Badanie jakościowe – wyniki

Uzyskane, dzięki realizacji 12 FGI online, dane jakościowe wskazują, że nastawienie badanych młodych do obecności religii w ich życiu prywatnym i w przestrzeni publicznej nie jest jednowymiarowe. Z deklaracji młodych Polaków wynika, że Kościół katolicki w wymiarze instytucjonalnym jest przez nich postrzegany coraz mniej pozytywnie, albowiem dostrzegają oni rosnący dystans między zmianami cywilizacyjnymi a potencjałem adaptacyjnym Kościoła katolickiego. Młodzi nie negują behawioralnych aspektów zachowań religijnych – osobiste uczestnictwo w praktykach religijnych jest przez nich postrzegane jako konieczny element pełnienia roli członka wspólnoty religijnej. Co ciekawe, wśród badanych pojawiały się deklaracje o braku wiedzy na temat pedofilskich afer z udziałem księży. Rozdział Kościoła od państwa w sferze publicznej jest przez nich uznawany za konieczność, ale nie posiadają sprecyzowanej wizji tego, w jaki sposób miałby przebiegać proces takiej separacji i nie wskazują kryteriów wytyczenia linii demarkacyjnej między tymi dwiema instytucjami.

Stosunek badanych do lekcji religii w szkole jest naznaczony oczekiwaniem zmiany organizacyjnej w tym zakresie. Doświadczenia młodych w obszarze ich uczestnictwa w lekcjach religii w szkole sugerują, że aktualny model nauczania tego przedmiotu wymaga zmian strukturalnych. Układ zajęć w szkole nie pozostawia im możliwości dokonania wyboru między religią a etyką (ten drugi przedmiot jest traktowany gorzej przez nauczycieli). Zdaniem badanych w szkole powinna istnieć możliwość dokonania przez ucznia wyboru przedmiotu religia lub religioznawstwo. Nie negują obecności religii jako przedmiotu w szkole. Natomiast uważają, że uczeń powinien być traktowany podmiotowo, czyli powinien móc samodzielnie podjąć decyzję w zakresie uczestnictwa w lekcjach religii.

Postać papieża Jana Pawła II nie wywołuje jednoznacznie pozytywnych reakcji. Jest to uwarunkowane dwoma czynnikami: 1) poziomem wiedzy na temat jego biografii i aktywności jako papieża, 2) brakiem skłonności młodzieży do poszukiwania autorytetów moralnych. Symboliczna obecność Jana Pawła II w obszarze życia prywatnego badanych jest zauważalna w przypadku badanych osób, które wychowały się w rodzinach opartych na tradycyjnych wartościach. Wizerunek Jana Pawła II w świadomości młodego pokolenia ma status ikony z przeszłości, która kojarzona jest ze stereotypem polskości, ale obecnie jej funkcja integracyjna jest już mocno osłabiona. Badani w opisie osoby papieża odwołują się do ikonografii internetowej, która przejawia cechy satyry, brak w niej dystansu charakterystycznego dla relacji opartej na zaufaniu i szacunku do autorytetu.