İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE BURSA SU KAYNAKLARI GELECEĞİ Zekai Şen SU VAKFI
SU VAKFI
YENİLENEBİLİR ENERJİ
ÇEVRE VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
AR-GE MERKEZİ
AR-GE MERKEZİ
(RERDEC)
(CLERDEC)
SU MÜHENDSLİĞİ AR-GE MERKEZİ (WERDEC)
Kent State University
www.suvakfi.org.tr
University of Khartum
www.turkwater.org.tr
Sandia Laboratories (USA) University of California Cooperation agreement World Water Council Registered member Saudi Geological Survey etc.
www.werdec.org.tr www.rerdec.org.tr www.dunyasugunu.org.tr
Su Vakfı
Genel BİLGİ soruları DÜNYA ne kadar ısınmaktadır? Ne önemi var? TÜRKİYE ne kadar ısınmaktadır? Nerelerde su sıkıntısı beklenecek? Son ısınmalar sıra dışı mıdır? Yoksa olağan mıdır? Geçmişte iklim ne kadar hızla değişmiştir? Yağış ve nem miktarları değişti mi? Değişecek mi? Kıyı bölgeleri deniz seviyesinden etkilenecek mi? Türkiye’de durum nedir? Türkiye’de iklim değişikliği veya değişkenliği uç değerleri değişti mi? Meteoroloji değişkenlerinde gözlenen eğilimler (gidişler, trendler) tutarlı ve anlamlı mıdır? Gelecek için somut tasarım, plan, proje ve yönetim yapmak için BİLİMSEL BİLGİ gerekli. SU VAKFI BİLİMSEL BİLGİ İÇİN Adreslerden birisi: SU VAKFI
Ozon tabakasının incelmesi
SU
Hava kalitesi
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
Çölleşme
SU VAKFI Orman Canlı hayat
Serin kuru
~ 250 km
30o K Hadley hücresi
Sıcak nemli hava
Ekvator
10-12 km
700 m
Hadley hücresi
30o G
Serin kuru
Küresel ortalama sıcaklığın 1oC artması ile ortaya çıkacak iklim kuşağı kaymaları
SU VAKFI
SU ÇEVRİMİ, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ve SOSYO-EKONOMİK ETKİLER
Su çekimi Tarım,
Su sıkıntısı
Gıda
Nüfus, ekonomik büyüme ve tüketici hayat tarzı
Arazi Kullanımı
Sera gazları
Doğal su çevrimi
İklim SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
SU VAKFI
BURSA MERKEZ HADCM3-A2 1400 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
1000
800
600
400 BURSA MERKEZ HADCM3-A2
200
0
900
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
1200
800 K 700
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
A
600 500 400 300 200 100 0
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
K
A
SU VAKFI
BURSA MERKEZ HADCM3-A2 1000 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030
900
700 600 500 400 300 200
BURSA MERKEZ HADCM3-A2 1200
100 0
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
800
K 1000
2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040
A
800
600
400
200
0
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
K
A
SU VAKFI
BURSA MERKEZ HADCM3-A2 1000 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050
900
700 600 500 400 300 200
BURSA ULUDAĞ HADCM3-A2 2000
100 0
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
800
1800 K 1600
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
A
1400 1200 1000 800 600 400 200 0
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
K
A
BURSA ULUDAĞ HADCM3-A2
SU VAKFI
1800 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030
1400 1200 1000 800 600 400
BURSA ULUDAĞ HADCM3-A2 2000
200 0
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
1600
1800 K 1600
2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040
A
1400 1200 1000 800 600 400 200 0
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
K
A
BURSA ULUDAĞ HADCM3-A2
SU VAKFI
1800 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050
Ardışık toplam aylık yağış (mm)
1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
O
S
M
N
M
H T Aylar
A
E
E
K
A
BURSA MERKEZ HADCM3-A2 SENARYOSU
SU VAKFI
30
20
15
10
5
0 2000
2010
2020
2030
2040
2050
YIL/AY BURSA ULUDAĞ HADCM3-A2 SENARYOSU 35 30 25
ORTALAMA SICAKLIK (OC)
ORTALAMA SICAKLIK (OC)
25
20 15 10 5 0 -5 -10 -15 2000
2010
2020
2030 YIL/AY
2040
2050
BURSA MERKEZ GEÇMİŞ VERİLER
SU VAKFI
300
200
150
100
50
0 1930
1940
1950
1960
1970 YIL/AY
1980
1990
2000 2010 BURSA ULUDAĞ GEÇMİŞ VERİLER
600
500
Aylık toplam yağış (mm)
Aylık toplam yağış (mm)
250
400
300
200
100
0 1940
1950
1960
1970
1980 YIL/AY
1990
2000
2010
BURSA MERKEZ HADCM3-A2 SENARYOSU
SU VAKFI
350
250
200
150
100
50
0 2000
2010
2020
2030
2040
2050
YIL/AY BURSA ULUDAĞ HADCM-A2 SENARYOSU 500 450 400
AYLIK TOPLAM YAĞIŞ (mm)
AYLIK TOPLAM YAĞIŞ (mm)
300
350 300 250 200 150 100 50 0 2000
2010
2020
2030 YIL/AY
2040
2050
BURSA MERKEZ HADCM3-A2
SU VAKFI
35
25
20
15
10
5
0 2000
2010
2020
2030
2040
2050
YIL/AY BURSA ULUDAĞ HADCM3-A2 40
30
Aylık en büyük sıcaklık (oC)
En büyük aylık sıcaklık (oC)
30
20
10
0
-10
-20 2000
2010
2020
2030 YIL/AY
2040
2050
BURSA MERKEZ HADCM3-A2
SU VAKFI
20
10
5
0
-5 2000
2010
2020
2030
2040
2060
YIL/AY BURSA ULUDAĞ
HADCM3-A2
25 20 15
Aylık en düşük sıcaklık (oC)
Aylık en düşük sıcaklık (oC)
15
10 5 0 -5 -10 -15 -20 2000
2010
2020
2030 YIL/AY
2040
2050
BURSA MERKEZ HADCM3-A2
SU VAKFI
90 85 80
70 65 60 55 50 45 2000
2010
2020
2030
2040
2050
YIL/AY BURSA ULUDAĞ HADCM3-A2 100
90
80
Nispi nem (%)
Nispi nem (%)
75
70
60
50
40 2000
2010
2020
2030 YIL/AY
2040
2050