Eindhoven
6 november 2014
Pagina
1
K E ï A Z Mo T n A B A R B #1
Een krant over
het Nieuwste
Brabant
Gedeputeerde Yves de Boer over MozaïekBrabant
Pagina 5
De nieuwe boerenfamilie is boer én stedeling
Pagina 3
Geen riool, geen put, maar Rain’a’way Pagina 2
deze krant is een uitgave van provincie Noord-Brabant, bkkc en Pop-Up City GRATIS
MOZAÏEKBRABANT
Pagina
2
MozaïekBrabant
Gedeputeerde Yves de Boer over MozaïekBrabant
Brabant is een afwisseling van stad en land. De stad is altijd dichtbij en het landschap altijd op fietsafstand. De ruimtelijke, economische en landschappelijke ontwikkelingen hebben de stad de afgelopen jaren gemaakt tot een mozaïek van allemaal verschillende ruimtelijke invullingen. Dat maakt het Brabantse landschap uniek.
van leegstaande panden en complexen. Dat vraagt om veel creativiteit en nieuwe partners rondom die woningopgave. Energie Als samenleving zijn we er inmiddels van overtuigd geraakt dat we toe moeten naar duurzame energie. Maar wat we ons nog niet zo realiseren is dat dat grote invloed gaat hebben op de inrichting en vormgeving van onze omgeving. Het gaat niet meer om het sim-
De komende jaren staat dit landschap voor een aan-
pelweg ‘inpassen’ van een windmolen. Integendeel,
tal ingrijpende ontwikkelingen die grote impact heb-
de opgave is om nieuwe energielandschappen vorm
ben op de ruimtelijke inrichting. In aanloop naar een
te geven in het Brabants mozaïek. Aantrekkelijke
nieuwe omgevingsvisie voor de provincie bekijken
landschappen en woonomgevingen, waarin energie-
we in het project MozaïekBrabant hoe Brabant nu al
voorziening is geïntegreerd. Hoe doen we dat? En
omgaat met die veranderingen, welke goede ideeën
welke ideeën worden hiervoor in Brabant al bedacht?
er al zijn en hoe Brabanders zelf tegen de ruimtelijke
F
rederi oto’s: F
ek Dijk
s tra
toekomst van de provincie aankijken. MozaïekBra-
Voedsel
bant is dus ook een uitnodiging aan alle Braban-
De relatie tussen voedsel en ruimte is voor veel men-
ders om mee te praten en mee te denken over de
sen niet direct duidelijk. Maar hoe onze leefomge-
toekomst van de provincie. Een aantal thema’s staat
ving eruit ziet, is historisch gezien voor een belangrijk
daarbij centraal: water, wonen, energie en voedsel.
deel bepaald door het eten dat we eten. Steden zijn
En de uitdaging is om de problemen op het ene vlak
opgebouwd rondom het voedsel dat de stad binnen
de oplossing voor het andere te laten zijn.
moest komen om haar bewoners te voeden. En landbouwactiviteiten bepalen voor een groot deel het
Water
karakter van ons buitengebied. De landbouw- en voe-
De klimaatverandering gaat ook aan Brabant niet
dingssector staat middenin een transitie. We lopen
voorbij. We zullen steeds vaker met ‘extreem weer’
tegen de grenzen van het huidige systeem aan. Eco-
te maken hebben, periodes met veel regen en lange
nomisch, ecologisch en maatschappelijk. Er moeten
droge periodes. Hoe richten we de ruimte hierop in?
keuzes gemaakt worden over welke ontwikkelingen
Dat geldt zowel voor uw eigen achtertuin als voor
de ruimte krijgen. We hebben daar allemaal invloed
hele steden en gebieden binnen het Brabants moza-
op, wat u en ik eten bepaalt mede hoe de toekomst
ïek. Water is een verbindend element, en heeft een
eruit ziet.
reelatie met alle andere ruimtelijke thema’s en daar kunnen ook de oplossingen liggen.
Het tapijt van MozaïekBrabant is in Eindhoven haar tour begonnen door Brabant. 15.000 Mensen zagen
Wonen
het tapijt in de afgelopen weken en honderden gaven
In Brabant hebben we een woningbouwopgave van
suggesties voor hoe om te gaan met de ruimtelijke
100.000 woningen voor de komende tien jaar. Daarbij
opgaven voor Brabant. Ik roep mensen uit de regio’s
moeten we er rekening mee houden dat steeds meer
Tilburg, Breda, ’s-Hetogensbosch en Helmond op om
huishoudens uit één persoon bestaan. De kunst is om
ook te komen kijken wanneer het tapijt bij hen in de
die woningopgave goed te verweven in het Brabants
buurt is en mee te praten over de ruimtelijke toekomst
mozaïek, met zowel nieuwbouw en het aanpassen van
van onze provincie. Kijk voor meer informatie op
de bestaande woningvoorraad als het herbestemmen
www.mozaiekbrabant.nl
De nieuwe boerenfamilie is boer én stedeling Traditionele boerenfamiliebedrijven bestaan nog, maar hun aantal neemt af. Steeds vaker kiezen boerenzonen en -dochters ervoor om het bedrijf van hun ouders niet over te nemen. Aan de andere kant zien tal van (jonge) stedelingen het boerenleven wel zitten, maar weten ze niet hoe ze erin terecht komen. De Nieuwe Boerenfamilie wil daar verandering in brengen.
een melkveefamiliebedrijf: “Ik ben geen burger, ik ben een
sociale, duurzame, circulaire, rendabele boerderij die de
boer.” Zou een boerenfamilie, waarin burgers en boeren bij
verbinding tussen stad en platteland en tussen burgers en
elkaar worden gebracht de brug kunnen slaan tussen deze
boeren maakt. Een verbinding die de Brabantse Mozaïek
twee werelden? De zeer diverse groep enthousiastelingen
nog meer verweven kan maken.
die op 15 oktober bij elkaar kwam, gelooft van wel. Samen
Voor een extra dosis dromen, kennis en realisme is de
willen ze een boerenfamilie vormen en een boerderij star-
Nieuwe Boerenfamilie nog op zoek naar familieleden. Als
ten waar ze, sommigen parttime en anderen fulltime, gaan
je meer wilt weten of ook de stille wens hebt om boer te
werken aan een duurzame toekomst voor de agrarische
worden, neem dan contact op via denieuweboerenfami-
sector en de consument. Dat is een pittige ambitie. Door Anne Reijnders
lie@outlook.com. Het project is ook te volgen op Twitter @ nieuweboerenfam en Facebook De Nieuwe Boerenfamilie.
Op de eerste ‘familiedag’ bleken alle aanstaande boeren De landbouwsector is behoorlijk ontoegankelijk, waardoor
grootse dromen en ideeën te hebben over hun invulling
burgers en boeren grotendeels langs elkaar heen leven.
van het boerenleven. Wellicht komen al die mooie plannen
Kenmerkend hiervoor is een uitspraak van Corné, zoon in
in de toekomst samen in een kleinschalige, innovatieve,
Pagina
Eindhoven
Vooruitblik Trenddag 2014: de toekomst is nu! Op 28 november organiseert BrabantKennis de Trenddag ‘De toekomst is nu’. We blikken vooruit met Joks Janssen, Hoofd Kennis en Onderzoek bij de provincie Noord-Brabant.
3
Leren van de zuiderburen: kerk herbestemd tot ruïne oe : Jer Fo t o
n Ve
r re c h
t
Door Anne Reijnders Wat gebeurt er op een Trenddag? “We gaan met elkaar bekijken of we de toekomst van Brabant nu al kunnen zien. Er gebeurt al heel veel in Brabant op het gebied van innovatie en vernieuwing. Daar moeten we linksom of rechtsom onze koers op afstemmen, want
Eén miljoen zou het kosten om de kerk van Bossuit te renoveren. Maar op zondag zaten er hooguit tien zeventig-plussers in de banken. Slopen was echter ook geen optie voor de burgemeester van het West-Vlaamse dorpje, dus moest er een andere oplossing komen. De Amerikaanse kunstenares Ellen Harvey kwam met een gedurfd plan: de kerk herbestemmen tot ruïne.
veel ideeën die nu in de kinderschoenen staan vormen de alledaagse praktijk over een aantal jaar.”
Door Evelien Pieters
Wat leert Brabant hier van?
Van de kerk van Bossuit staan nu enkel de muren en klok-
“De dag is mede bedoeld om politici, bestuurders en
kentoren nog overeind. Bezoekers gaan de kerk binnen
beleidsmakers te laten zien dat vernieuwing al plaatsvindt.
via de originele deuren, maar in plaats van in een donkere
We moeten het wiel niet opnieuw uitvinden. In plaats
KWIEK maakt van de stad een gymzaal
ruimte met houten banken, staan zij ineens op een zonnig
Senioren in de Eindhovense buurt Woenselse Heide kunnen vanaf deze zomer een fitnesswandeling maken met behulp van het aanwezige straatmeubilair.
ven (nu kantoren voor Jeugdzorg) en de Sint Gertrudis van
daarvan moeten huidige ontwikkelingen opgeschaald en ondersteund worden.” Is er een rode draad? “Thema’s op de Trenddag zijn onder meer gezonde verstedelijking, toekomst van middelgrote steden in Brabant en het slimmer en energiezuiniger maken van de bebouwde omgeving door middel van technologie.” Kijk voor meer informatie op brabantkennis.nl/brabantkennis-trenddag-2014-de-toekomst-nu/
binnenplein onder de blauwe lucht. Het licht dat binnenvalt via de lege raamopeningen vormt spannende schaduwen op de wanden en vloer. Pas in tweede instantie wordt zichtbaar dat een deel van de ‘schaduwen’ gemaakt is uit donkere terrazzo steentjes op de vloer, die het silhouet vormen van de ruïne van de oorspronkelijke kerk die tijdens de Eerste Wereldoorlog is vernield. De ruimte is helemaal uitgekleed en opnieuw gevuld door het spel van licht en schaduw. Een mooi detail is dat de kerkklok nog steeds slaat. Leegkomende kerken zijn ook in Brabant een grote uitdaging. De provincie kent al fantastische voorbeelden van herbestemming zoals de Pastoor van Arskerk in EindhoNijvelkerk in Heerle (nu een dorpshuis en dokterspraktijk). Maar niet altijd is het mogelijk een passende functie te vinden, of is het financieel haalbaar een kerk te verbouwen. In die zin is Bossuit een goed voorbeeld. Door sloopbudget
Door Joop de Boer
aan te vullen met Europese subsidies voor plattelandsontwikkeling, kon de sacrale gemeenschapsfunctie voor het
KWIEK is een slim ontworpen beweegroute die handig
dorp worden bewaard en kreeg de kerk een doorstart als
gebruik maakt van de aanwezige objecten in de openbare
attractieve ruïne. Ineens vinden allerlei activiteiten er hun
ruimte. Zo vormt een lantaarnpaal ondersteuning bij een
plek: van de start van een wielerkoers en lichtprojecties
balansoefening op één been en worden stoepranden voor
door de jeugdvereniging tot spontane concerten onder de
evenwichtsoefeningen gebruikt. De route werd in opdracht
sterrenhemel. De kerk in Bossuit is een gedurfde toevoe-
van de gemeente Eindhoven en Capital D bedacht door
ging aan het arsenaal van herbestemmingsmogelijkheden:
een groep ontwerpers samen met een fysiotherapeut.
herbestemming onbestemd.
De alledaagse inrichting van de openbare ruimte wordt met dit idee op een simpele manier getransformeerd tot een uitdagend parcours waarmee ouderen zichzelf gezond en fit kunnen houden. Met een ogenschijnlijk kleine ingreep wordt een nieuw gebruik van de openbare ruimte mogelijk gemaakt. Voor het project is nauwgezet onderzoek gedaan en is intensief overleg gevoerd met de senioren zelf. “We Foto:
K WIE
ontdekten dat mensen geen fitnesstoestellen buiten wilK+G
rif fioe
n
len; dan voelen ze zich te veel bekeken.” Alle oefeningen staan aangegeven op helder vormgegeven bordjes en stoeptegels. Vanuit het zorgcentrum worden bovendien speciale door fysiotherapeuten begeleide groepsroutes aangeboden. Hierbij is naast het gezondheidsaspect ook het sociale element van belang.
W Foto:
illem
Kuipe
rs
4
MozaïekBrabant
Foto:
Pagina
K liekje skar
Kliekjeskar redt voedselresten van de vuilnisbak Eindhoven is met de Kliekjeskar een bijzonder restaurant rijker. Deze mobiele keuken, die zo nu en dan opduikt in de straten van de Lichtstad, serveert hapjes gemaakt van voedselresten. Door Frank Vloet
Stadsgesprek Eindhoven: napraten met Fulco Treffers Op maandag 20 oktober werd tijdens een Stadsgesprek in het Designhuis in Eindhoven de toekomst van het Brabantse landschap besproken. We blikken terug met gespreksleider Fulco Treffers. Door Joop de Boer Zeg, waar ging het Stadsgesprek over? “De manier waarop de stad is verbonden met het omlig-
We weten allemaal hoeveel eten er dagelijks wordt weg-
gende platteland. Hoe dat verbeterd kan worden en hoe
gekieperd bij supermarkten, restaurants en thuis, terwijl er
verschillende toekomstige situaties daarin van elkaar kun-
nog prima mee gekookt kan worden. Design Academy-stu-
nen profiteren. Architect Floris Alkemade lanceerde zijn
denten Aina Seerden, Simone Wouters en Leonie Schepers
‘honderdlanenplan’ voor Brabant. Lanen zijn kenmerkend
willen deze voedselresten redden van de vuilnisbak. De
voor het Brabantse landschap, maar kunnen eigenlijk veel
drie fietsen zelf door Eindhoven om bruikbare kliekjes op
beter ingezet worden. Ze kunnen niet alleen worden her-
te halen bij bewoners en bedrijven. Zo werden oud brood,
ontwikkeld en verbeterd om zo de recreatieve verbinding
sinaasappelschillen en koffiedik van Brood2Day getrans-
tussen stad en land mogelijk te maken, maar ook een grote
formeerd in broodpudding, snoepjes van sinaasappelschil
rol spelen voor twee andere kwesties, namelijk het water-
en koffielikeur.
en het hitteprobleem. In de winter is er te veel water en dat wordt nu afgevoerd via de rivieren, terwijl er in de zomer
De Kliekjeskar bezoekt verschillende wijken in Eindhoven
vaak extra water nodig is, ook om de steeds warmer wor-
waar steeds wordt gekeken welk voedsel het meest wordt
dende steden af te koelen. De nieuwe lanen die stad en
weggegooid. Op locatie wordt met de bewoners van de
land verbinden kunnen een soort wadi’s vormen waarin
wijk gekookt. Samen wordt ervaren en geproefd wat je
water terecht komt en meteen langs getransporteerd kan
kunt maken met de etensresten die je normaal gesproken
worden van land naar stad, of andersom als dat nodig is.
zou weggooien.
Op die manier kan het gebruikt worden waar het nodig is en afgevoerd worden waar het te veel is.”
Wil je aan de slag met restjes uit jouw keuken? Dat kan met de recepten van de Kliekjeskar. Hieronder vind je het
Wat was het grootste discussiepunt tijdens de avond?
recept voor hartige broodpudding. Kijk voor meer recep-
“Eindhoven is een oprukkende stad waardoor bebouwing
ten op kliekjeskar.nl.
steeds meer ruimte afsnoept van de groene ruimte om de stad heen. De A2 is een belangrijke barrière die stad en land scheidt. Maar moet deze rol van barrière behouden
Recept Hartige broodpudding
worden, of is de A2 een centrale levensader van de ontwikkeling van Eindhoven als Brainport? En moet de snelweg daarmee juist een verbinding vormen waarlangs de Brainport zich verder kan ontwikkelen in samenhang met
1
Laat een halve liter melk warm worden
2
Giet dit op 300 gram oud brood en laat het een
uurtje weken
Kwamen er concrete ideeën aan bod?
3
Plet het brood met een vork
“Bouwbedrijf Heijmans en ontwerper Daan Roosegaarde
4
Bak 300 gram spinazie en wat pijnboom pitten
zijn momenteel bij Oss en Nuenen oplichtende verf voor
en voeg dit samen met geitenkaas, 4 eieren, zout
snelwegen aan het testen. Vanuit Heijmans kwam de sug-
en peper aan de broodmix toe
gestie dat deze toepassing ook gebruikt kan worden om
5
Beboter een bakvorm of ovenschaal en giet daar
de visuele barrière die de geluidsschermen langs de A2
het mengsel in
vormen tot een gemeenschappelijk beeldmerk te maken.
6
Zet de ovenschaal of bakvorm 45 tot 50 minuten
Zoals de geluidsschermen in en om Den Bosch allemaal
in de oven op 200 graden
transparent geel zijn, zouden ze in Eindhoven kunnen
het groen?”
oplichten als het donker is. Op die manier wordt van de Variatie
scheiding een verbindend element gemaakt.”
Ook lekker met noten of zalmsnippers Kijk in de koelkast wat er nog aan groente ligt en
Het volgende Stadsgesprek gaat over de toekomst van
voeg dit toe aan het mengsel
Strijp-S en vindt plaats op 10 november om 19.30 uur in het Natlab in Eindhoven. Toegang is gratis.
Pagina
Eindhoven
Geen riool, geen put, maar Rain’a’way
5
Festivalkalender MozaïekBrabant November MozaïekBrabant | ontwerpen aan het nieuwste Brabant Datum 6 november 2014, 12:00 – 14:00 uur Locatie bkkc, Spoorlaan 21 i-k, Tilburg Info www.bkkc.nl/mozaiekbrabant
Afvoer van water na hevige regenval is een van de grote uitdagingen in de waterhuishouding van Noord-Brabant. Ontwerper Fien Dekker ontwikkelde een transparant systeem om regenwater in de stad geleidelijk af te voeren: Rain’a’way.
bkkc connects | de kracht van cultuur in regiobranding Datum 20 november 2014, 12:30 – 16:00 uur Locatie bkkc, Spoorlaan 21 i-k, Tilburg Regio’s en gemeenten besteden steeds meer aan-
Door Frank Vloet
dacht aan de promotie van hun gebied. Tijdens deze editie van bkkc connects, die we in samenwerking
Dekker, die met de Rain’a’way afstudeerde aan de Design
met VisitBrabant organiseren, laten we aan de hand
Academy in Eindhoven, liet zich inspireren door Japanse
van enkele recente voorbeelden zien wat de kracht
architectuur, waarbij veel aandacht is voor de natuur. De
van cultuur in city-marketing en regio-branding is.
afvoer van het regenwater wordt met Rain’a’way niet weg-
Info www.bkkc.nl/agenda
gestopt onder de grond in riolen, maar blijft juist zichtbaar in de straten waardoor voorbijgangers in aanraking komen
o: L Fo t
met de puurheid en openheid van deze natuurlijke cyclus,
is a
K lap
pe
De oude gebiedsontwikkeling is failliet; hoe nu verder in het buitengebied van Tilburg Noord
die doorgaans wordt onttrokken aan het zicht.
Datum 20 november 2014, 19:00 – 21:30 uur Locatie bkkc, Spoorlaan 21 i-k, Tilburg
Het regenwater wordt aan de oppervlakte opgevangen en trekt langzaam de grond in. De combinatie van verschillende materialen die juist wel of juist geen water doorla-
CAST organiseert een lezing- en discussieavond
ten zorgt voor een geleidelijke afvoer van regenwater.
naar aanleiding van het IABR Projectatelier Brabant-
Hiervoor gebruikt Dekker bodemmaterialen uit de directe
Stad. De oude manier van gebiedsontwikkeling is
omgeving van Eindhoven, zoals klei en grind. Zo verbindt
failliet. Wat betekent dit voor de ontwikkeling van
dit ontwerp de verwerking van het regenwater met de
het buitengebied van Tilburg Noord? Sprekers zijn
lokale identiteit.
Hebe Verstappen (TextielLab), Joachim Declerck (Architecture Workroom Brussels) en Mario Jacobs (wethouder gemeente Tilburg). Info www.castonline.nl Bespreking Tilburgse Levend Water
60+ en 30- onder één dak in Eindhoven In het nieuwe woonconcept 60+ 30- wordt één huis gedeeld door mensen uit twee generaties. De ene helft van de bewoners is dertig jaar of jonger, de andere helft bestaat uit zestig-plussers. De twee groepen delen niet alleen woonruimte, maar dragen ook zorg voor elkaar. Wij spraken met stedenbouwkundige Cees Donkers, één van de initiatiefnemers van 60+ 30-. Door Frank Vloet
Ateliers Op die manier creëert hij een balans tussen werk, inkomen
Datum 26 november 2014, 12:00 – 17:00 uur
en vrije tijd, zowel voor zichzelf als voor zijn kinderen. “60+
Locatie CAST Deprez gebouw, Lange Nieuw-
30- biedt een mogelijkheid om wat ik met mijn gezin doe,
straat 172-174, Tilburg
ook mogelijk te maken voor mensen waarbij het gezin verder weg is.”
In drie ateliers zijn de afgelopen periode de historische, ecologische, water-technische, culturele en
Grote inspiratiebron voor het project zijn gemeenschap-
belevingswaarde van de levende waterlopen in Til-
pelijke woonvormen als de wooncommunes uit de jaren
burg besproken. Deze bijeenkomsten hebben geleid
zestig en zeventig en de kommunalka’s, gedeelde woon-
tot nieuwe voorstellen voor levend water in Tilburg.
blokken uit de voormalige Sovjet-Unie. Bij 60+ 30- is een
Op 26 november worden inspirerende voorstellen
derde van het woonoppervlak privé (het slaap- en douche-
voor de Spoorzone en de Piushaven aan een breder
gedeelte), de rest is gemeenschappelijke ruimte. Het delen
publiek gepresenteerd.
van de energierekening en onderhoudskosten zorgt voor
Info www.lichtopdestad.com/levend-water
lagere woonlasten voor alle bewoners. Rezone: City Craft De efficiëntie van het project zit in de wederzijdse uitwis-
Datum 21 november 2014, 13:30 – 18:00 uur
seling: iedereen offert een stuk privacy op, maar krijgt daar
Locatie bkkc, Spoorlaan 21 i-k, Tilburg
iets waardevols voor terug. De zestig-plussers helpen met oppassen en de dertig-minners schieten te hulp als men-
Themamiddag over de rol die ‘gaming’ kan beteke-
sen slecht ter been raken. Ook kennisuitwisseling staat
nen voor gebiedsontwikkeling.
centraal. De oudere generatie heeft veel ervaring en kennis
Info waveoftomorrow.com
in huis die doorgaans verdwijnt als ze met pensioen gaat. Omgekeerd kunnen ouderen bijvoorbeeld hulp gebruiken
Trenddag 2014 | de toekomst is nu!
Een leegstaand schoolgebouw aan de Riebeeckstraat in
bij computerproblemen. Zo onstaat synergie tussen gene-
Datum 28 november 2014, 09:00 – 17:00 uur
Eindhoven zal als proeftuin gaan dienen voor het bijzon-
raties die anders los van elkaar staan.
Locatie bkkc, Spoorlaan 21 i-k, Tilburg & Spoorzone, Oud-Noord, Tilburg
dere woonexperiment. ‘Share and Care’ is het basisprincipe van het project. “Door bewoners niet alleen faciliteiten
De pilot is tot stand gekomen in de Brabant Academy. In
te laten delen maar ook voor elkaar te laten zorgen, wordt
dit kennisplatform werken studenten van onder andere
BrabantKennis nodigt belangstellenden uit om in
het zorgvraagstuk vertaald naar de gebouwde omgeving,”
de TU/e, Fontys en NHTV sinds 2000 samen met overheid
gesprek te gaan over het Brabant van nu en straks.
zegt Donkers. De initiatiefnemer denkt dat Brabant de per-
en bedrijfsleven aan innovatieve oplossingen voor maat-
Hoe ziet dat Brabant er uit? Worden we volledig
fecte plek is voor 60+ 30- vanwege het dorpse karakter.
schappelijke veranderingen in Brabant. “De maakindustrie
zelfvoorzienend? Wekt iedere Brabander straks zijn
“In Brabant heerst een gemeenschapscultuur. Dat is een
is al bijna twintig jaar weg uit Eindhoven, maar de denkin-
eigen energie op? Printen we onze huizen? Tijdens de
natuurlijk basisklimaat voor dit soort ontwikkelingen.”
dustrie is overgebleven,” aldus Donkers. Naast de pilot in
Trenddag 2014 verkennen we deze en andere vragen.
Eindhoven is hij van plan 60+ 30- de komende tijd op meer
Info brabantkennis.nl
Cees behoort met zijn 64 jaar tot de generatie-60+. Hij
plekken uit te rollen, bijvoorbeeld in kerken die niet meer
zorgt zelf één of twee dagen per week voor zijn kleinkinderen.
gebruikt worden.
Pagina
6
MozaïekBrabant
Een online markplaats voor lokaal eten
In dit pretpark geen dansende schoentjes maar dijkdoorbraken
Locafora is een online marktplaats voor vraag en aanbod van lokale producten. Eten dat direct van de boer of uit de achtertuin komt belandt zo eenvoudig bij consumenten in de koelkast. Door Anne Reijnders Consumenten weten niet meer waar hun eten vandaan komt en boeren weten niet waar hun verbouwde producten terecht komen. De voedsellogistiek is soms schimmig. Locafora heeft hier een oplossing voor bedacht. Het online platform stelt producenten en klanten in staat direct met elkaar te handelen, zonder middle man — in dit geval de
Het is moeilijk om een idee te krijgen van de rampzalige effecten van klimaatverandering. Daarom bedacht Gideon Duschek RAMPZALIG, een pretpark waarin natuurrampen worden beleefd door de bezoeker.
supermarkt. Omdat het huidige systeem “eigenlijk best wel crimineel is,” aldus mede-oprichter Jan Belon, moeten producent en consument meer macht krijgen. Locafora past daarmee in de peer-to-peer-trend die wereldwijd gaande is. Zoals de
Door Frank Vloet
website Airbnb het verhuren van vakantiewoningen heeft opgeschud, wil Locafora de markt van vraag en aanbod
Wie gezellig een dagje door het Sprookjesbos wil strui-
van voedsel openbreken. Meedoen is heel simpel. Alle gebruikers van Locafora maken op locafora.nl een profiel aan als producent of als consument. Daarmee kunnen ze eenvoudig direct zelf producten adverteren, of bestellen bij producenten in de buurt. Ook stelt de website hen in staat hun ervaringen te delen. Ideaal voor Brabant, als provincie met 2,5 miljoen inwoners en ruim 1.100 boeren op steenworp afstand.
Restaurant in een appelkrat
nen komt bedrogen uit bij RAMPZALIG. In dit pretpark is
De afgelopen jaren trok ontwerper Ardie Van Bommel langs steden en dorpen met de Veldkeuken, een openlucht-pop-up-restaurant dat ze tijdens haar afstuderen in 2011 aan de Design Academy in Eindhoven ontwikkelde.
rampen als een dijkdoorbraak of een tornado te laten erva-
Door Joop de Boer
Noord-Brabant is een provincie die kwetsbaar is voor de
geen plek voor elfjes, dansende schoentjes en vliegende tapijten. In plaats daarvan wordt een dijkdoorbraak nagebootst, kun je met een wildwaterbaan door een ondergelopen stad varen en aanschouw je een smeltende ijsberg. RAMPZALIG is Duscheks afstudeerproject aan de Design Academy in Eindhoven. Het pretpark is nu nog een tekentafelidee, maar de jonge ontwerper is vastbesloten het tot uitvoering te brengen in de toekomst. Door bezoekers ren worden ze zich beter bewust van de mogelijke effecten van klimaatverandering, denkt Duschek. RAMPZALIG is niet alleen maar educatief: de attracties laten ook de doorgewinterde pretparkbezoeker aan zijn trekken komen.
gevolgen van klimaatverandering. Als de zeespiegel stijgt
Foto:
Desig
ns tud
io BO
MM
Van Bommels mobiele restaurant is volledig gemaakt van
zorgt dit voor extra risico’s, omdat Brabant gedeeltelijk
houten appelkratten die normaal gesproken gebruikt
onder het zeeniveau ligt. En als het weer extremer wordt,
worden om de oogst uit boomgaarden in te verzamelen
kunnen grote rivieren als de Maas vaker buiten hun oevers
en te transporteren. De kratten van de Veldkeuken zijn
treden. RAMPZALIG geeft op een speelse manier aanlei-
getransformeerd tot flexibele ziteenheden waardoor het
ding voor een serieuze discussie over de gevolgen van
pop-up-restaurant werkelijk overal kan neerstrijken: in een
klimaatverandering en de mogelijke impact op het per-
weiland, onder een viaduct (zoals afgelopen jaar tijdens de
soonlijke leven van de Brabander.
Dutch Design Week), of in een appelboomgaard tussen het verse fruit. Op deze manier worden alledaagse plekken in de stad of op het land in een mum van tijd omgetoverd tot prettige verblijfsplaatsen. Met de Veldkeuken sluit Van Bommel naadloos aan op de pop-up-trend in de horeca. Eten, en in het bijzonder uit eten gaan, draait steeds meer om beleving, waarbij de gasten soms meer honger lijken te hebben naar frisse en nieuwe concepten dan naar het eten zelf. Waar restaurateurs in vroeger tijden lang hun best deden om via mond-op-mondreclame en constant presteren een goedlopende zaak te vestigen, gaat het de nieuwe generatie restaurants om snel en tijdelijk pieken. Bij de Veldkeuken is verandering van omgeving en beleving ingebakken in het concept. Daardoor is het concept in al zijn flexibiliteit toch duurzaam. En al vier jaar ‘on the road’.
Eindhoven
Pagina
7
Buiten Brabant
Ook buiten Brabant zijn provincies en lokale overheden op zoek naar nieuwe vormen van landschapsgebruik en recreatie. We kijken bij de buren en doen nieuwe ideeën op.
Hunnie waden door de sloten UTRECHT — In de provincie Utrecht is door projectgroep Hunnie in het kader van het nieuwe natuurinrichtingsplan onderzocht hoe het gebied rondom de Nieuwkoopse en Vinkenveense Plassen kan worden ingericht voor nieuwe vormen van gebruik. Hierbij werd uit gegaan van de bestaande kwaliteiten van het gebied en samengewerkt met lokale bevolking en bestaande verenigingen. Het leverde onorthodoxe en avontuurlijke vormen van recreatief medegebruik van het bestaande veen-weidelandschap op, zoals gras kijken, wilgen vlechten en polder waden. Vanuit deze ideeën is een VeldwerkFoto: Lis
a K lapp
e
plek opgericht van waaruit bezoekers het landschap op een nieuwe manier kunnen ontdekken.
Foto: Roe l van Tou r
Ecodorp Boekel: duurzame woningen met een voedselbos en boomhutten In april volgend jaar gaat in Boekel de schop in de grond om een coöperatief Ecodorp te realiseren. Compleet met woningen en werkplekken, maar ook met een voedselbos, boomhuttenhotel en zelfs een viskwekerij. Allemaal duurzaam!
In het ecologische en autovrije mini-dorpje kan niet alleen gewoond worden: mensen kunnen er ook hun geld verdienen. Inkomsten bestaan uit de verkoop van eten uit het voedselbos, het uitbaten van het boomhuttenhotel, het verzorgen van cursussen in het educatiecentrum en horecaopbrengsten. Dit alles is organisatorisch vormgegeven
Door Niels Hansen
in een coöperatie waar alle bewoners lid van zijn. De coöperatie houdt de grond en gebouwen in bezit. Door contri-
Ecodorp Boekel is een plan met hoge ambities. Ten eer-
butie te betalen krijgen de bewoners toegang tot huisves-
ste zullen er 35 duurzame woningen verrijzen op een stuk
ting, energie en water, en delen ze in de inkomsten van het
land van 5,5 hectare. Deze worden gebouwd met natuur-
totale dorp.
lijke materialen en systemen. Zo wordt met behulp van waterschap Aa en Maas een eigen waterzuiveringssysteem
Het gemeentebestuur van Boekel werkt actief mee om het
opgezet op basis van biomimicry, oftewel geïnspireerd op
project te realiseren. Doordat het Ecodorp als experiment
voorbeelden uit de natuur. Voor de fundering wordt glas-
wordt gezien gelden niet alle regels en beperkingen die
schuim gebruikt dat is gemaakt van gescheiden oud glas.
normaal aanwezig zijn. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om
De bouwstenen zijn van hennep en kalk; natuurlijke materi-
kleinere ramen te maken om zo energiezuiniger te kun-
alen die na afbraak van de woningen gewoon weer over het
nen leven. Dat dit project juist in Boekel een plek kan vin-
land kunnen worden uitgestrooid. Alles bij elkaar opgeteld
den is geen verrassing. Sinds een aantal jaar profileert de
binden de woningen meer CO2 aan zich dan dat er bij de
gemeeente zich als welstandsvrije gemeente en probeert
bouw wordt gebruikt.
zij de regels bij het bouwen flexibeler in te zetten. Dat trekt uitgesproken initiatieven aan.
Pagina
8
MozaïekBrabant
Wall of Dreams We vroegen Brabanders naar hun dromen over Brabant. Dit gaven ze ons mee:
“Limburg annexeren”
“Prullenbakken in de bossen”
“Alle toeristen moeten voortaan ook met de zachte g praten”
“Een bruisend centrum waar de jeugd graag komt en de vergrijzing niet de overhand krijgt”
“Auto’s uit het centrum, gratis fietsuitleen” “Grachten weer terugbrengen in Eindhoven, gezellig” “Dat iedereen zich thuisvoelt op zijn plekje in Brabant” “Glasvezel voor heel Landerd” “Rust, eigenheid en natuur onderhouden”
“Geen intensieve veehouderij en geen Wi-Fi” “Meer paarden overal om ze te verzorgen” “Dat het gezellig blijft” “Bruisende stad in een groene omgeving” (Marco van Dorst)
Colofon
Wat is jouw droom over de toekomst van Brabant?
Hoofdredactie
Laat het ons weten @MozaiekBrabant
Jeroen Beekmans Joop de Boer Redactie Jeroen Beekmans Joop de Boer Nuala Burns Frederiek Dijkstra Anne van Kuijk Anne Reijnders Britt Werner Patricia van Doorne Eindredactie Jeroen Beekmans Joop de Boer Met bijdragen van
Woordzoeker
Yves de Boer Niels Hansen Evelien Pieters Frank Vloet Ontwerp HOAX Druk Kampert-Nauta
MozaïekBrabant wordt mogelijk gemaakt door provincie Noord-Brabant en bkkc Samenwerkende partijen: gemeenten ‘s-Hertogenbosch, Breda, Eindhoven, Helmond en Tilburg, Architectuurcentrum Eindhoven, BAI, CAST, Groen4life, Designhuis, Cacaofabriek, Willem II Fabriek, Stadskantoor Breda, de Brabantse waterschappen, LOLA Landscape Architects, Floris van Alkemade Architects en Architecture Workroom Brussels
MOZAÏEKBRABANT