T. C. Bursa Büyükşehir Belediyesi K-Q TSE - ISO - EN 9001-2008
BUSKİ Genel Müdürlüğü
K-Q TSE - ISO - EN 9001-2008
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİ
1
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİ ...
Dobruca semtinde 50 dönüm üzerinde yerleşmiş bulunan İçmesuyu Arıtma Tesisleri, Selahattin Saygı (Doğancı) Barajından gelen yüzeysel suyu arıtarak Bursa şehrinin İçme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılamak amacı ile kurulmuştur. 1985 yılında devreye alınan 1.Kademe ve 1994 yılında hizmete giren 2.Kademe İle toplam 500.000 m3/gün kapasiteye sahip tesis, 2020 yılına kadar Bursa şehrinin ihtiyacına cevap verecek şekilde projelendirilmiştir. Halihazırda Bursa şehrine günde yaklaşık 220.000 m3 su arıtarak verilmektedir. 2
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİ ... TESİSİN KURULUŞ AMACI: Selahattin Saygı (Doğancı ) Barajından gelen yüzeysel suyun çağdaş yöntemler ile Avrupa Topluluğu içme suyu standartlarına uygun hale getirerek sağlıklı bir şekilde Bursa halkının tüketimine sunmak. Bu amaca yönelik yapılan işlemler; 1-Havalandırma ile suyun oksijence zenginleştirilip tat ve kokusunun İyileştirilmesi. 2-Su içinde bulunan askıdaki katı maddelerden kaynaklanan bulanıklığın kimyasal yöntemler yardımı ile giderilmesi. 3-Dezenfeksiyon ile suyun mikrobiyolojik açıdan temiz hale getirilmesi. 3
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ ARITMA TESİSİ ÜNİTELERİNİN TANIMLANMASI 1- Giriş yapısı Tesis giriş havuzuna alınan ham suyun enerjisi kırılarak atmosfer koşullarına getirilir. Arıtım prosesini başlatmak amacı ile aşağıda tanımlanan kimyasal maddeler suya ilave edilir. Alüminyum Sülfat: Suda bulanıklığa sebep olan çeşitli maddelerin Ortamdan uzaklaştırılmasına yönelik kullanılan bir meddedir. Ön Klorlama: Barajdan gelen sudaki mikroorganizmaları yok ederek tesis içindeki yosun oluşumunu önler ve suda dezenfeksiyonu sağlar.
4
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ
1- Giriş yapısı
5
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 2. Kaskadlar (Havalandırma yapısı) 5 basamaktan oluşan kaskad sisteminde, su ve hava ile geniş temas yüzeyi meydana getirerek akışı sırasında; oksijence zenginleşir, karbondioksit ve hidrojen sülfür gibi istenmeyen gazlar uzaklaştırılır. Demir ve Mangan iyonları oksitlenerek bir sonraki aşamada çöktürülecek hale getirilir.
6
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 3. Multised Durultucu 3.1 Giriş Yapısı ve Hızlı Karıştırma Odaları; Multised giriş odası Alüminyum Sülfatın suya iyice karıştığı bölümdür. Hızlı karıştırma ünitelerinin esas görevi ham suya katılan kimyasal maddelerin en iyi şekilde suya karışmasını, böylelikle
flokülasyonun
(yumaklaşma)
başlamasını
sağlamaktır. 3.2 Flokülasyon (Yumaklaşma) Hücreleri: Yumaklaşma işlemi; Elektrik yüklü suda yüzen maddelerin yüklerinin boşaltılarak sıfırlanması ve bunu takiben bir araya gelerek yumaklar teşkil etmesidir. Flokülasyon hücresinin görevi su arıtımında bağlayıcı madde olarak kullanılan polielektrolitin suya karışmasını sağlamaktır. 7
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 3. Multised Durultucu (devam) 3.3 Multised Durultucular: Durultucular suya bulanıklık veren maddelerin çökeltme prosesinin yapıldığı yerdir. Bu proses esnasında aşağıda belirtilen işlemler uygulanır.
3.3.1.
Suyun
içerdiği
Askıdaki
maddelerin
çöktürüldüğü
bölümdür. Buradaki önemli mekanizma flokların büyüyerek ağırlaşması ve çökebilecek hale gelmesidir. 3.3.2. Çamurdan ayrılan suyun durulmuş olarak ana kanallarda toplanması. 3.3.3. Flok çamurunun geri döndürülerek giriş bölmesine verilmesi.
8
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 3. Multised Durultucu (devam) 3.3.4. Biriken çamurun belli bir kısmın dışarı atılması. Durultma aşaması içme suyu arıtma prosesinin en önemli bölümüdür.55
0
açı ile yerleştirilen birbirine paralel plakalar
sayesinde etkili bir çökeltme temin edilir. Zira plakalı durultma sisteminde çamur flokları iki plaka arasındaki bölümden alttaki plaka üstüne düşmekte ve buradan aşağıya doğru kayarak durultucu tabanındaki çamur haznesinde toplanmaktadır. Bu durum hızlı bir çökeltme sürecini de beraberinde getirir.
9
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ
3. Multised Durultucu
10
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ
3. Multised Durultucu
11
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 4. Hızlı Kum Filtreleri Durulmuş
suyun
içinde
halen
mevcut
olan
çok
küçük
parçacıkların 90 cm’lik bir kum yatak içinden geçirilerek süzülmesi işlemine filtreleme denir. Bu arada su içindeki bakteri kolonileri de büyük ölçüde tutulmuş olur. Filtreler çift gözlü (double) olarak projelendirilmiştir. Tesiste toplam 28 adet çift gözlü filtre vardır. Her bir filtrenin verimli çalışma süresi 36 saat olup bu sürenin sonunda yıkanmaları gerekmektedir. Geri yıkama esnasında çıkan çamurlu su çamur tutma
deposunda
toplanır
ve
durultucu
sistemine
geri
döndürülür. Filtreleri geri yıkama periyodu filtrelerin kirlenme sürelerine bağlı olarak farklılık gösterir.
12
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ
4. Hızlı Kum Filtreleri 13
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 5. Temiz Su Tankları Temiz su tankları filtrelerden çıkan suyun depolanması, buradan tüketiciye iletilmesi amacıyla yapılmıştır. Temiz su tankları filtre havuzlarının altına yerleştirilmiş olup filtrelerden çıkan borular vasıtasıyla doğrudan beslenmektedir. Sistem içinde birbirine vanalarla bağlı iki temiz su tankı bulunmaktadır. Filtrelerden toplanan süzülmüş suya dezenfeksiyon amacıyla klor verilir. Bu işleme son klorlama denir. Temiz su tanklarında toplanan su depolara oradan da şehre gönderilir.
14
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ
5. Temiz Su Tankları
6. Klorlama
15
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ
6. Klorlama Her bir kademeye ait 28 edet 1’er tonluk gaz klor içeren variller mevcuttur. Klor varilleri 7’şerli bataryalar halinde sisteme bağlı olup, otomasyonla kumanda edilir. Sisteme 5 bar basıncında su sağlayan enjeksiyon yöntemiyle alınan gaz halindeki klor, su ile karıştırılarak sıvı halde dozlama noktalarına gönderilir; klorlama ön ve son klor olmak üzere suyun giriş ve çıkış noktalarında yapılır. Klorlama dozajını tespit prensibi temiz suda serbest klorun 0.5 ppm olması esasına göre düzenlenir.
16
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 7. Dengeleme Odası Dengeleme odası, filtre tesisinin yerleşim olarak alt kotunda olup temiz su tanklarından gelen suların dağıtımı görevini yapmaktadır.
17
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 8. Çamur Koyulaştırıcı Sulu çamurun konsantrasyonunun artarak içindeki katı madde miktarının çoğaldığı yapıdır. Koyulaştırıcı tankına gelen sulu çamurun burada uzun süre alıkonulması böylece kendi kendine çökerek koyulaşması öngörülmüştür. Yani çamur koyulaştırıcıda dinlendirme ile durultucuda toplanan çamurdan daha konsantre bir çamur elde edilir ve nispeten durulmuş bir su sağlanır. Bu su ham suya, konsantre çamur ise filtre prese gönderilir.
18
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 8. Çamur Koyulaştırıcı
19
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 9. Filtre Pres Filtre pres konsantre çamuru preslemek sureti ile (içindeki kuru madde miktarı % 35–40 olan) çamur keki adı verilen atık çamuru
oluşturur.
Çamurundan
ayrılan
su
ise
çamur
koyulaştırıcının durulmuş su tankına gönderilerek ham suya geri verilir. Böylelikle su kaybı en aza indirilmiş olur.
20
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 10. Laboratuar Laboratuarda
24
saat
su
analizi
yapılmaktadır.
Çeşitli
noktalardaki numune musluklarından gelen su örnekleri üzerinde saatlik, günlük ve haftalık analizler yapılarak suyun kimyasal ve mikrobiyolojik parametreleri tespit edilmektedir. Son olarak su, tüketiciye varmadan önce bütün kontrolleri tamamlanmış,İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik ve Avrupa Topluluğu İçme Suyu Standartlarına getirilmiş olarak güvenli bir şekilde kullanıma arz edilir. Laboratuarda; Barajda oluşabilecek herhangi bir olumsuzluğu belirlemek amacıyla İçinden Baraj suyu geçen , indikatör balıklar bulunan ve 24 saat izlenen bir akvaryum bulunmaktadır.
21
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ
10. Laboratuar
22
Akvaryum
23
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 11. Trafo Binası Tesisimize gelen şebeke gerilimi trafo öncesi 34.500 volt’tur. Yüksek gerilim, trafolardan geçerek 380 volta indirilir ve bu voltajla tesis panolarından dağıtım yapılır. Enerji kesilmesi durumunda ise otomatik olarak devreye girerek sistemi besleyen 1000 KVA’lık bir dizel jeneratör mevcuttur.
24
BURSA İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN ÜNİTELERİ 12. Güvenlik: Tesis güvenliği 24 saat süresince eğitimli güvenlik görevlileri tarafından sağlanmakta, çağdaş bir kamera ve kayıt sistemi de bu güvenliği desteklemektedir.
25
İÇMESUYU ARITMA TESİSLERİNİN GENEL YERLEŞİM PLANI
26