Autumn 2015
Οι Δήμοι προσπαθούν Municipalities trying hard
Φροντίζοντας
Μέσα στα αυγά! Egg Insight!
for Donkeys
τα γαϊδουράκια
Καφές Civet:
Caring
Civet coffee:
και βοηθώντας τους ιδιοκτήτες τους
and Helping their Owners
info@crete4animals.gr | www.crete4animals.gr |
Η σοκαριστική αλήθεια πίσω από το πιο ακριβό χαρμάνι στον κόσμο The shocking truth behind the world’s most expensive blend
Φιλοζωική Κρήτης - Cretan Animal Welfare Society |
CAWS ΦιλοζωικήΚρήτης
SUPPORT US
International an Greek Bank Transfers: Account Owner: FILOZOIKI MALIA IBAN: GR21 0140 6650 7460 0210 1005 296 BIC: CRBAGRAA (Alpha Bank) Payments/Direct Debit can also be made directly into our UK account: Lloyds TSB plc, Biggleswade, Bedfordshire, in the name of Cretan Animal Welfare Group Account Number: 0122 7605 Sort Code: 30-90-79 Donate through Paypal PAW PRINT
2
4-5 Ρωτήστε τον κτηνίατρο Δήμοι προσπαθούν 6 ΟιMunicipalities trying hard στη Ζωή. H Ιστοσελίδα! 7 Σεβασμός Respect all Life. The Website! Ask the Vet
γαϊδουράκια 8-9 Φροντίζοντας και βοηθώντας τους ιδιοκτήτες τους Caring for Donkeys and Helping their Owners
ο σκύλος σας είναι χοντρός 10 Αν If your dog is fat Μια θετική κίνηση A positive move
κοινωνικοί 11 Γινόμαστε Going social Μέσα στα αυγά! Egg Insight!
για Αγρίους 12 Ιστορίες Tales of the Wild κάτι μας λείπει αυτές τις μέρες! 13 Δυστυχώς Sadly we are missing something these days!
14
Ψάχνουν σπίτι Looking for a home
Civet: Η σοκαριστική αλήθεια 16-17 Καφές πίσω από το πιο ακριβό χαρμάνι στον κόσμο Civet coffee: The shocking truth behind the world’s most expensive blend μέλη 18 Nέα New Board members
Paw Print "Thank you's" Thank you to: • William & Charlotte Parks Foundation, USA • The Donkey Sanctuary, UK • Sweet World Bakery, Malia • Lyrarakis Wines, Heraklion • The Worldwide Veterinary Service, UK • The Dogs Trust, UK • Gregory’s Café, Malia • Korakas Beach Apts, Rodakino • Meltemi Apts, Agios Pavlos • Eurostar Rent A Car, Stalis • APAL, Plakias • Auto Moto, Plakias • Geyseis Shop, Malia • Atrion Hotel • Vereniging het Nederlands Ezelstamboek • Design Graphic
For their ongoing Support: • World Animal Net • Aegean Sky apartments, Malia, providing shelter for our equine specialists • Hans Signer and Garry Draper for their irreplaceable time and expertise • Guru Advertising for their endless creativity • Our generous supporter of the Responsible Pet Ownership project • Heraklion and Hersonisos Municipalities for their cooperation • Halkiadakis Supermarkets • All the businesses which support our work by having collecting boxes for donations (AquaWorld, Mind the Cut, Cretan Malia Park Hotel, Meli Palace Hotel, Praktiker, Jolly Roger’s and more…) • The Natural History Museum and The University of Crete, assistance with calls for help received for wildlife!
And not forgetting: • Our vets (A. Badouvas & D. Markaki) for their tireless work • Sue Silk, our UK treasurer and devoted fundraiser • Last but not least, a hearty thank you to all our long term members, supporters and volunteers both in Greece and abroad! Cretan Animal Welfare Society Malia 70007, Crete, Greece Tel.: +30 6944 690368 (SMS), UK - Supporters Coordinator: Sue Silk, 3 Church Close, Little Paxton St. Neots, Cambs PE19 6EU Tel.: 01480 219509
3
PAW PRINT
Ask the Vet
Πόσο καλά ενημερωμένος είναι ο μέσος Έλληνας για την υπεύθυνη ιδιοκτησία σκύλου;
Σκύλος και παιδί. Πόσο εύκολη είναι η συμβίωση και ποια τα οφέλη;
Ο μεγάλος αριθμός αδέσποτων ζώων στους ελληνικούς δρόμους αποδεικνύει την ελλιπή ενημέρωση των ελλήνων για την υπεύθυνη ιδιοκτησία και διαχείριση ενός σκυλιού ή ενός γατιού. Για να αποτελέσουμε τους κατάλληλους ιδιοκτήτες για ένα κατοικίδιο ζώο, θα πρέπει να διαθέτουμε τον κατάλληλο χώρο για την άνετη διαβίωση και εκπαίδευσή του. Επιπλέον, θα πρέπει να αφιερώνουμε κάποιο χρόνο καθημερινά για να καλύπτουμε τις ανάγκες του (βόλτα, παιχνίδι, τάισμα κ.α.). Σημαντικό είναι να βάλουμε στον μηνιαίο προϋπολογισμό μας και τα έξοδα που απαιτεί η ανατροφή του κατοικίδιου μας (διατροφή, κτηνιατρική περίθαλψη). Υπεύθυνη ιδιοκτησία σημαίνει τακτικός εμβολιασμός του ζώου και έλεγχος της υγείας του από τον κτηνίατρο. Σύμφωνα με τον καινούριο νόμο για τα κατοικίδια και τα αδέσποτα ζώα (Ν. 4235/2014), η απουσία εν ισχύ αντιλυσσικού εμβολιασμού και η μη τοποθέτηση μεταλλικής κονκάρδας επιφέρει πρόστιμο αξίας 100 ευρώ.
Τα παιδιά μπορούν να συμβιώσουν αρμονικά με τα σκυλιά στον ίδιο χώρο, αρκεί να υπάρχουν κάποιοι κανόνες και να έχουν περάσει κάποια βασική εκπαίδευση. Τα παιδιά μαθαίνουν να αναλαμβάνουν ευθύνες με τη συμμετοχή τους στην ανατροφή των σκύλων και αναπτύσσουν το αίσθημα της συντροφικότητας μέσα από τη σχέση τους με τον σκύλο. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι η συμβίωση των παιδιών με τα σκυλιά και η επαφή με αυτά διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος κατά την ενηλικίωσή τους.
How well informed is the average Greek person on responsible dog ownership?
Dogs and children. How easy is their coexistence and are there any benefits in it?
The high number of stray animals in the Greek streets shows clearly the lack of information regarding what it takes to be a responsible owner of a dog or cat. Responsible pet ownership requires many things such as finding the right place for a pet to live in and be trained, but also finding time on a daily basis to respond to its needs, i.e. walks, play, feeding. And of course making sure that one can afford the expenses that go with the pet, i.e. vets and proper food. Responsible ownership also means having the pet regularly vaccinated and health checked. According to the current legislation (Law 4235/2014), absence of valid anti rabies vaccination and negligence in placing a metal badge on its collar, can bring a 100 EUR fine.
Children can live harmoniously with dogs in the same space, as long as certain rules are kept and dogs have undergone some basic training. Children with dogs have the chance to develop a sense of responsibility and cultivate a feeling of companionship. In addition, research has shown that children raised in the presence of a dog develop a stronger immune system.
Να κάνω στείρωση στον σκύλο μου; Ποια τα προτερήματα και οι κίνδυνοι; Η στείρωση των σκύλων στη σύγχρονη κοινωνία αποτελεί τον καλύτερο τρόπο προάσπισης της υγείας του ζώου και ελέγχου του πληθυσμού των αδέσποτων σκύλων. Με την στείρωση των σκύλων σε νεαρή ηλικία ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες για την ανάπτυξη νεοπλασιών (κακοήθεις, καλοήθεις) στους μαστούς, στη μήτρα, στις ωοθήκες και στους όρχεις. Επιπλέον προ-
Should I neuter my dog? What are the benefits and dangers? Dog neutering in developed societies is considered the best way to keep a dog healthy and control the population of stray dogs. By neutering young dogs the chances of later developing neoplasia (benign or malignant) in the chest, uterus, ovary and testicles are minimized and the cases of pseudo-pregnancy are prevented. The
λαμβάνονται τα περιστατικά ψευδοκύησης. Τα συνήθη συμπτώματα της ψευδοκύησης είναι η παραγωγή και απέκκριση γάλακτος, η υιοθέτηση άψυχων αντικειμένων και η συμπεριφορά επιτόκου(δημιουργία φωλιάς, επιθετικότητα κ.α.). Η σοβαρότερη παθολογική κατάσταση που προλαμβάνεται με την στείρωση είναι η πυομήτρα(έντονη διόγκωση και φλεγμονή της μήτρας που οφείλεται σε παθολογικό περιεχόμενο). Αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να αποβεί μοιραία για την ζωή του ζώου. Σημαντική είναι και επίδραση της στείρωσης στη συμπεριφορά των ζώων. Τα θηλυκά σκυλιά δεν είναι ανήσυχα κάθε φορά που βρίσκονται σε οίστρο, δεν εμφανίζουν τάσης φυγής για αναζήτηση επαφής και ελαχιστοποιείται σημαντικά ο κίνδυνος που διατρέχουν να χτυπηθούν από κάποιο αμάξι ή να τραυματιστούν κατά την πάλη με άλλα ζώα. Η στείρωση είναι η συχνότερη ίσως χειρουργική επέμβαση που εκτελεί ένας κτηνίατρος και οι κίνδυνοι από επιπλοκές στην αναισθησία ή αιμορραγίες είναι ελάχιστοι.
Θανάσης Μοσχοβάκος, Κτηνίατρος
usual symptoms of pseudo-pregnancy are the production and excretion of milk, the adoption of objects and the behavior of a pregnant dog (creating a nest, being aggressive, etc.). The most important pathological conditions prevented by neutering is pyometra, which is an intense swelling of the uterus attributed to pathological content and which if not treated timely can be fatal. Neutering can have a great effect on the animal's behavior as well. Female dogs cease to be anxious during their premenstrual circle, lack the need to leave the house in search of male contact and thus the danger of being hit by a car or getting injured from fighting with other animals is minimized. Neutering is the most common surgical operation performed by a vet and the complications during anesthesia or internal bleeding are very few. Thanasis Moschovakos, Veterinarian by Evgenia Anthouli
PAW PRINT
4
Program News
20 χρόνια Φιλοζωική Κρήτης
Celebrating 20 years CAWS
5
PAW PRINT
Program News
20 χρόνια Φιλοζωική Κρήτης: 20 χρόνια ευημερίας ζώων Η αλήθεια είναι ότι μας γεμίζει υπερηφάνια το γεγονός ότι είμαστε σε θέση να γιορτάζουμε 20 χρόνια φροντίδας των ζώων στην Κρήτη και όχι μόνο. Η Φιλοζωική Κρήτης (ΦΚ) ιδρύεται το 1995 με σκοπό την υποστήριξη της δράσης της οργάνωσης Animal Action (πρώην Greek Animal Welfare Fund), με την εργασία των μελών της να επικεντρώνεται αρχικά στη συγκέντρωση χρημάτων και κατόπιν, μετά το 1998, να γίνεται αποδέκτης πιο συστηματικής πρακτικής στήριξης, συνήθως από την Αγγλία, π.χ. αποστολή εθελοντών κτηνιάτρων που παρέχουν δωρεάν στείρωση στα αδέσποτα ζώα.
Από τη διάσωση στη βιωσιμότητα Στο διάστημα 1998-2004 η ΦΚ αφιερώνει τη δράση της στη διάσωση όλων των ειδών ζώων, συχνά μετατρέποντας τα σπίτια των εθελοντών της σε καταφύγια. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του σπιτιού της Gayner Vlastou, όπου υπήρξε περίοδος κατά την οποία φιλοξενούνταν περισσότερα από 120 σκυλιά, γατιά και άλλα ζώα -η ΦΚ λειτουργεί ανεπίσημα ένα από τα πρώτα καταφύγια. Το 2003, ένα χρόνο πριν τους Ολυμπιακούς της Αθήνας, η ελληνική κυβέρνηση εισαγάγει τον πρώτο νόμο για την προστασία των ζώων συντροφιάς, εξασφαλίζοντας τα δεσποζόμενα ζώα και μεταθέτοντας την ευθύνη διαχείρισης των αδέσποτων στους δήμους. Ο νόμος αυτός, σε συνδυασμό με τον αυξανόμενο αριθμό φιλοζωικών οργανώσεων, ενισχύει την πεποίθηση των εθελοντών της ΦΚ ότι η διάσωση ως στρατηγική δράση δεν αποφέρει κανένα μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα στη διαχείριση του ζητήματος των αδέσποτων -η ΦΚ αλλάζει καταστατικό, στρατηγική και branding.
Δεν το βάζουμε κάτω! Η ΦΚ εργάζεται επί 6 χρόνια, στο πλάι πολλών άλλων οργανώσεων, για να επιτύχει την απαγόρευση της χρήσης των ζώων για αναψυχή. Επί 6 χρόνια όλοι οι εθελοντές κάνουν αναρίθμητα τηλεφωνήματα και στέλνουν πολλά φαξ σε πολιτικούς, ακολουθούν τα τσίρκα ζητώντας από τις τοπικές αρχές των τόπων όπου αυτά κατασκηνώνουν να κάνουν καταγγελίες, εκπαιδεύουν άλλους εθελοντές, συναντούν υπεύθυνους... Όπως είναι αναμενόμενο, το γεγονός ότι η Ελλάδα γίνεται η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα στην οποία απαγορεύεται η χρήση ζώων στα τσίρκα αποζημειώνει για όλη τη σκληρή, φαινομενικά μάταιη και αδιέξοδη δουλειά που προηγείται και βέβαια ωφελεί πολλά ζώα άμεσα και έμμεσα. Τα τελευταία 20 χρόνια οι οργανώσεις που επικεντρώνουν τη δράση τους στις καμπάνιες για την προστασία των ζώων έχουν επιτύχει πολλές τέτοιες νίκες, προσφέροντας καλύτερες συνθήκες ζωής για πολλά ζώα. Παρακάτω αναφέρονται οι πιο ενδεικτικές:
PAW PRINT
6
• 1995 η ΕΕ απαγορεύει τη χρήση και την εισαγωγή προϊόντων από ζώα που αιχμαλωτίστηκαν με δόκανο. • 1998 η Ταϊβάν εισαγάγει τον πρώτο νόμο για την προστασία των ζώων. • 1999 η Νέα Ζηλανδία απαγορεύει την ανατομή ζωντανών πιθήκων (το είδος Great Apes) • 2002 απαγορεύται η λειτουργία των τσίρκων με ζώα σε πολλά μέρη, π.χ. Κόστα Ρίκα, Καναδάς, Μποκοτά, Κολομβία, Βραζιλία, Βόρεια Καρολίνα, Καλιφόρνια. • 2003 το Ισραήλ απαγορεύει το φουά γκρα. • 2004 η ΕΕ απαγορεύει τη δοκιμή καλυντικών προϊόντων σε ζώα (και το 2009 ακολουθεί και η απαγόρευση δοκιμής των συστατικών τους). • 2005 δημιουργείται ένα πρώτο σετ αρχών από τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων. • 2008 η ΕΕ απαγορεύει την εισαγωγή και την πώληση γούνας προερχόμενης από γάτες και σκύλους. • 2009 Η συμφωνία της Λισαβόνας αναγνωρίζει τα ζώα ως συναισθάνομενα πλάσματα. • 2012 η ΕΕ απαγορεύει τις κλωβοστοιχίες. • 2013 η ΕΕ απαγορεύει τον ατομική ενσταβλισμό για χοιρομητέρες. • 2015 Το Σάο Πάολο απαγορεύει την παραγωγή και πώληση γούνας.
Τοπική δραστηριοποίηση, η μεγαλύτερή μας ανταμοιβή Αυτά τα 20 χρόνια εργασίας στη ΦΚ μας δίδαξαν ότι η ευελιξία στη συνδυαστική χρήση προσεγγίσεων για την επίλυση των ζητημάτων είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική. Και ενώ η ΦΚ έχει διασώσει χιλιάδες ζωές και έχει συμβάλλει καταλυτικά στην επίτευξη καλύτερων συνθηκών για αυτά, το μεγαλύτερό της επίτευγμα είναι ότι κατόρθωσε να φέρει και να εδραιώσει στην κοινωνική και πολιτική ατζέντα του τόπου το φιλοζωικό ζήτημα. Πολλοί από τους πρώτους εθελοντές του κινήματος θυμούνται πόσο λίγοι ντόπιοι δραστηριοποιούνταν στη φροντίδα των ζώων, πόσο λίγες ήταν οι αναφορές κακοποίησης, πόσο μικρό ήταν το ενδιαφέρον των τοπικών αρχών. Η κοινωνία όμως έχει πια αλλάξει, με εμφανή την τοπική ενεργοποίηση, με πλήρη την κατανόηση της έννοιας του εθελοντισμού -ειδικά στις νεότερες γενιές, χωρίς να μπορεί να πει πλέον κανείς ότι οι Έλληνες δεν ενδιαφέρονται.
Celebrating 20 years CAWS: 20 years animal welfare We are immensely proud to be able to celebrate 20 years of improving the lives of animals in Crete and beyond. Filozoiki Kritis (Cretan Animal Welfare Group, now CAWS) was founded in 1995 by locals as an organisation to support the work of the Greek Animal Welfare Fund (now Animal Action). The volunteers began with fundraising efforts and from 1998 onwards, more organised practical support was offered when volunteer veterinarians, usually from the UK, would come to perform free neutering services for the strays.
From rescue to sustainability It was between 1998 and 2004 that CAWS carried out most of its direct rescue work of all kinds of animals, turning the homes of volunteers into foster care facilities. In one case, that of Gayner Vlastou, the situation developed so rapidly that at a certain point there were more than 120 dogs being cared for as well as multiple cats and other animals in need. CAWS had unofficially created, and was running, a shelter. In 2003, prior to the Athens Olympics, the Greek Government introduced the first companion animal protection legislation. While this offered protection to owned animals, it also gave the municipalities the responsibility of stray dog management. As a result of this, the rising number of rescue charities developing and the sad recognition from CAWS volunteers that rescue work is not bringing about any long term changes - CAWS changes its constitution, strategy and branding.
Never giving up…for them! CAWS campaigned for 6 years alongside many other organisations in Greece to achieve a ban on animals being used in entertainment. Six years of multiple telephone calls, faxes to politicians, tailing circuses and contacting the local authorities to report them, training NGO volunteers, meetings with officials... Of course, the success of the first ban in Europe for all animals in circuses was a victory that well rewarded all the hard, sluggish work which preceded it and benefitted many animals indirectly.
In the past 20 years, it is because of victories like this that campaigning animal protection organisations have led, that billions of animals across the world enjoy better lives. • 1995 EU bans use of (and import of products from animals caught in) leghold traps • 1998 Taiwan passes first animal protection legislation • 1999 New Zealand bans vivisection of Great Apes • 2002 Circuses with animals are banned in many places such as Costa Rica; Windsor, Canada; Greenburgh, New York; Bogata, Colombia; Sao Leopoldo, Brazil; Orange City, North Carolina; and Pasadena and Rohnert Park, California • 2003 Israel bans foie gras • 2004 EU bans animal testing for cosmetic products (2009 saw a ban for the ingredients too) • 2005 first set of global standards OIE • 2008 EU bans import and sale of cat and dog fur • 2009 Lisbon Treaty recognises animals as sentient beings • EU bans testing cosmetics on animals • 2012 EU bans battery cages • 2013 EU ban on individual sow stalls • 2015 Sao Paolo bans production and sale of fur
Local care, our biggest reward These 20 years of CAWS work has taught us that, like with any challenge faced, a cocktail of multiple approaches is needed to provide solutions. While CAWS has saved thousands of lives directly and helped bring about better animal welfare standards indirectly, possibly the most important success we have achieved while driving social change is to make animal welfare mainstream. Those of you in the movement 20 years ago will remember very few locals involved, very few reports for rescue from Greek citizens and very little concern from the authorities. Society has changed and now there are more locals involved than foreigners, the concept of volunteering is fully understood and especially with the younger generation, we can no longer say that Greek people do not care.
7
PAW PRINT
Program News
Οι Δήμοι προσπαθούν Στην Ελλάδα του 2015, με την αύξηση αρμοδιοτήτων και την συνεχή μείωση των πόρων, οι τοπικές αρχές εξακολουθούν να δίνουν μάχη με τις ρίζες και τα αποτελέσματα του προβλήματος των αδέσποτων. Ο Δήμος Χερσονήσου στείρωσε συνολικά 60 σκύλους το 2014 και τα σχέδια προϋπολογισμού αντικατοπτρίζουν τον ίδιο αριθμό για το 2015. Ωστόσο, σχεδιάζουν επίσης: • Εκτέλεση έρευνας, πόρτα-πόρτα για να εκτιμηθεί ο αριθμός δεσποζόμενων σκύλων της περιοχής • Συντονισμό με το τοπικό αστυνομικό τμήμα, προκειμένου να εφαρμοστεί η νομοθεσία όσον αφορά την υπεύθυνη ιδιοκτησία σκύλων • Την εκτύπωση 20.000 φυλλαδίων με ισχυρά μηνύματα υπεύθυνης ιδιοκτησίας που τους πρότεινε η Φιλοζωική Κρήτης και τη διανομή τους μέσω των λογαριασμών του νερού Ο Δήμος Ηρακλείου έχει κάνει μία δυναμική επιστροφή! Ενώ διατηρούν τους αριθμούς - περισσότερα από 500 σκυλιά στειρώθηκαν το 2014 - ενεργοποιούνται επίσης σε: • Προσέγγιση των σχολείων με διαγωνισμούς και προτεινόμενες επισκέψεις στο καταφύγιο • Διοργάνωση εκδηλώσεων για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και την υιοθεσία σκύλων του κυνοκομείου • Προβολή υλικού σε ΜΜΕ με ισχυρά μηνύματα υπεύθυνης ιδιοκτησίας • Αίτηση αδειοδότησης για την κλινική του κυνοκομείου ώστε τα ζώα να μην χρήζουν μεταφοράς σε ιδιωτική κλινική κάθε φορά Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τα άτομα εντός των δήμων που καθιστούν δυνατή όλη αυτή την πρόοδο μέσα από τη σκληρή δουλειά τους, συχνά εκτός ωραρίου και με πολλές φορές αρνητική αντιμετώπιση από τρίτους... Ελπίζουμε περισσότεροι δήμοι και άνθρωποι να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας και να είμαστε πάντα εδώ για να σας στηρίζουμε μέσω υλικών δωρεών, συμβουλών και οτιδήποτε άλλο χρειάζεστε!
Municipalities trying hard Hersonisos Municipality neutered a total of 60 dogs in 2014 and budget plans reflect the same number for 2015. At the same time they are planning to also: • Run a door to door survey to investigate the numbers of owned dogs in the area • Meet with the local police department in order to ensure legislation with regards to Responsible Pet Ownership (RPO) is enforced • Print 20.000 leaflets with strong RPO messages that CAWS has provided and distribute them through the water bills Heraklion Municipality has made a strong comeback! While keeping numbers up – over 500 dogs were neutered in 2014 – they are also: • Approaching schools with competitions and proposed visits to the shelter • Holding public awareness events • Releasing footage with strong RPO messaging through various media channels • Requesting licensing for the onsite clinic to be used rather than animals transported to a private clinic each time At this point we would like to thank the individuals within the municipalities who make all this progress possible through their hard work, often out of hours and with unnecessary criticism… May more municipalities and individuals follow your lead. We will always be there to support you through materials, advice and anything else you may need!
by Kerenza Vlastou
PAW PRINT
8
Program News
Σεβασμός στη Ζωή. H Ιστοσελίδα! Η Φιλοζωική Κρήτης σας παρουσιάζει με υπερηφάνεια ένα δείγμα της ιστοσελίδας Respect: μια διαδικτυακή βάση δεδομένων με υλικό από όλο τον κόσμο, προσαρμοσμένο και μεταφρασμένο στα Ελληνικά για χρήση από δασκάλους και μαθητές σε όλη την Ελλάδα! Αν κι εσύ μπορείς να βοηθήσεις με μεταφράσεις, συντονισμό ή με κάποιο άλλο τρόπο, επικοινώνησε μαζί μας στο info@ crete4animals.gr και λάβε μέρος σε αυτή την πρωτοποριακή ιδέα συμβάλοντας έτσι ώστε οι μικρότερες γενιές να εκπαιδεύονται με άξονα τον σεβασμό προς το περιβάλλον, τα ζώα και τους συνανθρώπους τους!
Respect all Life. The Website! CAWS is happy to announce that we now have a sneak preview of the Respect website – an online database of resources from across the globe, all translated and adapted into Greek for teachers and youngsters throughout Greece to download and use! If you are able to help with translations, coordination or any other part of this project, please contact us via info@crete4animals.gr and become part of this exciting initiative to nurture future generations by ensuring Respect for humans, animals and the environment!
BiteSize
by Kerenza Vlastou
Βοηθήστε μας να τα βοηθήσουμε!
Help us to help them!
Τα γαϊδουράκια που φροντίζουμε κατά την διάρκεια του προγράμματός μας χρειάζονται πάντα περισσότερη βοήθεια τον Απρίλιο, μετά από έναν μακρύ χειμώνα κατά τον οποίο έχουν δουλέψει λίγο, απ' ότι το καλοκαίρι. Έδώ και 6 χρόνια ο πεταλωτής και ο οδοντίατρός μας προσφέρουν εθελοντικά μία εβδομάδα από τον χρόνο τους, δύο φορές ετησίως για να τα φροντίσουν. Ωστόσο, για τις δύο επιπλέον ημέρες περίθαλψης που απαιτούνται πλέον κατά τον Απρίλιο, αποφασίσαμε να τους ενισχύσουμε, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο ότι όλα τα γαϊδουράκια της βάσης δεδομένων μας θα λάβουν την φροντίδα που τους αξίζει μετά τους κρύους μήνες του χειμώνα.
The donkeys we care for during the Equine Outreach need more help in April after a long winter of not working as much as in the summer months. For 6 years now, our equine dentist and farrier have volunteered a week of their valuable time, two times a year to help them. They will continue to do so, but we will reward them for the two extra days now necessary for our April visit, to make sure all donkeys in our database get the treatment they deserve after the cold winter months.
Το κόστος φροντίδας για τις οπλές και τα δόντια κάθε γαϊδουριού είναι 15. Εάν επιθυμείτε να “φροντίσετε'' και εσείς ένα γαϊδούρι συνεισφέρετε στην προσπάθειά μας με την επισήμανση: Φροντίδα Ιπποειδών.
You can help us support this cause by donating 15 (state: Equine Outreach) This is what it costs us to give an donkey a free service to hooves and teeth!
9
PAW PRINT
Program News
Φροντίζοντας γαϊδουράκια και βοηθώντας τους ιδιοκτήτες τους ρη 2014 και για ακόμα μια φορά διεκπεραιώσαμε το πρόγραμμα “Φροντίδα Ιπποειδών” περνώντας τρεις ημέρες στα νότια του νησιού, δυο ημέρες στα χωριά του Λασιθίου και μια ημέρα στην ευρύτερη περιοχή Ηρακλείου - Αγίου Νικολάου. Καθώς η βάση δεδομένων μας αυξάνεται, γίνεται πιο δύσκολο να επισκεφθούμε όλα τα γαϊδούρια σε 6 ημέρες. Έτσι, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης τον Απρίλιο του 2014- σημειώσαμε ποια από τα ιπποειδή θα χρειάζονταν επίσκεψη την ίδια χρονιά και ποια θα μπορούσαν να ελεγχθούν τον Απρίλιο του 2015. Ήρθαμε σε επαφή με όλους τους ιδιοκτήτες γαϊδουριών αφενό για ελέγξουμε την κατάσταση των γαϊδουριών και αφετέρους για να τους ενημερώσουμε πως εάν τα γαϊδούρια τους ήταν σε καλή κατάσταση θα τους επισκεπτόμασταν ξανά τον Απρίλη του 2015, λόγω του περιορισμένου χρόνου μας. Όλοι τους έδειξαν κατανόηση. Συνήθως, όλα τα γαϊδούρια που βλέπουμε τον Οκτώβριο έχουν εργαστεί περισσότερο κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών , ως εκ τούτου οι οπλές είναι σε καλή κατάσταση. Όσο καλά και να σχεδιάζουμε την εβδομάδα μας πάντα προκύπτουν εκπλήξεις. Τις πρώτες τρεις μέρες είχαμε αρκετές από δαύτες. Καταρχάς σε ένα απο τα χωριά που επισκεπτόμαστε κάθε φορά υπήρχαν τρία ακόμα γαιδούρια, για τα οποία κανείς δεν μας είχε ενημερώσει. Κατόπιν, ενημερωθήκαμε από έναν χωριανό πως σε ένα διπλανό χωριό υπήρχε ένας ακόμα ιδιοκτήτης δυο γαιδουριών και πήγαμε να τον βρούμε. Μας εξιστόρησε πως όταν ηταν ακόμα παιδί και άρρωστος βαριά, οι γονείς του τού έδιναν γάλα γαιδούρας για να θεραπευτεί. Μεγαλώνοντας αποφάσισε ότι όταν θα βγει στη σύνταξη θα υιοθετήσει δυο γαιδούρια, και έτσι και έκανε. Ένα άλλο απόγευμα και ενώ προσπαθούσαμε να βρούμε, ανεπιτυχώς, έναν από τους γνωστούς μας γαιδάρους μάς προέκυψαν έξι νέα γαιδούρια, όπως μάθαμε και στο καφενείο του χωριού από πληροφορίες που μας έδωσαν οι ντόπιοι με καχυποψία. Ήταν μια κουραστική και μεγάλη σε διάρκεια ημέρα, αλλά άξιζε τον κόπο καθώς κάποια από τα γαιδούρια πραγματικά χρειάζονταν περιποίηση. Συναντήσαμε ξανά ιδιοκτήτες και γαϊδούρια από την επίσκεψή μας τον Απρίλιο, οι οποίοι μας υποδέχτηκαν με μεγάλη χαρά, σε αντίθεση με την επιφυλλακτική τους στάση την πρώτη φορά που μας είδαν. Ένας κύριος μας οδήγησε στο γαιδαρό του με τη “γουρούνα” του, αλλά μας υποσχέθηκε πως ποτέ δεν θα μπορούσε το ένα να αντικαταστήσει το άλλο μιας και ο γαϊδαρος ειναι ο καλύτερός του φίλος. Δώσαμε συμβουλές σε αρκετούς από τους ιδιοκτήτες, όπως για παράδειγμα να μην ταίζουν πολύ
PAW PRINT
10
τους γάιδαρους που έχουν ήδη θέμα με το βάρος τους ακόμα και αν αυτοί γκαρίζουν ζητώντας περισσότερο -ένας από τους ιδιοκτήτες μάς είπε πως θα προσπαθούσε να το εφαρμόσει αν και το έβλεπε δύσκολο. Μας εξήγησε πως απέκτησε τη γαϊδούρα του από κάποιον που την χρησιμοποιούσε πολύ και πως το μόνο που ήθελε τώρα γι’αυτήν είναι μια ήσυχη ζωή. Παρόλα αυτά δέχτηκε τη συμβουλή μας να τη χρησιμοποιεί που και που σε μικρές εργασίες για να διατηρεί καλή τη φυσική της κατάσταση. Ο οδοντίατρος ιπποειδών θεράπευσε αρκετές επέιγουσες περιπτώσεις και σε ένα καταφύγιο γαϊδάρων. Δεν προσπερνάμε και δεν αγνοούμε εάν συναντήσουμε ένα ζώο που έχει ανάγκη τη φροντίδα μας ακόμα και αν δεν είναι στο προκαθορισμένο πρόγραμμα. Σε αυτή την τελευταία επίσκεψη βοηθήσαμε ενενήντα εννέα γάιδαρους, δέκα πόνυ, τέσσερα άλογα, δέκα κατσίκες και δυο πρόβατα. Συνολικά διανύσαμε 1.004 χιλιόμετρα σε έξι μέρες. Δεν είναι όμως μόνο κοπιαστική εργασία. Η ομάδα μας απολαμβάνει την άγρια φύση του νησιού, βουτιές στα καταγάλανα νερά, την γνωστή κρητική φιλοξενία, τα πεντανόστιμα παραδοσιακά εδέσματα με συνοδεία σπιτικής τσικουδιάς καθώς προσπαθούμε -συχνά ανεπιτυχώς- να αποσαφηνίσουμε τί λένε μεταξύ τους οι ντόπιοι. Η μεγαλύτερη απόλαυση δεν παύει να είναι η χαρά του να προσφέρεις ανακούφιση σε πλάσματα που το χρειάζονται και βοήθεια σε ανθρώπους που πραγματικά την έχουν ανάγκη. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους Gary Draper και Hans Signer για τη αφοσίωση, τη σκληρή δουλειά και το κέφι τους όλα αυτά τα χρόνια. Ευχαριστούμε πολύ το Aegean Sky Apts στα Μάλια για τη συνεχή υποστήριξη και φιλοξενία, το τοπικό σωματείο στον Πλακιά “Animal Protection and Life Line” (APAL). Επίσης θερμές ευχαριστίες: Stichting Ezelhulp Kreta –Ολλανδία, The Gilded Pig εστιατόριο στα Μάλια, Korakas Beach Apts στο Ροδάκινο, Meltemi Apts- Αγιος Παύλος. Ένα τεράστιο ευχαριστώ στο The Donkey Sanctuary (Ηνωμένο Βασίλειο) για την οικονομική ενίσχυση και σε όλους τους υποστηρικτές μας σε Ελλάδα, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο και στην υπόλοιπη Ευρώπη για την πολύτιμη συμπαράστασή τους.
Program News
Caring for Donkeys and Helping their Owners We ran our Equine Outreach programme in early October 2014 and started with going 3 days to the South of Crete, followed by one day in the Heraklion – Agios Nikolaos area and two days in Lassithi. As our database is growing and it is difficult to visit all the donkeys in 6 days, we prioritised during the April visit noting which equines definitely needed to be seen again in the same year and which could be checked again in April 2015. All donkey owners were contacted to see if there were any problems, but if their donkeys were ok, we explained that due to restricted time we would see them again in April next year and they were fine with this. Usually, all the donkeys we see in October have been working more during the summer months so the hooves are usually in good condition. It doesn't matter how well we plan our week, we always seem to run into surprises! This time during our first three days we had a few of them. Firstly, we came to a village we had visited before to find out that for years now there are actually three more donkeys that no one ever told us about. Through another donkey owner, we heard that a man with two more donkeys was in a nearby village. We went to see him and he told us that as a child when he was really sick, his parents were advised to give his donkey milk, which they did and he got better. He later decided that when he retired he would adopt two donkeys – and so he did! Later one afternoon, while trying (and not succeeding) to find one of our regular donkeys, we found 6 new ones instead! This of course happened after asking at the local ‘kafenions’ and being regarded with great suspicion by the locals. After a long evening and back late night, but well worth it as some of the donkeys were in great need of help. We also saw our April newcomers and both owners and their donkeys were happy to see us again for the 2nd time. While they were a bit wary the first time we met them, they welcomed us with open arms this time. One donkey owner guided us to his donkey on his quad, but swore to us he would never replace one for another, as his donkey is his best friend.
to give her a nice retirement. But finally he took our advice to let her keep working a bit as this is better for her health. Our equine dentist treated a few emergency cases at Agia Marina donkey sanctuary in the South. Whenever we see an animal in need we won't turn a blind eye and offer our help. So even though it is an equine outreach and during this visit we have helped 99 donkeys, 10 ponies and 4 horses we also saw to 10 goats and 2 sheep. To do all this we travelled 1.004 kilometres in 6 days. Besides all the hard work of our specialists and volunteers, they also enjoy the beautiful scenery of Crete, the famous hospitality of the Cretans, the lovely local Cretan food, the home-made raki, listening to the Cretan locals that keep chatting to them while understanding absolutely nothing (even after all these years of volunteering!), a refreshing swim in the blue sea but most of all the rewarding feeling of being able to help so many equines and their grateful owners. We would like to thank Garry Draper and Hans Signer for their commitment, hard work and good humour. The Aegean Sky Apartments in Malia for their continued generous support and hospitality! Furthermore The Animal Protection and Life Line Finikas (APAL) – Plakias, Stichting Ezelhulp Kreta, The Gilded Pig restaurant – Malia, Korakas Beach Apartments – Rodakino, Meltemi Aprts – Agios Pavlos. A very big THANK YOU to The Donkey Sanctuary (UK) for their financial support and of course to our supporters in Greece, Holland, England and the rest of Europe for their valuable help and continuous support!
We gave advice to several new donkey owners, i.e. not to feed the overweight donkey every time she asks for it, not even when she brays as a sign of complaining! The owner said he would try, but that he would find it difficult. He got this donkey from a man who always worked it very hard so he wants
by Rebecca Jacobs
11
PAW PRINT
Campaigns
Αν ο σκύλος σας είναι χοντρός Αν ο σκύλος σας είναι χοντρός τότε δεν αθλείστε αρκετά. Μέρος του να είναι κανείς υπεύθυνος ιδιοκτήτης σκύλου είναι η διασφάλιση ότι ο σκύλος ασκείται αρκετά και κάνει βόλτες τακτικά κάθε μέρα. Με το φαινόμενο της ανθρώπινης παχυσαρκίας να αυξάνεται, τίθεται το ερώτημα αν αφήνουμε και τα σκυλιά μας να γίνουν πιο παχιά, και αν τελικά επιδεικνύουμε περισσότερη ή λιγότερη υπευθυνότητα προς αυτά. Στην χειμερινή έκδοση Pawprint 2014, στο άρθρο "Είμαστε οικογένεια", εξηγήσαμε τι σημαίνει να είναι κάποιος υπεύθυνος ιδιοκτήτης σκύλου. Η Φιλοζωική Κρήτης (ΦΚ) πιστεύει ακράδαντα ότι αν οι άνθρωποι συμπεριφέρονται πιο υπεύθυνα στα σκυλιά τους, ξεκινώντας από την απόφαση υιοθέτησης ενός σκυλιού, το πρόβλημα και η ταλαιπωρία των αδέσποτων θα μειωνόταν σημαντικά.
If your dog is fat “If your dog is fat, you aren't getting enough exercise”. One part of being a responsible dog owner is ensuring your dog gets enough exercise and taking your dog for walks regularly every day. With human obesity on the increase, are we also allowing our dogs to become fatter? In order words are we becoming more or less responsible with our dogs. In the 2014 Winter edition of Pawprint “We are family” article, we explained what it means to be a responsible dog owner. CAWS believes strongly that if humans behave more responsible with their dogs, as well as in their decision making to take a dog, the problem and suffering of stray dogs can be minimised.
Γινόμαστε κοινωνικοί
Going social
Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι με αυτή την αλλαγή και η Φιλοζωική Κρήτης δεσμεύεται να συνεχίσει αυτή την τάση. Tο φθινόπωρο του 2015, θα ξεκινήσει μια διαδραστική και ενδιαφέρουσα εκστρατεία μέσω των κοινωνικών δικτύων, με σκοπό να δημιουργηθεί μια ακόμα καλύτερη κατανόηση του τι σημαίνει να είναι κάποιος υπεύθυνος ιδιοκτήτης σκύλου. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για να μειωθεί ο αριθμός αλλά και η ταλαιπωρία των αδέσποτων σκύλων.
We are encouraged by this change and CAWS is highly committed to continue this trend. In autumn 2015, CAWS will be launching an interactive and engaging social media campaign with a view to create an even better understanding of what it means to be a responsible dog owner. We will continue our efforts to reduce the number and suffering of stray dogs.
Όπως είπε κάποτε ο Corey Ford (Αμερικανός συγγραφέας και ευθυμόγραφος): "Με την κατάλληλη εκπαίδευση, ένας άνθρωπος μπορεί να γίνει ο καλύτερος φίλος ενός σκύλου."
As Corey Ford (American author and humourist) once put it: “Properly trained, a man can be a dog's best friend.”
by Marcel van der Molen
PAW PRINT
12
Campaigns
Μια θετική κίνηση
A positive move
Το 2011 η ΦΚ διεξήγαγε εκτενή έρευνα στην Κρήτη με θέμα την υπεύθυνη ιδιοκτησία, η οποία και χρησιμοποιήθηκε ως αρχικό σημείο αναφοράς, για να την επαναλάβει το 2015 και να εξετάσει αν και κατά πόσο η στάση των ντόπιων απέναντι στην υπεύθυνη ιδιοκτησία σκύλου έχει αλλάξει.
In 2011 CAWS conducted a Public Attitude Survey to gain an understanding of how responsible dog owners are together with the opinions from non-dog owners, which was used as a baseline. In 2015 this research was repeated to see if and how responsible dog ownership had seen a shift.
Με σημαντικούς πόρους της Φιλοζωικής Κρήτης να πηγαίνουν στη χρηματοδοτούμενη στείρωση και σε προγράμματα για την υπεύθυνη ιδιοκτησία κατοικιδίων κατά την τελευταία δεκαετία, ήμασταν ευτυχείς όταν αποκαλύφθηκαν ισχυρές ενδείξεις ότι τα πράγματα αλλάζουν προς το καλύτερο. Εδώ είναι μερικά εντυπωσιακά στοιχεία:
With significant amounts of CAWS funds going into Subsidised Neutering and Responsible Pet Ownership projects over the last decade, CAWS was delighted to see that there are strong indicators that things are changing for the better. Here are some highlights:
• Αύξηση σήμανσης και καταγραφής από 22% το 2011 σε 42% το 2015 • Αύξηση στειρωμένων σκύλων από 17% το 2011 σε 25% το 2015 • Το ποσοστό των ατόμων που θεωρούν την στείρωση "ενάντια στη φύση" και ''ανθυγιεινή'' έπεσε από 60% το 2011 σε 39% το 2015 • Το πσοστό όσων θεωρούν ότι "το παιχνίδι μέσα στο σπίτι" αποτελεί άσκηση μειώθηκε από 43% το 2011 σε 6% το 2015 • Στην περίπτωση ''περίπατος σκύλου τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα'' σημειώθηκε αύξηση από 41% το 2011 σε 55% το 2015 • Οι περιπτώσεις όπου το σκυλί μένει μόνο λιγότερο από 4 ώρες την ημέρα αυξήθηκε από 41% το 2011 σε 53% το 2015 • Οι περιπτώσεις περιπάτου του σκυλιού με λουρί αυξήθηκε από 49% σε 61% • 4 στους 5 ιδιοκτήτες σκύλων καθαρίζουν τα περιττώματα • Το 2015 100% των ατόμων πιστεύει ότι το πρόβλημα των αδέσποτων είναι ευθύνη των πολιτών. Το 2011 το ποσοστό ήταν μόλις 65%.
• Micro-chipping up from 22% in 2011 to 42% in 2015 • Neutered dogs up from 17% in 2011 to 25% in 2015 • The number of people that consider neutering unnatural and unhealthy dropped from 60% in 2011 to 39% in 2015 • There is a significant drop in ‘playing in the house’ to be considered exercise (from 43% in 2011 to 6% in 2015) • Walking dog at least 2 times per day up from 41% to 55% in 2015 • Leaving dog less than 4 hours alone up from 41% to 53% in 2015 • Walking dog on the lead up from 49% to 61% • 4 out 5 dog owners are cleaning up after their dog • 100% of people in 2015 believe that it is the citizens’ responsibility to deal with the problem of stray dogs. In 2011 this was 65%.
by Marcel van der Molen
13
PAW PRINT
Campaigns
Μέσα στα αυγά!
Egg Insight!
Το 2015 η Φιλοζωική Κρήτης διεξήγαγε έρευνα σχετικά με τα διαθέσιμα είδη αυγών και τις τιμές τους στα ράφια των καταστημάτων σε 5 περιοχές του νησιού -144 καταναλωτές σε 14 διαφορετικά καταστήματα ερωτήθηκαν για τις απόψεις και τις καταναλωτικές τους συνήθειες όσον αφορά τα αυγά!
At the start of 2015 CAWS ran a survey of egg availability and prices on shelves of various retailers in 5 areas across Crete. As well as a total of 144 consumers at 14 different stores were asked questions regarding their opinions and consumer habits on eggs!
Τώρα μας μένει να αποφασίσουμε, με βάση αυτά τα αποτελέσματα, πώς θα κινηθούμε για να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής των κοτών και ίσως... για να έχουμε μια Κρήτη χωρίς κλουβιά!
Now we have the data and initial research, we will soon be letting you know how we will proceed in order to ensure better welfare for hens and perhaps even… a Cage Free Crete!
• To 58% των καταναλωτών αγοράζουν • 58% of consumers buy eggs. τα αυγά τους. • Oι πρώτοι 3 λόγοι που κάποιος τρώει αυγά είναι επειδή είναι νόστιμα (56%), είναι θρεπτικά (19%), είναι εύκολη λύση στη μαγειρική (11%).
Τhe first 3 reasons people eat eggs: 56% like them, 19% nutritious, 11% quick/easy solution
• Tα 4 πρώτα κριτήρια για την επιλογή αυγών είναι η φρεσκάδα, η τιμή, το μέγεθος και η ευημερία των κοτών.
Τhe first 4 reasons when people choose eggs are: freshness, price, size and hen welfare.
• Tο 82% των καταναλωτών δεν ήξεραν τι σημαίνει αυγό "κλωβοστοιχείας".
82% of consumers didn’t know what "battery" eggs mean.
• Tο 35% των καταναλωτών δεν ήξεραν τι σημαίνει αυγό "ελευθέρας βοσκής".
35% of consumers didn’t know what "free range" eggs mean.
• Tο 58% των καταναλωτών δεν ήξεραν τι σημαίνει αυγό "βιολογικό".
58% of consumers didn’t know what "organic" eggs mean.
• Tο 75% των καταναλωτών 75% of consumers didn’t δεν ήξεραν τι σημαίνει "σφρα- know what "egg stamp" γίδα αυγού". mean.
by Kerenza Vlastou
PAW PRINT
14
Current Affairs
Nέα μέλη ΔΣ Αλέξανδρος Ατζεμιάν
New Board members Alexandros Atzemian
Η σωστή και δίκαιη συνύπαρξή μας με τα ζώα είναι κάτι που με προβληματίζει απο μικρό. Ήρθε νομίζω η ώρα να κάνω κάτι και εγώ οργανωμένο, με στόχο και με μαζικό αποτέλεσμα. Είμαι ο Αλέξανδρος Ατζεμιάν, 30 χρονών. Ζω στα Μάλια και πιστεύω οτι η Φιλοζωική Κρήτης έχει δώσει βροντερό παρόν στην ευρύτερη περιοχή και όχι μόνο. Έτσι αποφάσισα να συνδράμω κι εγώ σε αυτή την μεγάλη παρέα, σ’αυτή τη μεγάλη προσπάθεια που γίνεται είκοσι χρόνια τώρα! Είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η υποστήριξη από την τοπική κοινωνία και τους ιδιοκτήτες ζώων, να ασκηθεί έντονη πίεση στους δημοτικούς και περιφερειακούς θεσμούς όσον αφορά τα αδέσποτα και να βρεθούν αποτελεσματικοί τρόποι εξάλειψης της κακομεταχείρισης ζώων. Οσο περνάει απο το χέρι μου θα αφιερώσω χρόνο για να ενδυναμώσουμε την αποτελεσματικότητα της Φιλοζωικής Κρήτης. Ευχαριστώ τα μέλη για την εμπιστοσύνη.
Our fair and just coexistence with animals is something which occupied me from a young age. I think it is time now for me to do something about it in a more organised way, with goals and mass results. My name is Alexandros Atzemian and I am 30 years old. I live in Malia and I believe that CAWS has a created a strong presence for itself here and in the wider area. So I too, decided to join this large group and the effort which has been going on for 20 years now! It is fundamental that there is more support from the local community and animal owners, more pressure on local authorities with regards to stray animals and ways to more effectively stop animal abuse. As much as I can, I will assist CAWS and its effectiveness. Thank you to the members for their trust.
Στάθια Ζουγανέλη
CAWS has been the first organisation that inspired me to volunteer in the animal welfare movement. Over time, getting to know the board members, the way they relate to each other and communicate, organise their work and approach animal welfare issues simply reconfirmed my decision to join in. My contribution so far had to do mainly with text management: translating and editing, but Kerenza thought it was time I got more actively involved and so in March 2015 I became the secret a r y of CAWS (thank you all for that)! Not really sure what this means yet but I'll try to find out soon and do my best to respond efficiently to my new duties. In this ''write a bit about yourself'' note I was also asked what my thoughts are on the priorities of the animal welfare organisations. Generally, to me animal welfare is just a standpoint amongst many, i.e. environmental campaigns, politics, social activism, which essentially aims (or should be aiming) at developing human awareness. Taken that human's every move (i.e. turning the light on) requires the use of natural resources (i.e. coal mining), which are automatically deprived from other creatures and their habitat, awareness through the perspective of animal welfare means working in a way that helps people realise what their place in the environment equation is. Quite a challenging goal I guess for the average animal welfare organisation. Challenging not only because it demands awareness first and foremost from its own members, but mainly because it calls into question the deeply established view regarding the role of animal welfare organisations. To me it is clear that limiting the scope of such organisations to standard practices such as rescuing, rehoming and building shelters simply perpetuates a heavily distorted mentality, not to say it may also enhance it by passing the notion of personal responsibility on to welfare organisations. Therefore, the priority of the animal welfare movement in general should be humane education projects, interactive and at grass-roots, that gradually cultivate awareness regarding the self-evident but so difficult to grasp in reality: we are all part of the one invisible whole.
Η Φιλοζωική Κρήτης (ΦΚ) αποτέλεσε για μένα την αφορμή να ασχοληθώ για πρώτη φορά ενεργά και εθελοντικά με την οργανωμένη φιλοζωική δράση. Στην πορεία, γνωρίζοντας τα βασικά μέλη της, τον τρόπο με τον οποίο συσχετίζονται και επικοινωνούν, οργανώνουν τη δουλειά και προσεγγίζουν τα φιλοζωικά ζητήματα, η απόφασή μου να συμμετάσχω σε αυτή την οργάνωση επιβεβαιώθηκε. Στο λίγο διάστημα που συνεργάζομαι με τη ΦΚ έχω ασχοληθεί κυρίως με τη διαχείριση κειμένου: μετάφραση και επιμέλεια. Πρόσφατα, ωστόσο, η Κερέντζα αποφάσισε ότι είχε έρθει ώρα να εμπλακώ πιο ενεργά, και έτσι από το Μάρτη του 2015 ανέλαβα και τα καθήκοντα γραμματέα της Φιλοζωικής Κρήτης (σας ευχαριστώ)! Αν και η αλήθεια είναι ότι ακόμα δεν έχω καταλάβει πλήρως τι σημαίνει αυτό πρακτικά, θα προσπαθήσω να το μάθω σύντομα και να ανταποκριθώ όσο το δυνατόν καλύτερα :-) Σε αυτό το σημείωμα γνωριμίας μου με τα μέλη της οργάνωσης μού ζητήθηκε επίσης να γράψω κάποιες σκέψεις σχετικά με τις προτεραιότητες των φιλοζωικών οργανώσεων. Προσωπικά θεωρώ ότι το φιλοζωικό κίνημα δεν είναι παρά ένα σημείο εκκίνησης, ανάμεσα σε τόσα, π.χ. Περιβαλλον, πολιτική, κοινωνικός ακτιβισμός κ.λπ, που στόχο έχουν ή θα έπρεπε να έχουν την ανάπτυξη της ανθρώπινης συνειδητότητας. Εφόσον κατά τα φαινόμενα ένας πλανήτης χωρίς το ανθρώπινο στοιχείο θα πορευόταν με μια κάποια μεγαλύτερη αρμονία και ισορροπία, η καλλιέργεια συνειδητότητας σημαίνει πρακτικά την απόπειρα κατανόησης της θέσης μας σε συνάρτηση με τον κόσμο, την ενσυναίσθηση ότι κάθε μας κίνηση (π.χ. ανάβουμε το φως) προϋποθέτει τη χρήση φυσικών πόρων (π.χ. εξόρυξη ορυκτών), τους οποίους στερούμε δια παντώς από τα υπόλοιπα πλάσματα και τον βιότοπο τους. Προφανώς, πρόκειται για έναν δυσανάλογα υψηλό στόχο για τη μέση φιλοζωική οργάνωση, καθώς προϋποθέτει αφενός ότι τα ίδια τα μέλη της θα ενστερνίζονται ενεργά μια τέτοια συνειδητοποίηση και αφετέρου την αμφισβήτηση της βαθιά εδραιωμένης σε κοινωνικό επίπεδο άποψης ότι ο ρόλος των φιλοζωικών οργανώσεων εξαντλείται στη διάσωση, αποκατάσταση και δημιουργία καταφυγίων ζώων. Θέλω να πιστεύω ότι γίνεται όλοένα και πιο σαφές ότι αυτή η άποψη διαιωνίζει μια εξαιρετικά διαστρεβλωμένη νοοτροπία, για να μην πούμε ότι ίσως σ' ένα βαθμό την ενισχύει μετακυλώντας την ατομική και συλλογική ευθύνη στις φιλοζωικές οργανώσεις. Εν κατακλείδι, η κύρια προτεραιότητα εν γένει του φιλοζωικού κινήματος θα πρέπει να είναι η επανεκπαίδευση των μελών του και των μελών της κοινωνίας με άξονα το σεβασμό και τη συναίσθηση των επιπτώσεων της κάθε τους δράσης σε ό,τι τους περιβάλλει, κάτι που επιτυγχάνεται συνδυάζοντας την ενημέρωση με τις συνεπείς, συνεχείς βιωματικές δράσεις.
Stathia Zouganeli
15
PAW PRINT
Animal Care
Ιστορίες για Αγρίους Ακολουθεί η αφήγηση της προσωπικής εμπειρίας μέλους του ΔΣ της Φιλοζωικής Κρήτης, όπως αυτή προκύπτει από την συνεργασία της με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, σε μια προσπάθεια διάσωσης των άγριων ζώων του νησιού. “Για αυτό το ένα περιστατικό θα έπρεπε να είχα κάποιο μέσο βιοντεοσκόπησης! Μου ζήτησαν από το Λιμενικό να διασώσω ένα τραυματισμένο γλάρο, αλλά πού να φανταστώ την περιπέτεια που με περίμενε! Όταν έφτασα, ρώτησαν αν θα ήθελα να κάνω βαρκάδα καθώς το πτηνό βρισκόταν σε βράχια, μακριά από την στεριά. Φυσικά και κάτι τέτοιο δεν με ενοχλούσε καθόλου, αλλά για να πάμε οπουδήποτε έπρεπε πρώτα να βρούμε μια βάρκα.Το να βρεις βάρκα σε λιμάνι θα έλεγε κανείς ότι είναι εύκολο αλλά πού τέτοια τύχη! Η πρώτη βάρκα δεν είχε καύσιμα. Η δεύτερη είχε καύσιμα αλλά δεν έπαιρνε μπρος, και όταν ο ένας εκ των δύο ατυνομικών πήδηξε μέσα στην βάρκα, σχεδόν πέσαμε όλοι μέσα στο νερό. Στο σημείο αυτό αποφάσισα να μείνω στη στεριά -δεν υπήρχε χώρος για 3 άνδρες, ένα μεγάλο δίχτυ και εμένα στη βάρκα.
BiteSize
Εν τω μεταξύ, κάποιος είχε κολυμπήσει μέχρι τα βράχια και είχε πιάσει τον γλάρο, κρατώντας τον μέχρι να τον βάλουμε στο δίχτυ. Όταν έφτασε στη στεριά, μου τον έδωσαν και τον βάλαμε σε μία -πλέον μουσκεμένη- χαρτόκουτα. Η αποστολή είχε σχεδόν ολοκληρώθεί. Στάλθηκε με πλοίο στην Αθήνα, στο νοσοκομείο για άγρια ζώα, αλλά είχε τόσο άσχημα σπασμένη φτερούγα που έπρεπε να γίνει ευθανασία. Επίσης, κάποιος του είχε δέσει μαζί τα πόδια με κορδέλα - δεν μπορώ να φανταστώ ποιός και γιατί θα έκανε κάτι τέτοιο σε ένα νεαρό πτηνό...
Βάλτε ένα χεράκι Θα θέλαμε να σας ενημερώνουμε ότι υπάρχουν κενές θέσεις εθελοντών για τα προγράμματα “Respect Website'' και ''Γάτες''. Εάν θέλετε να βάλετε ένα χεράκι για τη λειτουργία τους, επικοινωνήστε μαζί μας.
PAW PRINT
16
Tales of the Wild A note from our Board member’s personal experiences working with the University and Natural History Museum to help wildlife on Crete… At one incident in particular I wished I had had a video camera! I was called out by the local Port Police to rescue an injured seagull, little did I know of the adventure that was to follow. When I arrived, they asked if I would like a boat trip, as the bird was on some rocks offshore!! This was of course fine but… before we could go anywhere, we had to find a boat. Finding a boat in a port you would think was easy but, of course we were not so lucky! The first one was out of fuel… the second one had fuel but wouldn’t start so the older and larger of the 2 policemen jumped into the boat and nearly fell over the other side. At this point I decided it was best to stay ashore - no room for 3 men, a net with a long handle and me. In the meantime, someone had swum out and successfully caught the bird, holding it until it could be put into the net. They managed to get it ashore and gave it to me in a now very soggy cardboard box. Mission almost completed! I sent it by ferry to the wildlife hospital in Athens, but the poor thing had a very badly broken wing and sadly had to be euthanized. Also, it had had its legs tied together with ribbon – cannot imagine who would do this and why… It was only a young bird…
by Margaret Clurow
A few helping hands needed We would like to inform you that we now have Vacancies for the Projects ‘Respect Website’ and ‘Cats’ so please let us know if you are able to help and coordinate so our work in these areas will continue!
Animal Care
Δυστυχώς κάτι μας λείπει αυτές τις μέρες! Εκείνο το δυνατό και απαιτητικό γκάρισμα της Χίμπυ, του τελευταίου μας γαϊδουριού, το τελευταίο μας λουλούδι. Δεν είχε σημασία πόσο νωρίς ή πόσο αργά άνοιγαν τα παράθυρα μας, η Χίμπυ μας ενημέρωνε επιδεικτικά ότι ήταν η ώρα για το πρωινό της. Η Χίμπυ, σχεδόν 40 ετών και μαζί μας εδώ και 7 χρόνια, πέρασε με δυσκολία τον υγρό και παγωμένο χειμώνα. Ωστόσο, απολάμβανε τις πρόσφατες ανοιξιάτικες ημέρες διότι μπορούσε να μένει έξω στον ήλιο την ημέρα και να μπαίνει στον στάβλο όταν έκανε δροσιά το βράδυ, φορώντας την ειδική ζεστή ζακέτα/κουβέρτα της. Φυσικά, είχε καλές και κακές μέρες αλλά με το ιστορικό των μικρών εγκεφαλικών της, κάτι τέτοιο είναι αναμενόμενο. Απολάμβανε τη ζωή της με τον Λάρυ, τις κατσίκες και τις κότες αλλά περισσότερο από όλους, αγαπούσε τους ανθρώπους. Η απόλαυση που της πρόσφερε το βούρτσισμα από την φίλη της και εθελόντρια μας, ήταν φανερή.
Δυστυχώς, περίπου μια εβδομάδα πριν το Πάσχα ξεκίνησε να κουτσαίνει, λόγω προβλήματος που είχε με την οπλή της. Έμεινε μέσα στον στάβλο αφού ο καιρός είχε και πάλι χαλάσει αλλά η κατάσταση της δεν βελτιώθηκε όπως θα έπρεπε εφόσον έπαιρνε αντιβίωση και κορτιζόνη. Την Κυριακή του Πάσχα βγήκε ο ήλιος, ωραίος και ζεστός και η Χίμπυ, ενώ αγνόησε το φαγητό της, βγήκε έξω να λιαστεί, όπου και έμεινε όλη μέρα. Το βράδυ αρνήθηκε να μπει στον στάβλο της και έμεινε έξω, ξαπλωμένη στον κήπο. Δυστυχώς, δεν μπόρεσε να ξανασηκωθεί, παρά την βοήθεια μας. Λαμβάνοντας υπόψιν την κατάσταση της και την μελλοντική ποιότητα ζωής της, αποφασίσαμε να της κάνουμε ευθανασία την Δευτέρα του Πάσχα. Θέλω να πιστεύω ότι η Χίμπυ απόλαυσε τα τελευταία 7 χρόνια της υπό την φροντίδα των αφοσιωμένων εθελοντών της Φιλοζωικής Κρήτης οπότε, ας κάνουμε μια πρόποση με την ανάμνηση της, το τελευταίο των λουλουδιών μας.
Sadly we are missing something these days!
That loud and demanding bray from Hebe, our last remaining donkey, one of the flowers of the Haven. No matter how early, as soon as the door or window shutter was opened Hebe would let us know very clearly that it was time for her breakfast. Hebe, almost 40 years old and with us for 7years had found the cold, wet winter difficult. However she was enjoying these warmer Spring days, able to go out when she wanted or back into the stable as the day cooled, with her nice warm blanket jacket on when needed. Of course she did have good and bad days, but as she had suffered some minor strokes, this was normal. She enjoyed her life with Larry, the goats and the chickens but most of all she loved people. The pleasure she got when her friend, our volunteer, arrived to groom her was clear to see.
Hebe
Unfortunately about a week before Easter she started limping, due to a problem with her hoof. She was kept in the stable as the weather was terrible again and she was happy being fed and cared for in the warm shelter, although her situation didn't improve as it should when being treated with antibiotics and cortisone. Easter Sunday the sun came out, it was nice and warm and we understood Hebe wanted to go out of her stable and was no longer interested in food. She was out all day, enjoying the sunshine thoroughly. In the evening she didn't want to return to her stable and laid down in the garden on the warm soft soil. Unfortunately she was unable to stand up again and even with our help it was impossible. Looking at her situation and judging her future quality of life we had to make the hard decision to humanely euthanise her on Easter Monday. I like to believe that Hebe enjoyed her last 7 years cared for by CAWS volunteers so please raise a glass or light a candle in memory of a grand old girl, the last of the wonderful Flowers of the Haven
by Gayner Vlastou
17
PAW PRINT
Animal Care Manouli θηλυκό-female νέο-young
HOME
Zizel θηλυκό-femal e
νέο-young
Shy αρσενικό-male
ενήλικο-αdult
Freckles αρσενtικόmale
ενήλικο-αdul
Ψάχνουν σπίτι Looking for a home e Goldy θηλυκό-femal νέο-young
Sister θηλυκό-female
ενήλικο-αdult
Brother αρσενικό-male
ενήλικο-αdult
Lilly
θηλυκό-female νέο-young
oung Roben αρσενικό-male νέο-y
e Hunty θηλυκό-femal ενήλικο-αdult
Doris θηλυκό-female
νέο-young (3πόδια-3legs)
Mara
θηλυκό-female νέο-young
Pokos αρσενικό-male νέο-young
by Danae
PAW PRINT 18
Point of View
Καφές Civet: Η σοκαριστική αλήθεια πίσω από το πιο ακριβό χαρμάνι στον κόσμο Καφές: κάποιοι θεωρούν ότι έχει γεύση σαπουνόνερου, ενώ άλλοι δεν μπορούν να σηκωθούν από το κρεβάτι χωρίς αυτόν. Σε όποια κατηγορία και αν ανήκετε, είναι δύσκολο να μην αναγνωρίσετε τη σημασία του καφέ στην καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Το πιο ακριβό χαρμάνι στον κόσμο έχει το όνομα civet (ή kopi luwak στα ινδονησιακά) και ξεκίνησε να παράγεται από εργάτες σε φυτείες της Ινδονησίας κατά το 19ο αιώνα. Το κόστος μιας κούπας ποικίλει ανάλογα με την πηγή: Το περιοδικό Time υποστηρίζει ότι στο Λονδίνο ή στη Νέα Υόρκη μια κούπα καφέ civet κοστίζει 50$ με 100$ (1), ενώ το Wired γράφει ότι μια δόση ''μπορεί να κοστίσει 80$” (2). Γεγονός είναι πάντως ότι είναι λίγοι αυτοί που μπορούν πληρώνουν τόσα για τον καθημερινό τους καφέ. Πέρα από την υψηλή του τιμή, η προέλευση αυτού του καφέ είναι ακόμα πιο εντυπωσιακή -οι κόκκοι προέρχονται από καρπό (με όψη κερασιού, coffee cherry), ο οποίος έχει φαγωθεί και απεκκριθεί από την Ασιατική Φοινικοσιβέτα (Asian palm civet), ένα μικρό πλάσμα ενδημικό της Ινδονησίας που μοιάζει με νυφίτσα. Η πέψη των κόκκων από τη σιβέτα τούς προσθέτει μια μαλακή, πλούσια υφή, η οποία μεταφράζεται σε χιλιάδες δολλάρια σε επίπεδο εξαγωγών – στα καταστήματα Harrods (Λονδίνο) ο καφές πωλείται σε συσκευασίες από ασήμι και χρυσό (Britannia-silver και 24-carat gold-plated bag) για πάνω από $10,000. Καθώς πρόκειται για ένα εκ φύσεως ντροπαλό και νυκτόβιο πλάσμα, ο καλύτερος τρόπος για τη συλλογή αυτών των σπάνιων κόκκων καφέ είναι η προσεκτική και κυρίως υπομονετική παρακολούθηση της άγριας σιβέτας, τεχνική που θεωρητικά μπορεί να αποφέρει έως και 500 κιλά ετησίως. Ωστόσο, αυτή η τεχνική συλλογής τείνει να χαθεί αφού αδίστακτοι έμποροι εξασφαλίζουν τόνους μαζικά παραχθέντος kopi luwak κάθε χρόνο, απομακρύνοντας τις σιβέτες από το φυσικό τους περιβάλλον και φυλακίζοντάς τες σε κλουβιά με σκοπό την παραγωγή τεράστιων ποσοτήτων kopi luwak. Η φιλοζωική οργάνωση People for Ethical Treatment of Animals (PETA) επιχειρεί να βάλει τέλος σε αυτή τη σκληρότητα ξεκινώντας μια διεθνή καμπάνια ενημέρωσης (3), η οποία στηρίζεται σε πληροφοριακό υλικό που συνέλεξε ένας μυστικός επιθεωρητής της οργάνωσης που επισκέφθηκε φάρμες στο Βιετνάμ και στις Φιλιππίνες και αποκάλυψε τις απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης των σιβετών. Τα ζώα ταίζονται με τη βία, ακολουθώντας μια διατροφή που βασίζεται σε καρπούς καφέ (coffee cherry), ζουν διαρκώς σε μικρά και βρώμικα κλουβιά. Ως εκ τούτου, οι σιβέτες παρουσιάζουν δερματικές παθήσεις και νευρωτικές συμπεριφορές, π.χ. στριφογυρίζουν σε κύκλους και βηματίζουν γρήγορα μέσα στα κλουβιά, κλασσικά δείγμα-
PAW PRINT
20
τα κατάθλιψης και καθαρής ανοίας, στα οποία οι ειδικοί αποδίδουν τον όρο “zoochosis” (προερχόμενο από τον όρο ''psychosis'', δηλαδή ''ψύχωση'', που αποδίδεται στις αντίστοιχες περιπτώσεις ανθρώπινης συμπεριφοράς). Διαφαίνεται, εντούτοις, ελπίδα τόσο για τις σιβέτες όσο και για τις φιλοζωικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται υπέρ τους. Στηριζόμενη στην τεχνολογία, η νεοσυσταθείσα (start-up) εταιρεία Αφινέρ (Afineur) έχει βρει έναν τρόπο να αναπαράγει τις ζυμώσεις που πραγματοποιούνται στο πεπτικό σύστημα των σιβετών (4). Πρόκειται για αυτή τη μοναδική (αν και όχι τόσο εύηχη) διαδικασία που προσφέρει στον καφέ kopi luwak τη διακριτή, μεταξένια γεύση που με τη σειρά της εκτοξεύει την τιμή του. Όσοι έχουν τον δοκιμάσει πιστοποιούν ότι
είναι λιγότερο πικρός από τον κλασσικό καφέ, καθώς η διαδικασία ζύμωσης που υφίσταται μεταβάλλει την αναλογία των οξέων στην υγρή του μορφή. Η Καμίλ Ντελεμπέκ (Camille Delebecque), συνθετικός βιολόγος και κατά το ήμισυ ιδιοκτήτρια της εταιρείας, υπολογίζει ότι η τιμή του βιομηχανοποιημένου καφέ θα κυμαίνεται μεταξύ $50 και $100 η λίβρα (περίπου μισό κιλό). Συνεπώς, θα παραμένει ακριβός, κάτι που είναι καλό, αφού η υψηλή τιμή του ίσως πείσει όσους δύνανται να ανταποκριθούν οικονομικά και έχουν πάθος με τον καφέ να δοκιμάσουν την καινούργια εκδοχή του kopi luwak. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον καφέ kopi luwak και τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να συνεισφέρετε στην προσπάθειά τερματισμού αυτής της απαράδεκτης πρακτικής, επισκεφθείτε τους παρακάτω συνδέσμους. • Time magazine: http://world.time.com/2013/10/02/the-worldsmost-expensive-coffee-is-a-cruel-cynical-scam/) • http://www.wired.com/2014/10/civet-coffee-without-civets/ • PETA campaign: http://action.peta.org.uk/ea-action/action?ea. client.id=5&ea.campaign.id=22757 • Midven (http://midven.co.uk/blog/civet-coffee-without-civets/#. VN0TylROWSo) Ευχαριστούμε τον Alejandro Rodríguez Ramiro για την χρήση της εικόνας του HYPERLINK https://sites.google.com/site/arodriguezramiro/
Point of View
Civet coffee: The shocking truth behind the world’s most expensive blend Coffee: some think it tastes like dishwater, while others “need” it to get themselves out of bed in the morning. Whatever your stance, it’s hard to deny that coffee has a huge global presence. The world’s most expensive blend is civet coffee (or kopi luwak in Indonesian), which was concocted by workers on Indonesia’s plantations during the 19th century. The cost of a cup varies, depending on which source you trust; Time magazine claims that in London or New York, a cup costs between $50 and $100 (1), while Wired says that a serving “can cost $80” (2). What is true is that it’s a cost not many of us can afford on a regular basis!
Despite its hefty price tag, the origins are far from glamourous – the beans come from coffee cherries that have been eaten and excreted by the Asian palm civet (a small, weasel-like creature that is native to Indonesia). The digestion of these coffee beans by the civet gives them a smooth, rich texture, which has resulted in thousands of dollars changing hands for the smallest amount overseas – in Harrods (London), a Britannia-silver and 24-carat gold-plated bag has changed hands for over $10,000. A shy and nocturnal animal by nature, the best way to collect these rare coffee beans is to follow one around, with claims that just 500kg is collected each year – supposedly from wild animals. However, unscrupulous dealers have ensured that tons of mass-produced kopi luwak enters the market each year. Unsurprisingly, the traditional practice of following the animals around patiently has largely ceased, with civets taken from the wild and kept in cages, for the sole purpose of producing vast quantities of kopi luwak. PETA has started a campaign to end this cruelty (3), which was launched after an undercover investigator from the organisation visited farms in Vietnam and the Philippines, and saw for them-
selves the cramped, dirty conditions the civets were forced to live in. The animals are force-fed a diet of coffee cherries and kept in appalling conditions. This resulted in many of the animals contracting skin infections and displaying neurotic behaviour, such as whirling around in circles and pacing around their cages, which experts term “zoochosis”. This is a direct result of being kept in captivity and is a classic sign of depression and sheer boredom. However, there is hope for civets and their campaigners. Through the wonders of science, start-up firm Afineur has found a way to recreate the fermentation process that goes on inside the digestive system of civets (4). It is this unique (if undesirable-sounding) process that gives kopi luwak the distinctive, smooth flavour that keeps the coffee at a premium price. Those who have sampled the drink have said that it is less bitter than standard coffee, as the fermentation process changes the ratio of acids in the liquid. Camille Delebecque, a synthetic biologist and one half of Afineur, says that the price of this engineered coffee will probably be between $50 and $100 a pound. So cheap it won’t be, but this is probably for the best, as the premium price may persuade those with a full wallet and a taste for coffee to switch from standard kopi luwak. For more information on kopi luwak and how you can help end this cruel practice, visit the links below. • Time magazine: http://world.time.com/2013/10/02/the-worldsmost-expensive-coffee-is-a-cruel-cynical-scam/) • http://www.wired.com/2014/10/civet-coffee-without-civets/ • PETA campaign: http://action.peta.org.uk/ea-action/action?ea. client.id=5&ea.campaign.id=22757 • Midven (http://midven.co.uk/blog/civet-coffee-without-civets/#. VN0TylROWSo) Image courtesy of Alejandro Rodríguez Ramiro https://sites.google. com/site/arodriguezramiro/
by Wendy Davies
21
PAW PRINT
Kids Stuff
PAW PRINT
22
typo21x29_Layout 1 06/10/2015 9:16 π.μ. Page 1
χρωματική επικοινωνία Γ. KAZANAKHΣ Δ/χοι Α.Β.Ε. • BιΠε Hρακλείου Kρήτης • Tηλ.: 2810 382800 • Fax: 2810 380887 • www.kazanakis.gr • e-mail: info@kazanakis.gr