Πώς να ζεις με έναν ηλίθιο

ΕΥΧΑΡΙΣΤ Ι ΕΣ

Για μια ακόμη φορά δίνω τα εύσημα στον εκδότη μου Ron Fry και το προσωπικό του, που είχε το θάρρος να βγει από τις συμβατικές νόρμες και να εισέλθει –αλλάζοντας και την οπτική γωνία– στον τρελό κόσμο των ηλιθίων, όταν αυτοί εργάζονται και διασκεδάζουν. Στην αδελφή μου Ann Graziano, η οποία εργάστηκε ακούραστα για να με κρατήσει συντακτικά τίμιο. Επίσης, μου υπενθύμιζε διαρκώς ότι αυτό το βιβλίο δεν προορίζεται για τη βοήθεια των ανανήψαντων ηλιθίων σαν εμένα. Προορίζεται για να βοηθήσει τον υπόλοιπο κόσμο ώστε να μάθει πώς να χαμογελάει πλατιά και να ανέχεται τους ανανήψαντες ηλίθιους σαν εμένα. Στην Δρα Beth Hoover Langhorst, επίσης αδελφή μου, που μου έδωσε εξαιρετικές ψυχολογικές συμβουλές και που μου υπενθύμισε με ήρεμο τρόπο ότι οποιαδήποτε διαπιστευτήρια είχα σχετικά με την ψυχική υγεία, θα είναι πάντα υπό αμφισβήτηση μετά την έκδοση αυτού

Εάν αγοράζετε το Πώς να Ζεις με έναν Ηλίθιο για να το πετάξετε στα μούτρα του/της συζύγου, του άλλου σας μισού, αδελφού, παιδιού, γονιού, φίλου, υπάλληλου στην καφετέρια, συναδέλφου, αφεντικού ή οποιουδήποτε άλλου, για τον οποίο έχετε πεισθεί πως δεν παίρνει από λόγια, σας παρακαλώ, κλείστε το βιβλίο, βάλτε το πίσω στο ράφι –έτσι ώστε να φαίνεται ο τίτλος, αν δεν σας πειράζει– και απομακρυνθείτε αργά αργά. Δεν θέλω να είμαι ο συγγραφέας του πρώτου επιθετικού όπλου σε μορφή βιβλίου. Εάν ελπίζετε ότι θα ανακαλύψετε έναν τρόπο για να συμβιώνετε με τους σημαντικούς ηλίθιους της ζωής σας μέσα σε μια πιο ανεκτική και συγκαταβατική ατμόσφαιρα, περάστε στο ταμείο. Αυτό το βιβλίο μπορεί να σας βοηθήσει να επιτύχετε ένα ή περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι μου λένε ότι η ζωή με ηλίθιους είναι κουραστική, γιατί τα ανίδεα πλάσματα δεν καταλαβαίνουν. Οι ηλίθιοι δεν έχουν την παραμικρή ιδέα, αποκρίνονται, ως προς το τι κάνει τους συντρόφους τους ευτυχισμένους. Αυτό εγείρει δύο ερωτήματα. Εμείς γνωρίζουμε τι κάνει ευτυχισμένους τους ηλίθιους που είναι σημαντικοί για εμάς; (Εννοώ, γνωρίζουμε πραγματικά;) Εξαρτάται η ευτυχία μας από αυτούς; (Εννοώ, εξαρτάται πραγματικά;) Οι σχέσεις είναι δύσκολες. Τίποτα σε αυτό το βιβλίο δεν θα τις κάνει εύκολες. Οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο να αλλάξουν τους άλλους μέσα σε μια σχέση από τότε που εκκεντρικοί εφευρέτες προσπαθούν να επινοήσουν τη μηχανή αέναης κίνησης. Από όσο γνωρίζω, δεν έχει αναφερθεί καμία πρόοδος ούτε στο πρώτο ούτε στο δεύτερο ζήτημα. Δεν μπορούμε εμείς να πάρουμε τη φαρμακευτική αγωγή άλλων ανθρώπων αντί γι’ αυτούς. Μακάρι να μπορούσαμε να πάρουμε τα χάπια, να πιούμε το σιρόπι, να κάνουμε τις ασκήσεις, να γραφτούμε σε μια ομάδα και να πάμε σε έναν θεραπευτή, για να τους κάνουμε να μας φέρονται όπως επιθυμούμε. Αλλά, δεν μπορούμε. Όχι με άμεσο τρόπο, τουλάχιστον. Μπορούμε να πάρουμε τα χάπια, να πιούμε το σιρόπι, να κάνουμε τις ασκήσεις, να γραφτούμε σε μια ομάδα, να πάμε σε έναν θεραπευτή και να κάνουμε τους εαυτούς μας να αισθανθούν καλύτερα.

στη σύζυγο, στο άλλο σας μισό, σε αδέλφια, παιδιά, γονείς, φίλους, μηχανικούς αυτοκινήτων, συναδέλφους, αφεντικά, ή σε οποιονδήποτε άλλο, να αρέσει αυτή η αλλαγή. Μπορεί και όχι. Πρέπει να αποφασίσετε εάν –για εσάς– αξίζει τον κόπο να ταράξετε τα νερά. Ένας φίλος μου μού

εξακολουθεί να εξαρτάται από την προθυμία της λάμπας να αλλάξει. Η αντίδραση όσων διάβασαν το Πώς να Δουλέψεις για Έναν Ηλίθιο, οι οποίοι κατανόησαν και ανέφεραν θετικές αλλαγές στην αίσθηση σκοπού, προοπτικής, πραγμάτωσης και ικανοποίησης που είχαν στον χώρο εργασίας, δηλώνει ότι υπάρχουν πολλές λάμπες εκεί έξω που είναι διατεθειμένες και πρόθυμες να αλλάξουν. Μια γυναίκα, που εντόπισε το βιβλίο στο βιβλιοπωλείο «Feltrinelli» στη Ρώμη, μου έγραψε για να μου αναφέρει ότι το διάβασε δύο φορές μέσα σε 48 ώρες αφότου το αγόρασε και έγινε μια «λιγότερο ταλαιπωρημένη ραδιολόγος από τότε που διάβασα το βιβλίο σας». Στο τέλος του e-mail της μου έδωσε συγχαρητήρια. Πόσοι αναμφισβήτητα

τε σωστά. Φαίνεται ότι κάθε διαφημιζόμενο χάπι διαίτης ή συμπλήρωμα αποποιείται την ευθύνη λέγοντας, «Το προϊόν αυτό έχει καλύτερα αποτελέσματα, όταν συνδυαστεί με αλλαγή των διατροφικών συνηθειών και με άσκηση». Χαίρω πολύ. Κάθε προσπάθεια να ζήσετε μια ικανοποιητική ζωή παρά την ηλιθιότητα απαιτεί αλλαγή στις συνήθειες και στη συμπεριφορά, καθώς επιμονή και απεριόριστη υπομονή. Κανείς δεν ισχυρίζεται ότι η σκληρή δουλειά δεν μπορεί να είναι διασκεδαστική και ικανοποιητική. Πόσο απεγνωσμένα θέλετε να είστε ένας «λιγότερο ταλαιπωρημένος» σύζυγος, έτερον ήμισυ, αδελφός, παιδί, γονιός, φίλος, υπάλληλος σε καφετέρια, συνάδερφος, αφεντικό ή άτομο γενικά; Αυτή μπορεί να είναι η ευκαιρία σας. Απολαύστε το φάρμακο.

ΚΕΦ Α ΛΑΙΟ ΠΡ Ω ΤΟ

ΗΛ Ι ΘΙΟΙ ΕΚΤΕΘΕΙΜ Ε ΝΟΙ «Με λένε Τζον. Είμαι ένας ηλίθιος». Με αυτό τον τρόπο συστηνόμουν στις συναντήσεις ανάρρωσης στο υπόγειο της εκκλησίας των Μεθοδιστών κάθε Πέμπτη βράδυ. Δεν είμαι απλώς ένας συνήθης ηλίθιος, είμαι ένας ανανήψας ηλίθιος. Έχω παραδεχτεί την αδυναμία μου, δηλαδή ότι η ζωή μου έχει γίνει μη διαχειρίσιμη, και θα χρειαστεί μια Δύναμη μεγαλύτερη από μένα για να ξεπεράσω την ανιδεότητά μου. Θέλαμε να ονομάσουμε την ομάδα αποκατάστασης «Ανώνυμοι Ηλίθιοι»

Οποιαδήποτε δεδομένη στιγμή οποιασδήποτε μέρας έχουμε την ικανότητα να σκεφτούμε σωστά και αντίστοιχα να πράξουμε. Ωστόσο, ως ηλίθιοι, είναι στην ίδια μας τη φύση να σκεφτόμαστε και να κάνουμε χαζά πράγματα, χωρίς να εμφανίζονται στην οθόνη του μυαλού μας μηνύματα σφάλματος. Τέτοια είναι η φύση της ανιδεότητας. Το ιδιαίτερο ταλέντο μας να νομίζουμε ότι κάνουμε έξυπνα πράγματα, ενώ οι αρνητικές επιπτώσεις των ανόητων πράξεών μας είναι προφανείς ακόμη και σε ένα νεροβούβαλο, είναι μέρος αυτού που μας κάνει ηλίθιους. Ως ανανήψαντες ηλίθιοι, γνωρίζουμε ότι είμαστε μια σκέψη μακριά από μια υποτροπή. Είναι λυπηρό. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν τη λέξη «ηλίθιος» προσβλητική. Είναι ένα χαϊδευτικό μόνο για όσους από εμάς βρίσκουν έμπνευση στο σθένος και την τιμιότητα των συντρόφων ηλιθίων που ανένηψαν. Ωστόσο, για να σηκώνεται η τρίχα τόσων πολλών στην απλή αναφορά της λέξης, πρέπει να αγγίζει ευαίσθητη χορδή. Νομίζω πως οι διαμαρτυρίες τους είναι λίγο υπερβολικές. Αλλά αυτό θα ήταν σαν να επικρίνω, πράγμα που απαγορεύεται στην ανάρρωση. Το Ανοιχτό Χέρι Όταν μπαίνω στον πειρασμό να διαπράξω κάτι που απαγορεύεται κατά την ανάρρωση, έχω μάθει να σταματώ για ένα λεπτό, να κλείνω τα μάτια, να ανοίγω το χέρι, να απελευθερώνω τη σκέψη και να την αφήνω να πάει στα κομμάτια.

αναπτύξουμε την ικανότητα να βλέπουμε με ηρεμία τις σκέψεις αυτές να φεύγουν και να εξαφανίζονται. Έφτιαξα κι ένα τραγούδι ακριβώς για τέτοιες περιστάσεις (με τη μελωδία του χριστουγεννιάτικου τραγουδιού «Ας χιονίσει!»): Οι επικρίσεις δεν θα κάνουν τον άλλο σαν εσένα. Στην πραγματικότητα, μπορεί να σε μισήσει. Δώσε την ευκαιρία στον εαυτό σου να ωριμάσει, Άσ’ το να πάει, άσ’ το να πάει, άσ’ το να πάει. Χιούμορ: Δεν Είναι Μόνο Για Πρωϊνό Πια Τραγουδάω παρόμοιους στίχους τόσο συχνά, για κάθε θέμα, από θυμό ή άρνηση, που το μόνο που πρέπει να παραλείψω είναι μέχρι το «Άσ’ το να πάει, άσ’ το να πάει, άσ’ το να πάει» για πλήρη αποτελέσματα. Σας φαίνεται ασήμαντο; Δεν υπάρχει τίποτα επουσιώδες στο χιούμορ όταν είστε ταραγμένοι ή απογοητευμένοι. Εάν δεν είστε απογοητευμένοι, τότε θα εκτιμήσετε το παιχνίδι. Ανοίξτε το χέρι σας. Αφήστε το να φύγει. Εάν αρχίσατε να γελάτε όταν διαβάσατε τον τίτλο αυτού του βιβλίου, σημαίνει ότι το έδαφος είναι έτοιμο για να περάσετε καλά και, την ίδια στιγμή, να πετύχετε προσωπική βελτίωση, ενώ ασχολείστε με τον σημαντικό ηλίθιο στη ζωή σας, είτε είναι σύζυγος, σύντροφος, παιδιά, γονείς, συγγενείς, φίλοι, πελάτες, αφεντικά,

τομία μιας ασθένειας (Bantam, 1991) παραθέτει αδιάσειστα επιχειρήματα για τη σπουδαιότητα του γέλιου στη θεραπευτική διαδικασία. Αν η ανησυχία και το άγχος μπορούν να μας κάνουν σωματικά άρρωστους, πιστεύω πως το γέλιο μπορεί να συμβάλλει στη συναισθηματική και σωματική γιατρειά. Το γέλιο από μόνο του δεν θεραπεύει τον καρκίνο, όπως και το να γελάς μες τα μούτρα ενός ηλίθιου δεν θα συντελέσει στη δημιουργία μιας πιο ευχάριστης και φοβερής σχέσης. Αν και δεν είναι εύκολο να μάθεις να γελάς, όταν δεν έχεις πολλούς λόγους για να το κάνεις, παρ’ όλα αυτά το γέλιο φέρνει μια φρέσκια οπτική. Η κότα εναντίον αυγού: μια συζήτηση του τύπου «Είσαι ηλίθιος», «Όχι, εσύ είσαι ηλίθιος» υποδηλώνει ότι το γέλιο μπορεί να είναι τόσο ένας δείκτης μιας υγιούς οπτικής όσο και η αιτία της. Γερές δόσεις γέλιου είναι απαραίτητες για έναν θετικό, αισιόδοξο τρόπο ζωής – αρκεί το πρώτο γέλιο να είναι εις βάρος μας. Το να γελάω με τις ίδιες μου τις ηλιθιότητες είναι το ίδιο με το να ισχυρίζομαι «Δεν το λέω με κακή πρόθεση. Δεν μπορούμε απλώς να τα πάμε καλά;». Το ίδιο ισχύει και στις σχέσεις με τους σημαντικούς ηλίθιους, γονείς, αδέλφια, παιδιά, φίλους, κλπ. Με τη λέξη χιούμορ, δεν εννοώ ανώφελα και ανούσια χιουμοριστικά σχόλια, όπως για παράδειγμα, «Έχω οδοντικό νήμα και δεν φοβάμαι να το χρησιμοποιήσω». Βλέποντας την αστεία πλευρά της ανθρώπινης φύσης, γιατρεύουμε πολλά από αυτά που μας ταλαιπωρούν. Το να βλέπουμε την αστεία

Μερικές φορές πρέπει να τσαντιστείς λιγάκι για να αρχίσεις να ψάχνεις για λύσεις. Έχω διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι που γελούν με τη λέξη «ηλίθιος» και πρόθυμα τη χρησιμοποιούν για να περιγράψουν τη δική τους κατάσταση, είναι πιο ανοιχτοί σε λύσεις.

Άνθρωποι με τέλειους συντρόφους μάλλον δεν θα αγοράσουν το Πώς να Ζεις με έναν Ηλίθιο. Αλλά οι τέλειοι σύντροφοί τους μπορεί να τους δώσουν ένα αντίτυπο ως μια αυτοσαρκαστική χειρονομία καλής πίστης και χιούμορ. Πόσο χαριτωμένο και έξυπνο μπορεί να είναι για έναν σημαντικό ηλίθιο να μιμηθεί τον τέλειο σύντροφό του, δίνοντάς του αυτό το βιβλίο ως δώρο; Μια υγιής αίσθηση του χιούμορ είναι χαρακτηριστικό του ισορροπημένου ανθρώπου. Εμείς οι ηλίθιοι σε ανάρρωση προσπαθούμε να εξασκού-

από εδώ σας φανεί αμυδρά γνώριμη. Υπάρχει ένας ηλίθιος μέσα σε όλους μας. Μερικές φορές είναι μικρός και ασήμαντος. Άλλες είναι πελώριος και με παράξενη εμφάνιση. Ή είναι υπάκουος και άλλες στιγμές άγριος. Μερικές φορές μένει κρυμμένος στα βαθιά σημεία της ψυχής μας. Μερικές φορές βρίσκεται σε εμφανές σημείο και μπροστά στα μούτρα μας. Όλοι είμαστε προφανώς πιο κοντά στο να κατανοήσουμε και να συμπάσχουμε με τους σημαντικούς μας ηλίθιους περισσότερο απ’ ό,τι συνειδητοποιούμε. Όσο περισσότερο εξοικειωνόμαστε με το πώς φαίνεται ο κόσμος μέσα από τα μάτια ενός ηλίθιου, τόσο ευκολότερο γίνεται το να ζούμε με έναν ή περισσότερους από αυτούς. (Μόνο και μόνο επειδή είμαι ένας ηλίθιος σε ανάρρωση, δεν σημαίνει ότι δεν έχω να αντιμετωπίσω άλλους ηλίθιους στη ζωή μου.) Όσο έρχεστε σε επαφή με τον ηλίθιο μέσα σας και εφαρμόζετε τις αρχές ανάρρωσης των «Ηλίθιων Εκτεθειμένων», ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω θα συμβούν:

1. Θα αλλάξετε τη στάση σας απέναντι στους ηλίθιους της ζωής σας και τις προσδοκίες σας από αυτούς.

2. Ο σημαντικός ηλίθιός σας θα ανταποκριθεί θετικά στον νέο σας εαυτό με ευχάριστη στάση και συμπεριφορά.

Ο σημαντικός ηλίθιός σας θα ανταποκριθεί αρνητικά

σας. Έχει να κάνει με το πώς να επανεφεύρετε τον εαυτό σας, και με τον τρόπο αυτό να σας κάνετε απρόσβλητο από τις ματαιώσεις των ηλιθιοσυγκρασιών τους. Όπως λέμε στο υπόγειο της εκκλησίας των Μεθοδιστών κάθε Πέμπτη βράδυ: «Δεν έχει να κάνει με αυτούς, έχει να κάνει με μένα». Εάν οι ηλίθιοι αλλάξουν ως απόρροια αυτού που κάνεις, είναι το χέρι της Ανώτερης Δύναμης, όχι

κάνετε κάποιον να αλλάξει κατά τρόπο θετικό, χωρίς προηγουμένως να μεταβάλετε τις δικές σας συνήθειες και τις δικές σας συμπεριφορές, τότε να τρέξετε σε ένα προποτζίδικο και να αγοράσετε ένα λαχείο, γιατί είναι η τυχερή σας μέρα. Μπορεί να συμβεί. Δεν θα πω το αντίθετο. Κάποιοι άνθρωποι κερδίζουν το λαχείο, μα οι πιθανότητες είναι περισσότερο με το μέρος σας σύμφωνα με τον παραδοσιακό τρόπο. Η επένδυση στην προσωπική σας ανάπτυξη είναι, στην ουσία, εγγύηση για ένα τζακ-ποτ, εάν είστε διατεθειμένοι να επιμείνετε σε αυτήν για αρκετό καιρό. Ακόμη και αν παρασύρουμε τους σημαντικούς μας ηλίθιους στην όχθη ιαματικών νερών, κάποιος πρέπει να μπει πρώτος. Ιδανικά, όλοι μαζί θα έμπαιναν μέσα. Αλλά το να περιμένουμε οι σημαντικοί ηλίθιοί μας να κάνουν το πρώτο βήμα πριν από εμάς, μόνο τη δική μας πρόοδο επιβραδύνουμε. Μήπως περιμέναμε αρκετά; Τώρα ήρθε η ώρα να βραχούμε. Ο δρόμος προς τη γαλήνη στην πόλη των

ρών σε ζώα και άλλα φυσικά φαινόμενα κάνει τους τρόπους και τις συμπεριφορές να φαίνονται λιγότερο τρομακτικά. Μια ζεστή, χνουδωτή αλήθεια είναι εξίσου αληθινή όσο μια κρύα, σκληρή αλήθεια, γι’ αυτό λοιπόν οι μαλλιαροί μας φίλοι αναλαμβάνουν δράση. Στα Κεφάλαια που ακολουθούν, ρίχνοντας μια φρέσκια ματιά στον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός ηλίθιου, καθεμία από τις έξι κατηγορίες θα εξεταστεί μέσα στο πλαίσιο επτά (θανάσιμων) σχεσιακών αμαρτημάτων. Ομολογουμένως, κάθε αναγνώστης μπορεί πιθανόν να αναφέρει ονομαστικά ένα πλήθος σχεσιακών αμαρτημάτων, τα οποία δεν έχω στη λίστα μου. Το επτά είναι, κατά κάποιον τρόπο, βιβλικό νούμερο. Εκτός αυτού, γιατί πρέπει να ασχοληθώ με περισσότερα αμαρτήματα από τον Στίβεν Κόβεϊ, ο οποίος ασχολείται με συνήθειες εξαιρετικά επιτυχημένων ανθρώπων; Κάθε σχεσιακό αμάρτημα είναι ζευγάρι με μια σχεσιακή λύση. Ποτέ δεν βγάζω κάτι χωρίς να προσφέρω κάτι καλύτερο στη θέση του. Αυτή είναι η δική μου θεωρία μετάθεσης. Καλά πράγματα (λύσεις) απομακρύνουν κακά πράγματα (αμαρτήματα), επειδή αυτά τα δύο δεν μπορούν να καταλαμβάνουν τον ίδιο χώρο ταυτόχρονα. Είναι τόσο απλό. Κάθε Κεφάλαιο περιλαμβάνει τουλάχιστον δύο ενότητες με τον τίτλο «Μικρά μυστικά για να ζείτε

Προλαμβάνετε. Ο προειδοποιημένος είναι προετοιμασμένος. Οι σημαντικοί ηλίθιοι δεν απέχουν ποτέ πολύ από μια ενοχλητική γκάφα. Με την πρόληψη αποφεύγονται οι απερίσκεπτες αντιδράσεις. Στην πρώτη ένδειξη, προσπαθήστε να προτείνετε μια εναλλακτική συμπεριφορά ή υιοθετήστε την πιο μαλακή, σωκρατική προσέγγιση και πείτε: «Θυμήσου τι έγινε την τελευταία φορά που…»

μπορείτε να σώσετε τα δικά σας φρύδια με μια μανούβρα του τύπου σκύβω και καλύπτομαι. Ηρεμήστε. Εάν ο τίτλος αυτού του βιβλίου προκάλεσε ένα γέλιο ή ακόμη κι ένα μειδίαμα, υπάρχει ελπίδα. Εάν όχι, μπορεί να βιώνετε μια διαταραχή προ-τραυματικού στρες, περιμένοντας την επόμενη γκάφα του σημαντικού ηλίθιού σας. Καθίστε αναπαυτικά, χαμογελάστε αλά Βούδας και διατηρήστε αυτό το χαμόγελο ενώ αναπνέετε. Το διάφραγμά σας πρέπει να διαστέλλεται με κάθε αναπνοή. Σκεφτείτε «Ηλίθιε», «Ηλίθιε», «Ηλίθιε» με κάθε εκπνοή. Με το να χαμογελάτε σαν τον Βούδα και να εκπνέετε τους ηλίθιους από τη ζωή σας, πολύ πιθανόν να χαμογελάτε στα αλήθεια μετά το δωδέκατο «Ηλίθιε».

«Δεν προκάλεσα εγώ τη δυστυχία του/της», (συμπληρώστε το κενό με το όνομα οποιουδήποτε ή οποιασδήποτε).

«Και δεν μπορώ να το διορθώσω», απαντάει. «Δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο», αναφέρω. «Γιατί εγώ, από όλους τους ανθρώπους, θα υπαινισσόμουν ότι είσαι υπεύθυνη για τα αισθήματα κάποιου άλλου;»

«Γιατί το έτερόν μου ήμισυ μού κάνει τη ζωή μίζερη», μου εξηγεί η Σίρλεϊ. «Και ήδη ξέρω ότι θα μου πεις πως η ευτυχία μου είναι δική μου ευθύνη». «Όχι άλλες συμμετοχές, παρακαλώ. Έχουμε νικήτρια», ανταπαντώ.

«Άρα, έχω δίκιο;»

«Όχι. Δηλαδή, ναι και όχι. Έχεις εν μέρει δίκιο, αλλά δεν μπορείς να τα έχεις μονά ζυγά δικά σου».

«Ποιο δεν μπορώ να έχω;» «Το κομμάτι που λέει ότι αυτοί είναι η αιτία της δικής σου δυστυχίας». «Είναι, όμως», λέει εκείνη αγανακτισμένα. «Ας το αναλύσουμε μαζί αυτό», την προσκαλώ με ψυχραιμία. Έχω συναντήσει αυτή τη δυσκολία και παλιότερα. «Εάν αρνείσαι να αναλάβεις την ευθύνη για τη δική τους δυστυχία, γεγονός που συμφωνώ ότι δεν θα έπρεπε, πώς μπορείς να ρίχνεις την ευθύνη για τη δική σου δυστυχία σε αυτούς, ε;» «Είναι απλό», ανταποκρίθηκε απότομα η Σίρλεϊ. «Έχω δίκιο και αυτοί έχουν άδικο». «Είσαι σε κινούμενη άμμο εδώ», την προειδοποιώ. «Σταμάτα να κουνιέσαι τόσο δυνατά». «Για περίμενε, Τζον», με προειδοποιεί, σηκώνοντας το δάχτυλό της

Αλλά είναι πολύ αργά. Η Σίρλεϊ δεν με ακούει. Έχει εξαφανιστεί κάτω από την κινούμενη άμμο. Η συζήτηση έχει λήξει. Προσπάθησα να την προειδοποιήσω, μα είχε γαντζωθεί από την πεποίθησή της ότι η λύση για τη δυστυχία κάποιου άλλου θα ήταν

Σίρλεϊ; Είμαστε αρκετά λογικοί για να σκεφτούμε ότι έχουμε τέτοιου είδους εξουσία σε άλλους. Σωστά; Παραδέχομαι πως θα ήταν ωραία εάν οι σημαντικοί ηλίθιοι ζούσαν σύμφωνα με τους δικούς μας κανόνες, αλλά το να προσπαθήσουμε να το καταφέρουμε αυτό με εξαναγκασμό, χειραγώγηση ή/και διάταγμα, το μόνο που θα καταφέρουμε είναι αγανάκτηση και πικρία – δική μας αγανάκτηση και πικρία. Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που και εγώ πίστευα παρόμοιες ηλιθιότητες. Θα αρνιόμουν ότι είχα μια κρυφή ατζέντα, την ίδια στιγμή που με κατάπινε η κινούμενη άμμος. Και σχεδόν το έκανα. Μπορώ να κατανοήσω την οργή με την οποία ορισμένοι αναγνώστες θα αντιδράσουν, όταν προτείνω ότι η μόνη ελπίδα

μόνο επειδή σας αφήνω να εξετάσετε τον εγκέφαλο ενός ηλίθιου σε ανάρρωση, αυτό δεν σημαίνει ότι ο δικός σας σημαντικός ηλίθιος μοιάζει ή αντιδρά όπως εγώ. Να θυμάστε: το βασικό χαρακτηριστικό του ηλιθιοτισμού είναι η ανιδεότητα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ανιδεότητα είναι περισσότερο μια ενόχληση και δυσαρέσκεια παρά μια πραγματική απειλή για την υγεία και την ευημερία. Ωστόσο, μπορεί να χτυπήσει χωρίς προειδοποίηση, με τρόπο καταστροφικό. Τα αυτοκινητικά ατυχήματα που προκαλούνται επειδή βάζουμε μέικ-απ ή μιλάμε στο κινητό μας ενώ οδηγάμε ή ψάχνουμε

που βιώσατε εξαιτίας του/της. Ασχέτως από το πώς βρέθηκε στα χέρια σας αυτό το βιβλίο, θα το ρισκάρω και θα κάνω μια υπόθεση πως πιθανότατα δεν έχετε την αίσθηση ότι τα προβλήματα που έχετε με τον ηλίθιό σας είναι βραχυπρόθεσμα. Σωστά σκέφτεστε. Ό,τι κι αν είναι αυτό που προξενεί ανιδεότητα στον σημαντικό σας ηλίθιο δεν συνέβη εν μία νυκτί. Η προσαρμογή της συμπεριφοράς που απαιτείται ώστε να ζήσετε μια πιο χαρούμενη και πιο γεμάτη ζωή με αυτό τον χαζούλη επίσης θα πάρει χρόνο, ιδιαίτερα εάν είστε κι εσείς χαζούληδες. Συνηθίστε το. Από εδώ και πέρα, ό,τι ισχύει για τους ηλίθιους ενώπιόν σας, ισχύει και για τον ηλίθιο εντός σας. Δεν πρέπει να ξεκινήσετε κάνοντας λανθασμένη διάγνωση στους γονείς, παιδιά, φίλους, σύζυγο, αφεντικό, συγγενείς ή σε οποιονδήποτε παίζει τον ρόλο του πρωταρχικού ηλίθιου στη ζωή σας. Βουτώντας Μέσα στην Πραγματικότητα Αν και πολύ λίγα εμπνέουν τους σημαντικούς ηλίθιους, και αυτοί κάνουν ελάχιστα για να εμπνεύσουν άλλους, ένας ηλίθιος είναι ηλίθιος μόνο σε σύγκριση με τις προσδοκίες σας. Μερικοί μπορεί να μην είναι καθόλου. Μερικοί μπορεί να βρίσκουν την ανίδεη συμπεριφορά των ηλιθίων αξιολάτρευτη, ακόμη και διασκεδαστική. Άλλοι πάλι μπορεί να τη βρίσκουν αηδιαστική και εκνευριστική. Οι τελευταίοι

φωτιάς. Το να σκεπάσετε τη φωτιά με ένα μεταλλικό σκεύος ή με μια βρεγμένη πετσέτα είναι η κατάλληλη τεχνική. Το να αποδεχτείτε την πραγματικότητα όπως στα αλήθεια είναι, και με αυτό τον τρόπο να διαγνώσετε σωστά το είδος της πυρκαγιάς, είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για να καθορίσετε πώς θα την καταπνίξετε. Ωστόσο, είναι στην ανθρώπινη φύση να αγωνίζεστε για τις μοναδικές, και συχνά ανακριβείς,

να υπονομεύετε κάθε προσπάθεια να ξεκινήσετε ένα απελευθερωτικό ταξίδι προσωπικής ανάπτυξης, γιατρειάς και ανάρρωσης. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι αντιστέκονται στην αλλαγή. Αναδρομή στην παιδική ηλικία: Θυμάστε πότε εσείς και μερικοί φίλοι σας αποφασίσατε να κάνετε εκείνη την τρομακτική βουτιά από τον πιο ψηλό αναβατήρα; Ανεβήκατε τη σκάλα και φανταστήκατε τον εαυτό σας να βουτάει ηρωικά, να τρυπάτε την επιφάνεια του νερού, με τους υπόλοιπους να σας κοιτάνε από κάτω με θαυμασμό. Μετά κοιτάξατε κάτω. Εάν ήσασταν αυτός που βρήκε το κουράγιο να πάει πρώτος, βιώσατε το σφίξιμο του φόβου σχεδόν σε σημείο λιποθυμίας καθώς βουτούσατε. Την ασφυκτική αυτή αίσθηση αμέσως ακολούθησε η έξαρση ενός τρόμου που καθαρίζει το μυαλό, καθώς δεν είχατε καμία επιλογή παρά να αποδεχτείτε

Όλα αυτά γίνονται σε κλάσματα δευτερολέπτων, που μοιάζουν με αιωνιότητα, λόγω της κατακόρυφης αύξησης της αδρεναλίνης στον εγκέφαλο. Εν ολίγοις, υπάρχει μια ξαφνική αλλαγή θερμοκρασίας και το καταδυόμενο πτηνό μετατρέπεται σε ψάρι. Τι εντυπωσιακά προσαρμοστικά πλάσματα που είστε! Ακόμη κι ο πιο ανίδεος ανάμεσά μας ίσως παρατηρήσει τις στάγονες νερού που κατευθύνονται προς τον ουρανό σε αντίθεση με την κίνηση των φυσαλίδων που εσείς βγάζετε κάτω από την επιφάνεια. Όσο γρήγορα άρχισε, τόσο γρήγορα τελείωσε. Η ανακούφιση και η αυτοπεποίθηση αντικαθιστούν τον φόβο και τον τρόμο. Αφού αναδυθείτε, είστε ένας βετεράνος καταδύτης, που γνέφει προς τους πιο άτολμους πρωτάρηδες λέγοντας, «Άντε, πηδήξτε! Δεν είναι τίποτα φοβερό». Πίσω στην εξέδρα, ψηλά πάνω από το νερό, οι άλλοι διστάζουν, παρ’ όλο που ένα έμπιστο άτομο τους διαβεβαιώνει ότι όχι μόνο θα επιζήσουν από τη βουτιά, αλλά ύστερα από αυτή την εμπειρία, θα νιώσουν ανακούφιση και ευχαρίστηση. Έχω παίξει και τους δύο αυτούς ρόλους στη ζωή μου: του τολμηρού ή του δειλού και διστακτικού, ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο επέτρεψα στον φόβο να με κρατήσει στην παγωμένη του λαβή. Πρέπει να αποδέχεστε την πραγματικότητα, όταν σκέφτεστε βελτίωση στις προσωπικές σχέσεις και, κατά βάση, όταν αποδέχεστε ότι μια σχέση πρέπει ή μπορεί να βελτιωθεί. Πόσο απεγνωσμένα θέλετε να νιώσετε καλύτερα; Πόσοι φίλοι, οι οποίοι, αφού έκαναν το άλμα, βρήκαν περισσότερη ευτυχία

Μικρά

Μυστικά για να Ζείτε με έναν Ηλίθιο

Μάθετε να γελάτε. Όχι εις βάρος άλλων ανθρώπων ή ως μία μορφή αυτοπροσβολής. Το υγιές γέλιο μετριάζει την πιθανότητα να πάρετε τα πράγματα πολύ στα σοβαρά. Το να γελάτε με τις ίδιες σας τις γελοιότητες είναι σαν να βουτάτε από ψηλά εσείς πρώτοι. Αποδεικνύετε στον εαυτό σας και στο άλλο σας μισό ότι η ζωή είναι, στην ουσία, ακίνδυνη. Αν ο αυτοσαρκασμός μοιάζει εντελώς ξένος, είναι η ώρα να αρχίσετε την εξάσκηση. Αν είστε πολύ θυμωμένοι και πικραμένοι για να κάνετε τον καραγκιόζη μία στο τόσο, υπάρχει ανακούφιση όταν δεν περιμένετε να έχετε έτοιμη την ατάκα. Το να μάθετε να γελάτε με τις δικές σας ηλίθιες ιδιαιτερότητες είναι μια διαδικασία που θα μάθετε μέσα από αυτό το βιβλίο. Μάθετε να τολμάτε. Όπως το να μάθετε να γελάτε, έτσι και το να μάθετε να τολμάτε είναι μια αρχή. Το να επιλέξετε συνειδητά να πάτε σε άγνωστη περιοχή μπορεί να είναι υπερβολικά τρομακτικό και πρέπει να το κάνετε από πρόθεση και έξυπνα, ώστε να αποφύγετε να βάλετε τον εαυτό σας σε μεγαλύτερη αναστάτωση. Αυτό το φάρμακο μπορεί να είναι αηδιαστικό, τουλάχιστον στην αρχή. Αλλά οι εξομολογήσεις στον εαυτό μας και στους άλλους, συν η αξιολόγηση της πραγματικότητας, είναι κλειδιά που ξεκλειδώνουν τις απαντήσεις

στη

οπτική του ηλιθίου. Ακόμη και ως φωτισμένος, ανανήψαντας ηλίθιος, η ουσιαστική άγνοιά μου είναι σαν ένα σχισμένο δίχτυ για ψάρεμα. Πολλά γλιστράνε μέσα από αυτό. Χειριστείτε το με ηρεμία. Δείτε το στις σωστές του διαστάσεις. Το χιούμορ είναι φίλος σας. Πρέπει να μάθετε να το χρησιμοποιείτε με υγιείς τρόπους. Προοσπαθήστε να βρείτε έναν τρόπο να γελάτε με τις ενίοτε αστοχίες στον χειρισμό των πραγμάτων. Δεν υπάρχει πολύ χιούμορ σε μια τέλεια σχέση. Βλέπετε πόσο τυχεροί είστε; «Αγάπη μου», λέει εκείνη, «μπορεί να μην είμαστε το τέλειο ζευγάρι, αλλά ρίχνουμε γέλιο». Όταν πλησιάζουμε στην τελειότητα, απλώς χαμογελάμε με ικανοποίηση και βγάζουμε έναν αναστεναγμό ανακούφισης. Από την άλλη, αν είστε σαν εμένα, υπάρχει ένα βαρέλι

σας, μέσα

Γελάτε, τολμήστε και γνωριστείτε με τον ηλίθιο μέσα σας. Από τη στιγμή που θα ξεκινήσετε να κάνετε το γέλιο ένα συνειδητό και εσκεμμένο κομμάτι της καθημερινής σας ρουτίνας, πιο εύκολο γίνεται να διατηρήσετε πιο ρεαλιστική οπτική. Με πρακτική και λιγότερο καταστροφική στάση, θα αρχίσετε να παίρνετε ρίσκα που δεν έχετε πάρει ως τώρα. Η εξερεύνηση σε αχαρτογράφητα νερά δεν είναι ποτέ μια βόλτα στην παραλία. Όσο προχωράτε με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στα θεραπευτικά νερά, ο ξέρετε ποιος μπορεί να έρθει με

μούσκεμα, αλλά τουλάχιστον

ηλίθιός σας είναι στο νερό. Εάν έρθετε σε επαφή με αυτό το μικρούτσικο κομμάτι του εαυτού σας, που θα ήθελε να κάνει κι αυτό το ίδιο, η πίεση ανάμεσα σε εσάς και τον σημαντικό ηλίθιο στη ζωή σας θα αρχίσει να μειώνεται.

Πράγματα που πρέπει να κάνετε:

✔ Εξασκήστε την υπομονή.

✔ Αναμένετε.

✔ Ηρεμήστε.

✔ Μάθετε να γελάτε.

✔ Μάθετε να τολμάτε.

✔ Γνωρίστε και καλοσωρίστε τον ηλίθιο μέσα σας.

ΚΕΦ Α ΛΑΙΟ ΔΕ Υ ΤΕΡΟ Μ Ε ΣΑ ΑΠ Ο ΤΑ Μ ΑΤΙΑ ΕΝ Ο Σ ΗΛ Ι ΘΙΟΥ Ίσως είναι καλύτερα να με σκέφτεστε ως ένα παράδειγμα του πριν, κατά τη διάρκεια και του μετά –η ασυνείδητη ηλιθιότητα έγινε συνειδητή ηλιθιότητα, που ακολουθήθηκε από πολλές νέες υγιείς συμπεριφορές. Η ανάρρωση του ηλίθιου διατρέχει έναν μεγάλο βρόχο. Όταν μαθαίνετε πώς να ζείτε με έναν ηλίθιο, ο βρόχος ξεκινά με το να μάθετε πώς ο ηλίθιος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του μέσα στο πλαίσιο των προσωπικών του πραγματικοτήτων. Ευτυχώς, αυτό το βιβλίο έχει γραφτεί από έναν ανανήψαντα ηλίθιο, που είναι εντάξει με αυτό που είναι. Πριν ολοκληρώσουμε, θα είστε ειδήμονες στη γλώσσα των ηλιθίων. Έναν σκύλο που νομίζει ότι είναι γάτα θα είναι τελικά πιο δύσκολο να τον αντιμετωπίσετε, σε σύγκριση με έναν σκύλο που είναι εντάξει με αυτό που είναι. Λόγω έλλειψης κοινής γλώσσας με

γάλη ικανοποίηση στις μικρές απολαύσεις. Τα ζηλεύω τα σκυλιά. Με παρόμοιο τρόπο, το βασικό χαρακτηριστικό των ανίδεων πλασμάτων, μεγάλων και μικρών, είναι η περιορισμένη έως ανύπαρκτη επίγνωση του πώς τα λόγια και οι πράξεις τους επηρεάζουν τους άλλους. Οι περισσότεροι σκύλοι, παρά τις όποιες συγκεκριμένες ηλίθιες ιδιαίτερες συμπεριφορές, είναι, σε γενικές γραμμές, ακίνδυνοι, φιλικοί, καλοπροαίρετοι, ακόμη και συναισθηματικοί. Παρ’ όλα αυτά, είναι ουσιαστικά ανίδεοι, όταν πρόκειται για κοινωνικές αρετές. Οι εξαιρετικές τους ευασθησίες σε άλλους τομείς, όπως το να ανιχνεύουν την αρρώστια και τον κίνδυνο πολύ πριν την ιατρική επιστήμη ή προτού το δικό σας ραντάρ πιάσει ένα στίγμα, είναι ιδιαιτέρως αξιολάτρευτες. Το χειρότερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε σε άλλους ανθρώπους είναι να διαγνώσετε εσφαλμένα άγνοια και να χρησιμοποιήσετε τεχνικές παρέμβασης για ηλίθιους σε μη ηλίθιους. Το να συμπεριφέρεστε σε ανθρώπους με κάποιες άλλες διαταραχές προσωπικότητας, όπως ο ναρκισσισμός, σαν να είναι ηλίθιοι μπορεί να σας δημιουργήσει περισσότερους μπελάδες απ’ ό,τι έχετε όρεξη να αντιμετωπίσετε. Πάντα υπάρχει η ελπίδα ότι ένας αθώα ανίδεος ηλίθιος μπορεί μια μέρα, με κάποιον τρόπο, να πιάσει το υπονοούμενο. Οι σύντροφοί μου στην ανάρρωση ηλιθίων και εγώ είμαστε η ζωντανή απόδειξη αυτού. Μια που αναφέρθηκα στη λανθασμένη διάγνωση, οι γάτες είναι οξυδερκείς, έχουν στρατηγική, είναι υπολογίστριες

γουρητό από μια γάτα που τρίβεται πάνω του ή πάνω της είναι το τραγούδι της εκμετάλλευσης και της χειραγώγησης που τραγουδάνε οι Σειρήνες. Ποτέ μην πείτε για μια γάτα, «Αλλά με αγαπάει». Αυτός είναι ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι ισχυρίζονται πως οι σκύλοι έχουν αφέντες και οι γάτες υπηρέτες. Εάν οι άνθρωποι δεν είναι οι υπηρέτες των γατιών, τότε γιατί καθαρίζουν τις τουαλέτες τους; Οι άνθρωποι περιμένουν από τα παιδιά τους να λειτουργούν χωρίς βοήθεια σε αυτόν τον τομέα από την ηλικία των τριών ετών. Για όσους πιστεύουν ότι οι σκύλοι είναι τόσο έξυπνοι και οξυδερκείς όσο οι γάτες, τότε γιατί οι γάτες επιτρέπεται να κάνουν την ανάγκη τους μέσα στο σπίτι ενώ οι σκύλοι πρέπει να βγουν έξω βρέξει χιονίσει; Γνωρίζω έναν σύντροφο και τη γυναίκα του που έχουν μία γάτα κι έναν σκύλο, και παίζουν τον κατάλληλο ρόλο (υπηρέτη-αφέντη) για κάθε ζώο. Στον γάμο, ο σύζυγος ούτε καν επιχειρεί να παίξει το χαρτί του κυρίου και αφέντη, να ’ναι καλά ο καημένος. Ως αποτέλεσμα, και οι δύο σύζυγοι είναι αρκετά ικανοποιημένοι. Ένας άνδρας που προσπαθεί να το παίξει κύριος και αφέντης ενός ευτυχισμένου σπιτικού είναι το ίδιο γελοίος με έναν σκύλο που

το οποίο συνδέετε άλλους ανθρώπους λέει τόσα για εσάς όσα και γι’ αυτούς. Κάντε μια ερώτηση που να διαπερνά την άρνηση. Εάν η συμβίωση με έναν ηλίθιο είναι προβληματική, η συμπεριφορά που σας ενοχλεί είναι η εξαίρεση ή ο κανόνας; Αυτή είναι μια ερώτηση που διαπερνά την άρνηση. Σκεφτείτε πριν απαντήσετε. Παραδεχόμενοι ότι ο ηλίθιος σας ενοχλεί τον περισσότερο καιρό, μπορεί να σας κάνει να αναρωτηθείτε πώς και γιατί τα φτιάξατε μαζί του σε πρώτη φάση. Εάν μισείτε τους αλιγάτορες και άλλα ερπετά που σέρνονται με την κοιλιά, θα βάζατε τον σημαντικό σας ηλίθιο σε αυτή την κατηγορία; Ψάχνετε για ένα ζευγάρι μπότες από αλιγάτορα; Θα μπορούσε αυτό το άτομο να είναι στην πραγματικότητα ένα χνουδωτό κουνελάκι κι εσείς απλώς να πρέπει να καθαρίσετε τα γυαλιά σας; Μάλλον όχι. Πιστοποιήστε τις πληροφορίες σας. Το κριτήριό μου στην αναζήτηση ανατροφοδότησης και καθοδήγησης στα περισσότερα πράγματα είναι διττό: (1) Έχει ο μέντοράς μου βιώσει παρόμοιες καταστάσεις; (2) Έχει ο μέντοράς μου εξελιχθεί ως άτομο εξαιτίας αυτών; Εάν η απάντηση στο νούμερο ένα είναι ναι και στο νούμερο δύο είναι όχι, ίσως πιάσετε τον εαυτό σας απλώς να αντικαθιστά ένα βάσανο με ένα άλλο. Ναι και στις δύο ερωτήσεις σημαίνει ότι μπορείτε να εμπιστευτείτε τις πληροφορίες που λαμβάνετε – και πιθανόν δεν θα είναι