INDEX 31 by Brainfood

INDEX_31

EDITORIAL

INDEX_ Μηνιαίο περιοδικό για το βιβλίο Τεύχος #31 MAΪOΣ '09 ISSN: 1790-6741 ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ / ΕΚΔΟΣΗ ΕKΔOΣEIΣ OΞY Α.Ε. ΕΚΔΟΤΕΣ Τάσος Βογιατζής (editor@avopolis.gr), Νίκος Χατζόπουλος (nickh@oxy.gr) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Χριστίνα Οικονομίδου (chrisoiko@gmail.com) Μάκης Τσίτας (mtsitas@otenet.gr) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ Γιώτα Συκιώτη (yotsyk@yahoo.gr) ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Em Kei Studio ΔIOPΘΩΣH KEIMENΩN Σοφία Θεοδωρή ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Zέτα Eλισσαίου, Ζέφη Κόλια, Επιστήμη Μπινάζη, Γιώργος Τσακνιάς, Sabine von Traute, Γιώργος Φλωράκης ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ Γιώργος Βέης, Kατερίνα Δασκαλάκη, Bαρβάρα Γεωργοπούλου, Σόνια Eυθυμιάδου - Παπασταύρου, Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης, Kώστας Θ. Kαλφόπουλος, Σύσση Καπλάνη, Aνδρέας Kαρακίτσιος, Γιάννης Σ. Kαργάκος, Διονύσης Κωστίδης, Νίκη Κώτσιου, Πόλυ Mηλιώρη, Κωνσταντίνος Μπούρας, Kυριάκος Nτελόπουλος, Θάλεια Oικονόμου, Kώστας Π. Παναγιωτόπουλος, Eυτυχία Παναγιώτου, Χρίστος Παπαγεωργίου, Βάσω Παπαδοπούλου, Γρηγόρης Τεχλεμετζής, Φίλιππος Φιλίππου ΕΚΤΥΠΩΣΗ – ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Α.Ε. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Γεωργία Λαμπροπούλου ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Άννα Δουλγερίδου

βιβλιοφιλια

Πολλές είναι οι αφορμές αυτό το διάστημα για να εμπνεύσουν βιβλιοφιλικές ανησυχίες. Πρώτα απ’ όλα η 32η Γιορτή Βιβλίου, από 14 έως 25 Μαΐου, στον πεζόδρομο της Ερμού -από Θησείο μέχρι Γκάζι. Αμέσως μετά η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου στη Θεσσαλονίκη από 28 έως 31 Μαΐου, με θεματικό αφιέρωμα Βιβλίο και Ιστορία και αφιέρωμα στη Γερμανία –ως τιμώμενη χώρα. Τέλος, στις αρχές Ιουνίου ανοίγει ξανά τις πύλες του το ιστορικό Floral, στο ισόγειο της μπλε πολυκατοικίας, στην Πλατεία Εξαρχείων. Βιβλιοπωλείο, καφέ, μπαρ και χώρος πολιτισμού και εκδηλώσεων, φιλοδοξεί να ικανοποιήσει τους βιβλιόφιλους και όχι μόνο. Εκθέσεις, συναυλίες και πάρτι με έμπειρους μουσικούς παραγωγούς και απρόβλεπτους DJ’s είναι στην ημερήσια διάταξη. Το index θα συμμετάσχει ενεργά, οργανώνοντας εκδηλώσεις ποικίλου ενδιαφέροντος. Σας περιμένουμε.

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ – ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Δέσποινα Παντελίδου

Θεμιστοκλέους 80, 106 81 Αθήνα Τηλ. Κέντρο: 210 5226609 Fax: 210 5227768 e-mail: info@indexmag.gr www.indexmag.gr

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Το δημιουργικό του εξωφύλλου σχεδιάστηκε από τον Γιάννη Στύλο, illustrator της Άσπρης Λέξης Tο εξώφυλλο του index φιλοξενεί την πρόταση μιας διαφορετικής κάθε φορά διαφημιστικής εταιρείας για την προβολή του βιβλίου. Για πληροφορίες απευθυνθείτε στη διεύθυνση του περιοδικού.

INDEX_31

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ_ ΤΕΥΧΟΣ 31

συνδρομές Το index κυκλοφορεί σε 30.000 αντίτυπα. Θα το βρείτε σε 500 επιλεγμένα σημεία σε όλη την Ελλάδα. Μπορείτε να λαμβάνετε το index στο σπίτι σας, με τη σιγουριά ότι δεν θα χάσετε ούτε ένα τεύχος, επιλέγοντας μία από τις παρακάτω δυνατότητες συνδρομής:

1. 10€ το χρόνο + το μεθυσμένο ημερολόγιο του Hunter S. Thompson (εκδόσεις ΟΞΥ)

editorial βιβλία που μας άφησαν άφωνους

focus

Ennio Concina Rajiv Chandrasekaran

flyers

Eιδήσεις, σχόλια, προσκλήσεις και προκλήσεις

ΓΝΩΡΙΜΙΕΣ

Λουάν Tζούλις Γιώργος Mωραϊτίνης Nίκος Kυριαζής Aθηνά Xατζή

βιβλιο και ιστορια

6η Διεθνής έκθεση βιβλίου Θεσσαλονίκης

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΣΤΟ ΠΙΡΟΥΝΙ ΚΑΙ... ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ

Στα κάρβουνα

INDEX_31

top 5

βιτρίνα

αυτοπαρουσιάσεις

Bασίλης Bασιλικός Bαρβάρα-Pίτα Aθανασιάδου

20€ το χρόνο + 1 βιβλίο των εκδόσεων ΟΞΥ: Hellraser

Αναγνώσεις - ερμηνείες από προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών

7€ το χρόνο και το index κάθε μήνα στο σπίτι σας.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ

EK TΩN EΣΩ

Nίκος Kαρατζάς

ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ...

Eικαστικά, Tεχνολογία

ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΔΙΚΑ ΜΑΣ! Στείλτε ταχυδρομική επιταγή με το ανάλογο ποσό στη διεύθυνση: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ index Θεμιστοκλέους 80, 106 81 Αθήνα με τα στοιχεία σας (όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση, e-mail) και θα λαμβάνετε το index κάθε μήνα για ένα χρόνο.

T: 210 5226609

ΣTO SONIK ΠOY KYKΛOΦOPEI

AC/DC BOOK

SONIK MAG!!!

ΓIA ΠPΩTH ΦOPA ΣTHN EΛΛAΔA DOUBLEPACK 9,90€

ΠPOΛA ΠPIN BETE EΞANTΛ HΘEI!

INDEX_31

ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΗΣΑΝ ΑΦΩΝΟΥΣ

Νίκος Σιδέρης Όπως ειπώθηκαν εκεί και ακούστηκαν

Πιέρ Μπαγιάρ Πώς να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει

ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

ΠΑΤΑΚΗΣ Απολαμβάνω τις κειμενικές εντάσεις, τις νοηματικές ανατροπές, αυτόν τον άλλο λόγο, που δεν είναι βεβαίως ορθοτομημένος, αλλά που αναδεικνύει ακωλύτως το μέγα ένδον χάσμα, την ανελέητη «καταβόθρα» του Φλωμπέρ. Μιλούν οι ψυχικά ασθενείς(;), οι οποίοι ενίοτε φθέγγονται όπως οι σκαπανείς της λογοτεχνίας εν γένει. Πρόκειται για «μυστικά και αλήθειες από το ντιβάνι του ψυχαναλυτή», που αν τον «πιστέψουμε» βγαίνουμε πολλαπλώς κερδισμένοι. Μην το χάσετε!

Ένας καθηγητής Πανεπιστημίου κατάφερε να χωρίσει την εκπαιδευτική κοινότητα στα δύο. Για κάποιους, δεν μπορούμε να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει. Για κάποιους άλλους, όχι μόνο είναι επιβεβλημένο αλλά και δείχνει το επίπεδο καλλιέργειάς μας... Γιώργος Φλωράκης

Γιώργος Βέης

Τζέφρι Άμποτ Το εγχειρίδιο του καλού δήμιου. Οι εκτελέσεις από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

Χάρης Βλαβιανός Διακοπές στην πραγματικότητα ΠΑΤΑΚΗΣ

Ο κανιβαλισμός, το ράψιμο στην κοιλιά ζώου, ο διαμελισμός «σε χίλια κομμάτια» και το ξερό τηγάνισμα, είναι μόνο μερικοί θεσμοθετημένοι και νόμιμοι τρόποι θανάτωσης που εφαρμόζονταν με δικαστικές αποφάσεις στις χώρες που τους είχαν εγκρίνει. Προσωπικές ιστορίες θυμάτων και δημίων, όργανα βασανιστηρίων και μακάβριες τελετές εκτέλεσης, σε μια φρικιαστικά γοητευτική περιγραφή από τον Τζέφρι Άμποτ. Enjoy!

ΙΣΟΒΙΑ Το πένθος έληξε. Όχι άλλα δάκρυα. Στο παλιό άλμπουμ κοιτάς το πρόσωπό του καθώς ξεπροβάλλει πίσω από τα βράχια. (Η φωτογραφία τραβήχτηκε λίγες μέρες πριν από τον αιφνίδιο θάνατό του). Τα μάτια σου είναι στεγνά. Βάζεις νερό στον βραστήρα. Θα πιεις καφέ. Θα φας ένα μήλο. Θα ζήσεις.

Ζέφη Κόλια

Χριστίνα Οικονομίδου

ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ

Γιασουνάρι Καουαμπάτα Ομορφιά και θλίψη

Lauren Slater To κουτί της ψυχής

ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ

ΟΞΥ Η διδάκτωρ Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου της Βοστώνης παρουσιάζει και εξηγεί τα 10 σπουδαιότερα ψυχολογικά πειράματα που άλλαξαν την αντίληψη για το νου και την ψυχή του ανθρώπου στον 20ό αιώνα. Πραγματικά, «ανοίγει» το κουτί της ψυχής με τον πιο συναρπαστικό τρόπο.

Το τελευταίο μεγάλο έργο του νομπελίστα συγγραφέα αποτυπώνει με εξαιρετικό τρόπο τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης που βρίσκεται στην άλλη όψη ακριβώς των πλέον γενναιόδωρων και φωτεινών αισθημάτων, εντός μας. Sabine von Traute

Γιώτα Συκιώτη

Ντίνος Χριστιανόπουλος Ανθολογία τραγουδιών του Βασίλη Τσιτσάνη με κριτικό υπόμνημα ΙΑΝΟS

Eσάµςας;την άποψή Γράψτε α αγαπηµέν σας για τα . σας βιβλία µε κείµενά Περιµένου σας στο r dexmag.g gnomi@in

INDEX_31

Μερικά από τα σπουδαιότερα τραγούδια ενός μεγάλου δημιουργού. Αληθινά αριστουργήματα που κέρδισαν τη μάχη με τον χρόνο. Η έκδοση εξαιρετικά καλαίσθητη. (Aπογοήτευση προκαλεί το «κριτικό» υπόμνημα του Χριστιανόπουλου που θυμίζει εργασία πρωτοετούς φοιτητή). Μάκης Τσίτας

FOCUS_ΠOPTPAITA

ΑΠΟ ΤHΝ KATEPINA ΔAΣKAΛAKH

Ennio Concina

Η συνθετική προσέγγιση μιας περίπλοκης ιστορίας Η ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, παραγνωρισμένη σε μεγάλο βαθμό ακόμη και στον ελλαδικό χώρο, ο οποίος εντούτοις υπήρξε σημαντικό και αναπόσπαστο τμήμα της, εξακολουθεί να κινεί και να ανακινεί πάθη. Πρώτον, επειδή πολλοί αποπροσανατολισμένοι νεοέλληνες σε αναζήτηση ταυτότητας θέλουν να βρίσκουν τις «ρίζες» τους μόνον στον «αρχαίους προγόνους μας» και, δεύτερον, επειδή μια μάλλον στενή αντίληψη εννοεί να αντιμετωπίζει τη χιλιετία των βυζαντινών μέσων χρόνων σαν μια ιστορία «μοναστηριών και παπάδων». Και, φυσικά, με τον τρόπο αυτό να της αρνείται οποιαδήποτε οργανική συνέχεια με τη ρωμαϊκή και την ελληνική αρχαιότητα. Το βιβλίο του Ιταλού καθηγητή Έννιο Κοντσίνα, Η βυζαντινή πόλη, είναι καταρχάς αυτό ακριβώς που διευκρινίζεται στο προοίμιο: «η ιστορία της πρωτεύουσας και των πόλεων μιας αυτοκρατορίας, η ζωή της οποίας παρατάθηκε από την υστερορωμαϊκή εποχή μέχρι τα μέσα του 15ου αι., εκεί όπου κέντρα διαμορφωμένα κατά την αρχαιότητα έπρεπε να συνυπάρξουν δίπλα σε νεοθεμελιωμένες πόλεις». Δηλαδή, μια εμπεριστατωμένη αρχαιολογικήπολεοδομική-αρχιτεκτονική μελέτη και επισκόπηση των αστικών κέντρων που διαμορφώθηκαν στην κάποτε απέραντη αυτοκρατορία, τις περισσότερες φορές πάνω σε αρχαίες μήτρες τις οποίες ανέλαβαν, μετέβαλαν και αναπροσάρμοσαν, επιβάλλοντας έτσι τη χριστιανική «νέα πόλη». Μια πόλη που ακολούθησε στη συνέχεια διαφορετικά πρότυπα από εκείνα της, επίσης χριστιανικής, Δύσης η οποία με τη σειρά της -και στο σημείο αυτό ο συγγραφέας είναι ξεκάθαρος- φέρει μεγάλο μέρος ευθύνης για την παρακμή και την οριστική διάλυση της χριστιανικής αυτοκρατορίας της Ανατολής. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, ο Έννιο Κοντσίνα οδηγεί τον αναγνώστη σε μια μοναδική περιήγηση στους σημαντικούς τόπους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Είναι σαν τα κτίρια, οι χώροι, τα μνημεία, τα φόρα, οι μεγάλοι οδικοί άξονες, οι δρόμοι των καραβανιών αλλά και κάποια περάσματα στην ενδοχώρα που σημάδεψαν την ιστορία να εγείρονται ξανά πάνω απ’ τα χαλάσματα και να

INDEX_31

ανασυνθέτουν, φωτίζοντάς τα, τα συμβάντα των αιώνων. Κατά κάποιο παράδοξο τρόπο ο συγγραφέας, παρ’ όλη την αδιαμφισβήτητη και σχεδόν σχολαστική επιστημονικότητα με την οποία χειρίζεται το αντικείμενο της έρευνάς του, κατορθώνει παράλληλα να γίνεται συναρπαστικός στην αφήγησή του. Και το βιβλίο του απευθύνεται εξίσου στους ειδικούς όσο και στον λιγότερο ενημερωμένο αναγνώστη. Τους παρασύρει όλους με μιαν ιδιότυπη ιστορική γλαφυρότητα και τους παρέχει τη δυνατότητα να «επισκεφθούν» τα μεγάλα και μικρότερα κέντρα της αυτοκρατορίας και να σχηματίσουν ολοκληρωμένη εικόνα της ζωής και του πολιτισμού της. Καλύτερα ακόμη: να κατανοήσουν εντέλει πολλές μετέπειτα ιστορικές εξελίξεις, από εκείνες που χωρίς μια ορισμένη γνώση συχνά εμφανίζονται ανεξήγητες. Όπως είναι φυσικό, «αναφορά οικουμενική και πρότυπο άφθαστο» ήταν μόνον η Κωνσταντινούπολη: «οφθαλμός της οικουμένης, κόμβος και δεσμός των περιοχών Ανατολής και Δύσης». Από την Κωνσταντινούπολη αρχίζει το ταξίδι του στον χρόνο ο Κοντσίνα κι ακολούθως επισκέπτεται, φωτογραφίζει (οι περισσότερες από τις φωτογραφίες του βιβλίου είναι

δικές του) και περιγράφει κέντρα όπως η (βυζαντινή) Αθήνα, η Έφεσος, η Σεργιούπολις, η Ζηνοβία, η Ενετική Ηράκλεια, η Κόρινθος, η Νίκαια, η Τραπεζούς, ο Μυστράς, κ.α. Με την αρχαιολογική του σκαπάνη σκύβει πάνω από τα χαλάσματα και με την ωραία του πέννα τους ξαναδίνει λαλιά. Είναι αυτονόητο ότι για τον μεταφραστή, το βιβλίο αποτελεί μεγάλη και ωραία πρόκληση. Δεν είναι εύκολο, απαιτεί ιδιαίτερη συγκέντρωση, καταφυγή σε άλλα βιβλία, μια σχεδόν νοσταλγική επιστροφή σε παλιότερα διαβάσματα και σε σπουδαστικούς χρόνους. Είναι μια αναμέτρηση με δύσκολους όρους και με τοπωνύμια που καμιά φορά με κόπο ανασύρονται από τα βάθη της μνήμης. Μ’ άλλα λόγια, είναι άσκηση μιας σπάνιας γοητείας. Ο Έννιο Κοντσίνα γεννήθηκε κάπου εκεί όπου κατά τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια τοποθετείται η Ενετική Ηράκλεια. Δηλαδή στη σημερινή Βενετία, μια πόλη που «βουλιάζει» κι αυτή, μεταφορικά και κυριολεκτικά, κάτω από το βάρος της μεγάλης της ιστορίας. Κι επειδή η ιστορία κρύβει επίσης τη δική της πανουργία, μπορεί να μην είναι τόσο τυχαίο ότι πρόκειται για την πόλη εκείνη η οποία, από τη μια μεριά συνέβαλε αποφασιστικά στην αποδυνάμωση του Βυζαντίου, κι από την άλλη υπήρξε προνομιακός τόπος καταφυγής για επιφανείς Βυζαντινούς όταν αυτοί, μετά την Άλωση, εγκατέλειψαν τη Βασιλεύουσα. Εδώ και πολλά χρόνια τακτικός καθηγητής της ιστορίας της βυζαντινής τέχνης στο πανεπιστήμιο Cà Foscari της Βενετίας, ο Έννιο Κοντσίνα ασχολείται με τη μελέτη της ιστορίας της Εγγύς Ανατολής και Μέσης Ανατολής, της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Μετά απ’ όλα αυτά είναι «λεπτομέρεια» να προσθέσει κανείς ότι αγαπά και μιλάει την ελληνική γλώσσα;

Η βυζαντινή πόλη ΕΣΤΙΑ

FOCUS_ΠOPTPAITA

ΑΠΟ τη γιωτα συκιωτη

Rajiv Chandrasekaran

έγιναν λάθη

O Rajiv Chandrasekaran γεννήθηκε στο San Francisco και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Stanford, όπου και υπήρξε αρχισυντάκτης της εφημερίδας The Stanford Daily. Έχει διδάξει δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο John Hopkins και στο Woodrow Wilson International Center. Είναι συντάκτης εθνικών θεμάτων στην εφημερίδα The Washington Post όπου εργάζεται από το 1994. Έχει κάνει ρεπορτάζ σε περισσότερες από 25 χώρες της Ασίας και της Μέσης Ανατολής. Διετέλεσε ανταποκριτής της εφημερίδας στο Κάιρο, στη Νοτιοανατολική Ασία και κάλυψε, επίσης, τον πόλεμο του Αφγανιστάν. Είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ο άνθρωπος που πέρασε περισσότερο χρόνο από οποιονδήποτε άλλο Αμερικανό δημοσιογράφο στο αμερικανοκρατούμενο Ιράκ, εφόσον από τον Απρίλιο 2003 μέχρι τον Οκτώβριο 2004, με την ιδιότητα του διευθυντή της Washington Post στη Βαγδάτη, ήταν ο βασικός ανταποκριτής της. Έζησε στη Βαγδάτη έξι μήνες πριν από τον πόλεμο και υπέβαλε έκθεση σχετικά με τη διαδικασία όπλοεπιθεωρήσεων των Ηνωμένων Εθνών

και τη συγκέντρωση στρατευμάτων για τη σύγκρουση. Με τη διεισδυτική ματιά, του στο βιβλίο του H Σμαραγδένια Πόλη. Στην Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης διαπερνά όλη την ιστορία της αμερικανικής διοίκησης (CPA) που είχε εγκατασταθεί στην Πράσινη Ζώνη, γύρω από το κτίριο που άλλοτε ήταν το παλάτι του Σαντάμ. Παρουσιάζει τη θητεία του ανώτατου αμερικανού πολιτικού αξιωματούχου L. Paul Bremer, στο διάστημα από τον Μάιο του 2003 έως τον Ιούνιο του 2004. Μια θητεία που συνοδευόταν από ασύδοτη πολιτική δύναμη, άσκοπη σπατάλη και σαθρές ιδεολογικές πεποιθήσεις, γεμάτη από απίστευτες ιστορίες για τους μυριάδες τρόπους με τους οποίους ο Bremer και η ομάδα του έριξαν λάδι στη φωτιά που καίει το σημερινό Ιράκ. Αυτά με τη σειρά τους επέτρεψαν στην ανικανότητα, τους ευτελείς μικροκομματισμούς, τον προστατευτισμό, την ευνοιοκρατία και τη διαφθορά να ευδοκιμήσουν. Επιπλέον, παρουσιάζοντας την καθημερινή ζωή και τις αποφάσεις που λαμβάνονταν μέσα στην Πράσινη Ζώνη, την περιοχή που στέγαζε τη διοίκηση του Bremer, τη CPA, o Chandrasekaran μας δείχνει πόσο ελλιπής είναι η γνώση μας για το τι πήγε στραβά στο Ιράκ. H Σμαραγδένια Πόλη Στην Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης δείχνει το πως μια χιονοστιβάδα από αδικαιολόγητα λάθη μετέτρεψε μια δύσκολη αποστολή σε αδύνατη. Ο Chandrasekaran εγκαταλείπει γρήγορα την παθητική φωνή, για να δείξει συγκεκριμένα ποιος τα έκανε. Κι είναι αυτά τα λάθη που οδηγούν στην εξήγηση του γιατί η επιτυχία στο Ιράκ φαντάζει αδύνατη. Ο Chandrasekaran περιγράφει καθαρά την άρνηση πολλών Αμερικανών στην Πράσινη Ζώνη να δουν την πραγματικότητα, όπως δείχνει η δήλωση του στρατηγού ότι τα παιδιά που φοβούνταν τον θόρυβο από τις πτήσεις των ελικοπτέρων τα βράδια, θα έπρεπε αντιθέτως να αναγνωρίζουν σε αυτόν τις «σειρήνες της ελευθερίας». Όμως, απεικονίζει και την προσπάθεια κάποιων να ξεπεράσουν τα γραφειοκρατικά εμπόδια και να κάνουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις.

Περιγράφει μεθοδικά την απίστευτη ανοησία που κυριάρχησε στην απόπειρα της Αμερικής να αναμιχθεί στο ιρακινό πολιτικό σκηνικό, να αποκαταστήσει το δίκτυο ηλεκτρικού ρεύματος, να ιδιωτικοποιήσει την οικονομία, να διαχειριστεί τη βιομηχανία πετρελαίου, να στελεχώσει τις θέσεις εργασίας με ειδικευμένο προσωπικό και να φέρει την ισορροπία στις ζωές των Ιρακινών. Δεν είναι όμως ένα βιβλίο που αρκείται στην εκ των υστέρων κριτική. Οι αποτυχίες της CPA προκαλούσαν γενικές διαμαρτυρίες από εκείνη την εποχή. Παρ’ όλο που ο Chandrasekaran δεν ξεκινά τη διήγησή του με σκοπό να αποδώσει πολιτικές ευθύνες ή να αποκαλύψει τις μεγάλες γεωπολιτικές σκοπιμότητες, με μια αφήγηση που περιλαμβάνει από σεξουαλικές συνευρέσεις σε άδεια γραφεία μέχρι «υιοθεσίες» αδέσποτων γατών από υπαλλήλους της CPA και η διήγηση του για τις ιστορίες διαφθοράς μεταξύ των Αμερικάνων εργολάβων μοιάζει με ανταποκρίσεις από κάποια ψευτοδημοκρατία της Αφρικής, χάρη σε αυτές τις προσωπικές «πινελιές», ο Chandrasekaran μετατρέπει τον απολογισμό των αποτυχιών της CPA σε ένα απολαυστικό ανάγνωσμα. H Σμαραγδένια Πόλη. Στην Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης συμπεριλαμβάνεται στα 10 καλύτερα βιβλία για το 2007 από τους N.Y. Times. Ο Rajiv Chandrasekaran ζει στην Ουάσιγκτον και από το 2006 κάνει ρεπορτάζ και εκδίδει τα τελευταία γεγονότα για την washingtonpost.com. ως υποδιευθυντής της The Washington Post’s Continuous News.

H Σμαραγδένια Πόλη. Στην Πράσινη Ζώνη της Βαγδάτης ΓΚΟΒΟΣΤΗ

INDEX_31

FLYERS _ΕΙΔHΣΕΙΣ, ΣΧOΛΙΑ, ΠΡΟΣΚΛHΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛHΣΕΙΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: SABINE VON TRAUTE

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ…

Χένρι Ντέιβιντ Θορώ (1817-1841)

Γιώργος Σαραντάρης Για καθένα από τα κείμενά του, αλλά και γι’ αυτό εδώ: Ο ήλιος, ο ήλιος με καρδιά πουλιού Με φως πουλιού στην ανοιχτή φωνή του Και με θυμό παιδιού στην έναστρη πνοή του. Γιώργος Φλωράκης

Μοναδικό παράδειγμα πρώϊμου οικολόγου και λογίου. Ανέπτυξε μια ολιστική αντίληψη για τα πράγματα σε σχέση με τον φυσικό κόσμο και υποστήριξε ότι η φροντίδα για το περιβάλλον και η οικονομία είναι πράξεις αλληλένδετες. Εκτός του ότι θεωρείται πατέρας της οικολογίας και των περιβαλλοντικών κινημάτων, με τα βιβλία του Πολιτική ανυπακοή και Ζωή χωρίς αρχές επηρέασε μερικούς από τους σπουδαιότερους ανθρώπους του 20ού αιώνα, όπως τον Μαχάτμα Γκάντι και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Ζέφη Κόλια

Χρήστος Γιανναράς

Οδυσσέας Ελύτης

Σκέψη μεστή, πυκνή σε νοήματα και ξεφεύγει από τα συνηθισμένα. Η συγγραφική του δουλειά αντιπροσωπεύει μακρά πορεία σπουδής και έρευνας των διαφορών ανάμεσα στην ελληνική και τη δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφία και παράδοση. Διαφορών που δεν εξαντλούνται στατικά στον τόπο της θεωρίας, αλλά καθορίζουν τον τρόπο ή την πρακτική του βίου, δηλαδή ό,τι ονομάζουμε πολιτισμό. Στο έργο του, η ηθική αποκτά οντολογικό περιεχόμενο και δεν σκαλώνει στην καθηκοντολογία, ενώ παράλληλα η πνευματική ζωή απελευθερώνεται από τον ευσεβισμό και τον νομικισμό.

Για τα «αίθρια» ποιήματά του… «Όταν ανακαλύψουμε τις μυστικές σχέσεις των εννοιών και τις περπατήσουμε σε βάθος, θα βγούμε σ’ ένα άλλου είδους ξέφωτο που είναι η Ποίηση. Και η Ποίηση πάντοτε είναι μία, όπως ένας είναι ο ουρανός. Το ζήτημα είναι από πού βλέπει κανείς τον ουρανό. Εγώ τον έχω δει από καταμεσής της θάλασσας». Sabine von Traute

Γιώτα Συκιώτη

ΒΑΡΥΓΔΟΥΠΟΙ ΤΙΤΛΟΙ, ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΚΡΙΣΜΑ

Νταν Μπράουν Illuminati – Οι πεφωτισμένοι ΛΙΒΑΝΗΣ

Μίλαν Κούντερα Η αβάσταχτη ελαφρότητα του Είναι ΕΣΤΙΑ Καθόλου άσχημο βιβλίο, αλλά αυτός ο τίτλος... (Μίλαν–Κούντερα 2-1) Γιώργος Φλωράκης

INDEX_31

Συνωμοσιολογία, ίντριγκα, «σωματίδια του θεού», πάπες, παπάρες και ποταμοί δολαρίων... ΒΑΡΙΕΜΑΙ… Ζέφη Κόλια

Χρυσηίδα (Χρύσα) Δημουλίδου Λες και το κάνει επίτηδες η διάσημη συγγραφέας που ακούει στο, όντως, βαρύγδουπο όνομα Χρυσηίς, και όλα της τα βιβλία είναι ένα κι ένα: Το βαλς των πορσελάνινων άστρων, Πόθοι στα φτερά των αγγέλων, Το φιλί του δράκου, Τα δάκρυα του Θεού, Όταν το χιόνι χόρεψε με τη φωτιά, Η σκοτεινή πλευρά του ήλιου. Αλλά… Μην πυροβολείτε τη νύφη, δεν είναι η γυναίκα της διπλανής πόρτας είναι Η γυναίκα της σοφίτας. Γιώτα Συκιώτη

Λεωνίδας Χατζηνικολάου Το ελιξήριο της αθανασίας ΔΙΗΓΗΣΗ Κι άλλος ένας που ασχολείται με την «πλαστογραφημένη ιστορία του χριστιανισμού» και άλλες «απόκρυφες»… σαχλαμάρες. Άλλοι τίτλοι του ίδιου συγγραφέα: Επιστροφή από τη Λήθη και Ο θαυματουργός ψίθυρος του Ερμή… Sabine von Traute

FLYERS _ΕΙΔHΣΕΙΣ, ΣΧOΛΙΑ, ΠΡΟΣΚΛHΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛHΣΕΙΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: SABINE VON TRAUTE

32Η ΓΙΟΡΤΗ ΒΙΒΛΙΟΥ H 32η Γιορτή Βιβλίου ξεκίνησε στις 14 Μαΐου και θα διαρκέσει ως τις 25 του μήνα. Συνδιοργανωτές, ο Σύλλογος Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών (Σ.Ε.Β.Α.), το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (Ε.ΚΕ.ΒΙ.) και ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β.), σε συνεργασία με τον Πολιτισμικό Οργανισμό του Δήμου Αθηναίων. Η μεγάλη διαφορά, φέτος, έγκειται στον χώρο διοργάνωσης που, αυτή τη χρονιά, είναι ο πεζόδρομος της Ερμού -από Θησείο μέχρι Γκάζι. Η παρουσία του αναγνωστικού κοινού αναμένεται και αυτή τη φορά αθρόα ενώ αποτελεί, όπως ξέρουμε, τον καλύτερο τρόπο για να ενημερωθεί κανείς για την πρόσφατη –και όχι μόνο- βιβλιοπαραγωγή στη χώρα μας. Για την προβολή της Γιορτής δημιουργήθηκε ειδικό DVD, στο οποίο προσφέρθηκαν και συνυπάρχουν 39 προσωπικότητες (συγγραφείς, πολιτικοί, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι), με στόχο να αποτελέσει το βιβλίο το κεντρικό γεγονός της πόλης για 12 ημέρες. Την προβολή της έκθεσης έχουν αναλάβει ως χορηγοί η ΕΡΤ, το Κανάλι της Βουλής, η εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, ο τηλεοπτικός σταθμός 902, καθώς και εννέα Ρ/Σ (Δεύτερο Πρόγραμμα, Κόσμος, Αθήνα 9.84, Μελωδία, 902 Αριστερά στα Fm, 105.5 στο Κόκκινο, Rock Fm, Best Radio, Eν Λευκώ), οι οποίοι θα χαρίζουν βιβλία στους ακροατές τους σε όλη τη διάρκειά της Γιορτής. Ημέρες & Ώρες Λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή : 6:30 μ.μ. – 11:00 μ.μ. / Σάββατο: 6:30 μ.μ. – 11:30 μ.μ. / Κυριακή: 11:00 π.μ. –11:00 μ.μ.

ΜΙΑ ΣΤΕΓΗ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Στις 4 Μαρτίου 2009, με ένα αφιέρωμα ήχου και λόγου στον Μάνο Χατζιδάκι, εγκαινιάστηκε το κεντρικό βιβλιοπωλείο Π. Κυριακίδη στην οδό Μητροπόλεως 62 στο κέντρο της Αθήνας. Ο Γ. Χρονάς και ο Κ. Π. Παναγιωτόπουλος μίλησαν για τον λογοτέχνη Μάνο Χατζιδάκι, ενώ η Σαβίνα Γιαννάτου ταξίδεψε τους παρευρισκομένους με τη μαγευτική της φωνή στη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Τα εγκαίνια του βιβλιοπωλείου σηματοδότησαν παράλληλα την έναρξη των ποικίλλων πολιτιστικών δραστηριοτήτων που πραγ-

ματοποιήθηκαν και πρόκειται να πραγματοποιηθούν στον ίδιο χώρο, αλλά και στο βιβλιοπωλείο Π. Κυριακίδη στο κέντρο της Θεσσαλονίκης (Αγ. Σοφίας 40). Στο άμεσο μέλλον ακολουθεί ο Κύκλος Μουσικής Δωματίου, μια σειρά πέντε συναυλιών κλασικής μουσικής, οι οποίες πραγματοποιούνται την τελευταία Δευτέρα κάθε μήνα στο βιβλιοπωλείο της οδού Μητροπόλεως στο κέντρο της Αθήνας. Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί με μεγάλη επιτυχία οι πρώτες δύο συναυλίες και ακολουθεί η τρίτη στις 25 Μαΐου στις 20.30 με έργα των Bach, Teleman, Vivaldi, Pergolesi και Nardini, όπου θα ερμηνεύσουν οι μουσικοί Διονύσης Βερβιτσιώτης (βιολί), Ανδρέας Μερτζέλος (πιάνο) και Μάνος Επιτροπάκης (τσέλο).

ΧΕΡΜΑΝ ΦΡΑΝΚ ΜΑΓΕΡ (1940-2009) Ο Χέρμαν Φρανκ Μάγερ γεννήθηκε το 1940 στη Γερμανία και πέθανε με τρόπο αναπάντεχο και τραγικό, στη γενέτειρα του, στις 13 Απριλίου 2009. Επισκέφτηκε την Ελλάδα για πρώτη φορά το 1963, για να αναζητήσει τα ίχνη του αγνοούμενου πατέρα του, ο οποίος, ως Γερμανός αξιωματικός της Βέρμαχτ, είχε έρθει στην Ελλάδα το 1942, για να συμμετάσχει στην επισκευή της γέφυρας του Γοργοπόταμου. Χρειάστηκε είκοσι πέντε χρόνια να συγκεντρώσει τα στοιχεία για τον τραγικό θάνατο του πατέρα του. Aπό τις εκδόσεις της Eστίας κυκλοφορεί το βιβλίο του Aπό τη Bιέννη στα Kαλάβρυτα. Tα αιματηρά γεγονότα της 117ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Eλλάδα (2003) και το ογκώδες δίτομο έργο του Αιματοβαμμένο εντελβάις. Η 1η Ορεινή Μεραρχία, το 22ο Ορεινό Σώμα Στρατού και η εγκληματική δράση τους στην Ελλάδα, 1943-1944. Στο τελευταίο αυτό βιβλίο, ο Χέρμαν Φρανκ Mάγερ, επανέρχεται στα πεπραγμένα της 1ης Ορεινής Μεραρχίας (της μεραρχίας που διέπραξε τη σφαγή στο Koμμένο της Hπείρου), αλλά αυτή τη φορά με διαφορετικό τρόπο. Για την παρουσίαση του βιβλίου έχει προγραμματιστεί εκδήλωση στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης, στις 29 Μαΐου και ώρα 13:30-14:30.

2Η ΜΠΙΕΝΑΛΕ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Πράξις: Τέχνη σε αβέβαιους καιρούς είναι το θέμα της φετινής 2ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, που διοργανώνει το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης από 24 Μαΐου- 27 Σεπτεμβρίου 2009, με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού. Την επιμέλεια συνυπογράφουν οι Bisi Silva από τη Νιγηρία (Διευθύντρια Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης στο Λάγος), η Gabriela Salgado (Επιμελήτρια Δημόσιων Προγραμμάτων στην Tate Modern και Ανεξάρτητη Επιμελήτρια) από την Αργεντινή και η Συραγώ Τσιάρα (διευθύντρια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης). Στη σχετική ιστοσελίδα www.thessalonikibiennale.gr θα παρουσιάζεται σταδιακά το πλήρες πρόγραμμα εκθέσεων και δράσεων (με ακριβείς ημερομηνίες εγκαινίων και διάρκειας) που θα αναπτυχθούν στα διάφορα σημεία της πόλης με τη συνεργασία πολλών πολιτιστικών φορέων. Το κεντρικό πρόγραμμα συμπεριλαμβάνει 57 καλλιτέχνες από Ελλάδα και εξωτερικό που θα παρουσιάσουν τα έργα τους. Τα έργα των καλλιτεχνών θα παρουσιαστούν στους εξής χώρους: Αποθήκη Γ, Αποθήκη 13, κτίριο παλαιών Ψυγείων και Αντλιοστάσιο στο Λιμάνι Θεσσαλονίκης, Υπαίθριοι Χώροι Λιμανιού, Μπεζεστένι, Βιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ, Μπαζάρ Χαμάμ, Λουτρά Παράδεισος, Αίθριο Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, Αίθριο Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Αγιορείτικη Εστία (Μέγαρο Νεδέλκου), Υπαίθριοι Χώροι στην πόλη, Bar-restaurant ES. Τα εγκαίνια στους συγκεκριμένους χώρους θα πραγματοποιηθούν στις 24 Μαΐου και το κοινό θα μπορεί να επισκέπτεται τις εκθέσεις μέχρι και τις 27 Σεπτεμβρίου.

INDEX_31

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

ΛΟΥΑΝ ΤΖΟΥΛΙΣ

Eίμαι φτωχός και πλούσιος δωρητής αγάπης

ΔΩΣΤΕ ΜΑΣ ΕΝΑΝ ΟΡΙΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ. Η ευτυχία είναι σαν μια όμορφη πεταλούδα που μας δίνει δώρο τη στιγμή, αυτό που αύριο μπορεί να μην έχεις... Είναι φορτωμένη με όνειρα, μνήμες, ζωές, αγάπες και με λίγο θυμό… γιατί δεν περιποιηθήκαμε όπως πρέπει το παρελθόν.

τη ζωηράδα της, τους γονείς που μου λείπουν και δεν μπορώ να τους προσφέρω ούτε ένα λουλούδι, τους παλιούς μου φίλους με τα όνειρα τους…, αγάπες που έχουν ξεραθεί..., τα χρόνια που μετανάστευα… και… και... Νοσταλγώ τα πάντα που έχουν μεγαλώσει και έχουν βάλει τη σφραγίδα τους στα άσπρα φύλλα της μνήμης…

ΠΟΙΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΣΑΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ; Η νοσταλγία είναι το ντύσιμο της αγάπης, σαν τραγούδι χωρίς στίχους και μας γεμίζει τηω ψυχή… Νοσταλγώ πολλά. Την παιδικότητα με

ΠΕΡΙΓΡΑΨΤΕ ΜΑΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΤΙΧΟΥΣ ΣΑΣ. …Είμαι φτωχός και πλούσιος δωρητής αγάπης. Ταπεινά. Την δίνω χωρίς αίτημα και ζορίζω να θεραπευτώ

INDEX_31

απ’ τα ψεύτικα αγκάθια… Είμαι αυτός, που δεν ντρέπεται να κάτσει απέναντι σας… ΓΙΑ ΤΙ ΕΧΕΤΕ ΜΕΤΑΝΙΩΣΕΙ; Για όλα όσα δεν πρόλαβα να κάνω όπως τα ήθελα. Έχω μετανιώσει… που μεγάλωσα νωρίς… αλλά, δεν πρόλαβα να κάνω αίτηση... Οι μέρες δεν σε ρωτάνε όταν σε μεγαλώνουν… ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΘΕΙΤΕ ΜΑΣ ΜΙΑ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΣΑΣ. Να είμαι υλικό για χτίσιμο… Πέτρα για τα χρόνια, λάσπη για τις μνήμες, τσι-

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

μέντο για τις αγάπες, μπετόν-αρμέ για τους ανθρώπους… και χωρίς ημερομηνία λήξης…

τα που την απλώνω πιο εύκολα. Είμαι Λουάν με Λέων για ζώδιο… Κάτι ήξερε ο πατέρας μου!

ΤΙ ΣΑΣ ΦΟΒΙΖΕΙ; …Φοβάμαι μόνο αυτά που μπορούσα και δεν τα έκανα… Θα με τιμωρήσουν μια μέρα. Ο φοβισμένος δεν ζει, πεθαίνει κάθε μέρα και γίνετε τρομοκράτης στα όνειρα. Συγκινούμαι με το φως του ηλίου και μισώ τη ψεύτικη σκιά. Καμαρώνω την ομορφιά, ερωτεύομαι τους ερωτευμένους, σέβομαι τους ακούραστους και θαυμάζω τους σοφούς. Με φοβίζουν… οι φοβητσιάρηδες.

ΠΟΙΟΣ Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΣΑΣ ΑΛΒΑΝΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ; Γεμίζει η ψυχή μου όταν διαβάζω τον δικό μου ποιητή Λασγούς Ποραντέτση. Είναι ο εμπνευστής μου. Σαν λυρικός, με κάνει να δροσίζομαι στους στίχους του. Ο μυθιστοριογράφος Κανταρέ με ταξιδεύει στους μύθους με τον πιο φιλοσοφικό τρόπο. Διάβασα το τελευταίο του βιβλίο στην αλβανική γλώσσα, το Λανθασμένο δείπνο και σκέφτηκα πόσο ωραίο θα ήταν και στα ελληνικά.

ΛΟΥΑΝ ΘΑ ΠΕΙ ΛΙΟΝΤΑΡΙ. ΠΟΙΑ ΤΑ «ΛΙΟΝΤΑΡΙΣΙΑ» ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΑΣ; Στην πρώτη μου ποιητική συλλογή Μυρίζω μήλο (Εκδ. Καστανιώτη, 2003) ομολογώ: Μου δώσανε τούτο το όνομα πριν γεννηθώ ακόμα Και όταν γεννήθηκα, βγήκα νωρίς να κυνηγήσω την αγάπη με τη μανία και το πάθος δυο λιονταριών ερήμην των ζωδίων. Πιστεύω στην ειλικρίνεια και δεν κάνω συμφωνία με τα ψέματα. Είμαι ευαίσθητος… ίσως πιο πολύ απ’ όσο χρειάζεται. Πληγώνομαι εύκολα και τιμωρούμαι μόνος μου… με άυπνες ώρες... Τότε, διαβάζω ασταμάτητα, σαν να ψάχνω την αιτία. Μ’ αρέσει η απλότη-

βιβλία:

ΠΟΤΕ ΓΡΑΨΑΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΑΣ ΠΟΙΗΜΑ; Μέχρι τα 15 μου έζησα στο χωριό, εδώ κοντά στα σύνορα με την Κρυσταλλοπηγή. Στα 12 μου εκδόθηκε το πρώτο μου ποίημα, σε ένα σχολικό περιοδικό, το Πιονέρι. ΚΑΝΤΕ ΜΙΑ ΕΥΧΗ. Πάντα εύχομαι για αυτά που ονειρευόμαστε... χωρίς όμορφες φράσεις. Απλά, όπως κάθε στιγμή, που δεν θα έρθει αύριο. Μεγαλώνουμε, μένοντας με την ίδια ψυχή… Να κρατάμε όσο μπορούμε καθαρή την αγάπη και την ανθρωπιά, μην παραπονιόμαστε συνέχεια... Τίποτα δεν θα πάρουμε μαζί μας, εκτός από τα όνειρα…

info: Ο Λουάν Τζούλις γεννήθηκε στην Κορυτσά της Αλβανίας. Στην Ελλάδα βρίσκεται από το 1995 ως οικονομικός μετανάστης.

που να ζητησω συγγνωμη ελληνικα γραμματα

INDEX_31

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΩΡΑΪΤΙΝΗΣ Eξερευνητής της ζωής

Πίσω από την ειρωνεία κρύβεται μια «πικρή αλήθεια»; Πολλές αλήθειες και μάλιστα «πικρές» κρύβονται, συνήθως, πίσω από την ειρωνεία. Αν δεχτούμε ότι η ειρωνεία είναι αυτό που λένε τα λεξικά, δηλαδή ο λεπτός σαρκασμός, ο περιπαιχτικός λόγος, τότε μιλάμε μάλλον για χιούμορ και κει μπορεί να χωρέσει και μια «πικρή αλήθεια». Γιατί όταν η αλήθεια είναι «πικρή» -που συνήθως είναι- καταλαβαίνετε ότι, για να την καλύψεις με λεπτή ειρωνεία χρειάζεται αυτοπειθαρχία. Γιατί τα όρια της ειρωνείας είναι ασαφή. Μια ειρωνεία μπορεί να ξεφύγει από τα πλαίσια της ευγενικής

INDEX_31

έκφρασης και να μετατραπεί σε χονδροειδή σάτιρα ή σε χυδαιότητα. Εμείς μιλούμε εδώ για ειρωνείες που συγκαλύπτουν «πικρές αλήθειες» γιατί, σκέτες οι τελευταίες, είναι οδυνηρές. Πώς εκτονώνετε τον θυμό σας; Έχω άπειρες ευκαιρίες να είμαι θυμωμένος όλη την ημέρα, οπότε ο θυμός τρυπώνει σε όλες τις μορφές και εκφράσεις της καθημερινής πρακτικής. Και κει, αναγκαστικά ο θυμός μου ντύνεται «πολιτισμένα». Βέβαια, δεν απαρνούμαι τη μεσογειακή ιδιοσυγκρασία μου, το θυμικό μου δεν είναι λιπόσαρκο -το αντίθετο μάλιστα- και μ’ αρέσει

να… μετανιώνω για τα λάθη μου και τις συμπεριφορές μου. Τι σας χαρακτηρίζει; Δύσκολη ερώτηση. Συνήθως αυτό που μας χαρακτηρίζει είναι αυτό που εισπράττουν οι άλλοι. Αν όμως θέλετε να διακινδυνεύσω μια κρίση για τον εαυτό μου, θα σας έλεγα ότι με χαρακτηρίζουν πράγματα και καταστάσεις που φαινομενικά είναι αντιφατικά. Όταν είσαι εξερευνητής της ζωής, έχεις τεράστια σκαμπανεβάσματα. Δεν θέλω όμως ν’ αποκαλυφθώ περισσότερο. Ποιο ταξίδι επαναλαμβάνετε;

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

Αυτό που ακόμα δεν έχω κάνει! Αναζητώ τον απροσδιόριστο, τον νεφελώδη προορισμό που θα με συναρπάσει, που θα πω «αυτή είναι η Ιθάκη μου». Αυτό το ταξίδι το επαναλαμβάνω, είναι μια βασανιστική περιπέτεια, αλλά το επαναλαμβάνω συνέχεια ελπίζοντας. Ωστόσο, εάν μιλούμε για ταξίδια κανονικά, η νοτιοανατολική Ασία είναι για μένα ένα επαναλαμβανόμενο ταξίδι. Το ίδιο γοητευτικό κάθε φορά, όσο την πρώτη φορά. Τα Λευκά Ψέματα είναι αντίθεση στη … «μαύρη» αλήθεια; Θα έλεγα ότι τα Λευκά Ψέματα είναι στην πραγματικότητα «Μαύρες Αλήθειες». Επιτρέψτε να σας απαντήσω στο ερώτημά σας με την προσέγγιση-ερμηνεία που έδωσε για τα Λευκά Ψέματα ο διεισδυτικός συγγραφέας και συνεκδότης του περιοδικού Η λέξη Θανάσης Θ. Νιάρχος παρουσιάζοντας το βιβλίο μου: «…Εννοεί σε τέτοιο βαθμό ως αλήθειες όλα αυτά που γράφει, που τα χαρακτηρίζει ως ψέματα και μάλιστα λευκά για να μην τρομάξει τους άλλους, για να θεωρηθούν και ως ένα παίγνιο, ένα καπρίτσιο του νου και της ευαισθησίας». Τι ονειρεύεστε με ανοιχτά τα μάτια; Μυρίζομαι παγίδα. Πάτε να με ταυτίσετε με ήρωα του βιβλίου μου. Σας ξέφυγα στην ερώτηση «τι με χαρακτηρίζει»

βιβλία:

ΛEYKA ΨEMATA ΔIΩNH

και με στριμώχνετε εδώ. Ας είναι. Με ανοιχτά οραματίζομαι κυρίως την Ωραιότητα να τυλίγει τη γη ολάκερη. Οραματίζομαι τη γνησιότητα, οραματίζομαι διαχύσεις συμπαντικές, οραματίζομαι ανατροπές της μιζέριας, ανατροπές της μικροψυχίας. Βλέπω την ασχήμια και οραματίζομαι την ομορφιά. Θα θέλατε να ζούσατε σε μια άλλη (παρελθούσα) εποχή; Αν ναι σε ποια, αν όχι τι θαυμάζετε στην εποχή μας; Συνήθως, το παρελθόν εξιδανικεύεται και παραγνωρίζονται ουσιώδη αρνητικά στοιχεία της καθημερινότητας. Και ενώ ο άνθρωπος δεν έχει αλλάξει, έχουν ωστόσο μεταβληθεί συγκλονιστικά οι συνθήκες ζωής του. Βεβαίως, αποσύρθηκαν σκοταδισμοί, δεισιδαιμονίες και πολλά βλακώδη «πιστεύω», αλλά ο άνθρωπος παρέμεινε ο ίδιος. Νομίζω ότι η τεχνολογία σήμερα αποτελεί ένα ιδανικό θερμοκήπιο για τον άνθρωπο που σταδιακά, αλλά σταθερά, κατανοεί τον εαυτό του και το σύμπαν. Κάντε μια ευχή. Θα σας επαναλάβω μια ευχή (προσευχή μάλλον) από τα Λευκά Ψέματα: Δώσ’ μου Κύριε τη δύναμη να οραματίζομαι εν εγρηγόρσει και κάνε να μην υποψιαστεί κανείς τίποτα…

info: Γεννημένος στην Αθήνα το 1943. Πανεπιστημιακές σπουδές. Δημοσιογράφος. Κάλυψε πολλά ρεπορτάζ, ανέλαβε αποστολές, πέρασε από επιτελικές θέσεις και «κράτησε» αρθρογραφικές στήλες. Πολυετής θητεία στον ευρύτερο επικοινωνιακό χώρο. Διετέλεσε κατ’ επανάληψη εκπρόσωπος στο Μικτό Συμβούλιο της ΕΣΗΕΑ, Πρόεδρος της Εξελεγκτικής Επιτροπής του Δ.Σ. και ήδη εκλεγμένος Γραμματέας του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ. Τακτικό μέλος του Συλλόγου των Αθηναίων - Πρόσεδρο μέλος της Ένωσης Ξένων Ανταποκριτών. Έχει ταξιδέψει ιδιωτικά σε πολλές χώρες της Αμερικής, Ασίας, Αφρικής και Ευρώπης, όπου και παρέμεινε σε πολλές απ’ αυτές για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

INDEX_31

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ Eπίμονος, μεθοδικός, ανήσυχος, περίεργος, υπομονετικός

Γράφετε κυρίως ιστορικά μυθιστορήματα, έχετε καλή σχέση με τον χρόνο; Από τα 12 μυθιστορήματα που έχω ήδη εκδώσει, τα 7 είναι καθαρά ιστορικά και το ένα ανάμεσα στο ιστορικό και την περιπέτεια. Ναι, έχω καλή σχέση με την ιστορία, που πάντοτε με ενδιέφερε, ίσως και λόγω οικογενειακής παράδοσης, μια και ο πατέρας μου, Κώστας Κυριαζής, έχει γράψει δώδεκα μυθιστορήματα για το Βυζάντιο. Θεωρείτε πως με το ιστορικό μυθιστόρημα μαθαίνει ο αναγνώστης ιστορία; Έχω πραγματικά υποστηρίξει τη θέση

INDEX_31

ότι το καλό ιστορικό μυθιστόρημα είναι το πιο δύσκολο είδος λογοτεχνίας, γιατί πρέπει ταυτόχρονα να είναι λογοτεχνικό έργο, αλλά και σωστό ιστορικά. Πολλές φορές, ανακαλύπτω σε ιστορικά μυθιστορήματα, Ελλήνων και ξένων, «χονδρά» λάθη όπως π.χ. στις Πύλες της Φωτιάς του Πρέσφιλντ, όπου η φρουρά του Ξέρξη είναι Αιγύπτιοι, αντί των Περσών Αθανάτων. Πώς εξηγείτε το «πόλεμος πάντων πατήρ» του Ηράκλειτου; (Θεωρείται απαραίτητο να έχει γνώσεις οικονομολόγου ένας ιστορικός;).

Τα τελευταία χρόνια, η επιστημονική μου έρευνα έχει στραφεί προς την οικονομική ιστορία και τη δημιουργία θεσμών όπως χρηματιστήρια, ανώνυμες εταιρείες, τράπεζες κλπ. Δεν είναι αναγκαίο ένας ιστορικός ή λογοτέχνης να έχει οικονομικές γνώσεις, αλλά ωστόσο ένας οικονομολόγος έχει ένα πλεονέκτημα: Διακρίνει ορισμένες πτυχές της ιστορίας που ίσως διαφεύγουν σε άλλους. Τα δύο τελευταία μου μυθιστορήματα, που δουλεύω τώρα, Τα Σμαράγδια του Ωκεανού και Η σκιά του Μακεδόνα, έχουν εμπνευσθεί από τα οικονομικά. Το πρώτο, για τον ευρωπαϊκό και ασιατικό 17ο αιώνα, έχει ως υπόβαθρο και

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

την οικονομική ιστορία, την εποχή που δημιουργούνται τα πρώτα χρηματιστήρια (Άμστερνταμ και Λονδίνο) και οι πρώτες μεγάλες ανώνυμες εταιρείες, η ολλανδική και αγγλική των Ανατολικών Ινδιών με στόχο αρχικά το εμπόριο των μπαχαρικών. Το δεύτερο, με πρωταγωνιστές τον Φίλιππο και τον Δημοσθένη, αναφέρεται και στην αθηναϊκή οικονομία του 4ου αιώνα, την πρώτη «σύγχρονη» οικονομία. Ποιος από τους ήρωες των βιβλίων σας είναι πιο κοντά στην προσωπικότητά σας; Δεν ταυτίζομαι με έναν ήρωά μου, αλλά με πολλούς, και φυσικά περισσότερο κάθε φορά με εκείνους που περιγράφω. Ούτε έχω ένα πρότυπο, γιατί η ιστορία, και η ελληνική, έχει δεκάδες πρόσωπα που κινούν το ενδιαφέρον, μερικά πολύ σημαντικά και λιγότερο γνωστά όπως ο Λυκούργος, ένας εξαιρετικός «Υπουργός Οικονομικών» της Αθήνας (ταμίας επί των θεωρικών), που ανόρθωσε την οικονομία το 338-323 π.Χ. και έκανε δημόσια έργα για την πόλη (όπως το θέατρο του Διονύσου), μόλις κατώτερα του Περικλή.

ριθώριο έρευνας για την οικονομική ιστορία, κυρίως την αρχαία και μεσαιωνική, και όχι μόνο στην Ευρώπη. Με συγκινούν και συγκίνησαν πολλοί Έλληνες και ξένοι ιστορικοί, όπως ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης, αλλά και ο κάπως αδικημένος Ξενοφών που συνδυάζει τον ιστορικό, φιλόσοφο, στρατηγό, αλλά και σύμφωνα με μερικούς και του πατέρα της οικονομικής. Από σύγχρονους αναφέρω τον καθηγητή του Oxford, Nicholas Rodger, που γράφει μια μνημειώδη ναυτική ιστορία της Μ. Βρετανίας. Πέντε επίθετα που σας χαρακτηρίζουν. Είμαι επίμονος, μεθοδικός, ανήσυχος, περίεργος και υπομονετικός, κυρίως στο γράψιμο!

Θα επιχειρούσατε να γράψετε την «Ιστορία των… Οικονομικών»; Έχουν γραφεί αρκετές ιστορίες των οικονομικών, αλλά υπάρχει πάντα πε-

βιβλία:

η ασπιδα των θερμοπυλων ιωλκοσ

info: Ο Νίκος Κ. Κυριαζής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Διδάκτωρ Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Βόννης, Σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έκτακτος καθηγητής του Πανεπιστημίου Τρίερ, επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Έχει εκδώσει βιβλία και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ξένα ακαδημαϊκά περιοδικά, καθώς και στον ελληνικό Τύπο. Ποιήματα και διηγήματά του έχουν δημοσιευθεί σε ξένα λογοτεχνικά περιοδικά και στη Νέα Εστία, καθώς και ιστορικά του κείμενα στο περιοδικό Ιστορία. Είναι μέλος της Γραμματείας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποίησης. Ως ειδικός σε θέματα άμυνας, ο Νίκος Κυριαζής είναι από τους βασικούς σχεδιαστές του νέου «Συστήματος Διοίκησης, Ελέγχου, Επικοινωνιών, Πληροφορικής και Πληροφόρησης (C41) για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τον 21ο αιώνα».

INDEX_31

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

ΑΘΗΝΑ ΧΑΤΖΗ H ευτυχία δεν είναι συνεχές

Δώστε μας έναν ορισμό για την ευτυχία. Ελάχιστες στιγμές που λαμβάνουν διαστάσεις μυθικές στο νου και στις αισθήσεις μας· η ευτυχία δεν είναι συνεχές και η αναζήτησή της ως διαρκούς κατάστασης είναι μάταιος κόπος. Είσαστε αισιόδοξη; Αναγκαστικά. Είναι φορές που η πραγματικότητα είναι τόσο δυσβάσταχτη, από ανιαρή έως απλώς ανυπόφορη, που μόνο η αισιοδοξία με βοηθά να την αντιμετωπίζω. Ποιο είναι το βασικό γνώρισμα

INDEX_31

του χαρακτήρα σας; Το πείσμα μου, όπερ άλλοτε είναι προτέρημα, άλλοτε όμως ελάττωμα. Σε ποια λάθη/ελαττώματα δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκεια; Στην αφηρημάδα, στο «δις εξαμαρτείν» και τρις και πολλάκις ενίοτε, σε όλα όσα χαρακτηρίζονται ανθρώπινες αδυναμίες συλλήβδην. Ποια ιστορική προσωπικότητα θαυμάζετε; Τον Ηρόδοτο, τον κορυφαίο της μυθοπλασίας, γιατί, καίτοι υπήρξε ο πρώτος «ανθρωπολόγος», ακολουθώντας

την εθνογραφική μέθοδο, το έργο του διαπνέεται από ευαισθησία και την πηγαία χαρά του ανθρώπου μπροστά στο καινούργιο. Επιπλέον, γιατί ταξιδεύει, κυριολεκτικά, είτε ανασυνθέτοντας αφηγήσεις τρίτων, σε άγνωστους τόπους, δημιουργώντας τα εντελώς προσωπικά του τοπία και καθιστώντας τους έτσι οικείους. Σας αρέσουν τα ταξίδια; Ποιος είναι ο αγαπημένος σας προορισμός; Ταξιδεύω πολύ και μοιράζομαι τα ταξίδια μου στο ιστολόγιό μου edoeinaitotaxidi.blogspot.com. Στους

ΓΝΩΡΙΜΙΑ

αγαπημένους μου προορισμούς συγκαταλέγονται η Κεντρική Ανατολία, το Παλέρμο, το Λονδίνο, η Δαμασκός, το Κάιρο, η Κωνσταντινούπολη, η Κομοτηνή, το Θέρμο Αιτωλίας (η γενέτειρά μου)· τέλος, οι Η.Π.Α., καίτοι δεν είναι απλός προορισμός, συνιστούν μέρος τεράστιο και ακριβό της ζωής μου. Ποιος/ποιοι συγγραφείς, ζωγράφοι, μουσικοί είναι οι αγαπημένοι σας; Λογοτεχνία και κείμενα εν γένει: Γιώργος Χειμωνάς, Στρατής Τσίρκας, Γιώργος Σεφέρης, Μανόλης Αναγνωστάκης, Οδυσσέας Ελύτης, Ηρόδοτος, όπως προείπα, Όμηρος, από θεατρικά δε, το Λεωφορείον ο Πόθος, οι Τρωάδες, οι Βάκχες, Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ· εικαστικές τέχνες: Μοντιλιάνι, Γιάννης Μόραλης, Las Meninas του Βελάσκεθ, τα αρχαία γλυπτά Φαύνος Μπαρμπερίνι και Έφηβος των Αντικυθήρων· μουσική: ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Δημήτρης Λάγιος, οι αδελφοί Κατσιμίχα, η Τουραντότ του Πουτσίνι, η Νόρμα του Μπελίνι, το Άξιον Εστί, για να ξεχωρίσω ορισμένα. Ποια θεωρείται μέγιστη αρετή και ποιο «θανάσιμο» αμάρτημα; Μέγιστη αρετή θεωρώ τη δέσμευση του ανθρώπου απέναντι στις συνέπειες των λόγων και των έργων του, θανάσιμο αμάρτημα το ακριβώς αντίθετό της.

τα πράγματα μας σημαδεύουν, η Αιολική Γη του Ηλία Βενέζη, το ποίημα Ελένη του Σεφέρη, λίγο αργότερα το Μονόγραμμα του Ελύτη και οι Ακυβέρνητες Πολιτείες του Τσίρκα και για πάντα ο Όμηρος και ο Γιώργος Χειμωνάς. Τι απεχθάνεστε; Την αγνωμοσύνη, την ημιμάθεια, την έλλειψη αγωγής, την ανακολουθία λόγων και πράξεων και την επίδειξη. Όταν δεν διδάσκετε στο Πανεπιστήμιο, δεν μεταφράζετε κείμενα και δεν γράφετε μυθιστορήματα, ποια είναι η αγαπημένη σας ασχολία; Οι άνθρωποί μου, πάντοτε κέντρο και γνώμων της ζωής μου. Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας; Η απώλεια, «το ψύχος το δριμύ των χωρισμών» κατά Λένα Παππά, και των αποχωρισμών εν γένει, θα συμπληρώσω, το απάνθρωπο και σπαρακτικό του «ποτέ ξανά», είτε ο απολεσθείς βρίσκεται εν ζωή, είτε όχι. Κάντε μια ευχή. Χαρά, ατόφια χαρά, σαν τρενάκι σε λούνα παρκ, που πάντα κινείται και ποτέ δεν ξεφεύγει, τι άλλο;

Το βιβλίο που σας σημάδεψε; Στην αρχή της εφηβείας, όταν ακόμη

βιβλία:

info: Η Αθηνά Χατζή γεννήθηκε το 1975 στο Θέρμο Αιτωλίας. Σπούδασε αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, καθώς και αρχαιολογία και ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ των ΗΠΑ, του οποίου αναγορεύθηκε διδάκτωρ το 2004. Διδάσκει ανθρωπολογία στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών, αρχαιολογία στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και ιστορία της τέχνης στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Κατά περίσταση, μεταφράζει κείμενα κυρίως των κοινωνικών επιστημών, γράφει, διαβάζει και διασχίζει τον Ατλαντικό κατά το δοκούν.

la sagrada familia ψυχογιοσ

INDEX_31

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ 6η Διεθνής 'Eκθεση Βιβλίου μα θέ Θεσσαλονίκης

INDEX_31

τις 28 Μαΐου ανοίγει τις πύλες της η 6η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που οργανώνει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) - Υπουργείο Πολιτισμού με τη συνεργασία της HELEXPO και της ΠΟΕΒ. Μεγάλη είναι η ανταπόκριση των εκδοτών ενώ για πρώτη φορά θα έχουμε συμμετοχές από την Κίνα και την Ινδία. Όπως πάντα, ένα πλήθος εκδηλώσεων πλαισιώνουν την έκθεση, που απευθύνεται τόσο σε επαγγελματίες όσο και στο ευρύ κοινό, συγκεντρώνοντας το ενδιαφέρον των Ελλήνων -τουλάχιστον- αναγνωστών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συζήτηση με θέμα Το πρόγραμμα ψηφιοποίησης της Google και οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων και Ελλήνων εκδοτών & συγγραφέων, το αφιέρωμα στη Γερμανία -ως τιμώμενη χώρα-, αλλά και το φετινό θεματικό αφιέρωμα στο ιστορικό βιβλίο. Ακολουθώντας το πνεύμα των καιρών και τα ενδιαφέροντα του αναγνωστικού κοινού, η φετινή Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ) ετοιμάζει ένα μεγάλο αφιέρωμα με θέμα Βιβλίο και Ιστορία. Σε ένα ξεχωριστό θεματικό περίπτερο (350τ.μ.) θα εκτεθούν περισσότεροι από 1.600 τίτλοι εκδόσεων για την Ιστορία, αλλά και εικαστικό και άλλο υλικό με θέμα τους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ το περίπτερο θα κοσμούν 25 αντίγραφα αρχαίων κλασικών αγαλμάτων από τις συλλογές των ελληνικών μουσείων. Στρογγυλά τραπέζια, συζητήσεις, παρουσιάσεις, προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών συνθέτουν ένα ελκυστικό πολιτιστικό πρόγραμμα, για τους λάτρεις της Ιστορίας. Την καινοτομία των θεματικών εκθέσεων καθιέρωσε η ΔΕΒΘ

INDEX_31

28 από την πρώτη χρονιά της λειτουργίας της. Με θέματα όπως Βιβλία Τέχνης το 2005, Κρασί και άλλοι γευστικοί πειρασμοί το 2006, Ταξίδι το 2007, Πολιτικό βιβλίο το 2008 και φέτος Βιβλίο και Ιστορία οι θεματικές εκθέσεις δίνουν μια νέα οπτική στον χώρο των πολιτιστικών δράσεων και αποτελούν ένα εξαιρετικό θεματικό αρχείο της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής. Η φετινή θεματική έκθεση παρουσιάζει κατηγοριοποιημένα σε 11 ενότητες βιβλία που καλύπτουν όλες τις περιόδους της ελληνικής ιστορίας, ενώ το θεματικό περίπτερο προσφέρεται για μια ενδιαφέρουσα περιήγηση στην ιστορία των Βαλκανικών πολέμων μέσα από εικαστικό υλικό και αντικείμενα της εποχής: Αντιπροσωπευτικά αγάλματα της αρχαίας κλασικής εποχής θα κοσμήσουν το περίπτερο γεφυρώνοντας εικαστικά το χθες με το σήμερα. Τα εξαιρετικά αντίγραφα που ευγενικά παραχώρησε προς έκθεση ο Οργανισμός Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού (ΟΠΕΠ) αποτελούν δείγματα υψηλής τέχνης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Ντοκιμαντέρ ιστορικού περιεχομένου εμπλουτίζουν το πλούσιο αφιέρωμα στην Ιστορία, προσφέροντας γνώσεις και ερεθίσματα στους επισκέπτες. Παρουσιάσεις, συζητήσεις, στρογγυλά τραπέζια με θέμα την Ιστορία οργανώνουν οι Έλληνες εκδότες στο πλαίσιο της φετινής ΔΕΒΘ αποτυπώνοντας το αυξημένο ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού για το θέμα. Δεκαεπτά εκδηλώσεις ιστορικού ενδιαφέροντος συμπεριλαμβάνει το πολιτιστικό πρόγραμμα, οι οποίες πραγματεύονται ζητήματα της πρόσφατης και παλαιότερης ελληνικής ιστορίας (Βυζάντιο, Εμφύλιος, μικρασιατική καταστροφή κ.λ.π.) με τη συμμετοχή σημαντικών Ελλήνων συγγραφέων αλλά και πανεπιστημιακών. Οι πιο σημαντικές από αυτές: Είκοσι χρόνια μετά την πτώση του Τείχους ανοίγει την Πέμπτη,28/05, με συντονιστή τον συγγραφέα Χρήστο Χρυσόπουλο και συμμετοχή συγγραφέων από το πρώην Ανατολικό μπλοκ. Ο Ανατολικογερμανός Ίνγκο Σούλτσε (Ingo Schulze), την Παρασκευή 29/05, καταθέτει την προσωπική του βιωματική ματιά πάνω στο ίδιο θέμα. Στη συζήτηση συμμετέχουν οι συγγραφείς Αλέξης Σταμάτης και Μιχάλης Μοδινός. Γερμανo-ελληνική Ιστορία του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου (την ίδια μέρα, ώρα 13:00) στη μνήμη του Hermann Frank Meyer. Ομιλητές: Χάγκεν Φλάισερ, ιστορικός, Christoph Schminck - Gustavus, συγγραφέας, Νίκος Καραπιδάκης, ιστορικός. Συντονισμός: Σπύρος Μοσκόβου (Deutsche Welle). Οργάνωση: Goethe-Institut Θεσσαλονίκης, Εκδόσεις της Εστίας. Ο Ιταλός Βυζαντινολόγος και συγγραφέας Paolo Cesaretti συζητά με τον Τάκη Θεοδωρόπουλο για την Αναπαράσταση της Ελληνικής Ιστορίας στη νεότερη και σύγχρονη ιταλική λογοτεχνία, την Παρασκευή στις 6 το απόγευμα. Μια μυθιστορηματική ανασκόπηση του 20ού αιώνα που μόλις εξέπνευσε θα μας παρουσιάσει (Σάββατο 30/5, στις 12 το μεσημέρι) ο Γαλλοτυνήσιος ποιητής, συγγραφέας και πανεπιστημιακός Εντί Καντούρ (Hedi Kaddour). Το μεγαλύτερο, όμως, ενδιαφέρον ίσως συγκεντρώνει η παρουσία του κορυφαίου Αμερικανού συγγραφέα, ιστορικού και πολιτικού ακτιβιστή Howard Zinn. Η ομιλία του με θέμα Η Δράση των Πολιτών ως προϋπόθεση της Δημοκρατίας στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (στις 25 Μαΐου - 7.30 μ.μ.) θα προαναγγείλει το άνοιγμα της ΔΕΒΘ, ενώ το Σάββατο 30 Μαΐου θα μιλήσει και στη Θεσσαλονίκη. Επιφανής πνευματική προσωπικότητα, ο Ζιν έχει εκδώσει 20 βιβλία, ανάμεσά τους το πολυσυζητημένο δοκίμιο Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών αλλά και το θεατρικό Ο Μαρξ στο Σόχο (το οποίο παίζεται για 4η συνεχή χρονιά με πρωταγωνιστή τον Άγγελο Αντωνόπουλο). Ακόμα και η Παιδική Γωνιά είναι φέτος εμπνευσμένη από την Ιστορία. Το τετραήμερο πρόγραμμα εκδηλώσεων για παιδιά και εφήβους περιλαμβάνει πλήθος συναντήσεων και σχετικών εκδηλώσεων. Το index, συμμετέχοντας με τον τρόπο του στο θεματικό αφιέρωμα της ΔΕΒΘ σας παρουσιάζει μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα ιστορικά βιβλία που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά.

INDEX_31

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

ία βιβλ

JAcQUELINE DE ROMILLY

Ο Θουκυδίδης και ο αθηναϊκός ιμπεριαλισμός ΠΑΠΑΔΗΜΑ

Περισσότερο, ίσως, από όποιον άλλον ιστορικό, ο Θουκυδίδης συνθέτει και οργανώνει το υλικό της αφήγησής του, πράγμα που δημιουργεί στον αναγνώστη την αίσθηση ότι ένα χέρι σίγουρο τον οδηγεί από την αρχή έως το τέλος του έργου προς κάποιο προσδιορισμένο στόχο. Η Jacqueline de Romilly, με τη δική της αυστηρή κρίση, παρακολουθεί την πορεία της σκέψης του μεγάλου ιστορικού, τη βλέπει να αναπτύσσεται, να προχωρεί και να συναντάει σε κάθε βήμα την εποχή μας. Μελετώντας τον Αθηναϊκό ιμπεριαλισμό σε όλη την έκταση της ιστορίας, κατορθώνει να δώσει μια επιστημονικά τεκμηριωμένη, όσο και συναρπαστική, ανάλυση της σκέψης και της στάσης του Θουκυδίδη απέναντι στα γεγονότα και, συγχρόνως, δίνει ορισμένες καίριες απαντήσεις στο πρόβλημα της γένεσης του έργου.

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ

Σαμοθράκη ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Η μελέτη της ιστορίας και η ανάδειξη της τοπικής κληρονομιάς έχουν στρέψει την έρευνα τα τελευταία χρόνια προς την τοπική κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, το βιβλίο αυτό αποτελεί μια «ανασκαφή» σε θέματα της τοπικής ιστορίας της Σαμοθράκης, με πρόθεση να έλθουν στο φως πολλά από αυτά που συνήθως αλλού αναζητούνται ή δεν αναζητούνται καθόλου. Καλύπτει περιόδους και θεματογραφία από την αρχαία βυζαντινή, μεταβυζαντινή και νεότερη Σαμοθράκη, μέχρι τις πτυχές αυτής της ιστορικής πορείας, της διατροφής και της διάσωσης της παράδοσης. Τα κείμενα του τόμου προέρχονται από τις εργασίες του Επιστημονικού Συνεδρίου που διοργανώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2006, με θέμα Σαμοθράκη: Ιστορία-Αρχαιολογία-Πολιτισμός και είναι ερευνητικές προσπάθειες επιστημόνων οι οποίες αποτελούν μια πολύτιμη δυναμική για το μέλλον, επαναφέροντας το νησί στο προσκήνιο. Χαρακτηρίζονται από την υψηλή ποιότητά τους και συνιστούν πραγματικές συμβολές για την ιστορία του νησιού ανοίγοντας έναν διάλογο, επιστημονικό κυρίως, αλλά και πολιτικό και κοινωνικό, φέρνοντας στο φως άγνωστες πτυχές της ιστορίας και του πολιτισμού της Σαμοθράκης.

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

DAVID IRVING

Γκαίρινγκ ΓΚΟΒΟΣΤΗ

Μια σπάνια και ρεαλιστική βιογραφία βασισμένη εξολοκλήρου σε πρωτογενείς πηγές του στενότερου συνεργάτη του Χίτλερ κατά τη διάρκεια των χρόνων της πάλης για εξουσία, του θριάμβου και της πτώσης. Ο συγγραφέας παρουσιάζει με τρόπο βιωματικό τη σταδιοδρομία του Γκαίρινγκ ως πιλότου στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ως διοικητή ταγμάτων εφόδου στη δεκαετία του ‘20, ως προέδρου της Καγκελαρίας του Ράιχ τη δεκαετία του ‘30, ως Στρατάρχη της Λουφτβάφε και αργότερα ολόκληρου του Ράιχ, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ανατρέχοντας σε ημερολόγια, επιστολές, ιατρικούς φακέλους, συνεντεύξεις και κρατικά αρχεία, καταγράφεται η ζωή του Γκαίρινγκ και παρουσιάζεται η πολύπλοκη προσωπικότητα του ανθρώπου που ο Χίτλερ έχρισε ως διάδοχό του. Τα νέα στοιχεία που ο συγγραφέας φέρνει στο φως περιλαμβάνουν αναλυτικές πληροφορίες για τους δύο γάμους του Γκαίρινγκ, για την εξάρτησή του από τη μορφίνη, για τον καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισε στη δημιουργία της Γκεστάπο και για τις μυστικές συνομιλίες που διεξήγαγε, πριν από τον πόλεμο, με τον Πρωθυπουργό της Βρετανίας Chamberlain. Επιπλέον, περιλαμβάνονται λεπτομερή στοιχεία για τις συνωμοσίες του Γκαίρινγκ, σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, και για την εντυπωσιακή εμφάνισή του στη Δίκη της Νυρεμβέργης.

MILAN RISTOVIC

Ένα μακρύ ταξίδι ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Πρόκειται για μία μελέτη που είναι αποτέλεσμα έρευνας τεράστιου αρχειακού υλικού, η οποία δίνει μια αντικειμενική και ζωηρή εικόνα της ταραγμένης εκείνης εποχής που σημαδεύτηκε από αμφιθυμία, καχυποψία, αμφιβολία και πίκρα. Ένα από τα δραματικότερα και περισσότερο αμφιλεγόμενα επεισόδια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου, η μεταφορά των παιδιών από τις εμπόλεμες ζώνες της Ελλάδας στις γειτονικές βαλκανικές χώρες και ιδιαίτερα στη Γιουγκοσλαβία, είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου. Με ψύχραιμη και αντικειμενική ματιά, ο συγγραφέας, παρακολουθεί διεξοδικά τη διαδρομή που ακολούθησαν αυτά τα παιδιά από την Ελλάδα έως στις πόλεις των βαλκανικών κρατών που τα υποδέχθηκαν και απαντά στα πολύπλοκα ερωτήματα για τις αιτίες, τις μεθόδους, την οργάνωση, το ανθρωπιστικό, πολιτικό και ιδεολογικό υπόβαθρο αυτού του μοναδικού φαινομένου της μεγάλης μετανάστευσης των παιδιών της Ελλάδας, η ιστορία του οποίου περιλαμβάνει πολλά και βαθιά ίχνη πολιτικών και ιδεολογικών συγκρούσεων που, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σημάδεψαν όχι μόνο την ελληνική και βαλκανική ιστορία, αλλά και την ιστορία του διαιρεμένου κόσμου επίσης. Πέρα από την ανθρωπιστική διάσταση του ζητήματος, αναδεικνύεται και η πολιτική του διάσταση καθώς παρουσιάζεται ο ρόλος των κρατών υποδοχής, όχι μόνο κατά την περίοδο της μετανάστευσης αλλά και στο θέμα του επαναπατρισμού των παιδιών.

GOTZ ALY

INDEX_31

κράτους και εγκλήματος, μπορεί να ερμηνεύσει ιστορικά την παράδοξη αυτή συμβίωση στη ναζιστική Γερμανία. Και να απαντήσει στο επίμαχο ερώτημα, πώς μπόρεσαν οι Γερμανοί να επιτρέψουν τέτοια πρωτοφανή μαζικά εγκλήματα, ιδιαίτερα την εξολόθρευση των Εβραίων της Ευρώπης, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου; Ο Γερμανός ιστορικός και δημοσιογράφος Gotz Aly αναλύει τη δράση του Γ΄ Ράιχ από μια προκλητική οικονομικοπολιτική σκοπιά: ως «δικτατορία του ρουσφετιού». Εξηγεί πώς το Εθνικοσοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα του Χίτλερ κατασκεύασε μια συναινετική δικτατορία, μέσα από τη λαϊκίστικη υπόσχεση κοινωνικής ισότητας για εκατομμύρια Γερμανούς των κατώτερων τάξεων. Σκιαγραφεί τη λειτουργία του ληστρικού, ναζιστικού μηχανισμού σε μία διττή βάση: αφενός, κατάσχεση και αριοποίηση των περιουσιών των Εβραίων της Ευρώπης -μεταξύ αυτών και των Εβραίων της Θεσσαλονίκης-, συστηματική λεηλασία των κατακτημένων χωρών για την ενίσχυση της γερμανικής οικονομίας και τη διατήρηση σταθερού νομίσματος· αφετέρου, ανάπτυξη μιας πρωτοφανούς φιλολαϊκής πολιτικής κοινωνικών παροχών (απαλλαγή πολεμικών φόρων και λοιπές οικονομικές ελαφρύνσεις, ειδικά επιδόματα για τις οικογένειες των στρατιωτών, δίκαιη διανομή τροφίμων, κ.ά.) για την επίτευξη μιας ευρείας πολιτικής αποδοχής. Παραθέτοντας πληθώρα στοιχείων, ο Γερμανός ιστορικός δείχνει το πώς η παραπλανητική για το εσωτερικό της χώρας αίσθηση σταθερότητας στηριζόταν στη συστηματική όσο και μεθοδευμένη αποσταθεροποίηση της περιφέρειας. Πρόκειται για ένα βιβλίο που πυροδότησε ποικίλα σχόλια και αντιδράσεις όταν κυκλοφόρησε.

AVERIL CAMERON

Οι Βυζαντινοί ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Η καθηγήτρια Άβεριλ Κάμερον, καταξιωμένη διεθνώς για τη συμβολή της στη μελέτη της Ύστερης Αρχαιότητας και του Βυζαντίου, σε αυτό το βιβλίο, με μια σοφή διάταξη της ύλης προσφέρει μια πολυπρισματική, περιεκτική και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πραγματεία σχετικά με τη βυζαντινή αυτοκρατορία και τους κατοίκους της. Παρουσιάζει στον αναγνώστη μια εικόνα του Βυζαντίου απαλλαγμένη από στερεότυπα και αγκυλώσεις του παρελθόντος. Στο βιβλίο τίθενται βασικά ζητήματα, όπως αυτά της ταυτότητας, της ιδιοσυστασίας και των παραγόντων της ισχύος -και των αδυναμιών- του Βυζαντίου. Επιχειρείται να σκιαγραφηθεί τι ήταν αυτό που στη νεωτερικότητα ονομάσθηκε, ερήμην του, Βυζάντιο, ποιοι ήταν οι κάτοικοι/πολίτες αυτής της αυτοκρατορίας, η οπτική τους για τη θέση τους στον κόσμο, αλλά και πώς η τελευταία εξελίχθηκε σε όλη αυτή τη μακρά πορεία από τον 4ο έως τον 15ο αιώνα. Το βιβλίο σηματοδοτεί μια νέα προσέγγιση τόσο ως προς την απεικόνιση όσο και ως προς την περιγραφή του βυζαντινού πολιτισμού. Το έργο απευθύνεται στο ευρύ κοινό, αλλά και στους φοιτητές, ξεπερνώντας δε τον σκόπελο της υπεραπλούστευσης, επιδιώκει την καταγραφή τόσο των σταθερών σημείων όσο και των τομών που εντοπίζονται σε αυτήν τη μακραίωνη ιστορική διαδρομή. Το βιβλίο τιμήθηκε με το βραβείο CRITICOS 2006.

ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΥ

Το λαϊκό κράτος του Xίτλερ

Ιστοριών Βιβλία Δ΄

ΚΕΔΡΟΣ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Όπως υποστηρίζει ο Aly, μόνο αν συνυπολογίσει κανείς την παράδοξη συμβίωση λαϊκού

Στην τρίτομη αυτή έκδοση παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η προ πολλού εξα-

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

ντλημένη και δυσεύρετη, στη σειρά των Βυζαντινών Ιστορικών της Βόνης, δημοσιευμένη (1828-1832) Ιστορία του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνού, μετέπειτα μοναχού Ιωάσαφ. Η Ιστορία του Καντακουζηνού διαιρείται από τον ίδιο σε τέσσερα βιβλία, τα οποία καλύπτουν χρονικά την κρίσιμη περίοδο του Βυζαντίου 1320-1356 καθώς και των χρόνων της προσωπικής βασιλείας του 1347-1354. Στο Α΄ Βιβλίο των Ιστοριών του, ο Ιωάννης Καντακουζηνός εκθέτει τα γεγονότα του εμφυλίου πολέμου μεταξύ των δύο Ανδρονίκων Παλαιολόγων, Β΄ και Γ΄, κατά τα έτη 1320-1328, στο Β΄ διηγείται όσα συνέβησαν και αφορούν τη βασιλεία του Ανδρόνικου Γ΄(1328-1341), στο Γ΄ εξιστορεί τα συμβάντα κατά τον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο μεταξύ του ιδίου και της Αντιβασιλείας, ως την είσοδό του στην Κωνσταντινούπολη ως αυτοκράτορας (1341-1347), ενώ στο Δ΄ και τελευταίο Βιβλίο ασχολείται και παρουσιάζει όσα σχετίζονται με την προσωπική του βασιλεία, την παραίτησή του από τον θρόνο και τα δύο πρώτα έτη (1354-1356) της βασιλείας του Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου. Το έργο αυτό είναι για τον ερευνητή και μελετητή του Βυζαντίου, και ιδιαίτερα αυτής της περιόδου, μια αξιόλογη πηγή πρωτογενούς και πλούσιου υλικού.

ΛΟΥΤΣΙΑΝΟ ΚΑΝΦΟΡΑ

Η δημοκρατία Ιστορία μιας ιδεολογίας ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Το ότι η δημοκρατία είναι ελληνική επινόηση αποτελεί μάλλον ριζωμένη άποψη. Η δημοκρατία διαμόρφωσε τον ρου της ευρωπαϊκής ιστορίας, από την Αγγλική επανάσταση μέχρι τη Γαλλική, από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο μέχρι τον Ψυχρό Πόλεμο, από την κατάρρευση του Τείχους του Βερολίνου μέχρι την εισβολή στο Ιράκ. Σήμερα, την ώρα που η πλούσια Δύση κηρύσσει ρητορικά την ελευθερία, μια δυναμική κάστα κινεί τους μοχλούς της εξουσίας και καταχράται τη λέξη «δημοκρατία», εξακολουθώντας να σωρεύει θύματα. Ασκώντας καταιγιστική κριτική, ο Λουτσιάνο Κάνφορα πραγματεύεται την ιστορία της γηραιάς ηπείρου, τις μακραίωνες προσπάθειες εγκαθίδρυσης της λεγόμενης «εξουσίας του λαού», παρακολουθώντας τις εμφανίσεις και εξαφανίσεις της έννοιας της δημοκρατίας από την Αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας και ταυτόχρονα εστιάζει στα αντίδοτα με τα οποία αντιμετώπισαν αυτό το αίτημα οι ελίτ οι οποίες σταδιακά νομιμοποίησαν την εξουσία τους μέσω της εκλογικής διαδικασίας και αναφέρεται στα στερεότυπα που σχετίζονται με την έννοια της δημοκρατίας. Βαθύς γνώστης της κλασικής Αρχαιότητας, διαλύει τους διάφορους μύθους σχετικά με την αρχαιοελληνική δημοκρατία και περιγράφει πώς αυτή ενέπνευσε τους μεταγενέστερους. Τέλος, απομυθοποιεί το «δυτικό δημοκρατικό μοντέλο», ενώ στρέφει τα πυρά του και στο «πείραμα» του υπαρκτού σοσιαλισμού. Περιλαμβάνεται Επίμετρο του συγγραφέα όπου απαντά στις κριτικές που του ασκήθηκαν μετά την έκδοση.

HOWARD ZINN

Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών

Η Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών είναι ένα βιβλίο όπου παρουσιάζεται η αμερικανική ιστορία όπως την έζησαν οι γυναίκες, οι εργάτες, οι μαύροι, οι Ινδιάνοι, οι φτωχοί, οι μετανάστες, όπου ο συγγραφέας δεν παγιδεύεται στους εθνικούς μύθους της «επίσημης» ιστορίας που γράφεται «από την οπτική γωνία των κυβερνήσεων, των κατακτητών, των διπλωματών και των ηγετών», αλλά επιλέγει να παραθέτει τα γεγονότα χωρίς να αγνοεί τις συγκρούσεις ανάμεσα σε εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, ενώ παράλληλα δεν παραβλέπει ότι οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ θυτών και θυμάτων είναι συχνά δυσδιάκριτες οδηγώντας τα θύματα -απελπισμένα και επηρεασμένα από το σύστημα που τα καταπιέζει- να στρέφονται εναντίον άλλων θυμάτων και να διαπράττουν ωμότητες. Όπως, όμως, λέει και το απόφθεγμα που επικαλείται ο συγγραφέας: «Η κραυγή των φτωχών δεν είναι πάντα δίκαιη αλλά αν δεν την έχεις ακούσει, δεν θα καταλάβεις ποτέ τι σημαίνει Δικαιοσύνη». Η Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών κυκλοφόρησε το 1984 και εξελίχθηκε σε διαχρονικό μπεστ σέλερ, με πωλήσεις που, μόνο στις ΗΠΑ, έχουν ξεπεράσει το 1.000.000 αντίτυπα. Διδάσκεται σε εκατοντάδες πανεπιστήμια και κολέγια της Αμερικής και έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Στην παρούσα έκδοση περιλαμβάνονται νέα κεφάλαια τα οποία καλύπτουν τις τελευταίες παγκόσμιες εξελίξεις του αιώνα που διανύουμε.

ΖΑΝ-ΚΛΩΝΤ ΜΠΑΡΩ – ΓΚΙΓΙΩΜ ΜΠΙΓΚΟ

Η ιστορία του κόσμου ΕΣΤΙΑ

Πριν από έναν αιώνα, όσοι ήξεραν ανάγνωση ήξεραν και να τοποθετούνται στον χώρο και τον χρόνο. Κατά μία παράδοξη ειρωνεία, το ζήτημα του «καθήκοντος προς τη μνήμη» δεν ήταν ποτέ τόσο έντονο όσο στους σημερινούς καιρούς της λήθης, εφόσον ένα προτέρημα δεν εκθειάζεται παρά μόνο όταν έχει ξεχαστεί. Ο γνωστός συγγραφέας αρκετών δοκιμίων και μυθιστορημάτων Ζαν-Κλωντ Μπαρώ και ο νεαρός ιστορικός Γκιγιώμ Μπιγκό πραγματοποίησαν τη φιλόδοξη ιδέα να γράψουν ένα συνοπτικό βιβλίο ιστορίας -από τους προϊστορικούς χρόνους ως τη σημερινή εποχή- με χρονολογική αφήγηση, για όλους τους αναγνώστες που επιθυμούν να εντοπίσουν την προσωπική τους μοίρα στη μεγάλη συλλογική ιστορία, ηρωική και τραγική -λογική ή παράλογη- του ανθρώπινου γένους, μια και για να αντιληφθούμε την επικαιρότητα είναι απαραίτητες οι ιστορικές αναφορές, από τη στιγμή που και οι πιο πρόσφατες εξελίξεις έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν. Πού, παραδείγματος χάριν, να τοποθετήσουμε τους πολέμους του Ιράκ, αν δεν έχουμε ποτέ μιλήσει για τη Μεσοποταμία; Οι εικόνες μας σοκάρουν, αλλά δεν μας αφορούν. Βλέπουμε τα πάντα, αμέσως, σε απευθείας σύνδεση, αλλά δεν μας αφορούν. Βλέπουμε τα πάντα, σε απευθείας σύνδεση, αλλά δεν καταλαβαίνουμε τίποτα. Αληθινή διήγηση όπου ο αναγνώστης θα μπορέσει να βρει ερμηνείες γεγονότων που φαντάζουν αναμφισβήτητα.

DAVID IRVING

Αποκαλύψεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ΙΩΛΚΟΣ

ΑΙΩΡΑ

Ο Χάουαρντ Ζιν είναι επίτιμος καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης και από τη σκοπιά του πολιτικού ακτιβιστή επιχειρεί να φωτίσει, να τεκμηριώσει, αλλά και να ανατρέψει τις μέχρι τώρα πληροφορίες για την κοινωνική ιστορία της Αμερικής, από την εποχή του Κολόμβου ως τις αρχές του 21ου αιώνα.

INDEX_31

Μια μνημειώδης καταγραφή της αγωνιώδους πορείας της νηοπομπής PQ.17 που υπέστη τη μεγαλύτερη καταστροφή κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο συγγραφέας αναζήτησε προσεκτικά τα ίχνη της τύχης των πρωταγωνιστών-θυμάτων αυτού του συγκλονιστικού γεγονότος, ενώ μίλησε και με τα πληρώματα των βομβαρδιστικών και των υποβρυχίων που πέτυχαν τις καταβυθίσεις.

Συμβουλεύτηκε τα πλούσια Ναυτικά Αρχεία των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας, καθώς και τους φακέλους του Γερμανικού Ναυτικού Επιτελείου και της Γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης Αεροπορίας που κατέχουν οι νικητές Σύμμαχοι. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο που ρέει κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη με τις: Αποκαλύψεις του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου - Η καταστροφή της νηοπομπής PQ.17. Ο David Irving αποκαλύπτει νέα στοιχεία και γεγονότα και για μια ακόμη φορά προκαλεί τον χώρο της ιστορικής έρευνας, τα ΜΜΕ και τους αναγνώστες. Η τέταρτη αγγλική έκδοση του έργου (2005) είναι ανανεωμένη και εμπλουτισμένη με πρωτογενές ιστορικό υλικό από τους φακέλους και τα αρχεία των υπηρεσιών διαβιβάσεων και των αποκωδικοποιητών που υπέκλεπταν τις γερμανικές επικοινωνίες. Σ’ αυτή στηρίζεται και η παρούσα ελληνική, η οποία περιλαμβάνει φωτογραφικό υλικό, χάρτες, αντίγραφα εγγράφων και ευρετήριο προσώπων. Ένα πραγματικά σπουδαίο βιβλίο στον χώρο της ιστορικής έρευνας.

ΖΑΚ ΛΕ ΓΚΟΦ

Το φαντασιακό στο μεσαίωνα ΚΕΔΡΟΣ

Ο κορυφαίος Γάλλος Ζακ Λε Γκοφ εμβαθύνει στην αναζήτηση μιας ανανεωμένης θεώρησης για τη μεσαιωνική ιστορία και μελετά το φαντασιακό και τις συλλογικές αναπαραστάσεις της μεσαιωνικής κοινωνίας κατά το διάστημα από τον 5ο έως τον 16ο αιώνα. Τα δοκίμια που έχουν συγκεντρωθεί στο βιβλίο αυτό διευκρινίζουν, επεκτείνουν, εμβαθύνουν την αναζήτηση μιας ανανεωμένης θεώρησης της μεσαιωνικής ιστορίας. Ο αναγνώστης θα βρει τρία, ιδιαίτερα, θέματα: του χρόνου, των σχέσεων μεταξύ λόγιου πολιτισμού και λαϊκού πολιτισμού -πραγματικότητες που πρόσφατα αμφισβητήθηκανκαι της ιστορικής πολιτικής ανθρωπολογίας. Εκκινώντας από την έννοια του θαυμαστού, ως συστήματος ανάγνωσης του υπερφυσικού, αναπτύσσει βασικά θέματα, όπως του μεσαιωνικού χωροχρόνου, των σχέσεων μεταξύ λόγιου πολιτισμού και λαϊκού πολιτισμού και των ονείρων, κομβικό σημείο μεταξύ της κουλτούρας των κληρικών και της λαϊκής κουλτούρας. Ο συγγραφέας εξηγεί γιατί το φαντασιακό αποτελεί μια πολυσήμαντη και δύσκολα προσδιορίσιμη έννοια. Ανατρέχει στη λογοτεχνική και καλλιτεχνική παραγωγή των μεσαιωνικών χρόνων για να αναδείξει τον θεμελιώδη ρόλο του στο προσωπικό και συλλογικό ασυνείδητο. Εξετάζει τη διασύνδεσή του με τι έννοιες της αναπαράστασης, του ιδεολογικού και του συμβολικού.

DONALD M. NICOL

Ιωάννης Καντακουζηνός Ο απρόθυμος αυτοκράτορας ΓΚΟΒΟΣΤΗ

Ο Ιωάννης Καντακουζηνός, γνωστός στην Ιστορία ως Ιωάννης ΣΤ΄, ήταν σύγχρονος του Στέφανου Δουσάν της Σερβίας και του Οσμάν, πατέρα των Οσμανλιδών ή αλλιώς του οθωμανικού τουρκικού λαού. Υπήρξε ένας πολυτάλαντος άνθρωπος, λόγιος, πολεμιστής, πολιτικός, θεολόγος και μοναχός, ήταν ξεχωριστός ως προς το ότι υπήρξε ο μοναδικός αυτοκράτορας που διηγήθηκε ο ίδιος τα γεγονότα τα οποία σημάδεψαν την καριέρα του. Κυβέρνησε ως αυτοκράτορας του Βυζαντίου στην Κωνσταντινούπολη επτά χρόνια, από το 1347 μέχρι το 1354. Μετά την παραίτησή του, το 1354, έζησε τα τελευταία τριάντα χρόνια της ζωής του ως μοναχός, συγγραφέας και μυστικός σύμβουλος του θρόνου.

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Τα απομνημονεύματά του αποτελούν μία από τις πιο ενδιαφέρουσες και καλογραμμένες ιστορίες του Βυζαντίου. Το βιβλίο αυτό βασίζεται στα τέσσερα βιβλία με τα απομνημονεύματά του και είναι η βιογραφία ενός ανθρώπου που έπεσε θύμα κακόβουλων σχεδίων και ο οποίος οραματιζόταν, όσο αφελές κι αν ακούγεται αυτό, να συμφιλιωθεί με τον αναδυόμενο μουσουλμανικό κόσμο της Ασίας και να κερδίσει τη συνεργασία του χριστιανισμού της Δύσης, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την ορθόδοξη πίστη της βυζαντινής παράδοσης.

και παρατίθενται χαρακτηριστικά αποσπάσματα, τα οποία ο συγγραφέας μεταφράζει και αναλύει ώστε ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με τις πηγές και μελετά τις φιλοσοφικές ιδέες από τα έργα των ίδιων των φιλοσόφων αλλά και από έργα που άλλοι, μεταγενέστεροι φιλόσοφοι, έγραψαν γι’ αυτούς. Με σαφήνεια, πληρότητα και βαθυστόχαστη κρίση, ο συγγραφέας δεν αρκείται στην απλή εξιστόρηση αλλά προχωρεί στην κριτική των ιδεών των φιλοσόφων, τις συγκρίνει με παρόμοιες ή αντίθετες ιδέες προγενέστερων, μεταγενέστερων ή σύγχρονων φιλοσόφων και αντιπαραβάλλει την ελληνική σκέψη με αυτή των φιλοσόφων της Δύσης.

MERRY E. WIESNER-HANKS

Πρώιμη νεότερη Ευρώπη 1450 - 1789 ΞΙΦΑΡΑΣ

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό εγχειρίδιο, μέσα στα δεκατρία κεφάλαια του οποίου εντάσσονται αρμονικά στη συζήτηση των κλασικών θεμάτων ιστορίας όλες οι πλέον πρόσφατες μελέτες στον τομέα της ιστορίας του φύλου, των παγκόσμιων διασυνδέσεων και της πολιτισμικής ανάλυσης. Καλύπτοντας την ιστορία της Ευρώπης από την εφεύρεση της τυπογραφίας έως τη Γαλλική Επανάσταση, το βιβλίο σκιαγραφεί με καινοτόμο τρόπο τα ποικίλα βιώματα των ανθρώπων της πρώιμης νεότερης περιόδου και τοποθετεί τις ευρωπαϊκές ιστορικές εξελίξεις σε παγκόσμιο πλαίσιο. Έξι θεματικά αντικείμενα -άτομο και κοινωνία, πολιτική και εξουσία, κουλτούρα και διανόηση, θρησκεία, οικονομία και τεχνολογία, και η Ευρώπη στον κόσμο- αναπτύσσονται σε δύο χρονολογικές ενότητες, 1450-1600 και 1600-1789. Η Ευρώπη καλύπτεται γεωγραφικά στο σύνολό της, ανατολικά έως την Οθωμανική Αυτοκρατορία, βόρεια έως τη Σουηδία και νότια έως την Πορτογαλία, συμπεριλαμβανομένων και των ευρωπαϊκών υπερπόντιων κτήσεων, ενώ η συγγραφέας διερευνά ταυτόχρονα τις κάθε είδους θρησκευτικές, εθνοτικές, έμφυλες, ταξικές και τοπικές διαφοροποιήσεις. Η αφήγηση εμπλουτίζεται με ανεκδοτολογικές περιγραφές και προσωπικές μαρτυρίες που ενισχύουν τα γενικότερα συμπεράσματα της συγγραφέα, ενώ ιδιαίτερα γλαφυρές είναι οι περιγραφές της καθημερινής ζωής. Οι αναγνώστες ενθαρρύνονται να εντοπίσουν τόσο τις συνέχειες όσο και τις ασυνέχειες στη διάρκεια της τόσο καθοριστικής αυτής ιστορικής περιόδου, ενώ συνοδευτικοί χάρτες, εικόνες, χρονολογία και ένθετα με πρωτογενείς πηγές διευκολύνουν την κατανόηση του κειμένου.

FRANCO MONTANARI

Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας UNIVERSITY STUDIO PRESS

Τα αρχαιότερα σωζόμενα αποσπάσματα ελληνικών βιβλίων ανήκουν στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ., αλλά δεν λείπουν μαρτυρίες για την ύπαρξη αντιγράφων που προορίζονταν για ανάγνωση με αφετηρία τουλάχιστον τον 5ο αιώνα π.Χ. Από τα ομηρικά έπη και εξής η πρώτη μορφή διάσωσης ενός κειμένου υπήρξε το «αυτόγραφο του συγγραφέα». Στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. υπήρχε ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό και, επομένως, παραγωγή και εμπόριο βιβλίων. Κατά τους αιώνες της βυζαντινής αυτοκρατορίας διατηρήθηκαν σε μεγάλο αριθμό χειρόγραφα στις βιβλιοθήκες και πολλά μέσω διαφόρων διαύλων έφθασαν στη Δύση, κυρίως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και έτσι λόγιοι και μελετητές εμβάθυναν στην έρευνα των αρχαίων έργων και πρόσφεραν πολλά στη διάσωσή τους. Με την εμφάνιση της τυπογραφίας, η ιστορία της παράδοσης των κλασικών κειμένων μεταβιβάστηκε στο τυπωμένο βιβλίο και σε όλους τους σταθμούς των τεχνικών, βιομηχανικών και εμπορικών του προόδων. H Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας είναι μια σύγχρονη γραμματολογία, η οποία καλύπτει δεκατέσσερις αιώνες (8ος π.Χ.-6ος μ.Χ.) ενώ εξετάζει όλες τις εκφάνσεις της αρχαίας γραμματείας (π.χ. γραμματική, λεξικογραφία, ιατρική, θετικές επιστήμες). Πρόκειται για μια ιστορία που διατρέχει πρώτα τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και έπειτα τον παγκόσμιο των τελευταίων αιώνων, συμβάλλοντας, με ποικίλους τρόπους, στον καθορισμό ιστορικών-πολιτισμικών εξελίξεων και ορίζοντας το πνεύμα των καιρών.

Κ. Δ. ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ

Ιστορία της Ελληνικής φιλοσοφίας ΠΑΠΑΔΗΜΑ

ΡΟΜΠΕΡΤ ΣΕΡΒΙΣ

Σύντροφοι ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Η ιστορία της φιλοσοφίας προκαλεί πάντα το ενδιαφέρον. Θέτει ως γενικότερο σκοπό να εκθέσει, με συνέχεια και αιτιολογώντας, τη διαδικασία δια της οποίας τέθηκαν και αναπτύχθηκαν τα φιλοσοφικά προβλήματα. Στο βιβλίο αυτό, ο αναγνώστης παρακολουθεί τα προβλήματα, τα ερωτήματα αλλά και τις λύσεις που έδωσαν σε αυτά οι αρχαίοι με τις ιδέες που ανέπτυξαν. Δεν ικανοποιεί απλώς την περιέργεια και την επιθυμία του «ειδέναι», αλλά προβληματίζεται, στοχάζεται, διευρύνει τη γνώση και την προοπτική θεώρησης του κόσμου. Ο φιλοσοφικός στοχασμός γεννήθηκε και αναπτύχθηκε κατ’ εξοχήν στην αρχαία Ελλάδα, αλλά συνεχίστηκε και κατά τη βυζαντινή εποχή και κατά τους νεότερους χρόνους. Στο παρόν έργο εκτίθεται αναλυτικά η ελληνική φιλοσοφική σκέψη σε όλη τη μακρά διαδρομή της. Χρησιμοποιούνται οι πηγές, τα ίδια τα έργα των φιλοσόφων, εξετάζονται χωριστά οι θεωρίες του κάθε φιλοσόφου και κάθε φιλοσοφικής σχολής

INDEX_31

Έχουν περάσει σχεδόν δύο δεκαετίες από την κατάρρευση του κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη και την ΕΣΣΔ. Ο Ρόμπερτ Σέρβις, ένας από τους καλύτερους ιστορικούς επί της σύγχρονης Ρωσίας, εξετάζει την πορεία του κομμουνισμού παγκοσμίως. Βασισμένος σε πλήθος πηγών, προσφέρει μια ανθρώπινη οπτική της Ιστορίας αλλά και μια σφαιρική ανάλυση. Μέσα από μια εξαιρετική αφήγηση, ο συγγραφέας με κριτικό μάτι εξετάζει την ιστορία του κομμουνισμού και με τρόπο εύληπτο εισάγει τον αναγνώστη στην ιστορία ενός κινήματος που συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο. Από τον Μαρξ και τον Λένιν μέχρι τον Μάο και τον Κάστρο, παρουσιάζονται ζωντανά τα πορτρέτα των πρωταγωνιστών και τα γεγονότα που έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην ιστορία του κομμουνισμού. Αναλύει τις πολιτικές των κομμουνιστικών καθεστώτων αλλά και τις κοινωνικές συνθήκες που

οδήγησαν εκατομμύρια ανθρώπους να προσχωρήσουν στον κομμουνισμό. Ο Σέρβις έχει βασιστεί σε εκτενή βιβλιογραφία καθώς και στη μελέτη πολλών αρχείων, οργανώνοντας παράλληλα το υλικό του με τέτοιο τρόπο ώστε η αφήγησή του να συμπαρασύρει και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη.

Αλέξης Γ. Κ. Σαββίδης

Η ίδρυση της μογγολικής αυτοκρατορίας ΙΩΛΚΟΣ

Ο Τζένγκις Χαν, οι επίγονοί του και ο κόσμος της Ανατολής 1206-1294 μ.Χ. Η επέκταση της Μογγολικής Αυτοκρατορίας - επέκταση που αρχικά επηρέασε έμμεσα ή άμεσα και τα ανατολικά σύνορα του βυζαντινού κόσμου. Η ελληνική βιβλιογραφία δεν έχει έως σήμερα δώσει, με τη μορφή ενός βιβλίου, την ιστορική εικόνα του μογγολικού κόσμου και των κατακτήσεών του. Το κενό αυτό επιχειρεί να καλύψει, με ευσύνοπτο και κατανοητό τρόπο, η παρούσα μονογραφία. Παρέχει ενημερωτικά στοιχεία για τις πρωτογενείς πηγές της μογγολικής ιστορίας και βασίζεται σε τεκμηριωμένα συνθετικά έργα της διεθνούς εξειδικευμένης βιβλιογραφίας. Τα κεφάλαια του βιβλίου ενισχύονται από διάφορα επεξηγηματικά κείμενα, μεταφρασμένα αποσπάσματα από τις πρωτογενείς πηγές και εμβόλιμα βιογραφικά σημειώματα μερικών εκ των πρωταγωνιστών της μογγολικής ιστορίας και των ιστοριογράφων της, ενώ στο τέλος παρέχεται και ειδικό παράρτημα με ελληνική μετάφραση επιλεγμένων κειμένων. Η όλη έκδοση εμπλουτίζεται από εκτενή επιλογή εικονογράφησης και χαρτών, στοχεύοντας σε μια πληρέστερη κατανόηση του φαινομένου των Μογγόλων και της επίδρασής τους πάνω στον ύστερο μεσαιωνικό κόσμο.

Πάτρικ Σιμς

Τα παιδιά από το Ντολόρες ΠΑΠΥΡΟΣ

Με την ιδιότητα του δημοσιογράφου, Ο Πάτρι Σιμς έχει ασχοληθεί εκτενώς με πολιτικά και κοινωνικά θέματα της Λατινικής Αμερικής. Στο πρώτο του βιβλίο, Στα ίχνη του Τσε: Ταξίδι με μοτοσικλέτα αναζητώντας το μύθο του Γκεβάρα, διέσχισε τη Λατινική Αμερική αναζητώντας την τύχη των ανθρώπων που συνάντησε ο Τσε στο νεανικό ταξίδι που διαμόρφωσε την προσωπικότητά του. Σε αυτό το βιβλίο, ο Σιμς πήρε και πάλι τους δρόμους.

Με αφορμή μια φωτογραφία του 1941 που εικονίζει τον Κάστρο και τους συμμαθητές του στο Κολέγιο Ντολόρες, Ταξίδεψε από την Αβάνα ως τη «μικρή Αβάνα», την κοινότητα των αυτοεξόριστων στο Μαϊάμι, αναζητώντας τους συνομηλίκους του Κάστρο, τους ανθρώπους που τον γνώρισαν από κοντά και στάθηκαν στο πλευρό του ή του εναντιώθηκαν στη διάρκεια της επανάστασης. Τα παιδιά από το Ντολόρες δεν είναι μια ακόμα βιογραφία του Φιντέλ Κάστρο, αλλά ένα ιστορικό βιβλίο για την Κούβα. Πρόκειται για ένα ντοκουμέντο εβδομήντα χρόνων ιστορίας του νησιού που έγινε συνώνυμο της επανάστασης. Το βιβλίο κλείνει μ’ έναν προβληματισμό για το μέλλον. Πώς θα κυβερνήσει άραγε ο Ραούλ Κάστρο αφού διαδεχτεί τον Φιντέλ στην εξουσία; Ο σκληρός και άκαμπτος ιδεολόγος, ο «ψύλλος» ή «Κινέζος» όπως τον αποκαλούν οι Κουβανοί δεν φαίνεται να εμπνέει ιδιαίτερη εμπιστοσύνη στους συμπατριώτες του.

ΧΑΡΗΣ ΤΣΙΡΚΙΝΙΔΗΣ

Συνοπτική ιστορία της γενοκτονίας των Ελλήνων της ανατολής ΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Ο συγγραφέας έχει εντρυφήσει στην έρευνα για την ανάδειξη και ιστορική τεκμηρίωση του εγκλήματος της γενοκτονίας σε βάρος του Ελληνισμού της Ανατολής εκ μέρους των Νεότουρκων και των Κεμαλικών, με βάση τις διπλωματικές πηγές διαφόρων χωρών, περιλαμβανομένης και της ίδιας της Τουρκίας. Το νέο του αυτό έργο είναι συνοπτικό αλλά δεν υποβαθμίζει την ιστορική αλήθεια, αντίθετα δίνει τη δυνατότητα στο ευρύ κοινό να αποκτήσει την απαραίτητη γνώση για την κρίσιμη αυτή στιγμή της ιστορίας μας, της οποίας οι συνέπειες περιόρισαν σε μεγάλο βαθμό τον ρόλο του Ελληνισμού παγκοσμίως. Επιπλέον, ο συγγραφέας, όντας ταυτόχρονα νομικός, για πρώτη φορά αφιερώνει ιδιαίτερο κεφάλαιο στη νομική τεκμηρίωση του ελληνικού αιτήματος για διεθνή αναγνώριση.

ΑΛΑΝ ΓΟΥΕΙΣ - ΜΟΡΙΣ ΤΟΜΠΣΟΝ

Οι νομάδες των βαλκανίων ΑΦΟΙ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Το βιβλίο αυτό πρωτοεκδόθηκε στο Λονδίνο το 1914 με τον τίτλο The Nomads of the Balkans. Οι συγγραφείς του, Άγγλοι αρχαιολόγοι - εθνολόγοι, ο Άλαν Γουέις (1879 - 1957) και ο Μόρις Τόμπσον {1884

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ - 1971), στα 1910-1913 είχαν επισκεφθεί τη Σαμαρίνα και τα άλλα βλαχοχώρια και είχαν γνωρίσει από πολύ κοντά τους Βλάχους. Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο αναφέρεται σε όλους τους Βλάχους, αλλά ιδιαίτερα στους Σαμαρινιώτες. Την έκδοση προλογίζει το Διοικητικό Συμβούλιο του Φ.Ι.ΛΟ.Σ. Τρικάλων, το όποιο μεταξύ των άλλων σημειώνει: «Με την έκδοση μεταφρασμένου στα ελληνικά και σχολιασμένου του βιβλίου αυτού […] πιστεύουμε ότι βοηθούμε στη γνώση της ζωής, των οικονομικών δραστηριοτήτων, του παραδοσιακού πολιτισμού, της γλώσσας, της λαϊκής μουσικής και ποίησης των βλαχοφώνων Ελλήνων, πράγμα που αφενός θα διαφωτίσει και θα ευρύνει τη γνώση του ευρύτερου ελληνικού κοινού». Ειδικότερα, το έργο αυτό χωρίζεται σε δώδεκα κεφάλαια ενώ στην έκδοση συμπεριλαμβάνονται: Γλωσσάριο, βιβλιογραφία, 24 πίνακες με 41 φωτογραφίες εποχής (1910-1912) -από τη Σαμαρίνα κυρίως-, 2 χάρτες και εκτενές ευρετήριο ονομάτων. Στη δεύτερη αυτή αναθεωρημένη έκδοση προστέθηκαν νέα σχόλια από τον επιμελητή της Θεόδωρο Νημά, ταυτίστηκαν όλα τα ονόματα των οικισμών με παράθεση του νέου ονόματος και διορθώθηκαν τα λάθη της πρώτης. Την ελληνική έκδοση προλογίζουν ακόμη η κ. Ελίζαμπεθ Γουέις-Φρέντς, κόρη του Άλαν Γουέις, και ο κ. Κέννεθ Τόμπσον, γιος του Μόρις Τόμσον, οι οποίοι αναφέρονται στις σχέσεις των συγγραφέων - πατέρων τους με τους Βλάχους.

Γιάννη Κορδάτου

Η κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 ΣΥΛΛΟΓΗ

Ο Γιάννης Κορδάτος είχε αρχίσει να γράφει αυτό το έργο το 1922 και είναι σαφές ότι αντλεί την έμπνευσή του από τις εργασίες του Σκληρού, τις οποίες και επεκτείνει. Εκδίδεται πρώτη φορά το 1924. Αν και ακραιφνής δημοτικιστής ο Κορδάτος, το βιβλίο είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα, λόγω παρέμβασης του (τότε) εκδότη. Στην εισαγωγή, ο Κορδάτος αναλύει τη μέθοδο του ιστορικού υλισμού και ασκεί κριτική σε όσους συγγραφείς ασχολήθηκαν με την Ελληνική Επανάσταση. Το βιβλίο θα επανακυκλοφορήσει μετά από είκοσι χρόνια, το 1946, σε Δ΄ έκδοση από το βιβλιοπωλείο Π. Καραβάκου, με προσθήκες και συμπληρώσεις και εμφανή αναδιάταξη της ιστορικής ύλης. Έκτοτε, η έκδοση αυτή ανατυπώνεται και κυκλοφορεί. Τα κεφάλαια του βιβλίου ανέρχονται σε δέκα: Από τις ρίζες της νεοελληνικής εθνότητας και τον σχηματισμό του νεοελληνικού έθνους μέχρι τα μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια γεγονότα και την τελευταία φάση του ελληνικού αγώνα. Σήμερα, ογδόντα χρόνια μετά την πρώτη έκδοση, το βιβλίο εξακολουθεί να διατηρεί στο ακέραιο τη σπουδαιότητά του.

Συλλογικό έργο

Ελληνική ιστορία ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

Η Ελληνική ιστορία είναι η ιστορία των Ελληνικών φύλων και πολιτισμού, από την εμφάνισή τους έως σήμερα. Παρόλο ότι ανεξάρτητο κράτος με το όνομα Ελλάδα αναγνωρίσθηκε μόλις το 1828, η Ελληνική ιστορία εκτείνεται πέρα από τα γεωγραφικά όρια του σημερινού κράτους και σε μακριά περίοδο αιώνων προς το παρελθόν. Ένα έξοχο έργο που ταξιδεύει τον αναγνώστη στον χρόνο, από την Παλαιολιθική μέχρι τη σύγχρονη εποχή.

INDEX_31

Σε αυτόν τον τόμο γίνεται λεπτομερής παρουσίαση των ιστορικών περιόδων: Της εποχής του λίθου και του χαλκού και τους πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν στην προϊστορική Κρήτη (Μινωικός πολιτισμός 6000 π. Χ.) και στη κεντρική και νότια ηπειρωτική Ελλάδα (Μυκηναϊκός πολιτισμός 1700-1001 π. Χ.), της γεωμετρικής εποχής (1100–800 π. Χ.), λεγόμενης και «σκοτεινή περίοδος» και «ομηρική εποχή», περιόδου των αλλαγών που σημειώνονται περί το 1050 π.Χ. στην τεχνοτροπία της κεραμικής, ή εποχής του σιδήρου, καθώς από το 1100 π.Χ. και εξής γενικεύεται η χρήση του υλικού αυτού για την κατασκευή όπλων ή σκευών, της αρχαϊκής εποχής, δηλαδή της περιόδου της αρχαίας ελληνικής ιστορίας από περίπου το 750 π.Χ. έως το 500 π.Χ. (ο όρος «αρχαϊκή εποχή» προέρχεται από την αρχαιολογία), της κλασικής εποχής (500-323 π.Χ.), της ιστορικής περιόδου των υψηλών επιτευγμάτων στον χώρο του πολιτισμού, της περιόδου που καθιερώθηκε να λέγεται Ελληνιστική ή Ελληνιστική εποχή (323-146 π.Χ.) και ξεκινά με τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τελειώνει με την κατάκτηση των βασιλείων της ελληνιστικής Ανατολής από τη Ρώμη, με επί μέρους στοιχεία για τα κυριότερα Ελληνιστικά κράτη, του Βυζαντινού ελληνισμού, του νεότερου ελληνισμού, από την τουρκική κατάκτηση του ελληνικού χώρου, τα πρώτα επαναστατικά κινήματα, την Ελληνική Επανάσταση και μέχρι την Καποδιστριακή περίοδο (1453-1832) και τέλος την ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, η οποία αρχίζει ουσιαστικά με την απελευθέρωση των Ελλήνων και την ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους το έτος 1828 και φθάνει μέχρι σήμερα. Ένα πολύτιμο βοήθημα για τον μαθητή, τον δάσκαλο, την οικογένεια.

Επιμέλεια: Γιώργος Αντωνίου – Νίκος Μαραντζίδης

Η εποχή της σύγχυσης Η δεκαετία του ’40 και η ιστοριογραφία ΕΣΤΙΑ

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό από τον πρώτο, υπήρξε σημαντικός όχι μόνον για τα εκατομμύρια των νεκρών, τις αναρίθμητες υλικές καταστροφές, τις εντυπωσιακές γεωπολιτικές μεταβολές, αλλά και γιατί τα γεγονότα και η μνήμη της περιόδου επηρέασαν καθοριστικά τις μεταπολεμικές πολιτικές εξελίξεις. Η δημόσια συζήτηση για την ιστορία έγινε, κατ’ επέκταση, μέρος του πολιτικού συστήματος. Η δεκαετία του ’40 υπήρξε κατεξοχήν το πεδίο όπου η δημόσια χρήση της ιστορίας πήρε πρακτικές διαστάσεις: κράτος, κόμματα, θεσμοί κινητοποιήθηκαν προκειμένου να παράγουν ιστοριογραφικούς λόγους με πρόθεση να υποστηρίξουν άλλους σκοπούς και άλλα είδη λόγων. Τα τελευταία χρόνια, η δεκαετία του ’40 βρέθηκε αίφνης στην επικαιρότητα. Νέες μελέτες και προσεγγίσεις ανανέωσαν την έρευνα. Για πρώτη φορά επιχειρείται στην Ελλάδα μια κριτική σύνθεση, ώστε με νηφαλιότητα και επιστημονικό πνεύμα να παρουσιαστεί η θεματική παρουσίαση της βιβλιογραφίας στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γερμανία, τη Βουλγαρία και τη Γιουγκοσλαβία γύρω από την Κατοχή και τον Εμφύλιο στη χώρα μας.

Απo την πένα στο πιρούνι και… αντiστροφα

ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΙΩΤΗ

Στα κάρβουνα

ή BBQ – μπάρμπεκιου, επί το ελληνικότερον…

INDEX_31

ΑΠO ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΣΤΟ ΠΙΡΟΥΝΙ ΚΑΙ… ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ

ΟΙ ΓΕΣ ΣΥΝΤΑ

καιρός άρχισε να μας δείχνει τις καλοκαιρινές του διαθέσεις. Μια και ακόμα οι αποδράσεις από την πόλη δεν έχουν αρχίσει για τα καλά, ώρα για ένα χορταστικό πάρτι στη βεράντα, στο μπαλκόνι και οι πιο τυχεροί στον κήπο τους. Ώρα, δηλαδή, για… μπάρμπεκιου. Η λέξη μπάρμπεκιου σημαίνει πολλά πράγματα. Είναι ρήμα, αλλά χρησιμοποιείται και ως ουσιαστικό. Πρόκειται για το ψήσιμο σε ψησταριά με κάρβουνα ή με γκάζι. Δεν είναι γνωστό ποιος ανακάλυψε το μπάρμπεκιου, αλλά το ψήσιμο κρέατος σε φωτιά είναι από τις παλαιότερες μεθόδους μαγειρικής. Σημαντικό είναι, ενώ η θερμοκρασία είναι υψηλή το φαγητό να παραμένει ζουμερό - είτε χάρη στη μαρινάτα στην οποία το έχουμε βάλει από πριν, είτε γιατί το αλείφουμε συνεχώς με το υγρό της μαρινάτας ή με κάποιο λίπος ή σάλτσα, είτε χάρη στο γλασάρισμα. Η λέξη μπάρμπεκιου φαίνεται να προήλθε από τις Δυτικές Ινδίες (Καραϊβική) όπου οι ντόπιοι είχαν κατασκευάσει έναν ξύλινο σκελετό και τοποθετούσαν σε αυτόν το κρέας για να το καπνίσουν πάνω από τη φωτιά. Αυτό το ονόμασαν μπαρμπακόα, απ’ όπου βγήκε και η λέξη μπάρμπεκιου. Πάντα υπάρχει χώρος στο μπαλκόνι, στη βεράντα ή στον κήπο για ένα μπάρμπεκιου, δηλαδή μια ψησταριά. Οι τύποι και οι ποιότητες ψησταριάς πάμπολλες, παντός μεγέθους και για όλα τα βαλάντια. Απαραίτητα, βεβαίως, είναι τα κάρβουνα και η σχάρα μια και η ψησταριά μπορεί να είναι και αυτοσχέδια. Τα απαραίτητα «εργαλεία» είναι επίσης εύκολο να τα προμηθευτούμε. Υπάρχουν πια και στα super market. Αποφύγετε την πιρούνα γιατί τρυπάει το κρέας και χάνεται το ζουμί του, χρησιμοποιείστε λαβίδα - με λίγη εξάσκηση θα αναποδογυρίζετε γρήγορα ή θα απομακρύνετε το κρέας από τη φωτιά. Για τα μπιφτέκια και τις μπριζόλες προτιμάτε τη σπάτουλα. Για μικρά κομμάτια κρέας και ψάρι είναι χρήσιμη η σχάρα τύπου σάντουιτς - βοηθάει στο αναποδογύρισμα. Απαραίτητο το πινέλο για να αλείφετε με λάδι ή σάλτσες τα ψητά. Ψησταριές δεν υπάρχουν μόνο με κάρβουνο αλλά και με γκάζι. Το κάρβουνο, βέβαια, δίνει άρωμα στο ψητό από τα ζουμιά που στάζουν, αν όμως δεν έχετε κάνει πρόσκοπος τότε θα δυσκολευτείτε λίγο στο άναμμα της φωτιάς… Πρέπει να μετακινείτε συνεχώς τα κάρβουνα ώστε να διατηρείται η σωστή θερμοκρασία και παίρνει περισσότερο χρόνο τόσο γιατί πρέπει ν’ ανάψουν καλά τα κάρβουνα όσο και για να ψηθούν σωστά οι τροφές. Αν χρησιμοποιήσετε γκάζι, πρώτον και κύριον δεν χρειάζεται να αγοράσετε κάρβουνα, απλά παραγγέλνετε και σας φέρνουν μια φιάλη γκαζιού, δεν χρειάζεται να ανακατεύετε τη φωτιά μια και η φλόγα ελέγχεται με διακόπτη και, τέλος, η όλη διαδικασία δεν είναι χρονοβόρα. Μπάρμπεκιου μπορείτε να κάνετε με όλα τα κρέατα -ακόμα και με κυνήγι- με όλα, μα όλα τα ψαρικά, αλλά και με λαχανικά. Για το καθένα από αυτά τα είδη υπάρχουν συνδυασμοί μπαχαρικών και καρυκευμάτων αλλά και συγκεκριμένες μαρινάδες (ή μαρινάτες), δηλαδή μίγματα τα οποία ως επί το πλείστον περιέχουν λάδι, κάποιο όξινο συστατικό, μπαχαρικά και αρωματικά, που αναδεικνύουν στο μέγιστο τη γεύση των προς ψήσιμο κομματιών με τη βύθισή τους μέσα σ’ αυτά. Οι μαρινάδες προσφέρουν ξεχωριστή νοστιμιά στα ψητά και ταυτόχρονα αποφεύγονται τα πολλά καρυκεύματα και κυρίως οι λιπαρές σάλτσες, που επιβαρύνουν τον οργανισμό. Μάλιστα, στα πλαίσια της υγιεινής διατροφής, όπου τα ψητά κρατούν μία περίοπτη θέση, το μαρινάρισμα αναδεικνύεται σε σημαντική μέθοδο καταπολέμησης διαφόρων βλαβερών στοιχείων που αναπτύσσονται κατά το ψήσιμο. Αναψυκτικά, παγωμένες μπίρες και κρασί (λευκό και κόκκινο), αλλά και ενδεχομένως κάποιο cocktail συμπληρώνουν την… ιεροτελεστία.

1 Χοιρινή πανσέτα 1 κιλό χοιρινή πανσέτα

Για τη μαρινάτα: 2 κουταλιές σούπας ζάχαρη μαύρη 2 κουταλιές σούπας μουστάρδα 1 φλιτζάνι κέτσαπ ανάμεικτο με χυμό ντομάτας 1-2 σκελίδες σκόρδο τριμμένο 2 κουταλάκια του γλυκού πάπρικα (γλυκιά ή καυτερή, όπως το προτιμάτε) 1 κουταλάκι ξερό βασιλικό 1 κουταλάκι θυμάρι 1 κουταλάκι ρίγανη 2 κουταλάκια πιπέρι μαύρο τριμμένο 2 κουταλάκια αλάτι ½ φλιτζάνι λάδι Αναμειγνύουμε σε ένα μπολ όλα τα υλικά και ανακατεύουμε καλά. Προσθέτουμε το κρέας και το γυρίζουμε να καλυφθεί με τη μαρινάδα από όλες τις πλευρές. Σκεπάζουμε το μπολ και το αφήνουμε όλη τη νύχτα στο ψυγείο. Ψήνουμε και σερβίρουμε αμέσως.

INDEX_31

Μαρινάδα για… όλα

ΑΠO ΤΗΝ ΠΕΝΑ ΣΤΟ ΠΙΡΟΥΝΙ ΚΑΙ… ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ δες Μαρινά άτες) ιν ρ (ή μα

4 κουταλιές της σούπας λάδι

2 σκελίδες σκόρδο πολτοποιημένο

2 κουταλάκια του γλυκού φρέσκο θυμάρι

1 κουταλάκι του γλυκού αποξηραμένα αρωματικά χόρτα (θυμάρι, δεντρολίβανο, βασιλικό κλπ.)

2 κουταλιές της σούπας ψιλοκομμένο μαϊντανό 1 κρεμμύδι ψιλοκομμένο αλάτι

φρεσκοτριμμένο πιπέρι Αφήνουμε το ψάρι ή το κρέας μέσα στη μαρινάδα, τουλάχιστον δύο ώρες πριν το ψήσουμε.

Μαρινάδα για χοιρινό 1 φλιτζάνι ελαιόλαδο 2 φύλλα δάφνης

2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες 1 κουταλιά σούπας ξύδι 2 πρέζες ρίγανη

5-6 κόκκοι γλυκάνισο

4-6 φυλλαράκια δυόσμος

6-8 φυλλαράκια δεντρολίβανο λίγο μπαχάρι

φρεσκοτριμμένο πιπέρι Ανακατεύουμε τα υλικά και αφήνουμε τουλάχιστον δύο ώρες το κρέας μέσα στη μαρινάδα.

Μαρινάδα για ψάρι φιλέτο 1/4 του φλιτζανιού ελαιόλαδο

6 κουταλιές της σούπας λευκό ξηρό κρασί χυμός 1 πορτοκαλιού

1 κουτάλι της σούπας ξύσμα πορτοκαλιού 1 κουταλάκι του γλυκού πιπερόριζα

Αφήνουμε το ψάρι να μαριναριστεί για τουλάχιστον δύο ώρες.

Μαρινάδα και σάλτσα για αρνίσια παϊδάκια 3 κουταλάκια του γλυκού χυμός λεμονιού 1/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο

1 λεπτοκομμένη σκελίδα σκόρδο 1/2 κουταλάκι θυμάρι

1/2 κουταλάκι φύλλο δάφνης

2 κουταλάκια μάνγκο τσάτνεϊ Αλατοπιπερώνουμε τα παϊδάκια και τα περνάμε από τη σάλτσα πριν τα ψήσουμε. Τα ψήνουμε και σερβίρουμε περιχύνοντας από πάνω τη μαρινάδα.

INDEX_31

Μαγειρική και λογοτεχνία «Το κρέας του ψητού ψαριού, απ’ την πιο ταπεινή γόπα ως τον πιο εκλεπτυσμένο σολομό, έχει κάτι που ξεφεύγει απ’ τον πολιτισμό. Γι’ αυτό και ο άνθρωπος, όταν έμαθε να ψήνει τα ψάρια του, πρέπει να συνειδητοποίησε για πρώτη φορά την ανθρωπιά του, καθώς η φωτιά του αποκάλυπτε πόσο αρχέγονα αγνό αλλά και άγριο ήταν το υλικό αυτό. Το να πεις ότι η σάρκα του ψαριού είναι λεπτή, πως η γεύση της είναι έντονη και διακριτική μαζί, πως ερεθίζει τα ούλα με δύναμη αλλά και τρυφερότητα, το να πεις ότι η ελαφριά πικράδα της ψημένης αυτής σάρκας, σε συνδυασμό με την υπέροχη βελουδένια υφή των δεμένων, σφιχτών και ρωμαλέων ιστών που πλημμυρίζουν το στόμα μ’ ένα άρωμα και μια γεύση από κάποιον άλλο κόσμο μακρινό, ανάγουν την ψητή σαρδέλα σε γαστριμαργική αποθέωση, είναι σαν να περιγράφεις την αποχαυνωτική επίδραση του αφιονιού. Γιατί αυτό που διακυβεύεται εδώ δεν είναι ούτε η εκλέπτυνση, ούτε η τρυφερότητα, ούτε η δύναμη, ούτε η βελουδένια υφή, αλλά η πρωτόγονη αγριάδα. Πρέπει να ‘χει κανείς ψυχικό σθένος για ν’ αντιμετωπίσει μια τέτοια γεύση, η οποία ξυπνά μέσα του με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την αρχέγονη κτηνωδία που στο άγγιγμά της πλάθεται η ανθρωπιά μας. Πρέπει ακόμα να ‘χει κανείς αγνή ψυχή και να ξέρει να μασά γερά. Εξαιρώντας κάθε άλλο είδος τροφής, περιφρονούσα τις πατάτες και το αλατισμένο βούτυρο που έβαζε πλάι στο πιάτο μου η γιαγιά, και καταβρόχθιζα ασύστολα τα κομμάτια του ψαριού». Από το βιβλίο της Μιριέλ Μπαρμπερί Στην άκρη των χειλιών μου η απόλαυση, ΨΥΧΟΓΙΟΣ

top 5 βιτρίνα EΠIΛOΓEΣ KAI KPITIKEΣ BIBΛIΩN

επιμέλεια:

Xριστίνα Oικονομίδου Γιώτα Συκιώτη Mάκης Tσίτας

top 5

Αυτοβιογραφική διήγηση της απώλειας Η Γαλλίδα φιλόσοφος και συγγραφέας Σιμόν ντε Μποβουάρ είναι περισσότερο γνωστή για τον «ιδρυτικό» ρόλο της στο φεμινιστικό κίνημα και το δοκιμιακό/φιλοσοφικό της έργο και για την ιδιότητά της ως η «δια βίου» φίλη και σύντροφος του Σαρτρ. Στο πλαίσιο του λογοτεχνικού της έργου έχει αφήσει το εκτεταμένο αυτοβιογραφικό Αναμνήσεις μιας καθωσπρέπει κόρης και τα βιβλία Ένας πολύ γλυκός θάνατος και Τελετή των αποχαιρετισμών, τα οποία ανήκουν σε μια ξεχωριστή κατηγορία αυτοβιογραφικών βιβλίων. Στο Ένας πολύ γλυκός θάνατος, η συγγραφέας εγκαταλείπει τις αφηγηματικές τεχνικές και, εν μέρει, αισθητικές προκαταλήψεις, για να περιγράψει μετωπικά την πιο αρχαία ανθρώπινη συνθήκη και μαζί το πιο αρχαίο υλικό της λογοτεχνικής αφήγησης: τον πόνο. Αυτοβιογραφούμενη, απεκδύεται το ένδυμα της συγγραφέως και φοράει τα απλά ρούχα της θυγατέρας. Η αγωνία των τελευταίων ημερών, οι κλινικοί εξευτελισμοί μιας περήφανης γυναίκας και τέλος η απώλεια της μητέρας της, πυροδοτεί μέσα της διαδοχικούς ψυχολογικούς μηχανισμούς: ενοχές, χαρές, θλίψεις, αναμνήσεις, φοβίες διαπλέκονται σ’ ένα ενιαίο αφηγηματικό πεδίο, από το οποίο λείπει -το ζωτικό για τη λογοτεχνία- ψεύδος της επινόησης. Εδώ, το κατά κυριολεξία μητρικό κέντρο υπερφαλαγγίζει το αντίστοιχο λογοτεχνικό και μετατρέπει εαυτό σε κέντρο αφήγησης. Όλο το κείμενο είναι η ιστόρηση του επώδυνου θανάτου από καρκίνο της Φρανσουάζ Μποβουάρ και βέβαια η σχέση μητέρας και κόρης. Όλα δε λέγονται με μιαν ανελέητη ειλικρίνεια, αλλά και βαθύ ανθρωπισμό που διακρίνει τη μεγάλη Γαλλίδα συγγραφέα. «Όλα τακτοποιήθηκαν. Η συγγραφέας εξαγόρασε τις ενοχές της, ο θάνατος της μάνας ιστορήθηκε. […] ο ιστορημένος θάνατος […] καθώς πια έχει ειπωθεί, παύει να υφίσταται ως φόβος. Και νομίζουμε πως αυτή είναι η ουσιαστικότερη διάσταση, πέρα από τη λογοτεχνική αξία του Πολύ γλυκού θανάτου αυτή καθαυτή: ένα ξόρκι για το φόβο του δικού της θανάτου», όπως σημειώνει ο μεταφραστής του βιβλίου Γιώργος Ξενάριος.

Σιμόν Ντε Μποβουάρ Ένας πολύ γλυκός θάνατος ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

Tο «ταξίδι» των εντύπων στο χρόνο Με χρονική αφετηρία το 1784, έτος έκδοσης της πρώτης ελληνικής εφημερίδας στη Βιέννη και καταληκτική χρονολογία την Μεταπολίτευση, περίοδο που αποτελεί τομή και στην ιστορία του Τύπου, η Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου προσφέρει ένα πανόραμα της έντυπης δημοσιογραφίας και των πρωτεργατών της στην ελληνική επικράτεια και το εξωτερικό, όπου αναπτύχθηκε ο ελληνισμός. Η Εγκυκλοπαίδεια απαρτίζεται από τρία μέρη: περίγραμμα ιστορίας του Τύπου, αλφαβητικά ταξινομημένα λήμματα και παραρτήματα. Τα κείμενα που προτάσσονται των λημμάτων αποτελούν ένα συνοπτικό και πολύ κατατοπιστικό περίγραμμα της ιστορίας του Τύπου κατά τους δύο και πλέον αιώνες του βίου του. Ξεκινώντας από τον προεπαναστατικό Τύπο και φθάνοντας ως την περίοδο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μεταπολίτευση, στην τετράτομη Εγκυκλοπαίδεια παρουσιάζεται με ενάργεια η άρρηκτη, αμφίδρομη σχέση του Τύπου με τις αναπτυσσόμενες ελληνικές κοινωνίες, σε όλες τους τις εκφάνσεις και ιδιαίτερα με την πολιτική και την πολιτιστική ζωή, καθώς και ο ειδικός ρόλος τους εντός συγκεκριμένων ιστορικών περιόδων. Στα 700 λήμματα για τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν στην παραγωγή των εντύπων, παρουσιάζονται όχι μόνον οι σημαντικότεροι και γνωστότεροι εκδότες, δημοσιογράφοι και γελοιογράφοι, αλλά και οι λιγότερο γνωστοί, αυτοί των εντύπων της περιφέρειας και του εξωτερικού. Η παρουσίαση δε και άλλων κατηγοριών εντύπων (αθλητικά, οικονομικά, φιλολογικά, επιστημονικά, γυναικεία κ.ά.) καθιστά πληρέστερη την εικόνα αυτού του πανοράματος του Τύπου. Τη συντακτική ομάδα του έργου πλαισιώνει ένα επιτελείο καθηγητών πανεπιστημίου, ιστορικών, κοινωνικών επιστημόνων, δημοσιογράφων, μελετητών τοπικής ιστορίας, ακόμα και συλλεκτών, οι οποίοι κατέθεσαν τις γνώσεις τους και τα προϊόντα των ερευνών τους στα πάνω από 2.300 λήμματα, τα οποία συνοδεύονται από 1.600 φωτογραφίες. Τέλος, το φωτογραφικό ένθετο απεικονίζει το «ταξίδι» των εντύπων προς τον τελικό αποδέκτη τους, τον αναγνώστη.

Λουκία Δρούλια – Γιούλα Κουτσοπανάγου (επιμέλεια) Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784 – 1974 ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ

INDEX_31

TOP 5

Έρωτας, συλλογική συνείδηση και ιδεολογικές αντιθέσεις Η Κρίστα Βολφ θεωρείται η πιο σημαντική εν ζωή Γερμανίδα συγγραφέας. Τα έργα της ανήκουν πια στον «λογοτεχνικό κανόνα» του 20ού αιώνα και έχουν μεταφραστεί σε 20 τουλάχιστον γλώσσες. Χαρακτηριστικά της, το θηλυκό βλέμμα, η καταγραφή και η διεισδυτική ανάλυση της σχέσης του ατόμου με την καθημερινότητα, την πολιτική και την κουλτούρα. Ανακηρύχθηκε εκούσα «φωνή της σοσιαλιστικής Γερμανίας», αν και η ίδια δεν χωρούσε στη μιζέρια και στον στενό κορσέ της επίσημης κομμουνιστικής ιδεολογίας. Πολύ νωρίς έγινε στη λογοτεχνία η εκπρόσωπος του γυναικείου κινήματος τόσο στην ανατολική, όσο και στη δυτική Γερμανία. Ο Μοιρασμένος ουρανός είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Κρίστα Βολφ -ένα κείμενο του 1963- και η άμεση μεταφορά του στον κινηματογράφο (Ανατολική Γερμανία 1964, 109 λεπτά, σκηνοθεσία: Konrad Wolf) στερέωσε τη θέση της συγγραφέως στα πολιτιστικά συμφραζόμενα της Ανατολικής Γερμανίας, παρ’ όλη την κρατική αντίδραση που απαιτούσε από τους συγγραφείς προσήλωση στα ιδεώδη του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, κάτι που φαινόταν να μην εκπληρώνει το μυθιστόρημα της Βολφ. Το κείμενο μεταφράστηκε σε περισσότερες από 20 γλώσσες και διδάχτηκε στα σχολεία ως αντιπροσωπευτικό δείγμα της ζωής στην Ανατολική Γερμανία. Είναι η ιστορία μιας άτυχης αγάπης που συντρίβεται κάτω από το βάρος των ιδεολογικών αντιθέσεων των πρωταγωνιστών, που ο ουρανός τους χωρίζεται οριστικά με την ανέγερση του τείχους του Βερολίνου στις 13 Αυγούστου 1961. Εκείνος παραμένει στο Δυτικό Βερολίνο όπου είχε καταφύγει πριν μερικούς μήνες κι εκείνη επιστρέφει στην Ανατολική Γερμανία όπου διανύει μια επώδυνη, σχεδόν θανατηφόρα, πορεία αυτογνωσίας που αφορά τόσο τη γυναικεία υπόστασή της όσο και την προσπάθεια ένταξής της στη συλλογική συνείδηση του τόπου της.

Christa Wolf Μοιρασμένος ουρανός UNIVERSITY STUDIO PRESS

INDEX_31

Πολιτική και μουσική Στους Δρόμους του Αρχάγγελου, ο Μίκης Θεοδωράκης αυτοβιογραφείται. Κάνει μια κατάδυση στον χρόνο και τις μνήμες του και αφηγείται τα γεγονότα και τα συναισθήματα που διαμόρφωσαν την προσωπικότητά του και καθόρισαν την καλλιτεχνική και πολιτική πορεία του. Ο Θεοδωράκης πιάνει να γράψει την αυτοβιογραφία του το 1985, σε ηλικία εξήντα χρονών, σε μια εποχή που αισθάνεται μόνος, αυτοφυλακισμένος και διωκόμενος, με σκοπό να φωτίσει τη μουσική δημιουργία του, ειδικότερα τα τραγούδια του. Διαβάζοντας σήμερα την αυτοβιογραφία του, βλέπουμε ότι η αρχική του πρόθεση δεν επιβεβαιώνεται στις σελίδες της, με την έννοια ότι η αναφορά στην εξωμουσική δράση, όχι μόνον δεν είναι «ξώφαλτση» αλλά, αντίθετα, κυριαρχεί. Η πολιτική δράση του συγγραφέα, παρά την αρχική του πρόθεση, κατακλύζει το βιβλίο. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπηρετείται η αρχική πρόθεσή του. Πρόκειται για μια αφήγηση που αφορά τον ίδιο τον συνθέτη και το έργο του, όπως ο ίδιος θέλει να τα προσδιορίσει.

Μίκης Θεοδωράκης Οι δρόμοι του Αρχάγγελου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

TOP 5

Οι μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου Οι μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου είναι μια πρόκληση για διερεύνηση και κατανόηση της συνθήκης και των χαρακτηριστικών τους. Το φαινόμενο της συγκέντρωσης πληθυσμού στα αστικά κέντρα, που προκάλεσε η βιομηχανική επανάσταση, αλλάζει μορφή: από το πολεοδομικό συγκρότημα μετακινούμαστε στην έννοια της διάχυτης πόλης, έναν νέο τρόπο αστικοποίησης μέσα από την άρρυθμη διάχυση λειτουργιών, πρώην καθορισμένων σε στενά αστικά πλαίσια, προς την περιφέρεια. Τα δίκτυα που εξυπηρετούν την επικοινωνία και τη συναλλαγή, υλικά και ηλεκτρονικά, δημιουργούν πλέον μία απεδαφικοποιημένη πόλη, η οποία θα αποσπάσει από την παραδοσιακή πόλη έναν αριθμό λειτουργιών για να τις εντάξει στον κόσμο των ά-υλων δικτύων. Έτσι, το αστικό τοπίο το μετασχηματίζει ο χρόνος όπως φιλτράρεται μέσα από τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές συνθήκες συγκεκριμένων γεωγραφικών χώρων. Το αναπλάθει, επίσης, και η μνήμη, συλλογική και ατομική, λαμβάνοντας υπόψη εξωτερικούς αντικειμενικούς παράγοντες αλλά και υποκειμενικά χαρακτηριστικά. Το θέμα που πραγματεύεται αυτή η εργασία μπορεί να μελετηθεί με ποικίλους τρόπους. Όπως για παράδειγμα, μέσα από την αναγνώριση και καταγραφή των στοιχείων που μεταβάλλονται σε έναν οικισμό, ως συνέπεια της δημογραφικής εξέλιξής του, η οποία μπορεί να οφείλεται κι αυτή με τη σειρά της σε ποικίλες αιτίες. Στόχος του βιβλίου αυτού είναι ο εντοπισμός των αλλαγών που υφίσταται η ταυτότητα ενός οικισμού κατά τη διαδικασία του εξαστισμού. Πώς βιώνονται και νοηματοδοτούνται αυτές οι αλλαγές από τους κατοίκους των οικισμών, πώς αυτές επηρεάζουν τις σχέσεις με άλλους οικισμούς αλλά και την ίδια τη δημόσια και ιδιωτική ζωή, είναι μερικά από τα ερωτήματα που διερευνώνται. Η μελέτη αυτή αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου ερευνητικού προγράμματος με αντικείμενο την κοινωνική ιστορία της υπαίθρου περιοχής της Θεσσαλονίκης.

Κυριακή Τσουκαλά Εξαστισμός και ταυτότητα ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

INDEX_31

βιτ46ρίνα

BITPINA Νίκος Κουνενής Ο μύθος του Ηρακλή Σπίλου ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

«Μην είσαι κακεντρεχής, Βίσων. Από τότε που απέκτησα τη μεγάλη φήμη μου, υπονομεύομαι συστηματικά από πολλούς και διάφορους, με πρώτη και καλύτερη την αστυνομία. Ρίχνουν μπροστά μου ψεύτικα στοιχεία με σκοπό να αποπροσανατολίσουν τις έρευνές μου, έτσι ώστε να καταφέρουν να φτάσουν οι ίδιοι πρώτοι στο νήμα. Αυτή τη φορά πάντως είμαι απολύτως βέβαιος για την ταυτότητα του ενόχου». Κατόπιν εντολής του καναλάρχη Ευρυσθέα Γιαρμά, ο διάσημος δημοσιογράφος Ηρακλής Γαρυφαλλίδης ή Σπίλος αναλαμβάνει να φέρει σε πέρας δώδεκα τηλεοπτικούς άθλους. Ξεκινώντας το έργο του από τη νικηφόρα μάχη με το απειλητικό Λιοντάρι της Νεμέας και ολοκληρώνοντάς το με τον ανεπανάληπτο θρίαμβο επί του επικίνδυνου Κέρβερου, ο ημίθεος της αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας θα θριαμβεύσει, σκορπώντας ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού στο τηλεοπτικό κοινό της Ακρονησίας και της δορυφορικώς ενημερωμένης ακρονησιακής διασποράς. Μια μυστηριώδης δολοφονία, ένα ζευγάρι ιδιόρρυθμων ντετέκτιβ και ένας φαιδρός σατιρικός συγγραφέας θα πέσουν με τα μούτρα στην προσπάθεια για την εξιχνίαση του μυστηρίου. Η σύντομη αλλά μεθοδική έρευνά τους θα συναντηθεί με μια απρόσμενη λύση, απλοϊκά περίπλοκη και μπερδεμένα απλή. Ο… μύθος επαναλαμβάνεται. Ένα σατιρικό μυθιστόρημα με στοιχεία αστυνομικής παρωδίας, εστιασμένο στην τραγικοκωμική τηλεοπτική πραγματικότητα των καιρών και τις παράπλευρες συνέπειές της.

Διονύσης Κωστίδης Επιλεγμένα αφηγήματα κρύφιας ζωής ΙΩΛΚΟΣ «[…] Ήταν συντάκτης αρμόδιος για τα οικονομικά, αλλά ποτέ δεν εξωτερίκευε και το παράπονό του, την πίκρα του. Τόσα χρόνια στις εφημερίδες και δεν κατόρθωσε ν’ ανέβει λίγο, να ξεπεράσει το σκαλοπάτι του απλού συντάκτη[…]». Αποτελούμενο από δύο βασικά μέρη -το πρώτο με αφηγήματα και το δεύτερο με απόψεις για τους τεθειμένους κανόνες «ηθικής» διαβίωσης καθώς και τη σύγχρονη μεταγραφή και ελεύθερη απόδοση του Κατά Ιωάννη Ευαγγελίου- ο δικαστικός Διονύσης Κωστίδης ξεδιπλώνει όλες εκείνες τις σκέψεις και τις επιθυμίες που οι άνθρωποι κλειδώνουν στα μύχια της ψυχής τους. Κάθε ιστορία και ένα ανομολόγητο ταξίδι στα ανομολόγητα. Ο συγγραφέας φέρνει τον αναγνώστη αντιμέτωπο με τα πάθη, τις νοσταλγίες, τις ανάγκες των πρωταγωνιστών του και μέσα από τούτη την επαφή να εμβαθύνουν σε όλα εκείνα τα αισθήματα που λίγο πολύ καθορίζουν την πορεία όλων μας.

Βασίλης Βασιλικός Οι φωτογραφίες ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

[…]».

«[…] Εδώ, σε τούτη τη φωτογραφία, σταματημένη στην πορεία της απομάκρυνσής σου από μένα, φαίνεται μόνο μια υποψία απ’ τα χείλια σου, μια τελευταία άκρη από τα βλέφαρά σου.[…] η παραλία είναι όλο πίσσα και αλαφρόπετρα που καίει στο καταμεσήμερο.

«Φωτογραφίζω» σημαίνει «γράφω με το φως». Κι αυτό ακριβώς κάνει ο Βασίλης Βασιλικός, που ξανατυπώνει παλιές «φωτογραφίες». Οι Φωτογραφίες είναι ένα ποίημα για τον έρωτα, για μια χαμένη

INDEX_31

γυναίκα, για μια πόλη, για μια χώρα -την Ελλάδα- στην οποία η λέξη ελευθερία ανέκαθεν λάμβανε ένα νόημα τραγικό. Ο συγγραφέας εδώ αναμοχλεύει, επεξεργάζεται και αξιοποιεί, με λεπτότητα, με τέχνη, με λυρική έξαρση, τις αναμνήσεις του. Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου μπερδεύει το παρελθόν με το παρόν, ανακαλεί παραστάσεις από τα παλιότερα χρόνια της ζωής του, και με πλαίσιο πάντα τη Θεσσαλονίκη, εκφράζει την απόλυτη αποξένωσή του από τον κόσμο. Ο Λάζαρος, ο ήρωας των «φωτογραφιών», ως alter ego του Βασίλη Βασιλικού, «ξεφυλλίζει» τις σημαντικές στιγμές του, στη γενέθλια πόλη: τις πρώτες εμπειρίες της ζωής, τους εφηβικούς έρωτες, στιγμιότυπα από την Κατοχή και τις κακουχίες, τη σκληρότητα και την εγκατάλειψη - σε ένα ρεαλιστικό κάδρο, που απεικονίζει την ελληνική πραγματικότητα της καταστροφής και των προσφύγων, των άνεργων και των άστεγων. Εξαντλημένες από την πρώτη τους έκδοση (Εστία, 1964), οι Φωτογραφίες επανεκδίδονται τώρα για πρώτη φορά από τα Ελληνικά Γράμματα, στο πλαίσιο της Βιβλιοθήκης Βασίλη Βασιλικού.

Tom Baker Το αγόρι που κλώτσαγε γουρούνια ARS NOCTURNA «Αυτή είναι, πραγματικά μια πολύ λυπητερή και τρομακτική ιστορία. Είναι μια ιστορία ανόθευτης φρίκης. Είναι η ιστορία ενός αγοριού που θεωρήθηκε τέρας. Οι άνθρωποι που υποτίθεται πως ξέρουν απ’ αυτά, οι ενήλικοι, είπαν ότι ήταν μη αποδεκτός». Εξωφρενική κι αστεία, μακάβρια και σαρκαστική, μια σουρεαλιστική ιστοριούλα για τους λάτρεις του μαύρου χιούμορ και της βρετανικής σάτιρας από τον διάσημο Tom Baker. Τον εκκεντρικό Doctor Who της ομώνυμης σειράς επιστημονικής φαντασίας του BBC. Ο δεκατριάχρονος ήρωας του βιβλίου, ο Ρόμπερτ Καλίγκαρι, είναι ένας μοχθηρός μπόμπιρας που τη «βρίσκει» κλωτσώντας γουρούνια. Ύστερα από ένα ταπεινωτικό επεισόδιο με ένα σάντουιτς με μπέικον, ο Ρόμπερτ συνειδητοποιεί πόσο πολύ απεχθάνεται το ανθρώπινο είδος - και η εκδίκησή του θα είναι πραγματικά τρομακτική...

Ρομπέρτο Αρλτ Οι 7 τρελοί ΡΟΕΣ «[…] Θα εξοικειώσουμε τον κόσμο με τις θεωρίες μας. Γι’ αυτό χρειάζεται να μελετήσουμε προσεκτικά τις μεθόδους προπαγάνδας. Να πάρουμε με το μέρος μας τους σπουδαστές και τις σπουδάστριες. Να εξωραΐσουμε την επιστήμη, να τη φέρουμε κοντά στους ανθρώπους ώστε…». Συναρπαστική περιπέτεια με φόντο τις συνοικίες και τα προάστια του Μπουένος Άιρες, υπαρξιακό και ψυχολογικό μυθιστόρημα, αστυνομικό χρονικό, σενάριο συνωμοσίας, σύγχρονη επαναστατική κατήχηση, ιστορία περιπλάνησης στα ίχνη του ισπανικού λογοτεχνικού είδους «πικαρέσκου» (τυχοδιωκτικού) μυθιστορήματος. Ποιος είναι τελικά ο ήρωας του Αρλτ; «Τελειωμένος» looser ή τυχοδιώκτης που το λέει η καρδιά του; Ημιπαράνομος, υπεξαιρέτης και υποψήφιος δολοφόνος ή μάρτυρας, αναξιοπαθών φτωχοδιάβολος και εκπεσών άγγελος; Ιδεολόγος επαναστάτης ή εξαγριωμένος φουκαράς αποκλεισμένος από το σύστημα; Αλλοτριωμένο γρανάζι ενός δαιμόνιου μηχανισμού ή «απελεύθερος» που βαδίζει προς την κάθαρσή του; Ποιοι είναι οι 7 τρελοί, οι εμβληματικές όσο και γκροτέσκες μορφές μιας πινακοθήκης που απαρτίζεται από αντι-ήρωες; Και ποια είναι η καταχθόνια μυστική οργάνωση που μηχανεύεται ο Αστρολόγος, στην ίδρυση της οποίας πρωτοστατεί ο κεντρικός ήρωας, ο Ρέμο Ερδοσάιν; Ποιος ο στόχος και ποιες οι μέθοδοι

BITPINA δράσης της; Αγιάζει, εντέλει, ο σκοπός τα μέσα; Σε αυτά και σε άλλα πολλά ερωτήματα απαντάει, συχνά από κοινού με τον αναγνώστη, ο Αργεντινός Ρομπέρτο Αρλτ, σε ένα μυθιστόρημα που, αν και κλασικό, θα έλεγε κανείς ότι γράφτηκε μόλις χθες.

Δημήτρης Κούνδουρος Γυναίκες χωρίς πρόσωπο ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ «[…] Έφυγε; Τη ρώτησε. Κούνησε ναι πολλές φορές το κεφάλι της. Έκανε να πάει κοντά της, η άλλη τη σταμάτησε. Προσπάθησε με δυσκολία να σηκωθεί, ήταν γδυτή κάτω από τα σκεπάσματα. Η Μίλα πρόσεξε τα μαβιά σημάδια στα πλευρά και την πλάτη της». Η Μίλα απ’ το Κόσοβο, η Μασάρ απ’ τη Σιέρα Λεόνε, η Νάντια, η Στέλλα... Γυναίκες χωρίς πρόσωπο. Γυναίκες σημαδεμένες απ’ τους τρόμους της ιστορίας σ’ ένα «μαγαζί» της ελληνικής επαρχίας. Γυναίκες εμπόρευμα με ημερομηνία λήξης, γυναίκες πληγές της διπλανής πόρτας, που όμως η υποκρισία τις διαγράφει απ’ την καθημερινότητά μας. Γυναίκες που βιώνουν τη δική τους τραγική καθημερινότητα, σ’ ένα βιβλίο εύφλεκτο, που ιχνηλατεί λογοτεχνικά τη μέγιστη σύγχρονη αισχύνη. Το δουλεμπόριο γυναικών. Γυναίκες φύλλα φθινοπωρινά, που οι άνεμοι της ιστορίας παρέσυραν στις δημοσιές του κόσμου...

Ζωή Σαμαρά Το βλέμμα του συγγραφέα UNIVERSITY STUDIO PRESS «[…] μην ξεχνάς ότι το υλικό της κωμωδίας ανήκει στην εποχή του γράφοντος και όταν ακόμη πρόκειται για “διασκευή”. Για να μας κάνει να γελάσουμε, η κωμωδία, παλιά ή καινούργια, οφείλει να μιλά για μας, τις συνήθειές μας, τα συναισθήματά μας[…]». Ένα βιβλίο που δεν προσπαθεί να αποκαλύψει τα μυστικά της θεατρικής γραφής μια και όσο περισσότερα γνωρίζει κάποιος για τη γραφή, όσο πιο βαθιά σκάβει μέσα στην ψυχή του έργου που διαβάζει ή γράφει, τόσο τα μυστικά κρύβονται, μεταμορφώνονται, γίνονται κτήμα φαντασιακό και του δίνουν την ελευθερία να κρίνει και να κριθεί. Το βιβλίο δεν φιλοδοξεί να κάνει συγγραφείς, αλλά να προικίσει τον αναγνώστη με βλέμμα συγγραφέα, να τον βοηθήσει να αξιοποιήσει την ποιητικότητα και τη θεατρικότητα που αναβλύζουν από την σκέψη του και να ανακαλύψει τις δυνάμεις του και τα φυσικά του χαρίσματα. Ένα διδακτικό βιβλίο που βασίζεται στη δύναμη της αυτοαναίρεσης, για να τονίσει το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι όλη η δημιουργικότητα κρύβεται μέσα στον ίδιο τον εαυτό μας και όχι σε εγχειρίδια.

David Brunner & Sam Stall Γάτα - Οδηγός συμβίωσης ΑΙΩΡΑ «Η σύγχρονη γάτα είναι ένα κλασσικό παράδειγμα επιτυχημένου μάρκετιγκ. Απόγονος της Αφρικανικής αγριόγατας, τράβηξε την προσοχή του ανθρώπου χιλιάδες χρόνια πριν, από την εποχή που συγκροτήθηκαν οι πρώτες αγροτικές κοινωνίες στις ακτές του Νείλου». Σκέφτεστε να αποκτήσετε γάτα; Έχετε ήδη μία; Γρατζουνιές στα έπιπλα; Τρίχες στα ρούχα σας; Είναι ώρα να βρείτε τη λύση για μια αρμονική συμβίωση με τη γάτα σας. Με οδηγίες βήμα προς βήμα και σχηματικά διαγράμματα,

BITPINA στο βιβλίο αυτό καταδεικνύονται τρόποι ώστε η σχέση σας με τις γάτες να γίνει αρμονική. Όλα τα ερωτήματα που αφορούν τη συμβίωσή σας με τη γάτα βρίσκουν απάντηση σ’ αυτό το εύχρηστο εγχειρίδιο, και όλα όσα πρέπει να ξέρει κάθε κάτοχος γάτας, είτε είναι άπειρος είτε έμπειρος. Το βιβλιαράκι αυτό είναι ένας πλήρης οδηγός που θα σας βοηθήσει να χαρείτε τη γάτα σας στο μέγιστο βαθμό. Έχει χωριστεί σε 11 κεφάλαια ώστε να μην χρειάζεται να το διαβάσετε από την αρχή μέχρι το τέλος κάθε φορά που θα έχετε απορία ή πρόβλημα, απλά ανατρέχετε στο σχετικό κεφάλαιο. Ο κτηνίατρος David Brunner και ο συγγραφέας Sam Stall συνοψίζουν πρακτικές συμβουλές και απαντήσεις σε συχνά ερωτήματα σχετικά με τα πιο δημοφιλή κατοικίδια φιλοδοξώντας μέσα απ’ τις σελίδες τους να καλύψουν το κενό, που συχνά εμφανίζεται, ανάμεσα στις δικές τους ανάγκες και τη δική μας ελλιπή ανταπόκριση - συχνά από άγνοια.

Φιλίτσα Καραγεωργίου Τα περιστέρια που φεύγουν ΣΙΔΕΡΗΣ «[…] την αισιοδοξία τη γέννησε, Στέλιο, σε στιγμές ανείπωτης δυσκολίας ο οργανισμός μου. Θαρρείς κι ήταν παραγγελία του εγκεφάλου στην καρδιά. Εκεί που όλα ήταν σκοτεινά, από μια χαραμάδα του μυαλού έμπαινε λίγο φως. Αυτό ήταν». Ο ήρωας έρχεται αντιμέτωπος με τον ρατσισμό, την αδικία, την αποξένωση, τα ναρκωτικά, στην ουσία με την ίδια την ανθρώπινη φύση, σ’ ένα βιβλίο που αποτελεί μάθημα ζωής για όσους επιμένουν να ματαιοδοξούν. Απογοητευμένος από την κατάσταση που επικρατεί στην πατρίδα του, την Αλβανία, ο Σαλί παίρνει τη μεγάλη απόφαση: Μεταναστεύει στην Αθήνα αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Όλα γύρω του αλλάζουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς: χαρά-λύπη, κίνδυνος-ασφάλεια, τύχη-ατυχία, αγάπη-μίσος, ζωή-θάνατος. Εκείνος, όμως, προσπαθεί και τολμά ατενίζοντας με αισιοδοξία ένα αβέβαιο μέλλον. Ένα βιβλίο που μιλάει για την ευαίσθητη περίοδο της εφηβείας.

Τζον Χάσκελ Αμερικάνικο καθαρτήριο ΠΑΠΥΡΟΣ

Αρκαϊτς Κάνο Στην κόψη του χορταριού ΚΟΝΙΔΑΡΗ

«Λαγνεία […]Τα ανθρώπινα όντα έχουν ένα όριο, μια μεμβράνη που χωρίζει την καθημερινή ζωή από τη σεξουαλική ζωή. Την αποκαλώ σεξουαλική μεμβράνη. Είναι ένας προστατευτικός μηχανισμός που μας επιτρέπει να λειτουργούμε στη διάρκεια της ημέρας, αλλά επίσης όταν σηκωθεί ή τραβηχτεί στην άκρη, ένα ερωτικό, παθιασμένο κομμάτι του εαυτού μας γίνεται διαθέσιμο». Το Αμερικάνικο καθαρτήριο είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Τζον Χάσκελ και πρόκειται για ένα έργο που συνδυάζει την ποπ κουλτούρα με τη συγγραφική ευφυΐα. Ο Τζακ κατέβηκε στο βενζινάδικο για να αγοράσει προμήθειες για τον δρόμο. Όταν επέστρεψε, η γυναίκα του και το αυτοκίνητο είχαν εξαφανιστεί. Τι συνέβη στην Ανν; Τον εγκατέλειψε; Την απήγαγαν; Ο Τζακ νιώθει χαμένος και κανείς δεν φαίνεται πρόθυμος να τον βοηθήσει. Εγκαταλείπει τα πάντα και την αναζητά από τη μια άκρη των Ηνωμένων Πολιτειών στην άλλη. Η σκέψη της τον καθοδηγεί όπως η Βεατρίκη τον Δάντη μέσα από το βασίλειο των νεκρών προς τον Παράδεισο, ενώ σε κάθε σταθμό του μοιάζει να λυτρώνεται. Το μυθιστόρημα χωρίζεται σε επτά κεφάλαια που το καθένα έχει ως τίτλο ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, όμως, για τον συγγραφέα η ιδέα των αμαρτημάτων έχει μια διαφορετική ηθική φόρτιση. Δεν είναι τίποτε άλλο από χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης που μας συνδέουν με τη ζωή.

INDEX_31

«Ο Αδόλφος διασκεδάζει. Η ορχήστρα ερμηνεύει κομμάτια του Βάγκνερ. Βεβαίως, σίγουρα δεν έχουν άδικο: λέγοντας «κομμάτι», το περιορίζουμε στην περίπτωση του Βάγκνερ. Συγγνώμη. Εδώ μιλάμε για έναν ολόκληρο μηχανισμό[…]». Ο συγγραφέας παρουσιάζει έναν μύθο γεμάτο αναφορές στον κινηματογράφο και στη λογοτεχνία. Με αφήγηση γοργή και ευλύγιστη, στοχάζεται αναφορικά με τη μοναξιά, την αξία του λόγου και της ελευθερίας· παίζει με την πιθανότητα των απίθανων κόσμων αναμειγνύοντας τον οξύ στοχασμό με τον ποιητικό τόνο που τον συμπληρώνει. Ο Αδόλφος Χίτλερ δεν πέθανε το 1945. Οι ναζιστές κατέχουν όλη την Ευρώπη και σκοπεύουν να κατακτήσουν και να υποδουλώσουν τον υπόλοιπο κόσμο. Ο Φύρερ διασχίζει τον ωκεανό και κατευθύνεται προς την κατάκτηση της Νέας Υόρκης. Στο αμπάρι του πλοίου του μεταφέρει αιχμάλωτο τον ηθοποιό που τον ταπείνωσε και που μισεί: τον Τσάρλι Τσάπλιν. Πολλές δεκαετίες νωρίτερα, ένα άλλο καράβι αναχωρεί με τον ίδιο προορισμό, αλλά με έναν διαφορετικό σκοπό: στα έγκατά του μεταφέρει τεμαχισμένο το άγαλμα της ελευθερίας. Μέσα του, κρυμμένος, ο Ολιβιέ Λεγκράν, ένας Γάλλος λαθρομετανάστης, αναζητά μια καινούρια ζωή κρυμμένος μέσα στην Ελευθερία. Όταν το ναζιστικό πλοίο κατακτά το λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι δυο ιστορίες αλληλοδιαπλέκονται. Ο ήδη γέροντας Ολιβιέ, ο Τσάπλιν και ο Μεγάλος Δικτάτορας λειτουργούν διαδραστικά

BITPINA στους δρόμους του Μανχάταν, όπου θα αντιπαρατάξουν τις μικρές ιστορίες τους στην Ιστορία των βιβλίων.

Μαρκ Σλούκα Ο ορατός κόσμος ΠΑΠΥΡΟΣ «Πρέπει να φανταστείς τη σκηνή. Τρία αυτοκίνητα περίμεναν στο σκοτάδι. Άνοιξε μια πόρτα κι αυτός μπήκε μέσα. Δεν είχε ιδέα για το πού πήγαιναν, ώσπου άκουσε ένα όνομα. […] Αυτός κάθεται στο δερμάτινο κάθισμα, κρατώντας αγκαλιά το καπέλο του σαν σχολειαρούδι. Τι άλλο μπορούσε να κάνει;». Ο ορατός κόσμος είναι μια ευαίσθητη και ευφάνταστη, από άποψη δομής, ενδοσκόπηση σε σύνθετα και λεπτά ζητήματα πίσω από υπαινιγμούς και λεπτές αποχρώσεις αφήγησης. Ο συγγραφέας κατορθώνει μια ευφυή τομή στις εσωτερικές λειτουργίες της γραφής και την αναγκαιότητα της μυθοπλασίας, μέσα από μια δυνατή ιστορία ηρωισμού και έρωτα. Τον Μάιο του 1942, μια ομάδα ανταρτών σκοτώνει στην Πράγα τον στρατάρχη Ράινχαρντ Χάιντριχ, τον επονομαζόμενο «χασάπη της Πράγας» και προσωπικό φίλο του Φύρερ. Οι γονείς του συγγραφέα εκείνη την περίοδο είχαν πάρει μέρος στην Αντίσταση. Η μητέρα του, την ίδια περίοδο, έζησε μια συγκλονιστική ιστορία αγάπης. Δεκαετίες αργότερα, στη δεύτερη πατρίδα τους την Αμερική, η Ιστορία εξακολουθεί να ρίχνει βαριά τη σκιά της πάνω στις ζωές τους. Στον συγγραφέα φτάνουν μόνο θραύσματα εκείνης της ιστορίας. Όταν θα ταξιδέψει πίσω στην Τσεχία για να ενώσει τα νήματα, όλα μοιάζουν να έχουν σκορπίσει μέσα στον χρόνο και στα μισόλογα των λιγοστών μαρτύρων. Η ιστορία αδυνατεί να γράψει όλα της τα κεφάλαια, πολλές παράγραφοι είναι χαμένες μέσα σε βλέμματα που δεν θέλουν να θυμούνται, χωρίς να μπορούν να ξεχάσουν. Κι εκεί ακριβώς επεμβαίνει το μυθιστόρημα, όπως ιδιοφυώς ονομάζει το τρίτο μέρος του βιβλίου του ο Σλούκα, για να γεμίσει τα κενά και να στείλει την ιστορία σ’ έναν νέο αυτάρκη τόπο αλήθειας.

Λουίς Λαντέρο Ο κιθαρίστας GEMA «Ανταλλάξαμε κιθάρες κι εγώ βάλθηκα να κουρδίζω τη δική της. Στο μεταξύ, έκανα μια θεωρητική εισαγωγή. Της είπα ότι ο βόμβος του τηλεφώνου ήταν η νότα σολ. Της μίλησα για τα ξύλα που δίνουν την καλύτερη μουσική». Ο Εμίλιο, ένας έφηβος αναγκασμένος να δουλεύει τα πρωινά σαν παραγιός σε ένα ανήλιαγο συνεργείο αυτοκινήτων και να μελετά τα απογεύματα στο νυχτερινό σχολείο, ζει αυτά τα σημαδιακά χρόνια σαν «ένα λαβύρινθο στιγμών και υποσχέσεων» μέσα από τις συναντήσεις του με τους ανθρώπους στους οποίους η μητέρα του νοικιάζει ένα δωμάτιο. Μια μέρα, όμως, εμφανίζεται ο ξάδερφός του ο Ριμούντο, που έρχεται από το Παρίσι και του μιλά για την επιτυχία του ως κιθαρίστας φλαμένκο. Ο Εμίλιο αφήνεται να παρασυρθεί από το όνειρο της μποέμικης ζωής και μαθαίνει να παίζει κιθάρα με την ελπίδα, αν και χωρίς πολλή αυτοπεποίθηση, να γλιτώσει από το συνεργείο και το σχολείο. Ωστόσο, δεν φαντάζεται ότι η νεόκοπη δεξιοσύνη του στις χορδές θα τον φέρει σε στενή επαφή με τη γυναίκα του αφεντικού, την Αδριάνα, μια νέα αλλόκοτα ελκυστική και μοιραία, στην οποία θα υποχρεωθεί να κάνει μάθημα κιθάρας. Ο Εμίλιο διαισθάνετια ότι η ζωή του μπορεί να πέσει σε μια παγίδα ακόμη πιο ύπουλη από εκείνη του συνεργείου, αλλά δέχεται πρόθυμα την πρόκληση. Συναρπαστικό μυθιστόρημα ενός από τους μεγαλύτερους ισπανόφωνους συγγραφείς του εικοστού αιώνα.

INDEX_31

BITPINA

Νένα Κοκκινάκη Κρίμα που είστε η σύζυγος ΑΓΚΥΡΑ «[…] «Τι έγινε;» τον ρώτησα αφελώς ένα βράδυ. «Δεν νομίζεις πως είναι αργά; Θα ανησυχήσει η Λίτσα!» Αιφνιδιάστηκε, σκοτείνιασε. Επιτέλους είχα μάθει κάτι δικό του, κάτι εντελώς δικό του που το προστάτευε και το προφύλασσε από ξένα μάτια[…] Δεν είχε προβλέψει την εξέλιξη αυτή.[…] απόφυγε να σχολιάσει οτιδήποτε…». Μέσα από την πρωτοπρόσωπη-εξομολογητική γραφή αποκαλύπτεται ότι όσο κι αν αγαπιέσαι θα μένεις ανικανοποίητος. Για να φτάσεις στη συμφιλίωση με τον εαυτό σου, θα χρειαστεί να περάσεις μέσα από τη δοκιμασία που θα σε οδηγήσει στην αποδοχή. Η επιστολογράφος, ύστερα από χρόνια στη σχέση, όταν οι μάσκες έχουν πέσει πια, αποφασίζει να επικοινωνήσει με την άγνωστη σύζυγο του εραστή της μέσα από ανεπίδοτα γράμματα. Απόφαση ώριμη που πάρθηκε όταν οι μάσκες έπεσαν και το βλέμμα φανερώθηκε γυμνό στον καθρέφτη. Όταν ο πανδαμάτωρ χρόνος εκμηδένισε τις αποστάσεις και το φάντασμα της άγνωστης συζύγου μεταμορφώνεται από εφιάλτη σε όνειρο. Είναι η στιγμή της συμφιλίωσης με το παρελθόν που εκφράζεται μέσα από την αποδοχή.

Δημήτρης Σωτάκης Το θαύμα της αναπνοής ΚΕΔΡΟΣ «Σε λίγο φάνηκαν τρεις εργάτες, ιδρωμένοι και κατάκοποι. Μετέφεραν ένα τεράστιο ψυγείο. […] το άφησαν μπροστά από το κοντόχοντρο τραπεζάκι. «Όχι εδώ, βάλτε το πιο μέσα, αν το αφήσετε εδώ, δε θα κλείνει καλά η πόρτα». Ο υπεύθυνος του είπε με απλανές ύφος. «Τα χρήματα ήδη κατατέθηκαν στον λογαριασμό σας». Ένας νέος άνδρας ανακαλύπτει στις μικρές αγγελίες μια δελεαστική όσο και παράξενη θέση εργασίας. Έναντι αδράς αμοιβής, θα παραχωρεί το διαμέρισμά του σε μια εταιρεία -τη μοναδική στο είδος της- που βοηθά τους ανθρώπους να εκπληρώσουν τα όνειρά τους. Θα πληρώνεται για κάθε τετραγωνικό μέτρο που θα χρησιμοποιεί η εταιρεία ως αποθηκευτικό χώρο. Οι ενδοιασμοί του κάμπτονται προκειμένου να βγει από την ανεργία που τον ταλανίζει. Ποιο είναι το αντίτιμο της ευημερίας; Η αρχική ευφορία για τη δυνατότητα γρήγορου πλουτισμού σιγά σιγά δίνει τη θέση της σε έναν αδιόρατο φόβο, καθώς βρίσκεται εγκλωβισμένος μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Στο φόντο η άρρωστη μητέρα του, μια ανήμπορη γυναίκα που καταρρέει στο κρεβάτι του πόνου, η ερωμένη του και ο ζωγράφος φίλος του, φιγούρες που σαν κινούμενες μαριονέτες παίζουν τον ρόλο των κομπάρσων, πλαισιώνοντας το προσωπικό αδιέξοδο του ήρωα. Μια καυστική ιστορία για το κυνήγι της επιβίωσης, τη ματαιότητα των επιθυμιών και για τον ορισμό της ευτυχίας από τον σύγχρονο άνθρωπο και για όλα αυτά που θυσιάζουμε ελπίζοντας σ’ έναν παράδεισο που δεν θα γνωρίσουμε ποτέ...

Συλλογικό έργο

Επιμέλεια: Ζεϊντι Σμιθ

Το βιβλίο του Άλλου ΤΟΠΟΣ «[…] Η πόρτα για τη μεγαλύτερη αίθουσα ήταν ανοιχτή και μπορούσε να διακρίνει ένα μέρος της εικόνας στην οθόνη, το γιγάντιο σαγόνι και το στόμα μιας γυναίκας. Υπήρχαν επίσης και σιλουέτες σε κάποιες από τις θέσεις, οι θεατές. ΄Η αντίγραφα θεατών, παρ’ ότι αυτό ήταν μάλλον απίθανο […]».

BITPINA

Αυτή η ερεθιστική ανθολογία ιχνογραφεί σε βάθος -και με υποδειγματικό τρόπο- το κατεξοχήν θέμα κάθε μυθοπλασίας: τον Χαρακτήρα. Σ’ αυτό το απολαυστικό tour de force συμμετέχουν οι σημαντικότερες φωνές της αγγλοσαξονικής γραφής (η Ζέιντι Σμιθ -είναι και η επιμελήτρια του τόμου, διόλου τυχαίο εφόσον το κατεξοχήν λογοτεχνικό της «πεδίο» είναι ο Χαρακτήρας- ο Nτέιβιντ Μίτσελ, ο Νικ Χόρνμπι, ο Ντέιβ Έγκερς, ο Τζόναθαν Λέθεμ, ο Κολμ Τόιμπιν, κ.ά.). Αυτοί οι συγγραφείς υιοθετώντας ύφος και θέματα που τολμούν το διαφορετικό συγκροτούν ένα μυθιστόρημα-ποταμό με επίκεντρο τον Άλλο χαρακτήρα. Πλάθουν από το μηδέν μια ολόκληρη κοινωνία, τη δική μας, όπου η τρέλα συνυπάρχει με την τρυφερότητα, η μοναξιά με την παρέα, τα μικροσυμφέροντα με την οργανωμένη απάτη, τα όνειρα με τη στυγνή πραγματικότητα, η λαγνεία με τη στειρότητα κ.ο.κ. Το βιβλίο του Άλλου είναι από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας σήμερα, γι’ αυτό και, μεταξύ των άλλων, θεωρείται υποδειγματικό εγχειρίδιο για όσους και όσες αναζητούν τη δική τους φωνή στις σχολές δημιουργικής γραφής. Το βιβλίο του Άλλου εκδόθηκε το 2007 και τα έσοδα από τα δικαιώματά του θα δοθούν στον 826NYC, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που υποστηρίζει νέους μέχρι δεκαοκτώ ετών στο να αναπτύξουν τις εκφραστικές και συγγραφικές τους δυνατότητες, αλλά και τους παιδαγωγούς στο να εμπνέουν τους μαθητές τους να γράφουν.

Δημήτρης Νόλλας Ναυαγίων πλάσματα ΚΕΔΡΟΣ «[…]Η Ασμάτ στα κόκκινα ντυμένη τον είχε πλησιάσει τείνοντας το χέρι της και προσφέροντάς του αυτό που κρατάει στην παλάμη της. Ένα εκτυφλωτικά φωτεινό πράγμα […] ένα σαρκώδες φλεγόμενο κάρβουνο». Ιστορίες που ξεκινάνε από ένα ναυάγιο και ζωές που ναυαγούν στα πάθη αυτού του κόσμου. Η ιστορία της Ασμάτ, που γαντζωμένη σε μία πόρτααυτοσχέδια σχεδία αναζήτησε σωτηρία εν μέσω πομπής θαλασσοπνιγμένων λαθρομεταναστών. Η ιστορία του λιμενοφύλακα Ρήγα που την περισυνέλεξε, το νησί-τείχος πάνω στο οποίο τσακίστηκαν οι ζωές τους. Ο Αποστόλης που, αφού της έταξε γάμο την έβαλε να δουλέψει στο μαγαζί του, μια καφετέρια κωλάδικο… Ένα γαϊτανάκι προσώπων, μυστικών, ενοχών και αναμνήσεων. Μια γυναίκα που ξεκίνησε από την άλλη άκρη του κόσμου, προσπαθώντας να ξεφύγει απ’ την πείνα και τη δυστυχία και επιβιώνει απ’ τις κακουχίες της διαδρομής και από το ναυάγιο του δουλεμπορικού σαπιοκάραβου που τη μεταφέρει στη γη της επαγγελίας. Εκεί όπου την υποδέχονται και την περιθάλπουν άλλα περιπλέοντα ναυάγια. Εκεί όπου, εντέλει, την περιμένει ο θάνατος, σαν σε προκαθορισμένο ραντεβού.

Αλέξιος Πέτρου Το πέρασμα του Νίτσε ΖΗΤΡΟΣ «[…] Η συνειδητοποίηση του γεγονότος της περατότητας της ζωής αρχικά μας παραλύει, αλλά στη συνέχεια μια μεταφυσική παρηγοριά μας απομακρύνει και μας κάνει να νοιώθουμε ένα «φρενήρη και ορμέμφυτο πόθο αλλά και μια θυελλώδη χαρά για την ύπαρξη». Η μελέτη περιστρέφεται γύρω από δύο θεματικούς πυρήνες: ο ένας περί τη γνώση και την αλήθεια και ο άλλος περί τον πολιτισμό και το αισθητικώς υπάρχειν. Η προβληματική του Νίτσε για το «γίγνεσθαι» ως το όντως πραγματικό φωτίζεται από τον μελετητή, επισημαίνοντας όλο το δυναμικό εύρος αυτού του μετατοπιζόμενου, συνεχώς μετα-

INDEX_31

βαλλόμενου, αποδεχόμενου χωρίς περιορισμούς την πάλλουσα πραγματικότητα, το οποίο διαφεύγει πάσης ερμηνείας και μπορεί να συλληφθεί μόνον εξώλογα γίγνεσθαι. Έτοιμο να υποδεχθεί το γίγνεσθαι, απαλλαγμένο από εννοιακά δεσμά, ως άλογο παιχνίδι δυνάμεων το «καλλιτεχνικά δημιουργικό υποκείμενο», με πρόσβαση στην άμεση γνώση, στην τραγική σοφία, είναι ο αντίποδας του λογικού υποκειμένου και με τη σειρά της η αισθητική συνείδηση αποσπάται από οποιοδήποτε ηθικό αξίωμα ή λογική απαίτηση. Υπογραμμίζεται από τον συγγραφέα η ετερότητα της τραγικής δημιουργίας και της τραγικής σοφίας ως προς τα καθιερωμένα γνωσιολογικά και ηθικά αξιώματα και επισημαίνεται ότι το ποιητικό αντικείμενο μετέχει εκ των έσω στην ύπαρξη. Ο Διόνυσος ανταλλάσσει συνωμοτικά νεύματα με τον Ζαρατούστρα, όπως και οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές με τους εκλεκτούς της γης που υπάρχουν «πέρα από το καλό και το κακό». Το κείμενο συνοδεύουν οι σημειώσεις του Νίτσε πάνω στην Αρχαία Τραγωδία και το Σύγχρονο Δράμα. Τις έγραψε για τις ανάγκες των παραδόσεων του μαθήματος πάνω στον Οιδίποδα Τύραννο του Σοφοκλή, το οποίο κλήθηκε να διδάξει το 1870 στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας.

Πέτρος Τατσόπουλος Ο Σίσυφος στο μπαλκόνι ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ «Λένε πολλά ψέματα για μας τους γάτους. Παρέα με τα κουνούπια και τα ποντίκια, είμαστε οι πιο συκοφαντημένες ψυχούλες σε ολόκληρο τον πλανήτη. [….] αλλά σταθείτε ένα λεπτό στα μηχανάκια. Τα μηχανάκια είναι παράξενα ζωντανά, ίσως τα πιο παράξενα σε όλο το ζωικό βασίλειο[…]». Μια τρυφερή ιστορία για παιδιά κάθε ηλικίας, γεμάτη πικάντικες γατίσιες φιλοσοφίες σχετικά με το νόημα της ζωής, τα κουνούπια και τα μηχανάκια. Η Κυβέλη, συντετριμμένη από το διαζύγιο των γονιών της, βρίσκει στην παιδική χαρά έναν γάτο που έχει βαρεθεί τα στριμμένα, κακομαθημένα παιδιά, τα επιθετικά κοπρόσκυλα και τις μοναχικές γριούλες. Γίνονται αμέσως φίλοι και η Κυβέλη τον βαφτίζει Σίσυφο -γιατί η πονηριά του της θυμίζει εκείνον τον αρχαίο Σίσυφο που είχε ξεγελάσει τον θάνατο δυο φορές- και γίνεται η πιο καλή παρέα της. Ο Σίσυφος θα ξεφύγει από τις άγριες συμπλοκές με τον Γκρέγκορι, τον ξιπασμένο σκύλο και αρχηγό των κοπρόσκυλων της γειτονιάς, ο οποίος τρέφει εχθρικά αισθήματα για τις γάτες εξαιτίας ενός τραυματικού ταξιδιού του στο εξωτερικό και η Κυβέλη θα βρει κάποιον να μοιράζεται τα έξυπνα βιβλία της. Η ζωή τους κυλάει όμορφα και ήρεμα μέχρις ότου η Κυβέλη ερωτεύεται έναν μύωπα, μαλθακό συμμαθητή της, που έχει αλλεργία στις γάτες… Και ενώ φάνηκε πως ο Σίσυφος είχε βρει το τέλειο σπίτι, τα βάσανά του αρχίζουν ξανά, όπως και του μυθικού συνονόματού του.

Vlady Stevanovitch Ο εξερευνητής του εσωτερικού κόσμου ΑΩ «ΚΛΙΚ. Όταν γίνεται κλικ αναιρούνται όλα, όλα όσα αποκτήσατε χάνονται, εκμηδενίζονται όλα. Στο παιχνίδι με τα φλιπεράκια όλα ξαναρχίζουν από το μηδέν, γιατί το κλικ είναι η τιμωρία για μια συμπεριφορά που απαγορεύεται από τους κανόνες του παιχνιδιού.[…] χτυπά εκείνον που θέλησε να κερδίσει πάση θυσία[…]». Ο Vlady Stevanovitch μυήθηκε στις ενεργειακές τεχνικές της Ανατολής ήδη από την εφηβεία του και συνέχισε την αναζήτηση στον τομέα αυτό για περισσότερα από εξήντα χρόνια. Συνέλαβε

BITPINA το οικουμενικό πνεύμα των τεχνικών αυτών και η διδασκαλία του είναι απαλλαγμένη από κάθε πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής εκείνης καθώς και τις όποιες φιλοσοφικές θεωρίες, θρησκείες ή δόγματα. Δουλεύοντας ασταμάτητα και χρησιμοποιώντας τη μοντέρνα τεχνολογία φανερώνει και ενισχύει το Τσι που εμπεριέχεται στον ΗΧΟ στην ανθρώπινη φωνή ή στους χτύπους της ανθρώπινης καρδιάς, ακόμα και σε ήχους που δεν συλλαμβάνει η ακοή μας.

Γιώργος Κοντογιώργης 12/2008: Οι νέοι, η ελευθερία και το κράτος ΙΑΝΟΣ «Η εξουσία δεν είναι αναιρετική της ελευθερίας παρά μόνο στη δεσποτεία. […] Η διαχωριστική γραμμή που οριοθετεί το πεδίο της ατομικής ελευθερίας από τα πεδία της εξουσίας, καθορίζεται από τα δικαιώματα». Η στασιαστική έκφραση της οργής των νέων του περασμένου Δεκεμβρίου, ανεξαρτήτως της αφορμής που την προκάλεσε και της άμεσης αιτιολογίας της, ανέδειξε με μεγάλη καθαρότητα το αδιέξοδο της εποχής μας. Αδιέξοδο με ειδικότερα ελληνικά χαρακτηριστικά, τα οποία τη φορά αυτή προέβαλαν στην παγκόσμια σκηνή ως προάγγελος γενικότερων εξελίξεων που δεν εγγράφονται στην περιοχή της παραδοσιακής αμφισβήτησης. Αδιέξοδο που οφείλεται στην ανατροπή της ισορροπίας μεταξύ κοινωνίας, κράτους και αγοράς, υπέρ της πολιτικής κυριαρχίας της τελευταίας. Με δεδομένη την αίσθηση του αδιεξόδου, που έγινε εμφανής στο πρόταγμα της ελληνικής νεολαίας, είναι όμως εξίσου κατάδηλη στο σύνολο της νεωτερικής σκέψης, ο συγγραφέας επέλεξε να επικεντρώσει το ενδιαφέρον του στη διερώτηση για τη σημειολογία της κρίσης, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη μιας προβληματικής για την κατεύθυνση της εξέλιξης. Στο πλαίσιο αυτό, διεξάγει ένα γόνιμο διάλογο με θεμελιώδεις έννοιες της εποχής μας, όπως της δημοκρατίας και της αντιπροσώπευσης, της αγοράς και του οικονομικού συστήματος, της ελευθερίας και των δικαιωμάτων, της αναρχίας και της ιδεολογίας της καταστροφής, της συλλογικής ταυτότητας και της κοσμο-πολιτειότητας. Η διάταξη της ύλης ανταποκρίνεται στην πεποίθηση ότι οι νέοι έχουν σήμερα, περισσότερο από ποτέ, την ανάγκη μιας νέας γνωσιολογίας που θα προσανατολίσει την αμφισβήτησή τους και θα ενδύσει με θετικό περιεχόμενο τις αναζητήσεις τους. Πρόθεση του συγγραφέα δεν είναι να κατευθύνει τη σκέψη των νέων, αλλά να συμβάλλει στην αποδέσμευσή της από τα στερεότυπα της νεωτερικής γνωσιολογίας που την κρατούν δέσμια ποικίλλων όσων αναχρονισμών και προκαταλήψεων.

Νίκος Μακροδήμος – Χρήστος Ακριτίδης Λεξικό της αργκό ΔΡΟΜΩΝ «-Μούφα το πάρτι, αλλά είχε 2-3 πιπίνια που παίζανε. - Τελικά σου ’κάτσε καμιά φάση; - Ε, την έπεσα, σ’ ένα, στην ψύχρα, αλλά μ’ έφτυσε και

ξενέρωσα! - Μετά πλακώθηκα στα ξίδια κι έγινα γκολ... Εσύ δεν έσκασες μύτη, γιατί;».

Οι συγγραφείς, εκπαιδευτικοί που τα τελευταία χρόνια διδάσκουν την ελληνική γλώσσα στο εξωτερικό, διαπίστωσαν ότι τόσο οι ομογενείς όσο και οι αλλογενείς μαθητές τους αν και κατέχουν σε ικανοποιητικό επίπεδο την ελληνική γλώσσα και μπορούν να επικοινωνήσουν με άνεση στα ελληνικά και να κατανοήσουν ένα βιβλίο ή ένα άρθρο εφημερίδας δυσκολεύονται

BITPINA

όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον προφορικό λόγο στην Ελλάδα, όπως για παράδειγμα τον παραπάνω διάλογο. Αυτό ήταν το ερέθισμα για να συγκεντρώσουν σε ένα μικρό εύχρηστο λεξικό πολλές εκφράσεις της eλληνικής αργκό. Όμως, πολλές από τις εκφράσεις της αργκό είναι άγνωστες ακόμη και σε αυτούς που κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα, συνεπώς το λεξικό θα φανεί χρήσιμο και σε όσους μιλούν την ελληνική ως φυσική τους γλώσσα. Στο μικρό λεξικό μας θα βρείτε 800 εκφράσεις αργκό που χρησιμοποιούνται καθημερινά, κυρίως στον προφορικό λόγο. Κάθε έκφραση εξηγείται σε απλά ελληνικά και συνοδεύεται από παράδειγμα.

Κωνσταντίνος Τζούμας Complete unknown ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ «Έχω καπνίσει, πιει και φάει δύο ώρες τώρα σ’ αυτό το ασφυκτικά ζωηρό πάρτι, έχω ανταλλάξει ματιές με σημασία, η Ντόνα πηγαινοέρχεται κάνοντας δημόσιες σχέσεις και η μόνη μου επιθυμία είναι να την πέσω για ύπνο οπουδήποτε, καθώς έχω αδειάσει από ενέργεια και δεν γουστάρω να φτύσω μπροστά σε κόσμο». Μετά το Ως εκ θαύματος, το πρώτο βιβλίο, η αυτοβιογραφική τριλογία του Κωνσταντίνου Τζούμα, συνεχίζεται με το δεύτερο βιβλίο: Complete Unknown! Με το γνωστό σπινθηροβόλο πνεύμα του, το καυστικό χιούμορ και αυτοσαρκασμό περιγράφει ζωντανά τη ζωή του στη Νέα Υόρκη. Σε μια πόλη που, όπως γράφει, μπορείς να είσαι και παιδιάστικος, και γελοίος, και σοβαρός, και πολύ έξυπνος. Εκεί που όλα φαίνεται να επιτρέπονται εκτός από τη βλακεία, την έλλειψη στυλ ή το να κάνεις κάτι με μισή καρδιά... Εδώ επιβιώνεις χωρίς να το κάνεις θέμα. Οι ιδιαιτερότητές σου δεν διαφέρουν και πολύ από των άλλων. Των χιλιάδων άλλων. Εκεί που εκπλήρωσε τη φλογερή επιθυμία του να ζήσει στην ανωνυμία και συγχρόνως την ελευθερία να δράσει όπου και όπως ήθελε, να παίξει όλους τους ρόλους. Μέσα από την αφήγησή του περνούν οι συνεργάτες του, φευγαλέες εικόνες θρύλων της εποχής, και κυρίως μια πόλη που έχει στυλ ό,τι και αν κάνει - ακόμα και όταν πλήττει.

Μπιορν Φιρσέν- Βασίλης Καρδάσης Αγαπητή, μισητή μου Αθήνα! ΕΣΤΙΑ «Επέλεξα το δρόμο που περνάει από τα ερείπια του ναού του Διός. Οι φήμες ήταν αληθινές. Η φοβερή καταιγίδα δεν είχε καταστρέψει μόνο σύγχρονα κτήρια. Είχε ρημάξει και ένα από τα ομορφότερα μνημεία [...] των Αθηνών. Ένας από τους τεράστιους κίονες που ανήκει σε έναν από τους μεγαλύτερους ναούς των θεών των Ελλήνων, το ναό του Ολυμπίου Διός, έχει σκύψει το περήφανο κεφάλι του». Πρόκειται για μια έκδοση η οποία είναι καρπός της έκθεσης για τον Φινλανδό ελληνιστή Βίλχελμ Λάγκους (1821-1909), ενεργό μέλος της ακαδημαϊκής κοινότητας της χώρας του, την οποία παρουσίασε στην Αθήνα τον Οκτώβριο 2007 το Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών. Το λεπτομερές προσωπικό του ημερολόγιο αλλά και η εκτενής αλληλογραφία του με τους συγγενείς του στη Φινλανδία, αποτελούν τεκμήρια του ταξιδιού του και ιδιαίτερα της παραμονής του στην ελληνική πρωτεύουσα. Ο Λάγκους περιγράφει με μαεστρία πολλές φορές και με κριτική διάθεση την καθημερινή ζωή στην Αθήνα, αλλά και την ατμόσφαιρα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στις πρεσβείες της Ρωσίας και της Σουηδίας. Μέσα από τα χειρόγραφά του μπορούμε να σχηματίσουμε μια μοναδική εικόνα από τις εμπειρίες ενός Φινλανδού στην Αθήνα και την Ελλάδα των μέσων του 19ου αιώνα.

INDEX_31

Σώτη Τριανταφύλλου Πιτσιμπούργκο ΑΙΓΕΑΣ «Πιτσιμπούργκο, 6 Γενάρη 1913 Αγαπημένη μου Ελέγκω, άργησα να σου γράψω γιατί εν ήβρισκα γραμματικό, κι όλοι δω πέρα τρέχουνε κι ιδρώνουνε ολημερίς, γι’ αυτό κουβαληθήκανε στην Αμερική. […] Το Πιτσιμπούργκο, Ελέγκω μου, είναι πόλις μεγάλη, τέτοια εν έχεις ματαδεί, ούτε εγώ έχω ματαδεί[…]». Μέσα από την αλληλογραφία του Δημοσθένη και της Ελέγκως -που χρονολογείται από τις μέρες του πρώτου παγκοσμίου πολέμου- καταγράφονται θραύσματα αναμνήσεων από ανθρώπους που συνάντησε και λόγια που άκουσε η συγγραφέας διασχίζοντας τα τοπία του χάλυβα και του κάρβουνου. Γραμμένο σε μορφή επιστολών - είναι μια έμμεση αναφορά της Σώτης Τριανταφύλλου στις κάποτε βιομηχανικές πόλεις, όπως το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, στις εμπειρίες της ανάμεσα στους μετανάστες και «στα ψηλά χτίρια», που, όπως γράφει εδώ ο κεντρικός ήρωας, «τα κοιτάς από κάτω και σου ’ρχεται ζαλάδα». Κυρίως, όμως, πρόκειται για ένα κομμάτι της ιστορίας του νησιού, για μια λεπτομερές της μεγάλης περιπέτειας της μετανάστευσης.

Βαγγέλης Ηλιόπουλος Παίξε το ανάποδα ΠΑΤΑΚΗΣ «Η γιαγιά ήταν πολύ νευρική τον τελευταίο καιρό. Όλο έλεγε κάτι παράξενες, ακαταλαβίστικες φράσεις, όλο κλεινόταν στο δωμάτιό της, όλο μονολογούσε. Τη ρώτησα τι είχε και μου απάντησε «Γεράματα![…] Αν μάθει ότι την κατασκοπεύω, αλίμονό μου». Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα χωρίς αστυνομία! Έγκλημα, η κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας! Μια εταιρεία νέων ανθρώπων που θέλουν η μουσική να διακινείται ελεύθερα και όχι να πωλείται! Ένας έφηβος, που τελειώνει τη Β΄ Γυμνασίου καλείται να παίξει τον ρόλο του αγαπημένου του ήρωα, του Ηρακλή Πουαρό με τη γιαγιά του στον ρόλο της Αγκάθα. Και δίσκοι, πολλοί δίσκοι βινίλιου. Η εξαφάνιση του μπαμπά, οικογενειακά μυστικά, κρυμμένα χρόνια και ο κόσμος της μουσικής βιομηχανίας αποτελούν τα συστατικά μιας περιπέτειας μυστηρίου. Η λύση βρίσκεται σε έναν παλιό δίσκο βινυλίου, αρκεί... να τον παίξεις ανάποδα. Ένα μυθιστόρημα για μεγάλα παιδιά και νέους με υπέροχη πλοκή, μυστήριο και χιούμορ, αλλά κυρίως πρωτοτυπία στο θέμα.

Χρήστος Σιάφκος Τάσος Ζωγράφος: Σκηνικό ζωής ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ «Η Συνοικία το όνειρο είναι η ταινία της ψυχής μου. Γιατί μπορεί ο Δράκος να ήταν υπέροχος και σ’ αυτόν να έμαθα τον κινηματογράφο, αλλά η Συνοικία πέραν των άλλων με καλύπτει και ιδεολογικά». Από τη γενέτειρά του τη Λιβαδειά ως την Αθήνα των νεοκλασικών και της αντιπαροχής, από τις ασπρόμαυρες ταινίες μέχρι το τεχνικολόρ, από τις θεατρικές αίθουσες, που δεν υπάρχουν πια, μέχρι τα ΔΗΠΕΘΕ, από τα πρώτα βήματα στη ζωγραφική ως τις διεθνείς πινακοθήκες και από το ΚΚΕ στην ΕΔΑ, ο Τάσος Ζωγράφος, 83 ετών σήμερα, αφηγείται τις λύπες, τα βάσανα, τις απογοητεύσεις αλλά και τις μεγάλες χαρές. Στο Σκηνικό ζωής, ο αναγνώστης θα παρακολουθήσει την περιπέτεια του Τάσου Ζωγράφου στην τέχνη μέσα από δεκάδες

BITPINA ανέκδοτα ντοκουμέντα που φωτίζουν μια ολόκληρη εποχή και τους ανθρώπους που έζησαν και μεγαλούργησαν κατά τη διάρκειά της. Οι πρωταγωνιστές αλλά και οι χαρακτηριστικοί τύποι που δούλεψαν πίσω από τις κάμερες επιστρέφουν ολοζώντανοι για να πουν τις ιστορίες τους. Παράλληλα, ο αναγνώστης θα ζήσει ξανά τη νεώτερη ελληνική ιστορία μέσα από τα μάτια ενός από τους ανθρώπους που συνειδητά και από πολύ μικρός τάχτηκε να φυλάει Θερμοπύλες.

Ingo Siegner Ο μικρός δράκος Καρύδας και οι περιπέτειές του ΑΕΡΟΣΤΑΤΟ «[…] Η μεγάλη ζούγκλα δεν είναι μακριά από τις Δρακοσπηλιές. Ο Καρύδας δεν έχει παρά να περπατήσει λίγο στην ακρογιαλιά, και να που φτάνει κιόλας στα πρώτα πανύψηλα δέντρα. […]Η σκαντζοχοιρίνα, όμως, σηκώνεται και του δίνει το χέρι: «Με λένε Ματίλντα!»[…]». Ο Καρύδας, ο θαρραλέος δράκος που ζει στο Νησί των Δράκων είναι ο ήρωας που όπου βρεθεί κι όπου σταθεί πάντα κάτι γίνεται και υπόσχεται να κρατήσει συντροφιά στους μικρούς φίλους του αναγνώστες. Στο πρώτο βιβλίο της σειράς Ο μικρός δράκος Καρύδας και οι περιπέτειές του, στο Νησί των Δράκων μόλις έχει χιονίσει κι όλοι οι μεγάλοι δράκοι έφυγαν πετώντας, έχουν μείνει μόνον τα μικρά δρακάκια επειδή δεν έχουν μάθει ακόμα να πετούν. Ο Καρύδας ανυπομονεί ν’ ανοίξει τα φτερά του και να ταξιδέψει μακριά, να κάνει νέους φίλους και να γνωρίσει τον κόσμο. Και τα καταφέρνει! Με πείσμα, φαντασία κι εξυπνάδα μαζί με την καλή του φίλη Ματίλντα συναντούν τον πελώριο θαλάσσιο δράκο Αμεδαίο, τον κακό Μάγο Κατσικογένη, τη Μάγισσα Ρουμπινία... Και ζουν συναρπαστικές περιπέτειες! Τα κείμενα και η εικονογράφηση είναι του Ίνγκο Ζίγκνερ, ο οποίος το 2003 τιμήθηκε με το λογοτεχνικό βραβείο Μπαντ Ιμπουρργκερ και τη μετάφραση-απόδοση της σειράς έχει αναλάβει η γνωστή σε όλους Μαρία Αγγελίδου.

Γιώργος Φερεντίνος Το γράμμα που δεν πρόλαβα να γράψω ΚΟΝΙΔΑΡΗ «Η άσχημη μυρωδιά του γκαζιού και το βαρύ μπότζι τους ανάγκασαν να ξαναμπούν μέσα. Μαζεύτηκαν εγκλωβισμένοι στο καπνιστήριο. Θαρραλέοι και μη. Από τον νιότερο όσο τον πιο μεγάλο. Στοιβαγμένοι μπροστά στον κίνδυνο, συσπειρωμένοι αντλούσαν δίχως να το μολογούν δύναμη απ’ την παρουσία και την ανάσα του διπλανού».

Ένα μεγάλο ταξίδι από τον Περσικό κόλπο για την Ισπανία γίνεται η αφετηρία της αληθινής αυτής ιστορίας... Η αναμέτρηση του Άγγελου με τα όριά του, ο πόνος και η συνειδητοποίηση μπροστά στην οδυνηρή διαπίστωση της ανθρώπινης αδυναμίας απέναντι στη φύση και τα απρόβλεπτα της ζωής, αντί να τον αποδυναμώσουν, τον γεμίζουν πείσμα και θέληση να ζήσει. Σε τούτο το ταξίδι, ο αγώνας για την επιβίωση έμοιαζε να είναι μονόδρομος. Αντιμέτωπος με το άγνωστο και φέρνοντας στον νου του αγαπημένα πρόσωπα κι αναμνήσεις, κάνει μια σύντομη αναδρομή στη ζωή του. Εκκρεμότητες και ανεκπλήρωτες επιθυμίες ανασύρονται από το σεντούκι της μνήμης... Ο Άγγελος ήθελε να ζήσει, κι εδώ οι ανθρώπινες αντοχές ξεπέρασαν κάθε φαντασία. Ένα γράμμα που δεν έμελλε να ξεκινήσει, από μια στιγμή που στάθηκε μοιραία για τον αποστολέα του, αιωρείται σαν ανεκπλήρωτη κατάθεση ψυχής στην πάλη του ήρωα με τον χρόνο και τον εαυτό του. Για το πιο μεγάλο, το πιο συναρπαστικό ταξίδι όλων: την ίδια τη ζωή...

Μαρία Κούρση Τα ψηλά δέντρα της γαλλικής επαρχίας ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ «Τα τραίνα λιγόστευαν με τον καιρό. Πάλιωναν κι έμπαζαν νερά Έλεγαν οι αρμόδιοι. Κάποτε του είπαν να κατέβει.» Πρόκειται για το όγδοο βιβλίο της Μαρίας Κούρση και είναι χωρισμένο σε δύο ενότητες. Η κάθε ενότητα αποτελείται από μια ποιητική ιστορία. Στην πρώτη ενότητα ένα ποίημα αφηγείται την ιστορία του που είναι ταυτόχρονα και η ιστορία ενός ανθρώπου. Στην δεύτερη ενότητα θα μπορούσε να πει κανείς ότι περιγράφεται μια φωτογραφία μέσα από ποιήματα. Ο πίνακας του εξωφύλλου είναι της Γαλλίδας ζωγράφου Mashi Changizi.

Μαρία Σκιαδαρέση Ο πρίγκιπας ΠΑΤΑΚΗΣ «Ήταν ωραίος νέος, είχε δυο μάτια φλογερά, ανήσυχα, κάτω από τα καλοσχηματισμένα φρύδια και μια σειρά δόντια ολόασπρα στο στόμα, κι εκείνο το χαμόγελο πάντα άστραφτε σαν ήλιος, κι ας είχαν πότε πότε μια μελαγχολία τα μάτια του όμοια με φθινοπωρινό από γευμα». Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, γόνος πριγκιπικής οικογένειας, γιος και εγγονός ηγεμόνων της Βλαχίας και Μολδαβίας,

BITPINA

στρατηγός του τσαρικού στρατού, εγκατέλειψε μια σπουδαία καριέρα και μια ζωή που πολλοί θα ζήλευαν για ένα όνειρο: τη δημιουργία ελεύθερου ελληνικού κράτους. Προσπάθησε, μα δεν κατάφερε ν’ ανάψει τη φωτιά. Οι συγκυρίες δεν τον βοήθησαν. Όμως, η θυσία του ίδιου και όσων τον ακολούθησαν δεν πήγε χαμένη. Στον νότο η φωτιά κατόρθωσε ν’ ανάψει κι από τις φλόγες της ξεπήδησε ολοζώντανο το όνειρο του Πρίγκιπα. Η ιστορικός και πεζογράφος Μαρία Σκιαδαρέση, με τρόπο μυθιστορηματικό, αφηγείται την πολυτάραχη ζωή και τις στιγμές μεγαλείου και έξαρσης αυτού του προικισμένου πρωτεργάτη της Επανάστασης του 1821. Το κυρίως λογοτεχνικό κείμενο διανθίζεται με γλωσσάρι και ιστορικές μαρτυρίες και συμπληρώνεται από βασική βιβλιογραφία.

Christian de Duve Μηνύματα της ζωής - Νόημα, νόηση και ύστατη πραγματικότητα ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Από τους επιφανέστερους επιστήμονες της εποχής μας, τιμημένος με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής 1974, ο Christian de Duve με ωριμότητα και σύνεση καταθέτει τα πορίσματά του, από το πώς προέκυψε μέσα από την κοσμική χημεία το πρώτο ζωντανό κύτταρο -ο κοινός πρόγονος όλων μας- έως το πώς αντιλαμβάνεται, έχοντας αφομοιώσει την ουσία της βιολογικής γνώσης, την έννοια του θείου. Μέσα από την κυτταρική και εξελικτική βιολογία για τη φύση της ζωής και τη θέση μας στον κόσμο, ο συγγραφέας παρασύρει τον αναγνώστη σε μια εκθαμβωτική περιήγηση στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον του έμβιου κόσμου. Ολοκληρώνει με τις εικασίες του για το μέλλον της ανθρωπότητας, την πιθανή ύπαρξη νοημοσύνης πέρα από τις παρυφές του Γαλαξία, την παροδικότητα της ζωής στα εναπομένοντα χρόνια για τη Γη, ώσπου οδηγεί στο τελικό κεφάλαιο, στο υπέρτατο ερώτημα, καταθέτοντας τις προσωπικές του σκέψεις για την έννοια του θείου.

Βασίλης Γκουρογιάννης Κόκκινο στην Πράσινη Γραμμή ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ «Είμαι λοχίας του Μηχανικού, της διμοιρίας του λοχαγού Σταυριανάκου, Ονομάζομαι Πλέσιας. Στις 14 Αυγούστου τα ξημερώματα, οι Τούρκοι είχαν φτάσει ακριβώς απέναντί μας. Βγήκαμε, κατόπιν κληρώσεως, προκεχωρημένο φυλάκιο στον Γερόλακκο. Εκείνη η νύχτα ήταν συγκλονιστική, γιατί υπήρχε η αγωνία της επίθεσης». Ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα για τον αγνοημένο πόλεμο της Κύπρου το 1974 αλλά και για κάθε πόλεμο. Πρωταγωνιστές, μια ομάδα βετεράνων του πολέμου στην Κύπρο το 1974, κατά την εισβολή του Αττίλα, οι οποίοι επιστρέφουν στα πεδία των μαχών τριάντα τόσα χρόνια μετά. Μεγάλο μέρος του μυθοπλαστικού υλικού του βιβλίου είναι βασισμένο σε μαρτυρίες Ελλήνων και Τούρκων βετεράνων που έλαβαν μέρος στα γεγονότα.

Θανάσης Σκρουμπέλος Ο μπαλτάς και άλλες ιστορίες ΤΟΠΟΣ «Ήταν η Γκρέτε από το Αμβούργο. Φιλόλογοςμεταφράστρια. Αυτή ήταν διαφορετική περίπτωση. Ερχόταν για τον εραστή της, τον Βλάση, έναν ψηλό, πρώην παίκτη του μπάσκετ, που τον είχε μυήσει αυτή στην πρέζα. […] Καθόταν αγκαλιά στο παγκάκι με τον Βλάση, φιλιούνταν με πάθος και έκλαιγαν, και αυτός της έδινε υποσχέσεις ότι είναι η τελευταία φορά». Ο Θανάσης Σκρουμπέλος, τόσο στον Μπαλτά όσο και στις άλλες δύο ιστορίες αυτού του τόμου (Κάπο Βέρντε και Τα παγανά), μέσα

INDEX_31

από μια δυνατή, άμεση γραφή, που στις καλύτερες στιγμές της ξετυλίγεται σαν μακρύ ζεϊμπέκικο, καταφέρνει να αποτυπώσει πειστικά τη ζωή που σπαράζει πίσω από το ψέμα, τη βία, τη συναλλαγή. Ο ακάλυπτος μιας πολυκατοικίας, μια αφρικανή μετανάστρια -με το παιδί της στα ναρκωτικά- μεταμορφώνεται σε πληροφοριοδότη της αστυνομίας και μια φιλήσυχη νοικοκυρά που μαγειρεύει τις μπάμιες της σε ύποπτη για σκοτεινές κρατικές υποθέσεις, τότε μονάχα ένας μπαλτάς, της άγραφης δικαιοσύνης, ίσως δώσει τη λύση σ’ αυτή τη γειτονιά με το «στίγμα» των Εξαρχείων στα σπλάχνα της. Ένοχοι πολιτικοί και δικαστές, πουλημένοι μπάτσοι, τρομαγμένα πρεζόνια κι ένας θίασος καθημερινών ανθρώπων που κρύβουν βιασμένες συνειδήσεις, ανομολόγητες επιθυμίες και σκοτεινούς εφιάλτες απ’ το παρελθόν, η κυρία Σπινθίνη, ο κύριος Ντούλης, ο κύριος Ντρε, ο κύριος Περίανδρος Λιθαράς και πλήθος κομπάρσοι συνθέτουν στον Μπαλτά ένα σκληρό, νεορεαλιστικό φιλμ νουάρ της ελληνικής μας πραγματικότητας.

Μ. Β. Χατζόπουλος Εν μέρει ελληνίζων ΕΣΤΙΑ «Οι άνθρωποι αυτοί του ήταν ξένοι. Ένας αδιαπέραστος τοίχος τον εχώριζε από τα Αγγλόπουλα της ηλικίας του. Του ήταν αδύνατο να αποκαταστήσει μιαν άμεση επικοινωνία μαζί τους, […] να εννοήσει τι σκέπτονταν, ποια αισθήματα είχαν». Το βιβλίο είναι μια νοσταλγική ανάκληση τριών πόλεων: της Λευκωσίας, της Αμμοχώστου και της Κερύνειας, που ο πόλεμος και η ανθρώπινη πλεονεξία έχουν ανεπανόρθωτα καταστρέψει. Την ταραγμένη περίοδο του αντιβρετανικού αγώνα στην Κύπρο, ο Δημήτρης ενηλικιώνεται προσπαθώντας να εξισορροπήσει τις εσωτερικές του αντιφάσεις: την αλληλεγγύη με τους αγωνιζόμενους συμπατριώτες του και τον θαυμασμό του για την αγγλική λογοτεχνία, την αφοσίωση στην ανίατα άρρωστη μητέρα του και την έλξη για την ερωμένη του πατέρα του. Γοητευμένος από τη γοτθική τέχνη του νησιού του και την μεσαιωνική γαλλική ποίηση, ανακαλύπτει την πολυπλοκότητα του έρωτα κοντά στις Αγγλίδες φίλες του και στην αγκαλιά της Κυπρίας «κοπελούδας» του σπιτιού του. Ένα μυθιστόρημα στο οποίο ο συγγραφέας αναπλάθει χαρακτήρες και διλήμματα ζωής που δεν είναι λιγότερο επίκαιρα σήμερα από όσο πριν από πενήντα χρόνια, γιατί αφορούν στα αιώνια ζητήματα της καταπίεσης και της τρομοκρατίας, της συνύπαρξης διαφορετικών πολιτισμών και θρησκειών και στην καταλυτική δύναμη του έρωτα.

Τατιάνα Αβέρωφ Θράσος ΚΕΔΡΟΣ «Ο αμνησίας. Ξύπνησε κι ήταν μόνος σ’ ένα δωμάτιο που δεν αναγνώριζε αλλά ήταν δικό του, οικείο. Ήξερε πού ήταν η καφετιέρα, που το συρτάρι με τα εσώρουχα, που ο διακόπτης για τις κουρτίνες και τα ρολά. […] Δε θυμάται πού βρίσκεται και ποιος ακριβώς είναι, αλλά γιατί να σκοτιστεί; […]To be or not to be. Τις ατάκες τις ξέρει - γιατί να σκοτιστεί;». Η ζωή ενός δεκαεξάχρονου. Μια συνηθισμένη ζωή χωρίς «σοβαρές» αντικειμενικές δυσκολίες, με τη ρουτίνα να καθηλώνει σ’ ένα γκρίζο εδώ-και-τώρα και την ελευθερία της απόδρασης να προσκαλεί σ’ έναν κόσμο χωρίς σύνορα ή δεσμεύσεις. Σπίτι σχολείο, διαδίκτυο… Ο κόσμος μέσα από τα μάτια ενός εφήβου. Μια νεανική φωνή που με διεισδυτικότητα, ωριμότητα, ορμή και χιούμορ, αποκαλύπτει τις αγωνίες, τους παραλογισμούς και τα όνειρα που συνοδεύουν την περιπέτεια του να μεγαλώνεις.

BITPINA

αυτοπαρουσιάσεις

βασιλησ βασιλικοσ

Οι Τρείς γυναίκες, οι τρεις νουβέλες δηλαδή που συναποτελούν το παρόν βιβλίο των εκδόσεων Άγκυρα, οφείλονται σε μιαν «ιδέα» του φίλου συγγραφέα και δοκιμιογράφου Κώστα Καλφόπουλου που υπογράφει και τον επίλογο και στον οποίον ως εικός είναι αφιερωμένες, για την ανάδειξη του λογοτεχνικού είδους της νουβέλας στο σύνολο του έργου μου. Προηγούνται, φυσικά, κατά μια δεκαετία από την τριλογία μου (Το φύλλο – Το πηγάδι – Τ’ αγγέλιασμα), άρα είναι προεφηβικές σαν χρονολογία γραφής ή και εφηβικές ακόμα αν θέλετε. Τις ξέθαψα από ένα μπαούλο στη Μεταπολίτευση που βρέθηκε στο πατρικό μου σπίτι στην Θεσσαλονίκη. Έχουν τρία ονόματα γυναικών: Ρούλα – ένα καλοκαίρι στο νησί. Έλεν – τα νεανικά χρόνια του Αλ Σώγιερ. Μάγδα – το σπίτι στο σταυροδρόμι. Το πρώτο συμβαίνει στο νησί του πατέρα μου, στη Θάσο, το δεύτερο είναι η εξομολόγηση ενός καθηγητή μου –ζωγράφου στο Κολλέγιο Ανατόλια και διαδραματίζεται στις ΗΠΑκαι το τρίτο στην καρδιά της γενέθλιας πόλης μου (όχι με την έννοια ότι σ’ αυτήν γεννήθηκα, γεννήθηκα στην Καβάλα, αλλά

με την έννοια ότι στην πόλη αυτή του Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου και του Ντίνου Χριστιανόπουλου ένιωσα τα πρώτα ερωτικά καρδιοχτύπια). Τώρα τι μπορεί να σημαίνουν οι νουβέλες αυτές που γράφτηκαν πριν από 55 χρόνια; Τι αντιστοιχία μπορεί να έχουν με τη σημερινή εποχή του διαδικτύου και του e-έρωτα; Πιστεύω ότι η νέα γενιά των 1517 χρονών σηματοδοτεί μιαν επιστροφή στον ρομαντισμό. (Το απέδειξαν με τις διαδηλώσεις του Δεκέμβρη που μας πέρασε). Κι ένα άγγιγμα χεριού, κι ένα φιλί στα κλεφτά, είναι αρκετό για να εμπεδώσει μια σχέση. Δεν χρειάζεται απαραίτητα το σεξ που είναι το μισό του Σαίξπηρ. Χρειάζεται ολόκληρος ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας και ποιητής. Έτσι τόλμησα να εμπιστευτώ τις Τρεις γυναίκες στις εκδόσεις Άγκυρα, που ανήκουν στις τρεις αδερφές Παπαδημητρίου, ελπίζοντας ότι θα βρουν στο νεανικό κοινό κάποια ανταπόκριση.

Τρεις γυναίκες ΑΓΚΥΡΑ

ΒΑΡΒΑΡΑ-ΡΙΤΑ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο κέντρο της Αθήνας. Όταν τα βήματά μου με οδήγησαν στη Ρώμη, όπου ζω τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, ένιωσα σαν να βρισκόμουν στο φυσικό μου περιβάλλον. Ίσως και λόγω των σπουδών μου και της αγάπης μου για την Τέχνη και την Ιταλική Αναγέννηση. Έκτοτε οι Περίπατοί μου στη Ρώμη, ρεαλιστικοί και υπερβατικοί, προκειμένου να τη ζήσω, ήταν εκατοντάδες. Οι αθέατες γωνιές της πόλης πίσω από τις βαριές πόρτες των palazzi, άλλες τόσες. Και οι ιστορίες που κρύβει, όπως τις ανακαλύπτω μέσα από την επαφή μου με καθημερινούς ή και ακόμα και εστέτ ανθρώπους με τους οποίους μιλώ, ευτυχώς στη γλώσσα τους, ανεξάντλητες. Όπως για παράδειγμα, αυτές που έχουν να διηγηθούν οι χαράκτες Μορτέ, που, εδώ και τέσσερις γενιές, φτιάχνουν σε μινιατούρες όλες τις γνωστές fontane (κρήνες) της Ρώμης, για να στολίζουν οι ιστορικές οικογένειες το κέντρο του τραπεζιού, όταν διοργανώνουν επίσημα γεύματα. Ναι, η Ρώμη είναι πολύπλοκη, βαριά, λόγω της μακριάς της Ιστορίας κι οι Ρωμαίοι ατελεύτητοι σαν καμπύλες. Όμως εγώ θέλησα

ο αναγνώστης να ανακαλύψει τη Ρώμη μέσα από μια προσωπική αφήγηση που εστιάζει περισσότερο στην ατμόσφαιρα που αποπνέει, μέσα από όλα αυτά που δεν πιάνει μονάχα το βλέμμα, αλλά βγαίνουν από την ένωση της Ιστορίας της πόλης με το παρόν της. Το ίδιο συνέβη και με την Τοσκάνη που έχω περιγράψει στο βιβλίο μου Ένας χρόνος στην Τοσκάνη. Το ίδιο θα συμβεί και με τη Βενετία με την οποία θα ολοκληρώσω την τριλογία μου. Και για να δημιουργήσω αυτήν την ατμόσφαιρα, μέσα από την οποία πηγάζει η έμπνευσή μου, με βοηθά σίγουρα το γεγονός ότι έχω τη δυνατότητα να καταλάβω αυτό που είναι σήμερα η Ιταλία, ζώντας εδώ…

Περίπατοι στη Ρώμη LIBRO

INDEX_31

Βασίλης Βασιλικός Ανάπλους ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ Η ΘΟΛΟΣ

πίσω από τη βιτρίνα Στις σελίδες που ακολουθούν θα βρείτε κριτικές και παρουσιάσεις βιβλίων από δόκιμους συγγραφείς, βιβλιοκριτικούς και αρθρογράφους αλλά και από «απλούς» αναγνώστες. Όπως πάντα, το περιοδικό είναι ανοιχτό σε όλους και υποδεχόμαστε με χαρά τις κριτικές σας για τα βιβλία που αγαπήσατε ή αντιπαθήσατε. gnomi@indexmag.gr * Στο προηγούμενο τεύχος (30), στην κριτική του συνεργάτη μας Κωνσταντίνου Μπούρα, για την ποιητική συλλογή του Βασίλη Καραβίτη Βίος απορητικός, γράφτηκε εκ παραδρομής ότι ο Βασίλης Καραβίτης ανήκει στη Γενιά του ‘70 (κι όχι στη Δεύτερη Μεταπολεμική Γενιά) και ότι εξέδωσε δύο βιβλία με πεζογραφήματα (και όχι ένα).

Με τον συγγραφέα του Ζ, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω, παρουσιάστηκε πρόσφατα με πλήρη επισημότητα στους χώρους του Γαλλικού Ινστιτούτου, χάρις στην φιλοτιμία των φιλελλήνων Γάλλων και ουχί των αδιαφόρων Ελλήνων, συμβαίνει το εξής παράδοξο: κάθε επανέκδοση ενός βιβλίου του δεν επιβεβαιώνει μόνο τη διαχρονικότητά του, αλλά, «στη σκόνη του χρόνου» αποκτά μια υπεραξία. Ταυτόχρονα, το Ναύπλιο, πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, είναι από τις πόλεις εκείνες που αμέσως ανακαλούν στο άκουσμά τους συνειρμούς, ονόματα και εικόνες: η πόλη του Άγγελου Τερζάκη και του Θοδωρή Γκόνη (εν μέρει), Μπούρτζι και Ξενία, άσματα δημοτικά (Πήραν τ’ Ανάπλι, πήραν το, πήραν το Γαλαξείδι…) και σύγχρονα (Τώρα κοιμάσαι στ’ ανοικτά του πέλαγου με σταυρωτά/ τ’ Ανάπλι και τη Μάνη…, Λ. Κηλαϊδόνης, Μ. Ελευθερίου), πορτοκαλεώνες και θάλασσα, η κεντρική πλατεία, το καφενείο, όπου είχαν γίνει γυρίσματα του Θιάσου του Αγγελόπουλου, καΐκια με ψαράδες, αλλά και, παλαιότερα, με κρατούμενους για το Μπούρτζι, συχνά με τραγική εξέλιξη. Σ’ αυτή την πόλη σκηνικό, με μία «περιφερειακή έκδοση», χάρις στον εκδότη Γιάννη Καλούδη, ο Βασίλης Βασιλικός «επιστρέφει», με τα γνωστά «καμάκια», που πριν τρεις περίπου δεκαετίες κυριαρχούσαν στη δημοσιότητα, αλλά και στις κοινωνικές συμπεριφορές των Νεοελλήνων. Στον Ανάπλου, έναν ευρηματικό τίτλο που «δένει» τη θαλάσσια διαδρομή με την πόλη του Ναυπλίου, η Ελλάδα βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο: τα «κορίτσια στον ήλιο» αναζητούν ακόμα « Έλληνες θεούς», οι «γκάσταρμπαϊτερ» μετατρέπονται σταδιακά σε παλιννοστούντες και τα γκαρσόνια σε εποχιακούς εραστές, οι εμπορικές συναλλαγές με τη Σοβιετική Ένωση ακολουθούν την πρακτική του κλήρινγκ, κι ανάμεσα στις πολιτικές και κοινωνικο-οικονομικές εξελίξεις που θα οδηγήσουν τη χώρα, παρά την ελπίδα της Αλλαγής, σε «νέα υπανάπτυξη», τα καμάκια υλοποιούν μια επιθετική τουριστική πολιτική στον (καλοκαιρινό, συνήθως) έρωτα, που αντιπαλεύει τον latin lover. Ο Βασίλης Βασιλικός αφηγείται και καταγράφει, μυθοποιεί και ταυτόχρονα απομυθοποιεί, καθώς διεισδύει με ευαισθησία, ανατρεπτικό χιούμορ, αλλά και τις αρετές του docu-fiction σε έναν κόσμο, που κατά κάποιον σατανικό τρόπο, ξεπήδησε από τη μετανάστευση και την εμιγκράτσια, όπως τον γνωρίσαμε κι από παλαιότερα έργα του συγγραφέα (Καφενείο Εμιγκρέκ, Το Μαγνητόφωνο). Αφού τα καμάκια, «προϊόντα της τουριστικής βιομηχανίας», κατά μία έννοια, γκάσταρμπαϊτερ του έρωτα υπήρξαν, «μετανάστες στην (ξένη) αγκάλη», ανώνυμοι εκμεταλλευόμενοι και ταυτόχρονα μικροί εκμεταλλευτές στον αέναο πόλεμο των φύλων.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ Μια ακόμα τοιχογραφία της Ελλάδας, πριν την «Αλλαγή» και την ευρωπαϊκή ένταξη, ταυτόχρονα και μία «τρισδιάστατη» έγχρωμη καρτ-ποστάλ του Ναυπλίου. Κώστας Θ. Καλφόπουλος

Ελίζαμπεθ Άμποτ Οι μετρέσες ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ Η Καναδή ιστορικός και πρύτανης στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο Ελίζαμπεθ Άμποτ σκιαγραφεί τα πορτρέτα διάσημων γυναικών της Ιστορίας, οι οποίες, εκτός των άλλων, διακρίθηκαν ως μετρέσες διάσημων επίσης ανδρών. Μετρέσα (mistress) είναι μια γυναίκα με την οποία ένας παντρεμένος άνδρας έχει μια μακρόχρονη σεξουαλική σχέση (χυδαϊστί γκόμενα). Από την άλλη μεριά, υπάρχει και η παλλακίδα, η οποία συζεί με έναν άνδρα, χωρίς να είναι σύζυγός του. Σε όλες τις κοινωνίες και σε όλες τις εποχές, η πιο πιθανή συνθήκη για την άνθιση των θεσμών της μετρέσας και της παλλακίδας υπήρξε το έθιμο των συμφωνημένων γάμων. Τη στιγμή, δηλαδή, που οι γονείς διάλεγαν τους συζύγους των παιδιών τους για οικονομικούς λόγους, απορρίπτοντας τον ρομαντικό έρωτα ως υπονομευτικό για τη γαμήλια σχέση, εισήγαγαν στο ζευγάρι τον τρίτο άνθρωπο. Από τα αρχαία χρόνια, ο θεσμός του γάμου συνδέθηκε με διάφορες μορφές παλλακείας που επέτρεπαν, ή καθόριζαν, τις παράλληλες σχέσεις ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες. Η Βίβλος αποτελεί τη βάση της δυτικής κουλτούρας και μας παρουσιάζει πλήθος από παλλακίδες. Για παράδειγμα, ο βασιλιάς Σολομώντας είχε τριακόσιες παλλακίδες, πέρα από τις επτακόσιες συζύγους του. Μολονότι το ίδιο φαινόμενο δεν επικρατούσε στην αρχαία Ελλάδα, εκεί ήταν συνηθισμένες οι ερωμένες και οι εταίρες, οι οποίες ασκούσαν τον έρωτα κατ’ επάγγελμα λόγω της δυσκολίας να βρουν εργασία για τα προς το ζην. Μία από αυτές ήταν η Ασπασία που έζησε στην Αθήνα στα μέσα του 5ου π.Χ. αιώνα, ωραία, ευφυής και καλλιεργημένη. Γοήτευσε τον Περικλή, δεν έγινε όμως σύζυγός του λόγω των αυστηρών νόμων αλλά συγκατοίκησε μαζί του, κάνοντας και παιδί. Ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου είναι αυτό που αφορά τις ερωμένες των βασιλιάδων της Ευρώπης. Ο σχετικός κατάλογος περιλαμβάνει και την Καμίλα Πάρκερ-Μπόουλς, μετρέσα του Καρόλου της Αγγλίας (αργότερα, μετά τον θάνατο της Νταϊάνας, την παντρεύτηκε). Από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις του τόμου είναι η Εύα Μπράουν, η ερωμένη του Χίτλερ (την παντρεύτηκε λίγο πριν αυτοκτονήσει μαζί της), μα και οι ερωμένες-μετρέσες των διάσημων συγγραφέων και πολιτικών. Ανάμεσά τους, η Λίλιαν Χέρμαν, σύντροφος του Ντάσιελ Χάμετ, του δημιουργού της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας, η Μέριλιν Μονρόε, ερωμένη του Τζον Κένεντι, καθώς και η Νάτι Ρεβουέλτα και η Σέλια Σάντσες, ερωτικές σύντροφοι του Φιδέλ Κάστρο. Η συγγραφέας δεν παραλείπει να αναφέρει και τις διάσημες ερωμένες της λογοτεχνίας, την Τζέιν Έιρ, μεταξύ αυτών, μα κυρίως τις διασημότερες όλων, την Έμμα Μποβαρί του Φλομπέρ και την Άννα Καρένινα του Τολστόι. Φίλιππος Φιλίππου

Νίκη Τρουλλινού Μ’ ένα καφάσι μπίρες ΚΕΔΡΟΣ Η εξομολογητική διάθεση που επιδεικνύει μια γυναικεία προσωπικότητα, η οποία απ’ τα παιδικά της χρόνια ως το δυστύχημα του άντρα της, στέκεται πάντα στο περιθώριο της ζωής -της κοινωνικής, της επαγγελματικής, της συζυγικής- μορφοποιεί ένα λογοτέχνημα, το οποίο περιέχει ό,τι ο σύγχρονος αναγνώστης ζητά, προκειμένου ο βαθύτερος προβληματισμός να έχει συγκεκριμένο στίγμα.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

το βιβλίο της άμμου ΑΝΘΟΛΟΓΗΣΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ

Περί βιβλιο-δανεισμού… Στην Julia και την Ethel Arnold [Christ Church, Οξφόρδη] [3 Μαρτίου; 1874] Μα τι απίθανα παλιόπαιδα που είστε! Αμφιβάλλω αν θα βρείτε σ’ ολόκληρη την ιστορία –ακόμη κι αν ανατρέξετε στην εποχή του Νέρωνα και του Ηλιογάβαλου– παιδιά τόσο άκαρδα και τόσο ξεμυαλισμένα, που να μην επιστρέφουν ποτέ δανεικά βιβλία. Τώρα που το ξανασκέφτομαι, ούτε ο Νέρων ούτε ο Ηλιογάβαλος παρέλειψαν ποτέ να γυρίσουν πίσω βιβλίο που δανείστηκαν. Κι αυτό είναι βέβαιο, γιατί ποτέ τους δεν δανείζονταν βιβλία, πράγμα που επίσης είναι βέβαιο, γιατί εκείνο τον καιρό δεν τυπώνονταν βιβλία.

Λιούς Κάρρολ Γράμματα στα κοριτσάκια και φωτογραφίες μετάφραση Τζένη Μαστοράκη, Άγρα

INDEX_31

Πράγματι, η Εριέτα, ως κόρη αριστερού αγωνιστή, ο οποίος βλέπει πολύ μακριά κι έτσι θα καταφέρει και μέσω του εμπορίου της μπίρας να ανέβει κοινωνική τάξη, μεγαλώνει με τους καλύτερους οιωνούς. Παντρεύεται τον Στέφανο, έναν ερευνητή επιστήμονα, κάνει μαζί του ένα παιδί -στο οποίο απευθύνεται, με αυτοαναλυτική προοπτική, ολόκληρη η διαδικασία της γραφής- κλείνεται στο σπίτι, στην αρχή πλέκοντας πουλόβερ και στη συνέχεια διαβάζοντας βιβλία μεγάλων συγγραφέων, που την ταξιδεύουν σε τόπους και μέρη που περιγράφουν, ώσπου σιγά σιγά θα διαμορφώσει έναν χαρακτήρα ικανό να ανταπεξέρχεται σε δύσκολες περιστάσεις. Ο αδελφός, η μητέρα και ο πατέρας του άντρα της, η θεία Μπέσι, ο γιος της ο Σίφης, η μάνα της η Σταθούλα, οι συμμαθήτριες που μαζεύονται κάθε δέκα χρόνια για να θυμηθούν το παρελθόν, η αρρώστια και ο θάνατος της Ελένης, ο Κρις Άντριου αλλά πάνω απ’ όλα, τα αμέτρητα μοναχικά βράδια, παρέα μ’ ένα βιβλίο, ωριμάζουν την Εριέτα σε βαθμό που να μπορεί να ανέχεται και την απουσία του Στέφανου και τις αναφορές του Θωμά και το μεγάλωμα του γιου της, που παρουσιάζει τα ίδια συμπτώματα με όλους τους εφήβους του κόσμου. Ο καιρός περνά θανάσιμα γρήγορα, μέχρι την έξοδο, με τραγικό αποτέλεσμα για τον άντρα της, ο οποίος μετά από μια ζωή με υπολογιστές και πειράματα, αλλάζει ολοκληρωτικά αλλά δεν θα σταθεί τυχερός ν’ απολαύσει ό,τι στη διάρκεια της ζωής του, κυριολεκτικώς, στερήθηκε. Σίγουρα το προσωπικό στοιχείο του μυθιστορήματος είναι έντονο, παρόλα αυτά, η συγγραφέας ξέρει πολύ καλά να το κρύβει κάτω από το χαλί της φανταστικής μυθοπλασίας, κάτω από γεγονότα τα οποία επινοεί με πραγματικά θαυμαστό τρόπο. Αληθοφάνεια και λογοτεχνικό ψεύδος συμπλέκονται αρμονικά τροφοδοτούμενα από μια μεγάλη έκρηξη συναισθήματος, παράλληλα με μια αγχωτική γραφή, η οποία δεν επιτρέπει την παραμικρή αναγνωστική ολιγωρία. Επιπλέον, κομμάτια του βιβλίου, στα οποία η κατασκευασμένη αφήγηση δημιουργεί ένα αίσθημα ή καλύτερα μια θεμελίωση όσων η συγγραφέας θεωρεί σημαντικά, γίνονται αιτία για μια προσεκτική κοινωνική και πολιτική κριτική, απ’ την οποία δεν ξεφεύγει ούτε η 21η Απριλίου. Αντίθετα, όταν έχουμε γεγονότα που αγγίζουν τις ατομικές της παραμέτρους και συνισταμένες, την προσωπική της αισθητική και νοοτροπία, η κατάληξη είναι ένα τρομερό ρεύμα συναισθηματισμού, χωρίς μελό απολήξεις αλλά πάντα τρυφερές και γόνιμες διαδικασίες, δηλαδή υπαρξιακή και άφθαρτη πεζογραφική χροιά. Μετά από τρεις διηγηματογραφικές καταθέσεις, το πρώτο μυθιστόρημα της Νίκης Τρουλλινού απλώς μεγεθύνει και σε ταλέντο, αλλά και σε αξία, τα μεγάλα θέματα που η ίδια διαπραγματεύτηκε και για τα οποία απέκτησε αναγνωρισιμότητα και διάκριση. Να πούμε πως, σκέλη του έργου όπως εκείνο που αναφέρεται στο τι οφείλει να κάνει μια γυναίκα νοικοκυρά και ουσιαστικά μόνη, όπως επίσης η εξομολόγηση του Θωμά, μετά τον θάνατο της μητέρας του, μοιάζουν ν’ αποτελούν πυλώνες, πάνω στους οποίους θα στηριχθούν και νεώτερες καταθέσεις, τις οποίες αναμένουμε, σαν αλλαγή στη φονική έλλειψη συναισθήματος, που δρομολογεί η επικαιρότητα και η τρέχουσα ανυπαρξία ερεθισμάτων. Χρίστος Παπαγεωργίου, ποιητής - κριτικός λογοτεχνία

Ιβάρ Παπαδόπουλος-Σάμουελσεν Η δική μου Ελλάδα Θραύσματα μιας Ελληνικής πραγματικότητας ΑΡΜΟΣ Η ταξιδιωτική λογοτεχνία, είδος αυτονομημένο από παλιά, Ελληνική και ξένη, ανθεί. Ευνοημένη η Ελλάδα κατέχει ένα σεβαστό ποσοτικά μερίδιο και αξιοσέβαστο ποιοτικά, που Έλληνες συγγραφείς και ξένοι που προσελκύστηκαν από τα «προσωπικά» της χαρακτηριστικά, κατάθεσαν εντυπώσεις, περιγραφές και τις δικές τους αποτιμήσεις που αποτελούν πνευματικά αποθέματα παραπλήσια των πληροφοριών που η ιστορία παρακάμπτει και που όμως συμπληρώνουν αξιοπρόσεκτα τα συγγράμματα των ιστορικών. Των ξένων συγγραφέων τα ταξιδιωτικά κυκλοφορούν

μαρια κουρση

τα ψηλα δεντρα τησ γαλλικησ επαρχιασ εκδοσεισ γαβριηλιδησ

σελ. 48, τιμη: 7,00 €

προσωπογραφια εξωφυλλοy: mashi changizi

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ διεθνώς και αυτό πρέπει να ενταχθεί στην περιοχή γνωριμίας των ξένων με τον τόπο μας. Ένα λίαν συμπαθητικό και απροσδόκητο νορβηγικό έργο κυκλοφόρησε τελευταία που αξίζει την προσοχή μας. Προέρχεται από τον Νορβηγό ταξιδευτή, στοχαστή και εικαστικό καλλιτέχνη Σάμουελσεν, ο οποίος από το 1977 ζει ημιμόνιμα σε κάποια πλαγιά του Πηλίου με την Ελληνίδα σύζυγό του. Κοσμογυρισμένος, βρίσκει εκεί καταφύγιο και τον καιρό να γράφει και να ζωγραφίζει. Στα βιογραφικά του αναφέρεται και η διάπλευση των θαλασσών από την πατρίδα του μέχρι την Ελλάδα με μια ανοιχτή βάρκα: διάνυσε τη διαδρομή μόνος και κωπηλατώντας. Με μια λιτή, συναισθηματική και εξεταστική γραφή μιλάει για την Ελλάδα, τους Έλληνες που γνώρισε και συναναστράφηκε, απλούς καθημερινούς ανθρώπους, δείγματα ωστόσο αντιπροσωπευτικά που το πλησίασμά τους του έδωσαν την ευκαιρία να εστιάσει μεν σε συγκεκριμένα πρόσωπα, αντλώντας όμως απ’ αυτά γενικότερες κρίσεις του για τον γηγενή ντόπιο ντόμπρο Έλληνα που με ένα ρακί, έναν μέτριο, εκφέρει αιώνων αισθαντικές πτυχές ελληνικότητας. Ο συγγραφέας συνδιαλέγεται μαζί τους σε φιλικούς τόνους και ταυτόχρονα συνομιλεί και με το ελληνικό τοπίο, στο οποίο όποιος του απευθύνεται άδολα του αποκρίνεται ειλικρινά αποκαλύπτοντας μύχιες λεπτομέρειες που διαφεύγουν από τους «αθώους στο εξωτερικό», κατά τον οξυδερκή Μαρκ Τουαίν, τους επισκέπτες τουρίστες που με την κάμερα κρεμασμένη στο λαιμό αποτυπώνουν το επιφανειακό και περαστικό. Η έκδοση εικονογραφείται με λεπταίσθητα στιγμιότυπα καμωμένα με σινική μελάνη και πενάκι. Κυριάκος Ντελόπουλος

Χένρι Νεφ Το μαγεμένο χαλί…Το λαγωνικό του Ρόουαν ΨΥΧΟΓΙΟΣ Το πρώτο βιβλίο μιας καινούργιας σειράς που υπόσχεται περιπέτειες και μυστήριο. Ένα τυπικό μυθιστόρημα φαντασίας, αλλά ταυτόχρονα και μια ιστορία μύησης και ωρίμανσης του δωδεκάχρονου Μαξ. Δυο - τρεις εκδοχές της σύγχρονης πραγματικότητας και παράλληλα η εξιστόρηση της μεταμόρφωσης του Μαξ και της μετάβασής του από την αθώα παιδική ηλικία στην απότομη και πρόωρη ωρίμανση της προεφηβικής ηλικίας. Έτσι, η ζωή του Μαξ αλλάζει ή μάλλον αυτός βρίσκει τον προορισμό του μια μέρα στο Μουσείο Τέχνης. Παράξενοι άνθρωποι αλλά και παράξενα επεισόδια έρχονται και επανέρχονται και σκορπούν αμφιβολίες και φόβο. Μυθολογικά στοιχεία, φαντασία και πρόσωπα από την κελτική παράδοση συνθέτουν μια άκρως ενδιαφέρουσα ατμόσφαιρα με περιπέτειες και ανατροπές. Θα καταφέρει ο μικρός Μαξ να βρει τον

INDEX_31

αληθινό του προορισμό, που δεν είναι άλλος από το ιερό καθήκον να σώσει τον κόσμο από τον γίγαντα του Σκότους; Ο Μαξ ανήκει σε μια προνομιακή κατηγορία παιδιών με ξεχωριστές ικανότητες. Η ζωή του επιφυλάσσει ένα άλλο μέλλον, μια άλλη μοίρα και ένα ειδικό πεπρωμένο. Επιλέγεται επεισοδιακά και εισέρχεται ως πρωτοετής στη Σχολή των Ρόουαν. Ένα κέντρο εκπαίδευσης με δοκιμασίες και μαθήματα που κινούνται στα όρια της πραγματικότητας και της φαντασίας. Εκεί ξεχωρίζει σε όλες τις δοκιμασίες και προκαλεί ακόμη και ζηλοφθονίες. Γοητεύει τη γλυκιά Σάρα αλλά ο δρόμος είναι γεμάτος εμπόδια και απρόοπτα. Πρώτα τα φαντάσματα, μετά οι δοκιμασίες, μετά τα τέρατα και τα Βάι. Θα καταφέρει τελικά να είναι ο εκλεκτός που θα ανοίξει τον δρόμο της σωτηρίας; Ανδρέας Καρακίτσιος, καθηγητής Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Α.Π.Θεσσαλονίκης

Φρανσουά Μπεγκοντό Ανάμεσα στους τοίχους ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Ένα από τα σπουδαιότερα επαγγέλματα της κοινωνίας μας είναι του δασκάλου. Ο δάσκαλος προσπαθεί να μάθει στα παιδιά όχι μόνο γνώσεις αλλά και κοινωνική συμπεριφορά. Με τη δύναμη του λόγου και την ανάπτυξη των διαπροσωπικών σχέσεων εκπαιδεύει τους μαθητές ώστε να μπορούν να κοινωνικοποιηθούν και να αποτελέσουν τους αυριανούς πολίτες. Αν και πολλές φορές οι συνθήκες είναι δύσκολες, ο δάσκαλος με την προσπάθεια που κάνει κατορθώνει να επιτύχει τους στόχους του. Αυτό γίνεται μόνο αν ο ίδιος καταλάβει πως η μάθηση είναι χαρά και πως στα παιδιά παίζει μεγάλο ρόλο η συμμετοχικότητα, αλλά και η αποφυγή συγκρούσεων και εντάσεων. Έτσι, η εργασία σε ένα χώρο που ικανοποιεί τα παιδιά τα κάνει να θέλουν να εργαστούν και να σέβονται τον θεσμό του σχολείου. Τη σημερινή εποχή τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα πολιτισμικό περιβάλλον όπου πολλοί μαθητές δεν έχουν ως μητρική γλώσσα αυτή που μαθαίνουν στο σχολείο. Η εκμάθηση της νέας γλώσσας είναι δύσκολη και η προσαρμογή είναι πολύ δύσκολη. Αυτά τα απλά περιστατικά που συμβαίνουν σε ένα σχολείο της Γαλλίας τα γράφει ο Φρανσουά Μπεγκοντό. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα σχολείο μιας εργατικής συνοικίας. Ο Φρανσουά θέλει να μεταδώσει στους μαθητές του γνώσεις, αλλά θα βρεθεί αντιμέτωπος με συγκρούσεις ανάμεσα σε κουλτούρες και συμπεριφορές. Τον παρακολουθούμε στη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς καθώς χτίζει γέφυρες με τους μαθητές του. Δημιουργεί μέσα στην τάξη μια ατμόσφαιρα σεβασμού και αξιοπρέπειας. Είναι ειλικρινής και απορρίπτει τη σοβαροφάνεια και τον αυταρχισμό. Έτσι θα πετύχει να γίνει φίλος με τα παιδιά και θα τα βοηθήσει να γνωρίσουν τις χαρές που προσφέρει

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ η μάθηση. Μέσα από τις εμπειρίες του ίδιου του συγγραφέα ως καθηγητή έχουμε ένα μυθιστόρημα που είναι διαποτισμένο με τον μικρόκοσμο του σχολείου. Αυτό το γεγονός κάνει το συγκεκριμένο βιβλίο να γίνεται ένα βαθιά συναισθηματικό και ανθρώπινο αφήγημα. Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

Βαγγέλης Μπέκας Το 13ο υπόγειο ΜΠΑΡΤΖΟΥΛΙΑΝΟΣ Το μυθιστόρημα Τι γίνεται όταν τ’ ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων αποτελεί ένα απλώς διαλειμματάκι ανάμεσα στ’ όνειρο και την πραγματικότητα και ό,τι απομένει απ’ τον κόσμο γίνεται όραμα διαφυγής απ’ αυτόν; Πού ξεκινά και πού τελειώνει η ονειροπόληση για την οποία μας προετοιμάζει το μότο του 13ου υπογείου; Δεν είναι μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας ούτε αισθηματολογίας. Είναι ένα ονειρικό όραμα (dream vision) ή μια ονειρική αλληγορία (dream allegory) όπου ο αφηγητής οραματίζεται τα γεγονότα που θα αφηγηθεί και τ’ όραμά του είναι ακριβώς αυτή η αφήγηση. Μέσα σ’ ένα περίεργο μείγμα στρωτής αφήγησης και υπερ-πραγματικότητας που τρέχει με την ταχύτητα της κάμερας, σε σθεναρή αντιπαλότητα μάλιστα με το «stream of consciousness», το μυθιστόρημα ενσαρκώνει τη σχέση συνειδητού και ασύνειδου. Υπερβάσεις της λογικής, παραδοξολογίες, παρωδιακή διαστρέβλωση λογοτεχνικών κλισέ αλλά και αντίστοιχη κατάχρησή τους δημιουργούν ένα γοητευτικό παιχνίδι ανάμεσα στο εμπρόθετο και το τυχαίο, και ποικίλους συμβολισμούς, που μετατρέπουν την αφήγηση σε αλληγορία. Όπως συμβαίνει και στους πλατωνικούς διαλόγους, ο συγγραφέας-αφηγητής αποκωδικοποιεί προγραμματικά, μέσα από «αθώα» υποσχόλια-παρεκβάσεις, αυτό τον κόσμο της «ονειροπόλησης» μπαινοβγαίνοντας, με παιδική φυσικότητα, απ’ την ίδια του την αφήγηση εδώ, με μια πολιτική θέση αντι-ρητορική και ιδωμένη απ’ την ανάποδη (η τέχνη από τα κάτω). Δεν είναι εδώ η ονειροπόληση αποφυγή μα ρεαλιστική αντιμετώπιση του κόσμου και η ερωτική επιθυμία είναι απλώς το κίνητρο για ό,τι συνιστά στην ουσία την κοινωνικοπολιτική διάστασή του. Ζούμε μια ερωτική περιπέτεια στη γνώριμή μας Αθήνα, που θα μπορούσε όμως επίφοβα να μετατραπεί σε κάποια αφρικανική αποικία. Όπως κάθε σκοτεινό παραμύθι, το 13ο υπόγειο, με το στοιχείο της αγωνίας που οφείλεται κυρίως στην πλοκή του, διατηρεί στη θέση του τέλους τον μεγάλο άγνωστο Χ. Το 13ο υπόγειο είναι η προφητεία ενός μελωδικά δοσμένου εφιάλτη. Ο εχθρός της τέχνης Η «Νέα Ζωή» συγκεντρώνεται στο τερατώδες πρόσωπο της εταιρείας New Bios που πίσω απ’ το λαμπερό της χαμόγελο, στρατολόγο όπως οι διαφημίσεις, επιβάλλει ολοκληρωτικούς νόμους μέσω συμβολέων

(τη σύγχρονη ύπουλη μορφή παγίδευσης). Άλλοι υπογράφουν από οικονομική δυσπραγία (π.χ. οι νέοι των 700 ευρώ, όπως ο Πέτρος), άλλοι από αστοχασιά (οι παρασυρόμενοι από τον «χρυσό»), άλλοι διά της βίας (Αργυρένια). Πρόκειται για φαύλο κύκλο: Οι άνθρωποι κατεβαίνουν τιμωρημένοι ορόφους, ανάλογα με το επίπεδο συμμόρφωσής τους στους κανόνες, ή αναλώνονται σ’ ένα αιμοβόρο ανθρωποκυνηγητό, τύπου ταινιών Κουέντιν Ταραντίνο. Το 13ο υπόγειο, ένα καταγώγιο σεξουαλικών οργίων, δεν είναι το χειρότερο σενάριο καταδυνάστευσης (ίσως και να ’ναι για μια γυναίκα), παρ’ ότι εκεί βρίσκεται εγκλωβισμένη «η Παράδεισος» Αργυρένια (ίδια με την κοπέλα στον πίνακα του Νταλί Dream caused by the Flight of a Bee around a Pomegranate) και εκεί παλεύει να εισέλθει ο Πέτρος (η καφκική κατσαρίδα της Μεταμόρφωσης) για να την απελευθερώσει. Στην πραγματικότητα, βρίσκεται πολλά σκαλοπάτια πιο πάνω απ’ τον χειρότερο εφιάλτη μας. Όσο η εταιρεία εξαπλώνεται οριζόντια τόσο πιο βαθιά σκάβει τα θεμέλιά της, τόσα πιο πολλά πρόσωπα τάσσει στον μαρτυρικό της τροχό και τόσο πιο πυκνά χτίζει τις ράγες-«σκουλήκια» του κάτω κόσμου. Και τότε ο κλοιός γίνεται όπιο και λήθη. Το ότι υπάρχει μια πραγματικότητα που δεν σχετίζεται με την επιλογή, το ότι η φυγή σταδιακά μετατρέπεται σε ανώφελη ουτοπία είναι τα ζητήματα που απασχολούν κυρίως το 13ο υπόγειο. Μπορεί οι ήρωες του μυθιστορήματος να φέρουν όλα τα χαρακτηριστικά αντι-ηρώων μαύρης κωμωδίας, ωστόσο οι πράξεις ή η μοίρα τους τούς εξυψώνουν. Τα δύο τελευταία κεφάλαια του μυθιστορήματος (Μείον Δώδεκα και Μείον Δεκατρία) ξεκλειδώνουν το 13ο υπόγειο. Χαρίζουν τον υπαρξιακό ίλιγγο και το στοχαστικό βάθος που προϋποθέτει μια πνευματική ανταρσία. Το ευφυές εύρημα του αρνητικού προσήμου στους αριθμούς των κεφαλαίων υπονοεί μια γόνιμη μετάβαση απ’ το αρνητικό στο θετικό. Το -100 υπόγειο Στο απροσπέλαστο βάθος του ορόφου -100, όπου ο Πέτρος επιλέγει τελικά να καταδυθεί, βρίσκεται η «σκοτεινή πλευρά του εαυτού του», η «σκοτεινή πλευρά του καθενός», εκεί λοιπόν σιγοβράζει η ανθρώπινη αφύπνιση. Εκεί το συνειδητό και το ασύνειδο συγχωνεύονται πλήρως. Ζωόμορφα πλάσματα μιας οργουελικής Φάρμας των ζώων ωθούν τον ήρωα (όχι όμως και την ηρωίδα, γιατί;) στην εξέγερση. Εχθροί όσα τώρα μας θρέφουν -χρήμα, κατανάλωση, ύπνος- που στο μέλλον θα γυρίσουν, σε μας πάλι, μπούμερανγκ. Τότε είναι που μπορεί κάποιος να ξεκινήσει να διαβάζει το μυθιστόρημα απ’ την αρχή. Ευτυχία Παναγιώτου

Χρήστος Σιάφκος Τάσος Ζωγράφος: Σκηνικό ζωής ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ Μοιάζει οξύμωρο ένα βιβλίο που περιγρά-

64 φει εν πολλοίς αγωνίες, στερήσεις, πολιτικές διώξεις, ένα σοβαρό τραυματισμό, να καταλήγει με τη φράση: «Στη ζωγραφική μου υπάρχει η χαρά της ζωής. Δεν μου έλειψε και γι’ αυτό την αναπαράγω, αλλά επειδή ακριβώς την έχω μέσα μου θέλω να τη βγάλω, για να μη σκάσω. Γιατί όπως και από την πολύ λύπη, έτσι και από την πολύ χαρά σκάει ο άνθρωπος». Οξύμωρο ή σοφία ζωής; Όπως και να έχει, στο βιβλίο Σκηνικό ζωής που αναφέρεται στη ζωή του σκηνογράφου, εικονογράφου και ζωγράφου Τάσου Ζωγράφου, την οποία κατέγραψε ο Χρήστος Σιάφκος, παρακολουθούμε γεγονότα από τη νεότερη ελληνική ιστορία στα οποία συμμετείχε, αλλά και το παρασκήνιο των θεατρικών παραστάσεων στις οποίες φιλοτέχνησε τα σκηνικά, των κινηματογραφικών ταινιών, που είναι πάρα πολλές, και κάποιων τηλεοπτικών σειρών. Αφηγείται με γλαφυρότητα γεγονότα κωμικοτραγικά: «Εγώ έχοντας ντυθεί στο λόχο τον Δεκέμβρη είχα ένα σακάκι, μ’ ένα ζωνάκι πίσω, πολύ της μόδας τότε, πολύ ωραίο, παλιό, κάποιος μου το είχε δώσει, το έδωσα κι εγώ σε κάποιον. Το είχε βρει ένας συναγωνιστής ματωμένο, το πήγε στη μάνα μου, που πίστεψε πως με είχαν σκοτώσει. Ε, τη μέρα που γύρισα έκανε το μνημόσυνο μου. Κι έτσι έφαγα τα δικά μου κόλλυβα». Για τη συνεργασία του με το Εθνικό: «Αρχές 1953 έφυγε ο Ροντήρης από το Εθνικό, έσπασε ο κλοιός και έτσι ο Κουν έκανε το Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας, σε σκηνικά του Σπύρου Βασιλείου και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Μίλησε ο Κούνδουρος στον Μάνο, δεν ήξερα ακόμα τότε τον μπάρμπα Σπύρο, κι αυτός ο χρυσός άνθρωπος είπε: «να έρθει το παιδί, γιατί όχι, δικό μας είναι». Ο Χατζιδάκις ήταν ο αριστερότερος δεξιός του κόσμου, χάρη στην ανθρωπιά και τη σοφία του. Και όταν είσαι σοφός δεν μπορείς να είσαι δεξιός». Πώς έκανε θαύματα από το τίποτα: «Στη Ραφήνα είχαμε καθίσει να ξεκουραστούμε μετά τη δουλειά σ’ ένα ρεματάκι. Εκεί είδα ένα συρματόπλεγμα σαν κοτετσόσυρμα μέσα στο νερό που είχαν κολλήσει πάνω του φυλλαράκια, κουρελάκια, χαρτιά, ό,τι βάλει ο νους του ανθρώπου. Μου ήρθε αυτό σαν εικόνα και είπα στον Τσαρούχη ότι ήξερα πώς να κάνω τις φυλλωσιές. Παραγγείλαμε για το πείραμα, δυο μέτρα κοτετσόσυρμα, έβαψα χαρτί και από τις δυο μεριές γιατί τα φύλλα της σημύδας είναι πράσινα από τη μια και γκρι-ασημί από την άλλη, έκοψα λουρίδες κι άρχισα να κολλάω μικρά κομμάτια πάνω στο σύρμα, έτσι ώστε να προεξέχουν. Σαν τις κουρελούδες που είχαν και λίγο πέλος. Το είδε ο Τσαρούχης και με συγχάρηκε». Η γνωριμία του με το Θανάση Βέγγο: «Έφεραν τον Θανάση Βέγγο στη Μακρόνησο τον Μάρτη του 1949. Ήταν νευρικός, αεικίνητος, αγχώδης με όλα. Ήταν όμως και καρτερικός και βοηθούσε. Το λιγότερο που φοβήθηκε ήταν η Μακρόνησος. Πιο πολύ φοβόταν τη σκόνη. Όχι τα μικρόβια. Στα μακαρόνια μέσα έκοβε ένα κρεμμύδι κι έτρωγε ότι περίσσευε από την καραβάνα του άλλου, χωρίς να σιχαίνεται. Αλλά δεν μπορούσε να ανεχτεί τη σκόνη. Και

INDEX_31

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ την αταξία». Για τον Νίκο Κούνδουρο: «Ο Κούνδουρος ήταν μεγαλοπρεπής και πανέμορφος, από πολιτική οικογένεια, ο πατέρας του υπουργός Δικαιοσύνης επί Βενιζέλου, αυτός που σκέφτηκε και έφτιαξε το ιδιώνυμον με το οποίο πήγαν στη συνέχεια τα παιδιά του εξορία. Ο Νίκος βρέθηκε στη Μακρόνησο γιατί δεν μπορούσε να ελέγξει τη δύναμή του». Για τον Δράκο: «Το 1955 Ο Κούνδουρος έκανε τον Δράκο. Εγώ δεν είχα ιδέα από κινηματογράφο παρά μόνο ως θεατής, και μάλιστα από εκείνους που σκοτώνονταν από νωρίς στην ουρά για να βλέπουν τις σοβιετικές ταινίες. Πάντως χαζός δεν ήμουν. Φρόντισα ν’ αρχίσω να μαθαίνω αμέσως τις ιδιαιτερότητές του. Άκουγα να λένε γκρο ή μουαγιέν ή βάλε 18άρι ή 40άρι φακό». Συνοικία το όνειρο: «Η Συνοικία το όνειρο είναι η ταινία της ψυχής μου. Γιατί μπορεί κι ο Δράκος να ήταν υπέροχος και σ’ αυτόν να έμαθα τον κινηματογράφο, αλλά η Συνοικία πέραν όλων των άλλων με καλύπτει και ιδεολογικά. Συν το ότι ως ομαδική δουλειά υπήρξε ο θρίαμβος της δημοκρατίας». Για τη ζωγραφική: «Νομίζω πως το σημαντικότερο δώρο που μου έκανε ποτέ η Έφη ήταν το καβαλέτο που μου αγόρασε ως δώρο γενεθλίων στις 12 Αυγούστου του 1973. Ήταν ένας μικρός εκβιασμός, για να μ’ αναγκάσει να ζωγραφίσω, να επιστρέψω στο παλιό μου όνειρο. Αγόρασα χρώματα και τελάρα κι έκανα τον πρώτο μου πίνακα, ένα γυμνό, δικό της. Ζωγράφιζα για μένα γιατί δεν μπορούσα να διανοηθώ ποτέ ότι θα έκθετα. Ήμουν σκηνογράφος και η ζωγραφική ήταν το χόμπι μου. Όπως χόμπι μου είναι και να μαγειρεύω». Σύσση Καπλάνη

Βασιλική Πιτούλη Δείπνο εκ προμελέτης ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Μετά από περιπλάνηση σε διάφορες εκφράσεις συγγραφικής αγωνίας (αρθρογραφία, δοκίμιο, διήγημα, ποίηση, και το παιχνιδίζον Διάλογοι περί έρωτος και άλλων δαιμονίων) έχω την εντύπωση ότι η Βασιλική Πιτούλη βρίσκει τον σταθερό της χώρο στο μυθιστόρημα. Η δεύτερη απόπειρά της στο είδος, το Δείπνο εκ προμελέτης, μαρτυρά μια ωριμότητα προθέσεων και μια αξιοσημείωτη πρόοδο στη δομή της φόρμας. Έχοντας ασχοληθεί και με το πρώτο της μυθιστόρημα, το Να με λες Άννα, όπου είχα διακρίνει σημαντικές αρετές (την οξυμένη ευαισθησία στο συναίσθημα, την ακριβή και πλούσια γλώσσα, την υπόγεια εξυπηρέτηση του θέματος της άρνησης ενηλικίωσης από την ίδια την πρωτοπρόσωπη αφήγηση) αλλά είχα επίσης επισημάνει μια αμηχανία στην οργάνωση του υλικού, η ανάγνωση του Δείπνο εκ προμελέτης με ξάφνιασε ιδιαίτερα. Καθώς, το κύριο χαρακτηριστικό αυτού του μυθιστορήματος είναι η επιτυχία της αφηγηματικής οικονομίας, που οδηγεί τον αναγνώστη σε

μια απνευστί παρακολούθηση της εξέλιξης της ιστορίας. Καθαυτή η ιστορία είναι επίσης ενδιαφέρουσα: Ένας από τους άρρωστους γάμους της σημερινής «υψηλής κοινωνίας» παίρνει τέλος με την ανατροπή του αυτοκινήτου του Πέτρου, που αφήνει χήρα τη Νίνα. Ατύχημα; Αυτοκτονία; Ή μήπως καλοσχεδιασμένος φόνος; Στο θέατρο της πλοκής, όπου οι αναγνώστες παρακολουθούσαμε τους μονολόγους των κυρίων αλλά και δευτερευόντων προσώπων, έχοντας έτσι την ευκαιρία να σταχυολογούμε ενδείξεις (αν και ποτέ δε λέγεται καθαρά η αλήθεια, ώστε να διατηρείται η εντύπωση του θρίλερ) μπαίνει τώρα και ο αστυνόμος που καλείται να εξιχνιάσει την υπόθεση. Και μπαίνει με τα χαρακτηριστικά του νέου στερεότυπου: αδιάφθορος, ευφυής, αρκετά μορφωμένος, ωστόσο ευάλωτος στη γυναικεία γοητεία. Ένα στερεότυπο που ανάλογα με τη δύναμη του ή της συγγραφέα, μπορεί να ανθρωποποιηθεί ως «αστυνόμος Μπέκας» ή ως ήρωας του Καμιλιέρι. Η Πιτούλη αποφεύγει να αναμετρηθεί με τέτοιο στοίχημα. Χρησιμοποιεί το στερεότυπο, δίχως να το ανάγει σε πρωταγωνιστή. Ο Πάνος Μαυράκης (το ότι δίνει επώνυμο μόνο σ’ αυτό το πρόσωπο της ιστορίας το θεωρώ ατόπημα) είναι ακόμη μια ψηφίδα στο μωσαϊκό που θέλει να σχηματίσει με τις λέξεις: Τόπος η Κηφισιά του 21ου αιώνα, ήρωες παλαιοί και νεόκοποι Αθηναίοι με την προσθήκη της επίσης στερεοτυπικής Ουκρανής οικιακής βοηθού, πινελιές από πρόσωπα της ελληνικής περιφέρειας που μοιάζουν έτοιμα να απορροφηθούν από το παγκοσμιοποιημένο ήθος των βορείων προαστίων, ακόμα και μια παιδίατρος που δίχως «ξεπερασμένες» αναστολές γίνεται συνένοχος στον φόνο, μονολογούν μεν μπροστά μας αλλά δεν κατορθώνουν να μας εισάγουν στο πάθος τους. Φταίει η συγγραφέας; Όπως και στο Να με λες Άννα, πιστεύω ότι η Βασιλική Πιτούλη, διαλέγοντας και για το Δείπνο εκ προμελέτης την πρωτοπρόσωπη αφήγηση, συνειδητά προχωρά στην έκθεση του εσωτερικού κόσμου των ηρώων της. Που αν στην περίπτωση του πρώτου της μυθιστορήματος πρόκειται για μια συγχυσμένη μεν αλλά οδυνηρή πορεία προς την ενηλικίωση, εδώ αφορά το τάχατες ξεγύμνωμα ψυχών που έχουν αλλοτριωθεί τελεσίδικα, αφού ούτε ο θάνατος στενού συγγενούς (στην περίπτωση των μη συμμετεχόντων στη δολοφονία) ούτε η διάπραξη του εγκλήματος καταφέρνει να τις απομακρύνει από τα μικροδράματά τους. Ο μόνος εξομολογούμενος -μιας και η επιλογή των διαδοχικών μονολόγων ως φορέα της αφήγησης μας βάζει στη θέση των εξομολογητών- που διατηρεί την αθωότητά του είναι ο μικρός Άρης. Άλλωστε, αυτός είναι και ο καταλύτης του δράματος, αφού η κακοποίησή του από τον πατριό του οδηγεί τη μητέρα στο έγκλημα. Ακριβώς σ’ αυτή την «υποσημείωση» της πλοκής (σοφά πιστεύω αποφεύγεται εδώ η όποια φλυαρία), η Πιτούλη στηρίζει την τραγωδία που χτίζει με τους μονολόγους. Μόνο που οι κυρίες του Δείπνο εκ προμελέτης μέσα στον κυνισμό τους δε μπορούν να γίνουν Κλυταιμνήστρα ή Λαίδη Μάκβεθ.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ Έτσι, τουλάχιστον, πιστεύω πως καταγγέλλει ηθελημένα η συγγραφέας, αναγνωρίζοντας κι αυτή με τη σειρά της ότι δε μπορεί να γίνει Αισχύλος ή Σαίξπηρ. Περιορίζεται στην εξιστόρηση ενός ενδιαφέροντος θρίλερ, διαλέγοντας μια οπωσδήποτε απαιτητική μορφή, αυτή των διαδοχικών μονολόγων. Μια επιλογή που εξυπηρετεί θαυμάσια την αφήγηση των περιστατικών και προσφέρεται για τη θεατρική αμεσότητα της επαφής των ηρώων με τον αναγνώστη, δίχως τη μεσολάβηση της συγγραφέα-αφηγήτριας. Οι μικρές αστοχίες στη διαχείριση των πολλαπλών φωνών δεν ακυρώνουν το επίτευγμα της Πιτούλη: να καθηλώσει τον αναγνώστη ως το τέλος των σελίδων. Πόλυ Μηλιώρη

Ελένη Δικαίου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Τζέμη Τασάκου Μίλα, μη φοβάσαι Εικονογράφηση: Λήδα Βαρβαρούση, Χ. Ζωίδης, Διατσέντα Παρίση, Βάσω Ψαράκη ΕΨΥΠΕ Όταν σκότωσαν τον Άλεξ από τη Βέροια κάποια άλλα παιδιά, ταράχτηκε όλη η Ελλάδα. Ιδιαίτερα, όμως, ταραχτήκαμε εμείς οι δάσκαλοι, γιατί η βία μάς είχε επισκεφτεί ήδη στα σχολειά μας και, άρα, αυτό ή κάτι παρόμοιο θα μπορούσε να είχε συμβεί στον καθένα από μας. Αυτή ήταν η αλήθεια που εμείς ζούσαμε ήδη, μια αλήθεια που οι άλλοι ίσως και να μην υποψιάζονταν. Όταν σκότωσαν τον Άλεξ, πιστέψαμε πως γι’ αυτόν τον αποτρόπαιο λόγο θα έμπαιναν πια οι ψυχολόγοι -που τόσο χρειαζόμαστε- στα σχολεία μας. Μα δεν μπήκαν. Τότε ήταν που ανακαλύψαμε πως, ενώ οι κατεξοχήν αρμόδιοι αδρανούσαν, υπήρχε κάποιος άλλος φορέας που επαγρυπνούσε, που ήταν σε εγρήγορση. Η ΕΨΥΠΕ μας πρόσφερε τη δυνατότητα της επαφής με ψυχολόγο ανά πάσα στιγμή, μέσω της Γραμμής-συνδέσμου 801801-1177, προκειμένου να συζητούμε και ν’ ακούμε τις προτάσεις ειδικών οι οποίοι βοηθούν στην αντιμετώπιση των περιπτώσεων που μας βασανίζουν περισσότερο. Όμως, η ΕΨΥΠΕ δεν αρκέστηκε σ’ αυτό. Για την «απλωμένη» στις τάξεις και στα σχολειά μας βία, για την κατάσταση αυτή που, δυστυχώς, φαίνεται πως έχει πια παγιωθεί και αντιμετωπίζεται δύσκολα, ο πολύ δραστήριος αυτός φορέας προχώρησε στην έκδοση ενός πολύ σπουδαίου βιβλίου, με τον πολύ εύστοχο τίτλο: Μίλα, μη φοβάσαι. Για τη συγγραφή του συνέπραξαν τρεις πολύ καλοί συγγραφείς της παιδικής λογοτεχνίας, οι Ελένη Δικαίου, Τζέμη Τασάκου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, και το εικονογράφησαν οι ξεχωριστοί εικονογράφοι Λήδα Βαρβαρούση, Χρήστος Ζωίδης, Διατσέντα Παρίση, Βάσω Ψαράκη και μαθητές. Ουσιαστικά, προσφέρθηκε σε μας τους

δασκάλους ένα δυνατό εργαλείο. Μπορούσαμε πια, αξιοποιώντας μια τρομακτικά σημαντική ευκαιρία που μας παρέχει το σχολικό πρόγραμμα, τις ώρες της Ευέλικτης Ζώνης -τον χρόνο που έχει στη διάθεσή του ο δάσκαλος να ζήσει τις πιο όμορφες και δημιουργικές στιγμές του και να διαμορφώσει δυναμικότερα το τοπίο γύρω του- να αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο τρόπο το πρόβλημα της βίας, που δηλητηριάζει τη ζωή μας μέσα στο σχολείο, αλλά κι έξω απ’ αυτό. Με πλήρη επίγνωση πως κινδυνεύω να θεωρηθώ υπερβολική από κάποιους, δε διστάζω να πω ότι το βιβλίο αυτό έχει τη δυνατότητα να λειτουργήσει σαν ένα πολύ αποτελεσματικό φάρμακο. Τρεις διαφορετικές ιστορίες, τρεις περιπτώσεις από αυτές που εμείς οι δάσκαλοι αντιμετωπίζουμε πολύ συχνά -διαβάζοντάς το, εγώ τουλάχιστον, αντικαθιστούσα τα ονόματα των ηρώων με ονόματα μαθητών του σχολείου μας και ξαναζούσα περιστατικά δικά μας-, τρεις σπουδαίες ευκαιρίες για δράση. Το μόνο που απομένει στον δάσκαλο -σε κάθε δάσκαλο, αφού όλοι μας τα ζούμε καθημερινά- είναι να χρησιμοποιήσει το εργαλείο με τ’ όνομα Μίλα, μη φοβάσαι και να προχωρήσει όπως αυτός ξέρει. Στην Ελλάδα που γέννησε το «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν», αλλά δεν το εφαρμόζει, το Μίλα, μη φοβάσαι κρίνεται όχι απλώς χρήσιμο, μα απαραίτητο για δασκάλους, γονείς και παιδιά… Σόνια Ευθυμιάδου-Παπασταύρου, δασκάλα του δημοτικού σχολείου Μαυροχωρίου Καστοριάς

Σταύρος Αθανασιάδης & Ναταλία Κάντζια Tο καρναβάλι των ζώων H παρουσίαση της ορχήστρας Π. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι η παραμυθένια μουσική του Camille SaintSaëns Το καρναβάλι των ζώων, που έγραψε τον 19ο αιώνα για να διασκεδάσει μια παρέα φίλων του, αλλά που δοξάστηκε μετά τον θάνατό του από πολλές μεγάλες ορχήστρες, θα μπορούσε να εμπνεύσει μια ομάδα εξαίρετων Ελλήνων δημιουργών για να πραγματοποιήσουν ένα μικρό θαύμα για παιδιά, ένα υπέροχο δίπτυχο βιβλίο με τίτλο: Το καρναβάλι των ζώων και η παρουσίαση της ορχήστρας. Είναι ένα απολαυστικό παραμύθι με ζώα... σολίστ μιας ορχήστρας, ένα βιβλίο που μαγεύει όλες τις αισθήσεις μας, και κυρίως την όραση και την ακοή μας. Κι αυτό μας κάνει να αναρωτιόμαστε, ποιοι δρόμοι έφεραν κοντά τους δημιουργούς του: τον οικονομολόγο, μουσικό, συγγραφέα Σταύρο Αθανασιάδη και τη συγγραφέα, πτυχιούχο αγγλικής φιλολογίας και τραγουδίστρια Ναταλία Κάντζια. Η ιστορία τους μοιάζει κι αυτή σαν παραμύθι: Γνωρίστηκαν πριν 9 χρόνια στη Λυρική Σκηνή μέσω του κοινού τους φίλου και εξαίρετου βιολιστή Διονύση Βερβιτσιώτη, κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας μιας

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

Pοζαλία • Bαλτετσίου 58, Eξάρχεια, Aθήνα Tηλ.: 210 3302933

παράστασης, όπου εκείνος ήταν ο εξάρχων της ορχήστρας. Μαζί άρχισαν να συζητάνε τη δημιουργία ενός μουσικού σχήματος, με στόχο την παρουσίαση ποιοτικών παραστάσεων, που να απευθύνονται κυρίως σε παιδιά και εφήβους. Η πρώτη ιδέα που είχαν ήταν το έργο μουσικής δωματίου καρναβάλι των ζώων του Camille Saint-Saëns. Η ορχήστρα «Ωδός» είχε ετοιμάσει και παρουσιάσει το έργο στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, οπότε το μόνο που χρειαζόταν ήταν να βρεθεί μια ευχάριστη μορφή παρουσίασης του έργου αυτού μαζί με ένα «παραμυθένιο» κείμενο, που θα έκανε τα παιδιά να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της μουσικής. ΄Ενιωσαν όλοι τους παιδιά, μίλησαν με τα δικά τους παιδιά και με μια εμπνευσμένη ζωγράφο, τη Μυρτώ Δεληβοριά. Το παραμύθι ζωντάνεψε με υπέροχες εικόνες που κάλυψαν τα εμπνευσμένα κείμενα του Σταύρου Αθανασιάδη και της Ναταλίας Κάντζια, σ’ αυτό το βιβλίο που συνοδεύεται και από ένα CD. Το βιβλίο είναι δίπτυχο, είναι δύο βιβλία μαζί: στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται το καρναβάλι των ζώων (μουσική με κείμενα) και στο δεύτερο μέρος γίνεται η παρουσίαση της συμφωνικής ορχήστρας, όπου μικροί και μεγάλοι έχουν τη δυνατότητα να ακούσουν την εκτέλεση των μουσικών οργάνων της, και να απολαύσουν τη μουσική αυτή ξενάγηση με αφηγήτρια τη μοναδική Κάρμεν Ρουγγέρη. Η μουσική επιμέλεια έγινε από τον Διονύση Βερβιτσιώτη, έπαιξε η ορχήστρα «Ωδός». Κι επειδή όπως στα πιο πολλά παραμύθια, τα παιδιά μόλις τα διαβάσουν συνεχίζουν να τα προεκτείνουν και στα όνειρά τους, Το Καρναβάλι των ζώων τελειώνει και με ένα υπέροχο τραγούδι«νανούρισμα» με μουσική και στίχους του Σταύρου Αθανασιάδη και του Διονύση Βερβιτσιώτη. Είναι ένα βιβλίο που δεν πρέπει να λείψει από καμιά παιδική βιβλιοθήκη... Αλλά και από τις βιβλιοθήκες όλων αυτών που μένουν παιδιά στα όνειρά τους, σε έναν ύπνο ευτυχίας... «Έλα πάρ’ το ύπνε συ, φωτεινέ ονειρευτή, γύρω γύρω αρώματα, του ουρανού τα χρώματα..» Κώστας Π. Παναγιωτόπουλος, BAR-BAR

Διονυσίου Ρώμα Το Θέατρο υπό κρίσιν, κριτικές και επιφυλλίδες Επιμέλεια Διον. Μουσμούτης Εισαγωγή Έλσας Αδριανού ΤΡΙΜΟΡΦΟ Ο Διονύσης Μουσμούτης έχει επανηλειμμένα και συστηματικά ασχοληθεί με την προσωπικότητα και το πολυσχιδές έργο του Διον. Ρώμα, με τον οποίον τους συνδέει εκτός των άλλων η κοινή πνευματική μήτρα της Επτανήσου. Η ενασχόλησή του με τον Διον. Ρώμα έχει αποφέρει γόνιμα αποτελέσματα, εκ των οποίων σταχυολογούμε: Ο Ρώμας και το θέατρο, εκδ. Πλατύφορος, Αθήνα 2002, Επιστολές του Διον. Ρώμα στον Κ. Μπαστιά και τον Αλέξη Μινωτή, εκδ. Τρίμορφο, Ζάκυνθος 2007. Στο πρώτο έργο παρουσιάζεται η άγνωστη εν πολλοίς θεατρική δραστηριότητα του Ρώμα, ενώ στο δεύτερο, μέσω των επιστολών, φωτίζεται η προσωπικότητα του μελετητή και παράλληλα αποκαλύπτονται σημαντικά για την έρευνα δεδομένα. Οι επιδόσεις του ως θεατρικού συγγραφέα, μεταφραστή, κριτικού, δοκιμιογράφου, κατόχου καίριων διοικητικών θέσεων σε σημαντικά θεατρικά ιδρύματα της εποχής, δίκαια του απονέμουν τον τίτλο του θεατράνθρωπου. Στο παρόν έργο, το θεατρικό προφίλ του Επτανήσιου διανοητή εμπλουτίζεται με την εντυπωσιακή σε ποιότητα και λανθάνουσα, μέχρι τώρα, στο σύνολό της κριτική του δραστηριότητα. Υπερβαίνοντας τις εκατόν πενήντα κριτικές, καλύπτει την πενταετία 1948-1953 και φιλοξενείται σε έντυπα ευρέος πολιτικού φάσματος από τις εφημερίδες Αίμος και Ελληνική Πνοή μέχρι τους Καιρούς και την Ελευθερία. Η πρωτοβουλία της έκδοσης του κριτικού αυτού σώματος από τον Διον. Μουσμούτη εμπλουτίζει την πενιχρή κριτικογραφία του μεταπολεμικού θεάτρου, παρέχοντας σημαντικό βοήθημα στον μελετητή της θεατρικής ιστορίας

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ και κριτικής. Τη διάσταση αυτή επιτείνουν η χρονολογική παράθεση των κριτικών, η σύγχρονη παρουσίαση στοιχείων για τους συντελεστές της παράστασης στην οποία αναφέρονται, καθώς και η ιδιαίτερα πλούσια εικονογράφηση. Τη φυσιογνωμία του κριτικού φωτίζουν δραστικά θεωρητικά κείμενα σχετικής θεματολογίας. Την επιστημονική διάσταση και τη χρηστική αξία του έργου ολοκληρώνει η εκτεταμένη και εμπεριστατωμένη εισαγωγή της θεατρολόγου και θεατρικής κριτικού Έλσας Αδριανού, που παράλληλα με πλούσιο εμπειρικό υλικό για πρόσωπα και θέματα της εποχής, ερευνά δυναμικά τους άξονες -ιδεολογικούς, αισθητικούς, θεατρολογικούς- της κριτικής φυσιογνωμίας του Ρώμα. Η θητεία του στην κριτική στήλη της εφημερίδας Ελευθερία, εντύπου ευρείας κυκλοφορίας και μάλιστα ως συνεχιστήαντικαταστάτη του Μάριου Πλωρίτη, συνιστά τη σημαντικότερη κριτική του κατάθεση και τον αμεσότερο και εγκυρότερο δείκτη της επάρκειάς του. Το επτανησιακό άρωμα αναδύεται από τον πληθωρικό και πολυποίκιλο -γλωσσικά και υφολογικά- λόγο των κριτικών κειμένων, με κύρια χαρακτηριστικά μια ηθελημένη ελαφρότητα και παιγνιδιάρικη διάθεση, που στη φιλοσοφική της εκδοχή παραπέμπει, ίσως, στην «αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι». Παρά τη βραχύβια παρουσία του στον κριτικό στίβο, ο Ρώμας αναδεικνύεται σε ιδιάζουσα περίπτωση κριτικού και λόγω του εντελώς προσωπικού ύφους του, αλλά και των ιδεολογικών και αισθητικών του επιλογών. Η σθεναρή υποστήριξη της εγχώριας δραματουργίας, αίτημα ιδιαίτερα επιτακτικό, οι σαφείς και εκλαϊκευτικές απόψεις του στο επίμαχο θέμα της αναβίωσης, η αφομοιωμένη γνώση της ευρωπαϊκής -κλασικής και σύγχρονηςδραματουργίας, η διορατική ματιά σχετικά με την εξέλιξη των νεαρών ηθοποιών και κυρίως η έλλειψη βιαιότητας και εντάσεων παράλληλα με μια αφοπλιστική ειλικρίνεια και εντιμότητα τοποθετούν τον Ρώμα σε περίοπτη θέση στην ελληνική κριτική κοινότητα. Ο διάλογός του με τους ομοτέχνους του, τα κείμενα και τους πρακτικούς του θεάτρου διεξήχθηκε σε κλίμα ήπιο και δημιουργικό, χωρίς η εκφρασμένη -γι’ αυτό και έντιμη πολιτική του τοποθέτηση- να τον οδηγεί σε ακραίες, αφοριστικές και απόλυτες τοποθετήσεις. Οι κριτικές του αναπνέοντας τον ελεύθερο αέρα της Επτανήσου και φέροντας σαφή ίχνη της πολιτιστικής της παράδοσης, αποτυπώνουν την εποχή του, μια εποχή φορτισμένη ιδεολογικά και πολιτικά και φειδωλή σε θεατρικές καινοτομίες. Η κριτική, παρά τον υποκειμενικό της χαρακτήρα, αποτελεί βασική συνιστώσα του θεατρικού φαινομένου και η συλλογή και έκδοση των θεατρικών κριτικών συνιστά επιτακτικό ζητούμενο της θεατρικής έρευνας. Η υποδειγματική εργασία του Διον. Μουσμούτη και των συνεργατών του προωθεί δυναμικά την εκπλήρωσή του. Βαρβάρα Γεωργοπούλου, φιλόλογος-θεατρολόγος

Πωλίν Ρεάζ Ιστορία της Ο ΕΞΑΝΤΑΣ Όταν πρωτοκυκλοφόρησε (1954) προκάλεσε σάλο. Η Ιστορία της Ο χαιρετήθηκε από τον Ζωρζ Μπατάιγ (αναμενόμενο άλλωστε...) ενώ ο Φρανσουά Μωριάκ σοκαρισμένος χαρακτήριζε το βιβλίο εμετικό. Ο Καμύ απέκλειε το ενδεχόμενο να γράφτηκε από γυναίκα μάλλον επειδή το έκρινε εξόφθαλμα μισογυνικό και οι επανεκδόσεις διαδέχονταν η μια την άλλη με καταιγιστικό ρυθμό. Η Ιστορία της Ο πουλούσε εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα και δίχαζε τη Γαλλία σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Ως συγγραφέας δηλώνεται η Πωλίν Ρεάζ, ψευδώνυμο της Αν Ντεκλό που μόλις λίγο πριν από τον θάνατό της (1998) αποκάλυψε ότι σε αυτήν οφείλεται το βιβλίο. Η Αν Ντεκλό αποφάσισε να συγγράψει αυτό το άκρως σοφιστικέ κι εκκεντρικό πορνογράφημα ιδεών αφενός για να εντυπωσιάσει τον εραστή της, εκδότη Ζαν Πολάν, που δεν πίστευε ότι θα μπορούσε ποτέ μια γυναίκα να γράψει πορνογραφία αξιώσεων και αφετέρου για να τον κρατήσει κοντά της, αφού όπως δήλωνε η ίδια «τότε δεν ήμουν πια νέα ούτε όμορφη». Η ιστορία της Ο περιγράφει τη σωματική και ψυχολογική περιπέτεια μιας νεαρής και όμορφης φωτογράφου που φτάνει στο σημείο να επιθυμεί διακαώς την πλήρη σεξουαλική υποταγή της στον εραστή της Ρενέ. Η Ο οδηγείται να μαθητεύσει σε μια εξειδικευμένη «σχολή» για υποψήφιες μαζοχίστριες κι εκεί μέσα υφίσταται «του λιναριού τα πάθη», μέχρι που καταλήγει να αποποιηθεί εντελώς την ελεύθερη βούλησή της και να αντλεί ικανοποίηση και ηδονή από τα απερίγραπτα μαρτύρια και βασανιστήρια στα οποία υποβάλλεται καθημερινά από κλιμάκια αντρών-βασανιστών που τη μαστιγώνουν με φραγγέλια, τη βιάζουν κατ’ εξακολούθηση και την ταπεινώνουν με κάθε δυνατό τρόπο. Όταν τελειώνει η μαθητεία της σε αυτόν τον πύργο των οργίων, ο εραστής της την πληροφορεί ότι είναι ελεύθερη να τον αρνηθεί και να φύγει από κοντά του, εάν πράγματι το θέλει αλλά η Ο, παντελώς αλλοτριωμένη πια, του δηλώνει ότι τον αγαπά άνευ όρων και ορίων και ότι είναι διατεθειμένη να υποστεί εκ νέου τα ίδια και χειρότερα. Ο Ρενέ τη «μεταβιβάζει» (σα να πρόκειται για αντικείμενο-objet, εξ ου ενδεχομένως και το Ο, που μπορεί όμως να σημαίνει και το μηδέν, τον εκμηδενισμένο άνθρωπο) στον σερ Στίβεν, που την κακομεταχειρίζεται με τρόπους απίστευτους στο πλαίσιο της σαδομαζοχιστικής σχέσης που εγκαινιάζει μαζί της. Παραδόξως, η Ο ερωτεύεται τον σερ Στίβεν και απομακρύνεται οριστικά και αμετάκλητα πια από κάθε έννοια ελευθερίας και αυτοδιάθεσης του εαυτού της, μέχρι που οδηγείται στον θάνατο, όταν ο Σερ Στίβεν την αρνηθεί. Εκ πρώτης όψεως, ίσως φαίνεται θλιβερά γελοίο. Είναι ωστόσο τόσο καλογραμμένο και διαθέτει τόσο διεισδυτικές και λεπτές ψυχολογικές παρατηρήσεις πάνω

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ στην προσωπικότητα της Ο καθώς την παρακολουθούμε να αποδομείται σταδιακά μέχρι την πλήρη κατάρρευση, ώστε μια δεύτερη ανάγνωση σε βάθος μοιάζει πράγματι να αξίζει τον κόπο. Στην πραγματικότητα, η Ιστορία της Ο προσπαθεί να διερευνήσει πόσο βαρύ και δυσβάσταχτο μπορεί να γίνει για κάποιους το φορτίο της ελευθερίας, ώστε να θέλουν πάση θυσία να το ξεφορτωθούν προτιμώντας να ζήσουν σε ένα καθεστώς ελεύθερα επιλεγμένης δουλείας παρά ελευθερίας. Η Ο αποφασίζει σε συνθήκες πλήρους ελευθερίας να αποποιηθεί την ελευθερία της και να διαλέξει τη δουλεία. Είναι μια απόφαση που παίρνει μόνη της. Η προτίμησή της να σκλαβωθεί στην πιο ταπεινωτική και άθλια σκλαβιά, είναι άμεσο αποτέλεσμα της ελεύθερης βούλησής της. Πρέπει άραγε να γίνεται σεβαστή μια τέτοια απόφαση και τέτοιες παρόμοιες αποφάσεις, όχι μόνο για ερωτική σκλαβιά αλλά και για άλλα είδη σκλαβιάς; Πόσο δύσκολο είναι για κάποιον να διαχειριστεί την ελευθερία του; Νομιμοποιείται κανείς να αρνείται την ελευθερία του; Μπορεί να θεωρηθεί δικαίωμα η εθελούσια άρνηση της ελευθερίας; Νίκη Κώτσιου

Σπύρος Αραβανής Η ανοσία της άγνοιας ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ Ο Σπύρος Αραβανής είναι ένας γνήσιος ποιητής τριάντα Μαΐων κι ενός βιβλίου, του πρώτου του. Θα επακολουθήσουν σίγουρα κι άλλα, πολλά άλλα, γιατί είναι γεννημένος ποιητής. Γράφει όπως αναπνέει και δεν αναπνέει όταν δεν γράφει. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το ένα τρίτο των ποιημάτων που περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο είναι ποιήματα ποιητικής, το δεύτερο τρίτο ποιήματα για τη ζωή και την κοινωνία, και το τρίτο, ποιήματα για την αγάπη, για την υπαρξιακή αγωνία να γεμίσουμε το κενό της ψυχής μας. Στο ποίημα Η εν κινήσει ακινησία (σελ. 44), ο Σπύρος Αραβανής θρηνεί για μια άλλη παράλληλη ζωή, εσωτερική, που δεν τη ζούμε, χαμένοι μέσα στους φρενήρεις ρυθμούς της καθημερινότητας και στις πολυάριθμες απαγορεύσεις της κοινωνικής συνύπαρξης. Στο ποίημα Εσωτερική μετανάστευση (σελ. 50), μιλάει για «μετοικεσία εαυτού», για την αλλοτρίωση που επιφέρουν στο άτομο οι καθημερινοί συμβιβασμοί. Ενώ στο ποίημα Διαβήκαμε τις νύχτες από μέσα (σελ. 51), βιώνει κι επιτυγχάνει την εσωτερική λύτρωση με την επιμονή και την υπομονή του στοιχείου του νερού που διαβρώνει τα πάντα: Διαβήκαμε τις νύχτες από μέσα γι’ αυτό και βγήκαμε στο φως με εσωτερικής καύσεως εφόδια, ιδίοις αναλώμασιν, σαν φαγωμένα βουνά που βγάζουν σε θάλασσα Το Φως και το Σκοτάδι παλεύουν διαρκώς στην ποίησή του με μία μανιχαϊστική αντίληψη του κόσμου και του αγώνα

του ανθρώπου μέσα στον Χρόνο. Ήδη από το πρώτο του ποίημα με τίτλο Σύντομη περίληψη, ο νεαρός ποιητής δίνει το στίγμα του: Φως πριν μαραθείς κατοίκησέ με Αναζητεί εναγώνια το Φως, τη φώτιση, τον Έρωτα, το θαύμα, την Αγάπη, την ουσία και το νόημα της ζωής. Μαγεύεται από τις λέξεις και τις γητεύει. Ποθεί και απογοητεύεται. Πέφτει και ξανασηκώνεται. Πληγώνεται μα επιμένει. Αυτό το διαρκές αγκομαχητό το περιγράφει ωραία στο ποίημά του Η καμπάνα (σελ. 13): Κάποτε χτυπάει μια καμπάνα βγαίνουμε ξυπόλητοι στους δρόμους και τρέχουμε προς τον ήχο της. Όσοι φτάνουμε με περισσότερο πληγιασμένα πόδια γράφουμε τα καλύτερα ποιήματα. (Εις ανάμνησιν, βέβαια πάντα, του ήχου κι όχι της θέας). Όσοι δεν φτάνουμε ποτέ, γινόμαστε αναγνώστες Όσο κι αν δεν συμφωνώ, εξ ιδιοσυγκρασίας, με τόση αλγολαγνεία, αφού δεν πιστεύω ότι ο πλανήτης μας είναι «κοιλάδα των δακρύων», οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή η ποιητική μεταφορά είναι ιδιαίτερα πετυχημένη και πρωτότυπη, ως σύλληψη και ως απόδοση. Η Βίβλος είναι πανταχού παρούσα στην ποίηση του Σπύρου Αραβανή, ακόμα κι όταν αυτό δεν σημαίνεται πάντα με υποσημείωση, όπως στο ποίημα Πάνω στην αγάπη (σελ. 62), όπου παραπέμπει στο ευαγγέλιο του Ματθαίου ιδ΄ 24-31. Προτιμώ το πλέον «βέβηλο» ποίημα, που παραφράζει το γνωστό σύμβολον της Πίστεως, και έχει τον τίτλο Νηστεύω εις ένα θεό (σελ. 30): Νηστεύω εις ένα θεό. Δεν πίνω, δεν καπνίζω, δεν αρνιέμαι. Λιβάνι ανάβω με τις λέξεις στα δόντια κρατώ την προσευχή μου τον έρωτα κλειδώνω στο κορμί Η κοριτσίστικη ερωτική παρουσία δίνει μια τριανταφυλλιά απόχρωση στον ζόφο της υπαρξιακής αγωνίας του ποιητή, ιδιαίτερα στα ποιήματα της τρίτης ενότητας της πρώτης του αυτής ποιητικής συλλογής, που έχει ως θέμα την Αγάπη. Παρ’ όλα αυτά, οι υποδόριες παραπομπές στις τραγωδίες του Ευριπίδη Βάκχες και Ινώ, με τον Ακταίωνα που τον κατασπαράζουν τα σκυλιά, σύμφωνα με τον μύθο -κάτι που λέγεται και για τον ίδιο τον Ευριπίδη- δίνουν μια ενοχική χροιά αμαρτίας στη βιωμένη αγάπη. Στο ποίημα Ναρκοπέδιο (σελ. 56) ο Σπύρος Αραβανής λέει: Έλα να τρέξουμε στο ναρκοπέδιο της αγάπης, να δούμε ποιος πρώτος θα διαμελιστεί, ποιος πρώτος θα προσφέρει τη σάρκα του, τροφή στα σκυλιά του πόνου… έλα να τρέξουμε, μην αργοπορείς. κανείς ποτέ δεν βγήκε απ’ την αγάπη ακέραιος.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ Στο αμέσως επόμενο ποίημα Πτώση σε έρωτα (σελ. 57) αναρωτιέται: Αλλά, ποιος, στ’ αλήθεια, ήταν εκεί τη στιγμή που ερωτεύτηκε; Η απουσία, η αφηρημάδα -θα λέγαμετου ερωτευτή (ego amans) αποδίδεται εδώ με ποιητικά μέσα λιτά και καίρια. Ο Σπύρος Αραβανής είναι ταξιδευτής της ποίησης και προσεκτικός αναγνώστης της. Θα περιμένω με ανυπομονησία το επόμενό του πόνημα για να βυθιστώ στο πρωτότυπο ποιητικό του σύμπαν. Θα κλείσω το σύντομο σημείωμά μου, δίνοντας τον λόγο στον ίδιο τον νεογέννητο ποιητή και θα παραθέσω τους τελευταίους στίχους του ποιήματός του, με τίτλο Χώρα ξένη (σελ.68): […] Γιατί ποια πινακίδα έδειξε ποτέ σωστή πορεία, ποια γύμνια έφερε ποτέ σωστή ηδονή, όταν αυτός που ταξίδεψε, όταν αυτός που αγάπησε ξεκίνησε το δρόμο του ζητώντας ολοφάνερα σημάδια; Κωνσταντίνος Μπούρας www.konstantinosbouras.gr, www.critique.gr

Αλέξανδρος Αδαμόπουλος Το τσιγάρο και η γιόγκα ΑΓΡΑ Κάθε σελίδα είναι ένα δάκρυ για την Ελλάδα που μας λείπει. Η αφήγηση κυλά γλαφυρά με λιτή αξιοπρέπεια, μέχρι που ένα χαμόγελο καταπίνει το δάκρυ, καθώς επιστρατεύεται το χιούμορ ως όπλο κατά της λύπης. Κάποιες φορές το δάκρυ κυλά πιο χαμηλά, από τη ζώνη πιο κάτω, καθώς η απογοήτευση για την Ελλάδα που ζούμε, βρίσκει διέξοδο συμβολική στη γενετήσια ορμή μέσω φαντασιώσεων, των οποίων η «χυδαιότητα» δεν ωραιοποιεί αλλά σαρκάζει τη χυδαιοποίηση της ωραιότητας και την ωραιοποίηση του χυδαίου· τη μόνη αμφίδρομη σχέση που έχει απομείνει μεταξύ των περισσοτέρων Ελλήνων και της «πατρίδας» μας. Ο Αδαμόπουλος φεύγοντας «γυρίζει» και γυρίζοντας «φεύγει». Και θέλει να φύγει από τη χώρα που δεν προλαβαίνει τον… ήλιο της! Ένα βιβλίο -ύμνος για την Ελλάδα- δεν θα μπορούσε παρά να είναι γραμμένο μέσα στο πολυτονικό και να διαδραματίζεται εκτός Ελλάδος. Την εποχή κατά την οποία το Υπουργείο Παιδείας καταργεί τον ταμπουρά από τα Μουσικά Λύκεια, έρχεται ένα βιβλίο ωσάν αυτό που αναφέρεται στη συγκίνηση κάποιων ζουρνατζήδων του Κασμίρ, όταν έμαθαν ότι ο συγγραφέας του παρόντος βιβλίου λέγεται «Αλέξανδρος» και είναι «Ynan» και πως τον ζουρνά τον λέμε και εδώ με το ίδιο όνομα. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι όχι απλός ύμνος αλλά οίστρος. Αποδεικνύει πόσο σωστή είναι η φράση του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, ότι δεν υπάρχει πολιτισμός αλλά πολιτισμοί… Γιάννης Σ. Καργάκος

Ευάγγελος Σπανδάγος Χρίστος Παπακυριακόπουλος, ο ερημίτης του Πρίνστον ΑΙΘΡΑ Ο Ευάγγελος Σπανδάγος είναι ένας ακούραστος εργάτης του πνεύματος. Δεν επαναπαύτηκε στο σπουδαίο βιβλίο του για τον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, αλλά συνεχίζει να εργάζεται σκληρά και γράφει σημαντικά βιβλία. Ένα από τα τελευταία έργα του είναι ένα βιβλίο, φόρος τιμής στον σπουδαίο άνθρωπο και επιστήμονα Χρίστο Παπακυριακόπουλο. Ο εξαίρετος αυτός επιστήμονας, όπως γράφει ο συγγραφέας, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της επιστήμης των μαθηματικών και ταυτόχρονα μία από τις πλέον άγνωστες στο ευρύ κοινό. Από το 1948 που πήγε στην Αμερική για να πραγματοποιήσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές διέγραψε μια λαμπρή καριέρα ερευνητή. Η πορεία του αυτή λίγο έλειψε να σταματήσει όταν το επίσημο ελληνικό κράτος ζήτησε την απέλαση του Παπακυριακόπουλου με την αιτιολογία πως ήταν αριστερός. Το Πανεπιστήμιο, όμως, του Πρίνστον, που είχε δεχθεί τον Άλμπερτ Αϊνστάιν και τον Τόμας Μαν, είχε διαφορετική γνώμη και κράτησε στην Αμερική ως συνεργάτη του τον περίφημο μαθηματικό. Έτσι, ο σπουδαίος επιστήμονας που είχε το χαϊδευτικό «Πάπας» δούλεψε πολύ και καταξιώθηκε ως εξαιρετικός ερευνητής. Η συμβολή του στον τομέα της τοπολογίας και οι διακρίσεις του τον καθιέρωσαν και τον έκαναν σεβαστό στην επιστήμη των μαθηματικών. Αυτό, όμως, που κάνει το βιβλίο περισσότερο ενδιαφέρον είναι η προσπάθεια του Σπανδάγου να γνωρίσει στους αναγνώστες βαθύτερα τον άνθρωπο Χρίστο Παπακυριακόπουλο, τις σχέσεις με τους φίλους του και τον τρόπο ζωής του. Βασισμένος σε πηγές, ο Ευάγγελος Σπανδάγος αποκαλύπτει τη μοναχική και μυστικοπαθή ζωή του σπουδαίου μαθηματικού. Η μελέτη του συγγραφέα είναι καλοδουλεμένη και διαβάζεται ευχάριστα. Έχει τα στοιχεία μιας βιογραφίας που είναι γραμμένη με λογοτεχνική μορφή. Αν λοιπόν θέλετε να διαβάσετε ένα εξαιρετικό βιβλίο και να μάθετε νέα πράγματα, η συγκεκριμένη βιογραφία θα σας δώσει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσετε μια όμορφη ξενάγηση στη χώρα της ανάγνωσης. Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης

INDEX_31

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ

all time classic ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΩΤΑ ΣΥΚΙΩΤΗ

Άρθουρ Μίλερ «Έχω τη δεινότητα να γράφω μυθιστορήματα που μυρίζουν ζωή, μόνο και μόνο επειδή η ζωή μου είναι σαν μυθιστόρημα».

πό τους σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς της μεταπολεμικής γενιάς, ο Άρθουρ Μίλερ υπήρξε επιβλητική προσωπικότητα στον χώρο της τέχνης και της πολιτικής. Στα έργα του αποτύπωσε την Αμερική έτσι όπως τη γνώρισε και τη βίωσε, ενώ το μοτίβο των σχέσεων, της οικογένειας και του θανάτου αποτελούσε μόνιμη αναφορά του. Ο δραματουργός, που συνδύασε την επίγνωση της κοινωνικής πραγματικότητας με τη διερεύνηση της εσωτερικής ζωής των χαρακτήρων του, γεννήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1915, στη Νέα Υόρκη και ήταν ο γιος ενός πετυχημένου ιδιοκτήτη εταιρίας ρούχων. Με το «κραχ» του 1929, οι Μίλερ καταστράφηκαν και η οικογένεια μετακόμισε στο Μπρούκλιν. Η εμπειρία αυτή έκανε τον νεαρό Άρθουρ να συνειδητοποιήσει την ανασφάλεια της σύγχρονης ύπαρξης. Η ιστορία των μελών της οικογένειάς του ήταν η πρώτη αλλά και μεγαλύτερη δεξαμενή ηρώων για τα έργα του. Στο σχολείο διαβάζει πρώτη φορά Ντοστογιέφσκι, νομίζοντας πως το Έγκλημα και τιμωρία ήταν αστυνομικό μυθιστόρημα(!) Επιλέγει το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν γιατί ήταν το μοναδικό που είχε λογοτεχνικό τμήμα και καθόλου μαθηματικά. Πλένει πιάτα στην καφετέρια και εργάζεται ως ρεπόρτερ στην εφημερίδα της σχολής. Άρχισε να γράφει το 1936 και η επιτυχία δεν άργησε να έρθει. Το 1947, γράφει το Ήταν όλοι τους παιδιά μου, το πρώτο σημαντικό θεατρικό του με έντονη την επίδραση του Ίψεν, με θέμα έναν βιομήχανο που κατασκευάζει ελαττωματικό πολεμικό υλικό. Το 1949 ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ Ο Θάνατος του Εμποράκου, που του χάρισε το βραβείο Πούλιτζερ δραματολογίας την ίδια χρονιά. Το έργο αυτό όχι μόνο πρόσφερε στον 30χρονο τότε Μίλερ

INDEX_31

παγκόσμια αναγνώριση, αλλά αποτέλεσε επίσης και τον ακρογωνιαίο λίθο του σύγχρονου Αμερικανικού θεάτρου. Πρόκειται για την τραγωδία ενός ανθρωπάκου που πέφτει θύμα κίβδηλων αξιών, οι οποίες αποτελούν κατά ένα μεγάλο μέρος τις αξίες της κοινωνίας όπου ζει. Μέσα από τη ζωή του Γουίλι Λόμαν, του κεντρικού ήρωα, ο Μίλερ εξετάζει τον μύθο του αμερικανικού ονείρου – τις ελπίδες και τους φόβους της μέσης τάξης στην αμερικανική κοινωνία. Ακολουθεί η Δοκιμασία ή Οι μάγισσες του Σάλεμ, που βασίζεται στη δίκη των μαγισσών στο Σάλεμ της Μασαχουσέτης το 1692, εποχή που ο Μίλερ έβρισκε ότι είχε πολλά κοινά με τη δεκαετία του 1950. Στην ουσία, επρόκειτο για ένα αλληγορικό έργο της μακαρθικής περιόδου και της μαζικής αντικομουνιστικής υστερίας στις ΗΠΑ. Τη δεκαετία του ’50, ο Άρθουρ Μίλερ γίνεται στόχος εξονυχιστικών κυβερνητικών ελέγχων. Περνάει από την επιτροπή του Κογκρέσου, η οποία διενεργούσε έρευνα για την επιρροή του κομμουνισμού στις τέχνες. Αρνείται να κατονομάσει πρόσωπα που είχε δει σε μια συγκέντρωση συγγραφέων, η οποία είχε χαρακτηριστεί ως κομμουνιστική και του αφαιρούν το διαβατήριο. Έτσι, χάνει την πρεμιέρα του θεατρικού του έργου Οι Μάγισσες του Σάλεμ στις Βρυξέλλες. Στα τέλη του ’50 ο Άρθουρ Μίλερ σταμάτησε να γράφει για το θέατρο. Ασχολήθηκε με τη συγγραφή σεναρίων για τον κινηματογράφο. Στην προσωπική του ζωή δέσποσε ο γάμος του με τη Μέριλιν Μονρόε (1956), αν και δεν διήρκεσε πολύ (1960). Οι Αταίριαστοι σε σενάριο Άρθουρ Μίλερ, σκηνοθεσία Τζον Χιούστον, ήταν ένα έργο γραμμένο για τη Μέριλιν. Ένα χρόνο μετά το διαζύγιο του, ο Άρθουρ Μίλερ παντρεύτηκε την Αυστριακή φωτογράφο Ίνγκε Μόρατ, με την οποία συνεργάστηκε σε δύο βιβλία για την Κίνα και τη Ρωσία. Επέστρεψε στο θέατρο το 1964: Μετά την πτώση (1964), αναφέρεται στο ναυάγιο των ανθρώπινων σχέσεων, Η τιμή (1968), όπου μέσα από την ένταση στις σχέσεις μεταξύ δύο αδελφών, συνεχίζει να διερευνά το θέμα της ενοχής και της ευθύνης του ανθρώπου απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους, στο Ταβάνι του αρχιεπισκόπου, που ανεβάστηκε στην Ουάσιγκτον το 1977, ελέγχει τη μεταχείριση των διαφωνούντων συγγραφέων στη Σοβιετική Ένωση, Το Αμερικανικό ρολόι, μια σειρά από σκηνικά σκίτσα βασισμένα στα Δύσκολα χρόνια του Σταντς Τέρκελ, με θέμα την οικονομική κρίση, ανεβάστηκε το 1980. Στην πλούσια εργογραφία του προστίθενται και τα δύο τελευταία θεατρικά του Resurrection Blues και Finishing Pictures, γραμμένα το 2002 και το 2004 αντιστοίχως. Δραστήριος και με ενδιαφέρον για τα κοινά αρθρογραφούσε στους New Υοrk Times, ενώ συνέχιζε να υψώνει τη φωνή του για να υποστηρίξει τα ανθρώπινα δικαιώματα, να διαμαρτύρεται κατά της λογοκρισίας και να υπερασπίζεται τους καλλιτέχνες που βρίσκονται στη φυλακή. Εκτός από το Πούλιτζερ, ο Μίλερ τιμήθηκε με το βραβείο Κριτικών καθώς και το βραβείο Τόνι και το 1984 με το βραβείο του Κέντρου Παραστασιακών Τεχνών Τζών Κέννεντυ, τη μεγαλύτερη τιμή που αποδίδεται σε προσωπικότητα των γραμμάτων ή των τεχνών στις Ηνωμένες Πολιτείες, για την ανεκτίμητη προσφορά του στο αμερικανικό και το παγκόσμιο θέατρο. Βέβαια, το Νομπέλ, που τόσο επιθυμούσε, δεν ήρθε ποτέ. Ο Άρθουρ Μίλερ πέθανε στις 12 Φεβρουαρίου του 2005. Εκείνη τη μέρα, η βρετανική Ιντιπέντεντ βγήκε με λευκή πρώτη σελίδα κρίνοντας ότι τίποτα δεν ήταν πιο σημαντικό από τον θάνατο του μεγάλου αμερικανού θεατρικού συγγραφέα. Στην Αμερική η Γουόλ Στριτ Τζέρναλ τον αποχαιρετούσε με ένα τραγούδι των Πλάτερς: The great pretender.

72 ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ

ΑΠΟ ΤH TE ON TRAU SABINE V

Αναγνώσεις - ερμηνείες από προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών.

οίηση, λογοτεχνία, θέατρο, αυτοβιογραφία, ελεύθερος λόγος, αλλά και σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη, αποκτούν νέα υπόσταση με τη δυναμική του ψηφιακού ήχου στη σειρά βιβλίων-cd Λόγου Χάριν, που κυκλοφορεί από την bond-us music. Ο εκλεκτός ηθοποιός του θεάτρου Γιώργος Μοσχίδης, με την πολύχρονη ποιοτική διαδρομή στη σκηνή, στη μεγάλη και στη μικρή οθόνη, αποδίδει με το ξεχωριστό ηχόχρωμα της φωνής του τριάντα επιλεγμένα ποιήματα και μας ταξιδεύει στον ρομαντισμό, την ευαισθησία και την ευγένεια της ψυχής των Κωνσταντίνου Καβάφη, Κώστα Καρυωτάκη, Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και Κώστα Χατζόπουλου. Ο καθηγητής φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Χρήστος Γιανναράς, διαβάζει Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, Οδυσσέα Ελύτη και δικά του τεχνήματα. Η γλυκύτατη θωπεία της ιδιάζουσας, μελωδικής και πλούσιας γλώσσας του κυρ Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, η μυστηριακά ιδιωτική και σκανδαλιστικά δημεγερτική σκέψη του Οδυσσέα Ελύτη, αλλά και οι υψηλές πτήσεις νοός και οι φιλοσοφικοί στοχασμοί του ίδιου του Χρήστου Γιανναρά συνδυάζονται μοναδικά στο βιβλίο-cd και συνεπαίρνουν τον ακροατή-αναγνώστη σ’ ένα γοητευτικό ταξίδι στα έγκατα του Νεοέλληνος Λόγου, όπου συνεχίζουν να κρύπτονται λίθοι πολύτιμοι, τους οποίους ο σύγχρονος αυτός φιλόσοφος φέρνει στην επιφάνεια με την τόσο κατα-νυκτική ανάγνωσή του. Μια κορυφαία παγκόσμια προσωπικότητα, ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιος σε μια μοναδική ηχογράφηση αφηγήσεων, ομιλιών, στοχασμών. Ένα ηχητικό ντοκουμέντο με τίτλο Μια άλλη άποψη, όπου ο Μακαριότατος μεταδίδει τον φιλοσοφικό, θεολογικό και κοινωνικό-ουμανιστικό στοχασμό του. Με το γνώριμο ηχόχρωμα της φωνής του, αποδίδει με μοναδικό τρόπο δώδεκα ανθολογημένα κείμενα από τη συγγραφική του πορεία. Η Άλλη άποψη του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου έρχεται με λόγο στέρεο, απλό, ήρεμο να εμψυχώσει, να παρηγορήσει, να αποφορτίσει. Λόγος που γαληνεύει και ανυψώνει την ψυχή, οδηγώντας την στη μοναδική συμπαντική διάσταση: την αγάπη. Τα κείμενα διανθίζονται από πρωτότυπα ηχογραφημένες γέφυρες μουσικών έργων. Ο Χρόνης Μίσσιος έμαθε ανάγνωση και γραφή στις φυλακές και τις εξορίες που πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του ως πολιτικός κρατούμενος. Εμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1985 με το βιβλίο του Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς... και επιβλήθηκε στη συνείδηση της κριτικής και του κοινού. Τα τελευταία χρόνια ζει ως «κοσμοκαλόγερος» στο Καπανδρίτι. Σχεδόν για 80 λεπτά σε μια πρωτότυπη ηχογράφηση, ο Χρόνης Μίσσιος διαβάζει 17 κείμενα του… Χρόνη Μίσσιου που συνδέονται με τις μουσικές γέφυρες του Βαγγέλη Μπόντα. Ο μεγάλος πρωταγωνιστής του θεάτρου, του κινηματογράφου αλλά και της τηλεόρασης, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, σε μια πρωτότυπη, υπέροχη ηχογράφηση-ερμηνεία, σ’ ένα ρεσιτάλ ηθοποιί-

INDEX_31

ας, ερμηνεύει μοναδικά τρία θεατρικά μονόπρακτα. Υποδύεται «τρεις σκιές» ανθρώπων, με πολλά κοινά σημεία, όπου οι τρεις ήρωες ανήμποροι να συγκρουστούν με την ανελέητη πραγματικότητα, μονολογούν και στην ουσία εξομολογούνται όπως παρουσιάζονται μέσα από τα τρία κλασικά αριστουργήματα, Αυτός και το πανταλόνι του του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Ο Άνθρωπος με το λουλούδι στο στόμα του Λουίτζι Πιραντέλο και Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού του Άντον Τσέχωφ. «Εκείνος» τα αφιερώνει στη μνήμη «Εκείνου»: στον μεγάλο ηθοποιό και δάσκαλο, Βασίλη Διαμαντόπουλο. Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση του Βαγγέλη Μπόντα πλαισιώνει και τα τρία έργα σε απόδοση από αξιόλογους μουσικούς εκτελεστές. Ο ηθοποιός, με την πολύχρονη επιτυχημένη πορεία στο θέατρο, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση, Κώστας Καζάκος, διαβάζει ποιήματα τριών από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ποιητές: Γιάννη Ρίτσο, Τάσο Λειβαδίτη και Μανόλη Αναγνωστάκη. Καθηλώνει τον ακροατή για 65 λεπτά - που είναι και η συνολική διάρκεια του ηχογραφημένου λόγου, ο οποίος πλαισιώνεται με πρωτότυπες μουσικές ενότητες που έχει συνθέσει ο Βαγγέλης Μπόντας. Από το τεράστιο έργο του Γιάννη Ρίτσου ακούγονται αποσπάσματα από τη Ρωμιοσύνη και τα Μακρονησιώτικα, η Γνωριμία, Οι γερόντοι μας, το Λίγο-λίγο. Η ανθρωπιά και τα συναισθήματα της «αληθινής» γραφής του Τάσου Λειβαδίτη συμμετέχουν σ’ αυτή την έκδοση με τα έργα του Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο και Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Τέλος, τα ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη -ενός από τους κορυφαίους ποιητές της γενιάς του- που περιλαμβάνονται στο cd είναι: Εδώ, Το σκάκι, Μιλώ, Επίλογος, Ο νεκρός, Εκεί..., Στ’ αστεία παίζαμε..., Μια τελική συνάντηση. Η καλαίσθητη έκδοση, περιλαμβάνει τόσο το cd όσο και ένθετο βιβλιαράκι που περιέχει όλα τα ηχογραφημένα έργα. Κυκλοφορεί σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία και δισκοπωλεία. (Πληροφορίες στο τηλ.: 210.6845000).

Λόγου Χάριν

Βιβλίο – CD

ΑΡΧΕΙΟ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ ΛΟΓΟΥ

ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΑΚΗ ΤΣΙΤΑ

Ο κύριος Νίκος Καρατζάς Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Αλυσίδας Πολιτισμού IANOS μας αποκαλύπτει εκ των έσω...

ΕΚ ΤΩΝ ΕΣΩ BIBΛIOΘEPAΠEIA Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία των βιβλιοπωλείων σας. Ο πρώτος κρίκος στην Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS δημιουργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1984 στη Θεσσαλονίκη. Το πρώτο κατάστημα, που αποτελεί και την έδρα της επιχείρησης ως σήμερα, δημιουργήθηκε στην οδό Αριστοτέλους 7. Σήμερα, η Αλυσίδα Πολιτισμού περιλαμβάνει 7 καταστήματα με τελευταίο (από τον Δεκέμβριο του 2008) το ART SHOP, (Golden HallΑθήνα) με αντικείμενα τέχνης από διάφορα μουσεία του κόσμου. Την Αλυσίδα συμπληρώνουν το διαδικτυακό ραδιόφωνο ianosradio.gr και το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο ianos.gr. Τι πιστεύετε ότι είναι αυτό που σας διαφοροποιεί από τα υπόλοιπα βιβλιοπωλεία; Η εταιρία μας αγκαλιάζει τις ανάγκες του σύγχρονου αναγνώστη και με άξονα το βιβλίο, διαμορφώνει ένα ζωντανό σημείο συνάντησης που συνδέει καθημερινά τους αναγνώστες και τους

φίλους της τέχνης με τα βιβλία και τους δημιουργούς, με τις ιδέες, τα ρεύματα και τις τάσεις της εποχής μας. Θα μπορούσατε να μας περιγράψετε το προφίλ των ανθρώπων που επισκέπτονται τα βιβλιοπωλεία σας; Άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την τέχνη, τον πολιτισμό, τη γλώσσα, την κοινωνία, την πολιτική. Άνθρωποι κοινωνικά ευαισθητοποιημένοι, ενεργοί πολίτες. Οι πελάτες σας ζητούν συχνά τη συμβουλή των υπαλλήλων σας ή διαλέγουν μόνοι τους τα βιβλία που αγοράζουν; Ο ΙΑΝΟS διακρίνεται για την υψηλή ποιότητα εξυπηρέτησης. Όλοι οι συνεργάτες είναι πλήρως ενημερωμένοι και εκπαιδευμένοι στον χώρο του βιβλίου. Πιστεύω στην ανθρωποκεντρική ανάπτυξη του Ιανού και των επιχειρήσεων του πολιτισμού. Τι είδους βιβλία έχουν τη μεγαλύτερη κίνηση στα δικά σας βιβλιοπωλεία; Η λογοτεχνία και η ιστορία, η ψυχολογία αλλά και η επιστήμη και φυσικά τα παιδικά βιβλία. Μπορείτε να θυμηθείτε κάποιο περιστατικό που να σας έχει κάνει ιδιαίτερη εντύπωση όλα αυτά τα χρόνια; Θα θυμάμαι πάντα τη γιορτή του Ιανού για τα 20 χρόνια (2004) με μια μοναδική συναυλία στον πεζόδρομο μπροστά από τον Ιανό, όπου σε μια μικρή εξέδρα έπαιξαν και τραγούδησαν αγαπημένοι φίλοι: Λουδοβίκος των Ανωγείων, Παναγιώτης Καλαντζόπουλος, Ευανθία Ρεμπούτσικα, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος και η παρέα του Τσιτσάνη, ο Διονύσης Σαββόπουλος και στο τέλος αυτής της βραδιάς ο Ντίνος Χριστιανόπουλος και ο Διονύσης Σαββόπουλος τραγούδησαν μαζί το τραγούδι του Τσιτσάνη Όμορφη Θεσσαλονίκη. Θα το θυμάμαι πάντα!

Ονοματεπώνυμο : Καρατζάς Νίκος Προσωπική πολυτέλεια : Ένα αγρόκτημα στον Όλυμπο Ημερομηνία και τόπος γέννησης: 13-8-1958, Στρατώνι Χαλκιδικής Τόπος διαμονής : Θεσσαλονίκη-Όλυμπος -Αθήνα Ευσεβής πόθος :. Ένα ταξίδι στον Αμαζόνιο απ’ την άνοιξη ως το φθινόπωρο.

Ποια είναι τα μελλοντικά επιχειρηματικά σας σχέδια; Ποιότητα και ανάπτυξη, μόλις τελειώσει ο τυφώνας που φέρανε οι golden τσόγλανοι της παγκόσμιας φούσκας.

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

ANAΓNΩΣH KAI... BIBΛIOΘEPAΠEIA

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Πολύχρωμες Στροφές στο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών Χρώμα και λέξεις ενώνονται για να δώσουν μια ξεχωριστή έκθεση ζωγραφικής στα Γιάννενα, όπου δύο διαφορετικές μορφές τέχνης γίνονται μία. Η ποίηση του Μίλτου Γήτα συναντά τη ζωγραφική του Παναγιώτη Κρομμύδα και μεταμορφώνεται σε εικαστικά έργα. Δύο ανόμοιοι τρόποι έκφρασης και δύο ανόμοιοι δημιουργοί «μιλάνε». Ο πρώτος, ο ποιητής Μίλτος Γήτας χρησιμοποιεί μολύβι και χαρτί και αναζητά την επικοινωνία με τους γύρω του μέσω του γραπτού λόγου. Οι τέσσερις ποιητικές του συλλογές Όλη μου η εφηβεία ένα ποίημα (2002), Ψυχανεμίσματα (2002), Η πρώτη παρτίδα (2004) και Στα σύνορα της θλίψης (2008) φανερώνουν αυτή του την ανάγκη και είναι σίγουρο ότι δε θα σταματήσει εδώ. Καταφέρνει να περάσει από την εξομολόγηση στον εαυτό του σε έναν μονόλογο με έναν φανταστικό συνομιλητή, που μένει πάντα όμως ακροατής. Τα συναισθήματά του και οι μύχιες σκέψεις του γίνονται λέξεις δυνατές, στίχοι που περιγράφουν πλούσιες εικόνες με σκηνογραφική διάθεση. Η ιδέα και το όραμά του να αποκτήσουν αυτοί οι στίχοι εικόνα και μορφή και να παρακολουθήσει την επιρροή τους σε έναν άλλο καλλιτέχνη γίνονται πραγματικότητα. Ο ζωγράφος Παναγιώτης Κρομμύδας μετουσιώνει τις στροφές σε χρώμα και σχέδιο, σε μια νέα έκφραση. Η πρώτη του ατομική έκθεση έχει ως αφορμή την εκφραστική δύναμη των ποιημάτων του Μίλτου Γήτα και τη μετατροπή τους σε κόσμους με χρώματα, σχέδια, εικόνες και συναισθήματα. Ο καμβάς του δεν απεικονίζει αυστηρά τους στίχους, αλλά το προσωπικό βίωμα του ζωγράφου για τη συνάντηση της ποίησης με τη ζωγραφική. Το αποτέλεσμα είναι αφαιρετικά έργα με κυρίαρχη τη γυναικεία μορφή, σύμβολο μοναξιάς, νοσταλγίας και ανεκπλήρωτων πόθων. Η διάθεση απλούστευσης της φόρμας και η λιτότητα των μέσων αναδημιουργούν την πραγματικότητα που προβάλλεται στα ποιήματα του Μίλτου Γήτα. Η πνευματική ιδιοσυγκρασία συναντά την αισθητική, η ποίηση τη ζωγραφική και όλα μαζί αποτελούν ένα συνονθύλευμα μορφών και λέξεων. Θάλεια Οικονόμου, επιμελήτρια έκθεσης, (Ιστορικός τέχνης-Μουσειολόγος)

BeBook Απ’ ό,τι φαίνεται, ο τρόπος που διαβάζουμε μπορεί και να αλλάξει. Η ηλεκτρονική ανάγνωση στη χώρα μας δεν έχει βρει μέχρι στιγμής μεγάλη ανταπόκριση. Ένας λόγος που αποτρέπει τους αναγνώστες είναι και οι πρακτικές δυσκολίες, όπως η δυσκολία της μεταφοράς ενός Η/Υ σε διάφορα μέρη, όπως π.χ. η… παραλία, αλλά και το γεγονός ότι η ανάγνωση από την οθόνη είναι ιδιαίτερα κουραστική για τα μάτια. Αυτά τα πρακτικά προβλήματα έρχεται να λύσει το BeBook, ένας φορητός αναγνώστης ηλεκτρονικών βιβλίων. Πρόκειται για μια ολλανδική καινοτομία και είναι μία συσκευή μικρή και ελαφριά όσο ένα και μόνο βιβλίο. Το ηλεκτρονικό χαρτί και η τεχνολογία ηλεκτρονικού μελανιού που χρησιμοποιεί μας δίνει τη δυνατότητα να διαβάζουμε ηλεκτρονικά βιβλία και έγγραφα ακόμα και στο έντονο φως του ήλιου, χωρίς να κουράζονται τα μάτια. Επιπλέον, η μεγάλη αυτονομία της μπαταρίας επιτρέπει την ανάγνωση ακόμα και 7.000 σελίδων με μια μόνο φόρτιση. Εννοείται, επίσης, ότι η μνήμη της συσκευής χωρά πάρα πολλά βιβλία, όσα και μία ολόκληρη βιβλιοθήκη. Για περισσότερες πληροφορίες: www.mybebook.gr Sabine von Traute

INDEX_31

Θα σε δω στο Floral… Η ιστορική πλατεία ξαναζεί!

• Τόσο για τους λάτρεις της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, όσο και για όλους εκείνους –τους παλιούς, τους νοσταλγικούς αλλά και τους νεότερους– τα νέα είναι ευχάριστα: Η ιστορική Πλατεία Εξαρχείων ξαναζωντανεύει, με το αθάνατο Floral να ανοίγει τις πόρτες του στις αρχές Iουνίου και να σας προσκαλεί για να απολαύσετε τον καφέ και τις συζητήσεις σας, αλλά και για να περιηγηθείτε στο χώρο του βιβλιοπωλείου του. • Το Floral σημάδεψε αρκετές γενιές. Κάποιοι μάλιστα εξακολουθούν ακόμα να αναφέρουν «το κλειστό Floral» όταν θέλουν να προσδιορίσουν τη θέση τους στην Πλατεία Εξαρχείων. Πολλοί ωστόσο είναι εκείνοι που έχουν να πουν τουλάχιστον μία ιστορία που να διαδραματίστηκε εκεί. • Το Floral επανέρχεται, για να γίνει και πάλι σημείο συνάντησης, σημείο αναφοράς, το στέκι των ηθοποιών, των καλλιτεχνών, των φοιτητών, όσων

αγαπούν την καρδιά της πόλης, αλλά και των νέων επισκεπτών, των φίλων του βιβλίου που θα μπορούν να απολαμβάνουν τις αγαπημένες τους σελίδες μαζί με τον καθημερινό καφέ τους. Δεν σταματά όμως εκεί, καθώς το νέο Floral συχνά θα φιλοξενεί καλλιτέχνες που θα δίνουν live συναυλίες, έμπειρους μουσικούς παραγωγούς και απρόβλεπτους DJ’s που φιλοδοξούν με τα party τους να γράψουν ιστορία! • “Η γωνία του ισογείου της Μπλε Πολυκατοικίας” αποκτά και πάλι ζωή, για να χωρέσει νέες φρεσκογραμμένες “ιστορίες”, να “δώσει και πάλι όνομα στα ραντεβού μας” και να σηματοδοτήσει το ξεκίνημα μιας νέας εποχής για την πολυσύχναστη και πολυαγαπημένη Πλατεία Εξαρχείων!

FLORAL | BOOKS + COFFEE Θεμιστοκλέους 80, Πλατεία Εξαρχείων

INDEX_31

Ομιλία του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γεωργίου Α. Προβόπουλου στην Ετήσια Γενική Συνέλευση των Μετόχων 15 Απριλίου 2009

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ Προοπτικες ΤηΣ ελληνικηΣ οικονομιαΣ και ΟΙ προκλησεισ οικονομικησ πολιτικης

Η παγκόσμια κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά και την ελληνική οικονομία. Και εν μέρει λόγω αυτής, έχουν αποδυναμωθεί οι ευνοϊκοί παράγοντες που επί πολλά χρόνια στήριζαν την αναπτυξιακή διαδικασία στη χώρα μας. Στα χρόνια της ισχυρής ανάπτυξης, η εγχώρια ζήτηση αυξανόταν ταχύτερα από την εγχώρια προσφορά, ο πληθωρισμός διαμορφωνόταν σε επίπεδα μονίμως υψηλότερα από το μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρυνόταν και το εξωτερικό χρέος του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα διογκωνόταν συνεχώς. Το μέγεθος και η επιμονή των ανισορροπιών αυτών υποδήλωναν καθαρά ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές που συντελέστηκαν δεν ήταν επαρκείς. Ίσως ενέπνεαν εφησυχασμό οι σχετικά υψηλοί ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης και η συμμετοχή στη ζώνη του ευρώ, η οποία εξασφάλιζε συνθήκες σταθερότητας με χαμηλά επιτόκια. Σήμερα, η παγκόσμια κρίση έχει αναδείξει εναργέστερα τις χρόνιες μακρο-ανισορροπίες και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας. Ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνθηκε από 4% το 2007 σε 2,9% το 2008 (2,4% το τελευταίο τρίμηνο του έτους), κυρίως λόγω της μεγάλης πτώσης των επενδύσεων. Εκτιμάται ότι το 2009 η οικονομική δραστηριότητα θα είναι στάσιμη. Είναι μάλιστα πιθανό να σημειωθούν μέσα στο έτος και αρνητικοί ρυθμοί ετήσιας μεταβολής του ΑΕΠ, ενώ ενδέχεται η εξέλιξη της δραστηριότητας να είναι ακόμη δυσμενέστερη, αν οι διεθνείς οικονομικές συνθήκες χειροτερεύσουν ουσιωδώς. Τα μέχρι στιγμής στοιχεία είναι χαρακτηριστικά. Σε ετήσια βάση, τον Ιανουάριο εφέτος, σε σύγκριση με πέρυσι, ο όγκος των λιανικών πωλήσεων μειώθηκε κατά 5,8% και ο όγκος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας βάσει αδειών κατά 33,5%, ενώ το πρώτο δίμηνο η παραγωγή της μεταποίησης υποχώρησε κατά 10% και η αξία των εξαγωγών αγαθών (εκτός καυσίμων και πλοίων) κατά 20% περίπου. Τέλος, το πρώτο τρίμηνο οι νέες κυκλοφορίες αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσεως μειώθηκαν κατά 38,7%. Η κρίση επηρεάζει, μεταξύ άλλων, την οικονομική δραστηριότητα με διττό τρόπο. Πρώτον, οι τράπεζες εφαρμόζουν αυστηρότερα κριτήρια όταν χορηγούν πιστώσεις, καθώς αναμένουν άνοδο του πιστωτικού κινδύνου και των επισφαλειών. Περιορίζεται έτσι η προσφορά δανείων. Δεύτερον, υποχωρούν σημαντικά οι προσδοκίες και η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Παρατηρείται έτσι συγκράτηση της κατανάλωσης (ιδίως διαρκών καταναλωτικών αγαθών), πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες και υποχώρηση της διάθεσης των επιχειρήσεων για ανάληψη κινδύνων, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι επιχειρηματικές επενδύσεις. Περιορίζεται επομένως και η ζήτηση πιστώσεων από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η υποχώρηση της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας και του διεθνούς εμπορίου θα πλήξουν καίρια τις ελληνικές εξαγωγές αγαθών. Επίσης θα υποχωρήσουν οι ταξιδιωτικές εισπράξεις, ενώ σημαντικά μειωμένες θα είναι και οι εισπράξεις από τη ναυτιλία, λόγω της υποχώρησης των ναύλων και της συρρίκνωσης του παγκόσμιου εμπορίου. Εκτιμάται ότι η πτώση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, σε σταθερές τιμές, θα είναι της τάξεως του 12%. Ορισμένοι πάντως παράγοντες ενδέχεται να μετριάσουν τις δυσμενείς επιπτώσεις της κρίσης.

Μεταξύ άλλων, η πτώση των τιμών του πετρελαίου οδηγεί σε αισθητή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και ενίσχυση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος. Επίσης, η προβλεπόμενη αύξηση των μέσων πραγματικών αποδοχών των μισθωτών – ακόμη και αφού ληφθούν επίσης υπόψη ο παρατηρούμενος περιορισμός του μέσου χρόνου εργασίας και η αναμενόμενη μείωση της απασχόλησης – μπορεί να στηρίξει αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης έως και 1%. Τέλος, η εφαρμογή του σχεδίου ενίσχυσης της ρευστότητας εκτιμάται ότι θα συμβάλει ώστε ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα να είναι υψηλότερος από το ρυθμό αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ. Η τελική διαμόρφωση βεβαίως του ρυθμού αυτού δεν εξαρτάται μόνο από την προσφορά, αλλά και από τη ζήτηση δανείων. Και η τελευταία, λόγω της χαμηλής ροπής προς διενέργεια δαπανών, θα τείνει να εξασθενήσει. Η απασχόληση το 2008 αυξήθηκε κατά 1,1%, αλλά εφέτος εκτιμάται ότι θα καταγραφεί μικρή μείωση του αριθμού των απασχολουμένων. Σχετικά πιο σημαντική όμως θα είναι η μείωση του μέσου χρόνου εργασίας, τόσο επειδή σε ορισμένες επιχειρήσεις περικόπτονται οι υπερωρίες, όσο και επειδή μειώνεται το κανονικό ωράριο εργασίας. Προβλέπεται ότι η μείωση του συνολικού αριθμού απασχολουμένων θα είναι στα επίπεδα του 0,5-0,8%, ενώ η μείωση του αριθμού των απασχολούμενων μισθωτών θα είναι περίπου 1%. Για τους αυτοαπασχολούμενους η εξασθένηση της δραστηριότητας συνεπάγεται κατά κανόνα περιορισμό του χρόνου εργασίας, δηλαδή υποαπασχόληση και επομένως μείωση εισοδήματος, αλλά όχι ανεργία. Πάντως, σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία της ΕΣΥΕ, εφέτος τον Ιανουάριο η συνολική απασχόληση μειώθηκε κατά 0,6% σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 9,4%, από 8,9% το Δεκέμβριο και 8,0% τον Ιανουάριο του 2008. Στην παρούσα φάση, ευπαθέστερες κατηγορίες εργαζομένων είναι κυρίως οι ανειδίκευτοι, όσοι έχουν χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, οι προσωρινά απασχολούμενοι και οι μετανάστες. Η υποχώρηση, από τα μέσα του 2008, των διεθνών τιμών των καυσίμων και των τροφίμων οδήγησε το τελευταίο τρίμηνο του 2008 σε σημαντική πτώση του πληθωρισμού, η οποία συνεχίστηκε το πρώτο τρίμηνο του 2009. Ο ετήσιος ρυθμός πληθωρισμού (βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή) υποχώρησε στο 1,5% το Μάρτιο και ενδέχεται να διαμορφωθεί γύρω στο 1% ή και χαμηλότερα περί τα μέσα του έτους. Στη συνέχεια όμως θα αυξηθεί και πάλι, αντανακλώντας κυρίως την αναμενόμενη διαμόρφωση των διεθνών τιμών του πετρελαίου στον κάθε μήνα του 2009 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους (αποτέλεσμα βάσης). Εκτιμάται ότι το 2009, σε μέσο επίπεδο έτους, ο ρυθμός πληθωρισμού είναι δυνατόν να υποχωρήσει στο 1,5% ή και λίγο χαμηλότερα, έναντι 4,2% το 2008. Ο πυρήνας του πληθωρισμού όμως θα παραμείνει σχετικά υψηλός, γύρω στο 2,9%, δηλαδή θα εμφανίσει μικρή μόνο υποχώρηση σε σχέση με το 2008 (3,4%). Θα διαμορφωθεί έτσι και πάλι σε επίπεδο σημαντικά υψηλότερο από ό,τι στη ζώνη του ευρώ, με αποτέλεσμα να συνεχιστεί η διάβρωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας ως προς τις τιμές. Σημειωτέον ότι εφέτος διαμορφώνονται συνθήκες που θα έπρεπε λογικά να ευνοήσουν την ταχύτερη μείωση του

πυρήνα του πληθωρισμού. Εφέτος, λόγου χάρη: (α) δεν θα υπάρχουν συνθήκες υπερβάλλουσας ζήτησης, και (β) ο ρυθμός ανόδου του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα επιβραδυνθεί αισθητά. Επειδή όμως αρκετοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από συνθήκες ατελούς ανταγωνισμού, εκτιμάται ότι ο πυρήνας του πληθωρισμού θα υποχωρήσει λιγότερο από ό,τι θα ήταν κατ’ αρχήν εφικτό. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών παραμένει πολύ υψηλό. Το 2008 ανήλθε στο 14,4% του ΑΕΠ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στις αυξημένες καθαρές πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων και για τόκους, μερίσματα και κέρδη. Επιβαρυντικά στις πληρωμές τόκων έχει συμβάλει η αύξηση του τμήματος του δημόσιου χρέους που διακρατείται από κατοίκους εξωτερικού. Το 2009 το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα επηρεαστεί από την επιδείνωση του διεθνούς και του εγχώριου οικονομικού περιβάλλοντος και αναμένεται ότι το έλλειμμά του θα περιοριστεί στο 12,5-13% του ΑΕΠ. Αυτό θα οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι, σε απόλυτα μεγέθη, οι εισαγωγές θα μειωθούν περισσότερο από τις εξαγωγές. Παρά την αναμενόμενη μείωση, το εξωτερικό έλλειμμα παραμένει δυστυχώς υψηλό. Και θα τείνει και πάλι να διευρυνθεί, όταν ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας, λειτουργώντας ως τροχοπέδη της ανάπτυξης. Παραμένει, επομένως, επιτακτική η ανάγκη της εφαρμογής μέτρων πολιτικής που να έχουν μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα και να θεραπεύουν τις χρόνιες αιτίες του ελλειμματικού ισοζυγίου. Στην επιμονή του εξωτερικού ελλείμματος να διαμορφώνεται σε ανησυχητικά επίπεδα, έχουν συντελέσει η διαρκής υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας κόστους και τιμών και η επί σειρά ετών σημαντική υστέρηση της εθνικής αποταμίευσης, έναντι των εγχώριων επενδύσεων. Απαιτείται, μεταξύ άλλων, να βελτιωθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα και παράλληλα να διορθωθούν οι μακροοικονομικές ανισορροπίες, κυρίως μέσω δημοσιονομικής εξυγίανσης. Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης (σε εθνικολογιστική βάση) ξεπέρασε το 2008, για δεύτερο συνεχές έτος, την τιμή αναφοράς της Συνθήκης του Μάαστριχτ, με αποτέλεσμα να ενεργοποιηθεί η Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος. Και ταυτόχρονα, το 2008 το ενοποιημένο χρέος της γενικής κυβέρνησης υπερέβη το 95% του ΑΕΠ. Αν το έλλειμμα εξακολουθήσει και το 2009 να κινείται σε υψηλά επίπεδα, το μήνυμα που θα εκπέμπεται στις διεθνείς αγορές είναι ότι, για μια ακόμη φορά, η δημοσιονομική προσαρμογή αναβάλλεται ή βραδυπορεί. Και ως εκ τούτου οι αγορές θα αντιδράσουν ανάλογα. Ήδη από το Σεπτέμβριο του 2008 παρατηρήθηκε μεγάλη διεύρυνση της διαφοράς αποδόσεων μεταξύ των ελληνικών και των γερμανικών κρατικών ομολόγων. Το πρώτο τρίμηνο του 2009, η διαφορά αυτή στην αρχή αυξήθηκε και στη συνέχεια παρουσίασε διακυμάνσεις, ενώ πρόσφατα υποχώρησε ελαφρά, παραμένοντας ωστόσο σε υψηλό επίπεδο. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τις ανησυχίες των αγορών για το πολύ υψηλό δημόσιο χρέος της χώρας (το δεύτερο σε μέγεθος στην ΕΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ), για τη συνεχιζόμενη αδυναμία επίτευξης μιας διατηρήσιμης δημοσιονομικής θέσης, για το ογκούμενο εξωτερικό έλλειμμα, καθώς και για την καθυστέρηση των απολύτως αναγκαίων διαρθρωτικών προσαρμογών.

INDEX_31

ΣΗΜΕΙΑ ΟΠΟΥ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ INDEX ΑΤΤΙΚΗ Α Π Ο Π Ε Ι ΡΑ • ΝΑΥΑ Ρ Ι Ν ΟΥ 1 8 , ΑΘ Η ΝΑ | Α Π Ρ Ο ΒΛ Ε Π Τ Ο • Ρ Η ΓΑ Φ Ε ΡΑ Ι ΟΥ 2 5 , ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ | ΑΣΠΡΗ ΛΕΞΗ • ΜΑΝΤΖΑΡΟΥ 6, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | BAΣIΛEIA∆H • AΓ. MEΛETIOY 114, ΑΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙO AIΘPA • MEΣOΛOΓΓIOY 1, ΑΘHNA | BIBΛIOΠΩΛEIO BHTA IATPIKΩN EKΔOΣEΩN • AΔPIANEIOY 3, AΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΔΡΟΜΩΝ • ΣΟΛΩΝΟΣ 99, ΑΘΗΝΑ| ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΕΚΦΡΑΣΗ • EΛ. BENIZEΛOY 133, ΠΛ. EΘN. ANTIΣTAΣEΩΣ, HΛIOYΠOΛH ▶ ΚΥΠΡΟΥ 2 6 , Α Ρ Γ Υ Ρ Ο Υ Π Ο Λ Η ▶ Γ E N N H M ATA 8 1 , A N Ω ΓΛY ΦA Δ A | Β Ι Β Λ Ι Ο Π Ω Λ Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Ο Υ Ι ∆ Ρ Υ Μ ΑΤ Ο Σ Ε Ρ Ε Υ Ν Ω Ν • ΒΑ Σ . Κ Ω Ν Σ ΤΑ Ν Τ Ι Ν ΟΥ 4 8 , ΑΘ Η ΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚ∆ΟΣ ΕΩΝ Ο∆ΥΣΣΕΑΣ • ΣΤΟΑ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΕΚ∆ΟΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΙΩΝ • ΣΟΛΩΝΟΣ 85, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠ ΩΛΕΙΟ EKΔOTIKOY OPΓANIΣMOY ΠAΠYPOΣ • ΠANEΠIΣTHMIOY 46 & XAP. TPIKOYΠH, AΘHNA | ΒΙΒΛΙΟΠ ΩΛΕΙΟ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ • ΣΟΛΩΝΟΣ 60, ΑΘΗΝΑ | ΒΙΒΛΙΟΠ ΩΛΕΙΟ EK∆OΣEΩN KE∆POΣ KAI EΣOΠTPON • ΣTOA BIBΛIOY, ΠEΣMATZOΓΛOY 5, ΑΘΗΝΑ | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ • ΣΚΡΑ 97-99, ΚΑΛΛΙΘΕΑ | ΒΙΒΛΙΟΤΟΠΙΑ • ΛΑΖΑΡΑΚΗ 21-23, ΓΛΥΦΑ∆Α ▶ 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 9, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ▶ ΠΑΤΗΣΙΩΝ 126, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 23, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΒΙΒΛΙΟΤYΠO • XP. ΣMYPNHΣ 152-156, BYPΩNAΣ | ΓΕΩΡΓΙΑ∆ΗΣ • ΣΟΛΩΝΟΣ 114, ΑΘΗΝΑ | ΓΡΑΦΗ • ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ 121, ΧΟΛΑΡΓΟΣ | ∆Ω∆ΩΝΗ • ΑΝ∆ΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 28, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | EΘNIKO KENTPO BIBΛIOY • ΣΤΟΑ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5, ΑΘΗΝΑ | ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ ΑΚΗΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 1 7 , ΑΘ Η ΝΑ ▶ ∆ Α ΒΑ Κ Η 3 - 5 , Ε ΡΥΘ Ρ ΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ▶ ΛΑΖΑΡΑΚΗ 27, ΓΛΥΦΑ∆Α ▶ ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 294, ΨΥΧΙΚΟ ▶ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 39, ΑΘΗΝΑ ▶ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓ ΟΥ 2, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ▶ ΣΙΝΩΠΗΣ 2, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ▶ ΘΗΒΩΝ 228, ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗΣ ▶ ΓΡΑΒΙΑΣ 6, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ▶ ΠΑΝΑΓΙΤΣΑΣ 3, ΚΗΦΙΣΙΑ ▶ ΝΙΚΗΣ 20, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 6, ΜΑΡΟΥΣΙ ▶ ΚΑΛΛΙΓΑ 31, ΦΙΛΟΘΕΗ ▶ ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 268, ΚΗΦΙΣΙΑ | NEWSSTAND ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ΑΚΗΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 41, ΑΘΗΝΑ | ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ • ΤΡΙΤΩΝΟΣ 47, ΠΑΛ. ΦΑΛΗΡΟ | ΕΠΙΚΑΙΡΑ • ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ 41, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ | ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ • ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 3, ΑΓ.ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ | ΕΥΡΙΠΙ∆ΗΣ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 8, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΕΥΡΙΠΙ∆ΗΣ ΣΤΗ ΣΤΟΑ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 11, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ • ΓΡΑΜΜΟΥ 40, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ | ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ • ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ 77, ΙΛΙΟΝ | ΤΟ ΘΕΜΑ • Π. ΤΣΑΛ∆ΑΡΗ 30, ΒΥΡΩΝΑΣ ▶ Κ Υ Π Ρ ΟΥ 6 & Φ ΡΥ Ν Η Σ , ΒΥ Ρ Ω ΝΑ Σ ▶ ΦΙΛΟΛΑΟΥ 62 & ΕΚΦΑΝ ΤΙ∆ΟΥ, ΠΑΓΚΡΑΤΙ | ΙΑΝΟΣ • ΣΤΑ∆ΙΟΥ 24, ΑΘΗΝΑ | ΚΑ ΝΑΚΗ • ΖΩΟ∆ΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ 2-4, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΡ∆ΑΜΙΤΣΑ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 8, ΑΘΗΝΑ | ΚΑΣΙΑΚΟΥ ΕΛΕΝΗ • ΕΛΑΙΩΝ 41, Ν. ΚΗΦΙΣΣΙΑ | ΚΟΚΚΑΛΗΣ • ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ 24, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ΧΙΜΑΡΡΑΣ 24, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ∆ΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 28, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ | ΚΟΡΑΗΣ • ΒΑΣ. ΚΩΝ/ΝΟΥ 6, ΧΑΛ ΑΝ∆ΡΙ | KΨM • Z. ΠHΓHΣ 55, EΞAPXEIA | λεµονι • ΗΡΑΚ ΛΕΙ∆ΩΝ 22, ΘΗΣΕΙΟ | λεΣΧΗ ΤΟΥ ∆ΙΣΚΟΥ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ • ΒΑΣ. ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΚΚΑΛΗ, ΑΘΗΝΑ | ΜΕ ΝΑΝ∆ΡΟΣ • ∆ΡΟΣΙΝΗ 9, ΚΗΦΙΣΙΑ | ΜΙΚΡΟΣ ΚΟΡΑΗΣ • ΠΑΠΑΓΟΥ ΚΑΙ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ , ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΝΑΤΣΗΣ • ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΤΙΚΑ & ΧΡ. ΣΜΥΡΝΗΣ, ΡΑΦΗΝΑ| NIKOΛAKHΣ • 3ης ΣEΠTEMBPIOY 91, AΘHNA | ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗΣ • Α ΡΑ Π Α Κ Η 8 1 - 8 3 , Κ Α Λ Λ Ι Θ Ε Α | OK T Ω • Π A Π A N I KO Λ H 8 , M E TA M O P Φ Ω Σ H | ΠΑΠΑ∆ΗΜΑΣ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 8, ΑΘΗΝΑ |

Παλαιότερα τεύχη του index θα βρείτε στο Bιβλιοπωλείο της EΣTIAΣ • Σόλωνος 60, AΘHNA

INDEX_31

ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ • ΣΤΟΥΡΝΑΡH 35, ΑΘΗΝΑ ▶ ΣΤΟΥΡΝΑΡΗ 37, ΑΘΗΝΑ ▶ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 55, ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ ▶ ΑΝ∆Ρ. ΠΑ ΠΑΝ∆ΡΕΟΥ 35, ΜΑΡΟΥΣΙ, «THE MALL» ▶ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 37, ΑΘΗΝΑ | ΠΑΤΑΚΗΣ • ΑΚΑ∆ΗΜΙΑΣ 65, ΑΘΗΝΑ | ΠΑραµετροσ • ΜΕΤΩΝΟΣ 62, ΧΟΛΑΡΓΟΣ ▶ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ 56, ΧΟΛΑΡΓΟΣ | ΠΑΡ’ ΗΜΙΝ • ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 11Α, ΑΘΗΝΑ | ΠEP∆IKHΣ • ΧΑΡOKOΠOY 5355, KAΛΛIΘEA | ΠΟΛΙΤΕΙΑ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 1, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΟ • ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 159, Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ | ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΑΓΚΥΡΑ • ΣΟΛΩΝΟΣ 124, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΛΥΧΡΩΜΟΣ ΠΛΑΝΗΤΗΣ • ΑΝΤΩΝ ΙΑ∆ΟΥ 6, ΑΘΗΝΑ | ΠΟΤΑΜΟΣ • ΣΚΟΥΦ Α 32, ΚΟΛΩΝ ΑΚΙ | ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ • ΕΥΒΟΙΑΣ & ΒΟΙΩΤΙΑΣ 1, Κ. ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ | ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ • ΓΡΑΒΙΑΣ 3 - 5 , ΑΘ Η ΝΑ | Π Y Ξ I Δ A • BY Z A N T I OY 31, KAΛOΓPEZA | ΡΟΚΚΑΣ • ΒΑΡΝΑΛΗ & Γ Κ Ι Ν ΟΣ ΑΤ Η 6 0 , Μ Ε ΤΑ Μ Ο Ρ Φ Ω Σ Η | ΤΣΑΜΑΝΤΑΚΗΣ • ΚΑΡΑΟΛΗ ∆ΗΜΗΤ ΡΙΟΥ 32, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΦΑΚΙΝΟΣ • Ν. ΠΛΑΣΤΗΡΑ 8, ΜΑΡΟΥΣΙ | ΦΛΩΡΑΣ • ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 59, ΑΘΗΝΑ ▶ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤ ΟΥ 14, ΠΛ. ΕΘΝ. ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ, ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ▶ ΗΡΩ∆ΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ 4, ΠΛΑΤΕΙΑ ∆ΟΥΡΟΥ, ΧΑΛΑΝ∆ΡΙ ▶ ΜΙΛΤΙΑ∆ΟΥ 16 και ΡΟ∆ΟΥ, ΜΑΡΟΥΣΙ ▶ ΣΤ. ΣΑΡΑΦΗ , ΠΛ. ΕΣΤΑΥΡΩΜΕΝΟΥ, ΑΙΓΑΛΕΩ ▶ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ 54-56, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ΖΩΣΙΜΑ∆ΩΝ 46, ΠΕΙΡΑΙΑΣ | ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ • ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 10-12, ΑΘΗΝΑ | EX LIBRIS • A. Mεταξα 4, εξαρχεια | IN TO THE BAG • Γ. ΠΑΠΑΝ∆ΡΕΟΥ 35, ∆ΑΣΟΣ ΧΑΙ∆ΑΡΙΟΥ | Κ ΟΑ Ν /A t h e n s Vo i c e • Σ ΚΟΥΦΑ 6 4 , ΚΟΛΩΝΑΚΙ | LEADER BOOKS • Π. ΚΥΡΙΑΚΟΥ 17, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ▶ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΟΥ 58, ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ▶ ΠΑΝΟΡΜΟΥ 19 ΚΑΙ ΣΜΥΡΝΗΣ, ΑΙΓΑΛΕΩ ▶ ΑΝΑΛΗΨ ΕΩΣ 7, ΒΡΙΛΗΣΣΙΑ ▶ ΦΩΚΙΟΝΟΣ ΝΕΓΡΗ 84, ΚΥΨΕΛΗ ▶ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ 54, ΚΟΡΥ∆ΑΛΛΟΣ ▶ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜ ΙΟΥΠ ΟΛΗ ΖΩΓΡΑ ΦΟΥ ▶ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜ ΩΝ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ | LIBRO • ΠΑΤΡ. ΙΩΑΚΕΙΜ 8, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | NOTOS • ΟΜΗΡΟΥ 15, ΑΘΗΝΑ | PAPER TOWN • ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 135 & ΛΑΜΨΑ 1, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ | GRAFICA • ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ 68, ΕΛΛΗΝΙΚΟ | BAZAARBOOKS • ΑΝ∆ΡΕΟΥ ΜΕΤΑΞΑ 4, ΕΞΑΡΧΕΙΑ | CUBE BIBΛIOΠΩ ΛEIO • A K A ∆ H M I A Σ K A I E M . M Π E NA K H 3 2 , AΘHNA | BEST BOOK HUNTERS • ΣΟΛΩΝΟΣ 47, ΑΘΗΝΑ | KOZOK • KYKΛA∆ΩN 23 KYΨEΛH | BOOKSTARS • EΛAIΩN 34, N. KHΦIΣIA | NAKAS PAPER• NAYAPINOY 13 & MAYPOMIXAΛH, AΘHNA ▶ KHΦIΣΣIAΣ 281, KHΦIΣIA | PUBLIC • KAPAΓEΩPΓH ΣEPBIAΣ 1, ΠΛ.ΣYNTAΓMATOΣ, AΘHNA ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΓΝΩΣΤΗ ΚΑΝΤΑΘ • ΑΙΜ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ 6 & ∆ΗΜ. ΓΟΥΝΑΡΗ | ΑΝΙΚΟΥΛΑ Ε.∆.Ι.ΑΛΕΞΙΚΟΣ ΟΕ • ∆ΗΜ.ΓΟΥΝΑΡΗ 44 | ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ ΠΛΑΤΩΝΟΣ (ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΖΗΤΡΟΣ) • ΠΛΑΤ ΩΝΟΣ 2 | ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΩΛΕΙΟ • ΣΕΡ. ΤΣΑΚΜΑΝΗ 11, ΛΑΓΚΑ∆ΑΣ | ΒΙΒΛΙΟΠ ΩΛ ΕΙΟ ΨΑΡΑ • ΦΙΛ. ΕΤΑΙΡ ΕΙΑΣ 39 | ΒΙΒΛΙΟΣ TOK • ΠATP. IΩAKEIM 8 | ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ ΑΚΗΣ • ΕΘΝ.ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ 131 ▶ ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ | ΙΑΝΟΣ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 7, ΜΕΤΑΜ ΟΡΦΩΣΕΩΣ 24, ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ ▶ Μ Α Ρ Τ Ι ΟΥ 4 5 , Φ Ι Λ Ι Π Π ΟΥ Π ΟΛ Ε Ω Σ 5 7 ▶ Α Μ Π Ε ΛΟ Κ Η Π Ο Ι , ΒΟ ΓΑΤ Σ Ι ΚΟΥ 1 4 | ΜΠΑΡΜΠΟΥΝΑΚΗΣ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 4 ▶ Λ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ 75, ΡΕΤΖΙΚΙ | TO ΚΑΤΩΙ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ • ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 6 | ΠΡΩΤΟ ΠΟΡΙΑ • ΝΙΚΗΣ 3 | ΡΑΓΙΑΣ • ΕΡΜΟΥ 44 | ΤΡΕΥΛ Α • ΑΜΠΕΛΟΚΗΠ ΩΝ 55, ΠΕΡΑΙΑ | HIPPO • ΙΩΑΝΝΙ∆ΟΥ 4, ΠΑΝΟΡΑΜΑ | NAKAS PAPER• ΠΛAΣTHPA 19, XAPIΛAOY | PUBLIC •

ΕΜΠ. ΚΕΝΤΡΟ MEDITERRANEAN COSMOS, 11ο ΧΛΜ. ΘΕΣ/ΝΙΚ ΗΣ-Ν. ΜΟΥ∆ΑΝΙΩΝ, ΠΥΛΑΙΑ ΑΛΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΛΕΣΧΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ • ΑΒ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ∆Η 2 , Α Γ Ρ Ι Ν Ι Ο | Ε Λ Ε Υ Θ Ε Ρ Ο Υ∆ Α Κ Η Σ • ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ 50, ΑΓΡΙΝΙΟ | ∆ΕΜΕΝΑΓΑ • Ι Ο ΥΛ Ι ∆ Α , Κ Ε Α | ∆ Η Μ Η Τ Ρ Ι Α ∆ Η Σ • Ε.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 49-Ι.ΚΑΒΥΡΗ 4, Α Λ Ε Ξ Α Ν ∆ Ρ ΟΥ Π ΟΛ Η | Σ Ι Σ Μ Α Ν Ι ∆ Η Σ • ΜΑΚΡΗΣ 20, Ν.ΧΙΛΗ, ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥΠΟΛΗ | ΕΚ ΠΡΟΟΙΜΙΟΥ • ΝΙΚΗΤΑΡΑ 15, ΑΡΓΟΣ | ΣΥΜΒΟΛΗ • ΠΛΑΤΕΙΑ ΛΟΧΑΓΟΥ ΠΑΣΣΙΑ, ΑΡΙ∆ΑΙΑ | H ΠOΛYΘPONA TOY NITΣE • ΦIΛEΛΛHNΩN 26-28, APTA | ΧΡΙΣΤΟ∆ΟΥΛΟΥ • ΤΕΜΠΕΣΙΝΑΣ & ΚΟΝΙΤΣΗΣ 15, ΒΕΡΟΙΑ | ΗΡΙ∆ΑΝΟΣ • 2ας ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 64, ΒΟΛΟΣ | ΠΕΝΝΑ • ΣΠ. ΣΠΥΡΙ∆Η 21, ΒΟΛΟΣ | ΓΡΑΜ ΜΑΤΑ • ΕΘΝ. ΑΓΩΝΩΝ 51, Ν. ΙΩΝΙΑ, ΒΟΛΟΣ | PUBLIC • OΓΛ 28 & KONTAPATOY 9, BOΛOΣ | ΚΑΡΑΚΑΣΟΓΛΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 128, ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ | ΤΣΙΤΑ - ΑΝΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 125, ΓΙΑΝΝΙΤΣΑ | ΤΖΙΟΓΚΙ∆ΟΥ • ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 96, ∆Ι∆ΥΜΟΤΕΙΧΟ | ΠΑΤΣΗΣ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 6, ∆ΡΑΜΑ | ΚΑΛΤΣΑ • ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ 10, Ε∆ΕΣΣΑ | ΚENTPO N E OT H TA Σ Θ H B A Σ • O I ∆ I Π O ∆ O Σ 8 , ΘHBA | ∆ΟΚΙΜΑΚΗΣ • ΤΑΓΜ. ΤΖΟΥΛΑΚΗ 8 , Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι Ο | Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ • Ε ΒΑ Ν Σ 8 5 , Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι Ο | ΚΟ Κ Κ Ι ΝΟΥ • Ε ΒΑ Ν Σ 5 6 - 5 8 , Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι Ο | Π Ε Ρ Ι Σ Υ Ν Α Κ Η • Κ Α Ν ΤΑ Ν ΟΛ ΕΟ Ν Τ Ο Σ 1 3 , Η ΡΑ Κ Λ Ε Ι Ο | ΚΑΝΟΥΠΑΚΗΣ • ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ | ΣΑΡΕΙ∆ΑΚΗΣ • ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ | ΧΑΡΤΕΞ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 111, ΙΩΑΝΝΙΝΑ | ΣKANNEΛOΣ • ABEPΩΦ 47, ΙΩΑΝΝΙΝΑ | ΣΙΑΜΑΝΤΑΣ • ΟΜΟΝΟΙΑΣ 133, ΚΑΒΑΛΑ | ΤΟΛΟΥ∆ΗΣ • ΟΜΟΝΟΙΑΣ 46, ΚΑΒΑΛΑ | ∆ΗΜΗΤΡΙΑ∆ΗΣ • ΑΡΙΣΤΟ∆ΗΜΟΥ 89, ΚΑΛΑΜΑΤΑ |ΠΑΙ∆ΕΙΑ-ΒΙΒΛΙΟΠ ΩΛΕΙΑ • ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 6-8, ΚΑΡ∆ΙΤΣΑ| ΚΟΥΡΚΑΚΗΣ • ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ 31Α, ΚΑΡ∆ΙΤΣΑ | ΜΑΝΟΥ • Μ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 11, ΚΑΣΤΟΡΙΑ | ΜΑΤΙ • ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΟΣ 2, ΚΑΤΕΡΙΝΗ | ΜΟΥ ΣΤΑΚΗ • ∆ΗΜ. ΚΑΒΒΑ∆Α 16, ΚΕΡΚΥΡΑ | ΧΡΥΣΑ ΣΤΑΜΑΤΕΛΑΤΟΥ • ΛΙΘΟΣΤΡΩΤΟ 1, ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ, ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ | ΕΠΙΛΟΓΕΣ • ∆ΗΜΗΤΡΑΚΟΥ 5, ΚΙΛΚΙΣ | ΠΑΠΥΡΟΣ • 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1, ΚΟΖΑΝΗ | ΕΚΛΟΓΗ • ΘΗΣΕΩΣ 1, ΚΟΜΟΤΗΝΗ | ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ • ΠΥΛΑΡΙΝΟΥ 61, ΚΟΡΙΝΘΟΣ | ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ • ΚΟΡΥΤΣΑΣ & Α Ρ Γ Υ Ρ Ο Κ Α Σ Τ Ρ ΟΥ, Κ Ω Σ | Ο Ι Ω ΝΟΣ • ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 11, ΛΑΜΙΑ | ΕΠΙΠΕ∆Ο • ΑΒΕΡΩΦ 5, ΛΑΜΙΑ | ΠΑΙ∆ΕΙΑ-ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ • ΜΑΝ∆ΗΛ ΑΡΑ 12, ΛΑΡΙΣΑ ▶ ΚΑΝΑΡΗ 11, ΛΑΡΙΣΑ ▶ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 6, ΛΑΡΙΣΑ ▶ ΚΑΝΑΡΗ 12, ΛΑΡΙΣΑ | ΤΣΙΑΡΑΣ • ΑΘ. ∆ΙΑΚΟΥ 2, ΛΑΡΙΣΑ | ΣΚΑΛΑ • ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ 24, ΛΑΡΙΣΑ | ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ • ΠΕΣ. ΜΑΧΗΤΩΝ 47, ΛΕΙΒΑ∆ΙΑ | ΤΣΙΡΙΜΠΑΣΗΣ • ΜΕΛΑ 134, ΛΕΥΚΑ∆Α | ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΩΛΑ • ΜΥΚΟΝΟΣ | ΧΑΤΖΗ∆ΑΝΙΗΛ Ι. ΚΛΕΙΩ • ΕΡΜΟΥ 19Β, ΜΥΤΙΛΗΝΗ | ΑΡΤΙΟΝ • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 31, ΝΑΥΠΛΙΟ | ΣΠΑΝΙ∆ΗΣ • ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝΠΛΑΤΩΝΟΣ 11, ΞΑΝΘΗ | ΧΑΡΑΛΑΜΠΙ∆ΗΣ • ΑΓ. ΘΕΟ∆ΩΡΩΝ 95, ΟΡΕΣΤΙΑ∆Α | ΠΟΛΥ ΧΡΩΜΟ • ΠΑΡΟΙΚΙΑ, ΠΑΡΟΣ | ΛΕΞΙΣ • ΚΟΡΙΝΘΟΥ 352, ΠΑΤΡΑ | ΠΑΠΑΧΡΙΣ ΤΟΥ • ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 32, ΠΑΤΡΑ | ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ • ΓΕΡΟΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 31, ΠΑΤΡΑ | ΠΡΟΤΥΠΟ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ ΡΟΥ 84, ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟ ΚΙΛΚΙΣ | ΝΤΑΛΑΜΑΓΚΑΣ • ΛΕΩΦ. ΕΙΡΗΝΗΣ 39, ΠΡΕΒΕΖΑ | AΘANAΣIOY • AXEPONTOΣ 51, KANAΛAKI N.ΠPEBEZHΣ | EΠI XAPTOY • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 79, ΠΤΟΛΕΜΑΙ∆Α | ΠΑΠΑ ΜΙΧΑΗΛ • 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 48, ΠΤΟΛΕΜΑΙ∆Α | LEXIS • ΜΑΙΖ ΩΝΟΣ 38-40, ΠΑΤΡΑ ▶ ΜΙΑΟΥΛΗ 3, ΠΥΡΓΟΣ ΗΛΕΙΑΣ ▶ AΘHNΩN 11, PIO | ΣΠΟΥ∆Η • ΠΡΕΒΕΛΑΚΗ 17, ΡΕΘΥΜΝΟ |

AΦOI KΛAΨINAKH • ΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ 59, ΡΕΘΥΜΝΟ | ΚΑΒΑΛΙΕΡΟΣ • ΧΕΙΜΑΡΑΣ 14, ΡΟ∆ΟΣ | ΦΩΤΙΟΥ • ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ 41, ΣΕΡΡΕΣ | ΠΑΠΑ∆ΑΚ ΗΣ • ΜΥΣΩΝΟΣ 72, ΣΗΤΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ | ΤΣΙΚΑΛΑΚΗ • ΠΑΠΑ ΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 25, ΣΗΤΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ | ΤΟΥΝΤΑΣ • ΧΩΡΑ, ΣΚΥΡΟΣ | ΕΡΜΗΣ • ΕΘΝΑΡΧΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 24, ΣΟΥ∆Α ΧΑΝΙΩΝ ΚΡΗΤΗΣ | ΕΠΙΛΟΓΗ • ΙΑΚΩΒΑΚΗ 5, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΚΗΡΗΘΡΕΣ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 34, ΤΡΙΚΑΛΑ | ΤΣΙΟΠΕΛΑΚΟΣ • ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 15, ΤΡΙΚΑΛΑ | Ω ΡΑ • ΟΥΑ Σ Ι Γ Κ Τ Ω Ν 2 1 , Τ Ρ Ι Π ΟΛ Η | ΠΑΠΑΝΕΣΤΩΡΑΣ • ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 49, ΦΛΩΡΙΝΑ | ∆ΙΑΜΕΤΡΟΣ • ΠΑΡΟ∆ΟΣ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑΣ, ΧΑΛΚΙ∆Α | ΠΕΡΓΑΜΑΛΗΣ • ΧΑΡΩΝΔΑ 14, ΧΑΛΚΙΔΑ | ΠΟΡΘΜΟΣ • ΚΡΙΕΖΗ 17, ΧΑΛΚΙ∆Α | ΣΧΗΜΑ • ∆ΗΜ Ο ΚΡΑΤΙΑΣ 38, ΧΑΝΙΑ | ΒΙΒΛΙΕΜΠΟΡ ΙΚΗ • ΒΟΛΟΥ∆ΑΚΗ∆ΩΝ 14, ΧΑΝΙΑ | ΚΑΛΑΙΤΖΑΚΗΣ ΖΑΧΑΡ ΙΑΣ • ΤΣΟΥ∆ΕΡΩΝ 31, ΧΑΝΙΑ | ΜΑΡΚ ΑΚ ΗΣ • ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 10, ΧΑΝΙΑ | ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ • ΜΥΛΩΝΟΓΙΑΝΝΗ 31, ΧΑΝΙΑ | ΞΕΡΟΓ ΙΑΝΝΑΚΗ • ΚΟΡΑΚΑ 32, ΧΑΝΙΑ | ΠΕΤΡΑΚΗ • ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ ΓΙΑΝΝΑΡΗ 68, ΧΑΝΙΑ | ΠΑΠΥΡΟΣ • ΑΠΛΩΤΑΡΙΑΣ 44, ΧΙΟΣ | ΣΥΡΙΩ∆Η • ΑΠΛΩΤΑΡΙΑΣ 34, ΧΙΟΣ | KYΠPOΣ PUBLIC • EMΠOPIKO KENTPO THE MALL OF CYPRUS, BEPΓINAΣ 3, ΣTPOBOΛOΣ, ΛEYKΩΣIA ■ ∆ΙΣΚΟΠΩΛΕΙΑ ROCK N ROLL CIRCUS • Σινα 21, ΑΘΗΝΑ | LA SI DO • Οµηρου 49, Ν. ΣΜΥΡ ΝΗ | MUSIC HOUSE • ΣαλαµινοΣ 3 6 , ΑΧΑΡΝΑΙ | HIGH FIDELITY • ΣΤΑΙΚΟΠΟΥΛΟΥ 27, ΝΑΥΠΛΙΟ ■ CAFÉ | CELLIER CAFE • ΠANEΠIΣTHMIOY 10, ΣYNTAΓMA | ΦΙΛΙΟΝ • ΣΚΟΥΦΑ 35, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | CAFE ALU • OMHPOY 58 & ΣKOYΦA, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | EN ∆EΛΦOIΣ • ∆EΛΦΩN 5, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | TRIBECA • ΣKOYΦA 46 & OMHPOY, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | KOKKOI KAΦE • AΣKΛHΠIOY 39 & ∆I∆OTOY, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | ROSEBUD • ΣKOYΦA 40 & OMHPOY 60, ΚΟΛΩΝΑΚΙ | ΣKOYΦAKI KAΦE • ΣKOYΦA 47-49, ΚΟΛΩΝΑΚΙ| SHELTER • ΠΑΠΑΓΟΥ 92, ΖΩΓΡΑΦΟΥ | Kι επίσης σε 420 café και παιδότοπους (ΑΙΓΛΗ CAFÉ • FLOCAFE • HAGEEN DAAΖ • PALMIE BISTRO κ.ά.) σε όλη την Ελλάδα από την εταιρεία Plan & Fun καθώς και σε επιλεγµένα bars και bar-restaurants. ■ ΧΩΡΟΙ ΤΕΧΝΗΣ - ΑΛΛΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΙΚΡΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ • ΠΛ. ΑΣΩΜΑΤΩΝ 7, ΘΗΣΕΙΟ | ΦΟΥΡΝΟΣ • ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 1 6 8 , ΑΘ Η ΝΑ | Φ Ι Λ Ω Ν - Δ Ω Ρ Η Μ Α • ΠΙΝΔΟΥ 86, ΜΟΣΧΑΤΟ | CLIPART • ΜΠΟΤΑΣΗ 6, ΑΘΗΝΑ | EL MOUNDO • Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 9, ΑΘΗΝΑ ■ KABEΣ XAΛAPH • A K T H M OY T ΣO Π OY ΛOY 74, ΠEIPAIAΣ.. XAP. TPIKOYΠH 64 & BAΛTETΣIOY, AΘHNA ■ Στα 30 καταστήµατα σε όλη την Eλλάδα της αλυσίδας VIDEORAMA HOME ENTERTAIMENT