Sprawa nr C-450/93 z dnia 17 pa dziernika 1995 r. EKHARD KALANKE v. WOLNE HANZEATYCKIE MIASTO BREMA [ECR, 1995, I-3051] TRE Æ: DYREKTYWA 76/207/EWG ART. 2 UST. 4 AWANS KANDYDACI P£CI OBOJGA POSIADAJ¥CY RÓWNE KWALIFIKACJE PRIORYTET DLA KOBIET 1. STAN FAKTYCZNY I PROCEDURA Do ostatniego etapu rekrutacji na stanowisko kierownika wydzia³u w Departamencie Terenów Zielonych miasta Bremy przesz³o dwoje kandydatów; oboje nale¿eli do III grupy kategorii zaszeregowania p³acowego BAT. Pan Kalanke, powód w g³ównym postêpowaniu, posiadaj¹cy dyplom w dziedzinie ogrodnictwa i architektury krajobrazu, pracuj¹cy od 1973 roku jako ogrodnik i sta³y asystent kierownika wydzia³u, i pani Glissmann, posiadaj¹ca od 1983 roku dyplom w dziedzinie architektury krajobrazu, pracuj¹ca od 1975 roku jako ogrodnik. Komisja ds. Pracowników odmówi³a zgody na awans pana Kalanke, zaproponowany przez kierownictwo Departamentu Terenów Zielonych. Przekazanie sprawy do arbitra¿u zaowocowa³o rekomendacj¹ na korzy æ pana Kalanke. Komisja ds. Pracowników o wiadczy³a wówczas, i¿ arbitra¿ nie doprowadzi³ do rozwi¹zania sporu i odwo³a³a siê do Rady Pojednawczej, która w wi¹¿¹cym dla pracodawcy o wiadczeniu stwierdzi³a, ¿e obydwoje kandydaci posiadaj¹ równe kwalifikacje i ¿e zgodnie z Landesgleichstellungsgesetz z dnia 20 listopada 1990 r. (ustaw¹ miasta Bremy w sprawie równego traktowania mê¿czyzn i kobiet w s³u¿bie publicznej, zwan¹ dalej LGG ) pierwszeñstwo nale¿y przyznaæ kobiecie. Pierwsza Izba Federalnego S¹du Pracy po wys³uchaniu pro by powoda o rewizjê niekorzystnej decyzji, uzna³a, i¿ rozwi¹zanie sporu zasadniczo zale¿y od zakresu stosowalno ci LGG. S¹d wskaza³, i¿ gdyby Rada Pojednawcza niew³a ciwie zastosowa³a tê ustawê, jej decyzja by³aby bezprawna, gdy¿ da³a priorytet wy³¹cznie ze wzglêdu na p³eæ, posiadaj¹cej równe kwalifikacje kandydatce. Przyjêto rozstrzygniêcie Regionalnego S¹du Pracy, który orzek³, ¿e oboje kandydaci posiadaj¹ równe kwalifikacje do objêcia tego stanowiska. Uznaj¹c równie¿ zobowi¹zanie wynikaj¹ce z faktu, i¿ w Departamencie Terenów Zielonych kobiety s¹ niedostatecznie reprezentowane, Federalny S¹d Pracy orzek³, i¿ Rada Pojednawcza mia³a obowi¹zek, na mocy art. 4.2 LGG, odmówiæ zgody na mianowanie powoda na wakuj¹ce stanowisko. Wskazano, i¿ sprawa ta nie dotyczy systemu cis³ych kwot, rezerwuj¹cego pewien procent stanowisk dla kobiet, niezale¿nie od ich kwalifikacji, ale raczej systemu kwot zale¿nego od umiejêtno ci kandydatów. Kobiety korzystaj¹ z pierwszeñstwa tylko wtedy, gdy kandydaci p³ci obojga posiadaj¹ równe kwalifikacje. 2. PYTANIA SKIEROWANE DO TRYBUNA£U 1. Czy artyku³ 2, ust. 4 dyrektywy Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r., w sprawie realizacji zasady równego traktowania kobiet i mê¿czyzn w zakresie dostêpu do zatrudnienia, szkoleñ zawodowych i awansów oraz warunków pracy musi byæ interpretowany w sposób w³¹czaj¹cy równie¿ ustawowe przepisy, na mocy których, je li wchodzi w grê stanowisko znajduj¹ce siê w wy¿szej kategorii zaszeregowania p³acowego, nale¿y przyznawaæ pierwszeñstwo kobietom, posiadaj¹cym takie same kwalifikacje jak mê¿czy ni staraj¹cy siê o to stanowisko, je li uwa¿a siê, ¿e kobiety s¹ niedostatecznie reprezentowane, to znaczy, gdy nie stanowi¹ przynajmniej po³owy pracowników nale¿¹cych do danej kategorii zaszeregowania p³acowego w odpowiedniej grupie w ramach danego wydzia³u, co ma zastosowanie równie¿ do szczebli stanowisk przewidzianych w schemacie organizacyjnym? 2. Je li odpowied na pytanie 1 jest negatywna: Czy art. 2 ust 1 dyrektywy Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. musi byæ interpretowany, uwzglêdniaj¹c zasadê proporcjonalno ci, jako oznaczaj¹cy, ¿e niedozwolone jest stosowanie ustawowych przepisów, na mocy których, je li wchodzi w grê stanowisko znajduj¹ce siê w wy¿szej kategorii zaszeregowania p³acowego, nale¿y przyznawaæ pierwszeñstwo kobietom, posiadaj¹cym takie same kwalifikacje jak mê¿czy ni staraj¹cy siê o to stanowisko, je li uwa¿a siê, ¿e kobiety s¹ niedostatecznie reprezentowane wówczas, gdy nie stanowi¹ przynajmniej po³owy pracowników w danej kategorii zaszeregowania p³acowego w odno nej grupie personelu w ramach danego wydzia³u, co ma zastosowanie równie¿ do szczebli stanowisk przewidzianych w schemacie organizacyjnym?
150
3. ORZECZENIE TRYBUNA£U Po pierwsze, Trybuna³ stwierdzi³, ¿e przepis krajowy, który przewiduje, i¿ w sytuacji, gdy mê¿czy ni i kobiety staraj¹cy siê o awans na to samo stanowisko posiadaj¹ jednakowe kwalifikacje, pierwszeñstwo w awansie nale¿y siê kobietom w tych bran¿ach, w których s¹ niedostatecznie reprezentowane stanowi dyskryminacjê ze wzglêdu na p³eæ. Nale¿y jednak rozwa¿yæ, czy taki przepis krajowy jest dopuszczalny na mocy art. 2 ust. 4, który przewiduje, ¿e dyrektywa nie zakazuje stosowania rodków maj¹cych na celu upowszechnianie równych szans mê¿czyzn i kobiet, w szczególno ci poprzez usuwanie istniej¹cych nierówno ci, które niekorzystnie wp³ywaj¹ na szanse kobiet. Artyku³ 2 ust. 4 ma konkretny i jedyny cel, jakim jest usankcjonowanie rodków, które chocia¿ mog¹ wydawaæ siê dyskryminuj¹ce, faktycznie maj¹ za zadanie zlikwidowanie lub zmniejszenie rzeczywistych przypadków nierówno ci istniej¹cych w ¿yciu spo³ecznym (patrz orzeczenie z dnia 25 pa dziernika 1988 w sprawie Komisja v. Francja, 312/86, [ECR, 1988, 6315, ust. 15). Niemniej jednak, drog¹ derogacji od jednostkowego prawa zawartego w dyrektywie, artyku³ 2 ust. 4 musi byæ interpretowany ci le (patrz orzeczenie z dnia 15 maja 1986 w sprawie Johnston, 222/84, [ECR, 1986, 1651, ust. 36). Przepisy krajowe gwarantuj¹ce absolutne i bezwarunkowe pierwszeñstwo nominacji lub awansu wykraczaj¹ poza upowszechnianie równych szans i wykraczaj¹ poza zakres stosowania wyj¹tku zawartego w art. 2 ust. 4 dyrektywy. Co wiêcej, chocia¿ system taki d¹¿y do osi¹gniêcia równej reprezentacji mê¿czyzn i kobiet na wszystkich stanowiskach i szczeblach w danym departamencie, zastêpuje on równo æ szans, o której mowa w art. 2 ust. 4 skutkiem, który powinien byæ osi¹gniêty jedynie dziêki zapewnieniu równo ci szans. TRYBUNA£ NINIEJSZYM POSTANAWIA: Artyku³ 2 ust. 1 i ust. 4 dyrektywy Rady 76/207/EWG z dnia 9 lutego 1976 r. w sprawie realizacji zasady równego traktowania kobiet i mê¿czyzn w zakresie dostêpu do zatrudnienia, szkoleñ zawodowych i awansu oraz warunków pracy, wyklucza takie przepisy krajowe, jak przedstawione w niniejszej sprawie, które w przypadku, gdy kandydaci obojga p³ci przewidywani do awansu posiadaj¹ jednakowe kwalifikacje, automatycznie daj¹ pierwszeñstwo kobiecie w tych sektorach, w których kobiety s¹ niedostatecznie reprezentowane, przy czym za niedostateczn¹ reprezentacjê uznaje siê sytuacjê, gdy nie stanowi¹ one przynajmniej po³owy pracowników w danej kategorii zaszeregowania p³acowego w odno nej grupie personelu lub na stanowiskach przewidzianych w schemacie organizacyjnym.
151