THE LAST DRIVE OVERLOADED by Brainfood

COPYRIGHT © 2023 Δημήτρης Μυλωνάς, Brainfood Εκδοτική ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Πάρις Κούτσικος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Θάνος Καραγιαννόπουλος Brainfood Εκδοτική ΜΕΠΕ Εμπεδοκλέους 28 & Σουρή 20, 12131 Περιστέρι Τ 210 2514123 • Ε contact@brainfood.gr • W www.brainfood.gr

Νοέμβριος 2023 ISBN: 978-960-436-965-2 Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις του Ελληνικού Νόμου (Ν. 2121/1993 όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής άδειας του εκδότη κατά οποιοδήποτε μέσο ή τρόπο αντιγραφή, φωτοανατύπωση, αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή (ηλεκτρονική, μηχανική ή άλλη) και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου.

ΔΗΜΉΤΡΗΣ ΜΥΛΩΝΆΣ

THE

LAST DRIVE:

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΉ του Θοδωρή Κούτση...............................................................................................................6 ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΉΤΡΗ του Αλέξη Καλοφωλιά...........................................................................................7 «OVERLOADED» του Δημήτρη Μυλωνά................................................................................................9

A • 1987-1994...............................................................................................................................................10 DRIVE του Peter Zaremba........................................................................................................................ 47 BAD ROADS του Stavros X..................................................................................................................... 48

B • 2007-2013.............................................................................................................................................50 Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΊΗΣΗ ΤΩΝ LAST DRIVE του Γιάννη Ν. Κολοβού.............................................. 99

C • 30 ΧΡΌΝΙΑ......................................................................................................................................... 102 MADE IT MA! του Λάζαρου Αλεξάκη.................................................................................................130

D • 2016 UNPLUGGED................................................................................................................... 132 ΚΡΆΤΑ ΤΟΥΣ DRIVE του Θεοδόση Μίχου........................................................................................145 ΑΥΤΉ Η ΒΌΛΤΑ ΔΕΝ ΘΈΛΩ ΝΑ ΤΕΛΕΙΏΣΕΙ ΠΟΤΈ του Ασκληπιού Ζαμπέτα............................147

E • 2017........................................................................................................................................................... 148 MORE THAN JUST A RIDE του Τάσου Νικογιάννη..........................................................................160 THE LAST DRIVE: Η ΑΞΊΑ ΕΝΌΣ ΙΔΙΟΦΥΟΎΣ ΈΡΓΟΥ ΚΑΙ ΜΙΑΣ ΒΑΡΙΆΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆΣ! της Εύας Κολόμβου...........................................................163

F • 2018........................................................................................................................................................... 164 ΜΙΑ ΣΎΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΊΑ ΕΝΗΛΙΚΊΩΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΧΈΡΙ ΣΤΟ PLAY ΚΑΙ ΤΟ ΠΌΔΙ ΣΤΟ ΓΚΆΖΙ της Θάλειας Καραμολέγκου..................................................................178

G • 2019........................................................................................................................................................... 180

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΦΙΣΑΣ: ΦΩΤΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ν η φωτογραφία είναι, σύμφωνα με έναν μετρ της τέχνης, τον Albert Watson, 80% δημιουργία, 20% τεχνική και πολύς ιδρώτας, τότε το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισχύει και για το R’n’R αφού προσθέσουμε σε ισόποσες δόσεις θράσος, έπαρση και πίστη στο κάδρο. Μιλώντας για κάδρα, αυτά που θα βρείτε στο ανά χείρας άλμπουμ είναι γεμάτα από τα παραπάνω συστατικά και παρουσιάζουν την εξέλιξη των Last Drive τα χρόνια της συμπόρευσής τους με τον Δημήτρη Μυλωνά. Η αεικίνητη φιγούρα του Milo πάνω, κάτω και πίσω από τις live σκηνές είναι γνωστή στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ χρόνια τώρα. Οπλισμένος με τους φακούς του έχει γράψει χιλιόμετρα στο ατέρμονο κυνήγι της ιδανικής γωνίας για την πειστικότερη αποτύπωση αυτής της «ζωντανής» στιγμής που μοιάζει ψεύτικη και περνάει σαν λαχανιασμένη ανάσα. Γιατί πώς γίνεται να συλλάβεις σε ένα καρέ όλη την ενέργεια, την έξαψη και την εκστατική δύναμη του R’n’R; Το ερώτημα είναι παρωχημένο και έχει απαντηθεί εδώ και χρόνια από φωτογράφους τα πλάνα των οποίων έχουν χαραχτεί στο μυαλό μας διά παντός. Για παράδειγμα, ποια θα ήταν η εικόνα που έχουμε για τους Stones ή για τα 60’s αν δεν υπήρχαν οι φωτογραφίες της Leibowitz, του Ethan Russell ή του Jim Marshall. Η διεισδυτική ματιά του Milo αιχμαλωτίζει όλα εκείνα τα σημάδια με τα οποία επικοινωνεί ένα γκρουπ μεταξύ του, στη σκηνή και όχι μόνο. Είναι εκεί για να αποκωδικοποιήσει μια γκριμάτσα, ένα βλέμμα, μια έκφραση χαράς και το κάνει με τον καλύτερο τρόπο γιατί αισθάνεται ένα με τους πρωταγωνιστές του. Δεν είναι εκεί για να εκθέσει αλλά για να προστατεύσει αυτούς που αγαπάει κι αυτοί αφήνονται στον φακό του σαν να μην είναι εκεί ένας φωτογράφος αλλά άλλος ένας από τη φυλή. Ο Milo δεν ήταν από την αρχή ο φωτογράφος των Last Drive, οι δρόμοι τους έσμιξαν εκεί κάπου στις αρχές της δεκαετίας του ‘90. Μέχρι τότε ακολουθούσαν παράλληλες πορείες. Ήταν οι υπόγειες διαδρομές μιας μειοψηφικής γενιάς η οποία μεγάλωνε σε μια χώρα που έβγαινε μουδιασμένη από την 7χρονη δικτατορία, σε μια Αθήνα που άλλαζε ραγδαία τόσο σε σχήμα όσο και σε ανθρωπογεωγραφικά χαρακτηριστικά και ήταν αναπόφευκτο να συναντηθούν αφού μοιράζονταν κοινές αξίες και εκείνη την αίσθηση του εξόριστου στον ίδιο τους τον τόπο. Αυτή την αδιέξοδη αίσθηση οι Drive τη μετέτρεψαν σε κινητήριο μοχλό της R’n’R μηχανής τους, τους βρυχηθμούς της οποίας ο Milo ήταν εκεί για να καταγράψει σχεδόν από την αρχή στο φακό του. Μπλέκοντας τις rockabilly αναφορές τους με το DIY attitude του punk, οι Drive δημιούργησαν αυτό τον διονυσιακό garage θόρυβο που λατρέψαμε. Τα πράγματα όμως δεν ήταν εύκολα στην αρχή. Αν και οι Drive αντιμετωπίζονται πλέον ως σημείο αναφοράς στην εξέλιξη του underground στην Ελλάδα, τότε στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 και ουσιαστικά μέχρι την επανένωση του γκρουπ το 2007 πολλοί ήταν εκείνοι που τους έβλεπαν με καχυποψία, απαξιώνοντας ό,τι δεν ήταν ικανοί να κατανοήσουν. Αυτά που κράτησαν τους Drive όρθιους όλα αυτά τα χρόνια είναι ολοφάνερα στις φωτογραφίες του Milo: είναι η αφοσίωση και το πείσμα, η χαρά της δημιουργίας, η περισυλλογή, το όραμα και η αδρεναλίνη που κυλάει στις φλέβες τους. Και το πιο σημαντικό απ’ όλα: ο κόσμος. Ο κόσμος που αγάπησε και στήριξε τους Drive, λίγοι φανατικοί στην αρχή, περισσότεροι πιο μετά αλλά πάντα εκεί στα καλέσματα του γκρουπ, όπως γίνεται φανερό στις σελίδες που ακολουθούν. Οι φωτογραφίες αυτού του βιβλίου απεικονίζουν ρεαλιστικά τις αναπνοές ενός ροκ γκρουπ στις πιο σπουδαίες του στιγμές, εκεί που πραγματικά «υπάρχει»: από τη γιορταστική ατμόσφαιρα ενός live, στην ενδοσκόπηση μιας studio ηχογράφησης. Enjoy! Θοδωρής Κούτσης

ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ

νωρίσαμε τον Δημήτρη λίγο την εποχή του Blood Nirvana. Ήρθε και μας βρήκε στα παρασκήνια μιας συναυλίας μας και μας έδειξε φωτογραφίες που μας είχε τραβήξει παλιότερα, χωρίς να το ξέρουμε. Από την πρώτη στιγμή μας έκαναν εντύπωση οι ίδιες οι φωτογραφίες, η ευγένεια και η ειλικρίνειά του, όπως και η βαθιά αγάπη του για τη μουσική. Αγάπη που ξεπερνούσε το πλαίσιο του ροκ εν ρολ και αγκάλιαζε οτιδήποτε μπορούσε να μεταφέρει συναίσθημα, απ’ όπου κι αν ερχόταν. Συνεχίσαμε παρέα. Έγινε ο μόνιμος φωτογράφος στις ζωντανές εμφανίσεις μας, όπως και στις φωτογραφήσεις για την προώθηση των άλμπουμ μας. Κάθε φορά που ηχογραφούσαμε, ο Δημήτρης ήταν ο πρώτος που άκουγε το αποτέλεσμα, γιατί έπρεπε να αντλήσει έμπνευση από αυτό και να μας προτείνει ιδέες για τις φωτογραφίες που θα συνόδευαν την κυκλοφορία του. Πάντα έπεφτε μέσα στις ιδέες του. Οι Last Drive είχαν να κάνουν πάντα με τη στιγμή, τη μαγεία και τον μαγνητισμό της, και ο Milo ήταν εκεί για να την αποτυπώσει. Είναι άπειρες οι φορές που μπορώ να τον θυμηθώ σκυμμένο δίπλα στη σκηνή, να στοχεύει επίμονα με τον φακό του τη δράση πάνω της, τον κόσμο και τις αντιδράσεις του. Γινόταν ένα με αυτή την αλληλεπίδραση, ζούσε τις στιγμές της μέθεξης, σαν ο ρυθμός των κλικ του να συντονιζόταν με τα τύμπανα του Χρήστου. Ελάχιστες όμως φορές τον θυμάμαι να φωτογραφίζει στα παρασκήνια. Διακριτικός, θεωρούσε τις στιγμές εκείνες ιδιωτικές και δεν είχε καμία διάθεση να τις παραβιάσει. Ήταν πάντα εκεί, αλλά πάρα πολύ σπάνια σαν φωτογράφος, και τότε μόνο με τη συγκατάθεση των παρόντων. Ταξιδέψαμε μαζί, ονειρευτήκαμε μαζί, δουλέψαμε μαζί, και πάνω απ’ όλα είχαμε την τύχη να βρούμε στο πρόσωπό του έναν αληθινό φίλο∙ με τα χρόνια η σχέση μας βάθυνε, άντεξε και ωρίμασε όμορφα. Ποτέ δεν νιώσαμε άβολα μπροστά στον φακό του. Ήταν αυτή η αίσθηση αμοιβαίας αποδοχής και σεβασμού που τον έκανε πέμπτο μέλος της μπάντας στο πεδίο του. Η τέχνη του εξελίχθηκε παράλληλα με τη δική μας και χαιρόμασταν πάντα ο ένας για τα πράγματα που κατάφερνε ο άλλος. Με τον καιρό, υπήρξαν πολλά άλλα συγκροτήματα και καλλιτέχνες από την Ελλάδα –και όχι μόνο– που εμπιστεύθηκαν το βλέμμα του. Ο Δημήτρης έγινε ο φωτογράφος μιας ολόκληρης σκηνής, απέκτησε μαζί της οργανική σχέση. Στάθηκε εύκολο αυτό, γιατί απλά ζούσε την αλήθεια του, δεν χρειάστηκε ποτέ να προσποιηθεί κάτι άλλο από αυτό που ήταν και οι μουσικοί έβλεπαν στο πρόσωπό του το πάθος που κινούσε και τους ίδιους. Αισθάνονταν αυτή την ευγένεια για την οποία μίλησα παραπάνω, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την αγάπη. Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας, είναι προϊόν αυτής της αγάπης και από αυτή την άποψη είναι πολύτιμο. Αποτυπώνει στιγμές χαράς, προσπάθειας, έντασης και χαλάρωσης, αλλά και συναντήσεις με υπέροχους ανθρώπους που βρέθηκαν δίπλα μας. Είναι μεγάλη τύχη ότι ο άνθρωπος που τις κατέγραψε είναι ο Milo, ένας από μας. Αλέξης Καλοφωλιάς

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΦΙΣΑΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΥΛΩΝΑΣ

«OVERLOADED»

ο μαγικό μουσικό σύμπαν είναι οι καταβολές μου. Είναι ο κόσμος που επιλέγω και χρειάζομαι. Στο πατρικό μας κυριαρχούσε η μουσική και η ποίηση και αυτό δημιούργησε ερεθίσματα που αργότερα θα ανασύρω και θα εντάξω στη ζωή μου. Η αγάπη μου για την 7η Τέχνη με οδηγεί στα μέσα της δεκαετίας του ’80 στην κινηματογραφική σχολή της Ευγενίας Χατζίκου. Η μαγεία των είκοσι τεσσάρων καρέ το δευτερόλεπτο μου αποκαλύπτει παράλληλα και τη μαγεία του σταθερού καρέ της φωτογραφίας. Στην ίδια τη δημιουργική διαδικασία υπάρχει μια μοναχικότητα που με γοητεύει και που προσπαθώ να την κατανοήσω καλύτερα. Ταυτόχρονα εξελίσσω και το τεχνικό της κομμάτι. Όλες μου οι θεματικές ενότητες είναι αυθόρμητες και με οδηγούν σε κάτι που θέλω να ζήσω. Η κοινωνικοπολιτική κατάσταση έχει αρνητικό αντίκτυπο σε όσους αποστρέφονται τα πολιτικά συστήματα του κατεστημένου, τον ρατσισμό και την κοινωνική αδικία. Σταδιακά, γεννιέται μέσα μου η ανάγκη για την αναζήτηση ενός underground τρόπου ζωής στην πόλη, μακριά από την κυρίαρχη μαζική κουλτούρα. Η επαφή μου με τη δουλειά των LAST DRIVE έρχεται με τα πρώτα δείγματα γραφής τους και τους ανάγει σε αστικούς μύθους μέσα στο μουσικό μου σύμπαν. Με τη στάση τους απέναντι στο κοινό και το υλικό τους, δείχνουν ένα νέο δρόμο στη μουσική σκηνή της χώρας. Η μουσική τους με διαποτίζει και με βοηθά να αποτυπώσω τον ηλεκτρισμό και τον θόρυβο. Ο ήχος, οι αναφορές και η αισθητική τους μου προκαλούν μια ηφαιστειακή κατάσταση, κι έτσι αρχίζω να τους αναζητώ. Το 1990 κυκλοφορεί το BLOOD NIRVANA, δίσκος αφορμή για να γνωριστούμε και προσωπικά. Τους συναντώ το καλοκαίρι του 1991, έπειτα από την ευρωπαϊκή περιοδεία τους με τους DEAD MOON, σε live στο Λυκαβηττό, και τους αποκαλύπτω ότι είναι όνειρό μου το να συνεργαστούμε. Μιλώντας λίγο πολύ την ίδια γλώσσα, αναπτύσσουμε έναν όμορφο διάλογο. Μοιραζόμαστε δημιουργικότητα και όνειρα. Η εντατική ενασχόληση με το συγκρότημα μου προσφέρει ένα άτυπο διαβατήριο στον χώρο του Rock‘n’Roll, μέσα στον οποίο αρχίζω να δημιουργώ νέες συνεργασίες. Η μοναδική σχέση μου με τους LAST DRIVE και το Rock‘n’Roll όχημά τους μετουσιώνει τη μουσική σε αγάπη και δημιουργικότητα, επισφραγίζοντας διαχρονικά και τη δική μου αφήγηση. Δημήτρης Μυλωνάς ♦ 2022

Α 1987 - 1994

MAD CLUB ♦

1987

ΓΕΩΠΟΝΙΚΉ ♦

1990

ΛΥΚΑΒΗΤΤΌΣ ♦

1991

ΛΥΚΑΒΗΤΤΌΣ ♦ 1991

AΝ CLUB FEAT. DEAD MOON ♦ 1992

ΡΌΔΟΝ ♦

1992 - 1993

ΡΌΔΟΝ ♦ 1992

ΡΌΔΟΝ ♦ 1993

 Με τον Αργύρη (Nightstalker)

ΡΌΔΟΝ ♦ 1993

KILLHEAD THERAPY / VIDEO STILLS ♦

1993

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΦΙΣΑΣ: CREATIVE OFFICE RODON CLUB

♦♦♦ ΤΟ ΒΙΒΛΊΟ ΤΟΥ ΔΗΜΉΤΡΗ ΜΥΛΩΝΆ THE LAST DRIVE: OVERLOADED ΤΥΠΏΘΗΚΕ ΤΟΝ ΝΟΈΜΒΡΙΟ ΤΟΥ 2023 ΣΤΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΊΟ ΑΝΑΣΤΆΣΙΟΣ ΠΟΔΑΡΆΣ & ΣΙΑ Ε.Ε. ΣΕ 1.500 ΑΝΤΊΤΥΠΑ.