köşe yazısı / Esin SemaGöksu Adalı Şeker
Probiyotikler ruh halini ve bilişsel işlevi artırıyor Dr. Dyt. Esin Göksu ŞEKER Beslenme ve Diyet Uzmanı
Son yılların en çok konuşulan konusu, kuşkusuz barsak florasının sağlığı ve bunu sağlayan probiyotikler olarak tanımlanabilir. Probiyotikler vücudumuzda yaşayan faydalı mikroorganizmalardır. Onların beslenmesi ve yaşamlarını sürdürebilmeleri için kullandıkları besinlere de prebiyotikler adını veriyoruz. Probiyotiklerin bağırsak sağlığını iyileştirmekten daha fazlasını yaptığı, bilimsel araştırmalarda da gösteriliyor. Buna göre, bağırsak-beyin ekseni adı verilen bir ortaklıkla, iki sistemin birbirine bağlı olduğu gösterilmektedir. Sindirim sistemindeki Enterik sinir sistemi ile beyni içeren merkezi sinir sistemi arasındaki biyokimyasal sinyallerle bu sistemler birbirine bağlanır. Beyin ve bağırsak arasındaki birincil bağlantı, vücuttaki en uzun sinir olan vagus siniri ile sağlanmaktadır. Bağırsaklar “ikinci beyin” olarak adlandırılır, çünkü ruh halini düzenlemede önemli bir rol oynayan serotonin, dopamin ve gama-aminobütirik asit gibi beyinle aynı nörotransmitterlerin çoğu bağırsaklarda üretilir. Aslında serotoninin % 90’ının sindirim sisteminde yapıldığı tahmin edilmektedir. Bağırsakları etkileyen etken genellikle beyni de etkiler, bunun tersi de geçerlidir. Beyniniz
62
BOSİAD SİNERJİ / Kasım - Aralık 2019
sorun hissettiğinde (savaş ya da kaç tepkisi) bağırsağa uyarı sinyalleri gönderir, bu nedenle stresli olaylar, sindirim sorunlarına neden olabilir. İrritabl bağırsak sendromu (IBS), Crohn hastalığı veya kronik kabızlık gibi gastrointestinal sorunların alevlenmesi kaygı veya depresyonu tetiklediği saptanmıştır. Beyin-bağırsak ekseni başka şekillerde de çalışır. Örneğin, bağırsağınız beyne yemek yemenin zamanı geldiğini söyleyerek iştahı düzenlemeye yardımcı olur. Yemekten yaklaşık 20 dakika sonra, bağırsak mikropları iştahı baskılayabilen proteinler üretir ve bu da insanların kendilerini tam olarak tok hissetmeye başlaması için geçen süreye denk gelir. Probiyotikler bağırsak-beyin eksenine nasıl sığabilir? Bazı araştırmalar probiyotiklerin ruh halini ve bilişsel işlevi artırmaya ve stres ve kaygıyı azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir. Örneğin, 12 hafta boyunca dört probiyotik bakteri türü ile süt alan Alzheimer hastalarının, normal süt içenlere kıyasla bilişsel bozukluğu ölçmek için bir testte daha iyi puan aldığı tespit edilmiştir. Bir başka çalışmada, dört hafta boyunca günde iki kez probiyotik karışımı ile yoğurt yiyen kadınların, bir kontrol grubuna kıyasla daha sakin oldukları bulunmuştur. Kısacası probiyotikler sadece daha sağlıklı bir bağırsak değil, aynı zamanda daha sağlıklı bir beyni de destekliyor.
