LA MIRADA VĂ‹SHTRIMI Juan Madrid Los traductores salvajes
relatos/tregimet
La mirada, Juan Madrid Traducción a cargo de / Përkthim nga Los traductores salvajes (Grupo de traducción de la Casa de España en Tirana)
Los Traductores Salvajes: Albi Kaloci, Flavia Shkreta, Edlira Gabili, Lorela Garruli, Migena Mecaj, Xhil Pepa, Romina Zaçe, las hermanas Karaj, Arta Musaraj, anxhelika Hodo, Elsa Habilaliaj, Spartak Sokoli e Isabel Leal Tirana, enero / Janar 2013
relatos/tregimet Los traductores salvajes
LA MIRADA - Mire usted, yo no soy una mala persona. Yo me dedico a mis cosas, la tienda, y ya ve usted, no es muy grande y mis hijos, que antes estaban aquí conmigo, pero la juventud, ya lo sabe usted. La juventud tira para otras cosas, pasan de la tienda, como ellos dicen. ¿Usted tiene hijos? Dios se los conserve. Mientras sean pequeños no le darán más que alegrías, pero en cuanto se hacen mayores la cosa cambia, se lo digo porque lo sé, sí señor. Mire, mi Arturo, con veinte años, aún no ha hecho nada. Empezó comercio y luego dijo de hacer Filosofía, no sé si la empezó, y ahora va diciendo que lo suyo es el teatro. ¡El teatro, fíjese usted! Pero para qué cansarle. Usted va a lo suyo, a su trabajo y yo al mío. No, no señor, no voy a cerrar la tienda. ¿Para qué? No es que no pueda, es que no quiero. Aquí no ha pasado nada. ¿Cómo dice usted, señor inspector? Bueno, Arturo y Carmina, sí señor. Carmina está con su madre, sí señor, y viene menos por aquí. Antes, como ya le he dicho, venían más. Claro, también estaba su madre. Trabajábamos Carmina y yo y los niños ayudaban. Esas cosas, liar paquetes, llevar recados, nada. Para mí que la juventud tiene que saber lo que es la vida. ¿Cómo dice? No señor, yo solo. Llevo ya muchos años yo solo en la tienda. Da para vivir pero nada más. Si le pregunta a mi mujer le dirá mentiras. Le dirá que soy rico. Pero es mentira, no señor. Y ella lo sabe porque ha estado aquí conmigo toda la vida. O sea desde que nos casamos, hace... hace más de veinte años. ¡Si no lo sabrá ella, señor inspector!
Juan Madrid
VËSHTRIMI -Shikoni zotëri, unë nuk jam një njëri i keq. Unë merrem me gjërat e mia, dyqanin, dhe sic mund ta shikoni, nuk është shumë i madh; dhe me fëmijët e mi, të cilët më parë rrinin këtu me mua, por rinia sic e dini. Rinisë i interesojnë gjëra të tjëra, nuk merren me dyqanin, sic thonë ata. Ju keni fëmijë? T’jua ruajë zoti. Sa janë të vegjël vetëm gëzime të falin, por puna ndryshon kur rriten, jua them sepse e di, po zotëri.Shikoni Arturon tim, është njëzet vjec dhe akoma nuk ka bërë asgjë. Filloi ekonomikun dhe pastaj tha që do studionte filozofi, nuk e di nëse e filloi, dhe tani thotë që atij ia pret për teatër. Teatër, e kuptoni ju?! Por pse t’ju lodh më tepër. Ju keni hallët tuaja, punën tuaj dhe unë timen. Jo, jo zotëri, nuk do ta mbyll dyqanin. Për c’arsye? Puna është se nuk dua jo se nuk mundem. Sepse nuk ka ndodhur asgjë. Si thatë zoti inspektor? Mirë, Arturo dhe Karmina, po zotëri. Karmina është me nënën e saj, po zotëri, dhe vjen më rrallë këtu. Më parë, sic ju thashë, vinin më shpesh. Sigurisht, ishte gjithashtu dhe nëna e saj. Punonim unë dhe Karmina dhe fëmijët ndihmonin. Gjëra të tilla, paketim, porosi, hicgjë. Për mua rinia duhet ta dijë se c’është jeta. Si thatë? Jo zotëri, unë vetëm. Vazhdoj tashmë prej shumë vitesh i vetëm në dyqan. Më del sa për të jetuar, por jo më shumë. Po të pyesni gruan timë, do ju thotë gënjeshtra. Do ju thotë se jam i pasur. Por është gënjeshtër, jo zotëri. Dhe ajo e di se ka qenë këtu me mua gjithë jetën. Domethënë që kur u martuam, që prej....që prej më shumë se njëzet vjetësh.. Po s'e diti ajo, zoti inspektor!
relatos/tregimet
La mirada / Vështrimi
Los traductores salvajes
-Yo
no soy violento. Yo soy normal, ya se lo he dicho. Soy un español decente, normal, que se mata a trabajar y paga sus impuestos. Y si no puedo defenderme pues usted me dirá. ¿Cómo dice? Oiga, yo no quiero hablar de política. Yo la única política que entiendo es la del trabajo. ¿Sabe usted a qué hora salgo yo de la tienda? No lo sabe, claro, no lo sabe. Pues salgo a las diez de la noche. Bueno, mejor dicho, echo el cierre a las diez y me quedo con la luz encendida haciendo el balance, porque yo hago el balance diario. En cualquier momento, sé lo que falta, lo que tengo que comprar... Si la política de este país se llevara como mi tienda... Pero, bueno, no quiero hablar de política. Sí señor, se lo cuento, los maté porque les miré a los ojos. Esa cara descarada, chulesca, del que no trabaja, el pelo largo y sucio... y la chica, para qué hablar de la chica. Una... una cualquiera. Se cruzó de brazos y me llamó viejo de mierda. Eso es, apunte, viejo de mierda. No, no estoy haciendo un lío, lo que pasa es que no hablo mucho con la gente y menos con la policía... disculpe, le cuento, sí señor. Entraron como a las nueve y media. Yo, nada más verlos, sospeché. Algunas veces vienen jóvenes a comprar saladitos, galletitas, cosas, refrescos, patatas... para los guateques, ¿sabe usted? Bueno, nada más verlos supe que no venían a ningún guateque. El chico fue el que sacó la pistola y me la puso en la garganta. Me quedé sin habla. Yo creo que estaba más nervioso que yo, temblaba y sudaba.
- Unë nuk jam i dhunshëm. Unë jam normal, jua thashë. Jam një spanjoll i ndershëm, normal, që rraskapitet duke punuar dhe paguan taksat. Dhe nësë nuk mund të mbrohem, ju do të më thoni. Si thatë? Dëgjoni, unë s’dua të flas për politikë. E vetmja politikë që unë kuptoj është ajo e punës. E dini ju se në c’orë dal unë nga dyqani? S’e dini, sigurisht, që s’e dini. Dal në 10 të darkës. Domethënë, më mirë të themi bëj mbylljen në 10 dhe qëndroj me dritën e ndezur duke bërë bilancin ditor. Në cdo moment, e di së cfarë mungon, se cfarë duhët të blej. Nëse politika e këtij vëndi do të drejtohej si dyqani im... Po, mirë, nuk dua të flas për politikë. Po zotëri, po ju tregoj, i vrava sepse i vështrova në sy. Ajo fytyrë e paturpshme, e pacipë, si e atij që nuk punon, Flokët ë gjatë dhe të pistë...ndërsa vajza, për cfarë të flasim për vajzën. Një rrugace. Kryqëzoi duart dhe më quajti plak muti. Kjo është,fiks plak muti. Jo, nuk po e bëj lëmsh. Puna është se nuk flas shumë me njerëzit dhe aq më pak me policinë...më falni, po ju tregoj, po zotëri. Hynë afërsisht rreth orës 9 e gjysmë. Unë, sapo i pashë, dyshova. Shpeshherë vijnë të rinj që blejnë të kripura dhe biskota, gjëra, pijë freskuese, patatina...për gosti,e dini? Mirë, sapo i pashë e mora vesh që nuk vinin për asnjë gosti. Djali ishte ai që nxorri pistoletën dhe ma vuri në fyt. Ndenja pa folur. Besoj së ishte më nervoz sesa unë, dridhej dhë djersiste.
relatos/tregimet
La mirada / Vështrimi
Los traductores salvajes
"El dinero, venga, el dinero" me dijo. Y la chica dijo eso de viejo de mierda. Pero fue al mirarle a los ojos. Yo he estado en la guerra ¿sabe? Sé los ojos que tienen los que te quieren matar y ese chico me quería matar. Yo tengo licencia de armas, sí señor, aquí la tiene y aquí está la Mágnum 357. ¿Qué? Pues nada, que me gusta, ¿a usted no? Es un arma preciosa, segura, ella me ha salvado la vida. Con licencia yo puedo tener lo que quiera. No se enfade, sigo. Bueno, pues eso. ¿Por dónde iba?... ¡Ah, sí! Pues que veo que me pone en la garganta la pistola y le digo que sí, que le doy el dinero. Hay que decir eso, para disimular, para que se confíen. Igual hacíamos en la guerra. Y ahí está... ¿Cómo? No señor, no me di cuenta que la pistola era de juguete ¿Cómo habría de saberlo? Lo único que supe es que me iba a matar y entonces abrí el cajón... Mire, de esta forma... y el revólver lo tenía ahí, tapado bajo los papeles. Le seguí mirando a los ojos y saqué el revólver. Disparé de cerca y me salpicó el delantal y la camisa. Es muy potente el Mágnum, es un buen revólver. Ya lo ha visto. Le abrí un boquete en el pecho que... En fin, era su vida o la mía... ¿La chica? ¡qué sabía yo! Podría tener un arma escondida entre las ropas, esas golfas lo hacen... nada, a ella fue a la cabeza. Es más seguro, usted lo sabe, que es un defensor del orden. Pues no, no señor. No supe que el revólver era de juguete, ni que tenían doce años. A mí me parecieron de la edad de mi Arturo, ya se lo he dicho. Me parecieron como de veinte años. Y no jugaban. No era un juego. Les miré a los ojos y supe que querían matarme. Por eso los maté yo. A los dos, sí señor.
‘’Paratë, hajde, paratë’’ më tha. Dhe vajza më tha prapë: plak muti. Por, kur i vështrova në sy... Unë kam qenë në luftë, e dini? E di se cfarë sysh kanë ata që duan të të vrasin dhe ai djalë donte të më vriste. Unë kam leje për armëmbajtje, po zotëri, ja ku e keni, këtu është Magnum 357. Cfarë? Jo asgjë, thjesht që më pëlqen, juve jo? Është një armë shumë e bukur, e sigurt, ajo më shpëtoi jetën. Me leje unë mund të mbaj cfarë të dua. Mos u nxehni, po vazhdoj. Mirë pra, këto ishin. Ku e lashë? Ah, po! Pra kur e pashë që më vuri në fyt pistoletën dhe kur i thashë që po, që do ti jepja paratë. Duhet thënë kjo, për t’i gënjyer, që të kenë besim. Kështu vepronim edhe në luftë.Dhe ja.....Si? Jo zotëri, nuk e kuptova që pistoleta ishtë prej lodre. Nga ta dija? E vetmja gjë që dija është që do më vrisnin dhe atëherë hapa sirtarin....Shikoni, ja kështu....dhe revolverin e kisha aty, të mbuluar poshtë letrave. Vazhdova t’i shikoja në sy dhe nxorra revolverin. Qëllova nga afër dhe mu spërkat përparësja dhe këmisha. Magnumi është shumë i fuqishëm, është një revolver i mirë. E keni parë. I hapa një vrimë aq të madhe në gjoks sa.... Në fund të fundit, o ajo o unë..... Vajza? ku ta dija unë! Mund të kishte pasur një armë të fshehur poshtë rrobave, ato kurvat e bëjnë....asgjë, ajo e hëngri në ballë. Është më e sigurt, ju e dini meqë jeni ruajtës i rendit. Jo pra, jo zotëri. Nuk e dija që revolveri ishte prej lodre, dhe as që ishin dymbëdhjetë vjec. Mua m’u dukën si moshatarë të Arturos tim, jua thashë. Mu dukën si njëzetvjecarë. Dhe nuk po luanin. Nuk ishte një lojë. I pashë në sy dhe e kuptova që donin të më vrisnin. Prandaj i vrava unë. Të dy, po zotëri.
***