DYREKTYWA RADY z 9 lutego 1976 r. w sprawie realizacji zasady równego traktowania kobiet i mê¿czyzn w zakresie dostêpu do zatrudnienia, awansu i szkoleñ zawodowych oraz warunków pracy (76/207/ EWG) RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzglêdniaj¹c Traktat ustanawiaj¹cy Europejsk¹ Wspólnotê Gospodarcz¹, a w szczególno ci jego art. 235, uwzglêdniaj¹c wniosek Komisji, uwzglêdniaj¹c opiniê Parlamentu Europejskiego1 oraz opiniê Komitetu Ekonomiczno-Spo³ecznego2 a tak¿e maj¹c na uwadze, ¿e: w swojej uchwale z 21 stycznia 1974 roku w sprawie programu dzia³añ spo³ecznych3 Rada nada³a priorytetowy charakter dzia³aniom zmierzaj¹cym do zapewnienia równego traktowania kobiet i mê¿czyzn w zakresie dostêpu do zatrudnienia, kszta³cenia, awansu zawodowego oraz warunków pracy i wynagrodzenia; w odniesieniu do wynagrodzeñ Rada przyjê³a 10 lutego 1975 roku dyrektywê 75/117/EWG w sprawie zbli¿enia ustawodawstwa pañstw cz³onkowskich dotycz¹cego stosowania zasady równego wynagradzania kobiet i mê¿czyzn4; dzia³anie Wspólnoty jest niezbêdne dla zrealizowania zasady równego traktowania kobiet i mê¿czyzn w zakresie dostêpu do zatrudnienia, szkoleñ zawodowych i awansów oraz w zakresie innych warunków pracy; maj¹c tak¿e na uwadze, ¿e równe traktowanie kobiet i mê¿czyzn w miejscu pracy stanowi jeden z celów Wspólnoty zw³aszcza w zakresie dalszego wyrównywania warunków ¿ycia i pracy przy jednoczesnym utrzymaniu osi¹gniêtej poprawy; maj¹c tak¿e na uwadze, ¿e Traktat nie przyznaje ¿adnych specyficznych uprawnieñ niezbêdnych do realizacji tego celu; zasadê równego traktowania w zakresie zabezpieczenia spo³ecznego nale¿y okre liæ i stopniowo wprowadzaæ w ¿ycie za pomoc¹ dalszych aktów prawnych, PRZYJMUJE NINIEJSZ¥ DYREKTYWÊ: Artyku³ 1 1.
Niniejsza dyrektywa dotyczy realizacji w pañstwach cz³onkowskich zasady równego traktowania kobiet i mê¿czyzn w zakresie dostêpu do zatrudnienia, szkoleñ zawodowych i awansów oraz w zakresie warunków pracy i - pod warunkami przewidzianymi w ust. 2 - w zakresie zabezpieczenia spo³ecznego. Zasada ta nazywana jest dalej zasad¹ równego traktowania .
2.
W celu zapewnienia stopniowej realizacji zasady równego traktowania w dziedzinie zabezpieczenia spo³ecznego, Rada wyda, na wniosek Komisji, postanowienia, które okre l¹ w szczególno ci jej tre æ, zakres i dzia³ania podejmowane w celu jej stosowania. Artyku³ 2
1. 2. 3. 4.
Zasada równego traktowania w rozumieniu poni¿szych przepisów oznacza brak jakiejkolwiek dyskryminacji ze wzglêdu na p³eæ, bezpo redniej lub po redniej, zw³aszcza poprzez odniesienie do stanu cywilnego lub sytuacji rodzinnej. Niniejsza dyrektywa nie odbiera pañstwom cz³onkowskim prawa do wy³¹czenia z zakresu jej stosowania takich zawodów i w razie potrzeby przygotowuj¹cych do nich szkoleñ, w odniesieniu do których, ze wzglêdu na ich charakter lub warunki ich wykonywania, p³eæ pracownika jest czynnikiem decyduj¹cym. Niniejsza dyrektywa nie stoi na przeszkodzie postanowieñ dotycz¹cych ochrony kobiety ze wzglêdu na ci¹¿ê i macierzyñstwo. Niniejsza dyrektywa nie stoi na przeszkodzie dzia³aniom zmierzaj¹cym do popierania równo ci szans kobiet i mê¿czyzn, zw³aszcza zapobieganiu nierówno ciom faktycznym, które wp³ywaj¹ na szanse kobiet w dziedzinach, których dotyczy art. 1 ust. 1.
55
Artyku³ 3 1.
Stosowanie zasady równego traktowania oznacza brak jakiejkolwiek dyskryminacji ze wzglêdu na p³eæ w zakresie warunków dostêpu, w tym kryteriów wyboru, do pracy, stanowisk, oraz do wszystkich szczebli hierarchii zawodowej bez wzglêdu na sektor lub ga³¹ dzia³alno ci. 2. W d¹¿eniu do tego celu pañstwa cz³onkowskie podejmuj¹ niezbêdne dzia³ania w celu zapewnienia: (a) uchylenia ustaw, aktów wykonawczych i administracyjnych sprzecznych z zasad¹ równego traktowania; (b) uchylenia, og³oszenia za niewa¿ne lub zmiany postanowieñ naruszaj¹cych zasadê równego traktowania, które zawarte s¹ w uk³adach zbiorowych pracy, indywidualnych umowach o pracê, regulaminach zak³adowych i w statutach wolnych zawodów; (c) zmiany ustaw, aktów wykonawczych i administracyjnych sprzecznych z zasad¹ równego traktowania, w odniesieniu do których intencja ochronna, która le¿a³a u ich podstaw nie jest ju¿ uzasadniona. W przypadkach, w których podobne postanowienia s¹ zawarte w uk³adach zbiorowych, pracownicy i przedstawiciele pracodawców bêd¹ wezwani do wprowadzenia po¿¹danych zmian. Artyku³ 4 1. Stosowanie zasady równego traktowania w zakresie dostêpu do wszelkich rodzajów i wszystkich szczebli poradnictwa zawodowego, szkoleñ zawodowych, doskonalenia i przekwalifikowania zawodowego oznacza, ¿e pañstwa cz³onkowskie podejm¹ wszelkie niezbêdne czynno ci w celu zapewnienia: (a) uchylenia wszelkich ustaw, aktów wykonawczych i administracyjnych sprzecznych z zasad¹ równego traktowania; (b) uchylenia, og³oszenia za niewa¿ne lub zmiany postanowieñ naruszaj¹cych zasadê równego traktowania, zawartych w uk³adach zbiorowych pracy, indywidualnych umowach o pracê, regulaminach zak³adowych i statutach wolnych zawodów; (c) dostêpu, bez uszczerbku dla autonomii przyznanej w niektórych pañstwach cz³onkowskich niektórym prywatnym o rodkom szkoleniowym, do poradnictwa zawodowego, szkoleñ zawodowych, doskonalenia i przekwalifikowania zawodowego na podstawie tych samych kryteriów i na tych samych szczeblach bez jakiejkolwiek dyskryminacji ze wzglêdu na p³eæ. Artyku³ 5 1.
Stosowanie zasady równego traktowania w zakresie warunków pracy, z uwzglêdnieniem warunków wypowiedzenia pracy oznacza, ¿e kobiety i mê¿czy ni powinni mieæ zagwarantowane takie same warunki pracy, bez dyskryminacji ze wzglêdu na p³eæ. 2. W d¹¿eniu do tego celu pañstwa cz³onkowskie podejm¹ dzia³ania i wprowadz¹ rodki prawne niezbêdne do zapewnienia: (a) uchylenia wszelkich ustaw, aktów wykonawczych i administracyjnych sprzecznych z zasad¹ równego traktowania; (b) uchylenia, og³oszenia za niewa¿ne lub zmiany postanowieñ naruszaj¹cych zasadê równego traktowania, zawartych w uk³adach zbiorowych pracy, indywidualnych umowach o pracê, regulaminach zak³adowych i zasadach wykonywania wolnych zawodów; (c) zmiany przepisów ustaw, aktów wykonawczych i administracyjnych sprzecznych z zasad¹ równego traktowania, w odniesieniu do których intencja ochronna, która le¿a³a u ich podstaw nie jest ju¿ uzasadniona. W przypadkach, w których podobne postanowienia s¹ zawarte w uk³adach zbiorowych pracownicy i przedstawiciele pracodawców bêd¹ wezwani do wprowadzenia po¿¹danych zmian. Artyku³ 6 Pañstwa cz³onkowskie wprowadz¹ do krajowych porz¹dków prawnych rozwi¹zania niezbêdne do umo¿liwienia ka¿dej osobie, która czuje siê poszkodowana z powodu niezastosowania w stosunku do niej zasady równego traktowania w rozumieniu art. 3, 4 i 5, dochodzenia swoich praw przed s¹dem po ewentualnym odwo³aniu siê do innych w³a ciwych w³adz. Artyku³ 7 Pañstwa cz³onkowskie podejm¹ dzia³ania i wprowadz¹ rodki prawne niezbêdne do uchronienia pracowników przed wypowiedzeniem przez pracodawcê pracy w reakcji na skargê z³o¿on¹ na szczeblu przedsiêbiorstwa lub na skargê s¹dow¹ zmierzaj¹c¹ do wymuszenia przestrzegania zasady równego traktowania.
56
Artyku³ 8 Pañstwa cz³onkowskie podejmuj¹ starania, by przepisy przyjête w zgodzie z niniejsz¹ dyrektyw¹, jak i odpowiednie, wcze niej obowi¹zuj¹ce postanowienia, by³y podawane do wiadomo ci pracowników z wykorzystaniem wszelkich odpowiednich rodków, na przyk³ad w miejscu ich pracy. Artyku³ 9 1.
Pañstwa cz³onkowskie wprowadz¹ w ¿ycie ustawy, akty wykonawcze i administracyjne niezbêdne do stosowania niniejszej dyrektywy w ci¹gu 30 miesiêcy od jej notyfikacji i poinformuj¹ o tym niezw³ocznie Komisjê.
Jednak¿e w odniesieniu do pierwszego zdania art. 3 ust. 2, lit. c), i do pierwszego zdania art. 5 ust. 2, lit. c) pañstwa cz³onkowskie przeprowadz¹ pierwsze badanie i pierwsz¹ ewentualn¹ nowelizacjê ustaw, aktów wykonawczych i administracyjnych, o których tu mowa, w terminie czterech lat od notyfikacji niniejszej dyrektywy. 2. Pañstwa cz³onkowskie przeprowadzaæ bêd¹ okresowe ewaluacje tych zawodów, o których mowa w art. 2, ust. 2, w celu oceny zasadno ci, z uwzglêdnieniem postêpu spo³ecznego w tym zakresie, dalszego utrzymywania przedmiotowych wy³¹czeñ. Pañstwa cz³onkowskie przedstawi¹ Komisji wyniki przeprowadzonej ewaluacji. 3. Pañstwa cz³onkowskie przeka¿¹ ponadto Komisji teksty ustaw, aktów wykonawczych i administracyjnych przyjmowane w zakresie objêtym niniejsz¹ dyrektyw¹. Artyku³ 10 W ci¹gu dwóch lat od up³ywu okresu trzydziestu miesiêcy, przewidzianego w art. 9. ust. 1 punkt.1, pañstwa cz³onkowskie przeka¿¹ Komisji wszelkie niezbêdne informacje, umo¿liwiaj¹ce jej przygotowanie raportu na temat stosowania niniejszej dyrektywy w celu przedstawienia go Radzie. Artyku³ 11 Niniejsza dyrektywa skierowana jest do pañstw cz³onkowskich. Sporz¹dzono w Brukseli, 9 lutego 1976 r. W imieniu Rady G. THORN Przewodnicz¹cy
1
Dz.U. WE nr C 111, z 20.05.1975, str. 14
2
Dz.U. WE nr C 286, z 15.12.1975, str. 8. Dz.U. WE nr C 13, z 12.02.1974, str. 1. 4 Dz.U. WE nr L 45, z 19.02.1975, str. 19. 3
57