Ένα παιδί μετράει το σύμπαν

Page 1

Από την πρώτη κιόλας στιγμή που οι πρωτόγονοι άνθρωποι περπάτησαν όρθιοι πάνω στη Γη, ξεκίνησε και η ερω τική μας σχέση με τον ουρανό. Τα μά τια μας, περιορισμένα να βλέπουν τα λαμπρότερα μόνον άστρα της νύχτας, ήταν για χιλιάδες χρόνια τα μοναδικά αστρονομικά όργανα που διαθέταμε. Αυτό όμως δεν μας εμπόδισε καθόλου από το να αναρωτιόμαστε και να στο χαζόμαστε τις ρίζες μας. Με την ανα κάλυψη όμως του πρώτου τηλεσκοπί ου από τον Ιταλό αστρονόμο Γαλιλαίο Γαλιλέι, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία των ερευνών του ανθρώπου. Έτσι το τηλεσκόπιο μας βοήθησε να διαπιστώσουμε γρήγορα την έκταση της άγνοιάς μας για το Σύμπαν. Στους αιώνες που ακολούθησαν τα τη λεσκόπια μεγάλωσαν και σε μέγεθος και σε πολυπλοκότητα αποκαλύπτο ντάς μας, ως διά μαγείας, ένα νέο Σύμπαν και μια ατελείωτη λι τανεία κρυμμένων μυστικών. Με τη ραγδαία μάλιστα εξέλιξη της φωτογραφι κής τέχνης και τη βοήθεια του τεράστι ου για την εποχή εκείνη τηλεσκοπίου των 2,5 μέτρων στο Όρος Oυίλσον στην Καλιφόρνια, ο αστρονόμος Έντουιν Χαμπλ κατόρθωσε να φωτογραφήσει μεμονωμένα άστρα στους σπειροειδείς νεφελοειδείς επιβεβαιώνοντας έτσι την άποψη ότι επρόκειτο για απόμα κρους αστρικούς κόσμους έξω από τον δικό μας Γαλαξία. Έτσι η ανακάλυψη του Χαμπλ μας απεκάλυψε μέσα σε μια νύχτα ότι το Σύμπαν ήταν πολύ πιο τε ράστιο απ’ ό,τι μπορούσαμε να φανταστούμε μέχρι τότε. Ο Έντουιν Χαμπλ έκανε την ανακάλυ ψή του χρησιμοποιώντας επίγεια τη λεσκόπια, και δεν μπορούσε τότε να φανταστεί καν την ύπαρξη τηλεσκο πίων στο διάστημα, αν και είναι βέβαιο ότι κατανοούσε πολύ καλά τα μεγάλα πλεονεκτήματα που θα είχαν οι αστρο νομικές παρατηρήσεις πάνω από την ενοχλητική ατμόσφαιρα της Γης. Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970, όταν η NASA (Εθνική Υπηρεσία Διαστήματος των ΗΠΑ) ΤΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ ΠΟΥ ΦΕΡΕΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ
και η ESA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος) συνεργάστηκαν για τη σχεδίαση και κατασκευή του «Διαστη μικού Τηλεσκόπιου Χαμπλ». Χρειάστη καν δύο δεκαετίες εντατικής συνεργα σίας μεταξύ επιστημόνων, μηχανικών και εργολάβων από πολλές χώρες για να ολοκληρωθεί το «Χαμπλ». Στις 24 Απριλίου 1990, όμως, πέντε αστροναύτες με το διαστημικό λεωφορείο Discovery, έθεσαν σε τροχιά το πολυα ναμενόμενο Διαστημικό Τηλεσκόπιο. Το «Χαμπλ» έχει μήκος 13,2 μέτρων και μέγιστη διάμετρο 4,2 μέτρων, ενώ το συνολικό του βάρος φτάνει τους 12 περίπου τόνους. Η επίστρωση αλου μινίου που καλύπτει την επιφάνεια του κατόπτρου του είναι 1.200 φορές λεπτότερη από μία ανθρώπινη τρίχα. Σε ύψος 600 χιλιομέτρων το Διαστημι κό Τηλεσκόπιο περιφέρεται γύρω από τη Γη με ταχύτητα 27.200 χιλιομέτρων την ώρα, συμπληρώνοντας έτσι μια πλήρη περιφορά της Γης σε 96 λεπτά. Η διακριτική του ικανότητα είναι τόσο μεγάλη ώστε μπορεί να διακρίνει μία πυγολαμπίδα σε απόσταση 16.000 χι λιομέτρων. Επί 30 ολόκληρα χρόνια το Χαμπλ μας έδειξε τα όρια σχεδόν του Σύμπαντος, μας επιβεβαίωσε την ύπαρξη πολλών νέων αντικειμένων, όπως είναι για πα ράδειγμα οι μαύρες τρύπες, και μας διευκρίνισε τον τρόπο λειτουργίας πολλών από τα φαινόμενα που συμβαίνουν στο Σύμπαν. Οι δυνατότητες που έχει μας διαβεβαιώνουν ότι θα μπορούσε να συνεχίσει με αυξανόμενο μάλιστα ρυθμό να μας αποκαλύπτει όλο και πιο πολλά και πιο νέα μυστικά και να δια λευκάνει πολύ περισσότερα αινίγματα του Σύμπαντος. Γιατί με τις εκατοντάδες χιλιάδες φω τογραφίες που μας έχει στείλει όλα αυτά τα χρόνια μάς έδωσε την ευκαιρία να εξερευνήσουμε ένα χώρο 1.000 φο ρές μεγαλύτερο απ’ ό,τι μπορούσαμε πριν από τη λειτουργία του, με αποτέ λεσμα να δούμε αντικείμενα που ούτε καν υποψιαζόμασταν ότι υπάρχουν. Αυτές οι εικόνες του «Χαμπλ» μας έδω σαν τις πιο καθαρές απόψεις που είχα με για την απέραντη ομορφιά του Σύ μπαντος, επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι οι ανακαλύψεις που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα δεν είναι παρά απλές ενδείξεις όλων όσων θαυμαστών πρόκειται να μάθουμε στο μέλλον για μας και για τον κόσμο που μας περιβάλλει. Διονύσης Π. Σιμόπουλος
Ο Έντουιν ήταν ένα περίεργο αγόρι. Λούσι Χένρυ Βιργινία Γουίλιαμ Μαμά Μπαμπάς
Αγαπούσε τα βιβλία και τα πουλιά. Έντουιν ΜΑΡΣΦΙΛΝΤ, ΜΙΖΟΥΡΙ 1897
Κι αγαπούσε τα αστέρια. Τη νύχτα, του άρεσε να κάθεται μόνος του έξω από το σπίτι του στο Μάρσφιλντ του Μιζούρι και να κοιτάει ψηλά στον ουρανό.
Πόσα αστέρια υπάρχουν στον ουρανό; Πώς ξεκίνησε το σύμπαν; Από πού προέρχεται;
Ευτυχώς, ο παππούς του Έντουιν ήταν το ίδιο περίεργος για το σύμπαν όσο κι ο εγγονός του. Το 1897, όταν ο Έντουιν έγινε οκτώ χρονών, ο παππούς Γουίλιαμ του έκανε ένα πολύ ιδιαίτερο δώρο γενεθλίων: ένα τηλεσκόπιο που το είχε φτιάξει μόνος του.
Η μητέρα του Έντουιν ανησυχούσε ότι μπορεί να κρυώσει, αλλά ο παππούς Γουίλιαμ τον είχε ντύσει πολύ καλά για τη βραδινή τους έξοδο στους λόφους του Μιζούρι. Εκείνο το βράδυ, το μόνο που ήθελε ο Έντουιν ήταν να μείνει έξω για να δει τα αστέρια. Ούτε καν η τούρτα γενεθλίων του δεν μπορούσε να τον δελεάσει να μπει μέσα.
Ο Έντουιν και ο παππούς έμειναν έξω για πολλή ώρα, και στο μυαλό του Έντουιν ξεπηδούσαν συνεχώς νέες ερωτήσεις: εκεί, μακριά από τα φώτα της πόλης, ο Έντουιν κοίταξε μέσα από το νέο του τηλεσκόπιο και είδε τη Σελήνη και τα αστέρια. Ήταν το πιο υπέροχο πράγμα που είχε δει ποτέ του.
Πόσα αστέρια υπάρχουν στον ουρανό; Πώς ξεκίνησε το σύμπαν; Από πού προέρχεται;
Ένα βράδυ, ο Έντουιν και ο καλύτερός του φίλος, ο Σαμ, είδαν τη Σελήνη να μετατρέπεται σε μανταρίνι. Ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη είχαν παραταχθεί στη σειρά. Ήταν μια σεληνιακή έκλειψη!
Ήλιος Γη Σελήνη Ο Έντουιν είπε στον Σαμ ότι η σκιά της Γης ήταν αυτή που εμπόδιζε το μεγαλύτερο μέρος του φωτός του Ήλιου να φτάσει στη Σελήνη. Οι κοκκινισμένες ακτίνες που έφταναν στην ατμόσφαιρα της Γης ζωγράφιζαν το φεγγάρι χαλκοκόκκινο.
Ο Έντουιν ήταν καλός μαθητής. Αγαπούσε τα μαθηματικά, τα λατινικά και την ανάγνωση. Αλλά πάνω απ’ όλα, αγαπούσε την αστρονομία, οπότε διάβασε όλα τα βιβλία αστρονομίας που μπόρεσε να βρει. O KΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΑΧΤΥΛΙΔΙΑ ΤΟΥ ENAΣ KYKΛOΣ ΟΥΡΑΝΙΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΟΙ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΕΣ 1897 - ΕΓΧΕΙΡ ΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ ΤΟ ΗΛΙΑΚΟ,ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ
Έμαθε για τη θέση του ηλιακού συστήματος στον Γαλαξία μας και αναρωτήθηκε: Έμαθε για τη θέση της Γης μέσα στο ηλιακό σύστημα. Ο ΓΑΛΑΞΙΑΣ ΜΑΣ (όπως τον αντιλαμβανόμασταν το 1900) Πόσα αστέρια υπάρχουν στον ουρανό; Πώς ξεκίνησε το σύμπαν; Από πού προέρχεται;
Τελικά ο Έντουιν ομολόγησε στον πατέρα του ότι ήθελε να γίνει αστρονόμος. Όμως εκείνος είχε άλλα σχέδια για τον Έντουιν. Η μητέρα του ήταν γεμάτη αγάπη και πολύ υποστηρικτική, αλλά ο Έντουιν έπρεπε να σκύψει το κεφάλι στον επιβλητικό πατέρα του. ΕΝΑΣΤΡΟΙ ΟΥΡΑΝΟΙ
Κι έτσι ο Έντουιν, το αγόρι με τα αστέρια στο μυαλό, πήγε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, αναζητώντας μια νέα κατεύθυνση. Μετά, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στην Αγγλία, πριν επιστρέψει στις ΗΠΑ, στο Νιου Όλμπανι της Ιντιάνα, όπου έγινε καθηγητής κολεγίου και προπονητής του μπάσκετ. Ήταν ένας πολύ δημοφιλής προπονητής και δάσκαλος, αλλά και πολύ ξεχασιάρης. Δεν μπορούσε να σταματήσει να σκέφτεται τα αστέρια. Αφρική Καναδάς Οξφόρδη, Αγγλία Πανεπιστήμιο του Σικάγο Ευρώπη Ατλαντικός Ωκεανός Mεξικό Νιου Όλμπανι, Ιντιάνα
Ήταν πια το 1914, έναν χρόνο μετά τον θάνατο του πατέρα του, όταν ο Έντουιν αισθάνθηκε τελικά ελεύθερος να επιλέξει τι ήθελε να κάνει. Έτσι, είπε αντίο στους φοιτητές του και επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, αυτή τη φορά για να σπουδάσει αστρονομία, το μοναδικό του πάθος. ΑΦΉΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΝΙΟΥ ΟΛΜΠΑΝΙ
Λίμνη Μίσιγκαν Ιντιάνα Ιντιάνα Ιντιάνα Ιλινόι Οχάιο Κεντάκι
Όρος Ουίλσον Παρατηρητήριο της Καλιφόρνια Χτίστηκε το 1917 Τα Βουνά του Σαν Γκάμπριελ Μόλις τέλειωσε τις σπουδές του, η πρώτη δουλειά που έπιασε ο Έντουιν ήταν στο παρατηρητήριο του Όρους Ουίλσον, το οποίο φιλοξενεί το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο στον κόσμο. Σαν Φρανσίσκο ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ Λος Άντζελες Όρος Ουίλσον
Μ’ αυτό το τηλεσκόπιο, μπόρεσε να δει το νεφέλωμα της Ανδρομέδας. Πολλοί αστρονόμοι τότε πίστευαν ότι τα σπειροειδή νεφελώματα όπως η Ανδρομέδα ήταν στην ουσία σύννεφα σκόνης και αερίου μέσα στον γαλαξία μας. Άλλοι θεωρούσαν ότι αυτές οι σπείρες μπορεί να είναι ξεχωριστοί γαλαξίες. Ποιος είχε δίκιο; ΟΈντουινκοιτάζει μέσα από το τηλεσκόπιο Χούκερ(1920) Το νεφέλωμα της Ανδρομέδας
Ο Έντουιν ήθελε να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα μια για πάντα. Έτσι πέρασε πολλές κρύες νύχτες φωτογραφίζοντας τον ουρανό. *Οι 100 ίντσες είναι 2,54 μέτρα.
Αντανακλαστικό τηλεσκόπιο 100 ιντσών* Παρατηρητήριο του Όρους Ουίλσον Κάποιες μέρες, τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών του μούδιαζαν εντελώς και τα δάκρυά του πάγωναν τις βλεφαρίδες του, κολλώντας τες πάνω στον φακό του τηλεσκοπίου. Αλλά τίποτα δεν μπορούσε να τον κάνει να μπει μέσα στα ζεστά. Σκεφτόταν. Αναρωτιόταν. Μετρούσε. Έκανε υπολογισμούς.
ΒΟΥΜ! Και τότε, το 1923, βρήκε αυτό που έψαχνε.
ΒΟΥΜ! Μέσα στο νεφέλωμα της Ανδρομέδας, ο Έντουιν ανακάλυψε ένα παλλόμενο αστέρι που έλαμπε και εξασθενούσε σαν τον φακό ενός φάρου. Και κατάφερε να μετρήσει την απόσταση ανάμεσα στο αστέρι που αναβοσβήνει στην Ανδρομέδα και τη Γη λόγω του απίστευτου έργου της Ενριέττας Σουάν Λίβιτ, μιας λαμπρής αστρονόμου στο Παρατηρητήριο του Χάρβαρντ. Γη Η Ενριέττα είχε ανακαλύψει τη σχέση μεταξύ του ρυθμού αυτών των παλλόμενων αστεριών και της φωτεινότητάς τους, η οποία μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για τη μέτρηση αποστάσεων στο διάστημα. Χ Α ΡΒΑΡΝΤ Ενριέττα  Σουάν  Λίβιτ
Οι μετρήσεις δήλωσαν στον Έντουιν ότι το αστέρι ήταν πολύ, πάρα πολύ μακριά. Τόσο μακριά που δεν θα μπορούσε να βρίσκεται μέσα στον γαλαξία μας.
Το νεφέλωμα της Ανδρομέδας ήταν στην πραγματικότητα ένας ξεχωριστός γαλαξίας, γεμάτος με δισεκατομμύρια αστέρια. Και ο Έντουιν είχε βρει την απόδειξη.
Η ανακάλυψη του Έντουιν τον έκανε διάσημο. Από τότε, εκατοντάδες άνθρωποι ανέβαιναν στο όρος Ουίλσον κάθε σαββατοκύριακο, ελπίζοντας να ρίξουν μια ματιά σε έναν άλλο γαλαξία.
Όσο για τον Έντουιν, συνέχισε να κοιτάζει και να μετρά. Μελέτησε πολύ περισσότερους γαλαξίες και τους ταξινόμησε ανά σχήμα. Ο Κοπέρνικος, ο γάτος του Έντουιν Χάμπλ. Ελλειπτικοί Γαλαξίες Ραβδωτοί Γαλαξίες Σπειροειδείς Γαλαξίες Ακανόνιστοι Γαλαξίες
Τότε ο Έντουιν έκανε μια άλλη σημαντική ανακάλυψη: όλοι οι γαλαξίες απομακρύνονται ο ένας από τον άλλον. Επιπλέον, διαπίστωσε ότι όσο πιο μακριά είναι ένας γαλαξίας από τη Γη, τόσο πιο γρήγορα απομακρύνεται από εμάς. Επέκταση του Σύμπαντος με την πάροδο του χρόνου: Γαλαξίας 1 Γαλαξίας 2 Γαλαξίας 3 Το διάστημα ανάμεσα Δισεκατομμύρια χρόνια 6 Δισεκατομμύρια χρόνια ΧΡΟΝΟΣ Μπιγκ Μπανγκ Η αρχή του Σύμπαντος
Το ίδιο ισχύει κι όταν το βλέπουμε από οποιοδήποτε άλλο σημείο του διαστήματος. Όλα απομακρύνονται από τα πάντα. Με άλλα λόγια, το σύμπαν διαστέλλεται. Ένα απλοποιημένο διάγραμμα Διάγραμμα 1* 1 .8 Δισ. χρόνια 9 Δισεκατομμύρια χρόνια 12 Δισεκατομμύρια χρόνια αυξάνεται με τον χρόνο. Σήμερα στους γαλαξίες
Για να κοιτάξουν ακόμη πιο βαθιά στο σύμπαν, μια ομάδα αστρονόμων ζήτησε από τον Έντουιν να τους βοηθήσει να κατασκευάσουν ένα ακόμη μεγαλύτερο τηλεσκόπιο, το οποίο θα έπαιρνε το όνομά του από τον αστρονόμο Τζορτζ Έλερι Χέιλ. Ο Έντουιν Χαμπλ μέσα στο κλουβί του παρατηρητήριου του Τηλεσκοπίου Χέιλ. Παρατηρητήριο Πάλομαρ Σαν Ντιέγκο, Καλιφόρνια1953

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.