ททัก ษะภาษาเพพพื่อ การ สพพื่อ สาร
ผผผู้ช ช่ว ยศาสตราจารยย์ ดร. ชนนิก า
หทัว ขผู้อ บรรยาย : 1. ท ทักษะภาษาเพพ อ พื่ พ ทัฒนาการ
พพื่ สาร สอ ส ธสผ 2. ท ทักษะร ทับสารอยย่างมมีประสท ย่ สารอยย่างมมี 3. ท ทักษะสง ส ธสภาพ ประสท ช าษา 4. กระบวนการใชภ
1. ททัก ษะภาษาเพพพื่อ การ สพพื่อ สาร
มนนุษยย์ใชผู้ภ าษา เปป็นเครพพื่องมพอ สสาหรทับสพอ พื่ ความคนิดระหวช่างกทัน โดยมม กระบวนการรทับสารและสช่งสารเปป็นพพน พื้ ฐานทมพื่สสาคทัญในการสพอ พื่ สาร ททังพื้ นมพื้ การสพอ พื่ สารจะสทัมฤทธนิธิ์ผลมาก นผู้อยเพมยงใดนทัพื้นยช่อมขขพื้นอยผช่กบ ทั ประสนิทธนิภาพขององคย์ประกอบทมใ พื่ ชผู้ใน กระบวนการสพอ พื่ สาร
กระบวนการสพพื่อ สาร คพอ ผผผู้สงช่ สาร
สาร สพอ พื่ ผผผู้รทับสาร และผลของการ สพอ พื่ สาร ซขพื่งผผผู้สงช่ สารและผผผู้รทับสารตช่าง ตผู้องเขผู้าใจบทบาทหนผู้าทมข พื่ องตนเอง และสามารถเลพอกใชผู้ภ าษา ใหผู้ถผกตผู้อง ชทัดเจนและเหมาะสม เพพอ พื่ ใหผู้การสพอ พื่ สาร เปป็นไปอยช่างราบรพพื่นและบรรลนุ วทัตถนุประสงคย์
ในประเดด็นของการประกอบอาชมพ โดยใชผู้ภ าษา เปป็นเครพพื่องมพอในการ สพอ พื่ สารนทัพื้น นทับไดผู้วาช่ มมความสสาคทัญยนิพื่ง ดทัง ทมพื่ สนุจรนิต เพมยรชอบ และสายใจ อนินทรทัม พรรยย์ (2538 : 4) ไดผู้กลช่าวถขง คนุณคช่าของภาษาไทยไวผู้ประการหนขงพื่ คพอ ภาษาไทย ใชผู้เปป็นเครพพื่องมพอในการ ประกอบอาชมพทนุกสาขา
ดทังนทัพื้น ผผผู้ทม มพื่ ท ม ทักษะการใชผู้ภาษาไทย ททัพื้งการรทับสารและการสช่งสารอยช่างชสานนิ ชสานาญในการประกอบอาชมพททังพื้ ราชการหรพอธนุรกนิจ ยช่อมจะสามารถ พทัฒนาตน องคย์กร สทังคมและประเทศ ชาตนิใหผู้เจรนิญกผู้าวหนผู้าไดผู้
ไมช่วช่าบนุคคลนทัน พื้ จะอยผช่ในฐานะผผผู้บงทั คทับ บทัญชาหรพอผผผู้ใตผู้บทังคทับบทัญชา ฐานะผผผู้ใหผู้ บรนิการหรพอผผผู้รทับบรนิการ ยช่อมตผู้องมม ปฏนิสทัมพทันธย์กทันในการปฏนิบต ทั งนิ านใน ลทักษณะตช่าง ๆ อยผช่ตลอดเวลา เชช่น การ สทังพื่ การ การตนิดตช่อ การประสานงาน การประชาสทัมพทันธย์
จนิตตย์นภ นิ า ศรมไสยย์ (2549 : 2) กลช่าววช่า ถผู้าผผผู้ใด มมความสามารถทาง ภาษาไทยททังพื้ การฟฟัง การพผด การ อช่าน และการเขมยนทมพื่ดม โดยเฉพาะการ รผผู้จ ทัก เลพอ กถผู้อ ยคสา มาใชผู้ไ ดผู้อ ยช่า งถผก กาลเทศะ ถผก ตผู้อ ง ถผก ใจ และถผก เวลา ยช่อ มทสา ใหผู้ก ารประกอบอาชมพ นทัน พื้ เกนิด คนุณ ภาพและบรรลนุผ ลสสา เรด็จ
2. การรทับ สารอยช่า งมม ประสนิท ธนิผ ล
การรทับสารมมความสสาคทัญและเปป็น ประโยชนย์ตช่อการประกอบอาชมพ เพราะ มนนุษยย์ใชผู้กระบวนการรทับสารเปป็นเครพพื่อง มพอในการศขกษาหาความรผผู้ เรมยนรผผู้สนิพื่ง ตช่าง ๆ และใชผู้ตด นิ ตช่อสพอ พื่ สารสรผู้างความ สทัมพทันธย์ทมพื่ดต ม อ ช่ กทันในสทังคม การรทับสารทมจ พื่ ะกลช่าวถขงในทมพื่นม มพื้ อ ม ยผช่ 2 วนิธม คพอ การฟฟัง และการอช่า น
ททัก ษะการรทับ สาร ฟฟั อช่า ง
น
การฟฟัง ตทัวอยช่างการฟฟังทมม พื่ ทักจะใชผู้กทันอยผช่ ประจสา เชช่น การฟฟังคสาททักทาย คสาขอ โทษ คสาขอบคนุณ คสาขอรผู้อง คสาถาม คสา สทังพื่ คสาชม คสาวนิจารณย์ คสาปลอบใจ การ บอกกลช่าว การเลช่าเรพพื่องราว และการ โนผู้มนผู้าวใจ
โดยเฉพาะอยช่างยนิพื่งในสทังคม ปฟัจจนุบทันทมเพื่ ทคโนโลยมตาช่ ง ๆ มม บทบาทมากขขพื้นในการดสาเนนินชมวนิต ประจสาวทัน นอกจากการฟฟังคสาพผด จากบนุคคลโดยตรงแลผู้ว กด็ยทังมมการ ฟฟังผช่านสพอ พื่ อนิเลด็กทรอนนิกสย์ ตช่าง ๆ อมก ดผู้วย ไดผู้แกช่ วนิทยนุ เสมยงตามสาย โทรศทัพทย์ โทรททัศนย์ และอนินเทอรย์เนด็ต
ดทังนทัน พื้ การฟฟังจขงเปป็นททักษะทมพื่ควร ฝฝึกฝนใหผู้เชมย พื่ วชาญ เพพพื่อทมผ พื่ ผผู้ฟงฟั จะ สามารถรทับสารไดผู้อยช่างครบถผู้วนพรผู้อม ททังพื้ มมวนิจารณญาณในการฟฟังไปในขณะ เดมยวกทัน ประสนิทธนิผลในการฟฟังนทัพื้นเกนิดจาก ความสามารถของผผผู้ฟงฟั ทมท พื่ สาความ เขผู้าใจความหมายของสารไดผู้ตรงตามทมพื่
ผผผู้ฟงฟั จขงมมความสสาคทัญอยช่างยนิพื่งตช่อการ รทับสาร กลช่าวคพอ สามารถจทับ ประเดด็น ไดผู้ วนิเ คราะหย์ไ ดผู้ ตมค วามไดผู้ สทัง เคราะหย์ไ ดผู้ ประเมนิน คนุณ คช่า ไดผู้ จด บทัน ทขก ไดผู้ อมกททังพื้ ยทังมมการเตรมยมตทัวใหผู้ พรผู้อมในการฟฟัง ฟฟังดผู้วยความตทังพื้ ใจ มม สมาธนิ มมปฏนิกรนิ นิยาสทัมพทันธย์กบ ทั ผผผู้พผดโดย จรนิงใจ แลผู้วพนิจารณาไตรช่ตรองเรพพื่องทมพื่
การ อช่การอช่ า น านเปป็นททักษะทางภาษาทมพื่
สสาคทัญอมกททักษะหนขงพื่ นอกจากการฟฟัง เพราะเปป็นททักษะทมพื่ใชผู้ศขกษาหาความรผผู้ ใหผู้แกช่ตนเอง ผผผู้มค ม วามสามารถในการ อช่านสผงยช่อมไดผู้รทับความรผผู้และประสบ ความสสาเรด็จในการเรมยนรผผู้ไดผู้มากกวช่าผผผู้ ดผู้อยความสามารถในการอช่าน และถผู้ามม ความสามารถในการอช่านทมด พื่ มและมม
ความสามารถในการอช่านกด็มมเชช่น เดมยวกทับการฟฟัง อทันไดผู้แกช่ อช่า นแลผู้ว สามารถจทับ ประเดด็น ไดผู้ วนิเ คราะหย์ไ ดผู้ ตมค วามไดผู้ สทัง เคราะหย์ไ ดผู้ ประเมนิน คนุณ คช่า ไดผู้ การอช่านเปป็นการเพนิม พื่ พผน ประสบการณย์ แมผู้จะไมช่ใชช่ประสบการณย์ ตรง กด็ทสาใหผู้ผผผู้ทมพื่ไดผู้อาช่ นมากเปป็นผผผู้ทม มพื่ ม
ดทังนทัน พื้ การอช่านจขงเปป็นททักษะ สสาคทัญทมจ พื่ ะทสาใหผู้รทับรผผู้ขผู้อมผลตช่าง ๆ ในโลกไดผู้อยช่างกวผู้างขวาง ทสาใหผู้ทน ทั ขช่าว ททันเหตนุการณย์ มมวนิสย ทั ททัศนย์กวผู้างไกล
นอกจากนมพื้การอช่านจขงเปป็น เครพพื่องมพอในการแสวงหาความรผผู้ ตช่าง ๆ อทันนสามาซขพื่งความเจรนิญ กผู้าวหนผู้าและการประสบความ สสาเรด็จในชมวนิต และสามารถนสา ความรผผู้จากการอช่านเปป็นททักษะพพน พื้ ฐานไปใชผู้ในการพผดและการ เขมยนไดผู้อยช่างนช่าสนใจอมกดผู้วย
อมกททังพื้ สามารถพทัฒนาตนเองใหผู้มม แนวทางการดสาเนนินชมวนิตและการ ประกอบอาชมพใหผู้เปป็นไปในแนวทาง ทมด พื่ มงามไดผู้ ผผผู้ทม มพื่ มทก ทั ษะการอช่านทมด พื่ มยช่อมตผู้อง หมทัน พื่ แสวงหาความรผผู้อยผช่เสมอ อมกททังพื้ สามารถนสาประโยชนย์ทไ มพื่ ดผู้จากการ อช่านไปใชผู้ในทางทมเพื่ หมาะสม
3. การสช่ง สารอยช่า งมม ประสนิท ธนิภ าพ
การสช่งสารยช่อมมมความสสาคทัญและ เปป็นประโยชนย์ตอ ช่ การประกอบอาชมพ เพราะมนนุษยย์ใชผู้กระบวนการสช่งสารเพพอ พื่ ตนิดตช่อสพอ พื่ สารระหวช่างกทันในการบอก บรรยาย แสดงเจตนาและสาระไปสผช่ บนุคคลอพน พื่ ดผู้วยจนุดมนุช่งหมายทมแ พื่ นช่ชด ทั การ สช่งสารในการสพอ พื่ สารมมอยผช่ดว ผู้ ยกทัน 2 วนิธม คพอ การพผดและการเขมยน
ททัก ษะการสช่ง สาร พผ เขมย ด
น
การพผด การพผดเปป็นเครพพื่องมพอสพพื่อสารชนนิด หนขงพื่ ของมนนุษยย์ ความสสาเรด็จในการพผด ของมนนุษยย์มนิใชช่มาจากการพผดใหผู้เขผู้าใจ กทันเทช่านทัพื้น แตช่จะตผู้องรผผู้จทักเลพอกถผู้อยคสาทมพื่ จะพผด รผผู้จทักพลทังของภาษารวมกทับความ มมอารมณย์ขทันทมรพื่ ผผู้จทักสอดแทรกเขผู้ามาใน เรพพื่องทมจ พื่ ะพผด พรผู้อมททังพื้ ประสบการณย์ใน เรพพื่องทมจ พื่ ะพผดเหลช่านทัน พื้ จขงจะทสาใหผู้ผผผู้พผด
ททังพื้ นมพื้บค นุ ลนิกภาพทช่าทาง นสพื้า เสมยง การแตช่งกาย สมหนผู้า ความยนิพื้มแยผู้มใส ความเปป็น กทันเอง กด็จะเปป็นองคย์ประกอบ ใหผู้ผผผู้ทพ มพื่ ผดเปป็นประสบความ สสาเรด็จในการพผด สามารถ ดขงดผดใหผู้ผผผู้ฟงฟั ประททับใจชพน พื่ ชม
การพผดในสนิงพื่ ทมม พื่ มประโยชนย์ สามารถทสาใหผู้ผผผู้ฟฟังนสาแนวคนิด ไปปฏนิบต ทั นิ เพพอ พื่ ใหผู้ไดผู้คณ นุ ภาพ ชมวต นิ ทมด พื่ มอมกดผู้วย การพผดไมช่ไดผู้ เกนิดจากภาษาใหผู้เขผู้าใจกทัน ทางความหมายเพมยงอยช่าง เดมยว แตช่ยทังเกนิดจากการรผผู้จทัก เลพอกเฟฟ้นถผู้อยคสาทมแ พื่ จช่มชทัด มม
ผผผู้พด ผ ทมด พื่ มควรเปป็นผผผู้ทรมพื่ ผผู้จรนิงในเรพพื่อง ทมพ พื่ ด ผ ศขกษาคผู้นควผู้าเรพพื่องทมจ พื่ ะพผดใหผู้ เขผู้าใจอยช่างชทัดเจน ถช่องแทผู้ มมนนิสย ทั อช่านมากฟฟังมากเพพอ พื่ ชช่วยใหผู้มค ม วาม รผผู้กวผู้างขวาง นอกจากนมย พื้ ทังตผู้องเปป็นผผผู้ทม มพื่ ม คนุณธรรม และมมจรรยามารยาทใน การพผดดผู้วย กลช่าวคพอ
ผผผู้พด ผ ทมด พื่ มจะตผู้องพผดแตช่เรพพื่องจรนิง เรพพื่องทมด พื่ ม มมประโยชนย์ทงทัพื้ ตช่อ ตนเองและสช่วนรวม ตผู้องมมสตนิอยผช่ เสมอ ใหผู้เกมยรตนิ ปรารถนาดม และ จรนิงใจตช่อผผผู้ฟงฟั มมเหตนุผล เคารพ ความคนิดเหด็นของผผผู้อพพื่น มมกรนิ นิยา วาจาสนุภาพเหมาะสมกทับกาลเทศะ และบนุคคล ตผู้องควบคนุมอารมณย์ใน
การพผดชช่วยในดผู้านการงาน หรพออาชมพไดผู้ อาชมพบางอาชมพ จสาเปป็นตผู้องอาศทัยการพผดเปป็น หลทักสสาคทัญ เชช่น นทักกฎหมาย นทักบรนิหาร นทักธนุรกนิจ และครผ อาจารยย์ อาชมพเหลช่านมห พื้ ากมม ศนิลปะในการพผดทมด พื่ ม กด็จะทสาใหผู้ การงานเจรนิญกผู้าวหนผู้าและ
การ เขมการเขม ย นยนเปป็นททักษะทมตพื่ อผู้ งอาศทัย
ลายลทักษณย์อทักษรหรพอสทัญลทักษณย์ ตช่าง ๆ เพพอ พื่ การตนิดตช่อสพอ พื่ สารกทับผผผู้ อพน พื่ เปป็นเครพพื่องมพอสสาคทัญในการวทัด ความเจรนิญทางวทัฒนธรรมและ อารยธรรมของมนนุษยย์ในแตช่ละยนุค สมทัยทมถ พื่ ช่ายทอดมรดกทางดผู้านสตนิ
การเขมยนเปป็นผลรวมของการฟฟัง การพผด การอช่านและการคนิด การ เขมยนเปป็นการถช่ายทอดความรผผู้ความ คนิดการเขมยนเปป็นการถช่ายทอดความ รผผู้ความคนิด อารมณย์ เจตคตนิของผผผู้ เขมยนออกมาใหผู้ผผผู้อน พพื่ ไดผู้รทับรผผู้ การ เขมยนทมพื่ดอ ม ยช่างนผู้อยจะตผู้องประกอบ ดผู้วย ความสามารถในการสรผู้าง ประโยค และความสามารถในการ
การเขมยนเปป็นททักษะทมพ พื่ งข ระวทัง หากมม ขผู้อบกพรช่อง ไมช่รทัดกนุม ไมช่ชทัดเจน กด็จะ ทสาใหผู้เกนิดผลเสมยในดผู้านตช่าง ๆ แกช่ตว ทั ผผผู้ เขมยนไดผู้ เนพอ พื่ งจากเปป็นการสพอ พื่ สารทมม พื่ ม ลายลทักษณย์ปรากฏเปป็นหลทักฐาน ดทังนทัน พื้ เพพอ พื่ ใหผู้การเขมยนมม ประสนิทธนิภาพ ผผผู้เขมยนควรมมพน พพื้ ฐาน ดผู้านความรผผู้และประสบการณย์ ชช่าง สทังเกต คนิดอยช่างมมวจ นิ ารณญาณ มมการ
3. กระบวนการใชผู้ภ าษา
กระบวนการ ใชผู้ภ าษา มโนภาพทมพื่ ตผู้อ งการ นสา เสนอ
เลพอ กใชผู้ ถผู้อ ยคสา ทมพื่ เหมาะสม
ยผู้อ นกลทับ มาทบทวนวนิธ ม การเลพอ กใชผู้ถ อ ผู้ ยคสา และเรมย บเรมย งคสา ใหมช่
ผลตรง ตาม วทัต ถนุป ระส งคย์ ผลไมช่ต รง ตาม วทัต ถนุป ระส งคย์
การสสสื่อสารถสอเปป็ นกระบวนการ (process) ภาษาเปป็ นเครสสื่องมสอ (tool)
ใหผู้น ก ทั ศขก ษาพนิจ ารณาขผู้อ บกพรช่อ งในการใชผู้ภ าษาไทย ในการสพอ พื่ สาร แลผู้ว ปรทับ ภาษา ใหผู้ถ ผก ใหผู้ค วร
กนิจ กรรม การพทัฒ นาททัก ษะการพผด เพพพื่อ การสพอ พื่ สาร
คสา ชมแ พื้ จง กนิ กรรม 1.จใหผู้ นก ทั ศขก ษาสรผู้า งบทสนทนา
ในการสพอ พื่ สาร โดยใชผู้ห ลทัก เกณฑย์ท มพื่ ถผก ตผู้อ งเหมาะสมในการสพอ พื่ สาร 2. จทับ กลนุม ช่ รวมกทัน ระดมสมอง สรผู้า งบทสนทนาดผู้ว ยการเขมย น (20 นาทม) 3. นสา เสนอบทบาทสมมตนิ โดยมม ความสนุภ าพและกาลเทศะ
สรผู้า งบทสนทนาการพผด ตามสถานการณย์ท ก มพื่ สา หนด 1. การททักทาย
5. การพผดขอความ ชช่วยเหลพอ
2. การสนทนา
6. การพผดขอความ รช่วมมพอ
3. การพผด โทรศทัพทย์
7. การพผดเพพพื่อขอ ขผู้อมผล
การเพนิพื่ม พผน ททัก ษะ ไมช่ม อ ม ะไรดมก วช่า การฝฝึก ฝน