Odszyfrować przeszłość. Zaprogramować przyszłość. Centrum Szyfrów Enigma

Odszyfrować przeszłość.

Zaprogramować przyszłość. Centrum Szyfrów ENIGMA Bartosz Małolepszy CTK TRAKT

Pole walki. Maszyna przeciw maszynie. Za nimi ukryte są genialne matematyczne umysły ich wynalazców. Brzmi futurystycznie, ale to już się wydarzyło. Mowa o II wojnie światowej oraz łamaniu kodu Enigmy za pomocą cyklometru, bomby i płacht. Takimi rozwiązaniami technologicznymi „uderzyli” w niemiecką maszynę szyfrującą polscy kryptolodzy. Te wynalazki – z czego sobie nie zdajemy sprawy – zbudowały fundament dzisiejszego cyfrowego świata. O tych wydarzeniach i o ich wpływie na współczesny świat i nas samych będzie opowiadało Centrum Szyfrów, które powstaje w Poznaniu. To właśnie w naszym mieście rozpoczęły się matematyczne zmagania z Enigmą, które miały znaczący wpływ na losy ludzkości.

MŁODZI GENIUSZE

Znakomita znajomość języka niemieckiego oraz analityczny umysł matematyczny – to były warunki dla uczestników tajnego kursu kryptologii, który został zorganizowany w 1929 roku w Poznaniu przez Sztab Główny Wojska Polskiego. Wśród uczestników znaleźli się studenci ówczesnego Uniwersytetu Poznańskiego: Marian Rejewski (24 l.), Jerzy Różycki (20 l.) i Henryk Zygalski (21 l.). Kurs był odpowiedzią na działania nazistów, którzy operowali szyfrem w przesyłaniu komunikatów. Jego celem natomiast była próba złamania kodu generującej go maszyny. Podczas gdy przyszli alianci pozostali bezradni wobec liczby kombinacji, którymi operowała, polscy kryptolodzy dokonali niemożliwego i rozszyfrowali sposób działania Enigmy już w 1932 roku. Z tej historii płynie istotne przesłanie: działając razem – osiągamy więcej. Współpraca odegrała istotną rolę w złamaniu kodu Enigmy.

WYZWANIE DLA UMYSŁU

Młodość zawsze rządzi się swoimi prawami. Zapał, ambicja, odwaga, ciekawość i otwartość umysłu motywują do podejmowania brawurowych wyzwań. Ten motyw w swojej działalności wykorzysta Centrum Szyfrów. Właśnie przez tę perspektywę ekspozycja będzie prezentowała losy młodych polskich kryptologów oraz ich przełomowe wynalazki, które złamały kod Enigmy. Nie będzie to jednak wystawa prezentująca wyłącznie tę niezwykłą historię. Odwiedzający będą mogli ponadto uczestniczyć w kursie szyfrowania i łamania kodów, wykorzystującym niezwykle ciekawe metody stosowane od starożytnego Egiptu aż po XX wiek. Każdy będzie mógł wziąć udział w intelektualnej i angażującej zabawie, zmierzyć się z łamigłówkami, zagadkami o różnym stopniu trudności. Dla wszystkich fascynatów polskich kryptologów – ich życia, działalności – powstanie mediateka gromadząca cyfrowe materiały, a także księgozbiór poświęcony młodym geniuszom. Tym samym planowane Centrum Szyfrów będzie jedyną tego typu atrakcją w Polsce.

PRZESZŁOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ

Historia – nawet ta najbardziej odległa, tworzący ją ludzie i rezultaty ich pracy mają wpływ na współczesny świat. Znakomitym dowodem na to jest właśnie działalność polskich kryptologów. Ich doświadczenie związane z łamaniem kodu Enigmy zostało wykorzystane w pracach nad konstrukcją pierwszych prototypów komputerów elektronicznych. Inaczej mówiąc, ich odkrycia dały podwaliny świata cyfrowego, w którym dziś żyjemy. Właśnie on stanie się głównym tematem projektów edukacyjnych Centrum Szyfrów. Bazując na zainteresowaniach współczesnych odbiorców związanych z nauką i techniką, przygotowany zostanie program działań zachęcający do kreatywnego myślenia, inspirujący do podejmowania samodzielnych działań związanych z rozwojem talentów i pasji.

Centrum Szyfrów ENIGMA zostanie uruchomione w 2021 roku w dawnym Collegium Historicum. Obiekt ten, wzniesiony po II wojnie światowej, stoi w miejscu dawnej pruskiej intendentury wojskowej, w której w 1929 roku zorganizowano kurs kryptologii.