1
ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН ЯАМ
2019 îí
ÄÝÌÁ-ûí ìýðãýæèëòí¿¿äèéí áîëîâñðóóëñàí ÕªÖÌ-èéí òîâõèìîëûí 2014, 2019 îíû õóâèëáàðóóäûã ìîíãîë îðíû íºõöºëä òîõèðóóëàí, õîîëîéí ºâ÷èí, öàãààí õîðõîéòîõ ºâ÷èí, ðàõèòûí ¿íýëãýý, ýì÷èëãýýã íýìýëòýýð îðóóëàí, ÄÝÌÁ, ͯÁ-ûí Õ¿¿õäèéí ñàíãààñ ýðõëýí ãàðãàñàí íÿëõàñ áà áàãà íàñíû õ¿¿õäèéí õîîë òýæýýë, õîîë òýæýýëèéí öî÷ìîã õ¿íä äóòëûí õºòºëáºð¿¿äòýé óÿëäóóëàí ãàðãàæ áàéíà. Óã òîâõèìîëûã àæëûí õýñýã /Ä.Àãèéìàà, Á.Áàäàìõàíä, Á.Áàÿñãàëàíòàé, Ë.Ãàëáàäðàõ, Ñ.Ãàíòóÿà, Ã.Ãýðýëìàà, Ç.Ãýðýëìàà, Ä.Äàâààñ¿ðýí, Î.Ñîëîíãî, Ä.×èíçîðèãò, ª.Ýíõìàà, Ã.Ýðäýíýòóÿà, Ð.̺íõæèí/ òîõèðóóëãà õèéæ, ÝÌß-íû äýðãýäýõ õ¿¿õýä ñóäëàëûí ìýðãýæëèéí ñàëáàð çºâëºëººð õýëýëö¿¿ëýí áàòëóóëñàí áîëíî.
2
ХҮҮХДИЙН ӨВЧНИЙ ЦОГЦ МЕНЕЖМЕНТ 2 САРААС 5 ХҮРТЭЛХ НАСНЫ ӨВЧТЭЙ ХҮҮХЭД
2 САР ХҮРТЭЛХ НАСНЫ ӨВЧТЭЙ НЯРАЙГ ҮНЭЛ, АНГИЛ,
эмчИЛГЭЭГ ТОГТОО Үнэл, ангил, эмчилгээг тогтоо
ӨВЧТЭЙ ХҮҮХДИЙГ ҮНЭЛ, АНГИЛ
ХҮҮХДИЙГ ЭМЧИЛ, үргэлжлэл
Үнэл, ангил, эмчилгээг тогтоо
Суулгалтад шингэн илүү уулгах ба үргэлжлүүлэн хоолло
Аюултай ерөнхий шинжүүдийг шалга ....................................4 Тэгээд гол шинжүүдийн талаар асуу: ......................................5 Хүүхэд ханиалгасан ба амьсгал саадтай юу? ..................5 Хүүхэд суулгаж байна уу?...................................................6 Хүүхэд халуунтай байна уу?...............................................7 Улаанбурхныг ангил............................................................7 Хүүхэд чихний өвчинтэй байна уу?....................................8 Хүүхдийн хоолой өвдөж байна уу?......................................8 Хоол тэжээлийн цочмог дутлыг шалга .................................9 Цус багадалтыг шалга............................................................10 Хүүхэд 3 нас хүрээгүй бол рахитыг шалга............................10 12 сараас дээш настай бол цагаан хорхойтох өвчнийг шалга...........................................................................10 ХДХВ-ийн халдварыг шалга.....................................................11 Дархлаажуулалт ба А аминдэм уусан байдлыг шалга..........................................................................11 Бусад өвчнүүдийг үнэл .............................................................11 ХҮҮХДИЙГ ЭМЧИЛ Гэртээ эм уулгахыг эхэд сурга
Тохирох антибиотик уулга..............................................12 уугиантай амьсгалд сальбутамолын утлага өг......13 Ш Парацетамол өг...............................................................13 Д аминдэм өг ....................................................................13 Төмрийн бэлдмэл өг.........................................................13
Хэсэг газрын халдварыг гэрээр эмчлэхийг эхэд заа Ханиалга намжаах, хоолойн өвдөлт дарах...................14 асанд тохирсон хоргүй зөөлөн эм хэрэглэ.................14 Н Нүдний халдварыг тетрациклинтэй үдний тосоор эмчил......................................................14 н Чихийг чихээсээр хуурайшуул чихэнд эм дусаа............14 Амны шархлааг генцианвиолетээр эмчил....................14 Амны хөөндэйг нистатинаар эмчил..............................14 Эмнэлэгт А аминдэм ба мебендазол өг А аминдэм өг.....................................................................15 Мебендазол өг....................................................................15
А Төлөвлөгөө: Суулгалтыг гэрээр эмчил.....................17 Б Төлөвлөгөө: Шингэн алдалтыг ШСД-аар эмчил......17 В Төлөвлөгөө: Шингэн их алдалтыг яаралтай эмчил.............................................................18 Эмчилгээний бэлэн хоол өг............................................19 Өвчтэй хүүхэд бүрийг шаардлагатай бол дархлаажуул.....................................................................19
Хүнд халдвар байж болзошгүй, маш хүнд өвчин, уушгины хатгалгаа ба хэсэг газрын халдварыг шалга............................31 Дараа нь шарлалтыг шалга........................................................32 Дараа нь асуу: Нярай суулгаж байна уу?....................................32 Хооллолтын бэрхшээл буюу бага жинг шалга...........................33 Дараа нь нярайн дархлаажуулалтын байдлыг шалга...............................................................................34 Бусад өвчнүүдийг үнэл...................................................................34 Эхийн эрүүл мэндийн байдлыг үнэл.............................................34 Нярай хүүхдийг эмчил, эхэд зөвлө
Давтан үзлэг, эмчилгээ хий Уушгины хатгалгаа......................................................20 Ужиг суулгалт.................................................................20 Цусан суулга...............................................................20 Халууралт........................................................................20 Цагаан хорхойтох............................................................21 Хоолойн өвчин...................................................................21 Нүд буюу амны хүндрэлтэй улаанбурхан.....................22 Чихний халдвар................................................................22 Цус багадалт....................................................................22 Хооллолтын бэрхшээл.....................................................22 Хоол тэжээлийн цочмог хүнд дутал...............................23 Хоол тэжээлийн цочмог хүндэвтэр дутал.....................23 Рахит.................................................................................23 ЭХЭД ЗӨВЛӨ
Хооллолтын зөвлөгөө Хүүхдийн хоолны дуршлыг үнэл.....................................24 Хүүхдийн хооллолтыг үнэл............................................25 Хооллолтын зөвлөмж......................................................26 Хоолны нэр төрөл.................................................................27 Хол и м о г бу ю у тэж э э в э р х ү ү х д и й н хо ол л ол т ы н зөвлөмж .............................................................................28 Ужиг суулгалттай хүүхдийн хоололтын зөвлөмж.......28 Өвчтэй хүүхдийг хооллох зөвлөмж ................................28 Шингэн Өвчний турш шингэн илүү өгөхийг эхэд зөвлө...........29 Эхэд өөрийн эрүүл мэндийн талаар зөвлө....................29 Хэзээ Эргэж Үзүүлэх Хэзээ ЭМА-д эргэж үзүүлэхийг эхэд зөвлө...................30 Хэзээ яаралтай эргэж үзүүлэх........................................30
Эдгээр эмчилгээг зөвхөн эмнэлэгт хий
Антибиотик булчинд тарих............................................16 аталтыг намдаахын тулд диазепам өг .....................16 Т Цусны чихэр багасахаас сэргийлж хүүхдийг эмчил.......16
3
Антибиотикийн эхний тунг булчинд тарь................................35 Цусны чихэр багасахаас сэргийлж нярайг эмчил.......................35 Эмнэлэгт очих замд нярайг яаж дулаан авч явахыг зөвлө.......35 Гэрээр эм уулгахыг эхэд заа ........................................................36 Ш а а р д л а г а т а й б о л ө вч т э й н я р а й х ү ү х э д б ү р и й г дархлаажуул .................................................................................36 Хэсэг газрын халдварыг гэрээр эмчилхийг эхэд заа ................36 А Төлөвлөгөө: Суулгалтыг гэрээр эмчил..................................37 Б Төлөвлөгөө: Шингэн алдалтыг ШСД-аар эмчил....................37 В Т ө л ө вл ө г ө ө : Ш и н г э н и х а л д а л т ы г яаралтай эмчил...........................................................................38 Эмнэлэгт хэвтэхээс татгалзсан эсвэл боломжгүй бол ........ 39 Хооллолтын зөвлөмж ..................................................................40 Хөхүүлэх зөв байрлал ба хөхөө зөв үмхүүлэлт.........................40 Хөхөө хэрхэн саахыг эхэд зааж сурга.......................................40 Аягаар хооллохыг эхэд зааж сурга...........................................41 Бага жинтэй нярайг гэртээ дулаан байлгахыг эхэд зааж сурга............................................................................41 Хүүхдийн сүүн тэжээлийг хэрхэн бэлтгэхийг зааж сурга ......41 Нярай хүүхдийг гэртээ хэрхэн асрахыг эхэд зөвлө .................42 Өвчтэй нярайн давтан үзлэг, эмчилгээ
Хэвтэн эмчлүүлэхээс татгалзсан эсвэл боломжгүй бол.........43 Уушгины хатгалгаа ба уушгины хүнд хатгалгаа...................44 Шарлалт........................................................................................44 Хэсэг газрын халдвар..................................................................44 Хооллолтын бэрхшээл.................................................................44 Суулгалт.......................................................................................44 асандаа бага жин ......................................................................45 Н Амны шархлаа...............................................................................45
ҮЗЛЭГИЙН МАЯГТУУД 2 САР ХҮРТЭЛХ НЯРАЙ ХҮҮХЭД.................................................46 2 САРААС 5 ХҮРТЭЛХ НАСНЫ ӨВЧТЭЙ ХҮҮХЭД.....................48 ЭРЭГТЭЙ, ЭМЭГТЭЙ ХҮҮХДИЙН ӨСӨЛТИЙН МУРУЙ............50 ӨВЧТЭЙ НЯРАЙГ ЭМНЭЛЭГТ ИЛГЭЭХ БИЧИГ .......................56
ЗОВУУРЬТАЙГ Õ¯¯ÕÄÝÄ ÈËÐÝÕ ØÀËÃÀ
хий
4
5 арилсан) эмээр 5 хоног ут. Насанд тохирсон хоргүй зөөлөн өвдөлт, ханиалгыг дахисан буюу 14 удаан
ýâ Хурдан үйлчилгээтэй гуурс тэлэгч эмээр 15-20 минутын зайтай 3 хүртэлх удаа ут.
арилсан) бол гуурс тэлэгч эмээр 5 хоног ут. Насанд тохирсон хоргүй зөөлөн өвдөлт, ханиалгыг дахисан буюу 14 удаан
ханамжийг уулгахгүй.
Гуурс тэлэгч цацлага эм
5
буюу
буюу
Сайжрахгүй
6
(Халуурсан өгүүлэмжтэй эсвэл бие халуун эсвэл халуун нь 37,50 С* буюу их)
а
àëò
өдөр бүр хэвтүүл.
т -ÓËÀÀÍ түрх.
идээт
óëààíáóðõàíòñàí
7
5
- Хэзээ яаралтай эргэж үзүүлэхийг эхэд зөвлө. Êþíîëîí (ципрофлоксацин)
буюу түүнээс олон хоног булаг гарсан
ХҮҮХДИЙН ХООЛОЙ ӨВДӨЖ БАЙНА УУ? Ууж чадахгүй
ХООЛОЙН ӨВЧНИЙГ
Хүүхэд юм залгихад эмзэглэж байна уу?
ЗАЛГИУРЫН АРЫН БУГЛАА
Эрүү, хүзүүний ХООЛОЙ тунгалгийн булчирхай ЗАЛГИУРЫН томрох ба Хоолой залгиурт ИДЭЭТ ҮРЭВСЭЛ нэвчдэс /идээ/ үүсэх
Эрүү, хүзүүний тунгалгийн будчирхайг тэмтэр Хоолойд нэвчдэс, идээ байгаа эсэхийг ажигла
10
Хоолойг тамедины 0,7% уусмалаар зайл. - Хэзээ яаралтай эргэж үзүүлэхийг эхэд зөвлө.
Дээрх шинжүүд байхгүй ч залгихад хөндүүр, улайсан
ЗАЛГИУРЫН ҮРЭВСЭЛ
Дээрх шинжүүд байхгүй
ХООЛОЙ ЗАЛГИУРЫН ӨВЧИНГҮЙ
Хоолойг давстай бүлээн усаар зайл*
* Нэг аяга (250мл) бүлээн усанд 1 цайны халбага (5мл) хоолны давс хийж уусмал бэлдэх.
8
Эмчилгээ байхгүй
ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ДУТЛЫГ ШАЛГА ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ДУТАЛ (ХТЦД)-ЫГ ШАЛГА АЖИГЛА, ТЭМТЭР:
МАРИАНЫ БАЙДЛЫГ ангил
Хоол тэжээлийн цочмог дутлын шинжийг ажигла. - Хоёр хөлд хаванг шалга (хэрэв хавантай бол гар, нүүрний хаванг шалга) - Жин/өндөр/уртын харьцааг z-оноогоор тодорхойл. - Хүүхэд 6 буюу түүнээс дээш сартай бол бугалганы тойргийн хэмжээ (БТХ) -г хэмж Хэрэв Ж/Ө/У-ын харьцааны Z оноо -3 áà ò¿¿íýýñ äîîø, БТХ < 115мм бол: Ямар нэг өвчний хүндрэлтэй эсэхийг шалга (дараах шинжүүдээс аль нэг илэрсэн бол): ХӨЦМ-ийн аюултай ерөнхий шинж Хүнд өвчин /ангилагдсан/ Цээж хонхолзсон уушгины хатгалгаа Ямар нэг өвчний хүндрэлгүй бол: Хүүхэд 6 буюу түүнээс дээш настай бол эмчилгээний бэлэн хоол (ЭБХ) идүүл Хэрэв хүүхэд:
2 хөлийн хаван +3 БУЮУ Ж/Ө/У -3 Z онооноос доош БУЮУ БТХ <115 мм-с бага Хаван+1 буюу +2 буюу Ж/Ө/У <-3 Z БА дараах шинжүүдээс илэрсэн: - Ямар нэг өвчний хүндрэлтэй бол - ЭБХ-ны дуршлын сорил амжилтгүй - Эхийн сүүгээр хооллолтын бэрхшээлтэй
Ж/Ө/У < – 3 z Хаван + 1 эсвэл + 2 БА Ямар нэг өвчний хүндрэлгүй
Хүүхэд 6 сар хүрээгүй бол эхийн сүүгээр хооллолтыг үнэл:
БА
тохиолдолд: ХТЦД-д хүргэсэн бусад шалтгааныг үнэлэх (эрүүл мэнд, хоол тэжээл, нийгэм, эдийн засгийн асуудал, асаргаа сувилгаа, эрүүл ахуй, ариун цэврийн байдал) - Хүүхдийн хоол тэжээлийн цочмог дутал эрт эсвэл хожуу илэрч байгааг үнэлэх - Хүүхэд нь хоол тэжээлийн дуталтай байсан эсэхийг асрамжлагч мэдэж байсан уу? * Ж/Ө/У -Жин өндөр буюу жин уртыг ДЭМБ-ын өсөлтийн стандарт хүснэгтийг ашиглан тодорхойл. ** БТ-Бугалганы тойргийг 6 сар буюу түүнээс дээш настай хүүхдэд хэмж. *** ЭБХ-Хоол тэжээлийн цочмог дуталтай хүүхдийг хооллох хоолны дуршлын сорилд хэрэглэх эмчилгээний бэлэн хоол
ХҮНДРЭЛГҮЙ ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ХҮНД ДУТАЛ
БУЮУ
БА
Хоол тэжээлийн цочмог дутал (ХТЦД)-ын бүх
+3 - Бүх биеэр (хөл, гар, нүүр, нурууны ар) хавантай +2 - Хөл, гараар хавантай +1 - Хөлөөр хавантай
БТХ < 115 мм БУЮУ
- ЭБХ-ны 1/3-ийг идэж чадаагүй бол сорил амжилтгүй - ЭБХ-ны 1/3-ийг идэж чадсан бол сорил амжилттай
Хүүхэд эхийн сүүгээр хооллолтын бэрхшээлтэй байна уу?
ХҮНДРЭЛТЭЙ ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ХҮНД ДУТАЛ
ЭБХ-ны дуршлын сорил амжилттай Эхийн сүүгээр хооллолтын бэрхшээл БТХ 115 - 125 мм БУЮУ Ж/Ө/У < -2 хүртэл -3 z БА Хавангүй
ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ХҮНДЭВТЭР ДУТАЛ
БТХ 125 мм буюу түүнээс дээш БА Ж/Ө/У > 2 z БА хавангүй
7
9
Тохирох антибиотикийн эхний тунг өг Цусанд сахар багасахаас сэргийлэх эмчилгээ Хүүхдийг дулаан байлга Эмнэлэгт яаралтай хэвтүүл
ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ДУТАЛГҮЙ
Антибиотик 5 хоног уухаар өг Төмөр , цайр , ШСДУ хэрэглэхгүй Витамин А-г зөвхөн улаанбурхан өвчний үед буюу нүдний шинжүүд илэрсэн үед хэрэглэнэ Хөхөөр хооллолтыг үргэлжлүүл > 6 сартай хүүхдэд ЭБХ өгнө (200 ккал/кг/хоногт) ЭБХ-ыг хэрэглэх талаар гол мэдээллүүдийг өг Эрүүл мэндийн байдал, хөгжлийн бэрхшээлèéã ¿íýë Нялхас бага насны хүүхдийн хооллолтын зөвлөгөө өгөх ХТЦД-д хүргэсэн бусад шалтгааныг үнэл (нийгэм, эдийн засгийн асуудал , асаргаа сувилгаа, эрүүл ахуй, ариун цэврийн байдал) 1 долоо хоногийн дараа давтан үз Хэрэв хүүхдийн биеийн байдал сайжрахгүй буюу хүүхэд ЭБХ-оо идэж чадахгүй байгаа бол нэн даруй эмчид хандахыг зөвлө ХӨЦМ-ИЙН АНГИЛЛЫН ДАГУУ ЭМЧИЛ. ЭБХ өдөрт 1 уут өгнө (500 ккал/хо) ЭБХ-ыг хэрэглэх талаар гол мэдээллүүдийг өг Нялхас бага насны хүүхдийн хооллолтын зөвлөгөө өгөх ХТЦД-д хүргэсэн бусад шалтгааныг үнэлэх (нийгэм, эдийн засгийн асуудал , асаргаа сувилгаа, эрүүл ахуй, ариун цэврийн байдал) 2 долоо хоногийн дараа давтан үзлэг Хэрэв хүүхдийн биеийн байдал сайжрахгүй буюу хүүхэд ЭБХ-оо идэж чадахгүй байгаа бол нэн даруй эмчид хандахыг зөвлө Хэрэв хүүхэд 2 хүртэлх настай бол хүүхдийн хооллолтын байдлыг үнэлж, эхэд хооллолтын талаар зөвлөгөө өгнө . Бичил тэжээлийн бэлдмэл өгнө . Хэрэв хооллолтын бэрхшээлтэй бол 4 долоо хоногийн дараа давтан үзнэ .
Хэрэв хүүхэд нэг буюу түүнээс дээш настай, сүүлийн 6 сарын дотор сэргийлэх тун уугаагүй бол мебендазол өг.
Хэрэв хүүхэд 2 нас хүрээгүй бол хүүхдийн хооллолтын байдлыг үнэлж, ЭХЭД ЗӨВЛӨ хүснэгтийн хооллолтын зөвлөмжийг эхэд зөвлө.
*Эмчилгээний бэлэн хоол авч байгаа хоол тэжээлийн цочмог хүнд дуталтай хүүхдэд төмрийн бэлдмэл өгөхгүй. Учир нь эмчилгээний бэлэн хоол төмөр агуулдаг.
АСУУ
АЖИГЛА, ТЭМТЭР, ШАЛГА:
Хөхөө хөхөх, унтаж байхдаа хөлөрч байна Булчингийн хүчдэл уу? суларсан эсэхийг Шээсний үнэр өөрчлөгдсөн үү? шалга.
Дурдсан шинжүүдээс 2 буюу түүнээс олон байвал:
Уух буюу хөхөө хөхөхдөө хөлрөх Шээс хурц үнэртэй болох ба Булчингийн хүчдэл сулрах Гавлын яс зөөлрөх
12 САРААС ДЭЭШ НАСТАЙ БОЛ ЦАГААН ХОРХОЙТОХ ӨВЧНИЙГ ШАЛГА АСУУ Хүүхдийн хошного загатнадаг уу? Нойронд муу юу? Хорхой гарч байсан уу?
АЖИГЛА ЦАГААН ХОРХОЙТОХ Хошногоны амсар, хярзан өвчнийг ангил орчим улайсан áóþó маажсан эсэхийг ажигла
Хүүхдийн хошного загатнадаг буюу Хорхой гарч байсан
ЦАГААН ХОРХОЙТОХ
- Мебендазол өг - Мультивитамин өг - Эрүүл ахуйн зөвлөгөө өг - 30 хоноод давтан үзүүл
Нойронд муу Хошногоны амсар, хярзан орчим улайсан буюу маажсан
ЦАГААН ХОРХОЙТОЙ БАЙЖ БОЛЗОШГҮЙ
- Онош тодруулахаар шинжилгээ өг - Эрүүл ахуйн зөвлөгөө өг
Дээрх шинжүүдийн аль нь ч байхгүй
ЦАГААН ХОРХОЙГҮЙ
- Эрүүл ахуйн зөвлөгөө өг
10
вирусын
Эцэг, эх
Хүүхдийн хооллолтын байдлыг үнэл, тохирох хооллолтын зөвлөгөөг эхэд өг
Эцэг, эх:
БАТЛАГДСАН
Вирусын
хоногийн вирусын
үргэлжүүлэх вирусийн Хүүхдийн хооллолтын байдлыг үнэл, тохирох хооллолтын зөвлөгөөг эхэд өг
Ретро Вирусын Эсрэг (РВЭ)
вирусын
вирусын
Төрөхөд 2 сартайд 3 сартайд 4 сартайд 5 сартайд 9 сартайд 1 нас 2 сартайд 2 настайд
БЦЖ* Саа -0 ВГ-1 Тавт-1 Саа-1 Пневмококкын эсрэг-1 Тавт -2 Саа -2 Тавт-3 Саа-3 Пневмококкын эсрэг-2 С аа-4 УБ* ГХ-1, Ул Пневмококкын эсрэг-3 А гепатит-1 УБ, ГХ-2, У А гепатит-2 СХХТ/давтан/
11
-УУШГИНЫ ХАТГАЛГАА, ЧИХНИЙ ХАЛДВАР, ХООЛОЙ ЗАЛГИУРЫН ИДЭЭТ ҮРЭВСЭЛ, ЭМНЭЛЗҮЙН ХҮНДРЭЛГҮЙ ХТЦХД-Д: ХОЁРДУГААР СОНГОЛТЫН ЭМ: ЭМЧ ӨӨРӨӨ СОНГОНО 40мг/кг-аар өдөрт 2 удаа 5 хоног өг 5мл-т 250 мг
·
Хоолой залгиурын идээт үрэвсэлд антибиотикийг 10 хоног өг.
Эмийн тунг яаж хэмжихийг үзүүл. Эхээр тунг хэмжих дадлага хийлгэж, ажигла. -
Хүүхдэд эмийн эхний тунг уулгахад эхэд тусла. Эмийг яаж өгөхийг сайтар тайлбарлаж,э мийг савлаж, шошго бич.
ХДХВ-ИЙН ХАЛДВАР БАТЛАГДСАН БУЮУ ИЛЭРСЭН ХҮҮХДИЙН СЭРГИЙЛЭХ ЭМЧИЛГЭЭ: УРЬДЧИЛАН СЭРГИЙЛЭХ ЗОРИЛГООР УУЛГАХ АНТИБИОТИК: Котримоксазол уулга. КОТРИМОКСАЗОЛ (триметоприм + сульфаметаксазол) 4-6 долоон хоногтойгоос эхэлж өдөрт 1 удаа өг СИРОП (40/200 мг/5 мл) 6 сар хүртэл 6 сараас 5 нас хүртэл
12
ХҮҮХДИЙН ШАХМАЛ (20/100 мг)
2.5 мл
1
НАСАНД ХҮРЭГЧДИЙН ШАХМАЛ (80/400 мг) -
5 мл
2
1/2
өг Өндөр халуун (> 38.5°C), чихний болон хоолойн өвдөлтөнд 15 мг/кг-аар тооцон 6 цагаар өг 15 мг/кг-аар СИРОП
ЛАА 125 мг
5 мл
1 ширхэг
1 мл-т 24 мг буюу 5 мл-т 120 мг
цацлага буюу утлага
10 мл
Хуваарилагч нь уушгинд гуурс тэлэгч эмийг хүргэх нэг арга юм. 5-аас доош насны хүүхдэд хуваарилагчгүйгээр өгч болохгүй. Хэрэв зөв ашиглавал хуваарилагч нь небулайзертай адил ажиллана. цацлага буюу утлагыг өг.
өг ОУН
гарагуудад Хэрэв 50000 ОУН-тэй Д аминдэм байхгүй бол Д аминдэмийн бусад бэлдмэлээс тохирох тунгаар өг:
хүртэл
утлаганы
Дараах эмнэлзүйн шинж илэрч байвал: Рахитын ангиллын 2 шинж илэрч байвал
V (полистирен биш)
Цацлаганы Цацлагыг
Д Аминдэм 1500-2000 ОУН-ээр өдөрт нэг удаа 30 хоног өг.
Рахитын ангиллын 3 ба түүнээс олон шинж илэрч байвал
цацлагыг Цацлагыг
2000-3000 ОУН-ээр өдөрт нэг удаа 30 хоног өг.
ОУН
Хэрэв 50000 ОУН-тэй Д аминдэм байхгүй бол Д аминдэмийн бусад бэлдмэлээс сэргийлэх (500 - 1000 ОУН) тунгаар өдөр бүр өг.
бэлдмэл өг Төмрийн бэлдмэл: Энгийн төмөр 3-6 мг/кг-аар тооц
* Хэрэв хуваарилагчийг анх удаа хэрэглэж байгаа бол 4-5 удаа цацлагыг нэмж цац.
ШАХМАЛ 100мг
СИРОП 1мл/10мг буюу 5мл/50мг
1.2-3.6 мл 1.8-6 мл 3-8.4 мл 4.2-11.4 мл бэлэн бэлэн
13
хэрэглэж байгаа ХТЦД-тай
.
Чихийг чихээсээр хуурайшуул, чихэнд эм дусаа*
Êþíîëîíыг (ципрофлоксацин)
~ Ханиалга намжаах, хоолойн өвдөлт дарах насанд тохирсон хоргүй зөөлөн эм хэрэглэ
Амны шархлааг генциавиолетээр эмчил
~ Нүдний халдварыг тетрациклинтэй нүдний тосоор эмчил
~ Амны мөөгөнцөрийг нистатинаар эмчил
1 мл нистатиныг өдөрт 4 удаа дусаа.
14
· Яагаад эм өгч буйг эхэд тайлбарла · Хүүхдийн жин эсвэл насанд тохирох тунг тодорхойл · Тунг зөв хэмж
· Эмнэлэгт 500мг-аар 1 удаа өг. Хэрэв: · танай улсад хорхой/цагаан хорхойтох нь хүүхдийн асуудал болсон ба · 1 ба түүнээс дээш насны хүүхэд ба · 6 сарын дотор эмчилгээний тун аваагүй Хүндрэлгүй ХТЦХД-тай хүүхдэд: <1 нас-өгөхгүй 12-23 сартай -250 мг ( 2 дахь үзлэгээр нэг тун) 24-59 сартай- 500 мг ( 2 дахь үзлэгээр нэг тун)
ХТЦД
15
хий
~ Антибиотик булчинд тарь гентамицины
~ Цусны чихэр багасахаас сэргийлж хүүхдийг эмчил
хүүхдийн сүүн тэжээл өг.
уусга.
16
Суулгалтыг гэрээр эмчил ; ;
;
ШСД-ны уусмалыг 75 мл/кг-аар тооц. ШСД-ны уусмалыг
ЯАРАЛТАЙ * нялх хүүхдэд – аяганд цэвэр ус, ШСД-ны уусмал буюу хөхний саасан сүүнээс бага зэрэг хийгээд шахмалыг уусга
17
~ В Төлөвлөгөө: Шингэн их алдалтыг яаралтай эмчил
+
18
ЭМЧИЛГЭЭНИЙ БЭЛЭН ХООЛ (ЭБХ) ӨГ Хоол тэжээлийн цочмог хүнд дутлын үеийн эмчилгээний бэлэн хоол -
ЭБХ өгөхийн өмнө гараа угаа. Хүүхдийг өвдөг дээрээ цэх суулгаад ЭБХ өг. Албадахгүйгээр, хүүхдийг ЭБХ идэхэд урамшуул. Бага багаар өдөрт 5-6 удаа хооллохыг хичээ. Хэрэв одоо хүртэл эхийн сүүгээр хооллож байгаа бол эмчилгээний хоол өгөхийн өмнө хөхүүл. ЭБХ дангаар 2 долоо хоног өгөх, хэрэв эхийн сүүгээр хооллодог эхийн сүүгээр хооллодог бол үргэлжлүүлэх ба насанд тохирсон хоолны зөвлөмжийг танилцуул (Эхэд зөвлөх хүснэгтийн хооллолтын зөвлөмжийг хар). - Зөвлөж буй ЭБХ-ыг санал болгохдоо өөр хоол өгөхөөсөө өмнө хүүхдэд шаардлагатай өдрийн хэрэгцээгээр ханга. - Эмчилгээний хоолоор хооллож байгаа үед хүүхдэд аягаар цэвэр ус их хэмжээгээр уулга.
ЭБХ өгөх тун
3.0-3.4 кг
1.25
3.5-3.9 кг
1.5
19
8 11
ЦОЧМОГ ӨВЧНИЙГ ДАВТАН ҮЗЭЖ ТУСЛАМЖ ҮЗҮҮЛ
~ ЦУСАН СУУЛГА
амьсгалтай
6 5-7
20
ЦОЧМОГ ЭМГЭГИЙГ ДАВТАН ҮЗЭЖ ТУСЛАМЖ ҮЗҮҮЛ
~ ЦАГААН ХОРХОЙТОХ
~ ХООЛОЙН ӨВЧИН 5
30
- Цагаан хорхойтох өвчнийг дахин үнэл
- Цагаан хорхойтой байж болзошгүй бол эрүүл ахуйн зөвлөгөө өг. - Мебендазолын тунг давт
- Хоолойн өвчнийг дахин үнэл - Эрүү хүзүүний тунгалгийн булчирхайг тэмтэр - Хоолойд идээ, нэвчдэс байгаа эсэхийг ажигла
- Өвдөлттэй байвал парацетамол өг - Хоолой, залгиурын идээт үрэвсэлтэй бол тохирох антибиотикийг 5 хоног үргэлжлүүлэн өг - Залгиурын үрэвсэлтэй бол хоолойг давстай бүлээн усаар зайл*
* Нэг аяга (250мл) бүлээн усанд 1 цайны халбага (5мл) хоолны давс хийж уусмал бэлдэх.
21
ЦОЧМОГ ЭМГЭГИЙГ ДАВТАН ҮЗЭЖ ТУСЛАМЖ ҮЗҮҮЛ
Амны шархлаа буюу амны мөөгөнцөр байгаа эсэхийг ажигла
ба түүнээс их
Амны мөөгөнцөрийн эмчилгээ: Амны мөөгөнцөр мөөгөнцөр
эхэд хэл
Хэрэв хүүхэд ХТЦ дуталтай бол тохирох ангиллын дагуу арга хэмжээ авна уу. Дархлаажуулалт тасарсан бол нөхөж хий.
22
ЦОЧМОГ ЭМГЭГИЙГ ДАВТАН ҮЗЭЖ ТУСЛАМЖ ҮЗҮҮЛ
~ ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ХҮНД ДУТАЛ
~ ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ХҮНДЭВТЭР ДУТАЛ 2 долоо хоног тутамд:
7
Анхны үзлэгийн зарим хэмжилтүүд / ЖӨ/У, БТ/ -ийг ашиглан хүүхдийг үнэл - Хэрэв ЖӨ/У-ыг хүүхдийн жин, өндөр буюу уртыг хэмжигчээр тодорхойл - Хэрэв БТ-г тууз ашиглан хэмж
Хоёр хөлд хаван (хэрэв хавантай бол гар, нүүрний хаван) шалга.
- Хоёр хөлийн хаванг шалга
Хэрэв хүүхэд 6 сар буюу түүнээс дээш настай бол эмчилгээний бэлэн хоол ашиглан хүүхдийн хоолны дуршлыг шалга Эмчилгээ: ~ Хэрэв хүүхэд ХҮНДРЭЛТЭЙ ХТЦ ХҮНД ДУТАЛТАЙ байвал эмнэлэгт
Хооллолтыг дахин бүрэн үнэл. ЗӨВЛӨ хүснэгтийн дээд хэсэгт байгаа асуултуудыг хар Эмчилгээ ~
ЯАРАЛТАЙ хэвтүүл
Хэрэв хүүхэд ХТЦХтэр ДУТАЛ ангиллаас гарсан бол эхийг магтаж, зөвлөмжийн дагуу үргэлжлүүлэн хооллохыг дэмж
~ Хэрэв хүүхэд ХҮНДРЭЛГҮЙ ХТЦ ХҮНД ДУТАЛТАЙ байвал зохих эмчилгээний бэлэн хоолоор
~
Хэрэв хүүхэд ХТЦХтэр ДУТАЛ-тай хэвээр байгаа бол хооллолттой холбоотой өөр бэрхшээлийг илрүүлж эхэд зөвлө. 14 хоногийн дараа давтан үзүүлэхийг эхэд хэл.
үргэлжүүлэн хооллохыг эхэд зөвлө. 7 хоногийн дараа эргэж үзүүлэхийг эхэд хэл.
Хүүхэд хоолондоо сайжирч биеийн жин тогтвортой нэмэгдтэл буюу хүүхдийн
~ Хэрэв хүүхэд ХТЦ ХҮНДЭВТЭР ДУТАЛТАЙ байвал эмчилгээний бэлэн хоолоор үргэлжлүүлэн
ЖӨ/У -2 Z
хооллохыг эхэд зөвлө. Насанд нь тохирох бусад хоолноос өгч эхлэхийг эхэд зөвлө
оноо буюу БТ 125 мм-ээс дээш болтол хүүхдийг 14 хоног тутам үзэхээ үргэлжлүүл
/ЭХЭД ЗӨВЛӨ хүснэгтийг хар / 14 хоногийн дараа эргэж үзүүлэхийг эхэд хэл. ~ Хэрэв хүүхэд ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ДУТАЛГҮЙ бол эхийг магт, эмчилгээний бэлэн
Жич :
хоолыг зогсоо. Насанд нь тохирох бусад хоолноос өгч эхлэхийг эхэд зөвлө
Хэрэв хүүхдийн жин нэмэгдэхгүй буюу буурч байгаа, эсвэл БТХ багасч байгаа гэж
/ЭХЭД ЗӨВЛӨ хүснэгтийг хар/
үзвэл хүүхдийг эмнэлэгт хэвтүүл
Хэрэв хүүхдийг :
23
~
Рахиттай гэж ангилбал онош тодруулах шинжилгээ хийлгэ.
~
Рахитгүй гэж ангилбал Д аминдэмийг сэргийлэх тунгаар өг
ХҮНДРЭЛГҮЙ ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ХҮНД ДУТАЛ (хаван буюу ЖӨ/У -3Z-онооноос доош буюу БТ 115 мм-ээс бага)-тай, 6 сар ба түүнээс дээш насны бүх хүүхдийн хоолны дуршлыг үнэл ЭМА анхны ба давтан үзлэг бүрт хоолны дуршлыг үнэлэх нь чухал. Эмчилгээний хоолоо идэхэд эх, хүүхдэд тохиромжтой орчин бий болго. Хүүхэд ихэнхдээ эмчилгээний бэлэн хоолыг 30 минутад иддэг.
бэлэн бэлэн бэлэн
бэлэн
бэлэн бэлэн бэлэн
дор хаяж
24
~ Хүүхдийн хооллолтыг үнэлэх Хэрэв хүүхэд 2 нас хүрээгүй, ХТЦХД-тай, ЦУС БАГАДАЛТ-тай хүүхдийн хооллолтыг үнэл. Эхээс хүүхдийн хооллолт ба өвчтэй үеийн хооллолтын талаар асуу. Эхийн хариултыг хүүхдийн насанд тохирох Хооллолтын зөвлөмжтэй харьцуул.
Хүүхдийг хооллоход юу хэрэглэдэг вэ? Хэрэв ХТЦХД-тай буюу ХДХВ-ийн халдвар илэрсэн сарын дотор жин нэмээгүй буюу жин буурсан бол АСУУ:
Өвчлөлийн үед хүүхдийн хооллолт өөрчлөгдсөн үү?
,
25
~Өвчтэй ба эрүүл, ХДХВ-д өртсөн РВЭ сэргийлэх эмчилгээ хийлгэж байгаа бүх хүүхдийн хооллолтын зөвлөмж Төрсний дараах эхний 7 хоног
-Төрсний дараа аль болох эрт, арьс арьсаар шүргэлцүүлэн хүүхдээ тэвэр. - Хүүхдийг төрсний дараах эхний 1 цагийн дотор хөхийг амлуул. Ангир уургийг эрт амлуулснаар хүүхдийг олон өвчнөөс хамгаална. Шар өнгөтэй, өтгөн сүү болох ангир уургийг хүүхэддээ өг. - Хүүхдийг хүссэн үед нь аль болох олон удаа өдөр шөнөгүй хоногт 8аас доошгүй удаа хөхүүл. Тогтмол хөхүүлснээр сүүний гарц нэмэгдэнэ. - Хэрэв хүүхэд жижиг (бага жинтэй төрсөн) бол 2-3 цаг тутам хөхүүлэх шаардлагатай. Хүүхэд унтаад байгаа тохиолдолд 3 цаг тутам сэрээж хөхөө хөхүүлэх шаардлагатай. -Өөр хоол, шингэн бүү өг. Эхийн сүү бүх хүүхдэд хэрэгтэй.
6 сар хүрмэгц
-Хүүхдийг хүссэн үед нь хөхүүл. Хүүхэд уйлагнах, хуруугаа хөхөх, уруулаа хөдөлгөх зэрэг өлсөж байгаа шинжийг ажигла. -Хүүхдийг хүссэн үед нь өдөр шөнөгүй хоногт 8-аас доошгүй удаа хөхүүл. Тогтмол хөхүүлснээр сүүний гарц нэмэгдэнэ. -Өөр хоол, шингэн бүү өг. Эхийн сүү бүх хүүхдэд хэрэгтэй.
-Ойр ойрхон хөхүүлнэ. -Нэмж 2 - 3 удаа хоол өгнө. -2 - 3 хоолны халбага хоол өгч эхэлнэ. -Хоолны хэмжээг аажим нэмэгдүүлнэ. - Өтгөвтөр, Хоолонд ашиглах мах болон бусад хүнсний бүтээгдхүүнийг 2-3 дахин машиндсантай адилхан жижиглэнэ.
6-8 сар хүртэл
-Ойр ойрхон хөхүүлнэ. -Нэмж 2 - 3 удаа хоол өгнө. -Зууш (нухсан талх, жигнэмэг, нухаш гм) 1 - 2 удаа өгч болно. -2 - 3 хоолны халбага хоол өгч эхэлнэ. -Хоолны хэмжээг аажим нэмэгдүүлж тал аяга хоол өгнө. - Өтгөвтөр, Хоолонд ашиглах мах болон бусад хүнсний бүтээгдхүүнийг 2-3
9-11 сар хүртэл
-Ойр ойрхон хөхүүлнэ. -Нэмж 3 - 4 удаа хоол өгнө. -Зууш (талх, боорцог, жигнэмэг гм) 1 - 2 удаа өгч болно. - Тал аяга хоол өгнө. -Сайтар жижиглэж хэрчсэн, нухсан хоол болон барьж идэх боломжтой хоол, хүнс өгнө -Хоолонд ашиглах мах болон бусад хүнсний бүтээгдхүүнийг сайн жижиглэн хэрчинэ. -Гэрийн хоолны өтгөн хэсгээс жижиглэн өгч болно
12-35 сар хүртэл
-Ойр ойрхон хөхүүлнэ. -Нэмж 3 - 4 удаа хоол өгнө. -Зууш (талх, боорцог, жигнэмэг гм) 1 - 2 удаа өгч болно. - Нэг удаад аяганы ¾-тай тэнцүү эсвэл 1 аяга хоол өгнө - Жижиглэж хэрчсэн хоол, хүнс -Гэрийн хоолны өтгөн хэсгээс өгч болно - Нэмэлтээр 1 - 2 удаагийн хоол өгнө. -Зууш 1 - 2 удаа өгч болно.
дахин машиндсантай адилхан жижиглэнэ.
Өдөр тутмын хоол нь хангалттай хэмжээтэй, илчлэгээр баялаг ( жишээлбэл, тос нэмсэн): мах, загас, өндөг, буурцаг, жимс ногоо агуулсан байна. 26
3 нас хүрээгүй боловч эхийн сүүгээр хооллодоггүй бол
-Нэмэлтээр 1 - 2 удаагийн хоол өгнө. -Зууш 1 - 2 удаа өгч болно. -Дээр дурдсан тухайн насны хүүхдийнхтэй адил хэмжээтэй хоол өгнө. - Дээр дурьдсаны дагуу насанд нь тохируулан хооллоно.
ХООЛНЫ НЭР ТӨРӨЛ Эхийн сүү + Амьтны гаралтай хүнс (малын ба тахиа, загасны мах, элэг, өндөг, сүү, цагаан идээ) + Үр тариа, төмс (улаан буудайн гурил, төрөл бүрийн будаа, төмс, манжин зэрэг үндэст эсвэл булцуут ургамал) + Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн + Буурцагт ургамал (вандуй, шош) + Төрөл бүрийн самар, үр түүгээр хийсэн бүтээгдэхүүн + А аминдэмээр баялаг жимс ногоо (жүрж, гүн ногоон навчит ногоо, лууван, хулуу, чацаргана, нэрс, хад, аньс, алим, гадил, хан боргоцой, тарвас, лооль, байцаа) + Бусад жимс ногоо
- Дээрхийн адил, гэхдээ өдөрт 1 - 2 аяга сүү нэмж өгнө. - Халуун үед нэмэлтээр 2 - 3 аяга шингэн зүйл өгнө.
Хүүхдийг идэвхтэй хооллох - Нэмэгдэл хоол өгч эхлэх эхний үед хүүхдийг хооллохдоо тэвчээртэй байж, тодорхой хугацаа зарцуулна. - Хүүхдийг эцэг эх, асрамжлагч нь өөрсдөө гардан хооллож, идэж байгаа хоолны хэмжээг хянана. Хүүхдийг дутуу, эсвэл хэтрүүлэн хооллож болохгүй. - Хүүхдийг хооллох тавтай орчин бүрдүүлнэ. Тухайлбал: хүүхдэд зориулсан ширээ сандал, аяга таваг, халбага сэрээ хэрэглэнэ - Хүүхдийг өөрөө хоолоо идэх дадал (ширээний ард зөв суух, халбага барих, хоолоо халбагдах, аягаар уух)-д сургахад цаг хугацаа зарцуулна.
Эрүүл ахуй - Цэвэр байх (гар, хоол, хүнс бэлдэх талбай, гал тогооны хэрэгсэл) - Болсон ба түүхий хүнсийг тусгаарлах - Хоол хүнсийг гүйцэд болгох - Хоол хүнсийг зохих хэмд хадгалах - Цэвэр, аюулгүй ундны ус хэрэглэх - Хоол бүрийг шинээр бэлдэж өгнө. - Хоолыг бэлдмэгц, хадгалахгүй хүүхдэд өгнө
27
Холимог буюу тэжээвэр хүүхдийн хооллолтын зөвлөмж 0-6 сар хүртэлх насны хүүхдийг дагнан хөхөөр хооллох ёстой. Гэхдээ холимог болон тэжээвэр хооллолттой хүүхдэд дараах зөвлөмжийг өгнө. Хүүхдэд тусгайлсан аяга халбагатай болгох (зөвхөн аяга халбагаар хооллох) Хүүхдэд өгөх сүүний хэмжээг тооцох Хүүхэд 2500 г ба түүнээс дээш жинтэй бол хүүхдийн биеийн жингийн 1 кг тутамд 150 мл сүүг хоногт өгөхөөр тооцно. Нийт сүүний хэмжээг 2-3 цаг тутамд өгөхөө бодож 8-12 хуваана. Хүүхэд 2500 г-аас доош жинтэй бол биеийн жингийн 1 кг тутамд 60 мл сүүг хоногт өгөхөөр тооцно. Бага жинтэй хүүхдийн хоногт уух сүүний хэмжээг түүний биеийн жингийн 1 кг тутамд 10-20 мл-аажим ихэсгэн, 1 кг биеийн жин тутамд 160 мл сүү уух хүртэл нэмэгдүүлнэ Хүүхдийн хоногт уусан сүүний хэмжээг сайтар хянана.
УЖИГ СУУЛГАЛТТАЙ хүүхдийн хооллолтын зөвлөмж -Хэрэв эхийн сүүгээр хооллодог бол өдөр шөнөгүй, олон удаа, сайн хөхүүл. -Хэрэв бусад сүү, сүүн тэжээл хэрэглэдэг бол дор дурьдсаны аль нэгээр соль: · Хөхүүлэх тоог нэмэгдүүлэх · Шинэхэн таргаар орлуулах · Сүүний хагасыг тэжээллэг зутан, цагаан будааны зутан зэрэг хагас шингэн хоолоор орлуул. -Бусад хоолны тухайд, хүүхдийн насанд тохирсон хооллолтын зөвлөмжийг ашигла.
Өвчтэй хүүхдийг хооллох зөвлөмж Насанд тохирсон хооллолтын ерөнхий зарчмыг баримтлан хооллоно. Өвчний үед болон өвчний эдгэрэлтийн үед хүүхдийг хөхүүлэх, хооллох хэмжээ, давтамжинд онцгой анхаар. · Хэрэв хүүхэд хөхөө хөхөх, хоол идэх дургүй бол хооллох давтамжийг нэгээр нэмэгдүүлнэ. · Ердийн үеэс илүү их шингэн өгнө. · Өвчтэй хүүхдэд энгийн зутан, бантан гэх мэт өтгөн, өтгөвтөр, хэт их тослог биш хоол өгнө. Өвчилсний дараа 2 долоо хоногийн хугацаанд хүүхдийн хооллох давтамжийг нэмж, 1 удаа өтгөн, өтгөвтөр хоолыг нэмэлтээр өгнө.
28
Өвчний турш шингэн илүү өгөхийг эхэд зөвлө Насанд нь тохирсон хооллолтын ерөнхий зарчмыг баримтлан хооллоно. Өвчний үед болон өвчний эдгэрэлтийн үед хүүхдийг хөхүүлэх, хооллох хэмжээ, давтамжид онцгой анхаарна Хэрэв хүүхэд хөхөө хөхөх, хоол идэх дургүйн улмаас нэг удаад хооллох хэмжээ бага бол хөхүүлэх болон хооллох давтамжийг нэмэгдүүлнэ. Ердийн үеэс илүү их шингэн өгнө.
Үйлдвэрийн савлагаатай жимсний шүүс, ундаа авч өгч болохгүйг эхэд анхааруул.
Эхэд өөрийнх нь Эхийн хөх эхийн хөх өвчилсөн
гэх
Хэрэв эх ХДХВ-ийн халдвар эерэг бол нэмэлт зөвлөгөө өг.
29
Хэзээ эрүүл мэндийн ажилтанд эргэж үзүүлэхийг эхэд зөвлө
Хэзээ яаралтай эргэж үзүүлэх ХООЛОЙ ЗАЛГИУРЫН ИДЭЭТ ҮРЭВСЭЛ, ЗАЛГИУРЫН ҮРЭВСЭЛ
ХҮНДРЭЛГҮЙ ХТЦХД
·
ХООЛ ТЭЖЭЭЛИЙН ЦОЧМОГ ХҮНДЭВТЭР ДУТАЛ
·
РАХИТ
2-4 долоо хоног
ЦАГААН ХОРХОЙТОХ ӨВЧИН
30
ҮНЭЛ, АНГИЛ, ЭМЧИЛГЭЭГ ТОГТОО
ЗОВУУРЬТАЙГ
ӨВЧНИЙГ АНГИЛАХЫН ТУЛД ШИНЖ ТЭМДЭГ ХАМААРАГДАХ БҮХ ХЭСГИЙГ АШИГЛА
давтан үзлэгийн зааврыг ашигла.
ХҮНД ХАЛДВАР БАЙЖ БОЛЗОШГҮЙ, МАШ ХҮНД ӨВЧИН, УУШГИНЫ ХАТГАЛГАА БУЮУ ХЭСЭГ ГАЗРЫН ХАЛДВАРЫГ ШАЛГА. ШИНЖ
АЖИГЛА, ТЭМТЭР: • Амьсгалыг нэг минутанд тоол. Амьсгал минутанд 60 ба түүнээс дээш болсон бол дахин тоол. • Цээж хүчтэй хонхолзохыг ажигла. Суганы халууныг хэмж.
• Нярайн хөдөлгөөнийг ажигла. Хэрэв нярай унтаж байвал эхээс түүнийг сэрээхийг хүс. - Нярай өөрөө хөдөлж, суниаж байна уу? - Хэрэв нярай хөдлөхгүй байвал түүнийг цочроо. - Нярай зөвхөн цочрооход хөдөлж, дараа нь хөдлөхөө больж байна уу?
Дараах шинжүүдээс нэг ба түүнээс олон байвал • Хөхөж огт чадахгүй буюу хөхөндөө муу • Татах буюу • Цээж хүчтэй хонхолзох буюу 0 • Өндөр халууралт (38 С буюу дээш) буюу 0 • Биеийн халуун бага (35.5 С -ээс бага) буюу • Зөвхөн цочрооход хөдлөх буюу огт хөдөлгөөнгүй. • 7 хоног хүртэлх насны нярайн амьсгал олшрох (минутанд 60 буюу олон) • 7–59 хоногтой нярайд амьсгал
олширсон (минутанд 60 буюу олон)
- Нярай огт хөдлөхгүй байна уу? • Хүйг ажигла. Хүй улайсан буюу идээтэй байна уу
• Хүй улайсан буюу идээ гарсан
• Арьсны идээт тууралтыг ажигла.
• Арьсны идээт цэврүүтэй
АНГИЛ
- Антибиотикийн эхний тунг булчинд тарь. ХҮНД ХАЛДВАР БАЙЖ БОЛЗОШГҮЙ эсвэл
газрын халдварын шинжгүй
31
- Цусны чихэр багасахаас сэргийлж эмчил. - Эмнэлэгт очих замд хүүхдээ яаж дулаан авч явахыг зөвлө. - Эмнэлэгт ЯАРАЛТАЙ хэвтүүл буюу
МАШ ХҮНД ӨВЧИН
УУШГИНЫ ХАТГАЛГАА ХЭСЭГ ГАЗРЫН НЯНГИЙН ХАЛДВАР
• Маш хүнд өвчин буюу нянгийн хэсэг
* Босго нь суганы халуун дээр суурилсан
ЭМЧИЛГЭЭГ ТОГТОО (Эмнэлэгт хэвтэхээс өмнө хийгдэх яаралтай эмчилгээг тодруулсан байгаа.)
ХАЛДВАРГҮЙ
- Эмнэлэгт хэвтэхээс татгалзсан эсвэл боломжгүй бол боломжтой болтол (39-р хуудсыг хар) нь эмчил.
- 7 хоног амоксициллиныг уулга. - Нярайг гэртээ асрахыг эхэд зааж, зөвлө. - 3 хоногийн дараа давтан үзлэг хий. -5 хоног амоксициллиныг уулга. -Хэсэг газрын халдварыг гэрээр эмчлэхийг эхэд зааж, зөвлө. -Нярайг гэртээ асрахыг эхэд зааж, зөвлө, -2 хоноод давтан үз
ШИНЖ
АНГИЛ
ЭМЧИЛГЭЭГ ТОГТОО (Эмнэлэгт хэвтэхээс өмнөх яаралтай эмчилгээг тодруулсан байгаа.)
Алга, ул шарлалтгүй .
Суулгалтыг шингэн алдалтаар ангил
цочрооход буюу
• Нярайн ерөнхий байдлыг ажигла: - Тайван бус цочромхой • Нярайн хөдөлгөөн: - Нярай өөрөө хөдөлж байна уу? - Нярай зөвхөн цочрооход хөдөлж байна уу? - Нярай огт хөдөлгөөнгүй байна уу? • Нүд хонхойсныг ажигла. • Хэвлийн арьсыг чимхэж үз. Арьсны
➜ Эмнэлэгт очих замд хүүхдээ дулаан авч
явахыг зөвлө.
хуниас арилах нь: - Маш удаан (2 секундээс их )? - Удаан ? .
Нярайн суулгалт гэж юу вэ? Хэрэв баас ердийнхөөс олон удаа, хольц өөрчлөгдсөн, усархаг (баасанд ус их байх) байхыг суулгалт гэнэ. Хөхүүл хүүхдийн баас хагас нялцгай, олон удаа байх нь суулгалт биш.
Шингэн алдсан буюу шингэн их алдсан гэж ангилах шинжүүд хангалтгүй
32
.
50 ба 51 хуудасны хүснэгтийг ашигла. (Эмнэлэгт хэвтэх заалтгүй нярай)
ХООЛЛОЛТЫГ үнэл Хүүхдийн насанд тохирох жинг тогтоо - Биеийн жин 2 кг-с бага уу? - Хүүхдийн насанд тохирох жин -2Z онооноос бага уу? Аманд шархлаа буюу цагаан толбо (мөөгөнцөр) байгаа эсэхийг ажигла
7-с доош хоногтой нярайн биеийн жин < 2 кг
- Хөхөө зөв үмхэхгүй буюу - Сайн сорохгүй буюу • 24 цагт 8-аас цөөн
хөхөх буюу • Өөр хоол буюу шингэн өгдөг буюу • Биеийн жин < -2 Z оноотой буюу • Ам гэмтсэн (шархалаа эсвэл цагаан толботой)
зөв үмхэнэ
зөв үмхэхгүй
МАШ БАГА ЖИН
ХООЛЛОЛТЫН БЭРХШЭЭЛ
➜ Имж-эх асаргаанд эмнэлэгт хэвтүүл. ➜ Цусны чихэр багасахаас сэргийлж эмчил. ➜ Эмнэлэгт очих замд хүүхдээ яаж дулаан авч явахыг зөвлө.
~ Хэрэв хөхөө сайн үмхэхгүй буюу сорохгүй
ба/буюу
~ НАСАНДАА БАГА ЖИН
~ ~
~
огт үмхэхгүй
~ ~ ~ ~ - Хөхний нөсөөт хэсэг амны дээд талд илүү харагдах - Амаа том ангайх - Доод уруул цорвойх - Эрүү хөхөнд хүрэх (Хэрэв хөхөө сайн үмхэж байвал эдгээр шинжүүд байна)
Биеийн жин ≥ -2 Z оноотой ба буруу хооллолтын шинжгүй.
Хүүхэд сайн сорж байна уу (аажим гүнзгий сорж, заримдаа түр завсарлана) сайн сорно сайн сорохгүй огт сорохгүй Хөхөхөд саадтай бол хамрыг цэвэрлэ.
33
бол зөв байрлал ба хөхөө зөв үмхүүлэхийг эхэд заа. Хэрэв сайн үмхэхгүй бол хөхөө саахыг зааж, аягаар хоолло. Хэрэв 24 цагт 8-аас цөөн хөхдөг бол хөхүүлэх тоог олшруулахыг эхэд зөвлө. Нярайг хүссэн цагт нь өдөр, шөнөгүй аль болохоор олон удаа, сайн хөхүүлэхийг эхэд зөвлө. Хэрэв өөр хоол буюу шингэн өгдөг бол хөхөө илүү хөхүүлж, өөр хоол, шингэнийг багасган аяга, халбагаар хооллохыг эхэд зөвлө. Хэрэв ерөөсөө хөхөө хөхдөггүй бол*. Эх сүүтэй бол эхийн сүүгээр дахин хооллох зөвлөгөө өг. Хүүхдийн сүүн тэжээлийг зөв бэлтгэх, аяга халбагаар хооллох тухай эхэд зөвлө. Бага жинтэй нярайг гэртээ хэрхэн хооллох, дулаан байлгахыг эхэд зөвлө. Ам гэмтсэн бол түүнийг гэртээ эмчлэхийг заа Нярай хүүхдийг гэртээ асрах тухай эхэд зөвлө Хооллолтын ямар нэг бэрхшээл буюу амны гэмтэлтэй хүүхдийг 2 хоноод давтан үз. Бага жинтэй хүүхдийг 14 хоноод давтан үз.
ДАРАА НЬ ДАРХЛААЖУУЛАЛТЫН БАЙДЛЫГ ШАЛГА.
Дархлаажуулалтын товлол:
НАС
ВАКЦИН*
Төрөхөд
БЦЖ**
САА-0
ВГ -1
➜ Энэ үзлэгээр тасарсан дархлаажуулалтыг хий. ➜ Эмнэлэгт хэвтээгүй өвчтэй нярай хамаарна. ➜ Дараагийн дархлаажуулалтанд хэзээ ирэхийг эхэд зөвлө.
34
ӨВЧТЭЙ НЯРАЙГ ЭМЧИЛ. ЭХЭД ЗӨВЛӨ Хүнд халдвар байж болзошгүй* Гентамицин булчинд : 5-7.5 мг/кг жинд Ампициллин булчинд : 50мг/кг жинд *МАШ ХҮНД ӨВЧИН буюу ХҮНД ХАЛДВАР БАЙЖ БОЛЗОШГҮЙ гэж ангилсан нярайг эмнэлэгт хэвтүүлэх нь зөв шийдвэр. Хэрэв хэвтүүлэх боломжгүй мөн маш хүнд өвчин гэж ангилсан бол хэвтэх боломжтой болтол нь ампициллиныг өдөрт 2 удаа, гентамицинийг өдөрт 1 удаа 7-аас доошгүй хоног булчинд тарь
40 мг/мл
БИЕИЙН ЖИН (кг)
Нэг удаагийн тунгийн хэмжээ (мл)
20 мг/мл
250мг флаконд 1.3 мл ариун ус нэм
1000мг флаконд 3.6 мл ариун ус нэм
Нэг удаагийн тунгийн хэмжээ (мл)
Нэг удаагийн тунгийн хэмжээ (мл)
Нэг удаагийн тунгийн хэмжээ (мл)
1.5–2.4
0.2
0.4
0.8
0.2
2.5–3.9
0.4
0.8
1.2
0.3
4.0–5.9
0.6
1.2
1.5
0.4
Эмнэлэгт очих замд нярайг хэрхэн дулаан авч явахыг эхэд заа Арьс арьсаар нь шүргэлцүүлэх БУЮУ
· Хэрэв нярай сайн хөхөж байвал: Нярайг хөхүүлэхийг эхээс хүс · Хэрэв нярай сайн хөхөхгүй, гэхдээ залгиж чадаж байвал: Явахаас өмнө эхийн саасан сүүг 20-50 мл (10мл/кг) өг. Хэрэв эхийн саасан сүү байхгүй бол 20-50 мл ( 10 мл/кг ) чихэртэй ус өг. ( Чихэртэй ус бэлтгэх заавар: 200 мл цэвэр усанд 4 цайны халбага элсэн чихэр (20г) уусга) · Хэрэв нярай залгиж чадахгүй бол: хамар ходоодны гуурсаар эхийн саасан сүү буюу чихэртэй ус 20-50 мл (10 мг/кг ) өг.
Ямар ч үед нярайг дулаан байлга нярайд малгай, бээлий, оймс өмсүүлэх ба зөөлөн, хуурай даавуунд өлгийдөх буюу хөнжлөөр хуч.
Яаралтай эмнэлэгт хэвтүүл Хэвтэх бичиг хийж эхэд нь өг Хэрэв нярай шингэн алдалттай буюу шингэн их алдалттай мөн уух чадвартай бол: • Найруулж бэлдсэн ШСД өгч , эмнэлэг хүртэл ойр ойрхон шимүүлж уулгахыг эхээс хүс • Эхэд үргэлжлүүлэн хөхүүлэхийг зөвлө
35
ГЭРТЭЭ ЭМ УУЛГАХЫГ ЭХЭД ЗАА - Гэрээр уулгах эм бүрийг өгөхдөө доорх зааврыг мөрд. - Түүнчлэн эм тус бүрийн тунгийн хүснэгтэд бичсэн заавруудыг мөрд. - Нярайн жин буюу насанд тохирох эм ба түүний тунг тодорхойл. - Нярайд эм өгч буй шалтгааныг эхэд хэл. - Эмийн тунг яаж хэмжихийг үзүүл. - Эхээр тунг хэмжих дадлага хийлгэж, ажигла. - Хүүхдэд эмийн эхний тунг уулгахад эхэд тусла. - Эмийг яаж өгөхийг сайтар тайлбарлаж, эмийг савлаж, шошго бич. - Хэрэв нэгээс олон эм өгөх бол эм тус бүрийг тоолж, тусгайлан савлаж өг. - Хүүхдийн бие сайжирсан ч гэсэн уух эм, сиропыг эмчилгээ дуустал уух ёстойг тайлбарла. - Эхийг эмнэлгээс явахын өмнө зөвлөгөөг ойлгосныг нь шалга.
➜ Амоксициллиныг уулга . • УУШГИНЫ ХАТГАЛГААНЫ ҮЕД өдөрт 2 удаа 7 хоног өг • ХЭСЭГ ГАЗРЫН НЯНГИЙН ХАЛДВАРЫН ҮЕД өдөрт 2 удаа 5 хоног өг АМОКСИЦИЛЛИН Өдөрт 2 удаа БИЕИЙН ЖИН (кг)
Уусдаг шахмал (125 мг) тун бүр
Уусдаг шахмал (250 мг) тун бүр
Сироп (125мг/5мл) тун бүр (мл)
1.5–2.4
1
1/2
5
2.5–3.9
1
1/2
5
4.0–5.9
2
1
10
Шаардлагатай бол өвчтэй нярай хүүхэд бүрийг дархлаажуул Хэсэг газрын халдварыг гэрээр эмчлэхийг эхэд сурга
Арьсны идээт халдвар буюу хүйн халдварыг эмчлэхэд:
Амны гэмтлийг (амны шархлаа буюу цагаан толбо) эмчлэхэд:
бээрийг Гараа дахин угаа
Гараа дахин угаа
36
Хэрвээ нярай шингэн алдалтгүй бол А төлөвлөгөөг, шингэн алдалттай бол Б төлөвлөгөөг ашигла.
гэрээр эмчил Гэрээр эмчлэх 3 зарчмыг эхэд зөвлө. Үүнд: 1. Шингэн илүү өг. 2. Үргэлжлүүлэн хөхүүл. 3. Хэзээ эргэж үзүүлэхийг мэдэх
кг
2. ҮРГЭЛЖЛҮҮЛЭН САЙН ХӨХҮҮЛ 3. ХЭЗЭЭ ЭРГЭЖ ҮЗҮҮЛЭХИЙГ МЭДЭХ
3
1.ЕРДИЙНХӨӨС ИЛҮҮ ШИНГЭН ӨГ 2.ҮРГЭЛЖЛҮҮЛЭН САЙН ХӨХҮҮЛ 3.ХЭЗЭЭ ЭРГЭЖ ҮЗҮҮЛЭХИЙГ ХЭЛЭХ
37
В ТӨЛӨВЛӨГӨӨ: ШИНГЭН ИХ АЛДАЛТЫГ ХУРДАН ЭМЧИЛ ~СУМНЫ ДАГУУ “ТИЙМ” БОЛ ХӨНДЛӨН, “ҮГҮЙ” БОЛ УРУУГАА ЯВ. ЭНДЭЭС ЭХЭЛ
их алдалтыг яаралтай эмчил
н
уусмалыг
.
38
Хэрвээ хүнд халдвар байж болзошгүй эсвэл маш хүнд өвчний үед эмнэлэгт хэвтэхээс татгалзсан эсвэл боломжгүй бол нярайг дахин үнэл, ангил. ШИНЖ
АНГИЛ
Өвчтэй нярайд дараах шинжээс нэг нь байвал : - Таталт - Хооллох боломжгүй - Цочрооход хөдлөхгүй Жин 2кг-аас бага
Өвчтэй нярайд дараахаас нэг нь байвал : • Хооллож чадахгүй байгаа нь ажиглагдах • Биеийн халуун < 380С • Биеийн халуун > 35.50С • Цээж хүчтэй хонхолзох • Зөвхөн цочрооход хөдлөх
Өвчтэй нярай : 7 хоног хүртэл настай нярайд амьсгал олширсон бол (1 минутад 60 ба түүнээс олон удаа
МАШ ХҮНД ӨВЧИН
ЭМЧИЛГЭЭГ ТОГТОО - Асран хамгаалагчид тухайн нярайг хүнд өвчтэй бас яаралтай эмнэлэгт хэвтэх шаардлагатай тухай тайлбарлах - Эмнэлэгт хэвтэх боломжгүй хэвээр бол боломжтой болтол өдөрт нэг удаа гентамицин, өдөрт 2 удаа ампициллиныг булчинд тарих. Хэвтэх боломжгүй хэвээр бол 7 хоног тарина. - Цусны сахар багасахаас сэргийлж эмчил - Нярайг гэрт нь дулаан байлгахыг эхэд заа - Өдөр бүр тарилгандаа ирэхийг эхэд зөвлө - Бусад ангилагдсан өвчнийг эмчил - Давтан үзлэг бүрт нярайг дахин үнэл
ХҮНД ХАЛДВАРТ ӨВЧИН
- 7 хоног өдөрт нэг удаа булчинд гентамицин* тарих ба амоксициллин уулгах - Цусны сахар багасахаас сэргийлж эмчил - Нярайг гэрт нь дулаан байлгахыг эхэд заа - Эхэд дараах өдрүүдэд тарилгандаа ирэхийг зөвлө - Бусад ангилагдсан өвчнийг эмчил - Давтан үзлэг бүрт нярайг үнэл
ХҮНД ХАТГАЛГАА
- Амоксициллин 7 хоног уулга - Эхэд хэрхэн амоксициллиныг өдөрт 2 удаа уулгахыг заа - Бусад ангилагдсан өвчнийг эмчил - 3 хоноод давтан үзүүлэхийг эхэд зөвлө
амьсгалах)
● Гентамицин булчинд тарих хугацаа 7 хоног эсвэл 2 хоног байх нь тухайн нутгаас хамаарна . Тухайн орон 2 хоногийг сонгох бол бол 3 хоноод заавал давтан үзлэг хий.
ХЭРВЭЭ ЭМНЭЛЭГТ ХЭВТЭХЭЭС ТАТГАЛЗСАН ЭСВЭЛ БОЛОМЖГҮЙ БОЛ НЯРАЙГ ЭМЧИЛ.
➜ Амоксициллиныг уулга . • ХҮНД ХАЛДВАР • УУШГИНЫ ХҮНД ХАТГАЛГАА (7 хоног хүртэл настай нярайд амьсгал олширсон)
➜ Гентамицин ба ампиллиныг булчинд тарь. · МАШ ХҮНД ӨВЧИН: Гентамициныг 5–7.5 мг/кг тунгаар өдөрт нэг удаа, ампициллиныг 50 мг/кг тунгаар өдөрт 2 удаа эмнэлэгт хэвтэх боломжтой болтол эсвэл 7 хоног тарь . · ХҮНД ХАЛДВАР: Гентамициныг 5–7.5 мг/кг тунгаар өдөрт нэг удаа 7 хоног тарь. (40 мг/мл ампул) (20 мг/мл ампул)
250мг флаконд 1.3 мл ариун ус нэм
АМОКСИЦИЛЛИН Хоногт 75- 100 мг/кг-ийг 2 хувааж уулгана Өдөрт 2 удаа 7 хоног
1000мг флаконд 3.6 мл ариун ус нэм
Тун бүрийн хэмжээ (мл)
Тун бүрийн хэмжээ (мл)
Нэг удаагийн тунгийн хэмжээ (мл)
Нэг удаагийн тунгийн хэмжээ (мл)
1.5–2.4
0.2
0.4
0.8
0.2
1.5–2.4
1
1/2
5
2.5–3.9
0.4
0.8
1.2
0.3
2.5–3.9
1
1/2
5
4.0–5.9
2
1
10
БИЕИЙН ЖИН (кг)
4.0–5.9
0.6
1.2
1.5
БИЕИЙН ЖИН (кг)
0.4
39
Уусдаг шахмал (125 мг) тун бүр
Уусдаг шахмал (250 мг) тун бүр
Сироп (125мг/5мл) тун бүр (мл)
Өвчтэй ба эрүүл бүх хүүхдийн хооллолтын зөвлөмж 1 долоо хоног хүртэлх настай нярай
1 долоо хоногтойгоос 6 сар хүртэлх настай хүүхэд
- Төрсний дараа аль болох эрт арьс арьсаар шүргэлцүүлэн хүүхдээ тэвэр. - Хүүхдийг төрсний дараах эхний 1 цагийн дотор хөхийг амлуул. Ангир уургийг эрт амлуулснаар хүүхдийг олон өвчнөөс хамгаална. Шар өнгөтэй, өтгөн сүү болох ангир уургийг хүүхэддээ өг. - Хүүхдийг хүссэн үед нь аль болох олон удаа өдөр шөнөгүй хоногт 8-аас доошгүй удаа хөхүүл. Тогтмол хөхүүлснээр сүүний гарц нэмэгдэнэ.
- Хүүхдийг хүссэн үед нь хөхүүл. - Хүүхэд уйлагнах, хуруугаа хөхөх, уруулаа хөдөлгөх зэрэг өлсөж байгаа шинжийг ажигла. - Хүүхдийг хүссэн үед нь өдөр шөнөгүй хоногт 8-аас доошгүй удаа хөхүүл. Тогтмол хөхүүлснээр сүүний гарц нэмэгдэнэ. - Өөр хоол, шингэн бүү өг. Эхийн сүү бүх хүүхдэд хэрэгтэй.
- Хэрэв хүүхэд жижиг (бага жинтэй төрсөн) бол 2-3 цаг тутам хөхүүлэх шаардлагатай. - Хүүхэд унтаад байгаа тохиолдолд 3 цаг тутам сэрээж хөхөө хөхүүлэх шаардлагатай. - Өөр хоол, шингэн бүү өг. Эхийн сүү бүх хүүхдэд хэрэгтэй.
Хөхөө хэрхэн саахыг эхэд зааж сургах - Эхэд хэл: - Гараа сайтар угаа - Өөртөө тавтай эвтэйхэн байдлаар суу - Өргөн амсартай сав хөхөндөө аль болох ойр байрлуул - Эрхий хуруугаа хөхний товч, нөсөөт хэсгийн дээд талд, харин долоовор хуруугаа эрхий хурууны эсрэг талд хөхний товч болон нөсөөт хэсгийн доод талд байрлуулна. Бусад хуруугаар хөхөө дэмжин барина. - Эрхий болон долоовор хуруугаараа цээжний хана руу дотогш чиглэлээр хөхийг шахаж дарна. Хэтархий холоос дарж сүү дамжуулах сувгийг гэмтээхээс болгоомжилно. - Дарах ба суллах, дарах ба суллах хөдөлгөөнийг ээлжилэн хийнэ. Үүнийг зөв хийж чадвал хөх гэмтэх ёсгүй бөгөөд буруу аргаар саасны улмаас хөх гэмтэнэ.
Хөхүүлэх зөв байрлал ба хөхөө зөв үмхүүлэхийг зааж сурга Хүүхдээ
мөрийг
40
Аягаар хооллохыг эхэд зааж сурга -
-
ХҮҮХДИЙН СҮҮН ТЭЖЭЭЛИЙГ ХЭРХЭН БЭЛТГЭХИЙГ ЗААЖ СУРГА
Хүүхдийн хооллох сүүний хэмжээг тооцохдоо 24 цагийн туршид идэх хэмжээг хүүхдийн жинд нь харьцуулан бодож, түүнээсээ нэг удаад идэх хэмжээг тооцож гаргана. Хүүхдийг босоо эсвэл хагас босоо байдлаар өвөр дээрээ суулгана Хүүхдэд нэг удаад өгөх хэмжээний сүүг аяганд хийнэ Аягатай сүүг хүүхдийн аманд ойртуулж барина a. Сүү хүүхдийн урүүлд хүрэх байдлаар аягыг бага зэрэг хазайлгана b. Аяганы ирмэг хүүхдийн дээд уруулд хүрэлцсэн, харин доод уруулыг түшсэн байна Хүүхдийн аманд сүүг гоожуулж болохгүй. Зөвхөн аягатай сүүг хүүхдийн аманд ойрхон барьж, хүүхдэд өөрөө уух боломжийг олгоно Хүүхдэд өгөхөөр тооцон хэмжсэн сүүг тухайн үед ууж дуусгаагүй бол дараагийн удаад өгнө. Нэг удаад бага иддэг хүүхдийг ойр ойрхон хооллоно.
• Бэлтгэхээс өмнө гараа угаа.
• Хооллолт бүрийг бэлтгэхдээ савлагаан дээрх хэрэглэх заавар болон 24 цагт хэдэн удаа өгөх зөвлөмжийг мөрд. • Сүүн тэжээлийн нунтаг болон усыг хэмжих зориулалтаар заавар хэмжүүртэй аяга эсвэл шил, халбага хэрэглэ.
Бага жинтэй нярайг гэртээ дулаан байлгахыг эхэд зааж сурга
• Шаардлагатай хэмжээний усыг 1-2 секунд сайн буцалга.
· Нярайг эхтэй нь нэг орон дээр байлгах · Хүүхдийн өрөөний дулаан ( 250С- ээс доошгүй) нэвт салхигүй · Бага жинтэй нярайг усанд оруулахаас зайлсхий. Угаах ба усанд оруулахдаа маш дулаахан өрөөнд бүлээн усаар угаана. Усанд оруулсны дараа тэр даруйд нь сайн арчиж хатаан дулаан хучна. · Нойтон хувцас алчуурыг соль. · Боломжтой бол өдөр шөнөгүй арьс арьсаар шүргэлцүүл. Арьс арьсаар шүргэлцүүлэхдээ: - Нярайд энгэр нь задгай дулаан цамц, малгай, оймс өмсүүл. - Эхийн цээжин дээр хөхний хооронд нярайг арьс арьсаар шүргэлцүүлэн тэвэр. Нярайн толгой хажуу тийш харсан байна. - Эхийн хувцасны гадуур дулаан хөнжлөөр давхар хуч. · Арьс арьсаар шүргэлцүүлэх боломжгүй бол нярайг ямар ч үед дулаан байлга. Нярайд хуурай зөөлөн нэмэлт хувцас малгай оймс өмсүүлж хөнжлөөр дулаан хуч. · Нярайн гар хөл дулаан байгаа эсэхийг байнга шалга. Хэрэв хүйтэн байвал арьс арьсаар шүргэлцүүлэн дахин дулаацуулна. · Нярайг олон удаа хөхүүл ( буюу саасан сүүг аягаар өг).
• Нунтаган дээр усыг нэм. Усыг халуунаар нь хөрөөгүй үед нь хийх ёстой. Сайн хутга. • Сүүн тэжээлийг зөвхөн нэг удаагийн хооллолтонд бэлд. Сүүг амархан бохирддог тул халуун баригч саванд бүү хадгал. • Нярайг аягаар хоолло. Хэрэглээгүй сүүг устга, арай том хүүхдэд өг эсвэл өөрөө уу.
• Аяга тавгийг угаа.
41
Нярай хүүхдийг гэртээ хэрхэн асрахыг эхэд зөвлө НЯРАЙГ ЭХИЙН СҮҮГЭЭР ДАГНАН ХООЛЛО.
Хэзээ яаралтай эргэж үзүүлэх Эдгээр шинжээс аль нэг нь нярайд илэрвэл яаралтай эргэж үзүүлэхийг эхэд зөвлө
ХЭСЭГ ГАЗРЫН НЯНГИЙН ХАЛДВАР ЯМАР НЭГ ХООЛЛОЛТЫН БЭРХШЭЭЛ АМНЫ ШАРХЛАА СУУЛГАЛТ УУШГИНЫ ХАТГАЛГАА УУШГИНЫ ХҮНД ХАТГАЛГАА: эмнэлэгт хэвтэхээс татгалзсан эсвэл боломжгүй
· · · · · · · ·
3 хоног
Хөхөөр хооллодоггүй БАГА ЖИНТЭЙ НЯРАЙ
7 хоног
Хөхөөр хооллодог БАГА ЖИНТЭЙ НЯРАЙ
14 хоног
42
Хөхөхдөө муудах Хөдөлгөөн муудах Өвчин хүндрэх ( бие муудах ) Халуурах Бие нь хөрөх Амьсгал олшрох Амьсгал саадтай болох Алга, ул шарлах
НЯРАЙД ДАВТАН ҮЗЛЭГ ХИЙ Маш хүнд өвчтэй хэвтэн эмчлүүлэхээс татгалзсан эсвэл боломжгүй бол Антибиотик тарих бүрт - Асран хамгаалагчид нярайг хүнд өвчтэй, яаралтай эмнэлэг хэвтэн эмчлүүлэх хэрэгтэйг дахин тайлбарлах - Хуудас 39-д зааснаар нярайг дахин үнэл - Шинэ асуудлуудыг эмчил - Боломжгүй хэвээр байвал бол өдөрт нэг удаа гентамицин, өдөрт 2 удаа ампициллин булчинд тарих ба эмнэлэгт хэвтэх боломжтой болтол эсвэл 7 хоногийн турш тарь
Хүнд халдварт өвчтэй нярай хэвтэн эмчлүүлэхээс татгалзсан эсвэл боломжгүй Хэрэв гентамициныг 2 хоног хэрэглэх бол : Тарих бүрт : - Хуудас 39-д зааснаар нярайг дахин үнэл - Хэрэв нэг өдрийн дараа сайжирсан бол Гентамициныг 2 өдөр булчинд тарьж дуусга. Үргэлжлүүлэн амоксициллиныг өдөрт 2 удаа дуустал нь уулгахыг эхээс хүс . - Эхээс нярайг эмчилгээний 4 дэх хоногт давтан үзүүлэхийг хүс ( 3 өдрийн дараа). Хэрэв гентамициныг 7 хоног хэрэглэх бол : Тарих бүрт : - Хуудас 39-д зааснаар нярайг дахин үнэл - Хэрэв нярай сайжирсан бол 7 хоног гентамицин эмчилгээг үргэлжлүүлэх, амоксициллиныг өдөрт 2 удаа дуустал уулгахыг эхээс хүс . - Хэзээ яаралтай эргэн үзүүлэхийг эхэд зөвлө - Нярайд маш хүнд өвчний шинж илрэх эсвэл - Эмчилгээний үед Хүнд халдварын шинэ шинж тэмдэг илрэх эсвэл - 4 дэх хоногт буюу эмчилгээний 3 дахь өдөр ямар нэгэн сайжралгүй эсвэл - 7 дахь хоногтоо гентамициныг тарих үед хүнд халдварт өвчний шинж тэмдэг байсаар байвал * Тухайн орны 2 эсвэл 7 хоногийн эмчилгээний алиныг сонгосноос хамаарна.
43
НЯРАЙД ДАВТАН ҮЗЛЭГ ХИЙ НЯРАЙ БОЛГОНД ХҮНД ХАЛДВАР БАЙЖ БОЛЗОШГҮЙ ЭСВЭЛ ХҮНД ӨВЧИН, УУШГИНЫ ХАТГАЛГАА ЭСВЭЛ ХЭСЭГ ГАЗРЫН ХАЛДВАРЫГ ҮНЭЛ. УУШГИНЫ ХАТГАЛГАА БА УУШГИНЫ ХҮНД ХАТГАЛГАА 3 хоногийн дараа*: Нярайд ХҮНД ХАЛДВАР БАЙЖ БОЛЗОШГҮЙ эсвэл УУШГИНЫ ХАТГАЛГАА эсвэл ХЭСЭГ ГАЗРЫН ХАЛДВАР-ыг 31-р хуудсан дээрхийн адилаар үнэл.
1 хоногийн дараа: Шарлалтыг ажигла. Алга, ул шар байна уу? ~ Хэрэв алга, ул шар бол эмнэлэгт хэвтүүл ~ Хэрэв алга, ул шар биш боловч шарлалт буураагүй бол эхэд гэрээр асрахыг зөвлөх ба 1 хоноод давтан үзүүлэхийг хэл. ~ Хэрэв шарлалт буурч байвал эхэд гэрийн асаргааг үргэлжлүүлэхийг зөвлө. 3 долоо хоногтойд давтан үзүүлэхийг хэл. Хэрэв шарлалт 3 долоо хоногтойгоос удаан үргэлжилбэл онош тодруулахаар эмнэлэгт хэвтүүл
➜ Дараах тохиолдолд яаралтай эмнэлэгт хэвтүүл: - Биеийн байдал муудсан эсвэл - Эмчилгээний явцад ХҮНД ХАЛДВАР БАЙЖ БОЛЗОШГҮЙ эсвэл МАШ ХҮНД ӨВЧНИЙ шинэ шинж илэрсэн. ➜ Нярайн биеийн байдал сайжирсан бол эхэд амоксициллиныг өдөрт 2 удаа бүх шахмал дуусах хүртэл үргэлжлүүлэхийг зөвлө. ➜ Нярайг 4 хоногийн дараа давтан үзүүлэхийг хэл
ХЭСЭГ ГАЗРЫН ХАЛДВАР 2 хоногийн дараа: Хоололтыг дахин үнэл “Дараа нь хооллолтын бэрхшээл буюу бага жинг шалга“ 33 дахь хуудсан дахь хүснэгтээс үз. Анхны үзлэгээр илрүүлсэн хооллолтын бэрхшээлийн талаар асуу: - Шинэ буюу урьд нь байсан хооллолтын бэрхшээлийн талаар эхэд зөвлө. Хэрэв та хооллолтын талаар эрс өөрчлөлт хийхээр эхэд зөвлөсөн бол хүүхдээ дахин авчирч үзүүлэхийг эхээс хүс. - Хэрэв нярайн насанд тохирох жин бага бол анхны үзлэгээс хойш 14 хоногийн дараа хүүхдийн жин нэмэгдсэн эсэхийг тогтоолгохоор ирэхийг эхэд хэл.
- Хэрэв хүйн идээ улайлт янзандаа буюу дордсон бол эмнэлэгт хэвтүүл. Хэрэв идээ буюу улайлт намжсан бол үүсгэгчийн эсрэг 5 хоногийн эмчилгээг үргэлжлүүлэх ба хэсэг газрын халдварыг гэртээ үргэлжлүүлэн эмчлэхийг эхэд зөвлө. - Хэрэв арьсны идээт цэврүү янзандаа буюу дордсон бол эмнэлэгт хэвтүүл. Хэрэв идээт цэврүү намжсан бол үүсгэгчийн эсрэг 5 хоногийн эмчилгээг үргэлжлүүлэх ба хэсэг газрын халдварыг гэртээ үргэлжлүүлэн эмчлэхийг эхэд зөвлө.
ЖИЧ: Хэрэв та хүүхдийн хооллолт сайжраагүй буюу жин нь буурсан гэж үзвэл эмнэлэгт хэвтүүл.
2 хоногийн дараа: Асуу: Суулгалт зогссон уу? ~ Хэрэв суулгалт зогсоогүй бол үнэлж, эмчил нярайн суулгалт хүснэгтийг ХАР. ~ Суулгалт зогссон бол эхийн сүүгээр үргэлжлүүлэн хооллохыг эхэд хэл 44
НАСАНДАА 14 хоногийн дараа (эсвэл нярай эхийн сүүгээр хооллодоггүй
АМНЫ ШАРХЛАА 2 эсвэл 3 хоногийн дараа:
бол 7 хоногийн дараа):
- Аманд шархлаа буюу цагаан толбо байгаа эсэхийг ажигла
Нярайг жинлэж, жин нь нэмэгдсэн эсэхийг тогтоо.
- Хооллолтыг дахин үнэл. Хүснэтээс үз (33-р хуудас)
Хооллолтыг дахин үнэл.
- Хэрэв амны гэмтэл (мөөгөнцөр) гүнзгийрсэн эсвэл хөхөө үмхэх буюу сорохдоо
- Хэрэв хүүхдийн жин нэмэгдэж байгаа бол эхийг магтаж, зөвлөмжийн дагуу үргэлжлүүлэн хооллохыг дэмж. - Хэрэв хүүхдийн жин бага хэвээрээ боловч хоолондоо
бэрхшээлтэй байвал эмнэлэгт хэвтүүл - Хэрэв амны гэмтэл (мөөгөнцөр) хэвэндээ эсвэл сайжирсан, хүүхэд хоолондоо сайн байвал хагас сулруулсан генцианвиолетийг үргэлжлүүлэн нийт 7 хоног хэрэглэ.
сайн бол эхийг магт. Эхэд сарын дараа буюу дархлаажуулалтанд ирэхдээ нярайн жинг дахин тодорхойлуулахыг зөвлө. - Хэрэв нярайн насанд тохирох жин одоо болтол бага хооллолтын бэрхшээлтэй хэвээр бол хооллолтын талаар эхэд зөвлө.14 хоноод эргэж үзүүлэхийг эхэд хэл(эсвэл дархлаажуулалтанд ирэхдээ энэ нь 14 хоногийн дотор бол). Хүүхэд хоолондоо сайжирч жин нь тогтвортой нэмэгдтэл буюу насанд тохирох жиндээ хүртэл нярайг хоёроос гурван 7 хоног үргэлжлүүлэн үз.
45
зовуурьтайг
ажигла.
зөв үмхэлт
харагдсан
46
муу үмхэлт
огт сорохгүй
огт үмхэлтгүй
халуун
сайн сорохгүй
хүрэлцсэн ангайсан цорвойсон
(амны мөөгөнцөр)
Насандаа хэт бага жинтэй (<2кг) Насандаа бага жинтэй (<2Z) Насандаа тохирсон жинтэй
цочрооход хөдөлж байна уу? Огт хөдлөхгүй байна уу?
Арьс шар уу? Хүүхдийн нас 24 цагаас бага уу?
цочрооход хөдөлж байна уу? Огт хөдлөхгүй байна уу?
> бууралт >
Амьсгалыг нэг минутад тоол
ХҮҮХДИЙН Хүйс:_________
НЯНГИЙН
Хэрэв хүүхэд хооллолтын бэрхшээлтэй 24 цагт 8-аас цөөн хооллодог өөр хоол шингэн хэрэглэдэг насанд тохирох жин бага, эмнэлэгт яаралтай хэвтэх заалтгүй бол эхийн сүүгээр хооллолтыг үнэл.
Хэрэв нярай сүүлийн 1 цагт хөхөөгүй бол хөхүүлэхийг эхээс хүс. 4 минут хөхөлтийг ажигла. Хэрэв нярай сүүлийн 1 цагт хөхсөн бол дахин хөхөө хөхөхийг хүсэх хүртэл хүлээхийг эхээс хүс.
0
талаар асууж, зөвлө
46
хооллолтын зөвлөгөө
47
хоног
хоног
хоног
өгүүлэмжтэй
зовуурьтайг АСУУ
Хэр удаан?
Тавт
Тавт
Хүйс:
хоног
ПКЭ-2
Тавт
-
нянгийн
Хүндрэлгүй бол:
Хүнд өвчин?
• Хүндрэл байна уу:
•
ПКЭ-3
48
ба түүнээс их)
шалга
булчирхайг
АГ-2 СХХТ /давтан/
АГ-1
7 ба түүнээс олон хоног бол өдөр бүр халуурсан уу? • Нус гоожсон эсэхийг ажигла. Сүүлийн З сард хүүхэд улаанбурхнаар өвчилсөнүү?
Саа-0 ПКЭ-1
БУСАД ӨВЧНИЙГ ҮНЭЛ
тэмтэр
халуун
Огноо
48
49
6
50
6
51
Төрснөөс хойш 2 нас хүртэл
(
52
)
Төрснөөс хойш 2 нас хүртэл
(
53
)
2-5 нас хүртэл
( 54
)
2-5 нас хүртэл
( 55
)
Овог: _Нас :
Нэр:
Биеийн халуун:
Өвчтэй нярайг эмнэлэгт илгээх бичиг Асрамжлагчийн нэр :
Нярайн эмнэлэгт хэвтэх заалт болсон шинжийн өмнө зөвлөх тэмдэг тавь
Ха:яг
✓ Эмнэлэгт хэвтэх заалт Огт хөхөх чадваргүй эсвэл сайн хөхөхгүй
ХҮНД ХАЛДВАР БАЙЖ БОЛЗОШГҮЙ ЭСВЭЛ МАШ ХҮНД ӨВЧИН
Таталт Цээж хүчтэй хонхолзсон 38 oC ба түүнээс өндөр халуурсан 35.5 oC ба түүнээс доош халуунтай Зөвхөн цочрооход хөдлөнө Огт хөдөлгөөнгүй 7 хоногоос бага настай нярайд амьсгал олшрох (минутанд 60 ба түүнээс дээш олон амьсгалах)
ХҮНД ШАРЛАЛТ 24 цагаас доош настай нярайн шарлалт Нас харгалзхгүй алга ба улны шарлалт ШИНГЭН ИХ АЛДАЛТ Нүд хонхойсон Арьсны хуниас удаан арилах МАШ БАГА ЖИН 2.0 кг-аас доош жин
Эмнэлэгт хэвтэхээс өмнөх эмчилгээ:
Тэмдэглэл:
(Эмнэлгийн байгууллага ба эмчийн нэр)
Эмнэлэг илтгээсэн он , сар , өдөр , цаг : Илгээх бичиг өгсөн :
56