Informator - Gops Kaźmierz Wlkp by Kasia Szpurek

MAMO!TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

Idealna rodzinka jest dobra. Jest nam razem miło, razem się przytulamy i bardzo się kochamy.

Basia 5 lat

„Idealna rodzinka”

ISBN 978-83-941176-0-3 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kaźmierzu

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

Opracowanie: Alicja Data, Barbara Armon, Marika Nowicka Publikacja ukazuje się w ramach projektu Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kaźmierzu „Przemoc tkwi w głowach ludzi, a nie w zaciśniętych pięściach” współfinansowanego ze środków otrzymanych z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Osłonowego Wspieranie Jednostek Samorządu Terytorialnego w Tworzeniu Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2014 roku Wydawca: Pracownia Reklamowa Carta Nowy Belęcin 17 64-120 Krzemieniewo www.pracowniacarta.pl

PRAWA DZIECKA Niech się wreszcie każdy dowie I rozpowie w świecie całym, Że dziecko to także człowiek, Tyle, że jeszcze mały. Dlatego ludzie uczeni, Którym za to należą się brawa, Chcąc wielu dzieci los odmienić, Spisali dla was mądre prawa. Więc je na co dzień i od święta Spróbujcie dobrze zapamiętać: Nikt mnie siłą nie ma prawa zmuszać do niczego, A szczególnie do zrobienia czegoś niedobrego. Mogę uczyć się wszystkiego, co mnie zaciekawi I mam prawo sam wybierać, z kim się będę bawić. Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać, I każdego mogę zawsze na ratunek wzywać. Jeśli mama albo tata już nie mieszka z nami, Nikt nie może mi zabronić spotkać ich czasami. Nikt nie może moich listów czytać bez pytania, Mam też prawo do tajemnic i własnego zdania. Mogę żądać, żeby każdy uznał moje prawa, A gdy różnię się od innych, to jest moja sprawa. Tak się tu wiersze poukładały, Prawa dla dzieci na całym świecie, Byście w potrzebie z nich korzystały Najlepiej, jak umiecie. Janusz Korczak

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Kochani Rodzice! Nasze dzieci każdego dnia dają nam wiele radości, dumy, satysfakcji, zadowolenia, ale przysparzają też trosk, wzbudzają niepewność, smutek, lęk, złość, gniewu oraz są źródłem różnych rozterek . Te wszystkie emocje są dla nas informacją, sygnałem, jakie uczucia wzbudzą w nas nasze dzieci. My jako rodzice nie obawiajmy się tych uczuć, ale pamiętajmy, że nasze emocje mają znaczący wpływ na nasze zachowanie. Radość Duma Satysfakcja Zadowolenie Troska Niepewność Smutek Lęk Złość Gniew Rozterki

- wywołuje uśmiech - tworzy pewność siebie - daje poczucie spełnienia - powoduje chęć działania - chęć otaczania opieką - powoduje rezygnację, wycofanie - odbiera siły - rodzi wycofanie lub atak - powoduje atak - wywołuje brak zrozumienia, krzyk - poczucie bezradności

Drodzy Rodzice, posłuchajcie, co dzieci chciałyby Wam powiedzieć: 1. NIE PSUJ MNIE. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego, czego się domagam. To tylko próba sił z mojej strony. 2. NIE BÓJ SIĘ STANOWCZOŚCI. Właśnie tego potrzebuję - poczucia bezpieczeństwa. 3. NIE BAGATELIZUJ MOICH ZŁYCH NAWYKÓW. Tylko ty możesz pomóc mi zwalczyć zło, póki to jeszcze w ogóle możliwe. 4. NIE RÓB ZE MNIE WIĘKSZEGO DZIECKA, NIŻ JESTEM. To sprawia, że przyjmuje postawę głupio dorosłą. 5. NIE ZWRACAJ MI UWAGI PRZY INNYCH LUDZIACH, JEŚLI NIE JEST KONIECZNE. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy. 6. NIE CHROŃ MNIE PRZED KONSEKWENCJAMI. Czasem dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych. 7. NIE WMAWIAJ MI, ŻE BŁĘDY, KTÓRE POPEŁNIAM, SĄ GRZECHEM. To zagraża mojemu poczuciu wartości. 8. NIE PRZEJMUJ SIĘ ZA BARDZO, GDY MÓWIĘ, ŻE CIĘ NIENAWIDZĘ. To nie ty jesteś moim wrogiem, lecz twoja miażdżąca przewaga. 9. NIE ZWRACAJ ZBYTNIEJ UWAGI NA MOJE DROBNE DOLEGLIWOŚCI. Czasami wykorzystuje je, by przyciągnąć twoją uwagę. 5

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

10. NIE ZRZĘDŹ. W przeciwnym razie muszę się przed tobą bronić i robię się głuchy. 11. NIE DAWAJ MI OBIETNIC BEZ POKRYCIA. Czuję się przeraźliwie tłamszony, kiedy nic

z tego wszystkiego nie wychodzi.

To dlatego nie zawsze się rozumiemy.

zmusza mnie do kłamstwa.

w ciebie.

12. NIE ZAPOMINAJ, ŻE JESZCZE TRUDNO JEST MI PRECYZYJNIE WYRAZIĆ MYŚLI. 13. NIE SPRAWDZAJ Z UPOREM MANIAKA MOJEJ UCZCIWOŚCI. Zbyt łatwo strach 14. NIE BĄDŹ NIEKONSEKWENTNY. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją wiarę 15. NIE ODTRĄCAJ MNIE, GDY DRĘCZĘ CIĘ PYTANIAMI. Może się wkrótce okazać,

że zamiast prosić cię o wyjaśnienia, poszukam ich gdzie indziej. 16. NIE WMAWIAJ MI, ŻE MOJE LĘKI SĄ GŁUPIE. One po prostu są. 17. NIE RÓB Z SIEBIE NIESKAZITELNEGO IDEAŁU. Prawda na twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia.

18. NIE WYOBRAŻAJ SOBIE, IŻ PRZEPRASZAJĄC MNIE STRACISZ AUTORYTET. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej nawet ci się nie śniło. 19. NIE ZAPOMINAJ, ŻE UWIELBIAM WSZELKIEGO RODZAJU EKSPERYMENTY. To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy. 20. NIE BĄDŹ ŚLEPY I PRZYZNAJ, ŻE JA TEŻ ROSNĘ. Wiem, jak trudno dotrzymać mi

kroku w tym galopie, ale zrób, co możesz, żeby nam się to udało.

21. NIE BÓJ SIĘ MIŁOŚCI. Nigdy. „Prośba dziecka” autor: Janusz Korczak

Mamo! Tato! Poznajcie moje potrzeby Kiedy jestem niemowlakiem Mamo, Tato: jest to okres od narodzin do pierwszego roku życia. Jest to bardzo ważny etap życia każdej małej istoty, gdyż jest to czas budowania więzi i przywiązania z osobą dorosłą. Zbudowanie bezpiecznej więzi pomiędzy nami daje „fundament” dla moich kolejnych etapów życia. Dzięki tej pierwszej, najważniejszej relacji ja jako niemowlę kształtuję poczucie własnej wartości, tworzę swój sposób nawiązania relacji z innymi, zdobywam akceptację i mam możliwość wchodzenia w bliskie związki (przyjacielskie, intymne).

Kochany Rodzicu pamiętaj, że: - Płacz i krzyk to mój język, w ten sposób sygnalizuję swoje aktualne potrzeby i komunikuję się z wami. - Kiedy będziesz mnie bliżej poznawać i przebywać ze mną, nauczysz się, że inaczej płaczę, kiedy potrzebuję przytulenia, a inaczej kiedy jestem głodny lub się czegoś boję i wsłuchaj się w mój płacz, a usłyszysz i nauczysz się, czego akurat potrzebuję. 6

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

- - - -

Pamiętaj, aby nie bagatelizować mojego płaczu; jeśli nie jesteś w stanie odgadnąć przyczyny, po prostu mnie przytul lub do mnie mów. Kiedy płaczę, nie zostawiaj mnie samego; potrzebuję twojej obecności, przy tobie czuję się bezpieczny; oprócz pełnego brzuszka, suchej pieluchy potrzebuję przytulenia, głaskania, całowania; po prostu bycia ze mną. Czuję się bezpiecznie, kiedy w moim życiu są czynności, które występują w ściśle określonej kolejności, tzw. rytuały np. kąpiel wieczorna, mleko, kołysanki, sen. Bardzo lubię, kiedy do mnie mówisz, śpiewasz kołysanki i przytulasz mnie.

Wczesne dzieciństwo Mamo, Tato: jest to okres od pierwszego do trzeciego roku życia. Jest to czas, kiedy uczę się samodzielności, między innymi przez naukę korzystania z toalety, czy też przez naukę mówienia. Pewnie codziennie będę Ciebie zaskakiwać nowymi, poznanymi słowami, więc uważaj, co do mnie mówisz. Stajesz się najważniejszym dla mnie autorytetem, to znaczy kimś, kto pokazuje, jak zachowywać się w społecznie akceptowany sposób. Najbardziej ulubionym moim słowem jest słowo „nie”. Dzięki niemu okazuję bunt wobec ograniczeń, nakazów i zakazów. Wiedz, że ja nie chcę Wam zrobić na złość, tylko w ten sposób kształtuję swoją niezależność i umiejętność podejmowania decyzji. Pozwól mi wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, decydować o sobie i otoczeniu. Nie znaczy to, że macie mi we wszystkim ulegać- zasady i postawy powinny być jasno określone, wytłumaczone i bezwzględnie przez wszystkich przestrzegane.

Kochany Rodzicu pamiętaj, że: - - - - - -

Potrzebuję, abyś był w pobliżu, bawił się ze mną, rozmawiał. Chętnie potowarzyszę Ci w Twoich obowiązkach. Daj mi możliwość zdobywania nowych doświadczeń i umiejętności, jednocześnie patrz, żeby nic mi się nie stało. Kiedy upadnę, coś mi nie wyjdzie, nie panikuj, tylko mnie wspieraj. Bądź dumny z moich osiągnięć. W ten sposób zdobywam zaufanie do siebie. Twoja cierpliwość i wyrozumiałość wobec moich niepowodzeń wpłynie na moje poczucie własnej wartości oraz zaufanie do siebie. Daj mi wybór, a będzie mi łatwiej podjąć decyzję.

Przedszkolak Mamo, Tato: jest to czas od trzeciego do szóstego roku życia. Jest to czas, w którym potrafię swobodnie się przemieszczać, rozmawiać, staję się coraz bardziej samodzielny. Bardzo szybko się uczę oraz doskonalę swoje umiejętności. W tym okresie kształtuje się mój charakter i zainteresowania. Głównie jednak zajmuje się zabawą oraz obserwacją otaczającego mnie świata.

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

Kochany Rodzicu pamiętaj, że: - - - - - - - -

Potrzebuję Ciebie, aby móc się z Tobą identyfikować, będę taki jaki Ty jesteś dla mnie. Pozwól mi odkrywać świat i siebie, to jest czas, kiedy muszę odpowiedzieć sobie kim jestem. Pozwól na moją samodzielność, ale stój na straży mojego bezpieczeństwa. Oczekuję twojego docenienia, podziwu i aprobaty. Poszukaj dla mnie miejsca, gdzie będę miał się z kim bawić, gdyż dzięki rówieśnikom uczę się zasad umożliwiających mi życie w społeczeństwie. Często popadam w histerię, wtedy moje reakcje są gwałtowne i krótkotrwałe. Naucz mnie, jak sobie poradzić z własnymi uczuciami. Daj mi sposób, jak je rozładować (np. pisanie po kartce, aktywność fizyczna). Kiedy to nie skutkuje, zacznij do mnie mówić, kiedy się wyciszę. Jest to czas, kiedy uczę się kontroli swoich uczuć oraz zachowań. Daj mi dobry przykład, bo pragnę Cię naśladować. Kiedy poznaję swoje ciało, ucz mnie intymności.

Kiedy czas iść do szkoły Mamo, Tato: jest to wiek między szóstym a dwunastym rokiem życia. Na tym etapie potrafię okiełznać swoją twórczą wyobraźnię i podporządkowywać się zasadom ustalonym odgórnie. W tym okresie chętnie uczę się , pracuję i pomagam. Pamiętaj, aby w tym okresie dawać mi zadania mieszczące się w granicach moich możliwościach, co z jednej strony stymuluje mój rozwój, a z drugiej daje mi poczucie, że jestem zdolny i „sprawdzam się”. Kochany Rodzicu pamiętaj, że: - W tym czasie dokonuję podziału na świat kobiecy i świat męski, dlatego też lubię przebywać z rówieśnikami tej samej płci. - Grupa rówieśnicza staje się największym źródłem identyfikacji, dlatego też poznaj moich przyjaciół i zobacz, jak spędzam czas wolny. - W tym okresie życie seksualne, intymne mnie zawstydza, uszanuj moje uczucia. - Zależy mi na dobrych, nie konfliktowych relacjach z Tobą, więc znajdź czas dla mnie, miejmy wspólną aktywność, która nas łączy. - Pomóż mi odszukać moje pasje i nie złość się, kiedy pragnę je zmienić.

Nastolatek Mamo, Tato: kiedy mam trzynaście – dziewiętnaście lat jest to okres dorastania, jest to czas przejściowy pomiędzy dzieciństwem a dorosłością. Przez pierwsze lata w moim ciele kumulują się zmiany biologiczne. W kolejnych latach wykształcam swoją tożsamość i gotowość do realizacji samodzielnej drogi życiowej. Jest to czas trudny dla mnie, jak i dla Ciebie, dlatego mam nadzieję, że razem uda nam się przejść przez ten kryzys bez poważnych konsekwencji dla naszej relacji.

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

Kochany Rodzicu pamiętaj, że: - - - - - - - - - -

Bywają momenty, kiedy Ciebie odrzucam, sprawdzam, wystawiam na próbę, ale nadal jesteś dla mnie bardzo ważną osobą i bardzo Cię kocham. Przede wszystkim dążę do spędzania czasu z rówieśnikami. W tym okresie to oni są dla mnie źródłem wsparcia oraz identyfikacji. Kiedy martwisz się, z kim ja spędzam czas wolny, zaproś moich przyjaciół do domu i poznaj ich. Uszanuj to, że mam taką przestrzeń w życiu tylko dla siebie, ufaj mi i rozmawiaj ze mną. To jest moment w życiu, kiedy muszę odpowiedzieć sobie na najważniejsze pytania min: Kim ja jestem? Jak wyglądam? Do czego dążę? Jaka jest moja orientacja seksualna? – wspieraj mnie, obserwuj po prostu bądź. Bardzo potrzebuję Twojej akceptacji, szacunku i zrozumienia moich uczuć i zachowań. Zanim mnie ocenisz, najpierw mnie wysłuchaj. Porozmawiaj ze mną o życiu intymnym, postaraj się to zrobić wcześniej, zanim uświadomią mnie rówieśnicy. Pozwól mi samemu podejmować decyzje, nawet jeśli są niewłaściwie. To jest czas, kiedy jeszcze pod Twoimi „skrzydłami rodzicielstwa” chcę się nauczyć, co jest dobre dla mnie, a co nie. Ustal ze mną jasne, proste zasady oraz możliwe do spełnienia konsekwencje dostosowane do mojego wieku.

Mamo, Tato Tato Mamo, kiedy martwicie martwicie się się oo moje moje funkcjonowanie funkcjonowanie ii nie nie jesteście jesteście sami sami Kiedy wwstanie skonsultujcie sięsię ze ze specjalistą (psychologiem, staniemimipomóc pomóc, skonsultujcie specjalistą (psychologiem, psychoterapeutą, psychiatrą lekarzem rodzinnym). psychoterapeutą, psychiatrą czyczy teżteż lekarzem rodzinnym). Mamo! Tato! Myślę o Was, że: 1) Lubicie rozmawiać z mną. 2) Dajecie mi dobry przykład. 3) Interesujecie się moim życiem, moimi radościami i problemami. 4) Słuchacie mnie i rozmawiacie ze mną. 5) Znajdujecie czas na zabawę ze mną. 6) Pomagacie mi. 7) Uczycie mnie zasad i norm.

8) Doradzacie mi w podejmowaniu decyzji, ale nie wyręczacie mnie. 9) Uczycie mnie, jak naprawiać błędy. 10) Umiecie przyznać się do błędów. 11) Jesteście wzorem dla mnie. 12) Uczcie mnie intymności. 13) Dbacie o mój rozwój fizyczny i psychiczny. 14) Znacie moje potrzeby i dobrze je zaspokajacie.

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

Mamo! Tato! Bądźcie dla mnie: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16)

dobrzy cierpliwi troskliwi opiekuńczy opanowani wyrozumiali radośni szczerzy mądrzy spokojni stanowczy konsekwentni silni kochający ciepli sprawiedliwi

„Idealna mama”

Mama jest kochana, kupuje jedzonko i gotuje obiadki,opiekuje się nami.

Karolina 5 lat

Mamo! Tato! Pamiętajcie! BICIE MNIE NIE WYCHOWUJE! Porozmawiajcie ze mną! Kary sprawiają mi ból, ranią moje uczucia, a konsekwencje pokazuję, że się o mnie troszczycie i zależy Wam na mnie.

DZIECI UCZĄ SIĘ OD NAS – BĄDŹCIE DLA DZIECKA DOBRYM WZOREM 1. Dziecko chwalone za dobre zachowanie, uczy się wybierać pomiędzy dobrem a złem. 2. Skup się na tym, co dziecko robi dobrze – dziecko krytykowane uczy się potępiać. 3. Dziecko traktowane sprawiedliwie uczy się zasad. 4. Dziecko doceniane uczy się wiary w siebie. 5. Dziecko rozumiane uczy się rozumieć siebie i innych. 6. Dziecko żyjące w tolerancji uczy się szacunku i prawa do bycia sobą. 7. Dziecko żyjące w kochającym domu czuje się bezpiecznie. 8. Dziecko otoczone miłością uczy się ufać sobie i innym. 9. Dziecko przyjmowane takim, jakim jest uczy się akceptować. 10. Dziecko otoczone przyjaźnią uczy się współpracy. 11. Dziecko doceniane uczy się odwagi. 12. Dziecko uczy się….. od nas! /na podstawie D. Law Nolte/

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

Rodzicu! Rozmawiając z dzieckiem lub o dziecku, skupiaj się, poszukaj jego możliwościach, mów o nich, o jego mocnych stronach, o umiejętnościach i sukcesach – zamiast narzekać na jego złe zachowanie i negatywne cechy, problemy, wady i braki.

TAK JAK MÓWISZ O DZIECKU, TAK JE WIDZISZ I TAK KSZTAŁTUJESZ I WYCHOWUJESZ.”

GRANICE Granice to określenie pewnych zasad, nakazów i zakazów. A ich brak wywołuje niepewność, zagubienie, lęk i bunt dziecka. Wychowanie ma na celu wykształcenie w dziecku zdrowych i bezpiecznych granic. Rodzaje granic:

Terytorium

Co z tego wynika – korzyści

fizyczne

moje ciało, moja osoba

Wiem co dla mnie dobre. Potrafię się bronić przed nadużyciami ze strony innych osób.

inni ludzie

Określam możliwe, bądź niemożliwe bliskości wobec innych.

środowisko wokół mnie

Funkcjonuję w rodzinie, w szkole, społeczności lokalnej, w kraju, w świecie.

uczucia

Umiejętnie rozpoznaję i nazywam swoje uczucia.

psychiczne/ emocjonalne

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

DROGI RODZICU ZACHĘCAMY DO WYKORZYSTANIA ZASAD ROZMOWY ASERTYWNEJ Pierwszy stopień: 1. Nazwij swoje uczucia. 2. Opisz sytuację. 3. Uzasadnij.

Czuje złość, gdy Ty rozrzucasz książki, ponieważ ustaliliśmy, że książki odkładasz na półkę.

WAŻNE Gdy wypowiedź odniesie skutek, chwalimy dziecko. Gdy jednak ta wypowiedź nie odniesie oczekiwanego przez nas efektu, stosujemy drugi stopień wypowiedzi:

Drugi stopień: 1. Nazwij swoje uczucia. Czuje złość, 2. Opisz sytuację. gdy Ty rozrzucasz książki, 3. Uzasadnij. ponieważ ustaliliśmy, że książki odkładasz na półkę. 4. Powiedz, na czym ci zależy. Oczekuję, że jak wrócę za 10 minut,książki będą ułożone na półce. WAŻNE Gdy wypowiedź odniesie skutek, chwalimy dziecko. Gdy jednak i ta wypowiedź nie odniesie oczekiwanego przez nas efektu, stosujemy trzeci stopień wypowiedzi:

Trzeci stopień: 5. Opisujemy o co chodzi. Jeśli nie poukładasz książek na półce, 6. Opisujemy konsekwencje. to nie wyjdziesz dzisiaj na boisko. WAŻNE Gdy wypowiedź odniesie skutek, chwalimy dziecko. Gdy i ta wypowiedź nie odniesie oczekiwanego przez nas efektu, stosujemy czwarty stopień zachowania asertywnego:

Czwarty stopień: 7. Realizujemy konsekwencje. Ponieważ nie ułożyłeś książek, dzisiaj nie pozwalam Ci wyjść na boisko.

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

WAŻNE! Konsekwencje (nagrody i kary) muszą być realne. Nie można obiecywać dziecku rzeczy, których nie możemy spełnić, bo w ten sposób uczymy niepewności i braku zaufania do dorosłych.

ZASADA

→ → NAGRODY Kara to ustalona wcześniej z dzieckiem konsekwencja za niewykonanie określonych działań lub zrobienie czegoś niewłaściwego. Konsekwentna kara to coś wcześniej ustalonego z dzieckiem, zapowiedzianego i realnego do wykonania przez rodziców i dziecko. Kara nie może być wynikiem złości i gniewu, lecz wynikiem ustalonych z dzieckiem zasad. Aby Twoje dziecko wykonywało prośby, zaproś je do tworzenia i budowania wspólnej „instrukcji życia”. Omów zasadę, np. czas powrotu wieczorem do domu, ustal z dzieckiem konsekwencje dotyczące przestrzegania tej zasady, najlepiej niech dziecko pierwsze przedstawi swoje propozycje. Przekonasz się, że wspólne ustalenia dużo lepiej działają. Dziecko chętniej bierze odpowiedzialność za swoje postępowanie, gdy zna wszystkie konsekwencje, te dobre, czyli smak dumy i te złe, czyli niezadowolenie.

→

KONSEKWENCJE

KARY „Moi Rodzice”

Moi rodzice są fajni, razem się bawimy, opiekują się nami. Helena lat 5

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

INSTRUKCJA OBSŁUGI pomocna przy budowaniu zasad 1) Powiedz dziecku, co ma zrobić np. „posprzątaj” – to znaczy dokładnie wskaż każdą rzecz, każdy przedmiot, nazywając go „klocki, książeczki...”. 2) Powiedz dziecku, jak ma to zrobić - dokładnie wyjaśnij każdą czynność, pokaż, jak ją wykonać – „włóż”, „poukładaj”. 3) Powiedz dziecku, kiedy ma to zrobić; dokładnie określ czas np: „teraz”, „po obiedzie”, „od godziny …. od godziny …”. 4) Powiedz dziecku, po co ma to zrobić. Nadaj sens działaniom; wyjaśnij prostymi słowami znaczenie porządku, np. „Będziesz miała czysty pokój”, „Łatwo odszukasz swoje rzeczy”. 5) Powiedz dziecku, kto to ma zrobić; to szczególnie ważne, gdy jest rodzeństwo. Dzięki takim wyjaśnieniom unikasz pytań: „a czemu ja”. Zadbaj o to, aby dziecko czuło, że to jest sprawiedliwe. Podziel obowiązki tak, aby każde dziecko miało coś wykonania. Przykłady Rozmowa mamy z 4-letnią Krysią. W pokoju są porozrzucane klocki, a zbliża się czas kąpania. M: Krysiu, pozbieraj klocki. Czas już na kąpiel. K: Maamooo! Jeszcze trochę. M: Krysiu! Pozbieraj teraz klocki i włóż je do pudełka. Klocki niszczą się, jak są tak porozrzucane po pokoju. Możesz potknąć się o nie i przewrócić. Krysia ucieka z pokoju i biegnie do kuchni – klocki są nadal porozrzucane na dywanie. M: Krysiu, liczę do pięciu, jeśli nie przyjdziesz do tego czasu ja posprzątam klocki i schowam je. Nie będziesz mogła jutro cały dzień bawić się klockami. Liczę 1, 2, 3, 4…… K: Idę. Rozmowa rodziców z synem Wojtkiem 13-letnim. W: Mamo, chcę nową grę. M: Opowiedz mi, co to za gra. W: Mają ją wszyscy koledzy, to taka strzelanka. Nawet ma ją Maciej, ten najlepszy uczeń. M: A od jakiego wieku dozwolona jest ta gra? W: Od 16 lat. Ale nikt na to nie patrzy. M: Jeżeli jest od 16 lat, a Ty masz 13, to nie mogę kupić Tobie tej gry, bo ona nie jest dla Ciebie. Jak skończysz 16 lat, to wrócimy do tej rozmowy. W: No maaamo! Przestań trzy lata mam na to czekać? M: Wojtku, zaproponuj coś innego. W: Nie! Ja chcę tę grę. M: A ja mam taką propozycję, że pójdziemy do sklepu i wybierzemy razem grę komputerową dostosowaną do Twojego wieku, może edukacyjną? Albo inny pomysł, może kupimy grę planszową, w którą zagramy całą rodziną? Co ty na to? W: Nie! Tak nie chcę! M: Jeśli nie zgadzasz się na mają propozycję, to informuję Cię, że nie zgadzam 14 się na kupno tej gry i granie w nią.

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

W: To pójdę do taty. T: Wojtku, zgadzam się z tym, co mówi mama, to nie jest gra dla Ciebie. Jeśli zobaczymy niedozwolone przez nas gry, będziemy zmuszeni do sprawdzenia wszystkich gier, filmów i zawartości komputera. Chcę, żebyś o tym wiedział. W: Noo dobrze... Po pewnym czasie sprawa gry pojawia się ponownie. M: W co grasz Wojtku? W: W nic, to stara gra, którą miałem. M: A to jest to opakowanie od tej gry? Nie widziałam tej gry wcześniej u Ciebie. Skąd ją masz? W: Ty się zawsze czepiasz! W innych domach to się nikt nie interesuje i nie sprawdza jakiś durnych opakowań! M: Nie mówimy, co się dzieje w innych domach, tylko o tym, co się dzieje w naszej rodzinie. Ty jesteś dla mnie ważny. Czy to nie jest ta gra, o której mi mówiłeś dwa tygodnie temu? W: Nieeeee …… W ogóle o tym nie rozmawialiśmy. M: Nie podoba mi się, że kłamiesz. Razem z tatą zabroniliśmy Tobie kupić i grać w tę grę. W takim razie musimy porozmawiać na temat konsekwencji. W: Znowu ta Twoja gadka! M: Wyłącz grę i daj mi ją. Ja wychodzę na dziesięć minut, a Ty zastanów się nad swoim zachowaniem i twoją postawą. „Moja rodzinka” W: Eeee… no masz tę grę. Po dziesięciu minutach M: Synu, jest mi bardzo przykro i jestem zła na Ciebie, zawio- dłeś nasze zaufanie. Czy chcesz coś powiedzieć? W: Przecież nic się nie stało, ja nie kupiłem tej gry, pożyczył mi ją Maciek. Przecież go lubisz. M: Nasze ustalenia były inne. Jest mi przykro, że nas nie posłu - chałeś i pomimo zakazu grałeś w tę grę. Oczekuję od Ciebie, że powiesz mi prawdę i więcej to się nie powtórzy. W: No faktycznie tak było jak mówisz, obiecuję, że już się to nie powtórzy i możesz spraw- dzić również inne opakowania gier i komputer. M : Dziękuję, że doszliśmy razem do porozumienia.

Moja rodzinka to mama Asia, tata Adam, siostra Natalka i ja. Paulina lat 5

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

Nagradzaj konkretne zachowanie, nie stosuj pochwał ogólnych. Nagrody W procesie wychowania bardzo ważne są nagrody i mogą one mieć wymiar materialny (rzeczowy, otrzymanie czegoś) i niematerialny (kontakt, relacje, wymiana uczuć, emocji). Nagroda jest konsekwencją spełnionych zasad postępowania, które były ustalone wcześniej. Kilka rad, które warto stosować: 1. Kochaj swoje dziecko bezwarunkowo, bo tylko taka miłość pozwala dziecku być bezpiecznym i szczęśliwym człowiekiem. 2. Nieustannie buduj swój autorytet, oparty na wiarygodności i spójności między słowami i czynami. 3. Bądź uważny i wrażliwy na to, co mówi Twoje dziecko, ta umiejętność stanowi podstawę prawidłowej komunikacji. 4. Bądź konsekwentny, nie rezygnuj z wymagań, nawet gdy jesteś zmęczony albo gdy dziecko bardzo protestuje. 5. Stawiaj dziecku jasne granice, mów i pokazuj, co wolno, a czego nie wolno robić. 6. Wymagaj od siebie tego, czego wymagasz od dziecka. Jesteś dla dziecka doskonałym wzorem. 7. Ustal z dzieckiem zasady, w tym też wykonywanie obowiązków domowych, dając tym samym poczucie porządku i bezpieczeństwa. 8. Planuj czas wolny, bo wspólne jego spędzanie wzmacnia więzi rodzinne i buduje dobrą atmosferę. 9. Bądź sprawiedliwy, nie faworyzuj żadnego dziecka, czy to ze względu na wiek czy płeć, bo bez względu na to, ile ono ma lat i czy jest synem czy córką, zawsze jest Twoim dzieckiem. 10. Nie porównuj swojego dziecka z jego rodzeństwem i z innymi dziećmi. 11. Ustal z drugim rodzicem wspólne metody wychowawcze i zgodnie je realizujcie. 12. Rozwijaj się i doskonal swój rodzicielski warsztat, czytaj, szukaj, sprawdzaj i ucz się na błędach innych ludzi. 13. Myśl pozytywnie, chwal swoje dziecko i wspieraj jego dobre poczynania. 14. Bądź cierpliwy, konsekwentny i nie zniechęcaj się!

Teraz wiem, że nie jestem idealnym rodzicem, ale wiem, co mogę zrobić, żeby być lepszym. 16

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców „Moja rodzinka”

Moja rodzinka to mama, babcia, dziadek i wujkowie.

Maria lat 5

Porozmawiajmy Odłóż gazetę Tato! Chodź, usiądź obok mnie. Wyjdź z kuchni mamo! Przy mnie zrobiłam Ci miejsce. Chwyćmy się za dłonie. Och, jaki piękny jest świat, Choć ludzie odchodzą, a czas szybko przemija. Zacznijmy więc rozmowę, Bo życie to chwila. W nieustannym pościgu, gubię me wzorce. I proszę pomóżcie mi. Lecz nie prawcie mi kazań! Zacznijmy rozmowę, bo wówczas wszystko lepiej brzmi. I już nigdy w smutku nie będziemy sami, Szczęściem podzielimy się. Zacznijmy rozmawiać, A zegar zamilknie choć na chwilę. Magdalena Ostapkiewicz - II LO w Ełku kl. I Wiersz wyróżniony i opublikowany w ramach konkursu Ogólnopolskiej Akcji „Cała Polska rozmawia z dziećmi” 2012

Dzieciom z Przedszkola im. Krasnala Hałabały w Kaźmierzu oraz wychowawcom i rodzicom składamy serdeczne podziękowania za przekazanie rysunków, które zostały wykorzystane do oprawy graficznej niniejszej publikacji.

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

BIBLIOTECZKA DOBREGO RODZICA Bloomguist M. L., Trening Umiejętności dla dzieci z zachowaniami problemowymi, Kraków, 2011 Bradshow J., Zrozumieć rodzinę, Warszawa, 1988 Całusińska. M., Malinowski W., Trening umiejętności wychowawczych dla rodziców i specjalistów, Gdańsk, 2012 CoVey S.R., 7 Nawyków szczęśliwej rodziny, Poznań, 2007 Eichelberger W., Mieszczanek A., Jak wychować szczęśliwe dzieci, Łódź, 2000 Eichelberger W., O co pytają dzieci? O miłości i wychowaniu, Warszawa, 2008 Eichelberger W., Zdradzony przez Ojca, Warszawa,1998 Faber A. i Mazlish E., Jak mówić do nastolatków, żeby dzieci nas słuchały, Jak słuchać żeby z nami rozmawiały, Poznań, 2006 Faber A. i Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, Jak słuchać żeby dzieci do nas mówił, Poznań, 2001 Faber A. i Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci się uczyły – W domu i w szkole, Poznań, 2002 Faber A. i Mazlish E., Rodzeństwo bez rywalizacji – Jak pomóc własnym dzieciom żyć w zgodzie, by samemu żyć z godnością, Poznań, 1995 Faber A. i Mazlish E., Wyzwoleni rodzice wyzwolone dzieci – Twoja droga do szczęśliwej rodziny, Poznań, 1994 Gordon T., Wychowanie bez porażek, Warszawa, 1994 Haffner D. W., Jak rozmawiać z dziećmi o sprawach intymnych, Warszawa, 2002 Herbert M., Mamo, on mnie bije, Agresja małego dziecka, Gdańsk, 2004 Ilg F.L., Bates L., Sidney A. M., Baker Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat, Poradnik dla rodziców, psychologów I lekarzy, Gdańsk, 1994 Leman K., Jak wychować dziecko i nie oszaleć?, Kraków, 2004 Obuchowska I., Kochać i rozumieć, część trzecia, Poznań, 2003 Renschburg J., Lęk, gniew, agresja, Warszawa, 1993 Rosen P., M., Mówienie, słuchanie, kontakt… z dziećmi, Poznań, 2004 Schaefer E.CH., Foy DiGeronimo T., Jak rozmawiać z dziećmi o bardzo ważnych sprawach, Poznań, 2002 Staroń L., Cała Polska Rozmawia z dziećmi, Warszawa, 2012 Terakowska D. ,Bomba J., Być rodziną, czyli jak budować dobre życie swoje i swoich dzieci cz.1, Kraków, 2003 Terakowska D. ,Bomba J., Być rodziną, czyli jak zmieniamy się przez całe życie cz.2, Kraków, 2004 18

MAMO! TATO! POROZMAWIAJCIE ZE MNĄ! Poradnik dobrych rodziców

BIBLIOGRAFIA Beisert M., Seks twojego dziecka, Łódź, 1991 Kołakowski A., Pisula A., Sposób na trudne dziecko, Gdańsk 2011 Korczak J., prawa dziecka i prośba dziecka http://2012korczak.pl/node/146 Staroń L. – Cała Polska Rozmawia z dziećmi, Warszawa, 2012 Czub M., Jadczak – Szumiło T., 1 rok życia twojego dziecka. Poradnik dla rodziców, Poznań , Śniegulska M.,, http://www.acpir.swps.pl/index.php/psychoniezbednik/17-czytelnia/43kilka-slow-o-rozwoju-przedszkolaka

Moja rodzinka jest fajna; Mama, Tata, Olek, Tomek i ja. Gabrysia 5 lat

„Moja rodzinka”

Notki Marika Nowicka – psycholog, psychoterapeuta, pedagog, certyfikowany seksuolog kliniczny. Członek Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego i Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychodynamicznej. Pracuje jako psychoterapeuta w poradniach zdrowia psychicznego na terenie Wielkopolski. Prowadzi psychoterapię i diagnozę osób dorosłych, młodzieży i dzieci oraz konsultacje w zakresie rozwoju dzieci i trudności wychowawczych. Mama 5-letniej córki. Alicja Data – psycholog, socjolog, organizator pomocy społecznej, terapeuta środowiskowy, mediator, członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego i Terenowego Komitetu Ochrony Praw Dziecka w Lesznie. Prowadzi diagnozy i szkolenie dla kandydatów na rodziców zastępczych oraz dla rodzin zastępczych, a także warsztaty dla rodziców Rodzice są dobrzy, wychowują mnie, chcą żebym zawsze był szczęśliwy. wzmacniające kompetencje rodzicielskie. Antoni 5 lat Jest członkiem Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Mężatka. Mama dwójki dorosłych dzieci 25-letniej córki i 27-letniego syna. Pasjonatka ogrodnictwa. „Rodzice”

Barbara Armon – pracownik socjalny, absolwentka pedagogiki pracy socjalnej na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Ukończyła studia podyplomowe z zakresu organizacji pomocy społecznej i pracy socjalnej (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) oraz zarządzanie pracą i zasobami ludzkimi (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu), mediator rodzinny. Prowadzi warsztaty umiejętności wychowawczych dla rodziców. Los innych nigdy nie był jej obojętny, od 20 lat związana z pomocą społeczną. Mama 12- letniego syna.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej ul. Szamotulska 20 c 64-530 Kaźmierz tel. 61 29 18 360, 61 29 17 533 e-mail: ops@kazmierz.pl

Rodzice są fajni, kochani. Razem z mamą koloruję obrazki.

Maja 5 lat