Vodič kroz Vladu by CDT Crna Gora

VODIČ KROZ VLADU CRNE GORE

Štampanje ove publikacije su finansirali:

Podgorica, 2010. godina

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Impressum Naziv publikacije Vodič kroz Vladu Crne Gore Izdavač Centar za demokratsku tranziciju (CDT) VII Omladinske bb, 81000 Podgorica, Crna Gora Tel: +382 20 207 070, 207 071 Fax: +382 20 207 072 E-mail: cdtmn@t-com.me www.cdtmn.org Za izdavača Dragan Koprivica Urednici izdanja Dragan Koprivica i Milica Kovačević Autorke izdanja Milana Čabarkapa i Tatjana Koprivica Prepress i grafički dizajn Blažo Crvenica Štampa AP Print, Podgorica Tiraž 850 primjeraka

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Sadržaj 1. UVOD ............................................................................................................................4 2. ISTORIJAT ....................................................................................................................6 2.1. Crnogorske Vlade do 1905. godine........................................................................6 2.2. Crnogorske Vlade od 1905. do 1916. godine ........................................................8 2.3. Crnogorske Vlade u egzilu 1916 - 1922. godine ..................................................11 2.4. Obnavljanje crnogorske državnosti 1941-1945. ..................................................13 2.5. Crnogorske Vlade 1945 - 1989. godine ..............................................................14 2.5. Crnogorske Vlade 1989 - 2010. godina ..............................................................16 2.6. Predsjednici Vlada Crne Gore do 1945. godine ..................................................19 2.7. Predsjednici Vlada Crne Gore 1945 - 2010. godine ............................................20 3. ORGANIZACIJA VLADE CRNE GORE......................................................................22 3.1. Ustav o Vladi ........................................................................................................22 3.2. Predsjednik Vlade, uži kabinet, potpredsjednici, ministri i generalni sekretar ....24 3.3. Radna tijela Vlade ................................................................................................28 3.4. Savjetodavna tijela Vlade ....................................................................................32 3.5. Program rada Vlade ............................................................................................32 3.6. Organi državne uprave ........................................................................................34 4. NORMATIVNA AKTIVNOST ......................................................................................40 4.1. Priprema akata i drugih materijala ......................................................................40 4.2. Sjednica Vlade ....................................................................................................45 4.3. Akti Vlade i ministarstava ....................................................................................48 5. VLADA I JAVNOST ....................................................................................................50 5.1. Javnost rada Vlade ..............................................................................................50 5.2. Javnost rada državne uprave ..............................................................................52 5.3. Javna rasprava ....................................................................................................53 5.4. Pravo na slobodan pristup informacijama ............................................................54 6. VLADA I SKUPŠTINA ................................................................................................56 6.1. Odnos Vlade i Skupštine......................................................................................56 6.2. Stalni mehanizmi parlamentarne kontrole nad radom Vlade ..............................57 6.3. Povremeni mehanizmi parlamentarne kontrole nad radom Vlade ......................58 6.3.1. Poslaničko pitanje i premijerski sat ............................................................58 6.3.2. Interpelacija ................................................................................................60 6.3.3. Parlamentarna saslušanja i istrage ............................................................61 6.4. Mehanizmi za pokretanje političke odgovornost Vlade u Skupštini ....................63 7. KONTAKTI ..................................................................................................................64 8. CDT..............................................................................................................................68 9. IZVORI I LITERATURA ..............................................................................................70

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

1. Uvod Poštovani,

Pred vama je treće izdanje Vodiča kroz Vladu Crne Gore. Vodič je pripremljen i publikovan u okviru programa Otvorena vlada koji Centar za demokratsku tranziciju realizuje u saradnji sa Generalnim sekretarijatom Vlade Crne Gore, a uz finansijsku podršku Ambasade Kraljevine Holandije i Balkanskog fonda za demokratiju. Cilj programa Otvorena Vlada je povećanje transparentnosti rada Vlade i poboljšanje njene komunikacije sa građanima/kama. Vodič kroz Vladu Crne Gore ima za cilj da širem auditorijumu pruži najvažnije informacije o organizaciji i funkcionisanju Vlade i državne uprave, normativnoj aktivnosti Vlade i istorijatu crnogorskih Vlada. Takođe, željeli smo poboljšati komunikaciju između građana/ki i izvršne i upravne vlasti publikovanjem informacija o modalitetima saradnje Vlade i državne uprave sa stručnom i opštom javnošću. Smatramo de je ova publikacija korisna ne samo za građane/ke Crne Gore, već i za sve državne organe kojima ovo štivo može pomoći da se predstave svojim saradnicima i gostima. Veliku zahvalnost dugujemo svima koji su na direktan ili indirektan način pomogli izdavanje Vodiča kroz Vladu. Posebno se zahvaljujemo zaposlenima u Birou za odnose sa javnošću i Kabinetu Generalnog sekretara na pomoći i sugestijama u izradi publikacije. Ostajemo otvoreni da prihvatimo sve vaše sugestije i predloge u cilju daljeg poboljšanja ove publikacije.

S poštovanjem, CDT

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

VodiÄ? kroz Vladu Crne Gore

ď ś Zgrada Vlade Crne Gore

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

2. Istorijat 2.1. CRNOGORSKE VLADE DO 1905. GODINE

Začetak prve crnogorske Vlade predstavlja Praviteljstvo suda crnogorskog i brdskog, poznato i pod imenom Kuluk. Ova instutucija nastala je 18. oktobra 1798. godine u doba Petra I Petrovića Njegoša (1784-1830). Ustanovljena je istovremeno kada i prvi crnogorski zakonik na skupštini glavara održanoj u Stanjevićima. Pored upravnih, imala je i sudske ingerencije. Prilikom pokušaja sjedinjenja Crne Gore i Boke na skupštini njihovih predstavnika održanoj u Dobroti krajem oktobra 1813. godine osnovana je privremena Vlada, nazvana Centralna komisija. Sastojala se od po 9 predstavnika iz Crne Gore i iz Boke. Predsjednik komisije bio je Petar I Petrović Njegoš. Organizacija i rad komisije bili su regulisani pravilima koja su imala 22 člana. Na Bečkom kongresu 1815. godine evropske sile dodijelile su Boku Austriji, pa je i ujedinjenje Crne Gore i Boke i postojanje Centralne komisije postalo bespredmetno. Glomazni a neefikasni organ, Praviteljstvo suda crnogorskog i brdskog, koji je činilo 50 "činonačelnikov" nakon smrti Petra I (1830) pretvoreno je u manji i efikasniji Praviteljstvujušći senat crnogorski i brdski. Vladika Petar II Petrović Njegoš (18301851) imenovao je u ovaj organ između 12 i 16 ljudi iz "najjačih plemena i bratstava". Prvi predsjednik Senata bio je Ivan Vukotić. Ovo tijelo dobilo je i svoje izvršne organe - Gvardiju i Perjanike. I u vrijeme knjaza Danila (1851-1860) Senat je ostao centralni administrativni organ u zemlji. Knjaz je uzdigao ugled ove institucije koja mu je bila apsolutno potčinjena. Kršeći plemenski separatizam, Danilo Petrović je u Senat uvodio nove ljude rukovodeći se, prije svega, njihovom lojalnošću. Tokom duge vladavine Nikole I Petrovića Njegoša (1860-1921) institucije vlasti transformisale su se u nekoliko navrata. Senat je 1874. godine reorganizovan - u njegovom okviru ustanovljene su tzv. uprave koje su predstavljale neku vrstu jednostavnih ministarstava: za  Glas Crnogorca, 10. mart 1879. godine unutrašnje poslove, za

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

vojne poslove, za finansije i knjaževska kancelarija za inostrana djela. Reformom iz 1879. godine na najvišoj instanci razdvojena su sudska i administrativna vlast ukidanjem Senata i uspostavljanjem Ministarstva i Velikog suda. Novoustanovljena institucija Ministarstvo bilo je u stvari vlada, a njegovih 6 odjeljenja prerasli su u: Ministarstvo vojno, Ministarstvo inostranih djela, MiZAKON O KNJAŽEVSKOJ VLADI I nistarstvo pravde, DRŽAVNOM SAVJETU, 1902. Ministarstvo prosvjete i crkvenih djela, Reformom od 6⁄19. decembar 1902. godine u Crnoj Gori je izvršena reorganizacija državnog aparata donošenjem paketa zakonskih tekstoMinistarstvo unuva: Zakona o Knjaževskoj Vladi i Državnom Savjetu, Zakona o trašnjih djela i Miničinovnicima građanskog reda, Zakona o sudskoj vlasti, Zakona o ustrostarstvo finansija i jstvu sudova u Crnoj Gori, Zakona o građanskoj sudskoj nadležnosti i građevina. Svi člaZakona o krivičnoj sudskoj nadležnosti. novi vlade bili su ZAKON O KNJAŽEVSKOJ VLADI I DRŽAVNOM SAVJETU, 1902. takođe članovi Državnog Savjeta, MI institucije koja je NIKOLA I po milosti Božjoj istovremeno bila KNJAZ I GOSPODAR CRNE GORE najviše zakonodaNa predlog Našeg Državnog Savjeta, vno tijelo i najviša riješismo se narediti i naređujemo ovaj državna nadzorna OSNOVNI DRŽAVNI ZAKON vlast. Državnom O Savjetu bilo je poKNJAŽEVSKOJ VLADI I DRŽAVNOM SAVJETU dređeno i Ministarstvo. U dugom DIO I periodu od 8. III KNJAŽEVSKA VLADA 1879. do 6. XII 1905. godine perČl. 1 sonalne promjene Knjaževska Vlada upravlja, na osnovu zakonskih naređenja Knjazom u sastavu Vlade Gospodarom potvrđenijeh, svijem državnijem poslovima. bile su relativno rijetke. U toku čitaDužnost je Knjaževske Vlade da, svojim radom i zakonitijem i čvrstijem vog tog perioda rukovođenjem podčinjenih joj organa, postojano čuva i uzdiže čast i ugled Vladaoca i da razvija red, blagostanje i opšti napredak zemlje. Ministarstvom je predsjedavao roČl. 2 đak knjaza Nikole, vojvoda Božo PeRadi boljeg otpravljanja poslova, podijeljena je državna uprava na više ministarstava na čijem čelu stoje ministri. trović, koji je istovremeno bio i predMinistre postavlja i mijenja Knjaz Gospodar po Svojoj uviđavnosti. sjednik Državnog Savjeta. Oni rukovode u ime Knjaza Gospodara povjerene im poslove i odgovorni su Knjazu gospodaru za neizvršenje zakona. *** Crnogorski zakonici 1796-1916, II, Pravni izvori i politički akti od značaja za istoriju državnosti Crne Gore, zbornik dokumenata, eds. B. Pavićević, R. Raspopović, Podgorica 1998.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

ARHITEKTURA ZGRADA U KOJIMA JE BILA SMJEŠTENA CRNOGORSKA VLADA

BILJARDA NA CETINJU Podigao je Petar II Petrović Njegoš 1838. godine. U Biljardi je bila Njegoševa rezidencija, a u njoj su bile smještene institucije državne vlasti (koje su do tada bile u Cetinjskom manastiru). Nacrt plana za Biljardu dao je Jakov Ozereckovski. Građevina je imala prizemlje i sprat (25 odjeljenja - 11 u prizemlju i 14 na spratu). Naziv Biljarda je dobila po Njegoševom bilijaru. U Biljardi su Državne institucije bile smještene do 1910.

 Cetinje, druga polovina XIX vijeka

2.2. CRNOGORSKE VLADE OD 1905. DO 1916. GODINE

Posebno poglavlje u istorijatu crnogorskih vlada počinje 1905. godine sa uvođenjem Ustava, odnosno parlamentarizma. Predsjednik prve ustavne vlade bio je Lazar Đ. Mijušković (6. XII 1905 - 11. XI 1906), koji je istovremeno bio i ministar inostranih djela. U crnogorskim vladama ovaj resor je često bio rezervisan za predsjednike vlada. Potom su se za relativno kratko vrijeme smijenile dvije klubaške vlade na čelu sa Markom Radulovićem (11. XI 1906 - 19. I 1907) i Andrijom Radovićem (19. I 1907 - 4. IV 1907). Tokom narednih pet godina crnogorski suveren Nikola I je vladu povjerio političkoj grupaciji pravašima, a premi-

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Ukaz kojim Knjaz Nikola imenuje ministre 1905. godine

 Vlada Lazara Tomanovića

jersko mjesto dr Lazaru Tomanoviću. Njegova vlada je rekonstruisana u više navrata: (4. IV 1907 - 2. IV 1909), (2. IV 1909 - 24. I 1910), (24. I 1910 - 31. III 1910), (31. III 1910 - 1. IX 1910), (1. IX 1910 - 10. VIII 1911), (10. VIII 1911 - 6. VI 1912). U vrijeme Balkanskih ratova (1912-1913) na vlasti je bio jedan pravaški kabinet sa generalom Mitrom Martinovićem na mjestu predsjednika (6. VI 1912 - 25. IV 1913). On je bio i ministar vojni i zapovjednik na ratištu pa ga je u odsustvu zastupao ministar finansija Dušan Vukotić. Zbog neslaganja sa napuštanjem Skadra u aprilu 1913. godine, ova vlada je demisionirala, a novi kabinet sastavio je brigadir Janko Vukotić. On se na čelu vlade nalazio u dva navrata (25. IV 1913 - 12. IV 1914) i (12. IV 1914 - 27. VIII 1915). Nakon izbijanja I svjetskog rata i Vukotićevog angažmana na ratištu, zastupali su ga ministri Risto Popović i Mirko Mijušković. Neposredno pred vojničkim slomom Crne Gore u I svjetskom ratu obrazovana je vlada na čelu sa Lazarem Đ. Mijuškovićem (20. XII 1915 - 29. IV 1916).

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

ARHITEKTURA ZGRADA U KOJIMA JE BILA SMJEŠTENA CRNOGORSKA VLADA

VLADIN DOM NA CETINJU

 Izgradnja Vladinog doma

Vladin dom na Cetinju je konstruisao, sva je prilika, italijanski arhitekta Ćezare Augusto Koradini. Nadzorne radove vodio je Marko Đukanović, predsjednik državnog Savjeta. Kamen temeljac je postavljen 7. juna 1909, a svečano je otvoren 15. avgusta 1910. godine, prilikom proglašenja Crne Gore za Kraljevinu. Namjenski je projektovan za „Knjaževsku Vladu i ostala nadleštva na Cetinju“. U vrijeme kada je sagrađena, bila je najveći objekat i prvo zdanje rađeno od armiranog betona u Crnoj Gori. Radili su je, u neobaroknom stilu, strani majstori. Na pročelju fasade je veliki časovnik, a pored njega su figure muškarca (Dan) i žene (Noć), po uzoru na Mikelanđelovu grobnicu Medičijevih u Firenci. Ispod časovnika su figure boginja Flore i Minerve.

 Otvaranje Vladinog doma

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

OBAVEZE, PROCEDURE... Ministre je postavljao i razrješavao kralj gospodar. Ministri su za svoj rad odgovarali kralju gospodaru i narodnoj skupštini „za svoja službena djela i za neizvršenje zakona“. Odredba zakona o školskim kvalifikacijama nije se primjenjivala na ministre. Oni su činovnici izuzetne klase viših zvanja. Kralj gospodar je mogao „u svako doba“ sazvati Ministarski savjet u „sjednicu“ i u tom slučaju on mu predsjedava, u ostalim slučajevima predsjednik Ministarskog savjeta. Ako su ministri odsustvovali, zastupali su ih neki od drugih ministara ili koji viši ministarskih činovnik koga Knjaz odredi. Ministar pravde je ujedno bio i čuvar državnog pečata, koji je, u ime Kraljevo, stavljao na zakone sa riječima: „Vidio i stavio državni pečat, čuvar državnog pečata, ministar pravde N. M.“ Ministar spoljnih poslova bio je i kancelar kraljevskih ordena. Činovnici koji su bili „na raspoloženju Vladi“ nijesu smjeli primati od stranih vlada „ni poklone, ni nagrade, ni odličja“ bez odobrenja Knjaza. Svaki činovnik je imao lični karton - „Pregled ličnog stanja“. U njega je činovnik, pored osnovnih podataka o sebi, službi, odlikovanjima, morao da unese i srodničke i prijateljske veze (veze na osnovu udaje i ženidbe). Ministar može biti optužen: 1. kad učini izdajstvo prema Otadžbini ili Vladaocu, 2. kad povrijedi Ustav zemaljski, 3. Kad primi mito, 4. kad ošteti državu iz koristoljublja, i 5. kad povrijedi zakone u slučajima koje bude odredio zakon o ministarskoj odgovornosti.

2.3. CRNOGORSKE VLADE U EGZILU 1916 - 1922. GODINE Kada je početkom januara 1916. godine kralj Nikola napustio zemlju, s njim je otišao i tadašnji predsjednik vlade Lazar Mijušković. U zemlji su ostala tri ministra i načelnik Vrhovne komande, divizijar Janko Vukotić. U egzilu, u Francuskoj, novu vladu je formirao Andrija Radović (29. IV 1916 - 4. I 1917). Zbog odbijanja kralja Nikole da se odrekne prijestola, a Crnu Goru pripoji Srbiji, Andrija Radović je podnio ostavku. Nakon kratkotrajne vlade generala Mila Matanovića (4. I 1917 - 29. V 1917), ukazom kralja Nikole od 29. V 1917. godine formirana je vlada na čelu sa Evgenijem Popovićem. Popović je bio bivši dugogodišnji crnogorski generalni konzul u Rimu, dok su ostali ministri bili manje značajni činovnici. Ova vlada zalagala se da Crna Gora očuva svoju državnost, a da u slučaju jugoslovenskog ujedinjenja u novu zajednicu uđe kao njen ravnopravni član. Popovića na mjestu predsjednika vlade zamjenjuje Jovan Plamenac, kojeg je na mjesto predsjednika dekretom postavio kralj Nikola 4. (17) II 1919. godine. Pored Plamenca, tadašnju vladu sačinjavali su i ministri: Pero Vučković, Milutin Vučinić,

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Milo Vujović i Pero Šoć. Krajem 1920. i početkom 1921. međunarodni položaj ove vlade se pogoršao. Vlade Francuske, Velike Britanije i SAD-a prekinule su odnose sa crnogorskom vladom, a u martu 1921. umro je i kralj Nikola. Plamenčeva vlada je dala ostavku 20. VI 1921. godine. Ukazom kraljice Milene od 28. VI 1921. godine, za predsjednika vlade je postavljen divizijar Milutin Vučinić. Kada je Vučinić umro, avgusta 1922. godine, Jovan Plamenac se 16. septembra 1922. proglasio za predsjednika vlade odbivši da prizna kraljicu Milenu za namjesnika. Kraljica je dekretom od 23. septembra 1922. za predsjednika vlade postavila dr Anta Gvozdenovića i tako nastaju dvije sukobljene vlade. Formalno ove vlade nije niko priznavao. U periodu u kojem je Crna Gora bila sastavni dio Kraljevine SHS (1918-1929), odnosno Kraljevine Jugoslavije (1929-1941), učešće Crnogoraca u vladama ove države bilo je više nego simbolično - u 39 jugoslovenskih vlada u periodu 19181941. godine, sa ukupno 819 ministarskih mandata, našlo se mjesta za tek petoricu ministara iz Crne Gore.

SASTAVLJANJE VLADE EVGENIJA POPOVIĆA 29. maj 1917. „Za odabiranje ličnosti koja bi bila zgodna za sastav nove politički reprezentativne vlade, trebalo je vremena. Padali su predlozi za razne kombinacije. Kralj je konsultovao mišljenje stranih poslanika akreditovanih kod njega i vlade za ličnost Petra Plamenca, bivšeg ministra inostranih djela. Izgleda da je izbor Kralja naišao kod poslanika na negodovanje. U Italiji se nalazio Dušan Gregović takođe bivši ministar inostranih djela, i za njegovo naimenovanje bilo je političkih prepreka. Kralj je ponudio mandat kontu Luju Vojinoviću bivšem ministru pravde. Ovaj se izvinuo da mu nije moguće da primi mandat s toga što je član Jugoslovenskog komiteta. Naposljetku Kralj je odabrao Evgeniju Popovića generalnog konzula u Rimu, za koga saveznički poslanici nijesu imali da učine kakvu primjedbu“. Gospodar uvažio je ostavku vladi brigadijera Matanovića i dao mandat Evgeniji Popoviću da obrazuje novu vladu. U odabiranju kolega u kabinetu, Popović je oprezno postupio. Pozvao je na konsultovanje mnoga lica, saslušao pažljivo njihova izlaganja na pitanja koja im je postavio, o budućem načinu pravca rada vlade, ocijenio vrijednost i sposobnost pojedinca za riješavanje zadataka koji prestoje pred vladom. Mandatar je sastavio listu izabranih lica i podnio Gospodaru na uviđaj i odobrenje. Na spisku su uvedena dva kandidata više no je potrebno. Kralj je izbrisao imena dvojice dr Iva Jovićevića ondašnjeg člana Glavne državne kontrole i Ćira Kamenarovića, direktora banke, a drugoj dvojici lica izmijenio resore-finansija i unutrašnjih poslova. Ukaz o naimenovanju nove vlade redigovan je u Dvoru gdje su članovi novog kabineta položili zakletvu 29. maja 1917. godine. Vlada je imala karakter pravaško-klubaške koalicije. Popović i Vujović su konzervativci a Milićević i ja pripadamo demokratskoj narodnoj stranci“. Niko Hajduković, Memoari, ed. S. Burzanović, Podgorica 2000, 272-273.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

2.4. OBNAVLJANJE CRNOGORSKE DRŽAVNOSTI 1941 - 1945.

U oslobodilačkom ratu i revoluciji 1941-1945. obnovljena je državnost Crne Gore. Kao svojevrsni partizanski parlament u Kolašinu je 15. novembra 1943. godine osnovano Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Crne Gore i Boke, koje je dobilo i svoj izvršni organ, odnosno vladu. Izvršni odbor ZAVNO Crne Gore i Boke imao je 10 članova. Na njegovom čelu bio je predsjednik dr Niko Miljanić i tri potpredsjednika: Božo Ljumović, Jovan Ćetković i Petar Tomanović. Na trećem zasjedanju ZAVNO Crne Gore i Boke održanog u Kolašinu od 13. do 15. jula 1944. godine, ZAVNO se transformiše u CASNO - Crnogorsku antifašističku skupštinu narodnog oslobođenja. Na ovom zasjedanju donesena je odluka da Crna Gora kao ravnopravna jedinica uđe u sastav Demokratske Federativne Jugoslavije. Izabrano je predsjedništvo od 17 članova, na čijem je čelu bio predsjednik dr Niko Miljanić i tri potpredsjednika: Božo Ljumović, Jovan Ćetković i Petar Tomanović. Predsjedništvo je u stvari bila vlada koja je imala odjeljenja i komisije, kao resore organa izvršne vlasti. Formirano je 11 odjeljenja: za unutrašnje poslove, prosvjetu, narodnu privredu, narodno zdravlje, ekonomsku obnovu, socijalnu politiku, pravdu, ishranu, građevine, šume i rude i informacije.

 Politički i vojni rukovodioci na zasijedanju CASNO-a 1945. godine

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

ARHITEKTURA ZGRADA U KOJIMA JE BILA SMJEŠTENA CRNOGORSKA VLADA

ZGRADA ZETSKE BANOVINE NA CETINJU Ovu građevinu projektovao je ruski arhitekta Nikola Krasnov 1932. godine. U svečanoj Sali Zgrade Banske uprave 15-17. aprila 1945. godine održano je IV zasijedanje CASNO-a. U ovoj zgradi se crnogorska Vlada sastajala do 1951. godine.

 Zgrada Zetske banovine na Cetinju

2.5. CRNOGORSKE VLADE 1945 - 1989. GODINE

Ukazom Predsjedništva Crnogorske narodne skupštine 17. aprila 1945. godine osnovana je Vlada Narodne Republike Crne Gore. Njen predsjednik bio je Blažo Jovanović, a potpredsjednik Petar Komnenić. Ova Vlada je imala 9 ministarstava: unutrašnjih poslova (Radonja Golubović), pravde (Jefto Pavić), prosvjete (Puniša Perović), finansija (Gojko Garčević), trgovine (Veljko Zeković), poljoprivrede i šumarstva (Jovan Ćetković), industrije i rudarstva (Vlado Lazarević), zdravlja i socijalne politike (Mihailo Vicković) i građevine (Petar Tomanović).

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Pobjeda, 22. april 1945. godine

Pedesetih godina u Jugoslaviji je građen specifičan model socijalizma - samoupravljanje. Tokom brojnih reformi od 1953. do 1974. mijenjana je državna uprava, a u okviru njih i institucija Vlade. Od 1953. godine službeni naziv vlade je Izvršno vijeće. Umjesto ministarstava, za pojedine oblasti formiraju se državni sekretarijati i sekretarijati izvršnog vijeća, kao i drugi samostalni organi upravljanja. Ministri su imali zvanje republičkih sekretara. U Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji Republika Crna Gora je bila značajno zastupljena i prilikom formiranja federalne vlade.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

ARHITEKTURA ZGRADA U KOJIMA JE BILA SMJEŠTENA CRNOGORSKA VLADA

ZGRADA IZVRŠNOG VIJEĆA REPUBLIKE CRNE GORE U PODGORICI Zgradu Izvršnog vijeća Republike Crne Gore projektovao je arhitekta Ivan Zdravković. Radovi na njoj su završeni 1954. godine. Rađena je pod uticajem arhitekture socijalističkog realizma.

 Zgrada Izvršnog vijeća Republike Crne Gore u Podgorici

2.5. CRNOGORSKE VLADE 1989 - 2010. GODINA

Nakon promjene vlasti u januaru 1989. godine za predsjednika Vlade Crne Gore izabran je Radoje Kontić. Na prvim višepartijskim izborima u Crnoj Gori, održanim u decembru 1990. godine pobijedio je Savez Komunista Crne Gore (koji je ubrzo promijenio ime u Demokratska partija socijalista), za predsjednika Vlade, 15. februara 1991, izabran je Milo Đukanović. Dužnost premijera obavljao je uzastopno u tri mandata, sve do 19. oktobra 1997. godine, kada je pobijedio na neposrednim izborima za predsjednika Republike Crne Gore. U februaru 1998. godine za predsjednika Vlade je izabran Filip Vujanović. Poslije parlamentarnih izbora u oktobru 2002, za predsjednika Vlade je izabran Milo Đukanović.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore



Prva Vlada Crne Gore nakon obnove nezavisnosti

Nakon obnove crnogorske državnosti na referendumu 21. maja 2006. godine i parlamentarnih izbora u septembru 2006. godine, za predsjednika Vlade je izabran Željko Šturanović. Tu funkciju je obavljao do 29. februara 2008, kada je za predsjednika Vlade izabran Milo Đukanović.

ŽENE I VLADE 

Od izbora prve Vlade Narodne Republike Crne Gore u aprilu 1945. godine nijedna žena nije bila na njenom čelu. Od 1953. godine službeni naziv vlade je Izvršno vijeće a ministri imaju zvanja republičkih sekretara. Ovu funkciju su obavljale Vukosava Mićunović i Olga Perović.



Za ministarku zaštite životne sredine marta 1994. godine izabrana je Ana Mišurović, za ministarku kulture 1997. godine Branislava Liješević, za ministarku za ekonomske odnose sa inostranstvom i evropske integracije 2002. Slavica Milačić. Istu funkciju je od 2004. godine vršila dr Gordana Đurović. Dr Vesna Kilibarda je bila ministarka kulture i medija u periodu od 2002. do 2006.



Jedina žena u sastavu Vlade Crne Gore danas je dr Gordana Đurović, ministarka za evropske integracije (od 10. juna 2009). Ona je od novembra 2006. do juna 2009. godine bila potpredsjednica Vlade za evropske integracije.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

ARHITEKTURA ZGRADA U KOJIMA JE BILA SMJEŠTENA CRNOGORSKA VLADA

ZGRADE VLADE CRNE GORE U PODGORICI Zgradu u kojoj je do februara 2010. godine bilo sjedište Vlade Crne Gore projektovao je arhitekta Radosav Zeković. Radovi na njoj završeni su 1979. godine. U vrijeme kada je građena, namijenjena je za smještaj društveno-političkih organizacija Crne Gore. Zgrada se sastoji od dva spratna i tri prizemna dijela, a u jednom od njih je sala sa 500 sjedišta.

 Zgrada Vlade Crne Gore u ulici Jovana Tomaševića u Podgorici

Nova zgrada Vlade Crne Gore useljena je 15. februara 2010. godine. Projekat je uradio arhitekta mr Mladen Đurović. Zgrada je površine 4.450 m².

 Zgrada Vlade Crne Gore u Karađorđevoj ulici u Podgorici

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

2.6. PREDSJEDNICI VLADA CRNE GORE DO 1945. GODINE



Božo Petrović



Lazar Mijušković



Andrija Radović



Marko Radulović



Lazar Tomanović



Mitar Martinović



Janko Vukotić



Milo Matanović



Evgenije Popović



Jovan Plamenac



MIlutin Vučinić



Anto Gvozdenović

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

2.7. PREDSJEDNICI VLADA CRNE GORE 1945-2010. GODINE



Blažo Jovanović



Filip Bajković



Đoko Pajković



Veselin Đuranović

(4. II 1945 – 16. XII 1953)

(16. XII 1953 - 12. VII 1962)

(12. VII 1962 – 25. VI 1963)

(25. VI 1963 – 8. XII 1966)



Mijuško Šibalić

Vidoje Žarković

Žarko Bulajić

Marko Orlandić

(8. XII 1966 - 5. V 1967)

(5. V 1967 – 7. X 1969)

(7. X 1969 – 6. V 1974)

(6. V 1974 – 28. IV 1978)



Momčilo Cemović

(28. IV 1978 – 7. V 1982)

Radivoje Brajović

(7. V 1982 – 6. VI 1986)

Vuko Vukadinović

(6. VI 1986 – 29. III 1989)

Radoje Kontić

(29. III 1989 – 15. II 1991)

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore



Filip Vujanović

(5. II 1998 – 8. I 2003)



Željko Šturanović

(10. XI 2006 – 29. II 2008)



Milo Đukanović

(15. II 1991 – 5. II 1998) (8. I 2003 – 10. XI 2006) (29. II 2008 - )

ZANIMLJIVOSTI 

U periodu od 1879-1916. godine se promijenilo osam predsjednika ministarskog savjeta, odnosno predsjednika vlada i oformljeno je četrnaest kabineta.



Najduže je na čelu Vlade bio Božo Petrović - od 1879. do 1905. (26 godina).



Premijer koji je imao najveći broj mandata je Milo Đukanović - ukupno pet.



Vlada sa najkraćim stažom je ona na čijem je čelu bio Andrija Radović (19. I 1907-4. IV 1907) 75 dana.



Trolična ili Troćoškasta Vlada Andrije Radovića (19. I 1907 – 4. IV 1907) imala je samo tri člana: Andrija Radović je bio premijer, Ministar inostranih poslova, Ministar vojni i Ministar finansija, Mihailo Ivanović bio je Ministar unutrašnjih poslova, a Gavrilo Cerović Ministar pravde i prosvjete.



Ministar sa najdužim stažom bio je Ilija Plamenac. Imenovan je u martu 1879. godine, a ovu dužnost je obavljao do 1905. (26 godina). U Crnoj Gori je poznata izreka: „Sve je promjenjljivo osim božje volje i ministra Vojnog“.



1914. godine godišnja plata načelniku u Ministarstvu iznosila je 7000 perpera (u prvoj klasi). Pisari su imali 2400 perpera.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

3. Organizacija Vlade Crne Gore 3.1. USTAV O VLADI

Načelo podjele vlasti u ustavnopravnoj teoriji i praksi predstavlja ključni princip i temelj organizacije državne vlasti i odnosa između tri grane vlasti (zakonodavne, izvršne i sudske). Ustavom Crne Gore iz 2007. godine vlast je, u skladu sa pomenutim načelom, podijeljena na zakonodavnu, izvršnu i sudsku, pri čemu zakonodavnu vlast vrši Skupština, izvršnu Vlada, a sudsku sudovi. Propisano je i da Crnu Goru predstavlja predsjednik Crne Gore, a da je za zaštitu ustavnosti i zakonitosti nadležan Ustavni sud. Osnovni posao Vlade, kao izvršne vlasti u Crnoj Gori, je da sprovodi zakone koje je donijela Skupština Crne Gore i koje, vršeći poslove iz svoje nadležnosti, tumače sudovi. S tim u vezi, važno je naglasiti da je po svom sastavu Vlada neposlanička, što znači da predsjednik i članovi Vlade ne mogu vršiti poslaničku i drugu javnu funkciju, niti profesionalno obavljati drugu djelatnost. Ovim se, između ostalog, doprinosi nezavisnosti i nepristrasnosti u odlučivanju, što je izuzetno značajno ne samo za demokratizaciju vlasti i društva u cjelini, već i za zaštitu prava građana.

 Detalj s ulaznih vrata zgrade Vlade Crne Gore

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Vlada je organizovana hijerarhijski, jer poslovi koji spadaju u njenu nadležnost zahtijevaju operativnost, brzo reagovanje i jasnu odgovornost. Vladu čine predsjednik, jedan ili više potpredsjednika i ministri. Predsjednik i članovi Vlade uživaju imunitet kao i poslanici Skupštine, što znači da ne mogu biti pozvani na krivičnu ili drugu odgovornost ili pritvoreni za izraženo mišljenje ili glasanje u vršenju svoje funkcije. Predsjednik Vlade predstavlja Vladu, a ujedno i rukovodi njenim radom. Vlada se bira tako što predsjednik Crne Gore, u roku od 30 dana od dana konstituisanja Skupštine, predlaže mandatara. Nakon toga mandatar za sastav Vlade iznosi u Skupštini svoj program i predlaže sastav Vlade. Skupština istovremeno odlučuje o programu mandatara i predlogu za sastav Vlade, o čemu se odluka donosi većinom glasova svih poslanika. Kako je već rečeno, osnovna nadležnost Vlade vezana je za izvršavanje zakona, drugih propisa i opštih akata (sa čim je usko vezana normativna nadležnost Vlade, odnosno donošenje uredbi, odluka i drugih akata za izvršavanje zakona). Pored toga, Vladi je dat i niz drugih nadležnosti, kao što su vođenje unutrašnje i spoljne politike Crne Gore, zaključivanje međunarodnih ugovora, odlučivanje o priznavanju država i uspostavljanju diplomatskih i konzularnih odnosa sa drugim državama. Vlada predlaže ambasadore i šefove drugih diplomatskih predstavništava Crne Gore u inostranstvu. Izuzetno značajna nadležnost Vlade vezana je za predlaganje budžeta i završnog računa budžeta, zatim je nadležna da predlaže plan razvoja i prostorni plan Crne Gore, strategiju nacionalne bezbjednosti i strategiju odbrane. Prema Ustavu Crne Gore, pravo predlaganja zakona i drugih akata imaju Vlada i poslanici. U praksi, najveći broj zakona je predložen upravo od strane Vlade. Konačno, Vlada vrši i druge poslove utvrđene Ustavom ili zakonom. Ustavom je predviđeno da Vlada i član Vlade mogu podnijeti ostavku, pri čemu se ostavka predsjednika Vlade smatra ostavkom Vlade. Takođe, predsjednik Vlade može podnijeti Skupštini predlog za razrješenje člana Vlade. Jedan od oblika kontrole izvršne vlasti od strane zakonodavne je izglasavanje nepovjerenja Vladi, što Ustav prepoznaje kao jedan od načina prestanka mandata Vlade. Pored ovog, Vladi može prestati mandat i na neki od sljedećih načina: prestankom mandata Skupštine, podnošenjem ostavke i ako ne predloži budžet do 31. marta budžetske godine. Vlada kojoj je prestao mandat nastavlja rad do izbora Vlade u novom sastavu.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

3.2. PREDSJEDNIK VLADE, UŽI KABINET, POTPREDSJEDNICI, MINISTRI I GENERALNI SEKRETAR

Za rukovođenje radom Vlade nadležan je predsjednik Vlade. On predstavlja Vladu, obezbjeđuje jedinstvo političkog djelovanja Vlade, saziva sjednice Vlade i predsjedava istim, potpisuje akte koje Vlada donosi, usklađuje rad članova Vlade i vrši druge poslove utvrđene Ustavom i zakonom. Kako bi se ostvarili poslovi iz nadležnosti Vlade, predsjednik Vlade članovima Vlade daje obavezna uputstva i posebna zaduženja i ovlašćenja, shodno programu i politici Vlade, odnosno zaključcima i preuzetim međunarodnim obavezama Crne Gore. U slučaju da je predsjednik Vlade odsutan ili spriječen da predsjedava sjednicom Vlade, zamjenjuje ga potpredsjednik Vlade, u okviru ovlašćenja koja mu predsjednik prenese. Predsjednik Vlade ima kabinet koji vrši stručne i druge poslove koji su u vezi sa ostvarivanjem funkcije predsjednika Vlade. U sastav kabineta ulaze i savjetnici koje imenuje i razrješava Vlada, na predlog predsjednika Vlade, dok kabinetom rukovodi šef koji se imenuje i razrješava na isti način kao i savjetnici.

 Predsjednik Vlade u obavljanju redovnih aktivnosti

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Predstavnici Vlade u obavljanju redovnih aktivnosti

Vlada ima Uži kabinet u čiji sastav ulaze predsjednik, potpredsjednici i generalni sekretar Vlade. U radu Užeg kabineta, po pozivu predsjednika Vlade, mogu učestvovati i ministri. Sjednicama Užeg kabineta predsjedava predsjednik Vlade, koji ih ujedno i saziva. Uži kabinet je nadležan da koordinira ostvarivanje utvrđene politike i programa rada Vlade, razmatra određena pitanja iz nadležnosti Vlade, planira rad sjednica Vlade i usklađuje rad članova Vlade. On može i da odlučuje o korišćenju sredstava tekuće budžetske rezerve, u skladu sa kriterijumima koje utvrđuje Vlada. Vlada može imati jednog ili više potpredsjednika. Vlada Crne Gore trenutno ima Potpredsjednika Vlade za međunarodnu ekonomsku saradnju, strukturne reforme i unapređenje poslovnog ambijenta, Potpredsjednika Vlade za politički sistem, unutrašnju i spoljnu politiku (koji, takođe, koordinira učešće članova Vlade u radu Skupštine) i Potpredsjednika Vlade za ekonomsku politiku i finansijski sistem. Potpredsjednik Vlade usklađuje i usmjerava rad ministarstava i drugih organa državne uprave u oblastima za koje je određen od strane predsjednika Vlade. Izuzetno je značajna njegova nadležnost da se stara o sprovođenju politike Vlade u tim oblastima. Potpredsjednik Vlade može istovremeno biti i ministar. Konačno, potpredsjednik Vlade je, po pravilu, predsjednik jednog od vladinih stalnih radnih tijela. Kako bi efikasno izvršavao povjerene zadatke, potpredsjednik Vlade ima svoj kabinet koji vrši stručne i druge poslove koji su u vezi sa ostvarenjem funkcije potpredsjednika, a uz to ima i savjetnike.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Članovi Vlade su i ministri, koji predstavljaju ministarstva (sa izuzetkom ministra bez portfelja) i upravljaju i rukovode njihovim radom. Ministar je odgovoran za sprovođenje programa i politike Vlade, za odluke i mjere koje je donio ili propustio da donese ili preduzme, kao i za izvršavanje obaveznih uputstava i zaduženja i ovlašćenja koja mu je dao predsjednik Vlade. Jedna od obaveza ministra je da obavještava Vladu o svim pitanjima iz okvira svojih ovlašćenja koja su od značaja za vođenje politike i odlučivanje Vlade. Ministar, takođe, može da podnosi Vladi predloge za uređivanje pitanja iz nadležnosti Vlade i Skupštine, kao i da zahtijeva da Vlada zauzme stav o nekom pitanju iz okvira njegovih ovlašćenja. U cilju efikasnog organizovanja i obavljanja poslova u okviru ministarstava, svako ministarstvo ima sekretara koji koordinira rad organizacionih jedinica u ministarstvu i obezbjeđuje ostvarivanje odnosa i saradnje sa organima uprave u upravnim oblastima za koje je ministarstvo osnovano i drugim organima. Sekretar je za svoj rad odgovoran ministru i Vladi. Pored sekretara, u okviru ministarstva se može postaviti jedan ili više pomoćnika ministra. Oni rukovode i organizuju rad u jednom ili više sektora rada, a za svoj rad odgovaraju ministru i Vladi. Pored ministara i potpredsjednika, Vlada ima i generalnog sekretara. On se imenuje i razrješava od strane Vlade, na predlog predsjednika Vlade, a za svoj rad je odgovoran predsjedniku Vlade i Vladi. Imenuje se na period od četiri godine, a mandat mu prestaje ostavkom, razrješenjem ili prestankom mandata Vlade. Generalni sekretar rukovodi radom Generalnog sekretarijata, koji predstavlja službu Vlade koja vrši stručne, organizacione, administrativne i tehničke poslove za potrebe Vlade, predsjednika i potpredsjednika Vlade, ministra bez portfelja i radnih tijela Vlade.

 Ministarka u obavljanju redovnih aktivnosti

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Ministri daju izjave za medije

Generalni sekretar ima zamjenika, za koga važe ista pravila o imenovanju i razrješenju, kao i trajanju mandata, koja važe za generalnog sekretara. Takođe, generalni sekretar ima jednog ili više pomoćnika, koje na predlog generalnog sekretara imenuje Vlada, na period od pet godina, a koji su nadležni za rukovođenje i organizaciju rada u sektoru rada Generalnog sekretarijata. Konačno, generalni sekretar ima jednog ili više savjetnika. Zaduženja generalnog sekretara vezana su za pripremu sjednica Vlade i izvršavanje akata Vlade i vršenje drugih poslova u skladu sa odlukom i Poslovnikom Vlade, kao i poslova koje mu povjeri predsjednik Vlade. On je i budžetski izvršilac sredstava opredijeljenih za rad Vlade i Generalnog sekretarijata. Generalni sekretar prisustvuje sjednici Vlade i ima pravo da učestvuje u radu Vlade. Uz to, može biti i član vladinog radnog tijela. Član Vlade je dužan da prisustvuje sjednici Vlade i da učestvuje u njenom radu. Samo izuzetno ga može mijenjati njegov pomoćnik ili sekretar ministarstva, i to u slučaju kada je član Vlade opravdano spriječen da prisustvuje sjednici, i za to je potrebna saglasnost predsjednika Vlade. Ukoliko putuje u inostranstvo ili je odsutan duže od dva dana, član Vlade takođe mora imati saglasnost predsjednika Vlade. U slučaju da se desi da član Vlade ne prisustvuje sjednici Vlade, materijal iz nadležnosti ministarstva kojim rukovodi se, po pravilu, ne razmatra. Pored obaveznom učešća na sjednicama Vlade, član Vlade je dužan i da učestvuje u radu vladinih radnih tijela u koja je izabran, kao i da učestvuje u vršenju drugih poslova iz nadležnosti Vlade. Član Vlade koji je određen za predstavnika Vlade u Skupštini, dužan je da lično učestvuje u radu Skupštine, kao i u radu njenih radnih tijela. Ministar bez portfelja (ministar koji ne rukovodi ministarstvom) dužan je da obavlja poslove koje mu povjeri predsjednik Vlade, a koji se odnose na pojedine oblasti rada Vlade. On takođe može da rukovodi radom radnih tijela Vlade.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

3.3. RADNA TIJELA VLADE

U okviru Vlade obrazuju se stalna i privremena radna tijela čija je uloga višestruko značajna. Rad u okviru tih tijela doprinosi efikasnijem i kvalitetnijem postupku osmišljavanja i pripremanja politika Vlade, kao i usklađivanju rada organa državne uprave u postupku pripreme akata i drugih materijala za sjednicu Vlade, ali i praćenju izvršavanja Vladinih akata. Ova tijela su zadužena i da daju predloge i mišljenja o pitanjima iz okvira nadležnosti Vlade. Stalna radna tijela obrazuju se radi razmatranja pitanja iz nadležnosti Vlade i davanja mišljenja i predloga o tim pitanjima, praćenja izvršavanja akata Vlade i usklađivanja stavova organa državne uprave u pripremi akata za sjednice Vlade. Stalna radna tijela se obrazuju Poslovnikom Vlade, a u okviru njih se, radi proučavanja pojedinih pitanja, mogu obrazovati stručne grupe. Stalno radno tijelo ima predsjednika, zamjenika predsjednika i određeni broj članova. U slučaju da je predsjednik stalnog radnog tijela odsutan ili spriječen da vrši svoje poslove vezane za to tijelo, njegov zamjenik ima prava, obaveze i odgovornosti predsjednika. Stalna radna tijela Vlade Crne Gore su: 1. Komisija za politički sistem, unutrašnju i spoljnu politiku; 2. Komisija za ekonomsku politiku i finansijski sistem; 3. Komisija za kadrovska i administrativna pitanja i 4. Komisija za raspodjelu dijela sredstava budžetske rezerve.

 Sa sjednice radnih tijela

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Komisija za politički sistem, unutrašnju i spoljnu politiku vrši poslove vezane za razmatranje predloga zakona, drugih propisa i opštih akata, kao i drugih materijala koji se odnose na: osnivanje, organizaciju i nadležnost organa državne uprave i postupak pred tim organima; ostvarivanje i zaštitu ljudskih i manjinskih prava i sloboda; sistem lokalne samouprave; bezbjednost i unutrašnje poslove; sistem odbrane; spoljnu politiku i međunarodnu saradnju; međunarodnu pravnu pomoć; ekstradiciju; krivična i druga djela i odgovornost za kazne; advokaturu i druge vidove pravne pomoći i posredovanje; državne simbole; upotrebu nacionalnih simbola, državne praznike; državljanstvo; izborni sistem; referendum; teritorijalnu organizaciju Crne Gore; odnos države prema vjeroispovijestima; odnos države prema iseljenicima iz Crne Gore i saradnju sa međunarodnim organizacijama u vezi sa izbjeglim licima; porodične odnose i nasljeđivanje; službeničke odnose; nevladine i političke organizacije; kulturu; sistem informisanja i sport, kao i druga pitanja iz oblasti funkcionisanja političkog sistema, unutrašnje i spoljne politike. Komisija za ekonomsku politiku i finansijski sistem vrši poslove vezane za razmatranje predloga zakona, drugih propisa i opštih akata i drugih materijala koji se odnose na: tekuću ekonomsku i razvojnu politiku i sistem javne potrošnje u oblasti privrede, obrazovanja i nauke, turizma, trgovine, poljoprivrede, šumarstva, vodoprivrede, građevinarstva, pomorstva, saobraćaja, zaštite životne sredine, uređenja prostora, informatike, telekomunikacija, standardizacije, metrologije, industrijske svojine; mala i srednja preduzeća; tranziciju privrede, tržište i cijene, ekonomske odnose sa inostranstvom, investicionu politiku i ostvarivanje investicione politike; ostvarivanje politike ravnomjernog regionalnog razvoja; ostvarivanje politike ekološke države Crne Gore; ostvarivanje planova razvoja i drugih planskih dokumenata; razvoj i funkcionisanje finansijskog sistema; banke, osiguranje, platni promet, igre na sreću, fondove, državne zajmove, sistem i politiku javnih prihoda i javnih rashoda; budžet Crne Gore i završni račun budžeta Crne Gore; javni dug; imovinu, svojinskopravne odnose i promet nepokretnosti; carinsku politiku; autorska prava; zdravstvenu zaštitu i zdravstveno osiguranje; penzijsko i invalidsko osiguranje; boračko-invalidsku zaštitu; poslove statistike; rad i zapošljavanje; zaštitu na radu; raspoređivanje i korišćenje sredstava tekuće i stalne budžetske rezerve, kao i druga pitanja iz oblasti ekonomskog razvoja, finansijskog sistema i javne potrošnje. Komisija za kadrovska i administrativna pitanja vrši poslove vezane za ostvarivanje kadrovske politike i stručno usavršavanje kadrova; utvrđivanje predloga za imenovanje, postavljanje i razrješenje od dužnosti funkcionera, rukovodećih i drugih lica koje imenuje ili postavlja Vlada; utvrđivanje predloga ili davanje mišljenja o predlozima za imenovanje organa upravljanja, radnih, stručnih i drugih tijela koja imenuje Vlada; utvrđivanje predloga za davanje saglasnosti na postavljanje lica za koja je odgovarajućim propisima utvrđena nadležnost Vlade za davanje te saglasnosti; predlaganje stavova u vezi sa imunitetskim pravima članova Vlade; donošenje rješenja u upravnom postupku iz nadležnosti Vlade i oblasti administrativnih pitanja i razmatranje drugih pitanja iz oblasti kadrovske politike.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Komisija za raspodjelu dijela sredstava budžetske rezerve odlučuje o raspodjeli dijela sredstava budžetske rezerve čiji iznos utvrđuje Vlada. Utvrđeni iznos sredstava, u skladu sa planiranom dinamikom, Komisija raspodjeljuje fizičkim licima, pojedinim organizacijama, društvima i udruženjima, na osnovu podnijetih zahtjeva i odgovarajuće dokumentacije. Sjednice komisija održavaju se, po pravilu, jednom nedeljno. Saziva ih predsjednik komisije, koji ujedno predlaže dnevni red, predsjedava sjednicom i potpisuje izvještaje, zaključke i druga akta komisije. Članovi komisije se sa dnevnim redom, materijalima koji treba da se razmatraju i zapisnikom sa prethodne sjednice upoznaju najkasnije pet dana prije održavanja sjednice. Međutim, nekad se dešava da razlozi hitnosti zahtijevaju da se određena pitanja razmotre u kraćem roku. Komisija ima sekretara. Sekretar se stara o pripremi sjednice komisije, vrši stručnu obradu materijala i za predsjednika komisije priprema odgovarajuće stavove o dostavljenom materijalu, vodi zapisnik sa sjednice, priprema izvještaj komisije, stara se o izvršavanju zaključaka Vlade u vezi sa pitanjima koja se odnose na djelokrug komisije, vodi odgovarajuću evidenciju zaključaka i vrši druge poslove koje mu odredi komisija, njen predsjednik i generalni sekretar Vlade. Komisija radi ukoliko sjednici prisustvuje više od polovine njenih članova, a odlučuje većinom glasova prisutnih članova. Isto kao i kod obaveznosti prisustvovanja sjednici Vlade i postupanja u slučaju odsustva člana Vlade, ni na sjednici Komisije se neće razmatrati materijali koje je predložilo, odnosno obradilo ministarstvo čiji ministar nije prisutan, već se razmatranje istih odlaže. S druge strane, kako bi se omogućilo da sve zainteresovane strane budu uključene u proces, sjednici komisije mogu prisustvovati predstavnici drugog organa uprave, privrednog društva ili drugog pravnog lica, ukoliko se na sjednici razmatraju materijali koji su pripremljeni od strane ovog organa, odnosno pravnih lica. Ukoliko se pojedini materijali na sjednici komisije odnose na druga ministarstva i organe uprave, odnosno na pitanja iz djelokruga rada tih organa, onda u radu komisije učestvuju i predstavnici tih organa. Radi davanja stručnih mišljenja i objašnjenja, sjednici komisije može prisustvovati lice koje odredi član komisije, sa čim se prethodno mora složiti predsjednik komisije. U radu komisije, po pozivu, mogu učestvovati i istaknuti naučni radnici i stručnjaci iz određenih oblasti. Predsjednik komisije, u fazi pripremanja sjednice komisije, može, po sopstvenoj inicijativi ili po zaključku komisije, organizovati sastanke sa ovlašćenim predstavnicima ministarstava, drugih organa uprave, državnih organa, privrednih društava i institucija od interesa za Crnu Goru. Prije nego što se održi sjednica Komisije, ministarstva, drugi organi i organizacije daju svoje stavove na materijale koji će se na sjednici razmatrati, po pravilu, u pisanoj formi. Međutim, moguće je da se stav iznese i usmeno, na samoj sjednici.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Sa sjednice radnih tijela

Radi razmatranja pitanja iz zajedničke nadležnosti ili radi usaglašavanja stavova, komisije održavaju zajedničke sjednice koje sazivaju predsjednici komisija. Nakon završene sjednice, komisija Vladi podnosi pisani izvještaj koji sadrži konstatacije i ocjene o razmotrenom materijalu i predloge zaključaka u formi u kojoj Vlada treba da ih usvoji. U izvještaju se konstatuje da li se predlagač saglasio sa utvrđenim stavovima i zaključcima komisije, a ukoliko nije, onda se navode i razlozi nesaglašavanja, kao i stavovi predlagača. Član komisije, ukoliko to zahtijeva, može da u izvještaju konstatuje svoje izdvojeno mišljenje. Komisije predstavljaju svojevrstan filter prije održavanja sjednica Vlade, jer se na njima materijali podrobno razmatraju, ostavljajući često da se na sjednici Vlade određeni materijal samo usvoji. To, međutim, ne znači da se na sjednici Vlade uopšte ne otvara pitanje o tome da li neko od članova Vlade ima primjedbe na prezentovani tekst. U principu, svi materijali koji se kasnije uvrste na dnevni red sjednica Vlade trebalo bi da prođu diskusiju i razmatranje u okviru odgovarajućih komisija. Ipak, u praksi se dešava da se neki materijal podnese direktno na sjednicu Vlade, ali su te situacije rijetke i vezane su za izuzetno važna pitanja u vezi sa kojima je potrebno hitno postupanje. Privremena radna tijela Vlade obrazuju se odlukom, radi razmatranja pojedinih pitanja iz nadležnosti Vlade i davanja mišljenja i predloga.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

3.4. SAVJETODAVNA TIJELA VLADE

Vlada može obrazovati savjet ili drugo savjetodavno tijelo Vlade, čiji se zadaci, sastav i način rada utvrđuju aktom o njegovom obrazovanju.

 Sa jednog od sastanaka u Vladi

3.5. PROGRAM RADA VLADE

Vlada donosi godišnji program rada, koji se sastoji iz tematskog i normativnog dijela. Osnov za donošenje programa Vlade je program kandidata za predsjednika Vlade, prethodno prihvaćen od strane Skupštine, mjere ekonomske politike za tekuću godinu i stavovi Vlade u vezi sa ovim pitanjima. Tako program predstavlja projekciju onoga što Vlada namjerava da ostvari u tekućoj godini, vodeći računa o kretanjima ne samo na unutrašnjem, već i na međunarodnom planu (s tim u vezi, poseban značaj se daje obavezama koje Crna Gora mora da ispuni u svom odnosu prema međunarodnim organizacijama čija je članica, kao i obavezama koje proističu iz potvrđenih i objavljenih međunarodnih ugovora, a naročito obavezama u vezi sa integracijama u Evropsku uniju). Sveobuhvatnost poslova Vlade koji se planiraju može se vidjeti i iz oblasti po kojima su ti poslovi razvrstani, a to su: 1) proces evropskih integracija; 2) politički sistem, unutrašnja i spoljna politika; 3) ekonomska politika i 4) finansijski sistem i javna potrošnja.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Za svaki zadatak se određuje njegov nosilac i rok za izvršavanje, a daje se i kratak sadržaj zadatka i koje je radno tijelo nadležno za razmatranje istog. Postupak pripremanja programa rada Vlade počinje u ministarstvima i drugim organima uprave, koji Generalnom sekretarijatu upućuju svoje predloge, inicijative i sugestije. Nakon što ih Generalni sekretarijat objedini i sačini nacrt programa rada Vlade, taj nacrt se upućuje stalnim radnim tijelima Vlade, odnosno komisijama koje ga razmatraju u okviru svog djelokruga rada. Predlog programa rada Vlade priprema se u Generalnom sekretarijatu nakon iznijetih predloga i sugestija od strane komisija. U programu rada Vlade se za svaki od zadataka utvrđuje rok u kojem su ministarstva, odnosno drugi organi uprave, dužni da taj zadatak izvrše. Međutim, u praksi se dešava da te rokove nije moguće ispoštovati. U slučaju da se to desi, ministarstvo i drugi organ uprave imaju obavezu da blagovremeno obavijeste Vladu o razlozima zbog kojih nisu u mogućnosti da te zadatke izvrše, kao i da predlože novi rok za izvršavanje istih. Nakon toga Vlada razmatra obavještenje i o njemu zauzima stav. Iako program rada Vlade predstavlja dokument koji se donosi unaprijed i prilično je detaljan, nije isključena mogućnost da se u toku godine javi potreba da se još neka aktivnost uvrsti u njega. Naravno, radi se o izuzecima, jer bi cjelokupnu organizaciju rada Vlade u toku godine prilično remetile česte izmjene i dopune njenog programa rada. Pored programa rada Vlade, postoje i programi rada organa državne uprave, koji se takođe donose na godišnjem nivou. Program rada organa državne uprave naročito sadrži: 1) pregled aktivnosti kojima se ostvaruju funkcije organa (i to date pojedinačno po funkcijama); 2) osnovnu sadržinu posla; 3) nosioce posla (organizacionu jedinicu, tim, konkretnog službenika i dr.); 4) rokove za izvršenje posla (date mjesečno, kvartalno ili na drugi način); 5) subjekte sa kojima se u ostvarenju aktivnosti sarađuje (subjekti se naznačuju pojedinačno, a potrebno je naznačiti i oblik saradnje); 6) pregled sredstava koja su potrebna za period za koji se donosi program rada. Program rada donosi ministar, odnosno starješina drugog organa uprave, a za donošenje programa rada drugog organa uprave potrebno je da ministarstvo koje nad tim organom vrši nadzor da saglasnost.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

3.6. ORGANI DRŽAVNE UPRAVE

Prema Ustavu Crne Gore, poslove državne uprave vrše ministarstva i drugi organi uprave. Pojedine poslove državne uprave može vršiti i lokalna samouprava ili drugo pravno lice, kada im se ti poslovi prenesu zakonom ili povjere propisom Vlade. Državna uprava je u svom radu profesionalna, nezavisna, samostalna i nepristrasna, a organi državne uprave imaju obavezu da zakonito i blagovremeno odlučuju u stvarima iz svoje nadležnosti. Rad organa državne uprave podliježe kontroli, koja se ostvaruje vršenjem upravnog i drugog nadzora, sudskom kontrolom i drugim oblicima kontrole, u skladu sa zakonom. Shodno ustavnoj odredbi o službenom jeziku i jezicima u službenoj upotrebi, organi državne uprave su dužni da pripadnicima manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica obezbijede ostvarivanje prava na upotrebu njihovog jezika i pisma u službenoj upotrebi, kao i na vođenje postupka na njihovom jeziku, u sredinama sa značajnim učešćem tih grupa u stanovništvu. U poslove državne uprave spadaju: 1) predlaganje unutrašnje i spoljne politike; 2) vođenje politike razvoja; 3) normativna djelatnost; 4) izvršavanje zakona i drugih propisa; 5) vršenje upravnog nadzora; 6) odlučivanje u upravnom postupku o pravima i obavezama građana i pravnih lica; 7) postupanje u prekršajnom postupku; 8) obezbjeđivanje vršenja poslova od javnog interesa, kao i drugih poslova koji im se zakonom ili drugim propisom daju u nadležnost. Organe državne uprave osniva Vlada, utvđuje im organizaciju i način rada državne uprave i uređuje pitanja obezbjeđenja izvršenja odluka Ustavnog suda, kao i druga pitanja od značaja za organizaciju i rad državne uprave. U Crnoj Gori, organi državne uprave su ministarstva i drugi organi uprave. Ministarstva se osnivaju za jednu ili više povezanih upravnih oblasti, zavisno od prirode, značaja i obima tih poslova i potrebe obezbjeđenja strategije razvoja. S druge strane, organi uprave se osnivaju za vršenje poslova izvršavanja zakona i drugih propisa, upravnih i stručnih poslova u upravnim oblastima u kojima se osnivaju ministarstva, kao i u drugim oblastima, kada obim i priroda poslova zahtijevaju samostalnost u radu, odnosno postojanje organa uprave.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Predstavnici Vlade i ministarstva u obavljanju redovnih aktivnosti

Ministarstva su nadležna za vršenje poslova predlaganja unutrašnje i spoljne politike, vođenja razvojne politike, normativne djelatnosti i vršenje upravnog nadzora u skladu sa zakonom. Ona utvrđuju razvojne strategije i podstiču privredni, socijalni, kulturni, ekološki i opšti društveni razvoj praćenjem i razmjenom podataka i evidencija i statističkim i analitičkim praćenjem stanja u oblastima za koje su osnovana i predlaganjem i donošenjem mjera. Dužnost ministarstava je da preduzimaju mjere i radnje u cilju ostvarivanja programa Vlade. Nadalje, ministarstvo je obavezno da, na zahtjev Vlade, prouči određeno pitanje ili obavi određeni zadatak. Takođe je dužno da obezbijedi izvršavanje zaključaka i akata Vlade. Ministarstva najmanje jedanput godišnje podnose Vladi izvještaj o radu i stanju u upravnoj oblasti. Na zahtjev Vlade, dužna su da podnesu i poseban izvještaj o pojedinim pitanjima iz djelokruga, mjerama koje su preduzeli i njihovim rezultatima. Izvještaj o radu ministarstva sadrži i izvještaj o radu organa uprave nad čijim radom vrši nadzor.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Ministarstva su obavezna da sarađuju i da se međusobno obavještavaju o svom radu, naročito o pitanjima koja su od značaja za njihov rad. U skladu sa odlukom Vlade, ministarstva su obavezna da zajednički obavljaju poslove. Ista obaveza može proizilaziti i iz njihovih propisanih nadležnosti. Saradnja između ministarstava u pripremi i donošenju propisa ne samo da ima za rezultat kvalitetnije predloge propisa, već pruža ministarstvima mogućnost da se upoznaju sa radom drugih ministarstava i tako steknu bolji uvid u opšte stanje stvari unutar izvršne vlasti kao cjeline. Kada izvršavanje pojedinih poslova spada u nadležnost dva ili više ministarstava, izvršenjem tih poslova rukovodi ministarstvo u čijem djelokrugu je pretežan dio poslova koji treba da se izvrše. Organi uprave se u Crnoj Gori osnivaju kao uprave, odnosno organi koji vrše pretežno upravne i sa njima povezane stručne poslove i kao sekretarijati, zavodi, direkcije i agencije, odnosno organi koji vrše pretežno stručne poslove. Konkretno:  uprave su organi koji neposredno izvršavaju zakone i druge propise i odlučuju o pravima i obavezama fizičkih i pravnih lica i drugih subjekata;  sekretarijati su organi koji vrše pretežno stručne poslove, uz mogućnost vršenja upravnih i drugih poslova;  zavodi su organi koji vrše stručne i sa njima povezane upravne poslove uz primjenu naučnih metoda i saznanja;  direkcije su organi koji vrše pretežno stručne i sa njima povezane upravne poslove koji se odnose na oblast privrede;  agencije su organi koji vrše stručne i sa njima povezane upravne poslove, koji se vrše uz primjenu tržišnih principa, odnosno pružanja usluga i obezbjeđuju unapređenje i razvoj.

 Ministar u obavljanju redovnih aktivnosti

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Organi uprave mogu imati svojstvo pravnog lica, što se uređuje aktom o osnivanju. Takođe, u okviru svog djelokruga, mogu da pružaju usluge fizičkim i pravnim licima uz naknadu. Organima uprave rukovode starješine organa uprave. Za uprave, zavode, direkcije i agencije to je direktor, dok za sekretarijat tu funkciju vrši sekretar. Starješinu organa uprave imenuje i razrješava Vlada, na predlog resornog ministarstva. Za svoj rad, rad organa uprave kojim rukovodi, kao i za stanje u oblasti, starješina organa uprave odgovara resornom ministru i Vladi. Dužnost starješine organa uprave prestaje ostavkom, razrješenjem i prestankom mandata Vlade. Organ uprave, najmanje jedanput godišnje, podnosi ministarstvu koje nad njegovim radom vrši nadzor izvještaj o radu i stanju u oblastima za koje je osnovan. Unutrašnja organizacija i sistematizacija organa državne uprave utvrđuje se zavisno od obima, vrste i složenosti poslova koji se vrše i na način kojim se obezbjeđuje njihovo efikasno, ekonomično i efektivno vršenje. Kriterijume za unutrašnju organizaciju, sistematizaciju i nomenklaturu poslova i okvirni broj izvršilaca određuje Vlada. Vlada takođe utvrđuje akt o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji organa državne uprave, na predlog ministra, odnosno starješine organa uprave. U postupku utvrđivanja akta o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji organa uprave, Vlada je obavezna da pribavi mišljenje ministarstva koje vrši nadzor nad radom tog organa uprave. U ministarstvu se može obrazovati savjet, kao stručno-savjetodavno tijelo ministra, radi razmatranja pitanja iz nadležnosti ministarstva. Savjet se obrazuje iz reda istaknutih naučnih i stručnih lica, a obrazuje ga ministar. Pored savjeta, u ministarstvu, ali i u drugom organu uprave, može se obrazovati kolegijum kao savjetodavno tijelo. Po pravilu ga čine rukovodeća lica i državni službenici, odnosno namještenici koje odredi ministar, odnosno starješina drugog organa uprave. Ukoliko se za vršenje određenih poslova zahtijeva stručna saradnja državnih službenika i namještenika iz različitih unutrašnjih organizacionih jedinica, postoji mogućnost obrazovanja projektnih grupa, timova ili drugih odgovarajućih oblika rada. Projektnu grupu, tim ili drugi oblik rada može obrazovati potpredsjednik Vlade, ministar ili starješina drugog organa uprave. Za rad u ovim oblicima rada mogu se angažovati i državni službenici i namještenici iz drugih ministarstava ili drugih organa uprave, pri čemu je potrebno da se sa tim saglasi ministar, odnosno starješina drugog organa uprave. Pored njih, moguće je angažovanje i stručnjaka izvan organa državne uprave. Radi boljeg razumijevanja dajemo šematski pregled organizacije Vlade i organa državne uprave. Pregled je dat tako da se predstavi koje ministarstvo vrši nadzor nad kojim organom uprave, uz izuzetak Sekretarijata za zakonodavstvo, nad kojim nadzor vrši Vlada, preko generalnog sekretara.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

1. 2. 3. 4. 5. Sekretarijat za zakonodavstvo

1. Državni arhiv 2. Uprava za mlade i sport

6. 7. 8. 9.

Poreska uprava Uprava za nekretnine Uprava carina Uprava za antikorupcijsku inicijativu Uprava za sprječavanje pranja novca i finansiranja terorizma Uprava za igre na sreću Uprava za imovinu Zavod za statistiku Direkcija za javne nabavke

Generalni sekretarijat Vlade

Ministarstvo finansija

1. Zavod za međunarodnu, naučnu, prosvjetnokulturnu i tehničku saradnju 2. Zavod za školstvo

Zavod za zbrinjavanje izbjeglica

Ministarstvo prosvjete i nauke

Ministarstvo kulture, sporta i medija

Ministarstvo rada i socijalnog staranja

Ministarstvo turizma

Ministarstvo zdravlja

Ministarstvo za ljudska i manjinska prava

Ministarstvo za evropske integracije

Ministarstvo inostranih poslova

VLADA

Ministarstvo uređenja prostora i zaštite životne sredine

Ministarstvo za informaciono društvo

Ministarstvo odbrane

Ministarstvo pravde Zavod za izvršenje krivičnih sankcija

Ministarstvo ekonomije

1. Uprava za zaštitu konkurencije 2. Zavod za metrologiju 3. Zavod za intelektualnu svojinu 4. Direkcija za razvoj malih i srednjih preduzeća

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede

1. 2. 3. 4. 5.

Ministarstvo saobraćaja, pomorstva i telekomunikacija

Veterinarska uprava Uprava za šume Uprava za vode Fito-sanitarna uprava Agencija za duvan

Ministarstvo unutrašnjih poslova i javne uprave

Direkcija za zaštitu tajnih podataka

1. Uprava za kadrove 2. Uprava policije

1. Uprava pomorske sigurnosti 2. Lučka uprava 3. Direkcija za saobraćaj 4. Direkcija za željeznice

* Vlada vrši nadzor nad radom Sekretarijata za zakonodavstvo preko Generalnog sekretara

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Pojedini poslovi državne uprave mogu se zakonom prenijeti na lokalnu samoupravu ili drugo pravno lice, odnosno propisom Vlade povjeriti lokalnoj samoupravi ili drugom pravnom licu. To prenošenje i povjeravanje poslova sprovodi se u cilju njihovog efikasnijeg i ekonomičnijeg vršenja. Prije nego što se donese akt o prenošenju/povjeravanju poslova, neophodno je da se uradi elaborat o opravdanosti takve odluke. Taj elaborat naročito sadrži opravdanost povjeravanja poslova, precizno određivanje poslova koji se prenose/povjeravaju, određenje subjekta kojem se ti poslovi povjeravaju kao i stavove tog organa o mogućnostima i uslovima za vršenje tih poslova, zatim se utvrđuje da li postoje uslovi u odnosu na organizaciona, kadrovska, tehnička, finansijska i materijalna pitanja i, konačno, određuju se način i uslovi finansiranja vršenja povjerenih poslova. Organ uprave je nadležan da kontroliše da li organi na koje su prenijeti, odnosno kojima su povjereni poslovi, iste vrše u skladu sa zakonom. On ih, takođe, upozorava ukoliko nađe da organi postupaju protivno zakonu, a uz to im predlaže i mjere koje treba da preduzmu kako bi to stanje otklonili. Ukoliko organi i nakon upozorenja ne obavljaju poslove koji su im prenijeti/povjereni, ili ih obavljaju neažurno i nepravilno, organ uprave može predložiti Vladi da otpočne postupak za oduzimanje prenijetih, odnosno povjerenih poslova.

 Detalj iz Biroa za odnose sa javnošću

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

4. Normativna aktivnost 4.1. PRIPREMA AKATA I DRUGIH MATERIJALA

Predloge materijala za razmatranje na sjednici Vlade obrađivači pripremaju u skladu sa Poslovnikom Vlade Crne Gore. Pored toga, obrađivači predloga zakona, drugog propisa ili opšteg akta dužni su da ih sačine u skladu sa pravnotehničkim pravilima koja je utvrdio Sekretarijat za zakonodavstvo. Tim pravilima data su konkretna uputstva za izradu zakona i podzakonskih akata (obrađena je sistematika zakona, formalna struktura zakona, kao i sistematika i struktura podzakonskih akata), posebna pravila u vezi izmjena, dopuna i ispravki propisa, kao i pravila u vezi jezika, stila i načina pisanja propisa. Poseban dio ovih pravila čine smjernice za usklađivanje propisa Crne Gore sa pravnim poretkom Evropske unije. U postupku pripreme predloga zakona, strateških i planskih dokumenata može se, na zahtjev obrađivača ili po inicijativi predsjednika komisije, održati prethodna rasprava na komisiji. Ova rasprava doprinosi lakšem određenju pravaca u kojima obrađivač treba da se kreće prilikom izrade materijala. Predlog za razmatranje i odlučivanje na sjednici Vlade podnosi se u obliku: 1) predloga zakona, drugog propisa ili opšteg akta kojeg Vlada podnosi Skupštini; 2) predloga zakona: o budžetu, o budžetu Crne Gore i o završnom računu budžeta Crne Gore; 3) predloga uredbe, odluke i drugog opšteg akta koji donosi Vlada; 4) predloga osnove za međunarodne susrete (u zemlji i inostranstvu) i predloga osnove za vođenje pregovora i zaključivanje međunarodnih sporazuma sa drugim državama i međunarodnim organizacijama; 5) predloga mišljenja Vlade na predloge zakona, drugog propisa ili opšteg akta čiji predlagač nije Vlada; 6) predloga programa, ocjena, stavova i zaključaka Vlade o određenim pitanjima; 7) predloga odgovora, odnosno mišljenja koje Vlada dostavlja Ustavnom sudu Crne Gore, kao i predloga mjera za izvršavanje odluka Ustavnog suda Crne Gore; 8) predloga rješenja i drugih pojedinačnih akata koje donosi Vlada. Materijali treba da sadrže i predloge ocjena i zaključaka koje Vlada treba da usvoji. Predlog zaključaka sadrži precizno određenu obavezu, nosioca i rok za izvršavanje obaveze.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Uz predlog zakona, drugog propisa ili opšteg akta koje Vlada predlaže Skupštini, obrađivač Vladi dostavlja i predlog za određivanje predstavnika Vlade koji će učestvovati u radu Skupštine i njenih radnih tijela. Predlog zakona, drugog propisa ili opšteg akta koji Vlada podnosi Skupštini priprema se u skladu sa Poslovnikom Skupštine Crne Gore i Poslovnikom Vlade Crne Gore. Tako, ukoliko Vlada podnosi Skupštini predlog zakona, mora ga podnijeti u obliku u kojem se zakon donosi, uz obrazloženje u pisanoj formi i u određenom broju primjeraka, a podnosi ga i u elektronskom obliku. Obrazloženje predloga zakona mora sadržati: ustavni osnov za donošenje zakona, razloge za donošenje zakona, podatke o usklađenosti predloga zakona sa evropskim zakonodavstvom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima, objašnjenje osnovnih pravnih instituta i procjenu finansijskih sredstava potrebnih za sprovođenje zakona. Ukoliko se predlaže povratno dejstvo odredaba zakona, mora se predočiti i javni interes zbog kojeg se povratno dejstvo predlaže. Ukoliko se, pak, predlaže zakon o izmjenama zakona, mora se navesti tekst odredaba zakona koje se mijenjaju. Predlog uredbe, drugog propisa ili opšteg akta kojeg donosi Vlada takođe mora biti obrazložen, s tim što sadržina i obim obrazloženja zavise od same vrste akta. Posebno obrazloženje se priprema za predloge zakona o potvrđivanju međunarodnih ugovora, a sadržina obrazloženja uređena je Zakonom o zaključivanju i izvršavanju međunarodnih ugovora. Prema tom zakonu, obrazloženje predloga zakona o potvrđivanju treba da sadrži: ustavni osnov za donošenje zakona (koji je sadržan u članu 82 tačka 17 Ustava Crne Gore), ocjenu stanja međunarodnih odnosa i cilj donošenja zakona, objašnjenje osnovnih pitanja koja se uređuju međunarodnim ugovorom, procjenu finansijskih sredstava koja su potrebna za sprovođenje zakona o potvrđivanju, napomenu o potrebi usaglašavanja unutrašnjih propisa sa međunarodnim ugovorom i razloge hitnosti, ukoliko se predlaže donošenje tog zakona po skraćenom postupku.

 Sjednica Vlade Crne Gore

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Materijal koji se dostavlja na razmatranje Vladi ne može imati više od deset stranica. Ovo ne važi za nacrte/predloge zakona, predloge strateških i planskih dokumenata i drugih opštih akata. Ukoliko materijal koji se dostavlja ima više od deset stranica, uz njega se obavezno dostavlja i rezime, odnosno kratak sadržaj materijala, i to na najduže pet stranica. Materijali koji se dostavljaju Vladi na razmatranje i odlučivanje ne mogu biti dostupni javnosti prije sjednice Vlade. Ukoliko predlog koji treba da se razmotri i o kojem treba da se donese odluka, odnosno obrazloženje ili drugi prilozi koji se dostavljaju uz predlog, sadrže tajne podatke, obrađivač određuje i označava stepen tajnosti. To se vrši u skladu sa posebnim Zakonom o tajnosti podataka, prema kojem se tajnom podatku određuje jedan od stepena tajnosti, i to: „strogo tajno“, „tajno“, povjerljivo“ ili „interno“. Osnov za određivanje stepena tajnosti podatka predstavlja sadržaj tajnog podatka i njegov značaj za bezbjednost Crne Gore ili za njene političke ili ekonomske interese. O ovakvim predlozima se vodi posebna evidencija, a poslije korišćenja vraćaju se generalnom sekretaru Vlade. Pripremanje materijala za Vladu nije jednostavan proces, imajući u vidu činjenicu da je potrebno proći više faza izrade samog materijala, i to u saradnji sa određenim ministarstvima, odnosno drugim organima uprave, kada je to predviđeno. Polazeći od toga, obaveza obrađivača predloga zakona, drugog propisa ili opšteg akta sastoji se i u dostavljanju sljedećih mišljenja i procjena: 1) mišljenja Sekretarijata za zakonodavstvo o usklađenosti predloga akta sa Ustavom i pravnim sistemom Crne Gore; 2) izjave o usklađenosti predloga akta sa odgovarajućim propisima Evropske unije, sa pratećom tabelom usklađenosti, koja se sačinjava u skladu sa uputstvom Ministarstva za evropske integracije i koju to ministarstvo mora da potvrdi; 3) mišljenja Ministarstva pravde za predlog akta kojim se uređuje postupak pred sudovima, kao i za odredbe tog predloga kojima se uređuju sankcije i prekršajni postupak; 4) mišljenja Ministarstva unutrašnjih poslova i javne uprave za predlog akta kojim se uređuje postupak pred državnim organima, sistem državnih organa i lokalne samouprave; 5) procjene fiskalnog uticaja sprovođenja akta na budžet Crne Gore, sredstva Fonda penzijskog i invalidskog osiguranja, Fonda za zdravstveno osiguranje, Zavoda za zapošljavanje Crne Gore i budžet lokalne samouprave, a ta procjena se priprema u skladu sa uputstvom Ministarstva finansija; 6) mišljenja Ministarstva finansija da se rješenjima sadržanim u predlogu akta ne stvaraju barijere u poslovanju; 7) mišljenja Ministarstva inostranih poslova za predloge zakona o potvrđivanju međunarodnih ugovora, na predlog osnove za zaključivanje međunarodnog ugovora i materijale koji su vezani za vođenje pregovora i susrete sa inostranim delegacijama; 8) mišljenja Uprave za kadrove o predlogu pravilnika o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji organa državne uprave.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Sala za sjednice Vlade

Uz predlog zakona i drugog propisa, kao i strateških i planskih dokumenata, obrađivač je dužan da dostavi i izvještaj o obavljenim međusektorskim i međuresorskim konsultacijama. Ovim je prepoznata nužnost saradnje između organa državne uprave, kako ministarstava, tako i ministarstava i drugih organa uprave, koja se ne sastoji samo u saradnji prilikom pripreme predloga akata, već je predviđena i kao obaveza međusobnog obavještavanja tih organa o svom radu, a naročito o pitanjima koja su značajna za njihov rad. Pored stavova, predloga i mišljenja koji su iznijeti u međusektorskim i međuresorskim konsultacijama, obrađivač predloga je dužan da dostavi i analizu stanja, pojava i problema u oblasti koja se aktom uređuje. Imajući u vidu da je jedna od obaveza Vlade vezana za prenošenje propisa Evropske unije u naš pravni sistem, to su obrađivači dužni da uz predlog akta Ministarstvu za evropske integracije dostave i propise Evropske unije i potvrđene međunarodne ugovore sa kojima je taj akt usaglašen. Ovo je značajno zbog toga što se u okviru ministarstava često prevode propisi Evropske unije koje Ministarstvo za evropske integracije nema u svojoj bazi prevoda, pa je potrebno da se svi prevodi drže na jednom mjestu i da prođu sve faze obrade do konačnog teksta prevoda koje u okviru pomenutog ministarstva postoje. Sa druge strane je i obaveza Ministarstva za evropske integracije da obrađivaču omogući da koristi prevode i materijale kojima raspolaže. Ministarstvo za evropske integracije je pripremilo Priručnik za prevođenje propisa u procesu evropskih integracija i koji je su dužna koristiti sva lica koja su angažovana na pripremi prevoda kako propisa Evropske unije, tako i drugih međunarodnih propisa, kako bi se postigla terminološka ujednačenost, a tu je i terminološka baza MONTERM.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Jedna od obaveza obrađivača je i dostavljanje predloga akta ministarstvima, odnosno drugim organima u elektronskoj formi. Nakon što obrađivač dostavi Imajući u vidu značaj i težinu svih oblika komunikacije na predlog zakona, strateškog međunarodnom nivou, za pregovore i susrete sa inostranili planskog dokumenta minim delegacijama potrebno je prethodno pripremiti predlog osnove za vođenje pregovora, tj. platformu. istarstvu, odnosno drugom organu uprave na mišljenje, Platformu utvrđuje Vlada i ona sadrži: ocjenu stanja to ministarstvo, odnosno odnosa sa drugom državom ili međunarodnom organizaciorgan dužno je da u pisanoj jom, razloge zbog kojih se predlaže održavanje međunarodnih susreta, osnovna pitanja o kojima će se voditi pregovformi obrađivaču dostavi ori i stavove koje će zastupati crnogorska delegacija. svoje stavove o aktu, i to u Predlog sadrži i sastav delegacije, kao i troškove rada delroku koji ne može biti duži egacije. od 14 dana. Taj rok je kraći Ukoliko to zahtijevaju razlozi hitnosti, razgovori sa inostranukoliko se radi o predlozima im delegacijama se mogu voditi i na osnovu uputstva datog ostalih materijala i iznosi pet od strane predsjednika Vlade. dana, a može se desiti da se na obrazložen zahtjev obraNakon završetka susreta, delegacija je dužna da u najkraćem roku Vladi podnese izvještaj. đivača to mišljenje dostavi i u kraćem roku. Uvođenje rokova za izjašnjavanje ministarstava, odnosno drugih organa uprave o predlogu akta značajno je prije svega zbog obaveze ispunjavanja zadataka u rokovima određenim programom rada Vlade. Prije nego što materijal dostavi Vladi, obrađivač je dužan da ga uskladi sa stavovima Sekretarijata za zakonodavstvo, ministarstava i drugih organa od kojih su prethodno dobijena mišljenja. Ukoliko obrađivač ne prihvati mišljenja pomenutih organa ili ukoliko u neposrednoj saradnji sa njima ne usaglasi stavove, sporna pitanja će se uskladiti kod nadležnog potpredsjednika Vlade. Konačno, predlog zakona, strateških i planskih dokumenata obrađivači dostavljaju Generalnom sekretarijatu i to najkasnije 15 dana prije održavanja sjednice Vlade, dok se ostali materijali Generalnom sekretarijatu mogu dostaviti najkasnije sedam dana prije održavanja sjednice Vlade. Generalni sekretar Vlade ima obavezu da obrađivaču ukaže na propuste u materijalu, u smislu da nisu pripremljeni u skladu sa Poslovnikom Vlade, odnosno da zahtijeva otklanjanje tih propusta. Nakon što propusti budu otklonjeni, generalni sekretar proslijeđuje materijale članovima Vlade.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

4.2. SJEDNICA VLADE

Prvu sjednicu Vlade saziva predsjednik Vlade u roku od osam dana od dana izbora Vlade. Predsjednik Vlade saziva sjednicu po sopstvenoj inicijativi, na predlog stalnog radnog tijela Vlade ili na predlog najmanje pet članova Vlade. Sjednica se održava, po pravilu, jednom nedeljno, i to na dan koji odredi predsjednik Vlade. Obično se sjednice Vlade održavaju četvrtkom, dok se sjednice komisija održavaju utorkom. Ukoliko to zahtijevaju određene okolnosti ili postoji potreba hitnog preduzimanja određenih mjera, predsjednik Vlade može sazvati posebnu sjednicu Vlade. Generalni sekretar obavještava članove Vlade o sazivanju sjednice i to, po pravilu, dva dana prije sjednice, pisanim putem. U obavještenju se naznačava dan, mjesto i vrijeme održavanja sjednice, kao i druge informacije od značaja za održavanje sjednice. Uz obavještenje se dostavlja i predlog dnevnog reda, izvještaji komisija, zapisnik sa prethodne sjednice, kao i materijali koji nijesu dostavljeni ranije. Od nedavno se dostavljanje materijala vrši elektronskim putem, kada je i zvanično počela sa radom elektronska sjednica Vlade i sjednice komisija.

 Sa sjednice Vlade

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Obavještenje o sazivanju sjednice može se dostaviti i u kraćem roku, ukoliko za to postoje posebni razlozi. Pored predsjednika, potpredsjednika i članova Vlade, kao i generalnog sekretara, u radu sjednice učestvuje i sekretar Sekretarijata za zakonodavstvo. Sjednici Vlade mogu da prisustvuju i učestvuju u radu, po pozivu, i ovlašćena lica iz ministarstava i drugih organa uprave, Generalnog sekretarijata, kao i druga pozvana lica. Tim licima se dostavljaju samo oni materijali u vezi kojih su pozvani. Međutim, predsjednik Vlade može da odredi da sjednici prisustvuju samo članovi Vlade. Tok sjednice Vlade: 1) utvrđivanje dnevnog reda – nakon što predsjednik Vlade otvori sjednicu, pristupa se utvrđivanju dnevnog reda. Tom prilikom član Vlade može da predloži izmjene ili dopune dnevnog reda, što mora da obrazloži. Sam predsjednik Vlade ima pravo da predloži izmjene ili dopune dnevnog reda do kraja sjednice. 2) usvajanje zapisnika sa prethodne sjednice – nakon što se utvrdi dnevni red, pristupa se usvajanju zapisnika sa prethodne sjednice. Član Vlade ima pravo da stavi primjedbe na zapisnik, o kojima odlučuje Vlada prilikom usvajanja zapisnika. 3) razmatranje i odlučivanje o tačkama dnevnog reda, glasanje – o svakoj tački dnevnog reda se raspravlja i odlučuje. Ukoliko je član Vlade ujedno i član komisije koja je razmatrala određene materijale i pitanja, on, po pravilu, na sjednici Vlade ne učestvuje u raspravi o tim istim pitanjima, osim ukoliko je na sjednici komisije izdvojio svoje mišljenje. U toku rasprave može se govoriti samo o pitanju koje je predmet rasprave. U slučaju da se učesnik u raspravi u svom izlaganju udalji od tačke dnevnog reda, predsjednik Vlade će ga na to upozoriti. O istom pitanju se može govoriti samo jednom od strane istog učesnika, osim ukoliko on daje i odgovor na izlaganje drugog učesnika. Nakon što se pretres završi, Vlada odlučuje o utvrđivanju teksta predloga zakona, drugog propisa ili opšteg akta, odnosno donosi odgovarajući akt ili zaključak. Član Vlade može da izdvoji svoje mišljenje, koje treba da obrazloži. Odluke se donose većinom glasova prisutnih članova. Glasanje na sjednici je javno. Rezultate glasanja utvrđuje predsjednik Vlade. U slučaju jednakog broja glasova, odluka se smatra donijetom ako je za nju glasao predsjednik Vlade. Većinom glasova svih članova Vlada odlučuje o predlogu za skraćenje mandata Skupštine, predlogu za raspisivanje državnog referenduma, postavljanju pitanja povjerenja Vladi, raspuštanju Skupštine, podnošenju ostavke Vlade, podnošenju predloga za promjenu Ustava i utvrđivanju predloga zakona o budžetu i završnom računu budžeta. U hitnim i drugim naročito opravdanim slučajevima, Vlada može, na predlog predsjednika Vlade, odlučiti o pojedinim pitanjima bez održavanja sjednice, ali za to mora pribaviti saglasnost većine članova Vlade. Odluka koja se donosi na ovaj način mora se verifikovati na prvoj narednoj sjednici Vlade.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

O sjednicama Vlade vodi se zapisnik, o čijem vođenju i čuvanju se stara generalni sekretar. Zapisnik potpisuju predsjednik, odnosno potpredsjednik koji ga zamjenjuje i generalni sekretar. Pored vođenja zapisnika, tok sjednice Vlade snima se tonski. Tonski zapisi smatraju se strogo povjerljivim materijalom, osim ukoliko predsjednik Vlade ne odredi drugačije za pojedine slučajeve. Članovi Vlade mogu koristiti tonske zapise, a imaju pravo i da, do usvajanja zapisnika, izvrše redakciju svog izlaganja bez unošenja bitnih izmjena u tekstu. Materijali sa sjednice Vlade, akti koje je Vlada donijela, kao i zapisnici i tonski zapisi čuvaju se u dokumentaciji Generalnog sekretarijata Vlade i mogu se koristiti uz saglasnost generalnog sekretara. Nakon što Vlada utvrdi stav o nekom pitanju iz djelokruga rada određenog ministarstva, odnosno drugog organa uprave, generalni sekretar, nakon verifikacije, dostavlja zaključke tom ministarstvu, odnosno organu uprave. U hitnim slučajevima se ti zaključci mogu dostaviti i prije verifikacije. Zaključak se smatra verifikovanim usvajanjem zapisnika sa sjednice na kojoj je donijet, a kako se zapisnici usvajaju na prvoj narednoj sjednici, onda se i zaključak smatra verifikovanim kad se zapisnik sjednice na kojoj je donijet usvoji na toj prvoj narednoj sjednici. Obrađivač priprema propis ili drugi opšti akt u tekstu u kojem ga je donijela Vlada, nakon čega ga dostavlja Sekretarijatu za zakonodavstvo. Po pribavljenom mišljenju Sekretarijata, propis ili drugi opšti akt obrađivač dostavlja generalnom sekretaru radi potpisivanja, odnosno radi objavljivanja. Generalni sekretar taj propis ili opšti akt dostavlja na potpis predsjedniku Vlade, a nakon toga potpisan tekst dostavlja Sekretarijatu za zakonodavstvo radi objavljivanja u „Službenom listu Crne Gore“. Predlog zakona ili drugog akta koji Vlada utvrdi priprema obrađivač u tekstu u kojem ga je Vlada utvrdila na sjednici, i dostavlja ga Skupštini. Obređivač je dužan da predlog tog akta dostavi i generalnom sekretaru sa konstatacijom nadležnog ministra da je pripremljen u tekstu koji je utvrđen na sjednici Vlade.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

4.3. AKTI VLADE I MINISTARSTAVA

Prema Ustavu Crne Gore, Vlada donosi uredbe, odluke i druge akte za izvršavanje zakona. Ustavom je, takođe, propisano da Vlada može da, za vrijeme ratnog ili vanrednog stanja, donosi uredbe sa zakonskom snagom, ako Skupština nije u mogućnosti da se sastane. Čim Skupština bude u mogućnosti da se sastane, Vlada je dužna da joj podnese uredbe sa zakonskom snagom na potvrđivanje. Uredbom o Vladi Crne Gore detaljnije su uređene vrste akata koje Vlada donosi. Tako, Vlada donosi uredbe, odluke, strategije, deklaracije, rješenja, zaključke i druge akte. Uredbom se razrađuje odnos uređen zakonom, uređuju se odnosi od značaja za ostvarivanje ustavom i zakonom utvrđenih funkcija Vlade, osnivaju se ministarstva i drugi organi državne uprave i utvrđuje organizacija i način rada državne uprave, u skladu sa zakonom. Odlukom se preduzimaju mjere i uređuju pitanja od opšteg interesa, uređuju pojedina pitanja i mjere iz nadležnosti Vlade i odlučuje o drugim pitanjima za koja je zakonom ili uredbom određeno da ih Vlada uređuje odlukom. Vlada donosi i poslovnik kojim bliže uređuje svoju organizaciju i način rada. Strategijom se utvrđuje stanje u određenoj oblasti i mjere koje treba preduzeti za njen razvoj (npr. strategija nacionalne bezbjednosti, strategija razvoja zdravstva). Deklaracijom se izražava stav Vlade o nekom pitanju (npr. Deklaracija o odnosima sa Ujedinjenim nacijama nakon održavanja referenduma o državno-pravnom statusu). Rješenjem se odlučuje o imenovanjima, postavljenjima i razrješenjima, kao i o drugim pojedinačnim pitanjima iz nadležnosti Vlade. Zaključkom se utvrđuju stavovi o pojedinim pitanjima od značaja za sprovođenje politike i u slučajevima kad Vlada ne donosi druge akte. Propisi koje donose ministarstva su pravilnici, naredbe i uputstva za izvršavanje zakona i drugih propisa. Pravilnikom se razrađuju pojedine odredbe zakona i drugih propisa. Naredbom se naređuje ili zabranjuje postupanje u određenoj situaciji koja ima opšti značaj.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Uputstvom se propisuje način rada i vršenja poslova organa uprave, kao i organa lokalne samouprave i drugih pravnih lica u vršenju poslova koji su im povjereni, odnosno prenijeti. Ministarstva svojim propisima ne mogu ustanovljavati prava i obaveze za fizička i pravna lica.

4.4. MIŠLJENJE I STAVOVI VLADE

Skupština ili drugi organ mogu od Vlade zatražiti mišljenjenje o nacrtu/predlogu zakona, predlogu drugog propisa ili opšteg akta. U tom slučaju, predlog mišljenja priprema nadležno ministarstvo, Vlada to mišljenje na sjednici utvrđuje, nakon čega se upućuje Skupštini ili drugom organu.

4.5. PRIPREMA PREČIŠĆENIH TEKSTOVA I OBJAVLJIVANJE AKATA VLADE

Ministarstvo, odnosno drugi organ uprave u čiji djelokrug spadaju pitanja koja se uređuju odnosnim propisom, pripremaju prečišćene tekstove propisa i drugih akata koje je utvrdila, odnosno donijela Vlada. Vlada može da ovlasti i Sekretarijat za zakonodavstvo da utvrdi prečišćeni tekst propisa Vlade. Uredbe, odluke, poslovnik, rješenja o imenovanju, postavljenju i razrješenju, kao i drugi akti za koje Vlada odluči, objavljuju se u „Službenom listu Crne Gore“. O objavljivanju akata Vlade stara se Sekretarijat za zakonodavstvo, u skladu sa Zakonom o objavljivanju propisa i drugih akata.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

5. Vlada i javnost 5.1. JAVNOST RADA VLADE

Rad Vlade je javan. Koncept javnosti rada državnih organa podrazumijeva da vlada, odnosno administracija, bude otvorena na svim nivoima za građane, tj. ostvaruje direktan kontakt sa građanima. Javnost rada izvršne vlasti unapređuje odgovornost i građanima pruža informacije o onome što njihova Vlada radi. Učešće građana povećava efektivnost rada Vlade i unapređuje kvalitet njenih odluka. Opšta javnost, u principu, nema pravo pristupa sjednicama Vlade, kao ni pravo uvida u dnevni red sjednica Vlade. Pravo da prisustvuju sjednici Vlade imaju članovi Vlade, generalni sekretar i sekretar Sekretarijata za zakonodavstvo, kao i druga lica koja su pozvana da prisustvuju, ali samo u dijelu rasprave koja se odnosi na materijale zbog kojih su i pozvani. Predsjednik Vlade može donijeti odluku da sjednici Vlade prisustvuju samo članovi Vlade, što dodatno sužava mogućnost učešća u radu sjednice.

 Ministar u razgovoru sa građanima

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Internet portal Vlade Crne Gore - www.gov.me

Poslovnikom Vlade propisana je njena obaveza da obavještava javnost o svom radu i o donesenim odlukama, zaključcima i zauzetim stavovima, kao i o značajnim pitanjima koja razmatra ili će razmatrati. Obavještavanje se vrši davanjem saopštenja za javnost, održavanjem konferencija za štampu, davanjem intervjua, vođenjem razgovora sa predstavnicima medija i na drugi način. Saopštenja sa sjednica Vlade javnosti daju nadležni potpredsjednici Vlade i resorni ministar kojeg odredi predsjednik Vlade, a to može vršiti i Biro za odnose sa javnošću. Iz ovih odredaba proizilazi da stepen i način dostupnosti informacija zavise isključivo od Vlade, osim ako drugim propisima nijesu određeni izuzeci. Ipak, ti izuzeci se odnose na važne aspekte rada Vlade, na podzakonske akte koje Vlada ili pojedina ministarstva donose, postavljenja, odnosno imenovanja rukovodećih lica i druge odluke koje se obavezno objavljuju u "Službenom listu Crne Gore". Poslovi Biroa vezani su za informisanje javnosti o radu Vlade i organa državne uprave, marketinške poslove u cijelu prezentiranja i promovisanja rada i projekata Vlade i organa državne uprave (što se radi izdavanjem saopštenja, biltena, publikacija i drugih štampanih materijala, video i audio materijala i na druge načine), a tu je i praćenje i analiziranje načina informisanja medija o radu Vlade i organa državne uprave, kao i koordinacija sa medijima, interno informisanje i staranje o foto i filmskoj dokumentaciji. Vlada ima svoju internet stranicu na kojoj obljavjuje informacije o svom radu. Pored toga, Vlada je dužna da javnosti omogući uvid u svoj rad, što se vrši u skladu sa Zakonom o slobodnom pristupu informacijama i Poslovnikom Vlade.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

5.2. JAVNOST RADA DRŽAVNE UPRAVE

Zakonom o državnoj upravi propisano je da je rad organa državne uprave javan, kao i da su građanima dostupni podaci, dokumenta, izvještaji i informacije organa državne uprave, osim u slučajevima određenim zakonom, kada bi davanje podataka predstavljalo povredu dužnosti čuvanja tajne (državne, vojne, službene) koja se odnosi na zaštitu bezbjednosti i privatnosti građana. O svom radu organi državne uprave pružaju obavještenja i putem tehničkih sredstava, brošura i putem sredstava javnog informisanja. Organi državne uprave su dužni da odrede lice koje daje izvještaje, informacije i podatke o vršenju poslova iz nadležnosti organa. Ta lica, odnosno državni službenici, odgovaraju za tačnost podataka koje daju, kao i za blagovremeno postupanje. Akta koja se odnose na pojedina fizička i pravna lica dostupna su samo ako za to postoji pravni interes povezan sa sudskim i drugim postupkom u kojem građanin ostvaruje svoja prava, obaveze i pravne interese. Ukoliko organ uskrati pristup aktu, odnosno odbije zahtjev građanina, to mora obrazložiti u pisanoj formi. Istovremeno, građaninu se mora omogućiti da podnese predstavku organu koji vrši nadzor nad organom državne uprave koji mu je informaciju uskratio. Organi državne uprave dužni su da obezbijede knjigu ili sanduče za pritužbe, odnosno da na drugi način strankama obezbijede da saopšte prigovore i pritužbe na rad organa ili na nepravilan odnos službenika. Na podnijete pritužbe, organ je dužan da odgovori podnosiocu u pisanoj formi, u roku od 15 dana od dana podnošenja pritužbe, ukoliko građanin tako zahtijeva. Organi državne uprave imaju i obavezu da na zakonit način i blagovremeno postupaju po zahtjevima građana koje oni podnose radi ostvarivanja prava i izvršavanja obaveza, pri čemu su dužni da im daju potrebne podatke, obavještenja i objašnjenja, kao i da im pruže odgovarajuću stručnu pomoć. U vezi sa ostvarivanjem prava i obaveza građana je i obaveza organa državne uprave da pripreme potrebne obrasce, kao i da javno istaknu standarde postupanja. Obaveza ministra, odnosno starješine organa uprave je da odredi vrijeme za prijem stranaka. Na zgradama u kojima su smješteni organi državne uprave mora biti istaknut naziv organa. Na odgovarajućem mjestu u zgradi mora biti istaknut raspored prostorija organa, a na ulazu u službene prostorije lično ime službenika, sa naznakom poslova koje obavlja. Kada održavaju savjetovanja ili druge oblike stručne obrade pitanja iz djelokruga svog rada, ministarstva i organi uprave dužni su da to javno objave u medijima i da im omoguće da prate rad, savjetovanje ili drugi oblik stručne obrade pitanja.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Sve obaveze koje se tiču javnosti rada organa državne uprave, odnose se i na lokalnu samoupravu i druga pravna lica u dijelu u kojem im je povjereno vršenje poslova državne uprave.

 Press sala Vlade

5.3. JAVNA RASPRAVA

Javna rasprava predstavlja veoma efikasan mehanizam za uključivanje građana, zainteresovanih organa, naučnih i stručnih institucija i nevladinih organizacija u proces pripreme zakona ili drugih akata koji su od posebnog značaja za državu. Javna rasprava pruža svim pojedincima mogućnost da se aktivno uključe u kreiranje propisa i politika države, i u uporednoj praksi javlja se kao jedan od značajnih institucionalnih oblika učešća građana u odlučivanju. U Crnoj Gori pitanje javne rasprave nije precizno uređeno, u smislu da se tačno odredi u kojim situacijama je sprovođenje javne rasprave obavezno. Ostavljeno je Vladi da sama ocijeni kad je u postupku donošenja pojedinih zakona ili drugih akata potrebno obaviti javnu raspravu. Tom prilikom Vlada utvrđuje nacrt zakona ili drugog akta, utvrđuje program rasprave, organ koji je sprovodi i rokove za njeno održavanje, koji ne mogu biti kraći od 15 dana. Ministar u okviru čijeg ministarstva se priprema zakon kojim se uređuju prava, obaveze i pravni interesi građana, dužan je da u pripremi tog zakona tekst nacrta objavi putem sredstava javnog informisanja i da, tom prilikom, uputi poziv svim zainteresovanim subjektima da iznesu primjedbe, predloge i sugestije. Ministar može donijeti odluku da se i u postupku pripreme drugih zakona sprovede postupak javne rasprave. Nakon sprovedenog postupka javne rasprave, predlagač zakona Vladi zajedno sa predlogom zakona dostavlja i izvještaj sa javne rasprave.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

5.4. PRAVO NA SLOBODAN PRISTUP INFORMACIJAMA

Korak naprijed u povećanju otvorenosti organa vlasti prema građanima svakako je bilo usvajanje Zakona o slobodnom pristupu informacijama, kojim je uređeno da je pristup informacijama u posjedu organa vlasti slobodan i da pravo na pristup informacijama ima svako domaće i strano pravno i fizičko lice. Licima sa invaliditetom pristup informacijama omogućava se na način i u obliku koji odgovara njihovim potrebama. Pravo pristupa informaciji obuhvata pravo traženja, primanja, korišćenja i širenja informacija koje se nalaze u posjedu organa vlasti. Organi vlasti dužni su da sačine vodiče za pristup informacijama. Ti vodiči zapravo predstavljaju pregled vrsta informacija u posjedu organa vlasti, uključujući i javne registre i javne evidencije. U njima se iznose i podaci o postupku pristupanja informacijama, imena lica ovlašćenih za postupanje po zahtjevima za pristup informacijama i drugi podaci od značaja za ostvarivanje prava na pristup informacijama. Pristup informacijama nije moguć u svim situacijama, na primjer ukoliko bi se njihovim objelodanjivanjem značajno ugrozili nacionalna bezbjednost, odbrana i međunarodni odnosi, javna bezbjednost, komercijalni i drugi ekonomski privatni i javni interesi, ekonomska, monetarna i devizna politika države, sprječavanje, istraživanje i procesuiranje krivičnih djela, privatnost i druga lična prava pojedinaca (osim za potrebe sudskog ili upravnog postupka) i postupak obrade i donošenja službenih akata. Postupak za pristup informaciji pokreće se na zahtjev lica koje traži pristup. Taj zahtjev se podnosi u pisanom obliku, neposredno, putem pošte ili elektronskim putem i oslobođen je plaćanja takse. Zahtjev treba da sadrži: 1) osnovne podatke o traženoj informaciji; 2) način na koji se želi ostvariti pristup informaciji; 3) podatke o podnosiocu zahtjeva, odnosno njegovog zastupnika, predstavnika ili punomoćnika. Dakle, obavezna sadržina zahtjeva je i naznaka na koji način se želi ostvariti pristup informaciji, a to je moguće uraditi na neki od sljedećih načina: 1) neposrednim uvidom u javnu evidenciju, original ili kopiju informacije u prostorijama organa vlasti; 2) prepisivanjem informacije od strane podnosioca zahtjeva u prostorijama organa vlasti; 3) prepisivanjem, fotokopiranjem ili prevođenjem informacije od strane organa vlasti i dostavljanjem prepisa, fotokopije ili prevoda podnosiocu zahtjeva, neposredno, putem pošte ili elektronskim putem.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

Organ vlasti po zahtjevu za pristup informaciji rješava u skraćenom postupku. O zahtjevu se donosi rješenje odmah, a najkasnije u roku od osam dana od dana podnošenja zahtjeva. U rješenju se određuju način i rok pristupa pristupa informaciji i troškovi postupka. Protiv akta prvostepenog organa vlasti o zahtjevu za pristup informaciji može se izjaviti žalba. Žalba se podnosi oganu vlasti koji vrši nadzor nad radom prvostepenog organa. Ukoliko tog organa nema, protiv rješenja se može pokrenuti upravni spor. Bitno je napomenuti da podnosilac zahtjeva za slobodan pristup informacijama nema pravo da od organa vlasti traži sačinjavanje informacije, već samo uvid u već postojeće informacije kojima taj organ raspolaže.

 Predsjednik Vlade daje izjavu za javnost

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

6. Vlada i Skupština 6.1. ODNOS VLADE I SKUPŠTINE

Prema Ustavu Crne Gore, odnos između zakonodavne, izvršne i sudske vlasti zasnovan je na ravnoteži i međusobnoj kontroli. Kad je riječ o odnosu Skupštine i Vlade, prevashodno se mora naglasiti odgovornost Vlade Skupštini za vođenje unutrašnje i spoljne politike Crne Gore, odgovornost za izvršavanje zakona i drugih propisa i za rad organa državne uprave. Tu je i niz mehanizama kojima Skupština može da kontroliše rad Vlade, a koji se mogu podijeliti na stalne i povremene.

 Plenarna sala Skupštine Crne Gore

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Detalj iz Skupštine

6.2. STALNI MEHANIZMI PARLAMENTARNE KONTROLE NAD RADOM VLADE

Stalnim mehanizmom kontrole nad radom Vlade od strane Skupštine smatraju se skupštinska radna tijela, odnosno odbori. Odbori se obrazuju radi razmatranja predloga akata, predlaganja akata, parlamentarne kontrole i vršenja drugih poslova iz nadležnosti Skupštine. Svaki odbor ima predsjednika i određeni broj članova, a sastav odbora, po pravilu, odgovara stranačkoj zastupljenosti poslanika u Skupštini. Skupština ima 11 stalnih odbora, i to: 1) Odbor za ustavna pitanja i zakonodavstvo; 2) Odbor za politički sistem, pravosuđe i upravu; 3) Odbor za bezbjednost i odbranu; 4) Odbor za međunarodne odnose i evropske integracije; 5) Odbor za ekonomiju, finansije i budžet; 6) Odbor za ljudska prava i slobode; 7) Odbor za rodnu ravnopravnost; 8) Odbor za turizam, poljoprivredu, ekologiju i prostorno planiranje; 9) Odbor za prosvjetu, nauku, kulturu i sport; 10) Odbor za zdravstvo, rad i socijalno staranje; i 11) Administrativni odbor. Poslovnikom Skupštine uređeno je šta sve spada u djelokrug rada svakog od odbora.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

6.3. POVREMENI MEHANIZMI PARLAMENTARNE KONTROLE NAD RADOM VLADE

Povremeni mehanizmi kontrole nad radom Vlade od strane Skupštine su: 1) poslaničko pitanje i premijerski sat; 2) interpelacija; 3) parlamentarna saslušanja i 4) parlamentarne istrage.

6.3.1. Poslaničko pitanje i premijerski sat Poslaničko pitanje je pravo poslanika da, u cilju pribavljanja potrebnih informacijama o pojedinim pitanjima iz rada Vlade, odnosno sprovođenja utvrđene politike, Vladi odnosno nadležnom ministru postavi određeno pitanje i da na njega dobije odgovor. Poslaničko pitanje postavlja se na posebnoj sjednici Skupštine, koja se održava najmanje jedanput u dva mjeseca u toku redovnog zasijedanja. Ova posebna sjednica Skupštine saziva se od strane predsjednika Skupštine najmanje 15 dana prije dana održavanja sjednice, s tim što taj rok može biti i kraći. Za rad sjednice nije potreban kvorum.

 Sjednica Skupštine Crne Gore - poslanička pitanja i premijerski sat

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Premijer odgovara na poslanička pitanja

Prvi dio sjednice, poznat kao premijerski sat, posvećen je postavljanju pitanja predsjedniku Vlade i njegovim odgovorima na ta pitanja. Na istoj sjednici poslanik može da postavi najviše dva poslanička pitanja. Pitanje se mora dostaviti predsjedniku Skupštine u pisanoj formi najmanje 48 sati prije održavanja sjednice i mora biti obrazloženo. Predsjednik Vlade, ministar ili drugi ovlašćeni predstavnik Vlade odgovara na poslaničko pitanje usmeno, odmah nakon što poslanik završi sa postavljanjem pitanja ili na kraju iste sjednice. Moguće je da se na pitanje da i pisani odgovor, ali na izričit zahtjev poslanika koji je to pitanje postavio ili na zahtjev funkcionera koji daje odgovor. Nakon što dobije odgovor na poslaničko pitanje, poslanik koji ga je postavio ima pravo da komentariše odgovor i da postavi dopunsko pitanje. Nakon što se da odgovor na dopunsko pitanje, po istom postupku kao i kod poslaničkog pitanja, završava se postupak odgovora na poslaničko pitanje. Dakle, kod poslaničkog pitanja se ne vrši pretres niti se glasa. Ono služi da se dobiju informacije u vezi pojedinih pitanja koja bi eventualno mogla da se iskoriste za pokretanje političke odgovornosti Vlade u Skupštini.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

6.3.2. Interpelacija Prema Ustavu, interpelaciju za pretresanje određenih pitanja o radu Vlade može podnijeti najmanje 27 poslanika. Ona se podnosi u pisanoj formi i mora biti obrazložena. Predsjednik Skupštine, nakon što mu se interpelacija dostavi, istu proslijeđuje poslanicima i Vladi. Najkasnije u roku od 30 dana od dana prijema interpelacije, Vlada može razmotriti interpelaciju i Skupštini podnijeti pisani izvještaj sa svojim mišljenjem i stavovima u vezi sa interpelacijom. Nakon što taj izvještaj Vlade bude dostavljen Skupštini, predsjednik Skupštine ga upućuje poslanicima. Interpelacija se zatim stavlja na dnevni red prve naredne sjednice Skupštine. Ukoliko se desi da Vlada ne dostavi izvještaj, interpelacija se stavlja na dnevni red prve sjednice koja dođe na red nakon isteka roka za dostavljanje izvještaja. Pravo da na sjednici obrazloži interpelaciju ima jedan od poslanika koji su interpelaciju podnijeli. S druge strane, predsjednik Vlade ili ovlašćeni predstavnik Vlade ima pravo da na sjednici obrazloži izvještaj Vlade, a ukoliko on nije podnijet, može da podnese usmeni odgovor na interpelaciju. Pretres interpelacije može se završiti donošenjem zaključka o pitanjima koja su pokrenuta interpelacijom, mada njihovo donošenje nije obavezno. Nakon pretresa, može se podnijeti predlog da se glasa o nepovjerenju Vladi.

INTERPELACIJA (eng. to interpellate ili to interpolate - znači pitati, ali i pitajući protestovati) Interpelacija je kvalifikovano pitanje upućeno članu vlade ili vladi u cjelini, putem kojeg poslanici traže odgovor o izvjesnim činjenicama, razjašnjenje pojedinih vladinih stavova i postupaka i sl. Interpelacije su veoma slične poslaničkim pitanjima i dok je svrha pitanja podstaći kratku interakciju kako bi se naglasile razlike između vladajuće većine i opozicije, interpelacije su osmišljene s namjerom da izazovu sveobuhvatnu raspravu o nekom pitanju ili određenom slučaju ministarskog nemara. U Njemačkoj postoje i pismene i usmene interpelacije. Usmene ili “velike interpelacije” se bave pitanjima od opšteg političkog značaja s ciljem pokretanja javne debate. Nasuprot tome, “manje interpelacije” traže detaljne informacije o nekom određenom pitanju u vezi s nekom određenom političkom mjerom. Oba oblika mora potpisati grupa od najmanje 34 poslanika. U Indoneziji, da bi se podnijela interpelacija, potrebno je najmanje 10 poslanika iz dvije stranke, dok u Belgiji jedan jedini poslanik može podnijeti interpelaciju. (Strenthening Legislative Capacity in Legislative-Executive Relations, NDI Washington DC 2000 p. 28)

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Premijer, potpredsjednici Vlade i ministri na sjednici Skupštine

6.3.3. Parlamentarna saslušanja i istrage

U cilju pribavljanja informacija, odnosno stručnih mišljenja o predlogu akta koji je u proceduri u Skupštini, razjašnjenja pojedinih rješenja iz predloženog ili postojećeg akta, razjašnjenja pitanja značajnih za pripremu predloga akta, kao i radi uspješnijeg ostvarivanja kontrolne funkcije Skupštine, u nadležnim odborima Skupštine mogu se organizovati parlamentarna saslušanja i istrage. Saslušanja se mogu organizovati kao konsultativna i kontrolna. Odbori mogu, po potrebi ili za određeni period, da angažuju naučne i stručne radnike za pojedine oblasti, predstavnike državnih organa i nevladinih organizacija koji nemaju pravo odlučivanja, radi organizovanja konsultativnih saslušanja. Cilj tih saslušanja je pribavljanje potrebnih informacija i stručnih mišljenja, naročito o predlozima rješenja i drugim pitanjima koja su od posebnog interesa za građane i javnost. Isto tako odbor može organizovati kontrolno saslušanje, na koje poziva odgovornog predstavnika Vlade ili drugog organa državne uprave. Cilj ovog saslušanja je da se razjasne određene nejasnoće, dileme ili principijelna sporenja vezana za pitanja utvrđivanja i sprovođenja politike i zakona ili drugih aktivnosti Vlade i organa državne uprave.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

U odluci za kontrolno saslušanje, predsjednik odbora obavještava predsjednika i potpredsjednika Skupštine i, u pisanoj formi, poziva lice na saslušanje i obavještava ga o pitanjima koja su predmet saslušanja. Predsjednik odbora može od pozvanog lica zahtijevati i da svoje mišljenje i stavove dostavi u pisanoj formi. Pozvani ovlašćeni predstavnici državnih organa dužni su da se odazovu pozivu na kontrolno saslušanje. Za vrijeme kontrolnog saslušanja članovi odbora mogu da postavljaju pitanja licu pozvanom na saslušanje, ali samo u vezi sa temom saslušanja. Takođe, može se povesti i rasprava, ukoliko je neophodno kako bi se razjasnila konkretna pitanja. Po pravilu se kontrolno saslušanje snima fonografski, odnosno o istom se vode bilješke. Odbor sačinjava i dostavlja Skupštini izvještaj o kontrolnom saslušanju koji sadrži suštinu izlaganja, a može predložiti i donošenje odgovarajućeg zaključka ili drugog akta. Radi sagledavanja stvari u određenoj oblasti i razmatranja pitanja od javnog značaja, prikupljanja informacija i činjenica o pojedinim pojavama i događajima vezanim za utvrđivanje i vođenje politike i rada nadležnih organa u tim oblastima, može se voditi parlamentarna istraga. Parlamentarna istraga služi kao osnova za eventualno dalje odlučivanje Skupštine o političkoj odgovornosti nosilaca javnih funkcija ili preduzimanje drugih postupaka iz njene nadležnosti. Na predlog najmanje 27 poslanika Skupština može da formira anketni odbor čiji je zadatak prikupljanje informacija i činjenica o događajima koji se odnose na rad državnih organa. Predsjednik anketnog odbora postavlja se iz reda opozicionih poslanika. O predlogu za parlamentarnu istragu i formiranje anketnog odbora, predsjednik Skupštine odmah obavještava ministra pravde i od njega traži informaciju o tome da li se povodom istih činjenica/pitanja koja su predmet parlamentarne istrage vodi sudski postupak. Ukoliko ministar odgovori potvrdno, odlučivanje o predlogu se odlaže do pravosnažnog okončanja sudskog postupka. U slučaju da sudski postupak započne nakon obrazovanja anketnog odbora, anketni odbor prestaje sa radom do pravosnažnog okončanja sudskog postupka. Anketni odbor ima pravo da od državnih organa i pojedinih organizacija traži podatke, isprave i obavještenja, kao i da uzima izjave od pojedinaca, a sve u cilju sprovođenja parlamentarne istrage. Organi, organizacije i pojedinci koje anketni odbor kontaktira dužni su da daju istinite isprave, podatke, obavještenja i izjave. Nakon završene parlamentarne istrage, anketni odbor podnosi Skupštini izvještaj koji može da sadrži i predlog odgovarajućih mjera ili akata čije donošenje je u nadležnosti Skupštine. Danom odlučivanja u Skupštini o njegovom izvještaju, odnosno istekom roka za koji je obrazovan, anketni odbor prestaje sa radom.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Detalj iz Skupštine

6.4. MEHANIZMI ZA POKRETANJE POLITIČKE ODGOVORNOST VLADE U SKUPŠTINI

Klasično sredstvo za pokretanje političke odgovornosti Vlade u Skupštini je predlog za glasanje o nepovjerenju Vladi. Predlog da se glasa o nepovjerenju Vladi mora da sadrži razloge zbog kojih se to glasanje predlaže. Predsjednik Skupštine predlog odmah dostavlja poslanicima i predsjedniku Vlade. O predlogu se na sjednici Skupštine otvara pretres. Na početku pretresa predstavnik predlagača ima pravo da obrazloži predlog, a predsjednik Vlade da da odgovor. Po završenom pretresu pristupa se glasanju o nepovjerenju Vladi. To glasanje je javno. Ukoliko se Vladi izglasa nepovjerenje, predsjednik Skupštine o tome odmah obavještava Predsjednika Crne Gore. Vlada i sama može postaviti pitanje svog povjerenja Skupštini, i to u pisanoj formi. Postupak razmatranja i odlučivanja o tako postavljenom pitanju povjerenja je isti kao i u slučaju da taj predlog postave poslanici.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

7. Kontakti BIRO ZA ODNOSE SA JAVNOŠĆU Telefon: +382 20 482 848 E-mail: biro@gov.me Fax: +382 20 482 919 Adresa: Karađorđeva bb, 81000 Podgorica KABINET GENERALNOG SEKRETARA VLADE Telefon: +382 20 482 814 Fax: +382 20 224 138 Adresa: Karađorđeva bb, 81000 Podgorica POTPREDSJEDNIK VLADE ZA MEĐUNARODNU EKONOMSKU SARADNJU, STRUKTURNE REFORME I UNAPREĐENJE POSLOVNOG AMBIJENTA dr Igor Lukšić Telefon: +382 20 482 855, E-mail: potpredsjednik.mes@gov.me Fax: +382 20 482 923 POTPREDSJEDNIK VLADE ZA POLITIČKI SISTEM, UNUTRAŠNJU I SPOLJNU POLITIKU Svetozar Marović Telefon: +382 20 482 821, E-mail: kabinet.potp.polit@gov.me Fax: +382 20 482 925 POTPREDSJEDNIK VLADE ZA EKONOMSKU POLITIKU I FINANSIJSKI SISTEM prof. dr Vujica Lazović Telefon: +382 20 242 973 E-mail: ivona.jovanovic@gov.me Za praćenje događaja u organizaciji Vlade Crne Gore, predstavnici/e medija podnose zahtjev za akreditaciju Birou za odnose s javnošću na telefon +382 20 482 848 ili putem elektronske pošte na biro@gov.me. Biro za odnose s javnošću ne izdaje stalne ili periodične akreditacije, već je za svaki pojedinačni događaj potrebno podnijeti novi zahtjev za akreditaciju.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Službeni ulaz zgrade Vlade Crne Gore

MINISTARSTVO ZA INFORMACIONO DRUŠTVO Telefon: +382 20 241 412, 482 131 Fax: +382 20 241 790 Adresa: Rimski trg 45 MINISTARSTVO EKONOMIJE Telefon: +382 20 482 119, 482 316 Fax: +382 20 234 027 Adresa: Rimski trg 46 MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA, POMORSTVA I TELEKOMUNIKACIJA Telefon: +382 20 234 179 Fax: +382 20 234 331, 234 342 Adresa: Rimski trg 46 MINISTARSTVO TURIZMA Telefon: +382 20 482 145 Fax: +382 20 234 168 Adresa: Rimski trg 46

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

MINISTARSTVO UREĐENJA PROSTORA I ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE Telefon: +382 20 482 112, 482 113 Fax: +382 20 234 131 Adresa: Rimski trg 46 MINISTARSTVO FINANSIJA Telefon: +382 20 242 835, 224 581 Fax: +382 20 224 450 Adresa: Stanka Dragojevića 2 MINISTARSTVO INOSTRANIH POSLOVA Telefon: +382 20 482 790, 201 551 Fax: +382 20 224 670 Adresa: Stanka Dragojevića 2 MINISTARSTVO KULTURE Telefon: +382 20 231 540 Fax: +382 20 231 547 Adresa: Vuka Karadžića 3 MINISTARSTVO ODBRANE Telefon: +382 20 483 106, 224 627 Fax: +382 20 224 702 Adresa: Jovana Tomaševića 29 MINISTARSTVO POLJOPRIVREDE, ŠUMARSTVA I VODOPRIVREDE Telefon: +382 20 482 109 Fax: +382 20 234 306 Adresa: Rimski trg 46 MINISTARSTVO PRAVDE Telefon: +382 20 407 501 Fax: +382 20 407 515 Adresa: Vuka Karadžića 3 MINISTARSTVO PROSVJETE I NAUKE Telefon: +382 20 410 100 Fax: +382 20 410 101 Adresa: Vaka Đurovića bb MINISTARSTVO RADA I SOCIJALNOG STARANJA Telefon: +382 20 482 148, 482 443 Fax: +382 20 234 227 Adresa: Rimski trg 46

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

MINISTARSTVO UNUTRAŠNJIH POSLOVA I JAVNE UPRAVE Telefon: +382 20 242 229, 241 590 Fax: +382 20 246 779 Adresa: Bulevar Svetog Petra Cetinjskog 22 MINISTARSTVO ZA LJUDSKA I MANJINSKA PRAVA Telefon: + 382 20 482 129, 482 127 Fax: + 382 20 234 198 Adresa: Rimski trg bb MINISTARSTVO ZA EVROPSKE INTEGRACIJE Telefon: +382 20 225 568 Fax: +382 20 225 591 Adresa: Stanka Dragojevića 2 MINISTARSTVO ZDRAVLJA Telefon: +382 20 242 276, 482 133 Fax: +382 20 242 762 Adresa: Rimski trg 46 Građani/ke mogu postaviti pitanje predsjedniku, potpredsjednicima, ministarstvima, kao i Generalnom sekretarijatu Vlade Crne Gore i Birou za odnose sa javnošću, i putem popunjavanja online obrasca na zvaničnom web portalu Vlade Crne Gore, na adresi www.gov.me/kontakt.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

8. CDT Centar za demokratsku tranziciju (CDT) je NVO koja radi na stvaranju političkih i drugih uslova za izgradnju građanskog društva, društva znanja i jednakih šansi, kroz promociju demokratskih vrijednosti i tekovina.

 CDT

CDT pruža podršku državnim institucijama u nastojanjima da dostignu demokratske standarde i približe se građanima, u cilju stvaranja sistema u kojem je država servis građana, a transparentnost institucija i puno poštovanje zakona od fundamentalnog značaja.

Najviši organ CDT-a je Skupština koju čine svi članovi/ce CDT-a, a sastaje se jednom godišnje. Skupština usvaja izvještaj o radu i bira članove/ce Upravnog i Nadzornog odbora CDT-a. Upravni odbor CDT-a imenuje Izvršni odbor. Mreža CDT-a je razvijana u toku 10 godina postojanja organizacije. U našem radu, Crna Gora je podijeljena na 4 regije kojima rukovode regionalni/e koordinatori/ke. Za svaku opštinu zadužen je opštinski/a koordinator/ka. Trenutno u bazi podataka imamo oko 5.000 građana/ki koji su dio naše mreže. Tekući programi i projekti CDT-a, i nove aktivnosti koje tek razvijamo, svrstane su u sljedeća programska područja: 1. Reprezentativna demokratija - obuhvata projetke i aktivnosti CDT-a u vezi sa izbornim procesima, i ima za cilj unapređenje izbornog sistema i dostizanje demokratskih standarda transparentnosti, reprezentativnosti, pluralizma, odgovornosti i učešća građana/ki. 2. Dobro upravljanje - obuhvata CDT-ove aktivnosti kojima je cilj doprinijeti dostizanju standarda dobrog upravljanja u državnim institucijama, kroz povećanje transparentnosti i efikasnosti njihovog rada i bolju saradnju i komunikaciju sa građanima/kama i civilnim društvom.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

 Website stranica Centar za demokratsku tranziciju - www.cdtmn.org

3. Civilno društvo - obuhvata aktivnosti CDT-a koje su usmjerene na edukaciju i organizaciju civilnog društva i promociju aktivizma i saradnje među građanima i nevladinim organizacijama. Pored osnovnih programskih područja, podršku našim projektima pružaju Centar za istraživanja i Odsjek za izdavaštvo. Sjedište CDT-a je u Podgorici.

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

Vodič kroz Vladu Crne Gore

9. Izvori i literatura                           

Zapisnici sjednica Vlade Narodne Republike Crne Gore 1945-1951, J. R. Bojović, ed. Podgorica 1994. Ž. M. Andrijašević, Nacija s greškom, Cetinje 2004. Ž. M. Andrijašević, Š. Rastoder, Istorija Crne Gore od najstarijih vremena do 2003, Podgorica 2006. Crnogorski zakonici 1796-1916, II, Pravni izvori i politički akti od značaja za istoriju državnosti Crne Gore, zbornik dokumenata, eds. B. Pavićević, R. Raspopović, Podgorica 1998. K. Čakić, T. Jović, A. Berkuljan, Cetinje kroz vrijeme (fragmenti), Cetinje 2005. Niko Hajduković, Memoari, ed. S. Burzanović, Podgorica 2000. Z. Lakić, Narodna vlast u Crnoj Gori, Beograd 1981. Z. Manević, Ž. Domljan, N. Šumi, I. Štraus, G. Konstatinovski, B. Milić, Arhitektura XX vijeka, Beograd-Zagreb-Mostar 1986. Monografija Crne Gore, Beograd 1976. O. Perović, Petar Lubarda. 1907-1974, Beograd 2004. P. N. Škerović, Crna Gora na osvitku XX vijeka, Beograd 1964. Ustav Crne Gore Poslovnik Vlade Crne Gore Poslovnik Skupštine Crne Gore D. Koprivica, M. Kovačević, M. Jovanović, Vodič kroz Vladu Republike Crne Gore, Podgorica 2007. D. Koprivica, M. Kovačević, M. Jovanović, Parlamentarni vodič, Podgorica 2006. R. Marković, Ustavno pravo M. Bošković, Z. Pažin, Vodič kroz Zakon o slobodnom pristupu informacijama sa obrascima za praktičnu primjenu, Podgorica 2006. Zakon o državnoj upravi, Sl. list RCG, br. 38/03 i Sl. list CG, br. 22/08 Zakon o državnim službenicima i namještenicima, Sl. list CG, br. 50/08 i 86/09 Uredba o organizaciji i načinu rada državne uprave, Sl. list CG, br. 59/09 i 15/10 Foto arhiva Vlade Crne Gore Website Vlade Crne Gore, www.gov.me Website Skupštine Crne Gore, www.skupstina.me Website CDT-a, www.cdtmn.org Website NDI-a, www.ndicrnagora.org Website, www.slobodanpristup.com

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

VodiÄ? kroz Vladu Crne Gore

ď ś Petar Lubarda, Crni panter, lak na lesonitu, 1968, 104 x 122 cm, Vlada Crne Gore

Centar za demokratsku tranziciju (CDT)

CIP – Каталогизација у публикацији Централна народна библиотека Црне Горе, Цетиње 342.51(497.16)(036) ЧАБАРКАПА, Милана Vodič kroz Vladu Crne Gore / [autorke izdanja Milana Čabarkapa i Tatjana Koprivica]. - Podgorica : Centar za demokratsku tranziciju (CDT), 2010 (Podgorica : AP Print). - 72 str. : fotogr. ; 24 cm Tiraž 850. - Bibliografija: str. 70. ISBN 978-86-908199-8-0 1. Гл. ств. насл. 2. Копривица, Татјана [аутор] а) Влада Црне Горе - Водичи COBISS.CG-ID 16243728