτό μπορεί να

πληγώσει κάποιον.

Ορίστε ένα σχεδιάγραμμα που θα σε βοηθήσει να

καταλαβαίνεις πότε είναι καλύτερο να απαντάς στο

κινητό σου και πότε να το αφήνεις στην ησυχία του.

1. Τηλεφωνεί η μαμά ή ο μπαμπάς

2. Το κινητό χτυπάει στη

διάρκεια του φαγητού

3. Όταν ετοιμάζεσαι βιαστικά

για το σχολείο

4. Ένας φίλος στέλνει μήνυμα

όταν έχεις πέσει για ύπνο

5. Η αδελφή σου στέλνει

μήνυμα ΒΟΗΘΕΙΑ

6. Καλεί ένας ενήλικας που σε

προσέχει (όπως η μπέιμπι

σίτερ ή η γιαγιά)

7. Καλεί ένας άγνωστος αριθμός

8. Όταν διαβάζεις τα μαθήματά σου

9. Σε ένα πάρτι γενεθλίων

10. Στο σχολείο

11. Όταν είσαι σπίτι το σαββατοκύριακο και δεν έχεις πολλά να κάνεις

Συμπλήρωσέ το και μίλα σχετικά με τους μεγαλύτερούς σου. Η απάντηση βρίσκεται στο τέλος του κεφαλαίου. Υπάρχει ακόμα μία επισήμανση σχετικά με το εθιμοτυπικό. Όταν απαντάς στο τηλέφωνο, είναι ευγενικό να λες «Ορίστε», και όχι «Εμπρός» ή «Έλα» ή «Τι τρέχει;» ή… το έπιασες το