Amsterdam financieel op orde Financiële bijlage bij het verkiezingsprogramma ‘Een gemeenschap die werkt’ voor de gemeenteraadsverkiezingen (2014-2018) van het CDA Amsterdam 1
2
Amsterdam financieel op orde: bijlage verkiezingsprogramma CDA Amsterdam _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Inhoudsopgave
1. Inleiding ....................................................................................................................4 2. Samenvatting ...........................................................................................................5 2.1 Structurele bezuinigingen!.............................................................................5 2.2 Terugbrengen Schuldenlast!..........................................................................5 2.3 Terugbrengen Erfpachtlasten!........................................................................5 2.4 Structurele investeringen / lagere inkomsten!..............................................6 2.5 Incidentele Investeringen!..............................................................................6 3. Toelichting ................................................................................................................7 3.1 Bezuinigingnen!...............................................................................................7 3.2 Investeringen!..................................................................................................8
3
Amsterdam financieel op orde: bijlage verkiezingsprogramma CDA Amsterdam _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
1. Inleiding Politiek is keuzes maken, en dat geldt in tijden van financiële en economische krapte des te meer. Ook Amsterdam is fors getroffen door de economische crisis die in 2008 uitbrak en nog altijd voortduurt. Daarnaast moet de stad de enorme financiële tegenvaller van de Noord/Zuidlijn opvangen, evenals nieuwe tegenvallers zoals verkeerde overboekingen aan woonkostenbijdrage en werkgeverssubsidie die in 2013 jaar aan het licht kwamen. De komende vier jaar moet de gemeente rekening houden met minder inkomsten en meer uitgaven. Dat dwingt de gemeente tot bezuinigingen. De afgelopen jaren heeft het college een aantal bezuinigingsplannen opgesteld en geprobeerd te implementeren. Voor een deel zijn die gerealiseerd, voor een ander deel is dat nog niet gelukt, of slechts met vertraging, of slechts middels boekhoudkundige trucs. Daarnaast wordt op dit moment een grote reorganisatie doorgevoerd, waarbij alle gemeentelijke diensten worden opgeheven en de verschillende taken worden ondergebracht in vier clusters. Ook worden de stadsdelen dit jaar omgevormd tot bestuurscommissies met een ander pakket aan taken en verantwoordelijkheden. Daar komt nog bij dat de regering van PvdA en VVD de volgende periode een aantal belangrijke taken op het gebied van zorg, jeugd en werk van Den Haag naar de gemeenten wil overhevelen. De drie grote decentralisaties van de Jeugdzorg, de AWBZ en op het gebied van re-integratie gaan ook gepaard met kortingen op het budget. Amsterdam moet deze taken dus verrichten met minder geld dan nu. Al deze ontwikkelingen leggen een zware druk op de gemeentelijke organisatie, en brengen ook grote risico’s met zich mee. Dat noopt nog meer dan anders tot zeer voorzichtig begroten, om eventuele tegenvallers op te kunnen vangen. Dat betekent dat we er ook niet voor kiezen om de structurele ruimte die is voorzien in het financieel meerjarenperspectief nu al in te vullen of financiële ruimte in de Jaarrekening. Publiek geld bestaat niet: belastinggeld is van de bewoners van de stad. Het CDA Amsterdam streeft dan ook naar een gemeente met een duurzame en degelijke financiële huishouding, die met de grootste zorgvuldigheid en prudentie met belastinggeld omgaat, en naar een slanke en bescheiden gemeentelijke overheid die zich concentreert op het goed uitvoeren van haar kerntaken. Daarom stellen wij voor om zowel de gemeentelijke schuldenlast te verminderen, als de omvang van de ambtelijke organisatie verder terug te brengen.
4
Amsterdam financieel op orde: bijlage verkiezingsprogramma CDA Amsterdam _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Samenvatting Het CDA hanteert het uitgangspunt dat de lokale lasten niet mogen stijgen, maar moeten dalen: zo moet de afvalstoffenheffing worden verlaagd, evenals de lasten voor erfpachters. Het mobiliteitsfonds, dat wordt gevoed door parkeergelden, dient strikt geoormerkt te blijven voor investeringen in de openbare ruimte, mobiliteit en parkeergarages, om de stad bereikbaar te houden. De jaarlijkse afdracht aan de algemene middelen moet worden teruggedraaid. Het CDA wil dat in het vervolg alle parkeerinkomsten naar een centraal mobiliteitsfonds vloeien. De mobiliteitsfondsen van de stadsdelen worden dus opgeheven. Van deze inkomsten dient een groter deel te worden besteed aan het realiseren van (ondergrondse) parkeergarages en ondergrondse fietsenstallingen. 2.1 Structurele bezuinigingen taak -stelling Ambtelijke organisatie Subsidies kunsten Andere subsidies Sport/kunstpanden overdragen Bedragen x â‚Ź 1 miljoen
70 25 24 1 Totaal
gemiddeld per jaar over periode 2014 - 2018 35 20 24 1 80
2.2 Terugbrengen Schuldenlast Alle incidentele baten van de gemeente, zoals bij de verkoop van gemeentelijk vastgoed, gemeentelijke deelnemingen alsmede de overgebleven gelden van de verkoop van NUON worden ingezet om de schuldenlast van de gemeente omlaag te brengen. Daardoor nemen de rentelasten af, en ook die bedragen worden aangewend om de schuldenlast verder te verminderen. Op die manier wordt een structurele verlaging van de schuldenlast tot stand gebracht. 2.3 Terugbrengen Erfpachtlasten Het CDA pleit voor een verlaging van de erfpachtlasten. Op de lange termijn zou dit er toe kunnen leiden dat de inkomsten van de gemeente verminderen omdat zij geen woekerwinsten meer kunnen bedingen. Voor de komende vier jaar kunnen eventuele verschillen worden opgevangen in het Vereveningsfonds, waarin alle erfpacht uitgaven en inkomsten tezamen komen.
5
Amsterdam financieel op orde: bijlage verkiezingsprogramma CDA Amsterdam _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2.4 Structurele investeringen / lagere inkomsten Versterken financiële functie van de gemeente
2
Terugdraaien bezuinigingen openbare ruimte & investeren in schone en verzorgde stad
15
Lagere afvalstoffenheffing
10
Zorgfonds opvangen gevolgen zorgbezuinigingen (voor ouderen, gehandicapten en chronisch zieken) Ouderenbeleid Mantelzorg (mantelzorgtegoedbon en respijthuizen)
10 3 3
Beveiliging van (Joodse) scholen
1
Uitbreiding gemeentelijke handhaving (o.a. voor veiligheid ouderen / inbraakbestrijding Campagne tegen scooteroverlast
10 1
Lagere OZB voor sportverenigingen Fonds voor nieuwe sportvelden en –accommodaties
2 3
Parkeergelden weer terug in het mobiliteitsfonds
10
Aanpakken misstanden prostitutiesector / ontmoedigingscampagne klanten / uitstapprogramma’s
2
Dotatie aan Amsterdams Fonds Sociale Ondernemingen
3
Financiële ruimte/nader in te vullen
5 Totaal
Bedragen x € 1 miljoen
80
2.5 Incidentele Investeringen Het CDA wil 12 miljoen inzetten voor de vorming van een apart Amsterdams Fonds Sociale Ondernemingen, om dergelijke ondernemingen, die “impact first” bepleiten. Dit is de dotatie aan het Amsterdams Fonds voor Sociale Ondernemingen.
6
Amsterdam financieel op orde: bijlage verkiezingsprogramma CDA Amsterdam _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Toelichting
3.1 Bezuinigingnen 3.1.1 Ambtelijke Organisatie Het CDA streeft naar een zorgzame samenleving waar mensen verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf, voor elkaar en voor de stad. Dat vraagt om een kleine, bescheiden gemeentelijke overheid. Dat betekent dat de overheid geen taken moet verrichten die beter door burgers zelf kunnen worden gedaan. Overheidsinstanties neigen er altijd naar, ook vaak onder politieke druk, om te groeien, meer verantwoordelijkheid te nemen. Daarom pleit het CDA voor een fundamentele herbezinning op gemeentelijke taken en een verdere bezuiniging op het ambtelijk apparaat. Het CDA vindt, dat de gemeente Amsterdam beter, effectiever en ook democratischer kan worden bestuurd door een centrale gemeenteraad, zonder aparte gekozen deelraden en aparte bestuurscommissies. Daarmee kan ook geld worden bespaard, omdat verschillende taken centraal kunnen worden belegd, en niet in verschillende bestuurscommissies. Ook bij de centrale diensten kan nog een aanzienlijke bezuiniging worden gerealiseerd. Amsterdam heeft nog altijd van alle Nederlandse steden het hoogste aantal ambtenaren. De gemeente moet efficiĂŤnter gaan werken. Dat kan ook, zoals blijkt uit verschillende vergelijkingen en benchmarks. De CDA fractie zet daarom in op een inkrimping van het ambtelijk apparaat van twintig procent. Dat zal ook leiden tot een besparing in de huisvestingslasten voor de gemeente. Dit leidt tot een structurele besparing van 70 miljoen euro aan het eind van de bestuursperiode 2014-2018.
3.1.2 Subsidies Kunsten Kunst hoort onlosmakelijk bij het leven en bij de stad, maar op dit moment gaat er teveel belastinggeld heen: ruim honderd miljoen per jaar. Een duurzame kunstensector kan echter beter worden geborgd als instellingen minder afhankelijk worden van de overheid. Het CDA ziet in de kunstensector dan ook een grotere rol voor de markt, de goede gevers en voor cultureel ondernemerschap. Daarom wil het CDA een bedrag van 20 miljoen bezuinigen, waarbij de gemeente nog altijd in de komende periode een zeer groot bedrag van 320 miljoen zou investeren in de sector. Onderdeel van deze bezuiniging is het broedplaatsenbeleid. De CDA fractie vindt dat het broedplaatsenbeleid niet moet worden uitgebreid, maar afgebouwd.
3.1.3 Andere subsidies De gemeente geeft ruim 400 miljoen uit aan subsidies voor allerlei maatschappelijke en sociale doelstellingen. Een deel daarvan wordt nu gegeven door de stadsdelen. Het CDA wil dat alle subsidies kritisch onder de loep worden genomen, om een algehele besparing te realiseren van 25 miljoen.
7
Amsterdam financieel op orde: bijlage verkiezingsprogramma CDA Amsterdam _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.1.4 Afstoten Sport/Kunstpanden Particuliere stichtingen en verenigingen zijn vaak veel beter in het rendabel exploiteren van sport en cultuurpanden die ze zelf gebruiken, dan de gemeente zelf. Daarom stelt het CDA voor om deze panden waar mogelijk af te stoten en door te verkopen, en particuliere organisaties die er gebruik van maken dan ook zelf de verantwoordelijkheid te geven voor het beheer van deze panden.
3.2 Investeringen 3.2.1 Versterken financiële functie van de gemeente De financiële functie van de gemeente is niet op orde, zoals bijvoorbeeld bleek naar aanleiding van de foutieve overboeking van de woonkostenbijdrage in december 2013. Maar er zijn vele andere voorbeelden te geven. Daarom is het nodig om de financiële beheersfunctie van de gemeente duurzaam te versterken. Dat helpt ook om beter zicht te hebben op de besteding van middelen gedurende het jaar, en daarmee, om effectiever en zuiniger te kunnen besturen. 3.2.2 Schone en verzorgde stad Zorgen voor een opgeruimde, schone en nette openbare ruimte is een kerntaak van de gemeentelijke overheid. De CDA fractie heeft zich de afgelopen vier jaar verzet tegen de grote bezuinigingen die in de stadsdelen en door de centrale stad zijn doorgevoerd op het onderhoud van de openbare ruimte en de stedelijke infrastructuur. Zo heeft het college van VVD, GroenLinks en PvdA het onderhoudsniveau van de bruggen, kades, sluizen, wegen en andere infrastructuur sterk versoberd. Zo werd in delen van de stad, graffiti niet langer verwijderd, of slechts zeer zelden. Dit heeft al tot een duidelijke toename geleid van graffiti, en een verminderde esthetische uitstraling, concludeerde de gemeente zelf ook. Dat moet dus anders. De belastingdruk is in Nederland zeer hoog. Amsterdammers hebben recht op een verzorgde, schone stad waar ze trots op kunnen zijn. Daarom wil het CDA de komende vier jaar structureel 15 miljoen investeren in het onderhoud van de publieke ruimte. Als onderdeel daarvan pleit het CDA voor de invoering van een minimumnorm voor de hele stad. 3.2.2 Lagere lasten Om meerdere redenen is de afvalstoffenheffing in Amsterdam in vergelijking tot andere gemeenten relatief hoog. Mede op instigatie van de CDA fractie is er daarom in Amsterdam een ambitieus programma gestart om de afvalstoffenheffing om laag te brengen. De resultaten daarvan zijn op termijn te verwachten kunnen tot een verlaging leiden tot wel € 100 euro. Het CDA kiest er voor om de solidariteitsheffing af te schaffen, en de kosten voor de kwijtschelding over te brengen naar de algemene middelen. De afvalstoffenheffing kan hiermee direct worden verlaagd met 40 euro, naast de mogelijke verdere verlaging van € 100 op langere termijn.
8
Amsterdam financieel op orde: bijlage verkiezingsprogramma CDA Amsterdam _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.2.4 Zorgfonds Door landelijke bezuinigingen komt er minder geld beschikbaar voor de zorg voor o.a. ouderen, gehandicapten en chronisch zieken. Het CDA wil dit ten dele (tijdelijk) compenseren, om de gevolgen te verzachten. 3.2.5
Ouderenbeleid
Het CDA wil fors investeren in de ouderenhuisvesting, nu ouderen mede door landelijke bezuinigingen steeds langer thuis moeten blijven wonen. Dat wil de CDA fractie deels bekostigen door een groter deel van de middelen beschikbaar in het Fonds Stimulering Volkshuisvesting (Stifo) te besteden aan de realisatie van geschikte ouderenhuisvesting, onder andere door de transformatie van gebouwen. De huidige stand van het Stifo is 391 miljoen euro. Voor een heroriĂŤntatie van de te besteden middelen daarvan zijn wel nieuwe afspraken nodig met woningbouwcorporaties. De hier genoemde 6 miljoen wordt besteed conform het verkiezingsprogramma, aan o.a. het steunen van maatschappelijke initiatieven gericht op het tegengaan van eenzaamheid, en voor de verbetering van de veiligheid. 3.2.6 Mantelzorg (tegoedbon en respijthuizen) Zie het verkiezingsprogramma. 3.2.7 Beveiliging (Joodse) scholen Veiligheid is een kerntaak van de gemeente. Het is schrijnend en schandalig dat Joodse instellingen anno 2014 extra streng beveiligd moeten worden. Maar nu dat zo is, moet de gemeente de kosten van deze beveiliging betalen. 3.2.8 Uitbreiding gemeentelijke handhaving Conform ons verkiezingsprogramma, wil het CDA de handhaving van een aantal maatschappelijke problemen intensiveren. Daarbij richt het CDA zich met name op het verbeteren van de veiligheid op straat, en het bestrijden van de inbraakgolf die de stad teistert. 3.2.9 Campagne tegen scooteroverlast Veel snorscooters rijden op het fietspad te hard en zorgen voor veel overlast. Om dit probleem effectief te bestrijden vraagt eveneens een forse handhavingscampagne. 3.2.10 Sport Het CDA wil dat de gemeente voor sportverenigingen een lagere OZB in rekening brengt. Sporten is gezond, en dat moet de gemeente stimuleren en ondersteunen, in plaats van belasten. Het CDA wil ook dat er structureel geld wordt gereserveerd voor de aanleg van nieuwe velden en sportaccommodaties, of het verbeteren van de bestaande velden en accomodaties.
9
Amsterdam financieel op orde: bijlage verkiezingsprogramma CDA Amsterdam _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3.2.11 Parkeergelden terug in het mobiliteitsfonds Parkeerbeleid is beheersbeleid. Parkeerinkomsten mogen niet worden gezien als een “gewone” belasting, maar moeten worden aangewend voor mobiliteit in de brede zin van het woord. De aanleg van ondergrondse parkeergarages kost veel geld, maar is van groot belang voor de stad: het biedt ruimte op straat om te spelen, wandelen, fietsen en voor groen, en helpt tegelijkertijd om de stad bereikbaar te houden. 3.2.12 Aanpakken misstanden prostitutie In de prostitutiesector vinden jaarlijks vele misstanden plaats, zoals uitbuiting, mensenhandel, dwang en agressie. De gemeente Amsterdam heeft een dure plicht om deze misstanden te bestrijden. Het CDA vindt ook dat de gemeente klanten moet gaan wijzen op hun eigen rol en verantwoordelijkheid. 3.2.13 Dotatie aan Amsterdams Fonds Sociale Ondernemingen Sociale ondernemingen zijn bedrijven voor wie maatschappelijke doelstellingen voorop staan. Alle ondernemers dragen bij aan de welvaart en hebben in die zin een “sociaal” karakter. Steeds meer bedrijven proberen ook om de negatieve maatschappelijke en ecologische effecten van hun activiteiten te minimaliseren. Het verschil met ‘echte’ sociale ondernemingen is dat niet de financiële doelstelling bovenaan staat, maar het behalen van maatschappelijk effect. Sociale ondernemingen zijn bedrijven die geld verdienen en die ook niet afhankelijk zijn van subsidies of giften, maar die het voornamelijk gaat om de beoogde maatschappelijke effecten en eventuele winsten ook daartoe aanwenden: Impact eerst. In Europa zijn sociale ondernemingen inmiddels onder meer actief op het gebied van onderwijs, zorg, milieu, en re-integratie. Sociale ondernemingen zijn een nieuwe manier om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken en een belangrijk aspect van de zich steeds verder ontwikkelende “participatiemaatschappij”: niet langer afwachten tot de overheid problemen oppikt, maar zelf initiatief nemen. Op die manier kunnen sociale ondernemingen een cruciale bijdrage leveren aan het vitaliseren van het maatschappelijke middenveld, waar een steeds groter beroep op wordt gedaan. Bovendien kunnen sociale ondernemingen een belangrijke bron zijn van werkgelegenheid. Een van de belangrijkste obstakels voor de ontwikkeling van sociale ondernemingen in Nederland is het verkrijgen van financiering. Daarom wil het CDA dat de gemeente Amsterdam inzet op het ondersteunen daarvan, door een Amsterdams Fonds voor Sociale Ondernemingen (AFSOC) in te stellen.
10
CDA Amsterdam Amstel 1 Kamer 2227 1011 PN Amsterdam ( 020 552 34 76 * cda@raad.amsterdam.nl 8 cda.nl/amsterdam