Su Şehri Bursa

T.C. Bursa Büyükflehir Belediyesi BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü’nün Bursalılar’a arma¤anıdır. • Yıl 2010 Sayı 1

22-23-24 Mart 2010

Recep ALTEPE

‹smail Hakk› ÇET‹NAVCI

Ertu¤rul SA⁄LAM

Suda Sanat

Suda Yaflam

Röportaj

Röportaj

Baflkandan

2

Bursa Su Sempozyumu Yunuslar

Ebru Sanat›

BURSA BÜYÜKfiEH‹R BELED‹YES‹

BURSA SU VE KANAL‹ZASYON DA‹RES‹

Fatura ödemek flimdi daha kolay!

Ödemelerinizi art›k internetten yapabilirsiniz.

www.buski.gov.tr

‹çindekiler

Yay›n ve ‹mtiyaz Sahibi ‹smail Hakk› ÇET‹NAVCI Yay›n Kurulu Baflkan› Necat YARDIMCI Yay›n Yönetmeni Hakan BAfiKARA - Bilal YILDIZ Yaz› ‹flleri Oktay Cumhur DEM‹R Konuk Yazar Mahmut KANIK Yay›n Kurulu Nurcan AYDO⁄AN Zeynep Dilan KARAKMAN Tubanur KARAKOÇBAYDIR Handan KARAYA⁄IZ Gizem KAVUfiTURAN Rag›p KIRMIZI Volkan KÖKÇAM Aynur KURAR KIZGIN Murat SANCAK Arif U⁄URLU Sait ULUTEPE Müberra YEN‹DÜNYA

Yönetim

2 Bursa Büyükflehir Belediye Baflkan› RECEP ALTEPE

3 Buski Genel Müdürü

‹SMA‹L HAKKI ÇET‹NAVCI

4 ‹çeme Suyu Daire Baflkan› NEJAT YARDIMCI

6 Röportaj

Emekli Abone ‹flleri Daire Baflkan› MEHMET AZAK

9 BURSA DO⁄U ATIKSU ARITMA TES‹S‹ 15 Röportaj Buski Genel Müdürü ‹SMA‹L HAKKI ÇET‹NAVCI

18 Dünyan›n 5. Mabedi ULUCAM‹

21 22 27 28

T.C. Bursa Büyükflehir Belediyesi BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü

BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü Sıramefleler Mh. Avrupa Konseyi Bulvarı No.6/3 D Blok 16190 Osmangazi/BURSA Tel (0 224) 270 24 00 Faks (0 224) 233 95 73 www.buski.gov.tr Haz›rlayan

31 34 36 39 42

BUSK‹ SKADA S‹STEM‹ EM‹RSULTAN ÇEfiMELER‹ SUYUN ÖZELL‹KLER‹ Röportaj Bursaspor Teknik Direktörü ERTU⁄RUL SA⁄LAM EBRU SANATI GÜREfi TAKIMIMIZ AVRUPA fiAMP‹YONU YUNUSLAR TÜRK‹YE’N‹N ‹LK KABLOLU SU KAYA⁄I TES‹S‹ Fuzuli SU KAS‹DES‹

44 Bursa’n›n Eski Mahalleleri Sektör Tan›t›m Ltd. fiti.

Yeni Yalova Yolu 4. km. Algül Sk. No.7 16210 Osmangazi/BURSA Tel: 224 211 63 50 Fax: 224 211 63 55 www. reklamland.com CTP+Bask›

MURAD‹YE

46 KARAÇELEB‹ZÂDE ABDÜLAZ‹Z EFEND‹ 47 INFLUENZA YA DA DOMUZ GR‹B‹ 48 ÇOCUKSU

1

Baflkandan

De¤erli Hemflerilerim; Tarihi kültürel ve sosyal aç›dan farkl› özellikleri bünyesinde bar›nd›ran Bursa ayn› zamanda bir su flehridir. Bu gerçek, tarihçilerin, gezginlerin ve edebiyatç›lar›n Bursa notlar› aras›nda mutlaka yer alan bir özelliktir.

Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde “velhas›l bursa sudan ibarettir” derken, 1950’li y›llarda Bursa’n›n bir su flehri oldu¤u bütün dünyaya ilan edilmifltir. ‹nsana hayat veren su, ayn› zamanda flehirlere de hayat verir ve “ab› hayat”a dönüflür. Bu yüzden Bursa’n›n sular›, s›radan çeflme sular› de¤il, içenlerin derdine deva, hastalara flifad›r. Bugünlere kadar gelen rivayetlere göre, Bursa’n›n sular›ndan içenlerin ömrü uzar, sesi de güzelleflir…

Türkiye’nin “su kültürü” kavram›yla tan›flmas›nda, bu kültürün gelifltirilmesinde Bursa’n›n vazgeçilmez bir yeri vard›r.

2

Recep ALTEPE Bursa Büyükflehir Belediye Baflkan›

Bizler yerel yönetimler olarak, bir yandan modern Bursa’y› infla ederken, bir yandan da geleneksel de¤erlerimizi evrensel normlarda yeniden yorumlayarak flehrimizin kalite standartlar›n› yükseltmeye çal›fl›yoruz. Üzerinde yaflad›¤›m›z bu kentin geçmifline ve gelece¤ine olan sorumlulu¤umuzun bilincindeyiz.

Bugün Bursam›z›n yenilenme sürecindeki en önemli sorunlar›ndan birisi de altyap›d›r. Bu ihtiyaçtan hareketle, her soka¤›nda buram buram tarih kokan Bursam›z›n tarihi dokusunu bozmadan altyap› sorunlar›n› aflma noktas›nda önemli çal›flmalar yapmaktay›z.

Yar›nlar›n Bursa’s›n›n daha yaflanabilir olmas› için, flehrimizi dünya flehirleri standartlar›na kavuflturabilmek için, sosyal kültürel ve fiziki yat›r›mlar› bir bir hayata geçirmeye devam edece¤iz.

Bursam›z›n daha da güzelleflmesi için yapt›¤›m›z çal›flmalarda bizlere destek veren tüm hemflehrilerime teflekkür ediyor, sevgi ve sayg›lar sunuyorum.

De¤erli Bursal›lar; Su, yaflam›n vazgeçilmez temel unsurudur. Susuz bir yaflam düflünülemeyece¤ine göre, suyla ilgili yat›r›mlar yapmak, bu yap›lan eserlerin tarihi niteli¤e sahip olanlar›, korumak, gelecek nesillere aktarmak, kurumsal varoluflumuzun temel gere¤idir. Bursa kültürel ve tarihsel dokusuyla ülkemizin önde gelen ve Osmanl› imparatorlu¤u'na ilk baflkentlik yapan önemli kentlerimizden birisidir.

Bizler BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü olarak, Büyükflehir Belediyesi s›n›rlar› içinde yaflayan halk›m›z›n, içme, kullanma ve endüstriyel su ihtiyaçlar›n›n sa¤lanmas›, ihtiyaç sahiplerine da¤›t›lmas›, kullan›lm›fl su ile ya¤mur sular›n›n uzaklaflt›r›lmas› ile su havzalar›n›n korunmas› noktas›nda sorumlulu¤umuzun gereklerini yerine getiriyoruz. Hedefimiz ulusal ve sektörel alanda içmesuyu ve kanalizasyon sorunlar›n›n çözülmesi, sundu¤u hizmetlere güvenle bak›lan, alan›nda örnek ve öncü bir kurum olmakt›r.

‹smail Hakk› ÇET‹NAVCI Buski Genel Müdürü

Bursal› hemflerilerimizin daha güvenilir ortamlarda su kaynaklar›n›n sa¤lanmas›, müflteri memnuniyetinin artt›r›lmas› için 7/24 ekiplerimiz ifl bafl›nda olup geniflleyen hizmet alanlar›m›zla birlikte içmesuyu ve at›ksu hizmetlerinin dünya ölçe¤indeki standartlara ulaflt›rmaya devam edilecektir.

Gelecek nesillere karfl› olan sorumlulu¤umuzun bilinci içerisinde olup, faaliyetlerimiz önümüzdeki y›llarda da bütün h›z›yla devam edecektir.

3

ölçüye kadar insan›n üçüncü s›rada ba¤›ml› oldu¤u yiyecek kaynaklar› olan bitki ve hayvanlar›nda geliflmesi için gereklidir. Çok eski medeniyetlerden M›s›r, Mezopotamya, Hindistan, Çin, Maya topluluklar› yerleflim sahalar› olarak s›ras› ile Nil, Dicle, F›rat, ‹ndus, Sar›, Amazon nehirleri kenarlar›n› tercih etmifltir. Böylece, su kaynaklar›n›n kolayca kullan›lmas› ve tafl›nmas› mümkün olmufltur.

4

Necat YARDIMCI ‹çme Suyu Daire Baflkanı

Suyun Önemi Yaflam›n vazgeçilmez bir unsuru olan su, yerine baflka hiçbir maddenin tutamayaca¤›, s›n›rl› bir do¤al kaynakt›r.

Su, insan›n yarat›lmas› ile birlikte ondan ayr›lmayan, onun vücudunun d›fl›nda, her zaman yan›nda bulunmas› gereken en temel maddedir. ‹nsan hayat›n›n olmazsa olmazlar›n›n bafl›nda önce oksijen, sonra su gelmektedir. Yaflam›m›z, her ikisine de mutlak ve tam ba¤›ml›d›r. Ancak, oksijen istemedi¤imiz kadar her yerde hemde üstelik bedava bulunmaktad›r. ‹nsan›n yaflad›¤› ortam adeta oksijenle sar›lm›flt›r. O kadar ki, insan›n hayat›n› devam ettirebilmesi için, oksijen aramak ve bulundu¤u yerleri keflfetmek zorunda da de¤ildir. ‹nsan›n mutlak ba¤›ml› oldu¤u di¤er temel madde sudur.

Su, oksijenin aksine her yerde ve zaman istenilen miktarlarda bulunmaz. ‹flte bu bulunmazl›¤›n sonucu olarak insan, tarih boyunca su kaynaklar›n›n önceleri kolayca bulundu¤u yerlerde yerleflime geçmeye al›flm›flt›r. Tarihin derinliklerinden bafllayarak bugüne kadar tüm medeniyetler su kaynaklar›n›n bafl›nda ve özelliklede yüzeysel su kaynaklar›n›n bafll›calar› olan akarsular›n ve göllerin etraf›nda geliflmifltir. Su, sadece insanlar için de¤il, bir

Su geçmiflte oldu¤u gibi bugün de insan ve canl›lar›n en fazla ihtiyaç duyduklar› bir do¤al kaynakt›r. Bu kayna¤›n yerine geçebilecek yapay bir madde yapmak mümkün de¤ildir. ‹flte bu nedenle de s›n›rl› olan su kaynaklar›n›n önemi gittikçe artmaktad›r. Teorik olarak su miktar› ne kadar azal›rsa, k›ymeti de o derece s›n›rs›z olarak artar.

Bunlar aras›nda çevre kirlenmesi, su kaynaklar›na kimyasal at›klar›n kar›flmas›, tuzlanma, tar›m sonras› yeralt› sular›n›n kirlenerek kullan›m sahalar›n›n azalmas›, baz› yörelerde iklim de¤iflikli¤i sonucunda daha kurak zamanlar›n hüküm sürmeye bafllamas› vb nedenlerle, su miktar›nda bugün için farkl› etkiler nedeniyle azalmalar meydana gelmektedir.

Sosyal ve ekonomik faaliyetlerin sürmesi büyük ölçüde temiz ve yeterli su arz›na sahip olmaya ba¤l›d›r. Su kaynaklar›n›n gelifltirilmesi ekonomik üretkenlik ve sosyal refaha do¤rudan katk› yapmaktad›r. Öte yandan, nüfus ve ekonomik faaliyetler artt›kça birçok ülke h›zla su s›k›nt›s› çeker duruma gelmekte ya da ekonomik geliflmeleri k›s›tlanmaktad›r. Sürdürülebilir kalk›nma politikas› do¤rultusunda, su kaynaklar›n› tasarruflu kullanma bilinci yerel, bölgesel, ulusal ve uluslar aras› her düzeyde gelifltirilmelidir.

Birleflmifl Milletler (BM) Genel Kurulu, 1992 y›l›nda Rio de Janerio’da düzenlenen BM Çevre ve Kalk›nma Konferans›’nda dünyada suyun giderek artan öneminden dolay› her y›l 22 Mart gününün “Dünya Su Günü” olarak kutlanmas›na karar vermifltir.

Bu ba¤lamda Bursa Büyükflehir Belediyesi, Buski Genel Müdürlü¤ü ve Su Vakf› taraf›ndan 22-24 Mart 2010 tarihlerinde Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi'nde ülke çap›nda akademisyenler, altyap› kurulufllar›, yerel yöneticiler ve tedarikçilerin yer alaca¤› “2. BURSA SU SEMPOZYUMU” düzenlenecektir. ‹lk say›s›n› yay›nlad›¤›m›z dergimizin ve sempozyumumuzun kentimize faydal› olmas› dile¤i ile...

Birimlerimiz

6

Emekli Abone ‹flleri Daire Baflkan› Mehmet AZAK:

“Kaçak oran›m›z flehrimizde % 24 iken Avrupa Birli¤i ülkelerinde bu oran % 25 civar›nda”

Birimlerimiz

Yay›n hayat›na merhaba diyen “Su fiehri Bursa” dergimizde Bursa Su ve Kanalizasyon ‹daresi BUSK‹’nin görevlerini, her say›m›zda bir daire baflkanl›¤›m›z› tan›tarak anlataca¤›z.

Tuba Nur KARAKOÇ BAYDIR

Aynur KURAR KIZGIN

Arif U⁄URLU

Say›n Baflkan›m bizlere zaman ay›rd›¤›n›z için çok teflekkür ederiz.

Bende öncelikle yay›n hayat›na bafllam›fl olan dergimizin hay›rl› olmas›n› dileyerek, önceli¤i dairemize verdi¤iniz için teflekkür ederim.

Dairenizin organizasyon yap›s›n› ve bu organizasyon içindeki bölümlerin görevlerini biraz bize anlat›r m›s›n›z?

Daire Baflkanl›¤›m›zda 4 flube müdürlü¤ü bulunmaktad›r.

Bunlar Abone, Tahakkuk, Tahsilat ve Kaçak Su fiube Müdürlükleri’dir.

Abone fiube Müdürlü¤ümüz yeni su talepleri ve mevcut abone de¤iflikli¤i ifllemleri ile ilgilidir. Tahakkuk fiube Müdürlü¤ümüz yüklenici eliyle sayaç okuma bu okunan verilerin Strateji Gelifltirme Daire Baflkanl›¤›’na iletilmesi,

‹lk say›da uzun y›llar Abone ‹flleri Daire Baflkanl›¤›m›z› yapm›fl ve dergimizin bas›m aflamas›nda emekliye ayr›lan Daire Baflkan› Mehmet AZAK ile keyifli bir söylefli gerçeklefltirdik.

abone flikayetleri ve bunlara ek olarak içme suyu flebekemize verilen hasarlar›n tahakkuk ettirilmesidir.

Tahsilat fiube Müdürlü¤ümüz aslen su tahsilat› yapmaktad›r. Ayr›ca abonelik açma kapama ifllemleri de bu dairemiz bünyesinde takip edilmektedir. Su tahsilat›nda 13 adet tahsilat flubelerimiz PTT flubeleri, 22 adet anlaflmal› banka, internet (www.buski.gov.tr) ve köylerde 4 adet yerinde hizmet arac› ile vatandafllar›m›za hizmet vermekteyiz. Yerinde hizmet veren mobil araçlar bugün itibari ile ülkemizde sadece Bursa ve Kayseri’de bulunmaktad›r. Son olarak Kaçak Su fiube Müdürlü¤ümüz bünyesinde kaçak su kullan›m takibi, sayaç hareketleri (sayaç söküm ve tak›m› ile muayenesi), site birimi (site, apartman, bahçeli nizam yerleflimlerde kaçak suyu önlemek amac› ile 1997 y›l›nda kurulmufl olan birimimizdir) ifllemleri yap›lmaktad›r.

7

Birimlerimiz

Bu hizmetlerinizi yürüttü¤ünüz personel say›s› nedir?

Dört flube müdürlü¤ümüze ba¤l› 136 adet personelimiz bulunmaktad›r. ‹limizdeki toplam abone say›s› ve toplam su tüketimi ne kadard›r?

“...kredi kart›na taksitlendirme ifllemlerimizde abonelerimiz için planlad›¤›m›z projeler aras›nda”.

2005 y›l›nda yürürlü¤e giren 5216 say›l› kanun ile mücavir alan içine al›nan 4 ilçe 18 kademe belediyesi ve 124 köydeki abonelerimiz ile beraber 725 bin abonemiz bulunmaktad›r.

Ayl›k su tüketimi ise 5.500.000 m3/ay civar›nda gerçekleflmektedir.

Bu abone say›s› ve ayl›k su tüketimine oran ile tahsilat oran›m›z nedir?

Hem kullan›lan su miktar› hem de abone say›s› olarak tahsilat oran› ortalamam›z yüzde 95’in üzerindedir.2008 y›l› sonunda bu rakam›n yüzde 99 olarak olufltu¤unu sevinerek söyleyebilirim.

8

Su ile ilgili kurumlar›n en büyük sorunlar›ndan biri de içme suyu hatlar›nda meydana gelen su kaçaklar›d›r.

BUSK‹’de bu konu ile ilgili ne gibi çal›flmalar yap›ld› ve bugün itibari ile ulafl›lan nokta hakk›nda bilgi verir misiniz?

Tahsilat fiubelerimiz.

1997 y›l›ndan itibaren içme suyu flebekesi ile yap›lan rehabilitasyon çal›flmalar›, site sayac› kullan›m› ve tek tip sayaç kullan›m› sonucu kaçak oran› önemli oranda düflürülmüfl ve yüzde 24 seviyesine çekilmifltir.Avrupa Birli¤i ülkelerinde bu oran›n yüzde 20-25 oran›nda oldu¤unu göz önüne al›rsak yapt›¤›m›z çal›flmalar›n sonucu daha iyi anlafl›labilir.

Say›n Azak son olarak ilerleyen günler için gündeminizde ne gibi projeler bulunmaktad›r? Öncelikle vatandafllara daha rahat bir ortamda hizmet verebilmek için abonelik hizmet binas›n›n yap›m› en önem verdi¤imiz projelerimizdendir. Bu proje kapsam›nda hizmet masalar› oluflturularak dairemiz ile ilgili ifllemlerin çok daha k›sa sürede ve çok daha verimli ilerlemesi sa¤lanacakt›r. Halen uygulanmakta olan kredi kart› ile tahsilat uygulamam›za ek olarak kredi kart›na taksitlendirme ifllemlerimizde abonelerimiz için planlad›¤›m›z projeler aras›ndad›r.Yine bu projemizin devam› olarak abonelerimizin kolayl›kla ulaflabilecekleri ak›ll› vezneler (ATM) tahsilat noktalar›m›z›n olmad›¤› noktalarda hizmet vermeye bafllayacakt›r. Ayr›ca ön ödemeli sayaç ve uzaktan okumal› sayaç (GPRS) çal›flmalar›m›z devam etmektedir.

De¤erli bilgilerinizi bizim ile paylaflt›¤›n› için teflekkür ediyoruz.

Ben sizlere teflekkür ediyor, dergimizin baflar›lar›n› diliyoruz.

Mobil Tahsilat Araçlar›.

Tesislerimiz

Bursa Do¤u At›ksu Ar›tma Tesisi

Nurcan AYDO⁄AN

Bursa flehri do¤u havzas›n›n evsel at›ksular›n›n ar›t›lmas›

Tesis birinci kademe inflas›, 240.000 m3/gün (kuru hava)

amac›yla yap›lm›fl olan Bursa Do¤u AAT 1.650.000 eflde¤er

ve 351.200 m3/gün (ya¤›fll› hava) debisinin ar›t›lmas›n›

nüfusa hizmet etmesi amac› ile biyolojik nütrient giderimini

amaçlamaktad›r. Genel olarak tesis üniteleri afla¤›da

en üst seviyede tutmay› amaçlayan 5 aflamal› (Phoredox)

s›ralanm›flt›r:

Bardenfo prosesine uygun olarak infla edilmifltir.

• Taflkan Savak Yap›s›

• Servis ve Yang›n Suyu Tank› ve Pompa ‹stasyonu

• Kaba Izgara Yap›s›

• Geri Aktif Çamur Pompa ‹stasyonlar›

• 1. Kademe Pompa ‹stasyonu, ‹nce Izgaralar, Kum Tutucu

• Fazla Aktif Çamur Pompa ‹stasyonu

Tanklar, 2. Kademe Pompa ‹stasyonundan oluflan

• Çamur Izgara Yap›s› ve Tampon Tanklar›

Ön Ar›tma Ünitesi

• Çamur Susuzlaflt›rma ve Kireç Stabilizasyon Binas›,

• Debi Ölçüm Kanallar›

Amonyak Ar›tma Ünitesi

• Selektör ve Anaerobik Tanklar

• Taflkan ve Saha Drenaj Pompa ‹stasyonu

• Havaland›rma Havuzlar›

• Jeneratör Binalar›

• Da¤›t›m ve Toplama Yap›lar›

• Trafo ve Elektrik Da¤›t›m Binalar›

• Son Çökeltim Tanklar›

• ‹flletme Binalar› ve Atölyeler

• Ar›t›lm›fl Su Yap›s›

• Yard›mc› Binalar ve Yap›lar

9

Tesislerimiz Girifl-Birinci Kademe Terfi ‹stasyonu Do¤u At›ksu Ar›tma Tesisine 2000mm çapl› 2 adet kanalizasyon borusu ile gelen at›ksu her biri 1807l/sn kapasiteli olan üç asil ve bir yedek burgulu pompa vas›tas›yla 1. kademe terfi ifllemine tabii tutulmaktad›r.

Pompalar› korumak için, her pompa girifline 15cm aç›kl›kl›¤a sahip Kaba Izgaralar konmufltur.

1. ve 2. Kademe Pompa ‹stasyonlar› ve Ön Ar›tma

10

Dairesel Kum Tutucu

‹nce Izgaralar 1. kademe terfi iflleminin ard›ndan at›ksu, 20 mm aç›kl›kl› 4 adet 1722l/sn kapasiteli mekanik ince ›zgaradan geçirilerek, 20mm den büyük malzemelerin tutulmas› sa¤lanmaktad›r.

Kum Tutucu ‹nce ›zgaralar› terkeden at›ksu; içerisindeki iri çökebilir malzemenin tutulmas› amac›yla 1850l/sn kapasitesi 3 adet dairesel kum tutucuya al›n›r.

Dairesel tip kum tutucuda yavafllayan taneciklerin 2 mm’den büyük çapl›lar› çökelerek dip s›y›r›c› taraf›ndan toplan›r ve kum tafl›y›c› taraf›ndan da at›ksu d›fl›na tafl›n›r.

Bu esnada süzülen at›ksu tesise geri devredilir. Kum tutucu ünitesinden sonra 2. kademe öncesi by pass tertibat› kurularak tesise gelecek tüm debinin ön ar›tmadan yararlanabilmesi sa¤lanm›flt›r.

Tesislerimiz ‹kinci Kademe Pompa ‹stasyonu Kum tutucular› terkeden at›ksu, ‹kinci kademe pompa istasyonunda her biri 1807l/sn kapasiteli olan üç asil ve bir yedek burgulu pompa vas›tas›yla biyolojik ar›tmaya verilmektedir.

Biyolojik ar›tmaya al›nan debi, ikinci aflama sonras›nda bulunan 3 adet parshall sava¤›ndan geçirilerek debi ölçümü yap›lmaktad›r.

2. Kademe Pompa ‹stasyonu

Havalandırma Havuzları Her havaland›rma hatt›nda 4 tank bulunmaktad›r.

Anaerobik Tanklardan gelen at›ksu ilk olarak denitrifikasyon ve BOI gideriminin gerçekleflti¤i 1.

Anoksik Tanka girer daha sonra, yüksek BOI ve amonyak gideriminin yap›ld›¤› 1. Aerobik Tankta daha sonra ise 2. Aerobik Tanka al›narak ilave nitrifikasyon ve BOI

giderimi sa¤lan›r. Biyolojik s›v›n›n 1.Anoksik Tanka içsel çevriminin (% 400) yap›lmas› için 2. aerobik tanka içsel geri devir pompalar› da mevcuttur. 4. tank olan Aerobik/Anaerobik tankta ise son nitrat s›y›rma ifllemi yap›larak su da¤›t›m yap›lar›na yönlendirilir. Tanklar dalg›ç mikserler ve difüzörlerle donat›lm›flt›r.

Havaland›rma Havuzlar›

11

Havaland›rma Havuzlar›

Son Çökeltim Tankları Ar›t›lan at›ksuyun aktif çamurdan ayr›lmas›, savaklardan ç›karak deflarj edilmesi ve çöken biyokütlenin de kütle dengesinin korunmas› için sistemin bafl›na döndürülmesi amac›yla at›ksu havaland›rma havuzlar›ndan son çökeltme havuzlar›na al›n›r. Çamur

Son Çökeltim Tanklar›

ve Köpük s›y›rma ekipmanlar› savak temizleme f›rçalar› ile donat›lm›flt›r. Ayr›ca çamur örtüsü seviyesinin izlendi¤i seviye dedektörleri ile kat› madde muhteviyat› transferinin izlenebilmesi de mümkündür

Son Çökeltim Tanklar›

Tesislerimiz Selektör ve Anaerobik Tanklar Kinetik büyüme ile ipliksi bakteri yerine flok-oluflturan bakterilerin ço¤almas›n› sa¤lamak ve son çökeltim tanklar›nda fliflkin çamur oluflumunu önlemek amac›yla mekanik kar›flt›rmal›, iki aflamal› bir selektör tank› dizayn edilmifltir. Sistemde geri devir çamuru ile at›ksuyun ilk kar›flma noktas› olan Selektör tank›ndan ç›kan ak›m do¤rudan anaerobik tanklara verilmektedir.

Selektör tanktan ç›kan at›ksu,“Parkur” yap›l› olan, seri ve paralel halde çal›flt›r›labilen yaklafl›k 6m derinlikte 4 gözlü anaerobik tanka al›nmaktad›r. Biyolojik fosfor giderimine yönelik çal›flan anaerobik reaktörlerde hava verilmeden bekletilen at›ksuda anaerobik ortam oluflmakta ve bu ortamda faaliyet gösteren mikroorganizmalar fosforu bünyelerinden atmaktad›r.

Arıtılmıfl Su Yapısı Son Çökeltim Tanklar›ndaki ar›t›lm›fl su Toplama Çukurlar› vas›tas›yla Ar›t›lm›fl Su Yap›s›na gelir ve 2 adet 2000mm deflarj borusu ile Deliçay Deresine Deflarj edilir. Ç›k›fl suyu debisi debimetre yap›s›nda bulunan debi ölçüm sistemi ile kontrol edilmektedir.

Ar›t›lm›fl Su Yap›s›

Geridevir Aktif Çamur (GAÇ) Pompa ‹stasyonları 12

Son Çökeltim Tanklar›ndan al›nan aktif çamur, GAÇ Toplama Yap›s› vas›tas› ile GAÇ Pompa ‹stasyonuna yönlendirilmektedir.

GAÇ Toplama Yap›s›nda, ultrasonik seviye ölçüm cihaz› ile kontrol edilebilen, otomatik veya manuel olarak çal›flan

savak kesici kapaklar mevcuttur. Böylelikle tanklardan çamur çekme h›zlar› dengelenebilmekte ve geri devir aktif çamur h›z›, kuru hava debisinin %50’si ile %150’si aras›nda de¤ifltirilebilmektedir.

Geridevir Aktif Çamur (GAÇ) Pompa ‹stasyonları Son Çökeltim Tanklar›ndan al›nan aktif çamur, GAÇ Toplama Yap›s› vas›tas› ile GAÇ Pompa ‹stasyonuna yönlendirilmektedir.

GAÇ Toplama Yap›s›nda, ultrasonik seviye ölçüm cihaz› ile kontrol edilebilen, otomatik veya manuel olarak çal›flan

savak kesici kapaklar mevcuttur. Böylelikle tanklardan çamur çekme h›zlar› dengelenebilmekte ve geri devir aktif çamur h›z›, kuru hava debisinin %50’si ile %150’si aras›nda de¤ifltirilebilmektedir.

Fazla Aktif Çamur (FAÇ) Pompa ‹stasyonu Fazla aktif çamur, Selektör Tank› öncesi geri devir yap›lan debiden 3 adet ve 91l/sn kapasitesine sahip pompalar vas›tas›yla al›nmaktad›r. Sistemden al›nan art›k çamur miktar›, pompa ç›k›fl hatt›na yerlefltirilen debi ölçer vas›tas›yla

ölçülebilmektedir.

Pompalardan ç›kan çamur, çamur ›zgaralar›ndan geçirilmekte ve çamur tampon tanklar›na al›nmaktad›r.

Tesislerimiz Köpük Pompa ‹stasyonu Tesiste Son Çökeltme Tanklar›ndan gelen malzemenin çamur ›zgaralar›na iletilmesi için, seviye kontrollü olarak

çal›flan 2 adet 10,8 l/sn kapasiteli dalg›ç pompan›n yer ald›¤› Köpük Pompa ‹stasyonlar› mevcuttur.

Çamur Susuzlafltırma & Stabilizasyon ve Hava Arıtma Ünitesi Çamur tampon tanklar›ndan al›nan yaklafl›k %0,86 konsantrasyonda art›k çamur, katyonik polimer dozaj› yap›larak sudan ayr›labilir floklar oluflturur ve mekanik susuzlaflt›rma ekipmanlar› ard›ndan %4-6 konsantrasyona getirilir, belt filtre pres ekipmanlar› vas›tas›yla s›k›larak kat› madde muhteviyat› %20 de¤erlerine ulaflt›r›l›r. %20 kat›

madde içeri¤i kazanan preslenmifl çamur keki, de¤iflik tip ve ebatlarda bant ve vida konveyörler arac›l›¤› ile kireç–çamur kar›flt›rma ekipmanlar›na al›n›r. Çamur stabilizasyonu için sönmemifl kireç kullan›lmaktad›r. Çamur/kireç kar›flt›rma ifllemi esnas›nda nem toplamak ve amonyak gaz›n›n ar›t›lmas› amac›yla hava ar›tma sistemi kurulmufltur.

13 Mekanik Çamur Yo¤unlaflt›r›c› ve Beltpres

Kireç Silolar› Çamur Susuzlaflt›rma Ünitesi Ç›k›fl›

Taflkan Pompa ‹stasyonu

‹flletme ve Kontrol Binası

Tesis afl›r› ya¤›fl koflullar›nda dere seviyesinin artmas›ndan korunmas› amac›yla 4 adet taflkan suyu pompas› ve 2 adet saha drenaj suyu pompas› ile teçhiz edilmifltir. Taflkan Pompa ‹stasyonu 2 adet dizel jeneratörle enerji kesintisinden korunmaktad›r.

Üç katl› olarak dizayn edilen ‹dari Binada yemekhane, toplant› salonu, ofisler ve konrol odas› yeralmaktad›r. Kontrol Odas›nda kurulan 4 adet bilgisayar, tesisin her ünitesinin ve ünitelere ait ekipman›n otomatik ve manuel kontrolünü sa¤lanmakta olup, tüm sistemin izlenebilmesi ve gerekli hallerde müdahale edilmesini sa¤layan bilgisayar yaz›l›m› kurulmufltur.

‹flletme Binas›

Kontrol Odas›

Su fiehrini Yönetenler

14

Buski Genel Müdürü ‹smail Hakkı Çetinavcı:

“Bursa’da su çeflmeden içilir”

Su fiehrini Yönetenler

Buski Genel Müdürümüz, ‹smail Hakkı Çetinavcı ile Buski’nin yatırımlarını, hedeflerini, dününü, bugününü ve yarınını konufltuk.

Hakan BAfiKARA

Genel Müdürüm öncelikle Buski'nin genel yap›s› hakkında bilgi alabilir miyiz?

BUSK‹ 1989 y›l›nda, 2560 say›l› yasaya uygun olarak kurulmufltur. Bursa Büyükflehir Belediyesine ba¤l› olarak görev yapmakta ancak ba¤›ms›z bütçeli tüzel kiflili¤e sahip bir kurulufltur.

Bir Genel Müdür, üç Genel Müdür Yard›mc›s› ve 1 Teftifl Kurulu Baflkan› ile 11 Daire Baflkan› ve 30 fiube Müdürü, 1 Sivil Savunma Uzman› olmak üzere, toplam 321 memur, 1 sözleflmeli memur, 521 kadrolu iflçi ve 3 geçici iflçi ile hizmet vermektedir.

15 Kurulufl ise 20.11.1981 tarih ve 2560 ‹SK‹ Yasas›na uygun olarak, 23.5.1984 tarih ve 3009 Say›l› Kanun ve 1989'da Bursa'n›n Büyükflehir Belediyesi statüsü kazanmas› üzerine kurulmufltur.

Bursa çok büyük bir flehir ve Buski son derece büyük bir hizmet a¤ına sahip, genel müdürlü¤ünüzün yapt›¤› yatırımlardan söz ederimsiniz?

Buski kuruldu¤undan bu yana 3877 km ‹çmesuyu flebekesi 2260 km kanalizasyon flebekesi

2560 sayılı yasadan bahsettiniz, bu yasanın kapsamı tam olarak nedir?

729 km ya¤mursuyu flebekesi

Bursa Büyükflehir Belediyesi s›n›rlar› içindeki içme, kullanma ve endüstriyel su ihtiyaçlar›n› sa¤lamak ve da¤›tmak, Kullan›lm›fl sular ile ya¤›fl sular›n›n toplan›p uzaklaflt›r›lmas›, gerekli tesisleri kurmak veya kurdurmak, kurulu olanlar› devral›p iflletmek, tesislerin bak›m ve onar›m›n› yapmak veya yapt›rmak,

40 Adet ‹çmesuyu deposu

Su kaynaklar›n› korumak, kirlenmeyi önleyecek her türlü teknik, idari ve hukuki tedbirleri almak.

2560 Say›l› Yasa, Madde 25: Ya¤mur sular›n›n uzaklaflt›r›lmas› ile ilgili tesislerin yap›lmas› veya bu tip tesislerin iflletilmesi, gerekli harcamalar ilgili belediyelerce karfl›lanmak flart›yla BUSK‹ taraf›ndan yerine getirilir. Bu tesislerin yap›lmas› veya iflletilmesine iliflkin harcamalar tarifelere dahil edilmez.

92100 m3 ‹çmesuyu deposu

…1994-2009 YILLARI ARASI 1.779.020,41 Ton asfalt çal›flmas› olarak kurumumuz eli ile gerçeklefltirilmifltir. fiu an yapt›¤›n›z ifllerden söz edebilir misiniz?

Genel Müdürlü¤ümüz olarak yapılan iflleri tek tek saymak imkansız ama kısaca 5216 say›l› yasan›n getirdi¤i sorumlulu¤a dayanarak, yeniden oluflan Bursa Büyükflehir Belediyesi mücavir alan›n›n tümünde Osmangazi, Y›ld›r›m, Nilüfer, Gemlik, Mudanya, Kestel, Gürsu ilçeleri ve köylerinde ‹çmesuyu, depo, flebeke rehabilitasyonu, yeni su kaynaklar›n›n tespiti, kaptaj ve isale hatt› inflaatlar›, su ve kanal deplase çal›flmalar›, pissu ve ya¤mur suyu çal›flmalar›,

Su fiehrini Yönetenler

çal›flma yap›lan cadde ve sokaklarda parke ve asfalt tamiri, su ve kanal ar›zalar›n›n bak›m ve onar›m› abone sayaç bilgilerinin okunmas› ve tahsilât hizmetinin verilmesi v.s. ‹çinde bulundu¤umuz dönem çok h›zl› teknoloji de¤ifliminin yafland›¤› bir dönem BUSK‹ bu de¤iflimin neresinde?

16

Tabi ki dünyadaki Teknolojik geliflim inkar edilemez bir gerçektir ve bizde bu gerçe¤i görmezden gelmeyiz. Her fleyin bu kadar kolaylaflt›¤› günümüz dünyas›nda BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü olarak bizde Dünyadaki teknolojik geliflmeleri takip ederek imkanlar›m›z do¤rultusunda hizmet portföyümüze adapte ediyoruz. Teknoloji bizim hizmet üretmemizi kolaylaflt›rd›¤› için vatandafllar›m›z›n da hizmet almas›n› kolaylaflt›rmaktad›r. Örne¤in fatura ödemelerini yapmak isteyen ve flehir merkezine ulafl›m s›k›nt›s› çeken bölgelerde ikamet eden vatandafllar›m›z için Mobil Tahsilat Araçlar›m›z› hizmet a¤›m›za ekledik. Bu araçlar›m›z teknolojinin vatandafllar›m›za sundu¤u en önemli

hizmetlerden sadece bir tanesidir. Mobil Tahsilat Araçlar›m›zda bulunan donan›m sayesinde online olarak Genel Müdürlü¤ümüzün herhangi bir tahsilat flubesinde verdi¤i tüm hizmetleri vermektedir.

Yeni hizmete giren SCADA sistemi sayesinde de depolar›m›za yerlefltirdi¤imiz vericiler ve ölçüm cihazlar› ile bulunan su seviyelerini saniye saniye elektronik ortamda takip edebiliyoruz.

Di¤er Su ve Kanalizasyon Kurumlar› ile bilgi ve hizmet paylafl›mlar› oluyor mu?

Biz BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü olarak di¤er Su ve Kanalizasyon idareleri ile sürekli istiflareler halindeyiz. Bir araya geldi¤imiz ortamlarda hizmet ç›tam›z› yükseltmek için bilgi al›flveriflinde bulunuyoruz. Yap›lan yeni uygulamalar› yerinde görmek için teknik geziler düzenliyor ve bizde ayn› flekilde di¤er hizmet kurulufllar›n› davet edip yeni uygulamalar›m›z› tan›t›yoruz.

Su fiehrini Yönetenler

“...planlama, projelendirme ve imalatlar kademeli olarak yap›larak abonelerimizin kurum hizmetlerimizden maksimum düzeyde yararlanmas›n› hedefliyoruz”. Özellikle fuarlar, konferanslar, sempozyumlar, çal›fltaylar hizmetlerimizi tan›tmam›za ve yeni hizmetler hakk›nda bilgi almam›za son derece yard›mc› olmaktad›r.

Mart Ay›nda Yap›lacak olan BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü Olarak Ev Sahipli¤ini üstlenece¤iniz 2. Bursa Su Sempozyumu hakk›nda biraz bilgi verebilir misiniz?

2. Bursa Su Sempozyumu 22-23-24 Mart 2010 tarihlerinde Dünya Su, Meteoroloji ve Orman günlerinin kutland›¤› zaman diliminde Genel Müdürlü¤ümüz ve Su Vakf› taraf›ndan düzenlenecektir.

Sempozyum çal›flmalar›m›za ülke çap›nda üst düzey bürokratlar, yerel yöneticiler, üniversiteler, alt yap› kurulufllar›, tedarikçiler, ö¤renciler ve bas›n mensuplar› kat›lacakt›r.

Sempozyumumuz ana bafll›klarla belirtilen “‹klim De¤iflikli¤i, Yerel Yönetimle ve Sorunlar›” konular›nda bilimsel esaslar› ortaya koymak ve çözüm önerilerini gelifltirmek için yap›lacak olan oturum ve panel çal›flmalar› sunum/soru-cevap/müzakere fleklinde yürütülecektir.

Yap›lacak olan stand çal›flmas› ile ülke içindeki bilgi, teknoloji ve projelerin tan›t›m›n›n paylafl›lmas› hedeflenmektedir.

Bu ba¤lamda tüm ilgililerin sempozyum da kifli ve kurum olarak yer almas›n›n ve genifl kat›l›m ile gerçekleflmesinin önemli katk› sa¤layaca¤› kan›s›nday›z Su fiehri Bursa dergisini çıkarma fikri nasıl geliflti?

Dergimiz yapmak zorunda oldu¤umuz bir sorumluluktu bizim için Çünkü 2.000.000 kiflinin Yaflad›¤› Bursa'n›n içmesuyu, kanalizasyon ve ya¤mursuyu problemlerini çözmekle yükümlü olan Genel Müdürlü¤ümüzün, suyun tarihi, kimyas›, kullan›lmas›, çevresel etkileri, sosyal ve kültürel hayat›m›zdaki yeri ve en önemlisi suyun gelece¤i ile ilgili birikimlerimizi ve potansiyelimizi kentimizle

paylaflmak istedik. Bu paylafl›m›n yolununda böyle bir dergiden geçece¤ine inand›k.

Gelecek için neler tasarl›yorsunuz?

2036 y›l›n› mast›r plan çerçevesinde Bursam›z›n yak›n, orta ve uzak hedeflerini gerçeklefltirmek için gerekli planlama, projelendirme ve imalatlar kademeli olarak yap›larak abonelerimizin kurum hizmetlerimizden maksimum düzeyde yararlanmalar› hedeflenmektedir.

Bize zaman ayırdı¤ınız için çok teflekkür ederiz.

Ben sizlere teflekkür ediyorum ve dergimizin tüm vatandafllarımıza hayırlı olmasını diliyorum.

17

Bursa Deyince

Dünyanın 5. Mabedi ULUCAM‹

18

Bursa Deyince

19

“Ulucami’nin yap›l›fl tarihi itibariyle Osmanl› mimarisin ilk eseri olmas›, kapasite itibariyle dünya çap›nda bir cami olmas› güzelli¤i, tarihi, cami yap›m›nda bulunan zatlar›n çok seçkin kifliler olmas› Allahüalem 5. makam olmas›n›n nedenlerinden bir kaç›d›r”.

Ulucami Bafl ‹mamı Zekeriya fiekerci’den Ulucami’yi dinliyoruz.

I. Bayezid taraf›ndan 1396-1400 y›llar› aras›nda yapt›r›lm›flt›r. Dikdörtgen planl› cami yaklafl›k toplam 5000 metrekare boyutlar›nda olup 20 kubbe ile örtülüdür.

Sekizgen kasnaklara oturan kubbeler mihrap duvar›na dik befl s›ra halinde dizilmifltir.

Handan KARAYA⁄IZ Kasnaklar mihrap ekseni üzerindekiler en yüksek olmak üzere yanlara do¤ru gidildikçe her s›rada daha alçak düzenlenmifltir.

Ulucami kapal› namaz k›lma alan› bak›m›ndan Türk Tarihinde yap›lan en büyük camidir. Bilinen büyük camiler aras›nda akl›n›za Süleymaniye, Sultan Ahmet gelebilir. Fakat o camilerin büyüklü¤ü duvarlarla çevrili avlu alanlar›yla birliktedir. Ayr›ca o camiler tek ve çok yüksek bir kubbe ile örtülü oldu¤undan çok genifl bir alan› varm›fl izlenimi verir.

Bursa Ulucami ise çok kubbeli ve alçak tavanl›d›r. ‹çinde bulunan çok say›daki sütun yüzünden de daha ufakm›fl gibi hissetmemize neden olabilse de Türkiye'nin en büyük camisi halen Bursa Ulucami'dir.

Ulucami içerisinde en dikkat çekici sanat eseri kündekâri sanat›yla yap›lm›fl olan çok de¤erli minberdir. Minber bütünüyle kainat› sembolize eder. Minberin girifl kap›s›n›n üzerindeki kitabede alt›n yald›zla Osmanl›ca olarak, 'Y›ld›r›m

Beyaz›t Han taraf›ndan hicri 804 (milad› 1402) y›l›nda yapt›r›lm›flt›r' ibaresi yer al›yor. Sarmafl›k motifleriyle süslü olan t›rabzanlar›n sa¤ ç›k›fl ikinci kolonu üzerinde süsleme motifine uygun sülüs tarzda yaz›lm›fl, Devakl› Abdülaziz o¤lu Mehmet ifli ibaresi dikkat çekmektedir. Sanatkâr›n bu imzas› son y›llarda fark edilmifltir.

Minberin do¤u cephesinde, biri dar dikdörtgen, di¤eri alan› daha genifl üçgen biçiminde, bir di¤eri en altta flerit halinde uzanan tafl›y›c› dolap serisi banko olmak üzere birbirine bitiflik üç kompozisyon alan› bulunmaktad›r. Üçgen ve dikdörtgen yüze ikisi birlikte Günefl Sistemi'nin kabartma formlarla ifllendi¤i bir alan vard›r. Gezegenlerin her biri yörünge hareketleriyle birlikte küresel kabartma motifler halinde Günefl'e olan uzakl›k ve aralar›ndaki

Bursa Deyince büyüklük karfl›laflt›rmalar› da verilerek olmas› gereken yerlerde tasvir edilmifltir.

Gezegenler, Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Pluto fleklinde olan Günefl'e uzakl›k s›ralamas› da do¤ru bir flekilde aktar›lm›flt›r. Büyüklük mukayesesi de baz al›nd›¤›nda Dünya'dan elli bin defa daha büyük olan Günefl, büyük bir ustal›kla mükemmel flekilde ifllenmifl durumdad›r.

Ulucami'nin henüz nedeni tam olarak bilinmeyen bir baflka özelli¤i de Kuzeye bakan kap›s›n›n sol üstündeki pencerenin üst kemerinde bulunan süslemeleridir.

20

Bu pencereye bakt›¤›n›zda muntazam kesilmifl üç tane flekil vard›r. Bildi¤imiz HAÇ, Yahudi Y›ld›z› ve henüz neyi sembolize etti¤i bilinmeyen bir flekil. Ayn› flekilde Kuzey Kap›s›n›n solundaki minarenin yan›nda bulunan pencerenin parmakl›klar› di¤erlerinden farkl› olarak HAÇ fleklindedir. Etraf› da kilise mihrab› tarz›nda ve beyaz mermerdendir.

Bunlarla ilgili bir çok söylenti bulunmaktad›r, bir rivayete göre 1860 lardaki büyük depremde hasar gören caminin yap›m› için dönemin Yahudi ve H›ristiyan bankalar›ndan borç istenmifl olmas›d›r.

Onlar da borç yerine hibe vereceklerini ama pencerelerde böyle süslemeler yap›lmas›n› istemifller. Mecburen kabul edilmifl fakat sonradan oyuna geldiklerini anlayan devlet yöneticiler bir tanesindekini bilerek b›rakmak flart›yla di¤er süslemeleri sildirmifllerdir. Kalan› da "en kötü günümüzde bile ç›karc›l›k yapmaktan çekinmeyenlerin oldu¤unun ibreti olsun" düflüncesi ile b›rak›lm›flt›r. Di¤er haç fleklindeki parmakl›klar›n durumu ise halen bilinmemekte.

Kâbe Kap›s›n›n Örtüsü Bugünkü bulundu¤u yer: Hutbe'nin sa¤ taraf›nda büyükçe biraz yüksekçe bir yere as›lm›flt›r. Sadece Siyah bir örtü görünümündedir.

Yavuz Sultan Selim, M›s›r seferini kazan›p hilafeti ve

kutsal emanetleri ald›¤›nda ayn› zamanda Mekke'nin onar›m›n› da yapt›rmaya koyulmufl. Bugünkü Orta ve Do¤u Anadolu'yu kapsayan DERS‹M adl› eyaletin tüm vergi gelirlerini de Mekke'ye vakfetmifl, bu eyaleti di¤er her türlü vergilerden muaf tutmufl. Taki devlet y›k›lana kadar. ‹flte bu gelirler ile yeniden imar edilen Kâbe'nin örtülerinin de¤ifltirilmesi istenmifl. Bu s›rada eski örtü ‹stanbul'a yollan›rken Kâbe'nin kap›s›n›n örtüsü ise Bursa Ulucami'ye hediye edilmifl. Bizzat Sultan Selim kendi elleriyle tafl›y›p Camiye asm›fl.

‹slamda Makam Bak›m›ndan 5. Mertebededir Ulucami'nin bir di¤er özelli¤i ise 5. mertebede olmas›d›r. ‹slam'da en yüksek mertebeli ibadethane Mekke'deki Mescid-i Haram'd›r. Di¤er S›ralama ise flöyle.

1. Mescid-i Haram (Mekke) 2. Mescid-i Nebevi (Medine) 3. Mescid-i Aksa (Kudüs) 4. Emeviye Camii (fiam) 5. Bursa Ulucami Bu konuda en bilinen kaynaklar ise ‹smail Hakk› Bursevi, Molla Gürani, Akflemsettin, Molla Fenari, Emir Buhari, Somuncu Baba, Mehmet Emin Tokadi, Aziz Mahmut Hüdayi dir. Bu kiflilerin eserlerinde ve çeflitli konuflmalar›na ait kay›tlarda bu konuda ittifak içinde olduklar›na dair aç›k kay›tlara rastlanm›flt›r.

Su ve Teknoloji

Buski SCADA Sistemi BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü; kente güvenli su sa¤lama görevini yerine getirebilmek için kulland›¤› tesislerini ve içme suyu flebekesini sürekli olarak gözlem alt›nda tutmaktad›r.

Ayr›ca bu tesislerin bak›m› da iflletmenin sa¤l›kl› yürütülmesinde önem tafl›maktad›r.

Sait ULUTEPE Meydana gelebilecek ar›zalar›n sebep olaca¤› zararlar çok büyük olabilece¤i için tesis ve flebekenin 24 saat boyunca izlenmesi gerekmektedir. Son y›llarda tesis ve istasyonlar›n da¤›n›k halde bulundu¤u bir çok sanayi ve hizmet sektöründe yayg›n olarak kullan›lan ve k›saca SCADA sistemi olarak adland›r›lan, özel bir sistem gelifltirilmifltir.

S.C.A.D.A. ‹ngilizce “Supervisory Control And Data Acquisition” (Denetimli Kontrol ve Bilgi Toplama) sözcüklerinin k›saltmas›d›r.

Kontrol Merkezi’nde anl›k olarak izlenmektedir. Bunun yan›nda anl›k olarak görülen de¤erler bilgisayarlara tarihsel olarak kaydedilmekte ve istenildi¤i zaman bu de¤erlere ulaflmak mümkün olmaktad›r.

Pompa ‹stasyonlar›nda yap›lan ölçümler; Pompa istasyonu girifl ve ç›k›fl bas›nc›, Her zona ait anl›k su ak›m› de¤erleri, Vana pozisyonlar›, Her bir pompaya ait ak›m, gerilim ve güç de¤erleri, Depo girifl klor de¤erleri, Pompa istasyonu güvenlik ve su taflk›n alarm›.

Su Depolar›nda yap›lan ölçümler; Depodaki Su seviyeleri, Vana pozisyonu, Güvenlik ve su taflk›n alarm›.

Buski SCADA Sistemi Kapsamı • Kontrol Merkezi • ‹zleme ‹fllevleri (Olay ve Alarm ‹flleme) • Kontrol ‹fllevleri • Veri Toplama • Verilerin Kayd› ve Saklanmas› • ‹stasyonlar; Eksiksiz Uzak ‹stasyonlar (45 Adet) • Depolar (28 Adet) • Pompa ‹stasyonlar› (10 Adet) • fiebeke Vanalar› (7 Adet) • Basitlefltirilmifl Uzak ‹stasyonlar (71 Adet) • Alt bölge Odalar› (54 Adet) • Da¤›n›k Debimetreler (5 Adet) • fiebeke Debimetreleri (1 Adet) • Kuyular (9 Adet) • Su Ar›tma Tesisi Arayüzleri (2 adet) • Depolar K›s›m AB Seviye Bilgisi • Depo K›s›m A-B Üst Kapak – Kap› Güvenlik Bilgisi • Su taflma alarm› • Depo Girifl-Ç›k›fl Ak›fl Verileri (mümkün oldu¤u hallerde) • Vanalar›n uzaktan kontrolü (ana vanalar) • Klorlama Sistemi Alarm› • Klorlama (3 istasyon) • ‹çme Suyunun Kalite Kontrolü (11 istasyon) Alınan Sinyal ve Alarm Bilgileri

Buski SCADA sistemi temel olarak iki ana k›s›mdan oluflmaktad›r.

1.Kontrol Merkezi

2. D›fl ‹stasyonlar

Kontrol Merkezi, son derece geliflmifl sunucu bilgisayarlar ile donat›lm›fl ve özel bilgisayar yaz›l›mlar› ile desteklenmifltir.

Kontrol Merkezi, BUSK‹ Genel Müdürlü¤ü Acemler Kampüsündeki bir yap› içinde yer almaktad›r.

D›fl istasyonlarda (Pompa ‹stasyonlar›, Su Depolar›, Alt Bölge Ölçüm Noktalar› ve Ar›tma Tesisleri) flebekenin iflletilmesi için gerekli ölçümleri yapan elektronik cihazlar monte edilmifltir. Bu cihazlar yapt›klar› ölçümleri iletiflim sistemi, Kontrol Merkezi ile d›fl istasyonlar aras› haberleflmeyi kendi telsiz ve GPRS ile sa¤lamaktad›r.

Kontrol merkezine ulaflt›r›lan bilgiler, buradaki bilgisayar yaz›l›mlar› taraf›ndan de¤erlendirilip gerekli ifllemler yap›lmaktad›r. Kontrol merkezindeki bilgisayarlardan, vanalar ve pompalara komutlar (çal›flt›rma ve durdurma) göndererek bu ekipmanlara uzaktan komuta etmek mümkündür. D›fl istasyonlarda yap›lan ölçümlerin tamam›

Pompa ‹stasyonlar› (10 Adet) ve Kuyular (9 tane); Ana Enerji Bilgileri (Voltaj,Ak›m,Aktif Güç,...), Pompalar›n Uzaktan Kontrolu (Yumuflak-Yolvericiler), Pompalar ile ilgili Alarm ve Durum Bilgileri, Girifl ve Ç›k›fl Bas›nç Bilgileri, ‹lgili Depolar›n Seviye Bilgisi ile Pompalar›n Durdurulmas› veya Bafllat›lmas›, Pompa ‹stasyonlar› Güvenlik Alarmlar› fiebeke Vanalar› (7 Adet); Vanalar›n Uzaktan Kontrolü, Girifl ve Ç›k›fl Bas›nç Bilgileri, Su Taflk›n› Alarmlar›, Kap› Aç›k Alarm› fiebeke Vanalar› (7 Adet); Vanalar›n Uzaktan Kontrolü, Girifl ve Ç›k›fl Bas›nç Bilgileri, Su Taflk›n› Alarmlar›, Kap› Aç›k Alarm›, Altbölge Odalar›n(54 adet); Ak›fl Bilgileri, Bas›nç Bilgileri, Üst-Kapak Aç›k Alarm› Da¤›n›k Debimetrelerin(5 adet); Ak›fl Bilgileri, Bas›nç Bilgileri, Üst-Kapak Aç›k Alarm› fiebeke Debimetrelerin Ak›fl Bilgileri, Bas›nç Bilgileri Su Ar›tma Tesisi Arayüzlerinin (2 adet); Girifl ve Ç›k›fl Ak›fl Bilgileri, Temiz Su Deposu Seviye Bilgisi, Dengeleme Odas›na Ak›fl Bilgileri, Su Bulan›kl›¤› Ölçümü, pH De¤eri Ölçümü, C1 hatt› için Ak›fl Bilgisi (Dengeleme Odas› Ç›k›fl›)

21

Bursa Çeflmeleri

Emirsultan Çeflmeleri Emirsultan Çeflmelerinin Dili Emir Sultan semtinde bulunan çeflmelerin y›llar süren suskunluundan sonra, yeniden fl›r›l, fl›r›l akmaya bafllam›s›n› görmek insan› duyguland›r›yor. ‹flte bu duygu, heyecan ve coflkunun bu yaz›n›n kaleme al›nmas›nda büyük pay› vard›r.

Mahmut KANIK

1. Çeflme

22

Emir Sultan Camii'nin bat› kap›s›nda, merdivenlerin solunda üç gözlü çeflme, suyu mermer da¤ara daima bol akmakta olan, üstü nak›fll›, mermer cepheli büyük bir çeflmedir. Kitabesinde,“Beytü'l-Haram Surre Emini Surre; para kesesi, para çikini demektir. Hac zamanlarinda pâdisah tarafindan Mekke ve Medîne’ye her yil gönderilen para ve sâireye denir. Surre emini ise, bu parayi göndermekle görevlendirilen kimsedir. Hac› Mustafa Efendi taraf›ndan, Hazreti Peygamber’in k›z› Fat›matü’z- Zehra ile adafl olan han›m› Fatma Han›m ad›na H. 1254 / M. 1838’de yapt›r›lm›fl oldu¤u anlafl›lmaktad›rt›r. Sayin M. Baha Tanman’in, TDV Islam Ansiklopedisi, c. 11, s. 151’de yer alan, konuyla ilgili “kitabesinden ögrenildigine göre Surre Emîni Haci Mustafa Efendi’nin esi Zehrâ Hanim adina Fatma Hanim tarafindan 1254 (1838-39) yilinda vakfedilmistir.” ifadesi gerçegi yansitmamaktadir. Bir yanlis anlama oldugu kesin gibi gözüküyor. Çeflmenin ayna tafl›nda küçük boy, talik harfle yaz›l› (50x150) ebad›nda bir kitabe vard›r. “Nam›na bu çeflmenin yap›ld›¤› Fatma Han›m'›n mezar› ise çeflmenin bat› bitifli¤indedir.” Kâzim Baykal, Bursa ve Anitlari, Ikinci baski, 1982, s. 208. “II. Mahmud devrinin (1808 – 1839) empire üslûbuna ba¤lanan üçgen al›nl›k ve bunun içindeki günefl motifi (Sultan Mahmud günefli) dikkat çeker.” M. Baha Tanman’in, TDV Islam Ansiklopedisi, c. 11, s. 151.

Kitabe: 4 Vezin: Fâilâtün Fâilâtün Fâilâtün Fâilün 1. Nâz›r-› Filibe emîn-i surre-i Beytü'l-Haram Ya'ni el-Hac Mustafa Aga-y› memdûhu's-s›fât

1. Filibe Nâz›r›, Beytü’l-Haram Surre Emini, Surre; para kesesi, para çıkını demektir. Hac zamanlarinda padisah tarafindan Mekke ve Medine’ye her yıl gönderilen para vesaireye denir. Surre emini ise, bu parayı göndermekle görevlendirilen kimsedir. Yani vas›flar› övgüye de¤er Hac› Mustafa A¤a,

2. fiehr-i Bursâya müsellim old›g› hengâmda Zevcesi hem-nâm Zehrâ k›ld› terk-i mümkinât

2. Bursa’ya kaymakam oldu¤unda, Hazreti Peygamber’in k›z› Fat›matü’zZehra ile adafl olan han›m› Fatma Han›m bu fanî dünyadan bâkî âleme göç etti.

3. Old› bâb-› hazret-i Sultân Emîr'e câ-niflîn Pîflgâh-› merkadinde akd› bu kand ü nebât

3. Emir Sultan hazretlerinin kap›s›na getirilip oraya defnedildi. Bu fleker kam›fl› ve nöbet flekeri tad›ndaki su, onun mezar› önünde akt›.

4. Old› icrâ bunda bu âb-› hayât-› cân-fezâ K›ld› flâdân sanki ervâh-› flehidân› fürât

4. Cana can katan bu âb-› hayat burada akt›. Kur’an’da (Furkan, 25 / 53) geçen “azbün fürât” tatl› suya benzeyen bu su, âdeta flehitlerin ruhlar›n› flâd etti.

5.Tâ ki reyyân eyleye atflân› bu nev-selsebîl Defterinden eylesün her katre mahv-› seyyiât

5. Cennetteki Selsebîl gibi bu yeni sebîl de susam›fl canlar› suya kand›rs›n ki âdeta her damlas› amel defterinden onun günahlar›n› silsin, yok etsin.

6. Kilk-i Zâikden bu mervârid-i tarîh akd› nev Buld› rûh-› Fât›ma Hân›m bu ma'dan nev-hayât

6. Zâik’in kaleminden bu tarih incisi yeniden akt›. Bu sudan Fâtma Han›m’›n ruhu yeniden hayat buldu.

H.1254

H.1254 / M.1838)

Surre; para kesesi, para çıkını demektir. Hac zamanlarında pâdiflah tarafından Mekke ve Medîne’ye her yıl gönderilen para ve sâireye denir. Surre emini ise, bu parayı göndermekle görevlendirilen kimsedir. Sayın M. Baha Tanman’ın, TDV ‹Islam Ansiklopedisi, c. 11, s. 151’de yer alan, konuyla ilgili “kitabesinden ögrenildi¤ine göre Surre Emîni Hacı Mustafa Efendi’nin esi Zehrâ Hanım adına Fatma Hanım tarafından 1254 (1838-39) yılında vakfedilmifltir.” ifadesi gerçe¤i yansıtmamaktadır. Bir yanlıfl anlama oldu¤u kesin gibi gözüküyor.

Kâzim Baykal, Bursa ve Anıtlari, ‹kinci baskı, 1982, s. 208. / M. Baha Tanman’ın, TDV ‹slam Ansiklopedisi, c. 11, s. 151.

Bursa Çeflmeleri

2. Çeflme Yeflil Türbe yönünden Emir Sultan Camii'ne giderken, solda tek bafl›na duran büyük bir mermer çeflmedir.

Kitabesindeki fliir orta boy nesih harflerle yaz›lm›flt›r ve (90x140) ebad›ndad›r. Bu hattat›n yaz›s› bir tarih kitabesidir.

Bu çeflmeyi, Beflir bin ‹brahim isminde bir zat›n H.1156 / M.1743'te yapt›¤› ve söz konusu kitabenin çeflmeyi yapt›ran hattat Beflir'in kaleminden ç›kan bir yaz› oldu¤u, kitabenin alt k›sm›nda bulunan “Ketebe-hu el-hakîr el-muhtâc ilâ rahmeti Rabbihi’l-kadîr Hâzin-i fiehriyârî Beflîr” ifadesinden anlafl›lmaktad›r. Bu iki aç›dan önem arz ediyor. fiöyle ki: Biri zarif, mermer iflçili¤inin güzel bir örne¤ini; di¤eri ise de¤erli bir hattat› tan›tmas›d›r. fiiiri yazan flair Nimet’tir.

23 Kitabe: 5 Vezin: Fâilâtün Fâilâtün Fâilâtün Fâilün

1. Saltanat saray›n›n gizli hazinesinin bekçisi, Mahmut Han hazretlerinin en gözde hizmetkâr›,

1. Hâzin-i gencîne-i mahrem-sarây-› saltanat Bende-i makbûl-› hass-› hazret-i Mahmud Hân

2. Beflir A¤a, erenlerin himmeti ve çok çal›flmas› sayesinde, hüsn-i hatt›yla, güzel yaz›s›yla dünyada güzel yaz› yazanlar aras›nda parmakla gösterilen bir kifli oldu.

2. Pür-himem Beflîr Aga kim old› hüsn-i hatla Hûfl-nüvîsân- cihân içre müflârün bi'l-benân 3. Celb-i hayr içün veliyy-i ni'meti flâhenflehe Böyle dil-cû çeflme bünyâd itdi samî mekân

3. Nimet sahibi flahlar flah›na hay›r etmek için bu yüksek yerde böyle gönül çeken bir çeflme yapt›rd›.

4. Ayn› zamanda bu süslü eserle, Emir Sultan’›n pak ruhunu da sevindirdi.

4. Hem Emîr Sultân›n ez-cümle revân-› pâkini Eyledi hakka ki bu zîba eserle flâd›mân

5. Mevlâ onu cihan hükümdar›n›n himayesinde sevaba ulaflt›rarak makam›nda mutlu etsin.

5. Sâye-i lutfunda mevlâ flehriyâr-› âlemin Nâil-i ecr eyleyüp olsun mekîn-i kâm-rân

6. Çeflmenin yap›l›fl tarihini Nimet, noktas›z harflerle bir kalemden yazd›. Beflir A¤a, çeflmesi bol olan bu mekânda Kevser suyu gibi akar.

6. Yek kalemden yazd› Ni'met bî-nukat târîhini Çeflme-sâr›nda Beflir Aga ider kevser-revân

7. Bu yaz›y›, kudret sahibi Rabbi’nin rahmetine muhtaç olan, Saltanat saray›n›n gizli hazinesinin bekçisi ve hakir bir kul olan Beflir yazm›flt›r.

7. Ketebe-hu el-hakîr el-muhtâc ilâ rahmeti Rabbihi’l-kadîr Hâzin-i fiehriyârî Beflîr

H. 1156)

H. 1156

Surre; para kesesi, para çıkını demektir. Hac zamanlarında pâdiflah tarafından Mekke ve Medîne’ye her yıl gönderilen para ve sâireye denir. Surre emini ise, bu parayı göndermekle görevlendirilen kimsedir.

Bursa Çeflmeleri

3. Çeflme Emir Sultan Camii avlusunun bat› merdiveni dibinde, sa¤ taraftaki çeflmenin ayna tafl› mermer, kitabeli, bak›r bir oluktan mermer da¤ara devaml› akan bir suyu var. Kitabede bu çeflmenin bir zat-› âlî taraf›ndan, 1268/1851 tarihinde yap›ld›¤› bildiriliyor.

Bu çeflmenin ayna tafl›nda, mermere, küçük boy talik harfle 40x80 ebad›nda yaz›lm›fl bir kitabe var. fiu anda duvar›n içine gömülüdür ve üst k›sm›nda Maflaallah yaz›l›d›r. Tek oluktan devaml› olarak su akmaktad›r:

24

Kitabe: 6 Vezin: Fâilâtün Fâilâtün Fâilâtün Fâilün 1. Sarf-› makdûr eyleyüp bir zât-› âlî eyledi Çeflme-sâr-› bi'r-i cûd›ndan revân mâ-i tahûr 2. Eyleyen def'-i atfl bu ayn-› cârîden disün Sâhibin yâ Rab emîn eyle ilâ yevmi'n-nüflûr 3. Eyleyüp tersî'-i cevherle didüm târîhini Nûfl idüp bu âbdan dil-teflnegân olsun sürûr H.1268

1. Sayg›de¤er bir kifli gayret göstererek, çaba sarf ederek cömertlik kuyusunun çeflmesinden tertemiz su ak›tt›.

2. Bu akan p›nardan susuzlu¤unu gideren herkes: “Ey Allah›m! Bu hayrat sahibini K›yamete kadar emin eyle.” desin.

3. Mücevherler kakarak süsleyip tarihini söyledim. Susam›fl gönüller bu sudan içerek mutlu olsunlar.

H.1268)

Bursa Çeflmeleri

4. Çeflme Camiin k›blesinde sa¤ bitiflikte devaml› akan bir çeflme var. Çeflmenin mermer tafl›nda orta boy nesih harflerle 100x120 ebad›nda yaz›lm›fl bir kitabe mevcuttur. fiiiri Ni'met mahlâsl› bir flair yazm›flt›r. Altta görülen tarih 1156/1743'tür.

Bu fliirden camii de tamir eden Dârüssaâde Nâz›r› olan Moral› Beflir A¤a’n›n yapt›rd›¤› anlafl›lmaktad›r. Olukla kitabe ortas›nda kalan mermer üzerinde; sa¤ yanda Besmele, Bismillâhirrahmanirrahîm, sol yanda "Ve mine'l-mâi küllli fley'in hay (Kur'an, Enbiya, 21/30) (Her canl› fleyi sudan yaratt›k)" âyeti yer almaktad›r. Kitabedeki fliir flöyle:

25

Kitabe: 7 Vezin: Feilâtün Feilâtün Feilâtün Feilün (Fâilâtün) (Fa’lün) 1. Nâz›r-› Dârüssaâde hazret-i aga ki anun Âb-› ihsân›yla seylâb old› el-hak flefl cihât 2. ‹flte ez-cümle Berûsa flehrini tenvîr iden Arif-i billah Emîr Sultân kerûbî-s›fât

1. Dârüssaâde Nâz›r› Hazreti Beflîr A¤a’n›n ba¤›fl suyu ile do¤rusu alt› yön sel oldu.

2. ‹flte bu cümleden olarak Bursa flehrini ayd›nlatan büyük melek gibi ârif-i billah Emir Sultan hazretleri, 3. o temiz, cömert kifli Emir Sultan’›n camii ve nurlu türbesini onararak yeniden kuvvetlendirdi.

3. Ol velînün camiiyle türbe-i pür-nûr›n› K›ld› ta'mîr ile ihya ol kerîm-i pak zât

4. Hakk’›n lütfuyla son onar›mda, bu güzel suyun tad›, Kur’an’da geçen tatl› suyun (azbün fürât) tad›n›n özelli¤ine sahip oldu¤u apaç›kt›r.

4. Lutf-› Hak ta'mîri zeylîde bu ab-› hofl-güvar Old› zahir kim anun evsâf›d›r azb-i fürât

5. O cömert kifli, bunu duyunca, ›rmak gibi bir çeflme infla etti.

Lütuf ve cömertli¤inin ›rma¤›, nöbet flekeri gibi durmadan akt›.

5. Gûfl idince ol kerem-cû çeflme bünyâd eyledi Cûy-› cûd ü lutfun icrâ itdi çün kand-i nebât

6. Himmeti yüksek, hayr hasenât› huy edinmifl kiflinin yapt›rd›¤› bu mekân tâ K›yamete kadar yerinde dursun, devam etsin.

6. Ol mekân mer sâhib-i hayr- pîfle vâlâ himmetü Devlet ü ikbal ü baht› haflre dek bulsun sebât

7. Ey Nimet, tarih için bu beyti yaz ki övgüdür. Çok susam›fllar, bu suyun yan›nda H›z›r suyuna, âb-› hayata yüzünü çevirip bakmas›n.

7. Ni'metâ yaz vasf›dur târîh içün bu beyti kim Teflne-lebler itmesün hiç âb-› H›zra iltifât 8. Al Beflîr kâmkâr›n ayn-› cûd›ndan gel iç Mâ-i Sultân-› Emîr rûh pâkine âb-› hayât H. 1156

8 Al, bahtiyar Beflîr A¤a’n›n cömertlik p›nar›ndan, gel sen de iç!

Emir Sultan’›n suyu onun pak ruhuna âb-› hayat olsun!

H. 1156 / M.1743)

Bursa Çeflmeleri 5. Çeflme Emir Sultan Camii'nin güneyinde hamam soka¤› bafl›nda da bir çeflme mevcut, fakat flu anda suyu akm›yor. Çeflmenin ayna tafl›nda orta boy nesih harfle 80x80 ebad›nda yaz›lm›fl bir kitabe var. Bu fliiri yazan da Ni'met'tir. Kitabe üzerinde 1156/1743 y›l› görülmektedir:

Kitabe: 8 Vezin: Fâilâtün Fâilâtün Fâilâtün Fâilün 1. Kâtib-i Dârüssaâde menba'-› ayn-› atâ Ya'nî hem- nâm-› resûl cûyende-i birr ü sevâb 2. Yüz sürüp er veliyyü'n-ni'mete akd› çû su Böyle râ'nâ çeflme ihyâ itdi kim ayn-› savâb 3. Böyle nice hayra tevfîk ide banisin Hudâ Merkezinde ide i’zzetle mekîn ü kâm-yâb 4. Ni'metâ didi bu yektâ m›sra'-› târîh ile Gel Muhammed aflk›na bu çeflmeden iç âb-› nâb H. 1156

26

6. Çeflme Emir Sultan'a giderken mezarl›k önünde, Memifl Soka¤› bafl›ndaki çeflme H. 1327 / M. 1821 tarihli olup Ümmü Gülsüm taraf›ndan yapt›r›lm›flt›r. Ayna tafl› bir mezar tafl›n›n bafl› olan çeflmede küçük boy nesih harfle 40x50 ebad›nda flu yaz›l›d›r: "Sahibü'l-hayrât ve'l-hasenât / Dergâh-› âlî Bursa â’yân› Abdullah / Agan›n halîlesi Ümmü Gülsüm" H. 1237 / M.1821

1. Ba¤›fl p›nar›n›n kayna¤›, Hz. Peygamber’in adafl›, iyilik ve sevap arayan Saray Kâtibi, 2. Yüzünü nimet sahibi Allah’a çevirip, O’na yalvar›p su gibi akt›. Öyle güzel bir çeflme ihya etti ki asl›nda bu bir do¤ruluk, dürüstlük p›nar›d›r.

3. Allah yard›m›yla bu hayrat sahibini, bu çeflmeyi yapt›ran›, böyle daha nice hay›rlara vesile k›ls›n. Onu makam›nda izzetli, güçlü, sabit ve mutlu etsin.

4. Ey Nimet, bu eflsiz tarih m›sra›n›; “Gel! Muhammed aflk›na bu çeflmeden berrak su iç!” diye düflürdü.

H. 1156)

Bunları Biliyor musunuz?

Suyun Özellikleri

Oktay Cumhur DEM‹R

Su ilk canl›lardan günümüze hayat›n kayna¤› olan bir maddedir. Herkesin bildi¤i hatta yeni do¤mufl bebeklerin bile fark›nda oldu¤u bir gerçektir. Ayn› soludu¤umuz hava gibi etraf›m›z› çepeçevre sarm›flt›r.

Su iki adet hidrojen ve bir adet oksijen atomundan meydana gelmifltir (H2O). Hidrojen yan›c› bir maddedir. Örnek olarak uzaya f›rlat›lan roketlerde yak›t olarak s›v›laflt›r›lm›fl hidrojen kullan›l›r. Oksijenin durumu hidrojenden biraz daha farkl›d›r. Oksijen ise yak›c› bir maddedir. Bilim adamlar› yanma olay›n› maddelerin oksijenle birleflmesi olarak tan›mlarlar. Bu iki elementin birleflmesiyle su molekülü meydana gelir ki Su, ateflin karfl›t› olarak bilinir.

Do¤ada s›v› halde bulunan maddeleri bir düflünelim. Bunlar›n içinde ilk akla gelen sudur. Civa, amonyak gibi inorganik maddeler, alkol ve canl›lardan elde edilen s›v› ya¤lar temizleyicilik özellikleri bak›m›ndan su ile k›yaslanamaz.

Suya bu özelli¤i veren bileflimindeki hidrojen ba¤lar›n›n birbirleriyle yapt›¤› aç›d›r. Di¤er elementlerde bu aç› 180 º iken suda 104,5 º dir.

Bu özellik suya temizleyicilik özelli¤i kazand›r›r. Su kirlendi¤inde bu aç›n›n kayboldu¤u ve bu nedenle temizleyicilik özelli¤ini kaybetti¤i görülmüfltür. Bir tak›m ar›tma ve temizleme faaliyetlerinden sonra sudaki hidrojen ba¤lar›n›n tekrar eski halini ald›¤› tespit edilmifltir.

Suyun baflka bir özelli¤i ise asit özelli¤inin nötr yani etkisiz olmas›d›r. S›v›lardaki asit derecesi 1’den 14’e kadar derecelendirilir ve PH olarak adland›r›l›r. Suyun PH seviyesi tam orta s›n›r olan 7’ dir. Ancak Asit özellikli maddelerle karfl›laflt›¤›nda baz gibi davran›r; bazik özellikli maddelerle karfl›laflt›¤›nda asit gibi davran›r. Bu özellik sadece suya ait bir özelliktir.

Suyun bir baflka özelli¤i ise insan vücudundaki statik elektri¤i almas›d›r. Bu olay›n nas›l gerçekleflti¤ini aç›klayal›m. Suya elektrik verildi¤inde su elektri¤i al›r ve elektroliz olur yani bileflenlerine ayr›l›r. Su vücudumuza de¤di¤inde de ayn› etkiyi gösterir. Vücudumuzda biriken statik elektri¤i al›r ve bileflenlerine ayr›l›r. Bu sayede bedenimizden elektri¤i uzaklaflt›r›r.

Bilindi¤i gibi dünyan›n ve insan vücudunun yüzde yetmifl befli sudur. Yaln›z bunun üzerinde biraz düflünmek gerekir.

Bir insan›n yüzde yetmifl beflinin su olmas› ne anlama gelir.

Ortalama olarak bir insan›n 70 kg oldu¤unu düflünelim. Bu insan›n yaklafl›k olarak 53 kilosu tamamen sudur. Eve ald›¤›m›z bir damacana su gibi üç damacana suyu bünyemizde bulunduruyoruz. Bu çok önemli bir gerçektir.

Geri kalan 17 kilo ise ya¤, protein kemik ve karbonhidrat bileflenleri olan karbon, azot, kalsiyum ve di¤er elementlerdir. En akla gelmeyecek yer olan difl hücrelerinde bile yüzde befl oran›nda su bulunmaktad›r. Bu örnekler bile insan için suyun önemini anlatmaya yeterlidir.

Bu gün su ile ilgili birçok bilgiye sahibiz. Yap›lan araflt›rmalarda suyun bir canl› varl›k gibi insan davran›fllar›na tepki gösterdi¤i bulunmufltur. Suya güzel düflüncelerle hitap edildi¤inde suyun kristal yap›s›n›n düzgün bir hal ald›¤›; tersi durumda ise suyun kristal yap›s›n›n bozuldu¤u görülmüfltür. Bu bilgiyi de küçük bir anekdot olarak sizlerle paylaflmak istedik.

Su yaflamam›z için gerekli oldu¤u kadar hayat›m›z› hijyenik bir flekilde devam ettirmemiz içinde çok gerekli bir maddedir.

(Su Molekülündeki Hidrojen Ba¤lar›) (104,5˚)

Suyun önemi bizler için çok büyüktür. Suyu önemsiz bir varl›k olarak görmeyelim. Çünkü bu varl›k hepimizin, bütün insanl›¤›n hayat kayna¤›d›r. ‹nsanl›¤›m›z›n bafllang›c›ndan beri bizim bu dünyadaki serüvenimize yak›ndan tan›kl›k etmifltir. Bu duygu ve düflüncelerle suya lay›k oldu¤u de¤eri verelim, hak etti¤i sayg›y› gösterelim.

(Bir Hidro Karbon Bilefli¤indeki Hidrojen Ba¤lar›) (180˚)

27

Gündem

28

Bursaspor Teknik Direktörü, Ertu¤rul Sa¤lam:

“Küfürsüz

”

90 dakika istiyoruz

Gündem

Hakan BAfiKARA

O, flu anda tüm Türkiye’nin konufltu¤u bir isim. 25 yıl aradan sonra Anadolu’dan bir flampiyon çıkabilecek mi? sorusunun cevabını verebilecek, tek kifli. Medya baskısı, taraftar baskısı gibi faktörlerle hiç ilgilinmiyor, herkesten camiaya yakıflır davranıfllar bekliyor. Fair-Play liginde de liderli¤i istiyor. Kendi deyimiyle “Küfürsüz 90 dakika” istiyor.

Bursa ve Futbol...

Bursa eskiden beri bildi¤imiz tan›d›¤›m›z bir flehir. Bir futbol adam› olarak olay› o flekilde de¤erlendiriyoruz. fiehrin futbola bak›fl›, futbolu hangi seviyede yaflad›¤› bizim için çok önemli y›llardan beri ülke futbol Kamuoyunda oluflan izlenim Bursa’n›n tam anlam› ile bir futbol flehri oldu¤u her futbolcunun her teknik adam›n bu flehirdeki çal›flma iste¤i, bende bu düflünceler do¤rultusunda buraya geldim ve flu gelinen nokta itibar› ile de Bursa’ya gelme konusunda verdi¤im karar›n ne kadar hakl› oldu¤umu gördüm. ‹nflallah buradaki potansiyeli bundan sonraki dönemler dede tak›m›n performans›na olumlu katk›da bulunacak yönde kullan›p yönlendirebilirsek,çok rahat bir flekilde söyleyebilirim ki taraftar›m›z›n camiam›z›n beklentileri do¤rultusunda onlarla çok güzel günler yaflayaca¤›z.

Bursa sporun altyap› ile birlikte geliflmesi Türk sporunda nas›l bir katk› sa¤lar ?

Bizim fluanda profesyonel tak›m›m›z›n sahip oldu¤umuz tesisi Türkiye normlar›nda ilk ikiye girebilecek kalitede, modernlikte. Ayn› zamanda eski profesyonel tak›m tesislerimizi bildi¤iniz gibi altyap›ya tahsis ettik oradaki tesislerimiz dede çok yo¤un çal›flmalar yap›yoruz. Tahminlerimize göre may›s ay›n›n sonlar›na tamamlanacak ve bitince kendisine ait tesisi olan ilk ve tek altyap› kulübü olacak.

Vak›fköy tesislerimiz dede genç oyuncu kardefllerimizin geliflmesi için onlara çok güzel flartlar sunaca¤›z. Ve Bursaspor olarak biz ilerleyen y›llardaki büyük hedeflerimize altyap›dan tam anlam› ile destek alan, altyap›dan beslenen bir tak›m hürriyetine bürünecegiz buda tabiki Türkiye’deki futbol kültürüne iyi bir örnek ve model olacakt›r.

Türk futbolunda gördü¤ünüz eksiklikler nelerdir?

Türk futbolunda flu eksiklik var öncelikle kulüplerin yönetiminde s›k›nt›lar var. Futbol kamuoyunun taraftar›n medyan›n futbola bak›flaç›s› farkl› yani her fleyden önce baflar› odakl› bir de¤erlendirme kültürümüz var. Baflar›n›n ne oldu¤unu tam anlam› ile izah etmifl de¤iliz. Mesela ülkemizde futbolda baflar›y› s›ralamadaki konum, al›nan galibiyet say›s›, al›nan puan olarak de¤erlendiriliyor ama çok daha farkl› alg›lan›p çok daha farkl› kriterlere göre de¤erlendirilmesi gerekti¤ine inan›yorum ancak hal böyle olunca tabii her kesimden çok büyük bask› olufluyor ve spor amac›ndan ç›km›fl oluyor futbolda amac›ndan sapt›r›lm›fl bir flekilde yaflan›yor. Öncelikle flunu insanlara anlatmam›z laz›m. Futbolunda di¤er spor dallar› gibi bir spor oldu¤unu, evrensel de¤erlerinin oldu¤unu ve ön plana ç›kmas› gereken de¤erlerin bu evrensel de¤erler oldu¤unu aç›klamam›z laz›m.

Futbolda Seviye Süleyman Seba’n›n gidifli ile bitti¤i ve Futbol Camias›ndaki önemi herkes taraf›ndan dile getiriliyor. Sayg›s›, beyefendili¤i, kiflili¤i vs… sizin düflünceleriniz?

Hiç kuflku yok ki Süleyman Seba Türk Futbolu için çok özel ve önemli bir isim. Ben de Süleyman Seba zaman›nda Befliktafl kulübüne transfer oldum. Transfer tercihimde de benim için çok önemi vard›. Say›n baflkan o dönemde yukar›daki kendi duruflunu, kiflisel yap›s›n›, karekterini tüm camiaya da yans›tan bir baflkand› dolay›s› ile tav›rlar› söylemleri, hareketleri, davran›fllar› herkese örnek oldu ve Baflkan her kesim taraf›nda sevilen sayg› duyulan bir baflkan oldu. fiu anda da baflkan›n sahip oldu¤u kültürle Türk futboluna hizmet etmeye devam eden isimler var Samet Aybaba, Ziya Do¤an, R›za Çalımbay, Mehmet Özdilek, Metin Tekin, Feyyaz Uçar, Ali Gültekin bu isimlerin hepsi bildi¤iniz gibi ayn› camia kökenli ve istikrarl› isimlerdir.

Tabi bunda Say›n Süleyman Seba n›n etkisi çok büyüktür.

Dedi¤im gibi Süleyman Seba benim için de Türk futbolu içinde çok örnek bir karakterdir, çok örnek bir isimdir.

Tekrar kendisine buradan sevgi ve sayg›lar›m› iletiyorum ve çok teflekkür ediyorum.

Hocam Teksas dersek?

Tabi Teksas çok önemli bir marka, bizim içinde çok önemli bir grup. Bakt›¤›m›z zaman tak›m›m›z›n performans›nda çok önemli etken rol oynuyorlar. Tak›m›n üretti¤i baflar› ile beraber onlarda kendilerini yenileyip daha üst seviyede performans sergileme ad›na daha fazla çal›flmalar› gerekti¤ine inan›yorum.

Art› bu sene çok önemli beklentilerimiz var hem tak›m›zdan hem de taraftar›m›zdan biliyorsunuz fair-play liginde flu anda ikinci durumday›z. ‹nflallah orada da fiampiyon olmay› amaçl›yoruz. Taraftar›m›z›n da bu konuda bizlere destek olmas› özellikle flehrimize, camiam›za,

29

Gündem

tak›m›m›za yak›fl›r bir durufl, söylem ve tav›r sergilemelerini istiyoruz. K›sacas› her karfl›laflmada küfürsüz 90 dakika istiyoruz.

Bursaspor ile gelmek istedi¤iniz ya da Bursaspor’u görmek istedi¤iniz nokta nedir?

30

Öncelikle baflar›da devaml›l›¤› istikrar› oluflturmak ad›na bir defa çok planl› programl› ve kontrollü hareket etme zorunday›z. Al›nan iyi neticeler sonucunda birdenbire altyap›s›n› haz›rlamadan hedef büyütüp insanlara hayal tacirli¤i yapmamam›z gerekir. Kendi gerçeklerimizle yüzleflip fiehir in gerçekleri ile de bunu harmanlay›p ona göre çok gerçekçi hedefler koyup belli bir program dahilinde bu hedeflerimize sa¤lam ad›mlarla ilerlemek zorunday›z.

Baflka tak›mlar›n yapt›¤› gibi 5-10 maç iyi gittikten sonra alt›n› iyi doldurmadan hedefleri büyütüp birdenbire hayal k›r›kl›¤›na u¤ramak herkesin moralini ve motivasyonunu bozar. Bu sebeplerden dolay› biz akl› selim ve sa¤duyulu bir flekilde olaylar› de¤erlendirip ona göre hedeflerimizi gerçekçi de¤erlere ba¤l› olarak belirlemek zorunday›z.

Ama fluna inan›yorum ki flehirdeki bu taraftar potansiyeli ilerleyen senelerde camiam›z›n beklentilerini karfl›layacak düzeyde.bu büyük kitleyide iyi yönlendirmeye çal›fl›yoruz.

Ancak herkesinde sab›rl› ve sa¤duyulu olmas›n› istiyoruz.

Adam gibi adam Ertu¤rul Sa¤lam slogan› nas›l olufltu?

Gerek futbolculuk dönemimde gerekse antrenörlük dönemimde futbolun toplumsa etkilerini göz önün da bulundurarak hem saha içi performans›m›zla hem de davran›fllar›m›zla insanlara özelliklede gençlerimize iyi mesajlar vermeye çal›flt›k. Bunu futbolculuk dönemimizde uygularken simdi oyuncular›m›za da afl›lamaya çal›fl›yoruz.

Zaten taraftarlar›m›z olsun halk›m›z olsun de¤erlendirmesini çok iyi yap›yor ve ona göre insanlara muamlede bulunuyor. Bizde tabiî ki halk›m›z›n bu övgülerine lay›k olmak için daha fazla sorumluluk al›p daha fazla çal›flmak zorunda oldu¤umuzu da biliyoruz bu ilgi ve bu sevgi bize biraz daha fazla sorumluluk yüklüyor. Allah utand›rmas›n ‹nflallah.

Siz ve Tolunay Kafkas UEFA dada gelecek vaat eden teknik adam olarak geçiyorsunuz. Buna ba¤l› olarak Ertu¤rul Sa¤lam’›n hedefleri nelerdir?

Her fleyden önce Tolunay Kafkas benim çok yak›n arkadafl›m çok iyi bir dostumdur.Ben Kayserispordan ayr›ld›ktan sonra özellikle onun göreve gelmesi beni çok mutlu etti. Oda bizim oluflturdu¤umuz baflar› ve baflar›lar›n

üzerine çok önemli baflar›lar ekleyerek Kupay› kazand› tak›m›n› UEFA ya tafl›d›. Çok yetenekli ve çok kaliteli bir arkadafl›m.‹nan›yorumki gelecekte Ülkemiz futboluna çok önemli de¤erler katabilecek bir futbol adam›.

Bana gelirsek amac›m›z öncelikle çok uzun hedeflerden ziyade k›sa vadede Bursaspor ile baflar›l› olmak.

Taraftarlar›m›z›n camiam›z›n beklentilerine cevap verip onlar› mutlu etmek onlarla birlikte daha büyük baflar›lar› yakalamak. Tabi bunlardan Sonra bizimde hedeflerimiz var, birtak›m beklentilerimiz var ama fluan için Bursasporun baflar›s›ndan baflka hiçbir fley düflünmüyorum.

Hocam Türk sporundaki altyap› sorunlar› nelerdir?

Her gitti¤imiz okulda her bulundu¤um grubun içerisinde gençlere flu mesaj› veriyorum. Spor olmadan bir bireyin sa¤l›kl› yaflamas› yada kendini gelifltirme flans› yok.Sporu kesinlikle hayatlar›na yerlefltirmeliler. Sadece Futbol anlam›nda söylemiyorum. Fiziksel yap›lar› ile yetenekleri ile kendilerine uyabilecek, en iyi flekilde yapabilecekleri, ve baflar›l› olabilecekleri spor dal›n› seçmeliler. Her fleyden önce sa¤l›k ve sporun verdi¤i disiplin özel hayatlar›n dada bireylere büyük katk›lar sa¤lar. Özelliklede tak›m sporlar›, sevinci de ve üzüntüyü de paylaflmay›, tak›m olabilme ruhunu, yard›mlaflmay› ö¤retir.

Ertu¤urul Sa¤lam’›n unutamad›¤› bir an›?

Ben ilk kez A Milli tak›mda Norveç maç›nda oynad›m,1993 y›l›yd› ve Norveç Grubumuzdaki nama¤lup tak›md›. Maçta 2 gol att›m ve kazad›k ilk milli maç›mda 2 gol kaydetmem ve na¤malup norveçi yenmemiz benim hayat›mda unutamad›¤›m maçt›r.

Hocam çok teflekkür ediyoruz.

Ben teflekkür ederim, yayın hayatınızda baflarılar dilerim.

Suda Sanat

31

Ebru Sanatı

Müberra YEN‹DÜNYA

Bilal YILDIZ

Su, yaflam›n kayna¤›… Yeryüzünde yaflayan tüm canl›lara hayat veren su ayn› zamanda ka¤›t bezeme sanatlar›n›n en mühimlerinden biri olan ebruculu¤unda ana kayna¤›d›r. Kimileri suyun rüyâs› olarak tan›mlam›fl bu nadide Türk sanat›n›, su yüzeyindeki renklerin birbiriyle dans›…

Suda açan çiçekler Bursa’da Tarihi Irgand› Çarfl›l› Köprü üstünde Türk Osmanl› Sanatlar› konusunda hizmet veren Bab-› Nun Gelenekli Sanatlar Atölyesi’nin hocalar›ndan olan Ebrucu Ömer Önder Cankurtaran ile Ebru Sanat› ile ilgili bir söylefli yapt›k.

13 fiubat 1971 do¤umlu olan Önder Bey evli ve iki evlat sahibi. 2000 y›l›nda bir televizyon program›nda izledi¤i bu sanata gönlünü kapt›ran ustam›z, ebru ö¤renebilmek için o günün flartlar›yla her türlü araflt›rmay› yapamaya çal›flm›fl.

Bundan 10-15 y›l önce internet bu kadar yayg›n olmad›¤›n› ve sadece Alparslan Bababao¤lu hocam›z›n Ebru sanat›n›

anlatan bir sitesi oldu¤una de¤inen Cankurtaran Alparslan Hoca ile mail yoluyla irtibata geçer. Bu sanat›n 3-5 ayl›k kurslar ile ö¤renilemeyece¤ini anlay›nca Alparslan Hoca’n›nda yönlendirmesi ile kendi ö¤rencisi Neyzen ve Ebrucu Sadreddin Özçimi ile çal›flmalar›na bafllam›fl. 5 y›l süren bir e¤itim sonunda hocas›ndan icazet alarak bu sanat› yaflatmaya ve ö¤retmeye gönül vermifl. ‹lk Ebru derslerini ‹stanbul Kocamustafapafla’da Uygulamal› Türk ‹slam Sanatlar› Kütüphanesi’nin atölyesinde al›r. Usta-ç›rak iliflkisiyle ve meflk usulü ile devam eden bu dersler bir nevi üniversite e¤itimi gibidir. 4 y›ldan önce kimse

Suda Sanat

32

kolay kolay icazet alamaz. Bu sanatta ilerlemenin en güzel yolunun bir hoca nezaretinde ö¤rendiklerini evde bol bol uygulamaktan geçti¤ini söyleyen Cankurtaran, bizler derste hocam›z›n elini çok iyi takip etmeye çal›fl›r daha sonra bunlar› evde tekne açarak uygulard›k diyor. Evde tekneyle, boyalarla bafl bafla kal›p bu iflin kimyas›n› çözmeden ilerlemenin pek mümkün olmad›¤›n› dile getirirken, Sadreddin Hocam›z ancak bu flekilde Ebrucu olunabilinece¤ini ifade edermifl. Türk- Osmanl› sanatlar›n›n hemen hemen her dal› uzun soluklu klasik e¤itimler sürecinde sonuç verdi¤i için bafllayanlardan sadece bu ifle gerçekten gönül verenler baflar›l› olabiliyor..

Hocam bizlere biraz da ebru malzemelerinden bahseder misiniz?

Klasik üslupta ebru malzemesi toprak kökenli boyalard›r.

Kitre eskisi kadar kullan›lmasa da hala kullananlar var.

Kitre yerine fluan daha farkl› k›vam artt›r›c› malzemeler kullan›yoruz. Denizkaday›f› dedi¤imiz malzemeyi kullanmak daha kolay ve daha verimli sonuçlar al›n›yor. Kitre haz›rlamak çok zordur, erimesi ve k›vam›n› bulmas› 3-4 günü bulur.

Ama denizkaday›f› dedi¤imiz malzemeyle 1-2 saat içinde ebruya bafllanabiliniyor. Bunlar›n haricinde art›k eskisi gibi kendimiz malzeme haz›rlamak yerine, bu malzemelerin sat›ld›¤› yerlerden temin etme yoluna gidiyoruz. Yine klasik üslupta yap›lan toprak boyalar bunlar. Kullanmakta bir sak›nca görmüyoruz.

Ebru sanat› da kendi içinde birçok çeflit bar›nd›r›yor anlad›¤›m›z kadar›yla, de¤il mi?

Ebru çeflitleri ebrunun üniversitesi dedi¤imiz battal ebrudan bafllar. Çok önemli bir ebru çeflididir battal ebru.

En zor ebrudur bize göre.

Bu zorluk nerden kaynaklan›yor hocam?

Boyalar›n öd nispetleri çok önemlidir. Biz boyalar›n kitrenin üzerinde aç›lmas›n› sa¤lamak için s›¤›r ödü kullan›r›z. E¤er battal boyalar›n›n öd nispetlerini iyi ayarlayamazsan›z battal ebruyu iyi yapamazs›n›z. Bunu

yapabilmeniz içinde uzun bir müddet battal ebru çal›fl›lmas› gerekir. Biz e¤itimlerimizde bir buçuk ya da iki sene Battal Ebru çal›flt›k sadece. Battal Ebru ne demektir. Tekneye serpilen boyalar›n hiçbir ifllem yap›lmadan k⤛da geçirilmesidir Battal Ebru. Bunun haricinde Tarakl› Ebrumuz, Gel-git Ebrumuz, fial Ebrumuz, daha sonra Ayasofya ‹mam Hâtib’inin gelifltirmifl oldu¤u iç içe damlat›lan küçük dairelere flekil verilerek yap›lan Hatip Ebrumuz, akkase ebru, ve çiçekli ebrular›m›z var. Bunlar› lale, karanfil, menekfle, sümbül, gelincik, papatya diye s›ralayabiliriz. Ama bunlar›n d›fl›nda da do¤ada çiçek çok. Bu çiçeklere bak›larak ve klasi¤e ba¤l› kal›narak, do¤all›klar›n› bozmadan çiçekli ebru yap›labilir. Son dönemde de bunlar›n baflar›l› örneklerine s›kça rastl›yoruz. Yaln›z bunlarda üslubun çok fazla de¤ifltirilmemesi gerekir. Resme kaymams› gerekir çünkü ebru ile resim farkl›. Mustafa Düzgünman zaman›nda bafllayan çiçek ebrusunun özü bozmadan bu minvalde devam edilmesi gerekti¤i kanaatindeyim ben.

Hocam anlad›¤›m kadar›yla bir silsileye ba¤l› olarak devam ediyor günümüze kadar bu sanat de¤il mi?

Evet bizim bu silsilemizde Ethem Efendi, Necmettin Okyay, Mustafa Düzgünman, Alparslan Babao¤lu, Sadreddin Özçimi ekolüne ba¤l› olarak devam etmeye çal›yoruz. Bizden sonra da inflallah bizim ö¤rencilerimiz olacak.

Nerelerde ders veriyorsunuz hocam merakl›lar› için bilgilendirelim.

Ben haftan›n bir günü Diyarbak›r’a gidiyorum Valili¤e, haftan›n bir günü Bursa’ya geliyorum, Irgand› köprüsü üstünde iki y›ld›r hizmet veren Bab-› Nun Gelenekli Sanatlar Atölyesi’nde bulunuyorum. Haftan›n iki günü de ‹stanbul Pendik’te ders veriyorum.

Bu sanatlar› Anadolu’ya tafl›yorsunuz Hocam ne mutlu bizlere peki Diyarbak›r’a gidip gelmek zor olmuyor mu sizin için, oradaki ilgi nas›l?

Zor tabi ama oradaki ilgi çok güzel, halk›n›n bu sanata aç oldu¤u gördük ve bu çok mutluluk verici umuyorum ki

Suda Sanat böyle devam etsin. Bizim bu projemiz bir y›ll›k bir proje, devam edip etmeyece¤i konusunda bir kesinlik yok ama inflallah birkaç sene devam eder ve oradaki flevkli arkadafllar da Anadolu’daki temsilcilerimiz olur.

Ebruya yeni bafllayan ya da bafllayacak ö¤rencilere neler tavsiye ediyorsunuz nelere dikkat etsinler?

Yeni bafllayan arkadafllar›n sab›r etmelerini isterim, en önemlisi bu. Çünkü sadece ebru de¤il bizim gelenekli sanatlar›m›z›n hepsinde e¤itim süreci uzundur. En az› 3 sene dört sene sürer. Bizde de bu böyle, hemen çiçeklere geçmek istiyor mesela arkadafllar ya da 6 ay bir yerlerde kurs görüp atölye aç›p ders verme al›flkanl›¤› bafllad›.

Bu ebru sanat›m›z için maalesef iyi bir gidiflat de¤il.

Peki hocam sizin icazet verdi¤iniz talebeniz var m›?

Henüz yok ama yak›n zamanda olacak inflallah. Bu önümüzdeki y›llarda özellikle Bursa’da ki talebelerim içinden icazetli talebelerimiz olacak diye düflünüyorum.

Günümüzde bu sanata olan ilgiyi nas›l buluyorsunuz?

Asl›nda afl›r› bir ilgi var.

Bunun avantajlar› ve dezavantajlar› da mevcut dolay›s›yla. fiöyle söyleyeyim bundan 15-20 sene öncesine kadar neredeyse unutulmaya yüz tutuyormufl bu nadide sanat›m›z. Bu aç›dan ilginin çok olmas› bizim için avantaj tabiî ki, televizyonda baz› dizilerde ebrunun konu edilmesiyle bafllayan tan›t›lma süreci faydal› oldu. En az›ndan evlere girdi ebru sanat› bu vesile ile.

Dezavantaj› dedi¤im gibi, özellikle belediyelerin açm›fl oldu¤u çok k›sa süreli ve ücrete tabi olmayan kurslarla ö¤renci yetifltirip, buralarda kurs gören ö¤rencilerinde kendini hoca addedip ders vermeye kalmalar› sonucunda maalesef kalite düflüyor. Bu sanat›n ya üniversite çap›nda e¤itimin verilmesi ya da dedi-¤im gibi usta ç›rak iliflkisi ile y›llara yay›lan disiplinli bir e¤i-tim sonunda ö¤renilmesi ve ö¤retilmesi gerekir. Ebru sanat›, Hat gibi tezhip gibi, baz› kaidelere ba¤l› de¤il tabiî ki daha soyut bir sanat. Hat sanat›nda bir harf 6 nokta ise 7 nokta yapamazs›n›z lakin ebruda tekne üstünde boyalar› gören herkes kendini ebrucu sanabiliyor. Böyle bir handikap var.

“Marifet iltifata tabidir” o k›sma gelecektim, peki bu uzun ve özverili e¤itimden sonra nas›l bu sanat›n geri

dönüflümü sizlere? Bu konuda çok önemli çünkü.

Bu günlerde de¤erini bulam›yor. “Marifet iltifata tabidir müflterisiz mal zâyidir.” Çok do¤ru söylediniz. fiimdi bundan 10 y›l öncesine kadar kiflilere maddi dönüflümü iyiydi fakat dedi¤im gibi say› ço¤al›p kalite düflünce Ebru’nun de¤eri de inan›lmaz bir biçimde de¤eri düfltü. Hakikaten bir nevi ebru kapan›n elinde kal›yor gibi bir fley oldu maalesef.

Peki bunun önüne geçmek için ne yap›lmal› hocam?

Tabi bizim önümüzde hocalar›m›z var ve hocalar›m›z›n öncelikle bu konuyu ele almalar› ve bir flekilde sahiplenmesi gerekiyor. Bizde sahipleniriz ama flimdi önümüzde hocalar›m›z varken edeben ben uygun görmüyorum.

Son olarak de¤inmek istedi¤iniz bir fley var m› Hocam?

Benim özellikle de¤inmek istedi¤im devletin biraz daha fazla bu ifllere önem vermesi gerekti¤idir.

Kültür Bakanl›¤›n›n özellikle. Yap›lan çal›flmalar illaki var fakat ben yeterli oldu¤unu düflünmüyorum.

Bize vakit ay›rd›¤›n›z için teflekkür ederiz.

As›l ben bu sanata verdi¤iniz önem için teflekkür ederim.

33

Spor Bursa

Gürefl Tak›m›m›z Avrupa fiampiyonu 34

Haz›rlayan:

Büyükflehir Belediyesi gürefl tak›m›m›z 33 y›l aradan sonra tak›m halinde Avrupa fiampiyonu olarak bayra¤›m›z›

Arif U⁄URLU

göndere çektirdi.

‹lk say›m›z›n spor sayfas›n› Avrupa Kulüpler fiampiyonu olarak kulüp baz›nda Avrupa’n›n en üst noktas›na ulaflan Büyükflehir Belediyesi Spor Kulübü’nün Gürefl Tak›m›’na ay›rd›k.

28-29 Kas›m 2009 tarihinde Bursa Atatürk Spor Salonu'nda yap›lan müsabakalarda Büyükflehir Belediyesi Gürefl Tak›m›m›z 33 y›l aradan sonra, tak›m halinde Avrupa fiampiyonu olarak bayra¤›m›z› göndere çektirdi.

Bizlere bu büyük gururu yaflatan ve 1980 y›l›nda kurulup 2009 y›l›nda Amasya fieker Spor’un gürefl tak›m›yla birleflen kulübümüzün baflkanl›k görevini Bursa Büyükflehir Belediye Baflkan›m›z Recep Altepe yürütmektedir. Kulüp Baflkan Yard›mc›s› ‹lhan Sat›k, gürefl flube sorumlusu ise Abdullah Karada¤ olarak idari yap› flekillenmifltir.

Tak›m›m›z›n antrenörü ‹smail Faiko¤lu’ndan flampiyonayla ilgili bilgileri BUSK‹ kampusü içerisinde yer alan gürefl salonunda aldık.

1965 Bulgaristan do¤umlu Faiko¤lu; Akdeniz Oyunlar› fiampiyonlu¤u, Avrupa üçüncülü¤ü, Avrupa Kulüpler fiampiyonlu¤u yaflam›fl ayr›ca ülkemizi Barcelona Olimpiyatlar›’nda temsil etmifl eski bir güreflçi. Faiko¤lu’nun yard›mc›l›¤› görevini gürefl Milli Tak›m›m›z›n eski kaptan› Ahmet Gü¤han yapmakta. Gü¤han, 84 kiloda Avrupa ve Ordulararas› Dünya fiampiyonluklar›’n› ülkemize getirmifl çok baflar›l› bir sporcumuz.

Tak›mla ilgili bilgi ald›¤›m›z Faiko¤lu, 23 güreflçimizin A tak›m bünyesinde yer ald›¤›n› belirtti. A tak›ma güreflçi veren branfllarda büyükler kategorisinde 23, gençlerde 8, y›ld›zlarda ise 30 güreflçimiz minderi terletmekte. 22 ile 26

Spor Bursa

yafl aras›ndaki sporcular›m›z serbest stilde ve 7 s›klette (55,60,66,74,84,96,120 kg) güreflmektedir.

33 y›l sonra ülkemize tak›m halinde bu baflar›y› yaflatan tak›m›m›zda bireysel olarak da çok baflar›l› sporcular oldu¤unu anlatt› bize hocam›z. 55 kiloda 3’er kez Avrupa ve Dünya fiampiyonu olmufl Ahmet Peker, 60 kiloda büyükler Avrupa flampiyonu Tevfik Odabafl›,66 kiloda olimpiyat flampiyonunu yenen Yasin Bolat, 74’te Serdar Çatal, 84’te Avrupa 3. olmufl Hakk› Ceylan ve Ömer Faruk Kalendar, 96 kiloda Avrupa 3. Hakan Koç, gençler Avrupa fiampiyonu R›za Y›ld›r›m ve son olarak 120 kiloda Üniversiteleraras› Dünya 2’si olan Yasin K›l›ç. ‹smail hocam›z, baflar›l› sporcular›m›z›n 2012 y›l›nda Londra’da düzenlenecek Olimpiyat Oyunlar›’nda Gürefl Milli Tak›m›m›z›n omurgas›n› oluflturmas›n›n en büyük hedefi oldu¤unu söyledi.

Biz de hem hocam›za hem de eme¤i geçen herkese teflekkür ediyoruz ve yakalad›klar› bu baflar›y› daha da yukar›lara tafl›malar›n› temenni ediyoruz.

35

Suda Yaflam

36

Yunuslar Dergimizin yay›mlanma amaçlar›ndan birisi de üzerinde yaflad›¤›m›z dünyam›z› biraz olsun tan›yabilmek. E¤er dünyam›z› tan›rsak ona ve üzerinde yaflayan canl›lara daha sayg›l› oluruz. Öyle ki bizleri besleyen, büyüten, bar›nd›ran adeta anal›k eden tabiat anay› üzmeyiz. Üzerinde yaflad›¤›m›z dünyam›z› bencilce yok etmeyiz. Bizler de bu amaçla birçok güzelli¤i olan dünyam›z› konumuz su oldu¤u için, iflimiz su oldu¤u için- sudaki yaflam› anlatarak tan›taca¤›z.

Volkan KÖKÇAM

Bu bölümde bir uzman olarak görüfllerine yer verece¤imiz Dolphin Park Müdürü ve ‹flletmecisi Biyolog Nurettin GÖKALP Bey’e de¤erli katk›lar›ndan dolay› teflekkür ederiz.

Bilindi¤i gibi dünyam›z›n dörtte üçü sularla çevrilidir. Üzerinde yaflad›¤›m›z kara parças›nda bile binlerce canl› yaflamaktayken denizlerdeki canl› hayat› da bir o kadar çeflitlilik göstermektedir. Kabaca bir s›n›fland›rma yapacak olursak deniz canl›lar›n› memeli hayvanlar, bal›klar, omurgas›zlar, kabuklu deniz canl›lar›, deniz bitkileri ve mercanlar olarak s›ralayabiliriz.

Deniz canl›lar› aras›nda bize en çok benzerlik gösteren memeli deniz canl›lar›d›r.

Bu canl›lar› balinalar ve foklar olarak ikiye ay›rabiliriz.

Balinalar ayn› biz insanlar gibi sosyal bir popülasyona sahiptirler. Topluluk halinde yaflarlar. Ayn› biz insanlar gibi bütün bir aile, hatta bazen iki üç kuflak bir arada yaflarlar.

Nurettin Bey’in ifadesine göre: ‘Y›lda bir yavru verirler.

Hemen hemen insanlar gibidirler. Hamilelik süresi bir y›la yak›n sürer ve memeli oldu¤u için yavruyu emzirirler.

Yavrular›na bakarlar. Hemen hemen dört y›l befl y›l yavrular› annenin yan›nda kal›r.’

Suda Yaflam balina cinsi olan yunuslar›n e¤itim veya gösteri amaçl› getirildi¤i havuzlarda, yanlar›ndaki gebe bir insan veya baflka bir yunusun karn›ndaki bebe¤i alg›lad›klar› söylenmektedir.

Yunuslar›n bir baflka özelli¤i ise çok iyi bir yüzücü olmalar›d›r. Aç›k denizlerde gemilerle yar›flt›klar› adeta oyun oynad›klar› s›kl›kla görülmüfltür. Yunuslar›n bu denli süratli yüzmeleri iki flekilde aç›klanmaktad›r: -Birincisi aerodinamik yap›s›n›n uygun olmas› -ikincisi de derisinin yumuflak olmas›d›r.

Yunuslar›n vücut flekilleri suda h›zlanmaya ve manevra yapmaya çok uygundur. Yüzdü¤ü s›rada kedisini yavafllatacak ters ak›mlar oluflmamaktad›r.

Balinalar›n çok geliflmifl bir sonar sistemi vard›r. Suyun alt›nda çok yüksek frekansta ç›kard›klar› seslerle haberleflirler. Bir balina türü olan kambur balinalar millerce uzaktaki hemcinsleriyle bu sayede haberleflirler. Balinalar›n geçmiflte bütün bir okyanus boyunca haberleflebildikleri, ancak günümüzde gemilerin gürültü kirlili¤i yaratmas› nedeniyle haberleflme menzillerinin k›sald›¤› bilinmektedir.

Nurettin Bey bu olay› flöyle anlat›yor: ‘Bir yunus ile öbür tarafta ki yunus ayn› anda ayn› hareketi yap›yor. Haberleflmeseler bu mümkün mü? Mesela flimdi iki yunus diyelim ki dalacaklar, ikisi de ayn› anda dal›yorlar.

Mesela gece ve gündüz, burada bak›n bir sürü engel var ona hiç dokunmuyorlar. Öyle h›zl› geçiyorlar ki bu engellerin alt›ndan, hiç dokunmuyorlar. Yani sinyal yollayarak orada bir mani oldu¤unu biliyor. Yarasalar›n yapt›¤› gibi. Sonarlar› var. Zaten bunu resmen kullan›yor. Yoksa gece yar›s› karanl›kta bunun alt›ndan nas›l geçer.’

Balinalar bu sesleri biz insanlarda al›n bölgesine karfl›l›k gelen ve ‘kavuncuk’ ad› verilen kafatas› bofllu¤u sayesinde ç›kartabilmektedirler. Ayn› radarlar gibi ç›kard›klar› seslerin geriye yans›mas›n› toplarlar. Altçene kemikleri duyma organlar›yla ba¤lant›l›d›r. Sudaki titreflimleri alt çene kemi¤i alg›lar ve duyma organlar› sayesinde uyar›lar› beyne iletir.

Bu özellik o kadar geliflkindir ki adeta ultrason görevi görür. ‹lginç bir örnek vermek gerekirse biz insanlar›n en iyi bildi¤i

Yunuslar›n h›zl› yüzmesinin di¤er bir sebebi de derisinin yumuflakl›¤›d›r. Yüzerken vücutlar› üzerinde küçük dalgalanmalar meydana gelir. Yumuflak deri bu dalgalanmalara uyum sa¤lar ve h›zlanmas›na yard›mc› olur.

H›zlanmak istediklerinde derisini gevfletir, yavafllamak istediklerinde derisini s›kar. Bu sayede çok süratli bir flekilde yüzerler. Nurettin Bey’e göre 'Yunusların vücut yap›s› tam yüzmeye organize olmufl. Tam ona göre dizayn edilmifl.

H›zlar› çok yüksek flu anda denizde eriflemeyecekleri hiçbir canl› oldu¤unu sanm›yorum.’

Yunuslar ayn› zamanda insana yak›nl›klar›yla tan›n›rlar.

Sevimli yüzleri, sad›k tav›rlar› ile her zaman insanlar›n ilgisini çekmifllerdir. Günümüzde özel olarak haz›rlanm›fl havuzlarda gösteri amaçl› olarak kullan›lmaktad›rlar. Ayr›ca özürlü çocuklar›n rehabilitasyonunda özel e¤itmenleriyle birlikte tedavi amaçl› kullan›lmaktad›r.

Nurettin Bey’e bu konu ile ilgili bilgi vermesini rica ettik.

‘So¤uk savafl zaman›nda yunuslar›, denizin alt›ndaki denizalt›lar›n resimlerini çekmek veya yan›na yaklaflt›r›p bir al›c›yla onun sesini almak için kulland›lar. Aradaki so¤uk harp bittikten sonra 1950’li 60 ‘l› y›llarda gösteride kullanmaya bafllad›lar. Yani o y›llardan bu tarafa gösteri yapt›rd›lar.

Bir profesör de bunun sinyal yayd›¤›n› buluyor ve bu sinyallerin insan›n beynindeki sinir merkezlerine olumlu etki yapt›¤›n› ve beyine mutluluk hormonu salg›latt›rd›¤›n› tespit etti. Bundan sonra engelli çocuklarda kullan›lmaya

37

Suda Yaflam zaman annesi çok sald›rgan olur. Mesela köpek bal›¤›na yahut herhangi bir fleye normalde sald›rmaz ama yavrusuna bir fley yapt›¤›nda sald›r›r.’

baflland› 1975’ li y›llardan itibaren ve hakikaten de ondan sonra dünyada h›zla yay›ld›.’

38

Yunus bal›klar› da di¤er balina türleri gibi topluluk halinde yaflarlar. Aç›k denizlerde yunuslar›n en büyük düflman› köpekbal›klar›d›r. Köpekbal›klar›yla yapt›klar› mücadeleyi ç›kard›klar› seslerle haberleflerek organize ederler.

San›ld›¤›n›n aksine köpekbal›klar›na üstünlük sa¤larlar. Öldürücü burun darbeleriyle köpekbal›klar›n› etkisiz hale getirirler. Nurettin Bey bu konuya flöyle de¤indi: ‘Anne, baba flimdi aile bir sürü oluflturuyor genelde. Sürü olarak gelirler. Mesela yavruya her hangi bir fley oldu¤u

Balinalar toplu halde avlan›rlar. Örne¤in yunuslar bal›k sürülerini takip ederler.

Etraflar›n› sar›p yüzeye do¤ru s›k›flt›r›rlar.

Kambur balinalar aç›k denizlerde ve planktonlar›n bol oldu¤u akarsular›n denizlere döküldü¤ü zengin sularda beslenirler.

Beslenmek için kulland›klar› göç yollar› bulunmaktad›r. Ayr›ca organize bir flekilde somon bal›klar›n› avlad›klar› bilinmektedir.

En y›rt›c› balina türü olan katilbalinalar kuzey buz denizinde fok bal›klar›n› avlamaktad›rlar. Üzücü olan, maalesef biz insanlar›n da balinalar› vahflice avlamalar›d›r. Bugün geliflmifl Uzakdo¤u ülkelerinde ve kuzey buz denizlerinde bu hayvanlar sürüler halinde, katliam yaparcas›na avlanmaktad›r. ‹nsanlar›n geliflmifl teknolojilerine karfl› bu sevimli hayvanlar›n hiçbir savunmas› yoktur.

Her ne kadar kimimiz bu canl›lar›n bir insan kadar de¤erli olmad›¤›n› düflünse bile, onlar›n da bir can tafl›d›¤›n›, onlar›n da insanlar gibi bir hayat› oldu¤unu unutmayal›m. Bu dünyay› biz insanlar yönetmekteyiz. Ama üzerinde yaflayan bütün canl›lar ad›na yönetmekteyiz. Kendi iç dünyam›zda kararlar›m›z› verirken bu büyük sorumlulu¤u da üzerimizde hissetmeliyiz. Unutmayal›m ki dünyam›z› bu canl›larla birlikte paylafl›yoruz.

Kendi hayat›m›z kadar do¤adaki tüm canl›lar›n da hayat›na sayg› göstermeliyiz...

Bursa’nın Simgeleri

Türkiye’nin ilk Kablolu Su Kaya¤› Tesisi

39

Su Kaya¤› (Wakeboard) Su kaya¤› ilk defa ABD’li Zalph Samuelson taraf›ndan 1922 y›l›nda Lake City, Minnesota’da gerçeklefltirilmifltir. Su kaya¤› dalgas›z deniz, gibi çevre koflullar›n›n uygun oldu¤u birçok ülkede popüler bir spor dal› haline gelmifltir. Ülkemiz de de yavafl yavafl yaygınlaflmaya bafllayan su kaya¤ı flehrimizde Sukaypark’ta yapılmaktadır.

Gizem KAVUfiTURAN

Standart su kayaklar› önceleri a¤açtan yap›l›rd›, flimdi ise, yapımında geliflen teknolojiyle birlikte karmaflık bir süreçten geçirilen cam elyafı kullan›lmaktad›r. ‹lk olarak kay›tlara geçen 1925 y›l›nda Amerikan vatandafl› Fred Walter bu spor dal›n›n patentini ald›. 1930’lu y›llarda, baflta ABD olmak üzere, Avusturalya, ‹ngiltere ve Fransa’da yayg›nlaflt›,

1946’da ise, dünya çap›ndaki en önemli karar ve yönetim organ› Dünya Sukaya¤› Birli¤i “World Water Ski Union” (WWSU) kuruldu. 1949 y›l›nda su kaya¤›nda ilk Dünya fiampiyonas› yap›ld›; daha sonra bu flampiyona düzenli olarak sürdürüldü.

Bursa’nın Simgeleri Su kaya¤› yaln›zca bir körfezin rüzgâr tutmayan sular›nda de¤il, ayn› zamanda nehirlerde, göl ve lagon gibi sakin su tabakalar›nda da gittikçe artan bir ilgi görmektedir. Su kaya¤› sporu iki ya da tek kayak üzerinde ve hatta bir tahta üzerinde yap›labilir.

Kablolu Su Kaya¤ı Kablolu Su Kaya¤› her yafltan insan›n rahatl›kla yapaca¤›, vücudun tüm kaslar›n› çal›flt›ran bir spor olarak biliniyor.

Temel prensibi su kaya¤› ile ayn›d›r. Su kaya¤›ndan fark› sporcular› çekmekte kullan›lan mekanizmad›r.

Su kaya¤›nda sürat motorlar› kullan›l›rken, Kablolu Su Kaya¤›’nda ise elektrikli bir motorla çal›flan telesiyej kullan›lmaktad›r. ‹ki disiplini karfl›laflt›racak olursak; su kaya¤›nda bafllang›çtaki çekifl ivmesi fazla olmad›¤›ndan dengede kal›nmas›, dolay›s›yla ö¤renilmesi daha güçtür.

Kablolu Su Kaya¤›’nda ise sporcu eflit h›zla çekildi¤inden kolayl›kla dengede kal›p ö¤renebilir. Bunun yan›nda Kablolu Su Kaya¤›’nda elektrik motoruyla ayn› anda 12 kifli kayabilir.

Fakat bu sürat motoruyla yap›lan su kaya¤›nda 1 veya 2 kifli ile s›n›rl›d›r. Ekonomik olarak k›yasland›¤›nda ise Kablolu Su Kaya¤›’n›n çok büyük avantaj› vard›r. Ayr›ca Kablolu Su Kaya¤› çevre dostu bir spordur.

40

Elektrikle çal›flt›¤› için çevreyi egzoz, ya¤ ve türevi at›klarla kirletmedi¤i gibi her kayak operasyonu suya y›lda 9 ton oksijen kazand›r›yor. Kablolu su kaya¤› yapmak için yafl s›n›r› bulunmamaktad›r. 10 yafl›ndan 80 yafl›na herkes bu sporu yapabilir.

adas› ile ziyaretçilere hizmet vermektedir. Yapay gölün en derin bölgesi 1.80 metre’dir. 30 dönümlük kayak pisti telesiyej sistemi ile çal›flmaktad›r. Ayn› anda 6 kiflinin kayabilece¤i sistemde profesyonel kayakç›lar›n ayn› anda 18 kifli ile kayak yapmalar› da mümkündür.

Türk mimari unsurlar› dikkate al›narak infla edilmifltir.

Binada bay ve bayan sporcular için ayr› ayr› soyunma odalar›, dufllar bulunup, ayr›ca binada bir de su kaya¤› malzemeleri sat›fl bölümü de yer al›yor. Sukaypark tesisinde kayak yapmak isteyen ama hiç yapmam›fl olanlar içinde spor akademisi mezunu olan profesyonel kadrolu e¤itmenler bulunmaktad›r. Türkiye’nin ilk su kaya¤› tesisi olma özelli¤ini tafl›yan sukaypark, kayak pisti olarak da dünyan›n en iyi wakeboard kayak pisti olarak gösterilmektedir.

Sukayparkta Su Kaya¤ı Çeflitleri • Kneeboard: Dizlerimizin üzerine oturarak yap›lan kayak çeflidi.

• Çift kayak: ‹ki aya¤›m›za da ayr› kayaklar takarak kullan›lan kayak çeflidi.

• Monoboard: Çift kayaklardan bir tanesinin kullan›larak yap›lan kayak türü.

• Wakeboard: Yatay flekilde iki aya¤›n bir borda paralel olarak ba¤lanmas› ile yap›lan kayak türü.

• Wakeskate: ‹ki aya¤›nda ba¤lamadan yap›lan kayak çeflidi.

• Diskboard: Tepsi fleklinde olan kayak çeflidi heyecan arayan kiflilerin tercihi.

Dünyada Wakeboard fiampiyonası 2008 y›l›nda Avrupa Wakeboard fiampiyona ev sahipli¤i yapan Sukaypark tesisinde 15 ülkeden toplam 250 sporcu yar›flmaya kat›lm›flt›r. Yar›flmaya kat›lan sporcular›n Federasyon yetkililerine tesisteki memnuniyetlerini bildirmeleri üzerine 2009 y›l›nda gerçeklefltirilmifl olan Dünya Wakeboard fiampiyonas›’n›n Osmangazi Belediye Baflkan› Say›n Mustafa DÜNDAR’ ›n yar›flman›n Sukaypark tesislerinde yap›lmas›n› onaylamas›yla gerçekleflmifltir. ‘’02-04 Ekim 2009’’ tarihleri aras›nda 10. Wakeboard Dünya Kupas› finalleri gerçekleflmifl olup.16 ülkeden toplam 200 sporcunun kat›ld›¤› yar›flmalarda Osmangazi Belediyespor Kulubü’nü temsil eden sporcularda müsabakaya kat›larak elemeleri geçmifllerdir.

Bursa Sukaypark Hakkında Türkiye’nin ilk su kaya¤› tesisi olma özelli¤ini tafl›yan sukaypark, kayak pisti olarak da dünyan›n en iyi wakeboard kayak pisti olarak gösterilmektedir.

15 Haziran 2008’de Say›n Baflbakan Recep Tayyip ERDO⁄AN taraf›ndan hizmete aç›lan SukayPark tesisleri her geçen gün artan ivmesiyle hizmetine devam etmektedir.

100 dönüm üzerine kurulu olan Sukaypark tesislerinde 30 dönümü kayak tesisi olmak üzere 1 adet cafeterya, (kapal› bölümü 56 aç›k bölümü 204 kiflilik) 1 adet restaurant, 30 dönüm yeflil alan, çocuk oyun park›, aç›k hava fitness aletleri, 700 mt. Yürüyüfl parkuru, 1 adet kayak e¤itim alan› ve 5 dönümlük çok amaçl› kullan›lan (dü¤ün, kokteyl vs.)

Bursa’nın Simgeleri malzeme ve güvenlik ekipman› bulundurmadan tesise gelebilirler. Burada tüm kayak malzemeleri ve güvenlik ekipmanlar› mevcut olmakla birlikte sporu hiç yapmam›fl ya da bilmeyenler için 2 saatlik bir e¤itim sonucunda rahatl›kla bu sporu gerçeklefltirebilir.

Gençlerin sukaya¤›na teflviki amaçl› projeler nelerdir?

Sizler için sorduk Sukaypark projesi nasıl geliflti?

Dönemin Osmangazi Belediye Baflkan› Say›n Recep Altepe önderli¤inde bafllat›lm›flt›r. 15 Haziran 2008’de Baflbakan›m›z Recep Tayyip Erdo¤an taraf›ndan aç›larak hizmete girdi.

Halk›n bak›fl aç›s› nas›l oldu, hedeflenen ilgiye ulafl›ld› m›?

Halk›n bak›fl aç›s› bekledi¤imizden de iyi, çok fazla talep var. Bu sporu yapmak isteyen, hiç bilmeyip ö¤renen ve daha sonra bu sporu sürekli hale getirenler oldu. Bizde hedefledi¤imiz ilgiye ulaflt›¤›m›z› düflünüyoruz.

Sukaypark tesisine gelirken yan›m›zda ne gibi malzeme ve ekipman bulundurmam›z gerekir?

Bu sporu yapmak isteyen herkes yan›nda herhangi bir

Sukaypark tesisleri olarak bu sporun yayg›nlaflmas› için elimizden gelen tüm çal›flmalar› yapmaktay›z. Bursa’da 6 spor kulübümüz Sukaypark sayesinde faaliyete geçti. Bu kulüplere lisansl› olarak 300’ün üzerinde sporcu kat›ld›. Bu sporcular ve lisansl› olacak sporcular›m›z Sukaypark Tesisleri’nden ücretsiz olarak antrenman yapma imkan› buldular. Kulüp açmak isteyen kurum kurulufllarla irtibata geçilerek yard›mc› olundu. Bu kurumlar aras›nda Ifl›klar Askeri Lisesi, Uluda¤ Üniversitesi vb. kurulufllar yer almaktad›rlar.

Sukaypark ne gibi etkinliklere ev sahipli¤i yap›yor?

Aç›ld›¤› ilk günden bu güne kadar sürekli aktivitelerin oldu¤u Sukaypark Tesisleri, 2008 y›l› içerisinde Bursa ‹l fiampiyonas›, Osmangazi Belediye Baflkanl›k Kupas›, Türkiye Wakeboard fiampiyonas› ve Avrupa Wakeboard fiampiyonas› gerçeklefltirdi. 2009 y›l› içerisinde, Bursa ‹l fiampiyonas›, Bursa Valilik Kupas›, Osmangazi Belediye Baflkanl›k Kupas› ve Dünya Wakeboard fiampiyonas› gibi önemli müsabaka organizasyonlar› yap›lmaktad›r.

Bununla birlikte Bursa’n›n tek ada olma özelli¤ini kendinde bulunduran Sukaypark ada da dü¤ün ve kokteyl organizasyonlar› yap›lmaktad›r.

41

Edebiyat

Su Kasidesi Oktay Cumhur DEM‹R

1- Saçma ey göz eflkten gönlümdeki odlara su Kim bu denlü duduflan odlara k›lmaz çare su 2- Ab gûndur gûnbed-i devvâr rengi bilmezem Ya muhit olmufl gözümden gûnbed-i devvâre su 3- Zevk-i ti¤inden aceb yoh olsa gönlüm çak çak Kim mürûr ile b›ra¤ur rahneler divâre su 4- Vehm ilen söyler dil-i necrûh peykân›n sözün ‹htiyât ile içer her kimde olsa yare su 5- Suya versun bâ¤ban gülzâr› zahmet çekmesün Bir gül aç›lmaz yüzün tek verse bin gülzare su 6- Âr›z›n yâd›yle nemnâk olsa müjgân›m nola Zâyi olmaz gül temannâs›yle vermek hâre su 7- Gam günü etme dilî bîmârdan tî¤in dirî¤ Hayrd›r vermek karangu gicede bîmâre su 8- ‹ste peykân›n gönül hicrinde flevkin sâkin et Susuzam bir kez bu sahrâda benümçün are su

42

9- Men lebin mufltâk›yam zühhâd kevser tâlibi Nitekim meste mey içmek hofl gelûr hüflyâre su 10- Ravza-i kûyuna her dem durmayup eyler güzâr Âfl›k olmufl gâlibâ ol serv-i hofl reftâre su 11- Su yolun topra¤ olup ol kûydan dutsam gerek Çün rakîbimdir dahi ol kûya koymam vare su 12- Dest bûsi ârzusuyle ölürsem dostlar Kûze eylen topra¤›m sunun an›nla yâre su 13- Sevr ser-kefllik k›lur kumrî niyâz›ndan me¤er Dâmenin duta aya¤›na düfle yalvere su 14- ‹çmek ister bülbülün kan›n me¤er bir reng ile Gül buda¤›n›n mizâc›na gire kurtare su 15- Tinet-i pâkini ruflen k›lm›fl ehl-i âleme iktidâ etmifl tarîk-i Ahmed-i muhtâra su 16- Seyyid-i nev-i befler deryâ-yi dürr-i istifâ Kim sepüptür mucizât› atefl-i eflrâre su 17- Hayret ilen parma¤›n difller kim etse istimâ Parma¤›ndan verdi¤i fliddet günü enâsere su 18- Dostu ger zehr-i mâr içse olur âb-i hayât Hasm› su içse döner elbette zehr-i mâre su 19- Hâk-i pâyine yetem der ömrlerdir muttasal Bafl›n› tafltan tafla urup gezer âvâre su 20- Bîm-i dûzah nâr-i gam salm›fl dil-i sûzân›ma Var ümidîm ebr-i ihsân›n sepe ol nâre su 21- Yumn-i na´tinden güher olmufl Fuzûlî sözleri Ebr-i nisandan dönen tek lâ´lü-i flehvâre su 22- Umdu¤um oldur ki rûz-i haflr mahrûm olmayan Çeflme-i vasl›n vere ben teflne-i dîdâre su

Edebiyat

Su Kasidesi’nin günümüz Türkçe’sine uyarlanm›fl biçimi

1- Ey göz, gönlümdeki atefllere gözyafllar›ndan su serpme Çünkü, böylesine tutuflan atefllere su fayda etmez.

2- Bilmiyorum, dönen gökkubbe mi su rengindedir, Yoksa gözyafllar›m m› gökyüzünü kaplam›fl?

3- K›l›ç gibi bak›fllar›n›n etkisiyle gönlüm parça parça olsa flaflma, Çünkü; su duvardan aka aka yar›klar olufltururur.

4- Yaral› gönül, senin ok at›fllar›na benzeyen kirpiklerinin sözünü korkarak söyler, Yaras› olanlar da suyu yavafl yavafl ve ihtiyatla içer.

5- Bahç›van bofluna yorulmas›n ve gül bahçesini sele versin, Çünkü bin gül bahçesini sulasa senin yüzün gibi bir gülün aç›lmas›na olanak yoktur.

6- Gül isteyerek dikenine su vermek bofluna de¤ildir, Senin yana¤›n› anarak kirpiklerim ›slansa ne olur?

7- Gam gününde hastaya gönülden k›l›ç gibi keskin bak›fllar›n› esirgeme; Çünkü karanl›k gecede hastaya su vermek hay›rl› bir ifltir.

8- Gönül, sevgilinin oka benzeyen kirpiklerini arzula ve ondan ayr› oldu¤um zaman hasretimi dindir.

Susuzum, bu aflk sahras›nda bir kez de benim için su ara.

9- Ben fliddetle duda¤›n› arzuluyorum, sofularsa Kevser istiyorlar, Tabii, sarhofla flarap, ay›klara da su içmek hofl gelir.

10- Su, durmadan sevgilinin cennet bahçesine dönmüfl yurduna do¤ru ak›p gidiyor, Galiba o da, o selvi boylu güzele afl›k olmufl.

11- Toprak olup sevgilininin yurduna giden suyun önünü kesmeliyim, Çünkü su benim rakibim olmufltur, onu oraya gitmesini önlemeliyim.

12- Dostlar›m, onun elini öpmek arzusuyla ölürsem, Topra¤›mdan bir testi yap›n ve sevgiliye onunla su verin.

13- Selvi, kumrunun yalvarmas›na inatla karfl› ç›k›yor, Su, selvinin çevresinde dolan›p yalvars›n da onu bu inatç›l›ktan vazgeçirsin.

14-Gülün buda¤› güle renk vermek için hile ile bülbülün kan›n› içmek istiyor, Su gülün gövdesine yürüyüp yalvars›n da, zavall› bülbülü kurtars›n.

15- Su olmaz› oldurmufl, Hazreti peygamberin yoluna girerek, tertemiz do¤as›n› insanl›k alemine göstermifltir.

16- ‹nsanlar›n ulusu Muhammed, seçkinlik incisinin denizidir ki; Onun mucizeleri kötülerin atefline su serpip söndürmektedir.

17- K›zg›n bir günde Muhammed´in yan›ndakilere parma¤›ndan su verdi¤ini, Kim iflitse hayret eder ve flafl›r›r.

18- Muhammed´e gönül veren, onun dostu olan y›lan zehri içse hayat suyu olur, Onun düflmanlar› ise tatl› su içse y›lan zehiri olur.

19- Ömürler süren y›llard›r ki, su bafl›n› tafltan tafla vurarak bir avare gibi gezer, Bütün amac› peygamberin mezar›na ulaflabilmektir.

20- Cehennem korkusu yan›k gönlüme gam atefli salm›flt›r, Fakat, peygamberin ihsan›n›n bulutunun su serperek o atefli söndürece¤ini umuyorum.

21-Fuzuli´nin sözleri, seni övmenin bereketiyle nisan ya¤murundan düflüp büyük incilere dönen o ya¤mur damlalar› gibi inci olmufltur.

22- Umdu¤um fludur; k›yamet gününde yüzünü görmekten yoksun olmayay›m, ve sana kavuflmakla hasretimin yang›n›n› söndürmüflcesine su içmifl gibi olup serinleyeyim.

43

Bursa Mahalleleri

Bursa’n›n Eski Mahalleleri Muradiye Bilindi¤i üzere Bursa; Ülkemizin en eski yerleflim yerlerinden biri olup; birçok tarihi önem tafl›yan olaya tan›kl›k etmifltir.

Bu tarihi, günümüze kadar dokusunu bozmadan yans›tan en önemli yerleflim yerlerinden biri de hiçkuflkusuz Muradiye’dir.

Zeynep Dilan KARAKMAN

Bursa’ya gelen gezginlerin en çok etkilendi¤i mekan flüphesiz Muradiye olmufltur. Camileri, külliyeleri ve türbeleriyle, eski kahvehaneleri, sokaklar›, evleri ve ç›narlar› ile Muradiye’ye geldi¤inizde bambaflka bir mekana geldi¤inizi hissedersiniz.

Yakup Kadri Karaosmano¤lu’nun bir yaz›s›nda; “Ölümün sessizli¤ini ve öbür dünyada rahat› bilmek isteyenler Bursa’da Muradiye türbelerine gitsin…” sözü ile Osmanl› tarihinin en ac›l› sayfas›n›n Muradiye’de yatt›¤›n› ve gömülü olan sultanlar›n ne kederler içinde hayatlar›n› yitirdi¤ini anlatmaktad›r.

bar›nak olur.

1967 y›l›nda Milli E¤itim Bakanl›¤› taraf›ndan kabaca restore edilerek Halk E¤itim Merkezi olarak kullan›lmaya bafllan›r. 1999 y›l›nda Valilik karar›yla Sn.Esat ULUUMAY’a müze kurmak amac›yla devredilerek asl›na uygun flekilde restore edilir.

2004 y›l›nda müze olarak aç›lan yerde, Sn.Esat ULUUMAY’›n 50 y›lda araflt›rarak Osmanl› co¤rafyas›n›n tüm yörelerinden toplad›¤› 75 halk k›yafeti, 400 civar›nda tak›, baz› el sanatlar›, mutfak eflyalar› ve silahlar sergilenmektedir.

Muradiye ‹smi Nereden Gelmektedir?

44

Önce röportaj›m›za Ahmet Hamdi Tanp›nar’›n fliirinde geçen; “Gümüfllü bir fecrin zafer aynas›, Muradiye, sabr›n ac› meyvesidir.” Sözüyle bafllayal›m.

Muradiye Mahallesine ad›n› veren Muradiye Külliyesini Sultan 2.Murat yapt›rm›flt›r. Eski sicillerde Muradbey veya Muradhan ad› ile an›lmaktad›r. Bursa’n›n en büyük mahallelerinden biridir.

Günümüzde bu mahallede, Sultan 2.Murat’›n camii ve türbesinin d›fl›nda hamam›, medresesi ve çeflmesi ile çok say›da flehzadeye ait türbeler bulunmaktad›r.

Mahallenin ad› 2. Murat veya Murad- › Sani ad›yla an›lm›flt›r.

Muradiye’deki En Ünlü Türbeleri Muradiye’deki en önemli türbe 2. Murad türbesidir.1481 Y›l›nda 2.Murat’›n vasiyetine uygun olarak kare fleklinde üzerine ya¤mur ya¤mas› için üstü aç›k, haf›zlar›n Kuran okumas› için de etraf› galerili olarak infla edilmifl, Padiflah›n naafl’› da do¤rudan topra¤a gömülmüfltür.

Ya¤an ya¤mursular›n›n direkt olarak üzerine düflmesini vasiyet etmifltir.

Uluumay Müzesi Bursal› Ahmet Pafla 1475-1480 y›llar› aras›nda Muradiye’ye“Geyikli Medrese” diye an›lan bir medrese yapt›r›r. Uzun y›llar kaderine terk edilen bu medrese, Cumhuriyet döneminde ve 2.Dünya savafl› s›ras›nda fakirlere

Darüzziyafe Siyaset tarihimizin en önemli sultanlar›ndan Kanuni Sultan Süleyman Han’›n, sanat tarihimizin büyük mimar› Sinan A¤a’ya yapt›rd›¤› Süleymaniye Külliyesi’nin bir parças› olan bina, 1550-1552 y›llar› aras›nda tamamlanm›flt›r. ‹maret binas› olarak aç›lan yap›, bir müddet sonra imparatorlu¤un “ziyafet salonu” olarak “Darüzziyafe” ad› ile kullan›lm›flt›r.

1913 y›l›nda Türk- ‹slam Eserleri Müzesi olarak ziyarete aç›lan bina, müzenin tafl›nmas›ndan sonra bir süre bofl kalm›fl ve 1987 y›l›nda Türk Dünyas› Araflt›rmalar› Vakf›’na tahsis edilmifltir.

18 Ocak 1992’de Darüzziyafe Türk Mutfa¤› olarak hizmete aç›lm›flt›r.

Bursa Mahalleleri Muradiye’de sadece türbeler de¤il, cami, medrese, okul, imaret, flad›rvan, çeflme gibi say›s›z de¤erli eser vard›r. Bu eserlerin korunmas›, amac›na uygun faaliyet göstermesi için baflta Büyükflehir Belediye Baflkan›m›z Say›n Recep Altepe olmak üzere birçok kurum ve kurulufl yo¤un çaba sarfetmektedir. Muradiye Muhtar›m›z Say›n Vahide K›l›çkaya’dan Muradiye’yi dinliyoruz.

bulunan kilise ise, 15.yy da Simaviyan’dan göç eden Rumlar›n iskan›yla yap›lm›fl olup, Bursa’n›n en eski kiliselerinden biridir.

Cumhuriyet ve Muradiye...

Bilindi¤i üzere Muradiye en eski yerleflim yerlerinden biridir. Cumhuriyet zaman›ndan kalma birçok an›ya sahiptir.

Semtimizde hala o an›lara vak›f insanlar mevcuttur.

Bunlardan biri de Hadiye K›l›çkaya’d›r.

K›saca bize kendinizden bahseder misiniz?

Muradiye’deki di¤er tarihi mekanlar hakk›nda bize k›saca bilgi verir misiniz?

Muradiye Külliyesi Sultan 2.Murat taraf›ndan yap›lm›flt›r.

Külliye; Cami, Medrese, hamam, imaret, çeflme ve flad›rvandan oluflmaktad›r.

Caminin yap›m›na 1425 y›l›nda bafllan›lm›fl, 1426 y›l›nda sona ermifltir. Medrese ise avlusu ile Muradiye’nin en ilgi çeken tarihi mekan› olup, fluanda da Verem Savafl Dispanseri olarak, ‹maret ise, günümüzde Darüzziyafe olarak hizmet vermektedir. Muradiye Hamam› da asl›na uygun olarak restore edilmifltir.

Ayr›ca mahallemizde geçmiflten günümüze kadar korunarak gelmifl birçok ipek fabrikas› ve tarihi tekel binas› bulunmaktad›r. fiuan Askerlik fiubesinin içerisinde y›k›nt›lar›

Ben 1905 y›l›nda Muradiye’de do¤dum ve 1923 y›l›ndaki Cumhuriyet ile ilgili an›lar›m›z hep Muradiye’de geçmifltir.

Muradiye çok önemli bir semtti, o denli önemli bir semtti ki Türkiye’nin ilk aç›lan Amerikan Kolejlerinden biri de Muradiye’deydi. Bizlerde o kolejin ilk ö¤rencileriydik.

Atatürk’le ilgili bir an›n›z oldu¤u söyleniyor, bizimle paylafl›r m›s›n›z?

Ben ilkokuldayken, ülkedeki di¤er okullarda düzenlendi¤i gibi bizim okulumuzda da “Gürbüz Talebe Müsabakas›” düzenlenmiflti. Bu müsabakan›n amac› talebeleri e¤itime, ö¤retime teflvik ve sa¤l›kl› nesillerin yetifltirilmesiydi.

Okulumuzun en gürbüz talebesi ben seçildim. O yüzden Atatürk bana bir dolma kalem seti hediye etti. Ulu önderimizle böyle bir hat›ram vard›r.

45

Bursa’n›n De¤erleri

Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi Bursa'da çok say›da hay›rsever, su hizmetlerinin sa¤lanmas› için vak›flar kurmufllard›r. Bunlar içerisinde en dikkat çekeni ise fieyhülislâm Karaçelebizade Abdülaziz Efendi'dir.

Murat SANCAK

Karaçelebizade Abdülaziz Efendi 1592 y›l›n› sonlar›na do¤ru Bursa'da do¤du. Osmanl› âlimlerindendir. Osmanl› fleyhülislâm›d›r. Köklü Osmanl› ulemâ ailelerinden biri olan Karaçelebizâdeler'e mensuptur. Babas› Rumeli kazaskerli¤i de yapan Hüsâmeddin Efendi'dir. Aile Karaçelebi ad›n›, Abdülaziz Efendi'nin büyük dedesi Hüsâmeddin Efendi'nin Ni¤deli Kara Ya'kûb b. ‹dris b. Abdullah'›n damad› olmas›ndan dolay› alm›flt›r.

46

Abdülaziz Efendi, Uluda¤'da Ay›alan› denilen mevkiden Bursa'ya getirtti¤i suyu flehrin mahallelerine taksim etmifl, ayr›ca bu mahallelere elli adet de çeflme yapt›rm›flt›r. Çeflme say›s› Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesin'de iki yüz, Mehmed Süreyya'n›n Sicil-i Osmani adl› eserinde yüzden fazla, di¤er kaynaklarda ise genellikle 40 adet olarak zikredilmektedir. Bununla birlikte Karaçalebi'nin bir vakfiyesinde çeflme say›s› elli olarak belirtilmifltir. Abdülaziz Efendi'nin getirtti¤i su “müftü suyu” olarak bilinmektedir.

Müftü Suyu'nun hangi mahallelere ne ölçüde taksim edilece¤i vakfiyede ayr›nt›l› bir flekilde anlat›lm›flt›r. Bir yere verilen su, “ondan falan yere, ondan filan yere” gibi ifadelerle yaklafl›k elli civar›nda mahalle ve çeflme isimleri zikredilmifltir. Çeflmeler, hazneli çeflme, çinili çeflme, burmal› çeflme, maksem çeflme gibi özellikleriyle belirtilmifltir.

Vakfiyenin devam›nda dileyen herkesin çeflmelerden, dört flad›rvan ve iki hamamdan istifade edebileceklerini, ancak hiç kimsenin bu sulardan kendi ev ve bahçelerine özel su ba¤latamayacaklar›n›, ayr›ca bu sular› kullanarak baflka yerlerde çeflme yapt›ramayacaklar›n› da flartlar› aras›nda tescil ettirmifltir.

Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi, edebî ve tarihi eserleriyle de flöhret kazanm›flt›r. ‹nflâ ve belâgeta önem verdi¤i ve üç dili çok iyi kulland›¤› eserlerinden ve fliirlerinden anlafl›lmaktad›r. Ayr›ca hayat›n›n son y›llar›n› geçirdi¤i Bursa'da su hizmetlerinin d›fl›nda baz› hayratlar› da bulunmaktad›r. Bursa Ulucami'nin iki taraf›na birer sofa, Setbafl›'nda cami, Ulucami'nin bat›s›nda bir muallimhâne yapt›rd›¤› bilinmektedir. 11 Ocak 1658 vefat etti. Vasiyeti üzerine Bursa'da Deveciler kabristan›n bitifli¤inde Timurtafl Muallimhânesi civar›nda defnedildi.

Eserleri: 1- Ravzatü'l-ebrâri'l-mübîn bi-vekâyii selefi mâziyye ve'lahbâr. Hz. Âdem'den 1648 y›l›na kadar gelen olaylar› içine alan umumi bir tarihtir.

2- Zeyl-i Ravzatü'l-ebrâr. Bursa'da kaleme al›nm›flt›r.

IV. Mehmed'in culûsundan Abdülaziz Efendinin ölüm tarihine kadar geçen on y›ll›k olaylar› ihtiva eder.

3- Süleyman-nâme. Kanûnî Sultan Süleyman'›n tahta ç›k›fl›ndan ölümüne kadar gerçekleflen fetihleri, olaylar› ve zaman›nda yetiflen ulemâ ve vezirlerin biografilerini içine al›r.

4- Zafernâme. Sadrazam Kemankefl Kara Mustafa Pafla'n›n iste¤i üzerine kaleme al›nm›fl olup IV. Murad'›n Revan ve Ba¤dat seferlerinin tarihçesidir.

5- Mir'ât's-safâ. Hz. Âdem'den Hz. Muhammed'e kadar gelen peygamberlerden bahseder.

6- Fevâyihu'n-nebeviyye fî Siyeri'l-Mustafaviyye. Sa'deddin Muhammed b. Mes'ûd el-Kâzerûnî'nin Siyer-i Nebeviyye adl› eserinin Farsça asl›ndan Türkçe'ye yap›lm›fl tercümesidir.

7- Gülflen-i Niyâz. K›br›s'ta iken mesnevi tarz›nda yazd›¤› bu kitab›nda ‹stanbul'dan ayr›l›fl›n›, K›br›s'a gidiflini orada duydu¤u gurbet üzüntülerini ve dönüflünü anlatmaktad›r.

8- Münâcât. Seksen beyitlik bir fliirdir.

9- Nefahât'l-üns fî flerhi Ravzati'l-Kuds. F›kha dairdir.

10- Hallü'l-ifltibâh'an'uküdi'l-Eflbâh.

11- Risâle fî kavli'l-Beyzâvî “enne'l-mu'tebere tahflîflu hâze'lhükm.

Kaynaklar: Türkiye Diyanet Vakf› ‹slâm Ansiklopedisi.

Karatafl, Dr. Ali ‹hsan, Uluda¤ Üniversitesi ‹lâhiyat Fakültesi Dergisi.

Cilt17, Say›2, Bursa 2008, s.25.

Sa¤lık

‹nfluenza ya da Domuz Gribi

Ragıp KIRMIZI

Yaz mevsiminin sonunda özellikle okullar›n aç›lmas› ile birlikte Domuz Gribi herkesin gündeminde ilk s›ralarda yer ald›. Son günlerde grip vakalar›n›n say›s›nda bir düflüfl görmeme ra¤men, kafalar›m›z› kar›flt›ran bir çok haber ve görüfl kiflilerde zaman zaman korku ve panik havas› yaratm›flt›r. Bu konuda Bursa Tabip Odas›’n›n Prof.Dr. Murat Akova ve Doç. Dr. Alpay Azap’›n katk›s›yla haz›rlanan aç›klaman›n ›fl›¤›nda domuz gribi hakkındaki bilgileri, siz de¤erli okurlarımızla paylaflıyoruz.

Domuz gribi hakk›nda k›sa bilgi…

Grip geçiren insanlar ayn› tip grip virüsü ile bir daha hasta olmazlar. Bu nedenle her y›l mevsimsel grip afl›lar› yeni virüslere karfl› yeniden araflt›r›l›p üretilir. Pandemik ‹nfluenza A yada domuz gribi, (H1N1) virüsünün neden oldu¤u domuz, kufl ve insan grip virüslerinin bir kar›fl›m› olarak karfl›m›za ç›km›fl olan yeni bir grip türüdür. ‹lk defa Mart 2009’da Meksika’da insanlar aras›nda görülmeye bafllayan grip salg›n› h›zla dünyaya yay›lm›fl ve hat›rlanaca¤› üzere Dünya Sa¤l›k Örgütü (DSÖ) 11 Haziran 2009’da pandemi (faz 6) alarm› vermifltir. Geçen dönem güney yar› kürede görülen hastal›k, k›fl mevsiminin gelmesiyle birlikte son haftalarda kuzey yar› kürede yay›lmaya bafllam›flt›r.

Hastal›¤›n klinik seyri nedir?

Hastal›¤›n klinik belirtileri mevsimsel gripten farkl› de¤ildir. Pandemik grip (H1N1) flu aflamada mevsimsel gripten daha a¤›r seyretmemektedir. Ancak h›zl› yay›lma özelli¤ine sahiptir. Mevsimsel gripten en önemli fark› toplumun büyük kesiminin daha önceden bu ve benzeri olan viruslerle karfl›laflmam›fl olmas›d›r. Bu nedenle dünya nüfusunun önemli bir k›sm› hastal›¤a aç›kt›r. Pandemik H1N1’in öldürme h›z› binde 3-5 aras›ndad›r. Bu normal gripten daha düflük bir orand›r. Ancak hastal›¤a yakalananlar aras›nda belli gruplarda ölüm oran› normal grip hastal›¤›na göre daha yüksektir.

Kimler daha çok etkileniyor?

Hastal›¤›n bugüne kadarki seyri incelendi¤inde, 6 ay-24 yafl aras› çocuk ve gençlerin daha çok etkilendi¤i görülmüfltür. Hamileler, hasta olan kiflilerle ilk temas edebilecek hizmet gruplar› (Sa¤l›k çal›flanlar›) hastal›ktan etkilenecek gruplar aras›nda say›lmaktad›r. Hastal›k 65 yafl üzerindeki kiflilere kolay bulaflmamaktad›r. Bunun 1918’de meydana gelen büyük salg›n ile ilgili oldu¤u düflünülüyor.

1918’de meydana gelen grip salg›n›ndaki virus bugünkü viruse çok benziyor. O virus 1950’lere kadar dolaflt›¤› için 65 yafl üzerindeki kiflilerin k›smi ba¤›fl›kl›k gelifltirdi¤i kabul ediliyor.

Endifleli olunan nokta nedir?

Endifleler influenza A virusunun çok kolay yap›

de¤ifltirmesinden kaynaklanmaktad›r. Bu nedenle, ilerleyen süreçte hastal›¤›n seyrinin daha a¤›r olup olmayaca¤› hakk›nda kesin bir fley söylenememektedir.

Hasta olmamak için ne yapmal›? Öncelikli risk grubu olarak ifade edilen çocuk-genç yafl grubunu hastal›ktan korunmas› için kiflisel hijyene dikkat baflta gelmektedir. Okullarda hijyene, özellikle el hijyenine maksimum önem verilmeli, eller s›k s›k y›kanmal›d›r. Küçük yafl gruplar›nda e¤er çocuklar›n s›k s›k ellerini y›kamalar› sa¤lanam›yorsa el dezenfektanlar› kullan›lmal›d›r. Okullarda, çocuklar›n bir arada bulunmalar›n›n zorunlu olmad›¤› s›n›f d›fl› faaliyetler s›n›rlanmal›d›r. Ne kadar çok farkl› gruptan çocuk bir araya getirilirse riskin o kadar artaca¤› unutulmamal›d›r. Okul gezileri s›n›rlanmal›d›r.

Beraber çal›flt›¤›m›z birisinde ya da çocu¤umuzun s›n›f arkadafl›nda hastal›k olunca ne yapmal›? Koruyucu ilaç almal› m›?

Hasta oldu¤u düflünülen kiflilerle temas etmifl olanlar›n rutin olarak bu virusun varl›¤› yönünden taranmas›na gerek yoktur. Hastan›n grip belirtileri yönünden takip edilmesi yeterlidir. Ancak grip belirtilerinin ç›kmas› durumunda hasta tedavi yönünden de¤erlendirilmelidir. Grip belirtileri gözlenen hastalar›n önemli bir k›sm›nda da tedaviye ihtiyaç duyulmayacakt›r. Uluslararas› bilimsel kurumlar›n hastal›¤a yakalanan herkesin tedavi edilmesine yönelik önerisi bulunmamaktad›r. Belli bir tak›m risk faktörü tafl›yan kiflilerin tedaviye al›nmas› gerekecektir.

Belirtileri neler ve görülünce/hasta olunca ne yap›lmal›?

Pandemik grip (H1N1) in belirtileri mevsimsel griple ayn› olup atefl, öksürük, bo¤az a¤r›s›, bafl a¤r›s›, kas a¤r›lar› ve daha geri planda kalan burun ak›nt›s›, ishal, bulant›-kusma gibi belirtilerdir. Hastalanan çocuklar okula gönderilmemeli, veliler bu konuda uyar›lmal›d›r. Hastalanan çocuklar hastal›k tamamen iyileflene kadar -ki bu süre genellikle 7 gündürevde tutulmal›, hastal›¤›n daha uzad›¤› durumlarda ise atefl düfltükten en erken 24 saat sonra okula gönderilmelidir.

Hastalanan çocuklar›n iyi beslenmesi ve bol s›v› almas› sa¤lanmal›d›r.

47

Çocuksu

Tuba Nur KARAKOÇ BAYDIR

Sevgili Arkadafllar! Ülkemizdeki enerji tüketiminin bilinçli yap›lmas›n› sa¤lamak için, ocak ay›n›n ikinci pazartesi ile bafllayan haftay›, Enerji Tasarrufu Haftas› olarak kutlamaktay›z.

Kalk›nmakta olan ve nüfusu artan bir ülke olmas› nedeniyle ülkemizde enerji tüketimi h›zla artmaktad›r. Bu da do¤al kaynaklar›n bilinçsizce ve büyük bir h›zla tüketilmeye bafllamas›na neden olmufltur. Bu bilinçsizce tüketim sonucunda; * Do¤al kaynaklar hızla tükeniyor * Çevre kirleniyor * Enerji için yüksek miktarda para ödüyoruz

48

Bu noktada her bilinçli vatandafl gibi bize düflen görev.

Gereksiz enerji tüketiminin önüne geçilmesi ve kay›plar›n azalt›lmas› için katk› sa¤lamak ve bunu bir yaflam biçimi haline dönüfltürmektir. Bu kapsamda birey olarak neler yapabilece¤imizi bir kez daha hat›rlayal›m. *Evimizde bofla yanan lambalar› söndürmeyi unutmayal›m. *Bozuk musluklar›m›z› onaral›m. *Suyumuzun bofla akmas›n› önleyelim, *izlemedi¤imiz program süresince televizyonu ve radyoyu kapatal›m. *K›fl›n pencere yal›t›mlar›na daha çok özen gösterelim.

UNUTMAYALIM;

En ucuz enerji, tasarruf edilen enerjidir.

Neden? Niçin? Nasıl?

Kan Gruplarımız Neden Farklıdır?

Kan›m›zda yabanc› maddeleri, mikroplan tespit edip bunlarla savaflan hücrelerimiz, yani k›rm›z› kan hücreleri, bir di¤er deyiflle alyuvarlar vard›r. Bu alyuvarlar›n yüzeylerinde 'antigen' denilen proteinler ve ya¤lar(lipidler) vard›r. ‹flte bu antigenlerin varl›¤› veya yoklu¤u kan gruplar›n› tayin eder.

Asl›nda bilinen 300 kan grubu vard›r ama ABO ad› verilen en yayg›n gruplama sistemi, ebeveynlerden miras al›nan A ve B ad› verilen iki antigenin varl›¤› veya yoklu¤u üzerine kurulmufltur. Bu sistemi ilk olarak 1902 y›l›nda Avusturya kökenli ABD'li bilimci Kari Landsteiner ortaya ç›karm›flt›r.

Bu gruplamada kanlar A, B, AB ve O (s›f›r) olmak üzere dörde ayr›l›rlar.

Karikatür Suphi diyorki?