[] ДЕСЕТЕ БАЛКАНСКИ ПРОКЛЕТСТВА
НИКОДИН ЧЕРНОДРИМСКИ ПОЕМА ПОСВЕТЕНА НА МАКЕДОНИЈА И МАКЕДОНЕЦОТ []
-1-
Slu{nime slu{nime I poslu{aj mal ~oveku mal zo{to tvojata nesreka da se rodi{ na ovoj prokolnat Balkan te pravi mal mal zo{to vo genot go nosi{ prokletstvoto prokletstvoto iskonsko koe go nosele I tvoite I na{ite dedovci I babi I tvoite I na{ite tatkovci I majki na{ite tvorci prokletstvoto da bideme Pri UM BEZUMNI Pri O~I SLEPI Pri U[I GLUVI Pri GOVOR NEMI Pri PISMO NEPISMENI Pri SRCE BES~USTVITELNI Pri PRAVO OBESPRAVENI Pri DOSTOINSTVO ZGAZENI Pri DU[A BEZDU[NI PRI IME BEZIMENI
2
No koga kone~no ke stane{ golem vejke si gi dostignal nebesnite svodovi I tamu I ti kako I iljadnicite drugi na koi ke im se pridru`I{ a koi se mo`ebi I milioni lutaat nesrekno lutaat nivnite du{I lutaat pomegu prostorot I ovaa crna grutka zemja lutaat barajki go ona ona na koe imaa pravo no drugi toa ne im go dadoa ne im go dadoa zo{to taka gi ubedia. *** Baraat I lutaat lutaat I prokolnuvaat zo{to mo`ebi nikoga{ nikoga{ nema da go najdat ~OVEKOT ZA {to bea sozdadeni za koe `iveea vo koe se nadevaa I za koe sonuvaa I umiraa. *** Se rodia I se rodivme kako ~isti su{testva no `ivotot balkanski ne izvalka I ne vturna vo najvalkanata kal nepra{uvajki ne nam dali sakame
***
-3Tie koi tvrdat deka se luge Tie koi veruvaat deka go na{le ~OVEKOT Tie koi svoite vratovi gi kitat so bes~ustvitelni kamewa Tie koi svoite prsti gi ukrasuvaat so bezvredni metali Tie koi izgradija dvorci vo koi gi zazidaa na{ite sudbini Tie koi denonokno u`ivaat vo svojot glamur Tie koi bludni~at den I nok nok I den Tie koi porocite gi obo`avaat dojdoa I kaj nas isto kako I pred sto dvesta pestotini______godini Dojdoa da ni ka`at deka se izbranici koi znaat I umeat da stvorat ~OVEK Tie koi na{ite srca gi napolnija so omraza sega dojdoa da ni nudat no I da naplatat za nivnata qubov Tie koi plukaa na grobovite od na{ite dedovci sega dojdoa
da gi vozdignuvaat Tie koi na{ite reki I potoci gi napolnija so krf dojdoa sega da ni ka`at deka se sini
-4-
no nikako crveni Tie koi postojano ni ja otvoraat rak ranata dojdoa sega da ni ja le~at I zale~at nudejki ni melemi I napivki stvoreni vo adot podzemen. *** A nie kutrite mali I bedni im veruvame vozdignuvajki gi kako bogovi faleki ja nivnata mudrost raduvajki se na nivnite gadosti I Nie kako I na{ite dedovci I pradedovci ne mo`eme da videme deka kopiliwata na starata vavilonska bludnica dobro ja nau~ule tajnata lekcija zapi{ana I sokriena nekade vo nivnite dvorci zapi{ana od nivnite predci vo nekoja stara kniga deka na ovoj balkan nema luge ima samo diva orda koja ne znae kade odi I tie dojdoa da ni go poka`at patot Ima diva orda koja e `edna za krf dojdoa da ni ja zovriat krfta vo na{ite veni dojdoa zo{to se po`edni od nas
dojdoa zo{to se pokrvolo~ni I od nas. No nie toa mal ~oveku ne mo`eme da go razbereme ne mo`eme da go slu{nime ne mo`eme da go vidime
-5-
zo{to sme rodeni na ovoj prokolnat balkan na ovie visoki planini kade sekoja stapka e ne~ij grob kade sekoja kapka od izvorite balkanski e solza kade sekoj zbor izlezen od usnite balkanski e krik ili molba upatena vo nebesa no ni tamu ne stignuva I nikoga{ nema da stigne premnogu se du[ite koi lutaat za da se probijat molbite I kricite zemski prema nebesa. *** I sega nie kako I na[ite dedovci I pradedovci sega se naogame ni na nebo ni na zemja ni vo rajot ni vo pekolot tuku vo ovoj balkan ne znaeme kade pogled da vperime kade misla da usmerime kade ~ekor da pu{time *** Mal ~oveku stoime zdrveni I stapisani
zamaeni od slavopojnite zborovi na bludnicata koi I nam kako I samite tie ne vturnuvaat vo blud koi tie go narekuvaat ne{to normalno ne{to sekojdnevno a nie mal ~oveku
-6-
zarem ne sme kutri I bedni {to nemoralot go vikame moral {to gledame kako tie sekojdnevno I sekade na sekoja peda od na{ata zemja bludni~at so na{ite sestri I kerki a nie toa mal no sega I kutar ~oveku go narekuvame moral zarem se u{te treba mal I kutar ~oveku tie koi ni go ukradoa sonceto I ne fturnaa vo mrak terajki ne da lutame pri o~I slepi barajki ja videlinata od nim od tie koi ni go ukradoa sonceto. *** Zarem treba se u[te da gi slu{ame pogrdnite zborovi na bludnicata I I ponatamu da bideme pri u{I gluvi u{te kolku zborovi treba da pote~at za da ne nateraat za navistina da po~neme da slu{ame {to ni zboruvaat
kone~no da gi slu{neme samofalnite zborovi. *** No ni toe mal I kutar ~oveku ne go mo`eme zo{to sme nemi nemi pri govor od boga daden od luge zemen samo mol~e{kum
-7vedejki gi izmorenite I {iroki balkanski plejki go nosime tovarot ne mo`ejki da vikneme premnogu se visoki planinive no I premnogu se se debeli zidovite na nivnite dvorci za da doprat na{ite leleci na{ite molbi I da ne ostavat na mira da ja izodime patekata na sudbinata znaejki I samite deka e taa trnliva dolga I ma~na *** A sega mal I kutar ~oveku pogledaj gi svoite race pogledaj gi na ovie gorostasni balkanci zarem tie prsti ne se prekrasni da go pi{uvaat Svetoto Kirilovo Pismo so koe ke gi napi{at I zapi{at site izodeni I neizodeni golgoti ke gi napi{at I zapi{at imiwata na iljadnici imeni I bezimeni heroi koi se storija prav I pepel
za ovoj balkan za da ne se vika div nivnite duhovi se u{te {etaat {etaat I ne opomenuvaat deka premnogu hartija e napi{ana no premalku stignala do nim za da ~itaat I pro~itaat deka ovde na ovoj balkan `iveat luge no nikako orda `iveat luge koi se ragaat I umiraat isto kako I tie.
-8Ako I ponatamu slu{a[ mal I kutar ~oveku poslu{ajgo barem edna{ tvoeto golemo srce poslu{aj go golemoto balkansko srce koe bie den I nok nezapirajgo koga e veselo neka ~uka I igra neka igra razveseleno od svirkata na gajdata rasparano od zvukot na zurlata pu{tigo neka ~uka na ritamot na tapanot raduvajki se na `ivotot pu{tigo nelka ~uka I koga e ta`no I koga pla~e pla~e za ovoj balkan pla~e I roni solzi krvavi no nemoj nikoga{ da im go dade{ dade{ I podade{ ili podari{ na nim nivnite race premnogu se valkani I krvavi da go zemat vo dlamka pu{tigo neka treperi so utrata novi zo{to so sekoe utrinsko ~ukawe e u{te edna nade` za srceto balkansko. Otvorigo I tvoeto srce mal I kutar ~oveku za da mo`eme
da im ka`eme kolku qubov sme zbrale kolku qubov sme dale za ovoj balkan. *** No koga si vo pravo ne mol~I ~oveku vikni I nadvikajgi I ka`I im nim deka I ti si ~ovek ~ovek kako I tie I ti kako I nim ima{ pravo da go di{I{ vozduhot da go gleda[ sonceto da mu se raduva{ na `ivotot
-9-
I da `ivee{ na svoja grudka zemja ima{ zo{to si ~ovek I go ima{ pravoto da `ivee{ no ne baraj go od nim tie go sokrile vo nivnite dvorci vo tie temni I muvlosani podrumi nebaraj go tuku branigo zo{to ima{ pravo da bide{ ~ovek branigo od onie koi sakaat da ti go zemat branigo pravoto da I ovoj balkan go gree conce go duva vetar pravoto ovie balkanci koga im se pla~e da pla~at koga im se smee da se smeat koga im se pee da peat. *** I koga povtorno ke posaka{ mal ~oveku da ja kreni{ glavata gordo I visoko zo{to povtorno vo tebe ke se rodi iskonot
toga{ nad na{ite glavi temni I crni oblaci ke se soberat za da ja donesat seta vavilonska zloba I ja isturat nad ovoj balkan gazejki go tokmu toa na koe se povikuvaat I za koe doajgaat tuka da ne odbranat od {to neznaejki I samite no sepak doajgaat gazejki ne I teraki ne da go svitkame vratot.
-10-
Kutar ili mal ~oveku ima{ premnogu blagorodna premnogu ~ustvitelna premnogu golema Du{a da ja otvori{ I im dozvoli{ na nim da poglednat {to ima vnatre o~ite nivni se premnogu uroklivi ke ja izvalkaat so pogled ~uvaja samo za sebe samo za tvoite najbliski tie ja zaslu`uvaat da im ja podari{ I otvori{ so~ustvuvaat I sakaat isto kako tebe nebaraj od nim da te sakaat tie toe ne go umaeat du{ata nivna e polna so zloba I zavist {to im ja podaril Lucifer im ja podaril na svoite u~enici
I sledbenici Zatoa poka`I im deka umee{ da go saka{ svoeto poka`I im no ne podaruvaj im ja tvojata balkanska du{a. *** ~OVEKU velam ~ovek zo{to navistina si toa ti ima{ ime ime koe e napi{ano so krfta na tvoite I na{ite predci ime so koe se gordeele
-11-
So koe se gordeeme So koe ke se gordeat ime so koe I vo vselenskoto postoewe ke postoime prkosot I inaetot go nasledivme da prkosime koga ne negiraat I im ka`eme deka sme tuka od sekoga{ inat so koj ke im gi zgolemime nivnite izopa~eni fantazii da izmislat nekoi novi na~ini na valkawe *** Ni vekovite minati Ni vekovite idni nema da go bitisaat imeto svetlo koe go nasledivme koe go ~uvame I ke go ~uvame zatoa ~oveku sega
ti gordo krenija glavata I vikni so glasot Glasot Aleksandrov Mudrosta Samoilova Hrabrosta Karpo{ova Prkosta Ilindenska ovoj div balkan se vikal se vika I ke se vika MAKEDONIJA Ovaa diva orda ne e orda se vika I ke se vika MAKEDONEC Narod koj go gree sonceto narod koj go di{I vozduhot balkanski
-12-
Prkosi im balkanecu prkosot ke te natrera I utre da gi otvori{ o~ite I povtorno spoznae{ deka I ponatamu si MAKEDONEC I deka I ponatamu na ovoj balkan postoi MAKEDONIJA
Никодин Чернодримски роден во самиот залез на шеесетите години на Дваесетиот век во прегратките на Марковите Кули,уште како мал кога го осознава вистинското постоење на животот започнува да ја искажува својата восхит према градот кој му вдахнал живот,неуморно и деноноќно ги истражува сите Прилепски скриени и јавни катчиња на секојдневното живеење,но тоа истражување никогаш не го нарекол безделничење,зошто и не безделничел,напротив секој миг бил претходно испланиран,не ги броел деновите,но трпеливо и педантно ја нижел низата на животот во непрегледното Прилепско поле,горчините кои злато вределе вредно ги собирал и со ширум отворени очи сонувал за животот.И од најкривата прачка Никодин со својата палава дружина на другари умееле да направат највоинствени мечеви со кој ги оживувале Марковите Битки,палаво во свој стил тоа било дружина која оставила печат во постоењето на градот.Љубовта према пишаниот збор ја добива на велинченствената сцена на Народниот Театар-Војдан Чернодрински-каде десетина години учествува во бројни аматерски и професионални претстави,толкуваќи најразлични ликови,кои и ден денес кога осаменоста ќе му се доближи,тој ги вади од своите спомени ги оживува тие ликови,така правејќија осаменоста полна а не празна и убиствена.Растеќи покрај великаните во Прилепскиот Театар Трајче Иваноски,Најдо Тодески,Димитар Вандески,Кирил Жежоски,Евица Глиѓиќ,Благоја Спиркоски-Џумерко,и сите други и работеќи под режисерските палки на Илија МИлчин,Коле Ангелоски,Аце Јованоски,Блаже Рстески и други,гради ликови кој длабоко во него ќе му ја вградат желбата да и Никодин еден ден створи свои дела од кој ќе се гордеат сите,но и да створи дела кој ќе се играаат на сцената на Прилепскиот Театар. Паралелно со Театарот ги запознава сите планински убавини не само на Македонија,туку и во целукупниот простор на Југославија,како и на Балканските Држави,членуваќи во Планинарското Друштво-Златоврв-од Прилеп ,Никодин ја запознава убавината,силата,но и моќта на природата,што подоцна токму таа моќ кој ќе ја позајми од природата ќе му биде инспирација да ја опее во многу песни. Соновите и Стварноста се два контрадикторни светови,кои многупати не одат паралелно,така и Никодин соочуваќи се со безработицата која во тоа време веќе срамежливо започнува да тропа на вратите,го остава
градот на својата Младост Прилеп и заминува за Скопје.Доаѓа во Скопје каде и се вработува,но вработувањето не значи дека засекогаш ја пресекол врската со Градот,напротив можеби физички не е веќе во градот но честопати со своите мисли го надлетува градот и го милува црпеќија сила од Маркови Карпи.Работеќи започнува да се адаптира на новата средина,отворен искрен и комуникативен веќе за кратко време стекнува нови пријатели со кој и ден денес контактира.Со доаѓањето во Скопје ја запознава својата Муза која му ја дава најголемата инспирација за секоја поетска и прозна творба,ја запознава својата сопруга Јана,која и ден денес му е инспирација.Како плод на таа љубов се родија две прекрасни деца Кристијан и Викторија кој му вдахнуваат секојдневни надежи дека утрешниот ден нема да биде ден кој ќе биде исполнет со болка туку ден кој ќе биде исполнет со смеа и во кој ќе тече и денешната радост.