AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X I TWEEMAANDELIJKS I VERSCHIJNT NIET IN AUGUSTUS
VAKBLAD VOOR RETAILMANAGERS • 14e JAARGANG • NR 1 JANUARI-FEBRUARI 2016 • WWW.RETAILUPDATE.BE
SIER S O D IL RETA LOGY NO H C E T
GIKS MODE “WE GAAN VOOR ORGANISCHE GROEI”
INTERVIEW RUDY LEFÈVRE, UNLOCK
SHOPPEN IN BRUSSEL
SHELF SERVICE
From Shoppers to Buyers
76
%
Verhoog uw verkopen in het winkelpunt en activeer uw merk met de marketingoplossingen van HighCo Shelf Service. Voor, tijdens en na de aankoop.
van de aankopen worden beslist in het winkelpunt !*
100 * POPAI 2015 Studie
%
kans dat de consumenten uw merk aankopen !
Boost uw verkopen met onze tools Activeer uw verkopen INSTORE PROMOTION Communiceer in de winkel INSTORE MEDIA
info@highco.be • +32 (0) 2 467 33 33 www.highcoshelf.be
Animeren van het rayon FIELD MARKETING Waarde creëren INNOVATION
EDITO
INHOUD JANUARI-FEBRUARI 2016
Toegevoegde waarde De afgelopen eindejaarsperiode was voor de retailers bijzonder woelig. Wat vroeger beschouwd werd als een comfortabele, drukke periode was er nu meer dan ooit een om van te beginnen nagelbijten. Terwijl de winkelstraten leegliepen door de terreurdreiging, was het toekijken hoe e-commerce in België alle records verpulverde. Is het retaillandschap onomkeerbaar veranderd, los van de uitzonderlijke omstandigheden in ons land tijdens de feestdagen? Dat valt moeilijk te ontkennen. Maar daarom is de fysieke winkel nog niet ten dode opgeschreven. Al moeten retailers ervoor zorgen dat ze relevant blijven. Door de klant te verrassen, online én offline. Naast het juiste aanbod, moeten ze ook een toegevoegde waarde bieden. Dat technologie daarbij een hulpmiddel in plaats van een bedreiging kan zijn, bewijst dit nummer van Retail Update Magazine. Hoe die oplossing er concreet moet uitzien, verschilt voor iedere speler in de markt. De rode draad? De relatie met de klant persoonlijker, interactiever en efficiënter maken.
INTERVIEW
8 “Retailers moeten op zoek Rudy Lefèvre, Unlock
naar toegevoegde waarde” DOSSIER RETAIL TECHNOLOGY
11 Hoe shoppen millennials?
Een blik in de winkel van de toekomst
12 “Altijd geloofd in technologie”
GIKS Mode gaat voor organische groei
16 Het winkellandschap 2.0
“Technologie blaast fysieke retail nieuw leven in”
PUBLIREPORTAGE
15
Managed Wifi van Telenet
DÉ WIFI-OPLOSSING OP MAAT VAN WINKELS Joost Van Opdorp Hoofdredacteur
MANAGEMENT
20 Aangenaam klimaat in de winkel
joost@retailupdate.be linkedin.com/in/joostvo Twitter: @RetailUpdate_BE
Trends in klimaatbeheersing
23 “Concurrentie voor zijn met goed imago” HR-beleid op maat van de retail
Verantwoordelijke uitgever: Piet Salens Gravendreef 11 bus 6 – 9120 Beveren Retail Update Magazine is een uitgave van EMG NV Tel.: 03 750 90 20 Fax 03 750 90 29 E-mail: info@retailupdate.be Web: www.retailupdate.be Hoofdredacteur: Joost Van Opdorp E-mail: joost@retailupdate.be Tel.: 03 750 90 24 Customer Relationship Manager: Kjell Bries E-mail: kjell@retailupdate.be Tel.: 03 750 90 26 Vormgeving en productie: Just 1 Click 0475 400 800 Druk: www.daddykate.be Redactiemedewerkers: An De Maere, René De Witte, Geert Degrande, Sandra Gyles, Michaël Vandamme, Erik Verdonck, Edith Vervliet. Eindredactie: Frederika Hostens Abonnementen: Nadine Pharasyn E-mail: info@retailupdate.be Retail Update Magazine wordt gedrukt op een milieuvriendelijk, houtvrij papier “Core silk”. Het wordt verstuurd onder recycleerbare LDPE-folie. © Editing Media Group. EMG NV heeft de grootste zorg besteed aan het natrekken van de informatie en kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele vergissingen of verkeerde gegevens
VASTGOED
26 Sint-Niklaas 27 Hoe evolueren retailparken? 30 Brusselse winkeliers houden hart vast 33 Wat bracht 2015 en… wat brengt 2016? Winkelgebied uitgelicht:
Spanning tussen centrum en periferie
Gemengde gevoelens over voetgangerszone en shoppingcenter
Cushman & Wakefield maakt balans op
EN VERDER…
4 Update – de retailactualiteit 7 GfK Barometer 34 Etalage – producten en ideeën
RETAILUPDATE I
3
UPDATE
Liever gratis geleverd dan binnen de 24 uur Voor Belgen zijn gratis levering en gratis retour de twee belangrijkste elementen bij de bestelling van een pakje. Dit blijkt uit een online bevraging door Multiscope, in opdracht van PostNL Pakketten België. Zowel de Belgische als de Nederlandse deelnemers aan de enquête geven aan dat gratis levering het belangrijkste element is bij de levering van een pakje dat online besteld werd. 78% van de Belgen geeft aan dat gratis levering voor hen het belangrijkst is. Bij de Nederlandse deelnemers bedraagt dit percentage 66%. 6 Belgen op 10 en 5 Nederlanders op 10 geven vervolgens aan dat gratis retour belangrijk is. De keuzemogelijkheden met betrekking tot de plaats van levering staan voor Belgen met 42% op de derde plaats. Belgen vinden levering binnen 24 uur minder belangrijk dan Nederlanders. Met slechts 21% staat een levering binnen de 24 uur helemaal onderaan het lijstje van belangrijkste elementen bij de levering van een pakje.
Bongo-winkels krijgen facelift
Op 31 oktober openden alle Bongo-shops in ons land opnieuw de deuren, na een grondige facelift. “Een huzarenstukje”, vertelt Ruud Tiebos, marketing manager Benelux bij Bongo. “België telt vandaag 12 Bongowinkels, die zowel in shoppingcentra als in stadscentra zitten. De grootste winkel, in Westland Shopping in Anderlecht heeft een commerciële oppervlakte van zo’n 70 m², de kleinste in L’Esplanade Shopping in Louvain-la-Neuve is 25 m² groot. En allemaal werden ze tegelijkertijd omgebouwd naar het nieuwe concept.” Dat project werd in goede banen geleid door PLAN ID. Bongo ging in 2007 van start met een eigen winkelnetwerk in ons land. “Er was dus stilaan een update nodig”, legt Ruud uit. “Tegelijkertijd met de heropening van al onze winkels, lanceerden we ook ons herwerkte assortiment, dat een duidelijkere indeling van de verschillende productcategorieën en een volledig nieuwe look kreeg. Zo werd er meer emotie gestopt in de verpakking, een aanpak die ook vertaald werd naar het winkelconcept. Wie de nieuwe shops binnenwandelt, ontdekt veel meer kleur, sfeer en grote visuals die de verschillende categorieën aanduiden. Eten & Drinken kreeg bijvoorbeeld een rood kleurtje, en dat zowel op de verpakking als in de winkel. Kortom, er werd een stevige portie experience in Bongo geïnjecteerd.” >> www.bongo.be >> www.abc-planid.be
Belgen kampioen in grensoverschrijdende e-commerce De resultaten van de tweede editie van BeShopping 100 (www.beshopping.be) werden tijdens de BeCommerce Cross-Border Summit op 19 november bekendgemaakt. Eerste vaststelling uit die jaarlijkse analyse van de top 100 van de webwinkels in België: grensoverschrijdende ecommerce blijft hoge ogen gooien.
4
I RETAILUPDATE
De 100 belangrijkste webwinkels in België boekten samen een omzet van 2,6 miljard euro voor 2014-2015, tegenover 1,1 miljard euro een jaar eerder. Deze omzet wordt nog voor bijna 72% op buitenlandse webwinkels gerealiseerd, tegen ongeveer 75% een jaar eerder. De meeste online aankopen van Belgische consumenten vinden plaats in buurlanden zoals Nederland, Duitsland en Frankrijk. Gezien de geringe omvang van het land moeten Belgische webwinkels vanaf hun lancering overwegen om naar het buitenland te trekken, in tegenstelling tot vele handelaars uit onze buurlanden waarvoor de eigen binnenlandse markt volstaat. Uit het recente onderzoek van de top 25 van de grensoverschrijdende Belgische webshops blijkt dat deze internationale strategie haar vruchten begint af te werpen. Wat grensoverschrijdende e-commerce betreft, spitsen Belgische webwinkels zich vooral toe op Frankrijk, Nederland, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Het enige verschil met de ranglijst van 2014 is dat Spanje de vijfde plaats overneemt van Canada. Deze ranglijst komt ook grotendeels overeen met de ranglijst van PayPalbetalingen die door Belgische online handelaars in het eerste kwartaal van 2015 werden ontvangen: Franse consumenten komen op de eerste plaats en worden gevolgd door Amerikaanse, Duitse, Britse en Nederlandse consumenten. Het gemiddelde van de bezoekers van deze sites komt voor meer dan 82% uit het buitenland (tegenover bijna 78% een jaar eerder), wat nogmaals wijst op het grote groeipotentieel van grensoverschrijdende e-commerce en dus aantoont dat dit een belangrijke markt is voor de Belgische spelers in de sector.
Connections opent nieuwe reismekka
Op 17 november vond op de Antwerpse Wapper 7 de opening plaats van het nieuwste reiskantoor van Connections. De Antwerpse vestiging van de reisorganisatie verhuisde van de Schoenmarkt naar het legendarische winkelpand tussen het Rubenshuis en De Slegte. Het meer dan 300 m² grote reismekka, verspreid over drie verdiepingen, verrast zijn klanten met een unieke shoppingervaring. Frank Bosteels van Connections: “Vorig voorjaar lanceerden we in Hasselt onze eerste travel shop waar de klant wordt ondergedompeld in de verschillende Connections-reisbelevingen. Voor de USA werd bijvoorbeeld een echte ‘American diner’ gebouwd en klanten die naar Thailand lonken, worden verwelkomd in een typisch Aziatisch decor.” In de Antwerpse shop werden er naast de USA- en Azië-corners ook een Afrikaanse setting en een beach corner neergezet. Geen typische desks dus, de reisconsulenten vergezellen de klanten naar de gepaste locatie en doen het nodige opzoekingswerk of maken de reservatie met de hulp van een laptop. In de shop vind je ook een breed gamma onmisbare reisartikelen voor elke bestemming. Voor extra reisbeleving kunnen de bezoekers met een 3D-bril een virtuele wandeling door New York maken. “Met deze VR bril heb je echt het gevoel dat je op de bestemming bent. Dit haalt de laatste aarzelingen om een trip naar NYC te boeken weg”, aldus Bosteels. >> www.connections.be
UPDATE
Tweede Uniqlo op komst
Terre Bleue Roeselare: naturel met een vleugje modern Terre Bleue opende een gloednieuwe conceptstore in Roeselare. Designer van dienst was Ad Random, de uitvoering werd tot in de puntjes verzorgd door PLAN ID. Ingrid Lammens, marketing directeur van Terre Bleue geeft tekst en uitleg: “De opening van deze conceptstore kadert in een grotere operatie. We willen op een grondige manier ons merk scherper stellen. Terre Bleue geniet een grote merkbekendheid, maar de concrete invulling van het merk is niet altijd even duidelijk voor iedereen. Deze nieuwe winkel was alvast het ideale vertrekpunt om meer helderheid te scheppen en de leefwereld van Terre Bleue nog tastbaarder te maken. Terre Bleue staat voor kwaliteit, casual chic, duurzaamheid, combineerbaarheid en een zekere ‘peace of mind’. Onze winkels moeten een rustpunt zijn waar je relaxed kan shoppen en perfect geholpen wordt. De shop in Roeselare heeft een echt boetiekgevoel op zo’n 220 m². De open ruimte is uitnodigend en de klant wordt heel de winkel door geïnspireerd. Er is ook een mooie flow waardoor de drie collecties – heren, dames en juniors – uitstekend tot hun recht komen.” Ook de gekozen materialen en kleuren dragen bewust bij aan het premium merkgevoel. “Parket op de vloer zorgt voor een warme, naturelle sfeer terwijl de travertin tegels aan de ingang een moderne toets toevoegen. De uitgepuurde meubels combineren metaal met hout. En de blauwe kleur, eigen aan Terre Bleue, komt overal in kleine details terug.” >> www.terrebleue.com
Action opnieuw Retailer of the Year Europe Action werd uitgeroepen tot Retailer of the Year Europe 2015-2016. De winkelketen is door het Europese publiek opnieuw verkozen tot overall winnaar en mag zich voor het tweede jaar op rij Retailer of the Year Europe noemen. Action behaalde in totaal de hoogste score verdeeld over alle negen landen waar de verkiezing is uitgevoerd. Het hoogste cijfer behaalde Action opnieuw in België, waar de consumenten de winkelketen gemiddeld met een 8,09 beoordeelden. Action maakt het verschil ten opzichte van andere retailers op het gebied van prijsniveau en acties & aanbiedingen. Hunkemöller werd tweede en Lidl heeft de derde plaats behaald. Ook de winnaars van de Webshop Awards Europe 2015-2016 en Cross Channel Award Europe 2015-2016 werden bekendgemaakt. Hunkemöller ging naar huis met beide prijzen. De lingerieketen scoorde vooral in Duitsland en België zeer goed en is gemiddeld beoordeeld met een 7,90 door de consument.
Uniqlo, de wereldwijde moderetailer uit Japan, laat weten in het voorjaar van 2016 een tweede winkel te zullen open in België. Na de succesvolle lancering op de Antwerpse Meir kiest de keten nu voor het Wijnegem Shopping Center. Deze nieuwe winkel vertegenwoordigt een tweede belangrijke stap voor de uitbreidingsplannen in ons land. “Het stemt ons dankbaar te zien hoe de inwoners van Antwerpen onze LifeWear-filosofie omarmen”, aldus Takao Kuwahara, senior vice president van de Fast Retailing Group en COO van Uniqlo Europe.
Antwerpen krijgt eerste pop-upwinkelcentrum in België Convoi, een tijdelijk shoppingcentrum opgebouwd uit 45 containers, zal vanaf april 2016 een jaar lang op het Eilandje geopend zijn. Het concept is geïnspireerd door internationale initiatieven zoals Boxpark in Londen of het Downtown Container Park in Las Vegas. Jonge én gevestigde merken kunnen er gebruikmaken van een pop-uplocatie in de vorm van een compleet uitgeruste container. De huurprijzen variëren van 350 euro voor een week tot 25.000 euro voor een heel jaar. Er zijn elektriciteit, verwarming, wifi en zelfs displaymeubilair en kassasystemen aanwezig in elke box. 24/7 security en PR- en marketingondersteuning zijn ook inbegrepen. Mobiel betalen zal standaard mogelijk zijn dankzij een samenwerking met de SEQR-app. Convoi wil tot 450 ondernemers per jaar aantrekken: van start-ups die hun product willen uittesten gedurende 1 à 2 weken tot bekende labels die op zoek zijn naar een betaalbare toplocatie voor minstens drie maanden. Er is ook plaats voor kunstenaars en horeca. Mode, design, food en cultuur zullen de vier pijlers zijn. Het toelaten van grote namen geeft het project financiële stabiliteit. “Er komt een selectie van gevestigde brands en retailers. We vragen wel dat ze in de pop-upwinkel een meerwaarde bieden, zoals het personaliseren van producten”, zegt initiatiefneemster Kim Soeffers. Gelijkaardige concepten bestaan al langer in het buitenland, maar zijn gloednieuw in ons land. Maar aan ambitie is er geen gebrek bij Convoi. “Het Eilandje is nu vooral een culturele en gastronomische trekpleister, de retail bleef een beetje achter. Wat ons betreft, wordt Convoi de komende jaren het culturele en sociale zwaartepunt van Antwerpen en daarbuiten en stappen we af van het monopolie van de Meir”, vertelt Soeffers. Op vijf jaar tijd wil Convoi vijf internationale steden aandoen met de mobiele containers. Na Antwerpen staan Barcelona, Stockholm, Berlijn en Milaan op de planning.
RETAILUPDATE I
5
UPDATE
Baanwinkelsegment blijft boomen 2015 was een uitstekend jaar voor winkelvastgoed. En dat niet alleen voor investeringen maar ook voor de verhuurmarkt, zo klinkt het bij Jones Lang LaSalle. Tegen het einde van 2015 was rond 390.000 m² verhuurd. Het zwaartepunt van het opnamevolume lag in het baanwinkelsegment, dat begin december al 21% boven het volume van 2014 presteerde. De trend om oude industriële en commerciële sites om te vormen tot moderne retailparken zette zich voort. Perifeer winkelvastgoed vertegenwoordigde in 2015 57% van de totale opname tegen 50% in 2014. Ook in high streets werd er meer opname geregistreerd. Begin december was er in totaal meer dan 118.000 m² opgenomen in de belangrijkste winkelstraten van het land. Het segment was begin december al goed voor 416 transacties, een stijging met 9,5% ten opzichte van 2014. Winkelstraten maakten 33% van de totale opname uit, tegen 28% in 2014. Het zwaartepunt van het transactievolume in winkelstraten lag in de Big Six (Brussel, Antwerpen, Gent, Luik, Hasselt en Brugge). In het shoppingcentersegment werd in 2015 minder verhuurd. De opnameteller stond begin december op 37.400 m², tegen gemiddeld 45.500 m² in de laatste vijf jaar, en een daling met 50% ten opzichte van 2014 toen de vele voorverhuringen in Docks Bruxsel dit marktsegment naar boven stuwden.
Sleepy stopt met franchise Slaapwinkelketen Sleepy heeft op 1 januari afscheid genomen van 17 franchisenemers, en kiest resoluut voor een omnichannelmodel. Nu dragen enkel de twee winkels in eigen beheer (in Mechelen en Leuven) nog de naam Sleepy. 16 ex-franchisenemers hebben een nieuwe groep opgericht onder de naam Sleeplife. “Toen we in 2011 het bedrijf overnamen, zijn we onmiddellijk gestart met de voorbereiding van ons omnichannelproject. Daarvoor was het noodzakelijk ons bedrijf om te vormen tot een gestroomlijnd retailbedrijf via de combinatie van geïntegreerde winkels en een sterk centraal georganiseerde franchise”, zegt CEO van Sleepy Johan Baetens. “Aan de basis ligt een zeer duidelijk en uitgewerkt bedrijfsplan dat inspeelt op de veranderingen in de retailwereld. We willen de klanten online en in de winkel dezelfde ervaring geven, een symbiose tussen web- en winkelervaring dus. Bij zo’n omnichannelaanpak moet de consument het juiste aanbod en de bijbehorende prijzen ook op de website kunnen zien, net als info over de levertermijnen en voorraad in de winkels. Dit betekende dat onze franchisesamenwerking moest evolueren naar een veel sterker geïntegreerd model. De franchisenemers hadden het gevoel dat ze teveel zelfstandigheid moesten opgeven en trokken zich terug. Tijdens de opzegtermijn de voorbije zes maanden hebben we met veel wederzijds respect en op een loyale manier de samenwerking afgebouwd.”
tegels na de vele denim tests mettertijd een blauw kleurtje krijgen. Een unieke aanpak en een work in progress. Het volledige interieur van de winkel ademt denim uit, maar er werd ook inspiratie gevonden in Japan en in de technieken die worden gebruikt om een iconische jeans te vervaardigen. Het resultaat? Ongebleekt katoen in de paskamers, een bamboehouten vloer met Japans patroon, een ‘blueberry bar’ waar klanten infused water met bosbessen kunnen drinken... >> www.scotch-soda.com
E-commerce boomt tijdens eindejaarsperiode Uit onderzoek van BeCommerce blijkt dat de Belgische online handelaars een omzet van 1 miljard euro hebben behaald tijdens de eindejaarsperiode, ofwel 14% van hun totale jaaromzet. Schoonheidsproducten en eten en drinken zijn populairder dan ooit tevoren en positioneren zich op de eerste en tweede plaats in het klassement. Modeartikelen en accessoires dalen daarentegen en nemen de derde plaats in. In 2015 bedroeg de totale jaaromzet van de Belgische e-commerce 7,3 miljard euro. “2015 was bijzonder rijk aan innovaties op de Belgische e-commerce markt. Voor de consumenten betekende 2015 de komst van de Chinees Alibaba, die zich onmiddellijk positioneerde op de tiende plaats in de BeShopping 100 – de jaarlijkse analyse van de top 100 Belgische webwinkels. Voor online handelaars werden nieuwe concepten gelanceerd, zoals de BeCommerce Market Monitor, dé referentie wat betreft BtoC e-commerce cijfers, en het e-commerce platform dat door de ministers Alexander De Croo, Kris Peeters en Willy Borsus werd gelanceerd. Dankzij dit platform wordt nachtwerk mogelijk en zullen in de komende 3 jaar 5.000 jobs worden gecreëerd”, aldus Carine Moitier, gedelegeerd bestuurder van BeCommerce.
Rituals versnelt expansie
Scotch & Soda vernieuwt Amsterdams Blauw Het Nederlandse kledinglabel Scotch & Soda stelde zijn gloednieuwe Amsterdams Blauw winkelconcept voor aan het grote publiek. De stad Amsterdam blijft een grote inspiratiebron voor het merk, en de laatste nieuwe concept store in de opkomende Gerard Doustraat 71 zit boordevol karakter. In het schitterende pand maken consumenten voor het eerst kennis met The Blauw Kitchen, een wit betegeld denim lab waar volop geverfd en geëxperimenteerd wordt met denim. Bovendien zullen de witte
6
I RETAILUPDATE
Twee winkels per week, dat is het expansievolume van beautyketen Rituals. De retailer versnelt hiermee zijn wereldwijde expansie want vorig jaar ging er gemiddeld anderhalve winkel per week open. De focus is ook verlegd van Nederland naar Europa, en ook in de Verenigde Staten komen er nieuwe shops bij. Ondertussel telt Rituals meer dan 400 vestigingen in 24 landen.
GFK BAROMETER
Belgische fashionmarkt december 2014 t.e.m. november 2015
Gemiddeld besteed bedrag gedaald met 3% In BelgiĂŤ zijn de totale bestedingen aan kleding (het totaal van dames-, heren-, baby-, kinderkleding en bodyfashion) in het jaar december 2014 t.e.m. november 2015 gedaald ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder (-2%). Het aantal gekochte stuks is gestegen (+2%); het gemiddeld besteed bedrag is gedaald (-3%). Chain Stores blijft het belangrijkste aankoopkanaal voor kleding in bestedingen en stuks. Het aantal gekochte stuks is gestegen (+3%). De bestedingen zijn wel gedaald (+-2%) en het gemiddeld besteed bedrag (-4%) is gedaald. Boutique Chains is het tweede belangrijkste aankoopkanaal voor kleding in bestedingen. Het aantal gekochte stuks (+2%) en de bestedingen (+1%) zijn gestegen. Het gemiddeld besteed bedrag daalde fors (-4%). De Independents lijken te stabiliseren in termen van bestedingen (+1%), ondanks een dalend gemiddeld besteed bedrag per kledingstuk (-6%). Het aantal gekochte stuks (+7%) is fors gestegen. Het kanaal Homeshopping/Internet Only stijgt in bestedingen (+10%) en ook het aantal verkochte stuks voor dit segment stijgt (+8%). De gemiddelde prijs per stuk is gestegen (+2%). Grootste reden van de groei bij Homeshopping/Internet Only is de opkomst van pure online spelers. De Department Stores zijn in het aantal verkochte stuks gestegen (+4%). Het gemiddeld besteed bedrag (+0%) is ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar stabiel gebleven, in bestedingen is het segment Department Stores gestegen (+3%). Bij de Hyper-/Supermarkets zijn de bestedingen wederom gedaald (-8%), dit wordt veroorzaakt door een daling van het aantal gekochte stuks (-1%) en het gemiddeld besteed bedrag (-7%).
INDEX UNITS 102 103 103 105 102 103
TOTAL MARKET Boutique Chains Chain Stores Independents Homeshopping/Internet Only
104
Discount Chain Stores
103 101
Sport Shops Market Stalls Others 70
79
82
89
80
91
90
100
110
120
130
120
130
Index dec 2013 - nov 2014 t.o.v. dec 2014 - nov 2015 Index okt 2013 - sep 2014 t.o.v. okt 2014 - sep 2015
INDEX VALUE 98 99 100 100 98 98
TOTAL MARKET Boutique Chains Chain Stores
101 101
Independents
110 110
Homeshopping/Internet Only 103
Discount Chain Stores 92
Department/Variety Stores 86 86
Hyper-/Supermarkets Market Stalls
82 82
Others
Value Units TOTAL MARKET 96 98 Chain Stores 98 100 Boutique Chains 94 98 Independents 99 103 Homeshopping/Internet Only 100 101 Department/Variety Stores 99 101 Hyper-/Supermarkets 88 89 Sport Shops 83 97 Discount Chain Stores 108 107 Market Stalls 88 85 Others 87 87
109 106
70
80
107
93 111
Sport Shops
Evolutie in bestedingen en stuks, februari 2015 tot en met januari 2016
111
110 99 98
Department/Variety Stores Hyper-/Supermarkets
107 108 108
103 87
89
90
100
110
Index dec 2013 - nov 2014 t.o.v. dec 2014 - nov 2015 Index okt 2013 - sep 2014 t.o.v. okt 2014 - sep 2015
De Sport Shops verliezen fors in bestedingen (-14%) door een forse daling van het gemiddeld besteed bedrag per stuk (-17%). Het gekochte aantal stuks (+3%) is ten opzichte van vorig jaar gestegen. De Discount Chain Stores zijn op basis van bestedingen (+11%) gestegen. Qua aantal verkochte stuks stijgen de Discount Chain Stores ook (+9%). Het gemiddeld besteed bedrag (+1%) blijft stabiel binnen dit segment. Op de Markt zijn de bestedingen wederom fors gedaald (-18%). Dit wordt veroorzaakt door een daling van het aantal gekochte stuks (-11%). Het gemiddeld besteed bedrag per stuk is wel gestegen (+3%).
Š GfK Panel Services Benelux
RETAILUPDATE I
7
INTERVIEW
Rudy Lefèvre, Unlock
“Op zoek naar toegevoegde waarde” In een gesprek met Retail Update Magazine legt Rudy Lefèvre zijn visie bloot op de weg die retailbedrijven moeten inslaan om ook in de toekomst nog geld te blijven verdienen: “Experience en beleving zijn niet het antwoord”, zegt hij. “Het draait hem om aanpassingsvermogen en op loskomen van oude denkkaders.” Het is bekend dat mensen die in een gevaarlijke, levensbedreigende situatie komen, op drie manieren kunnen reageren, die men aanduidt met de Engelse woorden, flight, fight en fear. Of met andere woorden: kiezen om te vluchten, om terug te vechten of helemaal niets doen en verlamd blijven van angst. “Ik heb de indruk”, zegt Rudy Lefèvre, “dat onze retailbedrijven in de huidige bijzonder gevaarlijke situatie waarin ze zich bevinden, vooral veel te veel stokstijf blijven afwachten in plaats van actie te ondernemen. En zij die wel actie ondernemen en proberen terug te vechten tegen het zware weer waarin ze zich bevinden doen dat volgens mij niet altijd op de juiste manier.” Lefèvre zegt dat het komt omdat retailers zich te veel focussen op het vijandbeeld van de ecommerce. “Natuurlijk kunnen we niet naast het succes van de Zalando’s en Coolblue’s
8
I RETAILUPDATE
van deze wereld kijken”, zegt hij. “Maar toch is de internetconcurrentie vandaag voor retailers niet het grootste probleem. Het probleem is wel dat retailers zodanig zijn meegestapt in de prijzenstrijd dat al hun marge zo goed als volledig weggesmolten is. Retailers hebben in mijn ogen vooral nood aan nieuwe toegevoegde waarde, aan een nieuw verdienmodel.”
VRIJGEVOCHTEN CONSUMENT Iedereen die al een tijdje in het retailvak meedraait, kan zich moeiteloos voor de geest halen hoe de sector de jongste dertig jaar geëvolueerd is. Eerst had de merkfa-
brikant de overhand en mochten retailers blij zijn als ze diens producten konden aanbieden, vervolgens namen de retailers het stuur over en konden ze aan de merkfabrikanten zeggen dat die blij mochten zijn dat ze hun producten op hun schappen konden leggen. “Maar nu”, zegt Rudy Lefèvre, “is de derde hond – de vrijgevochten consument – met het been gaan lopen. Het stuur is nu helemaal in handen van de mondige consument, die op elk ogenblik van de dag en de nacht in een oogwenk zijn schermpje kan doen oplichten met alle mogelijke informatie over het product dat hij wil kopen.” De meeste retailers beseffen uiteraard maar al te goed dat de consument het stuur helemaal heeft overgenomen. Maar ze blijven worstelen met de vraag hoe ze hem tot bij hen kunnen doen geraken. “Service, klantgerichtheid en klantvriendelijkheid zijn geen wonderoplossingen”, zegt Rudy Lefèvre. “Mystery shoppers om te turven hoe vaak
“Verlamd van angst blijven afwachten is geen optie”
winkelmedewerkers glimlachen evenmin. Klantgerichtheid en service zijn enkele van de basisvoorwaarden voor retailers om überhaupt naar de centen van de consument te kunnen meedingen. Vergelijk ze gerust met de olympische minima die atleten moeten halen om te mogen meedoen aan de vierjaarlijkse hoogmis van de sport. Net zoals die minima voor de atleten allerminst volstaan om ook medailles te halen, volstaan deze basisvereisten voor de retailers niet om meer producten te verkopen of om er meer geld voor te krijgen.”
BELEVING IS GEEN WONDERMIDDEL Ook als retailers qua klantgerichtheid een stuk boven het olympische minimum uitsteken en ook als ze cracks zijn in het vinden van beleving en experience die hun klanten echt aanspreken, wil dat nog niet zeggen dat ze uit die basisevidenties ook omzet en marge kunnen halen. “De ultieme beleving schenken aan de klanten kan nooit een doel op zich zijn”, stipt Rudy Lefèvre aan. “Want het zorgt niet voor de nodige toegevoegde waarde. En daar draait het uiteindelijk om. Daarom is de vraag of fysieke winkels zullen blijven overleven in het onlinegeweld een verkeerde vraag. Ik heb geen studies nodig van pakweg IBM of één of ander gerenommeerd onderzoeksinstituut om te geloven dat de fysieke winkels zullen blijven bestaan, want daar ben ik vrij zeker van. De echte vraag die retailers zich moeten stellen is hoeveel omzetverlies ze naar onlineen offlineconcurrenten kunnen zien wegvloeien en hoeveel korting ze kunnen blijven geven vooraleer ze te veel rendement beginnen te verliezen. Want dat is vaak het begin van het einde: de kostenkraan wordt dichtgedraaid in een amechtige poging om toch nog maar wat rendement bij te halen, er komen geen investeringen meer en voor ze het weten zijn de retailers helemaal aan het wegzakken in een vicieuze cirkel. Om het in wielertermen te zeggen: hun benen zijn helemaal verzuurd en het kost hen steeds meer moeite om de pedalen nog rond te krijgen.”
TELLER- EN NOEMERMANAGEMENT Rudy Lefèvre vergelijkt de retailsector graag met een breuk. “De teller”, zo zegt hij, “staat boven de breuklijn en vermenigvuldigt. Het is daarop dat retailers moeten werken om nieuwe ideeën te vinden, om nieuwe diensten te realiseren, om nieuwe campagnes uit te werken en om meerwaarde te realiseren. Alles wat groeit, staat aan de kant van de tel-
ler, want onder de breuklijn staat de noemer die deelt, die kosten bespaart, die mikt op consolidatie en die zo veel mogelijk snijdt in de personeelskosten, hoewel talent van de medewerkers nochtans een van de weinige factoren is waar retailers het verschil mee kunnen maken.” Rudy Lefèvre houdt dan ook een pleidooi voor wat hij tellermanagement noemt, omdat op de noemer werken eindig is. Kortingen van 50% kunnen er ook worden van 70 of 80%, maar ooit houdt het op. “Met tellermanagement daarentegen is het mogelijk om te blijven werken, want boven de breuklijn is het mogelijk om te blijven vermenigvuldigen omdat er geen plafond is. Ik zeg niet dat het van een leien dakje zal lopen, maar het is de enige manier die voor retailers nog perspectieven biedt.” Acties, nog meer promoties en dolle dagen is volgens Lefèvre allemaal werken onder de breuklijn en het doet niets anders dan de vaak al flinterdunne marges nog meer onder druk zetten. Retailers denken volgens Rudy Lefèvre nog veel te veel vanuit de modellen die ze altijd gehanteerd hebben, ook als ze zogenaamd bezig zijn met vernieuwing. “Als retailers investeren in onlinemarketing om ‘ambassadeurs’ te maken, dan beloven ze hun volgers kortingsbonnen. Dat is dus helemaal niet vernieuwend. Het enige dat anders is, is het kanaal. Eigenlijk zouden ze dus beter af zijn zonder likes op Facebook, want die kunnen misschien wel voor extra omzet zorgen, maar ze vreten weer meer marge weg. Het is dus
WIE IS RUDY LEFÈVRE? Rudy Lefèvre trok in augustus 2014 de deur van Aveve achter zich dicht, nadat hij meer dan tien jaar aan het hoofd stond van de retailketen met de bekende slogan ‘tuin, dier, bakplezier’. Vanuit het dienstenbedrijf Unlock begeleidt hij nu kleine en middelgrote ondernemingen op weg naar innovatie en transformatie en bij het bouwen aan toegevoegde waarde. >> www.unlock.be @RudyLefevre
consumenten hen willen betalen en wat consumenten eigenlijk zouden missen als zij er niet meer zouden zijn”, komt Rudy Lefèvre tot de kern van zijn betoog. “Die vragen vormen de basis voor het befaamde ‘zichzelf heruitvinden’. Bij de teloorgang van het fotorolletje hebben fotografen ook andere manieren moeten zoeken om geld te verdienen, bijvoorbeeld door het oprichten van fotoclubs, door met video bezig te zijn, door beelden te bewerken, enzovoort.” Rudy Lefèvre onderstreept dat er tal van voorbeelden zijn die dit bevestigen. En dat klopt ook. Boekenuitgeverijen van de oude stempel, die hun businessmodel niet verande-
“De eigen medewerkers zijn de beste ambassadeurs van een retailer” duidelijk dat retailers best het oude denkkader verlaten en dat ze eigenlijk dagelijks oefeningen zouden moeten doen om te denken aan marges uit toegevoegde waarde en niet in de eerste plaats aan omzet.”
AANPASSEN IS DE BOODSCHAP In de huidige omstandigheden waarin alles pijlsnel verandert, en waarin disruptie eigenlijk nog veel meer dan kraamkost of tentsletje het woord van het jaar is, zit er voor retailers die willen overleven maar één ding op: zich aanpassen aan de veranderende realiteit. Als er een grote storm raast, proberen sommigen de wind tegen te houden door muren te bouwen, maar wie slim is bouwt windmolens. “Retailers moeten zich de vraag durven stellen waarom zij er eigenlijk zijn, waarom
ren en teren op het succes van kookboeken, kunnen het misschien op korte termijn nog wat uitzingen, maar gaan dan onvermijdelijk op de schop. Ze moeten dan niet klagen dat uitgeverijen die wel andere modellen hebben bedacht, die bijvoorbeeld als dochteronderneming een televisieproductiehuis hebben opgericht of die het idee hadden om over BV’s die amper hun tienerjaren waren ontstegen een biografie te laten uitbrengen, hun plaats hebben ingenomen. Retailers kunnen daar de les uit onthouden dat, zoals een oud Chinees spreekwoord zegt, nieuwe paden ontstaan door ze te bewandelen.
PASSIE DELEN “Zichzelf heruitvinden gaat veel verder dan alles op alles zetten om het juiste ad-
RETAILUPDATE I
9
INTERVIEW
Rudy Lefèvre: “De internetconcurrentie is voor retailers niet het grootste probleem. Wel dat ze meegestapt zijn in de prijzenstrijd.”
vies te geven over producten”, zegt Rudy Lefèvre. “Ik weet uit ervaring dat acht vragen op de tien rond advies over producten altijd terugkomen. Software kan die antwoorden beter en sneller formuleren dan mensen dat kunnen, ook als ze vele uren opleiding hebben gekregen. Een dergelijk systeem staakt niet, glimlacht altijd en maakt geen fouten. Maar er zullen wel mensen nodig blijven zijn om samen met de klanten hun wensen en verlangens te realiseren. Verrassen, tot de verbeelding spreken, verbanden leggen en verhalen vertellen die verbinding met de consument creëren moeten de nieuwe troeven van de retail worden. Het gaat niet meer over verkopen of adviseren maar over het geven van relevantie en waarde.”
RETAIL ALS WAARDE Volgens Rudy Lefèvre kan die relevantie en die waarde van de retail niet komen door louter als logistieke speler producten van de ene bestemming naar de andere te brengen, want spelers als Amazon, Action en Flying Tiger zijn daar bijzonder succesvol in en het is bijzonder moeilijk om daartegen te concurreren. “Retailers moeten volgens mij daarom inzetten op relevantie. Niet op het verkopen van producten, maar op het verkopen van de verwachtingen die met die producten samenhangen.” Grote merken hebben dat al veel langer gesnapt. Het befaamde Ierse biermerk Guinness verkoopt eigenlijk geen bier, maar wel de typische gezelligheid en de muzikale sfeer van de Ierse pub, Adidas verkoopt geen sportkledij of sportschoenen, maar de droom dat niets onmogelijk is. “Er is geen enkele reden waarom retailers ook niet van die aanpak gebruik zouden maken en hun bestaansreden zouden verzekeren door voor klanten voor relevantie
10
I RETAILUPDATE
te zorgen. Het komt erop aan waarde te creëren door pijn op te lossen, door de klant in staat te stellen risico’s te vermijden, of door geluk en voordeel toe te voegen aan zijn bestaan. En dat kan uiteraard zowel offline als online. Sterker nog: bij retailers die het omnichannelverhaal goed hebben begrepen, versterken die twee elkaar voortdurend. Een website kan zoveel meer zijn dan een etalage van producten, ze moet ook de kans bieden om consumenten te laten oordelen over die producten, ze moet de draaischijf zijn om traffic te genereren, en ze moet bijdragen aan de waardecreatie op zich. Op die manier kunnen retailers echt aan tellermanagement doen en volop aan relevantie werken.” Rudy Lefèvre somt voor de vuist weg enkele voorbeelden op: retailers moeten niet langer relaxzetels verkopen, maar oplossingen voor een pijnlijke rug, ze kunnen in plaats van wijn te verkopen ook vooral
“In de eerste plaats zijn de eigen medewerkers de beste ambassadeurs van een retailer. Als die zich goed voelen en zich bewust zijn van de bijdrage die ze leveren aan de bedrijfsdoelstellingen, dan is er veel mogelijk, zoals bijvoorbeeld bij Torfs, Coolblue, Accent, en nog vele anderen al herhaaldelijk is bewezen. Een tweede belangrijke troef ligt in het juist kunnen afbakenen van de doelgroep. Retailers moeten niet iedereen overtuigen. Met gerichte inspanningen kunnen ze veel meer bereiken, want gewoonte, vertrouwen en gemak blijven voor de consumenten ook meespelen. Met wat ik de kracht van de vierkantswortel noem is heel veel te bereiken: als een retailer 400 klanten heeft en mikt op 20 daarvan (de vierkantswortel van 400 is 20) die twee keer zo vaak komen dan de andere, twee keer zoveel besteden en dus twee keer zoveel marge bezorgen, dan zal die retailer aan die 20 klanten meer verdienen dan aan de
“Een website kan zoveel meer zijn dan een etalage van producten” het feit benadrukken dat wijn de gezelligheid van een etentje met vrienden naar een hoger niveau tilt en ze kunnen in plaats van hondenvoer te verkopen focussen op de enorme waarde van een emotionele band met een huisdier. “Het grote voordeel van relevantie is dat ze moeilijk in geld uit te drukken is. Met andere woorden: het prijselement speelt niet langer een cruciale rol en biedt retailers de kans om daar eindelijk van los te komen.”
HOE VOOR RELEVANTIE ZORGEN?
380 andere. De derde troef waarover retailers beschikken om voor relevantie te zorgen is dat ze dat stap per stap kunnen doen en al doende kunnen leren. Ze moeten niet rekenen op een big bang of op een grote klapper die alle problemen in één keer oplost. Maar als ze stap voor stap werken vanuit tellermanagement en vanuit het nieuwe denkkader dat niet omzet, maar toegevoegde waarde en rendement het belangrijkst zijn, dan zullen ze steeds beter worden in het opbouwen van relevante waarde waarvoor de klant bereid is een mooie prijs te betalen.”
Volgens Rudy Lefèvre hebben alle retailers drie troeven om voor relevantie te zorgen.
Geert Degrande
DOSSIER RETAIL TECHNOLOGY
Vorig jaar opende in Den Haag de Store of the Future, een initiatief van Q&A Research & Consultancy. Een echte winkel is het niet, wel een innovatielaboratorium waar je ontdekt hoe de fysieke winkelomgeving van de toekomst eruit zou kunnen zien.
Een blik in de winkel van de toekomst
Hoe shoppen millennials? Het lijkt wel een trend. Ook bijvoorbeeld in ons land en in Parijs vind je gelijkaardige initiatieven, waar de nieuwste snufjes inzake retailtechnologie bij elkaar worden gebracht. Wat de Store of the Future in Den Haag bijzonder maakt, is onder andere het feit dat hij zich in een ‘écht’ winkelpand bevindt, in winkelcentrum New Babylon naast het Centraal Station. Ook gewone consumenten kunnen er dus inen uitlopen, niet enkel professionele bezoekers – al dien je voor rondleidingen wel te reserveren en te betalen. De 350 m² grote winkel opende in juli 2015 en blijft open tot augustus 2016. De opstelling wordt in die periode voortdurend geactualiseerd, want de technologie staat niet stil. Meer dan 60 partners werden bij het project betrokken.
FYSIEKE WINKEL OVERLEEFT Uitgangspunt van deze Store of the Future is eerst en vooral dat de fysieke winkel niet zal verdwijnen. Reken maar even mee: stel dat op termijn 50% van alle non food online wordt verkocht, en dat pure players in die onlinemarkt 50% marktaandeel zouden pakken, dan nog zouden die pure players in de totale retailmarkt slechts 25% marktaandeel veroveren en zouden de andere winkelketens (die zowel online als offline verkopen) nog 75% aandeel behouden. Q&A bevraagde 6.000 jonge consumenten tussen 12 en 24 jaar bevraagd. Je verwacht dat die ‘millennials’ of ‘digital natives’ helemaal gewonnen zijn voor online shoppen, maar dat blijkt niet zo te zijn. 69% houdt van offline shoppen en wil dat blijven doen. De uit-
daging voor retailers is ervoor te zorgen dat de fysieke winkel aantrekkelijk blijft voor deze klantengroep. Maak van de winkel een speeltuin voor merken en producten. Vermeng functies en concepten. Fusion retailing is een trend: denk aan de boekhandel die ook een koffiebar is. Vergeet de online component echter niet: millennials willen op elk moment en op elke plaats meteen kunnen kopen. En vergeet ook de prijs niet. De winkel moet een verhaal vertellen, maar de jonge shopper let wel degelijk op het budget.
VAN MUESLI TOT FASHION En wat krijg je in de Store of the Future te zien? Enkele voorbeelden. Aan de stand van restaurantketen La Place kun je koffie, thee of sap en broodjes bestellen en er even rustig bij gaan zitten. De winkel als ‘hang-out’ dus, een echte trend. In de shop-in-shop van MyMuesli kunnen klanten op een iPad hun eigen muesli melange samenstellen en bij Eks’kwizit hun eigen kleding ontwerpen op basis van kunstwerken. Schoenretailer vanHaren toont een oplossing voor schoenverkoop op kleinere locaties. Van elke schoen is er één paar beschikbaar in elke maat. Shoppers kunnen passen wat ze willen en bestellen ter plaatse online. Bij Perry Sport test je de sportschoen van je voorkeur uit: een interactieve projectie op de vloer geeft instructies zodat je ervaart of de schoen in alle omstandigheden goed zit. Leuk is het Virtual Beauty-concept van Hema, een interactieve ‘spiegel’ die klanten toelaat om verschillende kleuren lippenstift, oogschaduw of blush uit te proberen en het effect
ervan te zien. Ook bij interieurketen Rivièra Maison draait het om virtual reality: een app laat toe om meubelstukken in je eigen interieur te bekijken. En helemaal te gek wordt het met de virtual reality-bril: daarmee kun je als het ware rondwandelen in een 3D-supermarkt. Onderzoek bevestigt dat shoppers er wel voor te vinden zijn, met name wanneer ze thuis hun online bestellingen opmaken. De schappen met hun producten zien, is een heel andere ervaring dan een lijstje afwerken, zelfs al staan er foto’s bij. Shoppers gaan minder boodschappen ‘vergeten’ en staan open voor cross selling en impulsaankopen. De online aankoopervaring leunt op die manier veel dichter aan bij de fysieke winkelervaring. >> www.storeofthefuture.nl
Schoenen passen en thuis laten leveren.
RETAILUPDATE I
11
DOSSIER RETAIL TECHNOLOGY
GIKS Mode gaat voor organische groei
“Altijd geloofd in technologie” Al vier generaties lang gaat GIKS Mode als familiebedrijf mee. Overgrootvader Jerome Claeys startte in 1923 ArTex Family. Die naam stond voor Aartrijke Textiel. In de loop der jaren groeide ArTex uit tot een complete textielzaak. In 1999 veranderde de naam in GIKS Mode. Sinds tien jaar zit de vierde generatie aan het stuur, ondernemers die voor hun passie durven gaan én de technologische uitdagingen niet uit de weg gaan. Met momenteel zes winkels is GIKS Mode een gevestigde waarde in Oost- en WestVlaanderen. Sint-Eloois-Vijve en Wetteren zijn
GIKS MODE IN CIJFERS • Opgericht in 1923, onder de naam ArTex, en sinds 1999 GIKS Mode • 7 vestigingen: Sint-Eloois-Vijve, Wetteren, Roeselare, Kuurne, Gavere, Sint-DenijsWestrem en in maart 2016 opent DOK Noord Gent • Omzet 2015: 16 miljoen euro (excl. btw) • In het totaal ca. 110 merken voor alle leeftijden • Totaal aantal medewerkers: 80 >> www.giksmode.be
12
I RETAILUPDATE
de oudste locaties. Later volgden Roeselare, Kuurne, Gavere, en Sint-Denijs-Westrem. Stefaan Allemeersch staat in voor het dagelijks beheer. Zijn zus Inge is verantwoordelijk voor aankoop van de diverse collecties en wordt hierin bijgestaan door moeder Allemeersch en de echtgenote van Stefaan. Ook Inges echtgenoot is actief in het familiebedrijf. Hij leidt de logistiek en meer bepaald het transport tussen het centraal depot in Sint-Eloois-Vijve en de andere winkels in goede banen.
FAMILIEBEDRIJF KLEEDT FAMILIES Sinds het aantreden van de vierde generatie is de focus van het oorspronkelijke textielbedrijf verlegd. GIKS Mode is een heuse multibrand zaak geworden voor jong en oud. Met een gemiddelde winkeloppervlakte tussen de 1200 en
1300 m² en merken in het middensegment is GIKS Mode een winkel waar de hele familie terechtkan. De tijd dat tweemaal per jaar nieuwe collecties werden geïntroduceerd behoort tot de geschiedenis. Elke dag worden de verschillende winkels aangevuld vanuit centraal en maandelijks wordt het aanbod vernieuwd. “Klanten weten dat ze bij GIKS Mode een goede prijs-kwaliteitverhouding vinden. Onze sterkte is dat we veel merken onder één dak aanbieden. Wij hebben een trouw cliënteel dat gehecht is aan die merken. Uiteraard proberen we af en toe nieuwe labels uit in onze winkels. De introductie van een nieuw merk vraagt een zekere gewenningstijd. Als een merk na drie seizoenen niet aanslaat, voeren we het af”, stelt Stefaan Allemeersch. GIKS Mode beloont zijn klanten met een loyalty korting van 2, 5 of 10% naar gelang het product. Die korting is aftrekbaar van de eerstvolgende aankoop. In februari en september organiseert GIKS Mode een Ladies Night.
CUSTOMER EXCELLENCE In het voorjaar 2015 heropende de compleet gerenoveerde winkel in Kuurne aan de Ringlaan
zijn deuren. “In de retailwereld word je voortdurend om de oren gekletst met ‘beleving’ en ‘belevingsconcepten’. Voor mij moet een winkelconcept werken: het mag niet alleen bij een klantbeleving blijven, maar moet tot een koopervaring voor de klant leiden. Het spreekt voor zich dat GIKS Mode niet wil achterblijven”, zegt Stefaan met enige trots. “Voor de vernieuwing hebben we designstudio Pinkeye aangesproken. De familiale sfeer van de winkel die warmte en gezelligheid moet uitstralen is voor ons van primordiaal belang. Pinkeye wist onze wensen perfect te vertalen en te visualiseren in de nieuwe winkelopstelling. Ieder familielid ziet in één oogopslag welke shoppingzone voor hem of haar bedoeld is.” Niet alleen uit het assortiment per zone blijkt dit. Vooral de inrichting in onderscheidende materialen en kleuren accentueert de diverse afdelingen. Stefaan Allemeersch: “Voor de jonge gasten mag het interieur wat stoerder zijn: zwart meubilair, betonnen wanden en jeansblauwe accenten. Ook voor de heren wordt die lijn doorgetrokken, zij het met bakstenen en donkere houttinten. De damesafdeling karakteriseert zich door stijlvol behang en hout, in pasteltinten met hier en daar een gouden toets. En voor de kids- en jongerenafdeling mag de omgeving speelser. Hier is kleur troef.” De paskamers bevinden zich in de centrale zone. Van de zithoekjes met lectuur maken de heren maar al te graag gebruik. Kwestie van de wachttijd aangenamer te maken als de dames en de kinderen zich vermaken met outfits passen.
De RFID-lezer neemt van een afstand de info op van de RFID-tags in de kleding en accessoires.
Allemeersch is overtuigd van de mix offlineonline. GIKS Mode is geen trendsetter wel een trendvolger en surft op die golf mee. “GIKS Mode is lid van BeCommerce. In 2013 zijn we gestart met onze webshop. Je vindt er alle collecties per doelgroep. Verschillende leeftijdscategorieën maken van de webshop gebruik. De damesafdeling is de belangrijkste. We spelen in op de webrooming trend waarbij de klant online research doet en offline koopt. Hij maakt en reserveert zijn selectie via de webshop om die in de winkel te passen. Uiteraard kun je ook onmiddellijk bestellen. Vanaf een bedrag van
klant moeten inspireren, productinformatie verschaffen en uiteindelijk aanzetten tot aankopen. Stefaan Allemeersch: “Ik stel vast dat de jonge generatie consumenten er niet voor terugdeinst om schermen aan te raken. Maar interactieve tools zitten bij heel wat klanten nog niet echt in het verwachtingspatroon en zijn eerder ondersteunend voor de verkoopmedewerkers. Ik geloof vooral in een evenwichtig assortiment en service. Ons deskundig personeel wordt opgeleid om de klant optimaal te begeleiden in zijn keuze, tenminste als hij of zij dat wenst.”
Maandelijks wordt het aanbod vernieuwd “Die centrale paskamers zijn een heel bewuste keuze”, voegt Stefaan eraan toe. “Voor iedereen zijn ze gemakkelijk bereikbaar. De familie kan gezamenlijk passen. Bovendien is dit efficiënter vanuit personeelsbezettingsoogpunt. Vroeger waren de paskamers achteraan de winkels waar de damesafdeling is. Heren en kinderen moesten ook achteraan kleding passen. Dat impliceert dat de verkoopmedewerkers van die afdelingen tot daar moesten gaan en regelmatig hun afdeling onbemand laten. Nu de kleedkamers centraal gelegen zijn, kunnen onze verkopers sneller een andere maat halen, wat resulteert in efficiënter werken.”
75 euro betaalt de klant geen verzendkosten en binnen de 48 uur wordt zijn bestelling geleverd. Terugsturen kan eenvoudig: bij de levering zit een retourformulier. De klant moet alleen dit document invullen, de verzendklever op de doos aanbrengen en het pakketje op de post doen. Na ontvangst storten we het bedrag terug of ruilen we de bestelling om. Qua retouren zitten we met onze webshop eigenlijk goed, slechts 12%.” Wanneer een klant zijn gewenste kleding niet in de juiste maat of kleur vindt in de fysieke winkel, kan die voorlopig nog niet gratis vanuit het centraal depot opgestuurd worden naar huis. Het kan uiteraard wel in een van de GIKS-winkels.
ONLINE RESERVEREN OF BESTELLEN
SERVICE, SERVICE EN NOG EENS SERVICE
Over de jaren heen is het klantprofiel sterk veranderd. De klant is niet alleen mondiger en prijsbewuster geworden. Hij ziet ook de voordelen van het omnichannelverhaal in. Stefaan
Steeds meer zien we dat ‘het digitale’ in de fysieke winkel wordt ingebracht: interactieve beeldschermen en kiosken die de
Het taggen van kleding- en accessoires gebeurt in het centrale depot.
RETAILUPDATE I
13
DOSSIER RETAIL TECHNOLOGY De slagzin “iedereen opgemerkt” onder het logo van GIKS slaagt op de klanten. Je zou er ook “iedereen opgewekt” van kunnen maken, wat dan weer van toepassing is op de medewerkers van GIKS. Alleen maar blije gezichten aan het werk.
INVESTEREN IN RFID-TECHNOLOGIE Aan interactieve paskamers, beeldschermen en kiosken mag GIKS dan nog niet toe zijn, investeren in technologie doet het wel. Stefaan Allemeersch: “In de mogelijkheden van de RFID-technologie geloofde ik onmiddellijk omdat er heel wat voordelen voor de organisatie én de klant aan verbonden zijn. Ik maak deel uit van het In Store Improvement project rond RFID van het VIL (Vlaams Instituut voor de Logistiek – vil.be, red.). Dit onderzoek naar toepassing van RFID in de moderetail zal pas begin 2017 afgerond worden. Aanvankelijk wou ik de resultaten van die studie afwachten. Toen Resatec eind 2014 voorstelde om bij GIKS Mode als eerste een pilootproject voor België met RFKeeper op te starten, zijn we meteen
Stefaan Allemeersch: “De belangrijkste overweging voor GIKS Mode om RFID in te voeren is stockbeheer. Niets is zo vervelend als een voorraad die niet klopt. Maandelijks gaat een medewerker in de winkel rond met de RFIDlezer. Die neemt van een afstand de info op van de RFID-tags in de kleding en accessoires. Dat vraagt maximum een uur tijd. Vroeger werd de voorraad slechts eenmaal per jaar in de verschillende filialen en centraal geteld omdat het een tijdrovend proces was. Voor 85 à 90% klopten de gegevens. Nu kan ik met zekerheid stellen dat we 99% juist zitten. De ROI van RFID is niet altijd juist berekenbaar, maar in elk geval betekent die technologie een aanzienlijke optimalisering en ik schat dat de terugverdientijd twee jaar zal duren.”
lere afhandeling. Vroeger moesten we alle barcodes inscannen. Als het prijskaartje ontbrak, had je een probleem. Dat veroorzaakte een wachttijd aan de kassa. De ontkoppeling van de chip gaat snel, de prijs wordt meteen zichtbaar. Diefstal en fraude worden onmogelijk. Retouren zijn meteen beschikbaar. In de toekomst zie ik voor GIKS Mode mogelijks nog andere toepassingen met de RFID-technologie. In principe heeft het systeem het potentieel om de meegebrachte kleding in een interactief pashokje te herkennen. Shoppers kunnen navigeren naar meer productinformatie, krijgen suggesties voor alternatieve modellen en kleuren of communiceren met de winkelmedewerker om een ander kledingstuk naar de paskamer te brengen.”
SNELLERE KASSA-AFHANDELING
TOEKOMSTPLANNEN
RFID is niet alleen een oplossing voor het automatiseren van de inventaris. Met de RFIDimplementatie garandeert GIKS dat de verwachte productmix altijd beschikbaar is in de winkels en online. Het taggen van kleding- en
In maart opent GIKS Mode zijn zevende winkel met een oppervlakte van 1200 m² in DOK Noord, het reconversieproject van de vroegere ACEC-fabrieken aan de Oude Dokken in Gent, een gebied van meer dan 60 hectare vanaf de Dampoort tot de Muide. Deze keer wordt het geen samenwerking met Torfs schoenen. In de GIKS winkels van Sint-Eloois-Vijve, Roeselare en Kuurne is dat wel het geval. Torfs en GIKS Mode zijn complementair en trekken dezelfde doelgroepen aan. Stefaan Allemeersch: “We zijn altijd alert voor nieuwe opportuniteiten. Nochtans leggen we onszelf geen streefdoel op om binnen X aantal jaar Y aantal winkels te hebben. Neen, we gaan voor organische groei.”
Stockbeheer is de belangrijkste overweging gesprongen. Voordien had Resatec al ons vertrouwen gewonnen met hun kleding- en accessoires beveiligingssysteem. Het feit dat het om een pilootproject ging, liet toe onze stempel op de RFID-toepassing te drukken en maakte voor ons de investering draaglijk. Onze bevindingen met RFID komen natuurlijk ook van pas voor het VIL-onderzoek.” In minder dan één week tijd werden alle gegevens naar RFID overgezet. Intussen is het systeem bijna acht maanden van toepassing.
accessoires gebeurt in het centrale depot. De herbruikbare RF Keeper-tags zijn compatibel met de diefstalbeveiliging en voorzien van een slim RFID-label, uniek voor élk item. In het magazijn valideert een RFID-lezer elk in- en uitgaand item. Vluggere transferts – kleding die van de ene winkel naar de andere verhuist, of vanuit het centraal depot komt – zijn dus ook een voordeel. Stefaan Allemeersch: “Aan de kassa zorgt de Smart POS Detacher voor een 50% snel-
Edith Vervliet RFID@GIKS Mode: >> www.youtube.com/ watch?v=gD7NQgE9JNQ
Aan de kassa zorgt de Smart POS Detacher voor een 50% snellere afhandeling.
14
I RETAILUPDATE
PUBLIREPORTAGE
Dé Wifi-oplossing op maat van winkels Veel winkelende bezoekers en klanten hebben een smartphone op zak. Dat biedt u, als winkel, nieuwe mogelijkheden. Via Wifi kunt u namelijk big data van uw bezoekers en klanten verzamelen – daarvoor hoeven ze zelfs niet ingelogd te zijn – om op basis daarvan uw dienstverlening te verbeteren. Met Managed Wifi biedt Telenet Business zo’n oplossing aan.
Managed Wifi is een krachtige, toekomstgerichte en flexibele Wifi-oplossing. Telenet beheert alle hardware: van configuratie en installatie tot licentiebeheer en reparatie. En dankzij het inbegrepen online managementplatform haalt u – zonder verregaande IT-kennis – veel meer uit uw Wifiverbinding dan u ooit had kunnen denken. Wij sommen drie belangrijke mogelijkheden op.
Enkele voorbeelden: - Laat bezoekers via uw Facebook-pagina inloggen op uw Wifiverbinding. - Geef vaste klanten toegang tot uw Wifinetwerk via een gepersonaliseerde portaalpagina. - Bepaal voor bezoekers, klanten en medewerkers afzonderlijk hoe snel ze kunnen surfen, de uren waarop het netwerk beschikbaar is, welke websites toegankelijk zijn, enzovoort.
1. WIFI VOOR KLANTEN ÉN MEDEWERKERS
2. INZICHT IN UW BEZOEKERS EN KLANTEN
Uiteraard is Managed Wifi in de eerste plaats een betrouwbare, stabiele en veilige Wifiverbinding. Ideaal om Wifi aan te bieden aan klanten en bezoekers, maar ook om uw personeel een beveiligde Wifitoegang tot uw netwerk te geven. De kwaliteit van de verbinding wordt bovendien gegarandeerd met een strikt Service Level Agreement (SLA) en 24/7 business support.
Bij Managed Wifi zijn een aantal tools inbegrepen waarmee u heel eenvoudig statistieken verzamelt, bijhoudt en visualiseert (bijvoorbeeld in heatmaps). Om die gegevens te verzamelen, moeten de mensen in uw winkel zelfs niet ingelogd zijn. De aanwezigheid van hun smartphone volstaat.
U kunt zelf heel makkelijk gebruikersprofielen definiëren om uw Wifiverkeer te beheren.
- Het aantal bezoekers die betalende klanten worden. - De evolutie van de wachtrijen aan de kassa. - Het aantal terugkerende klanten en hun frequentie. - Welke plaatsen in de winkel het meest bezocht worden, welke het minst.
3. DE IDEALE BASIS VOOR EEN BETERE DIENSTVERLENING
De analysetools stellen u in staat uw dienstverlening beter toe te spitsen op het gedrag van uw bezoekers en klanten. Zo verhoogt u de klantentevredenheid, verkoopt u meer producten en bindt u klanten aan uw winkel. Enkele voorbeelden van hoe u met Managed Wifi uw dienstverlening kunt verbeteren: - Op basis van bezoekersaantallen en de verblijfsduur van bezoekers voorspelt u piekmomenten en voorziet u meer personeel in uw winkel of aan de kassa’s. - Op basis van heatmaps verbetert u uw winkelinrichting en zet u promo’s op locaties waar veel bezoekers voorbijkomen. - Als klanten op het Wifinetwerk in uw winkel inloggen via de gepersonaliseerde portaalpagina, toont u de promo van de week. Meer info op
Gegevens die u onder meer met Managed Wifi kunt verzamelen: - Het aantal bezoekers in uw winkel. - De verblijfsduur van bezoekers in uw winkel.
www.telenet.be/managedwifi
RETAILUPDATE I
15
DOSSIER RETAIL TECHNOLOGY In het winkellandschap 2.0 hebben nogal wat klassieke retailers harde noten te kraken door de almaar verder oprukkende e-commerce. Een paar recente faillissementen waren pijnlijke illustraties van de beweging in de wereld van de handel. Staan we voor een bloedbad in de winkelstraten? Toch niet, zo vertellen twee specialisten hoe nieuwe technologie net nieuwe middelen zal aanleveren om stevig op te veren. “Maar men moet het verstandig aanpakken.”
Op de Wereldtentoonstelling in Milaan toonden COOP en Accenture hoe de retailsector zich digitaal kan heruitvinden.
“Technologie blaast fysieke retail nieuw leven in”
Het winkellandschap 2.0 Oktober 2015, de Wereldtentoonstelling in Milaan. De supermarktketen COOP en technologiepartner Accenture tonen hoe de retailsector zich digitaal opnieuw zal uitvinden met interactieve tafels, rekken met aanraakapplicaties, digitale displays en realtime datavisualisatie. Het is een indrukwekkende demonstratie van de mix van het internet der dingen (voorwerpen die onderling verbonden zijn met het internet), de gamificatie (principes uit games die in een ander verband worden gebruikt) en big data (grote hoeveelheden opgeslagen gegevens). Het volstaat om naar een product te wijzen op een horizontaal opgehangen scherm en daarop verschijnt allerhande informatie die men niet op de verpakking heeft gekregen, of toch niet meer op leesbare wijze. De gamificatie applicatie (app) werkt op basis van een aantal foto’s die de klant al dan niet liket. Met deze informatie wordt een profiel van hem gemaakt en krijgt hij aanbiedingen op maat. Bakens – in het jargon beacons genaamd – registreren waar de klant zich in de winkel bevindt en hij ontvangt dan aanbiedingen die best aansluiten bij zijn profiel.
INTELLIGENTE SPIEGEL
Met de speciale spiegel van Pixglass kan de klant vanuit het pashokje online de mening van vrienden vragen.
16
I RETAILUPDATE
Of we dergelijke futurologische winkel snel in het retaillandschap zullen zien, daar zijn de meningen over verdeeld. Maar dat het potentieel groot is, daar is iedereen het over eens. En de technologie zal best wel nodig zijn als de fysieke handel zich wil verdedigen tegen
de almaar verder oprukkende e-commerce. Zo zijn er buiten de voorbeelden uit Milaan nog wel andere technologische evoluties die op ons afkomen in de winkel. We zullen in de toekomst bij kleine bedragen die snel moeten betaald worden, allicht met de NFC-chip in ons horloge of bracelet of zelfs ring betalen. Contactloze kaarten met dergelijke chip bestaan al en het aantal terminals met dergelijke technologie neemt ook bij ons in rotvaart toe. Betalen met NFC gebeurt in gemiddeld 10 seconden in plaats van de 37 seconden met een klassieke kaart. En daarmee hebben we de technologische revolutie nog niet gehad. Wat te denken van lingeriefabrikant Van de Velde die in drie van zijn winkels paskamers heeft met 3D-systemen die van achter een intelligente spiegel in 30 seconden een bodyscan maken van het bovenlichaam van een vrouw en haar helpt bij de keuze van de juiste BH? Van de Velde was op het vlak zelfs geen pionier want de Italiaanse kostuummaker Ermenegildo Zegna had eerder al een soortgelijk systeem. En laatst was er nog nieuws uit België, meer bepaald van de start-up Pixglass die ons zijn ‘fygitale’ wereld demonstreerde, een ruimte die zowel fysiek als digitaal is. Pixglass heeft een speciale spiegel ontworpen waarmee men vanuit een pashokje online de mening van vrienden kan vragen over de kleren die men aan het passen is. De sociale netwerken fungeren hier als tussenpersoon. Het gaat om een panoramische spiegel met een ingebouwd fotosysteem dat verbonden is met een tablet. Men kan de foto’s opslaan, de beelden aanpassen en ze dan via een mobiele app delen. De consument moet wel zijn mailadres of andere info geven om het sys-
teem te gebruiken. Dat levert de handelaar interessante info op, maar de spiegels zijn voorlopig nog wel vrij duur voor de winkelier.
“De retailer moet de juiste MIX vinden tussen service en selling”
“De grote transformatie? De klant helemaal centraal zetten!”
Albert Derasse, SAS
KOFFIEDIK KIJKEN Zijn het dergelijke technologische snufjes die de klassieke retail zullen redden van de e-commerce? Of gaat de technologie van het internet de fysieke handelaar verder de dieperik induwen? Eerst de vraag: wat betekent e-commerce in België? Bij het ter perse gaan, waren de cijfers van 2015 nog net niet bekend. Een zekerheid is dat België op het vlak van e-commerce lang achterna hinkte op onze buurlanden, maar ondertussen wel in volle opmars is. Het vreemde is dat daarover voor België geen eenduidige cijfers bestaan. Volgens de sectororganisatie BeCommerce, die zegt 80% van de online markt te vertegenwoordigen, bedroeg de totale jaaromzet van de Belgische e-commerce in 2014 2,3 miljard euro, een stijging met 28% tegenover het jaar voordien. Comeos, de vertegenwoordiger van de handel en de diensten in ons land, publiceerde enkele dagen later een ander cijfer. E-commerce zou in 2014 goed zijn geweest voor 5,62 miljard euro of 6,44 procent van de totaalomzet van de handel. (Dat cijfer is exclusief de naar schatting 600 miljoen euro uit de toeristische sector.) En er is nog een derde bron: de website Ecommerce Europe die het heeft over 3,82 miljard euro, weliswaar in 2013. Comeos had het toen over 4,89 euro. Er bestaan dus geen sluitende cijfers, wat al te maken heeft met grijze zones. Neem de bestellingen die online worden geplaatst bij een van de warenhuisketens en die worden opgehaald in het afhaalpunt aan de supermarkt. De betalingen gebeuren in de fysieke
Vincent Malarme, IBM
winkels, worden opgenomen in de dagontvangsten en verschijnen dus niet in de cijfers van de e-commerce. Ook de cijfers over wat wij exact online verkopen, zijn er geen eenduidige gegevens. Als het om de grote boosdoener van de klassieke retail gaat, is het dus duidelijk koffiedik kijken. Maar dat de kaarten door elkaar zijn geschud, staat wel vast. Meer dan ooit is de klant koning. Hij kan in een winkel aan showrooming doen en dan online kopen. Of hij laat zich verleiden in een klassieke winkel. We spraken met twee specialisten en die zien in de technologie net enorme opportuniteiten voor de fysieke handel in zijn verweer tegen de webshops van deze wereld.
KLANTEN HERKENNEN EN LOKALISEREN SAS Institute is gespecialiseerd in analyses die op basis van algoritmes bedrijven kunnen helpen bij een aantal situaties: onderhoud in de industrie, betalingsproblemen bij banken of het aanprijzen van artikelen in de retail. We praten erover met Albert Derasse, senior business solutions manager bij SAS. Een van de klanten van SAS is Colruyt voor wie SAS zijn CRM-systeem gebruikt. CRM staat voor customer relation management en is een informatiseringsysteem waarmee een organisatie gemakkelijk klantengegevens en -relaties kan beheren. Het is nog maar het begin van wat op de consumenten afkomt. Zal de technologie de fysieke winkel kunnen redden? Albert Derasse: “Colruyt kiest wekelijks 240 producten waarvoor het promotie wil doen. Voor 1,5 miljoen klanten worden dan 24 geselectioneerde promotiebonnen verzonden voor producten die het best bij hun profiel passen, soms voor producten waarop Colruyt een beetje meer marge wil nemen. Eigenlijk zou je dezelfde technologie in een winkel van Colruyt kunnen gebruiken en aan one-to-one promotie doen van artikelen. Ja hoor, om op uw vraag te antwoorden: het kan paradoxaal klinken, maar de technologie zal de fysieke winkel zeker kunnen redden.” “De laatste grote troef van de winkel was de dienst die men verleende, maar die service vind je nu ook bij de pure player, en misschien zelfs nog meer. Je hebt er alle info, plus nog bijkomende info over bijvoorbeeld interessante accessoires. De fysieke winkel kan zich in deze laatste fase niet meer echt verdedigen. De rotatie bij het personeel maakt vaak dat men u als klant ook niet meer persoonlijk kent. Maar dat zal de technologie dus kunnen veranderen.” Hoe zo? Derasse: “Er komen apps die u bij
RETAILUPDATE I
17
DOSSIER RETAIL TECHNOLOGY
Warby Parker: eerst zuivere e-commerce, nu ook fysieke winkels.
het binnenkomen zullen herkennen. Om u ertoe aan te zetten die op te laden of te activeren, zullen er triggers bedacht worden. De app zal na een tijd aan mijn historiek – bijvoorbeeld op basis van mijn klantenkaart – en data mining weten wat voor klant ik ben. Ben ik iemand die enkel interesse heeft in promotieartikelen? In standing? In innoverende zaken? Via geolocalisatie kan het systeem ook weten waar ik mij bevind in de winkel. Ik ben bijvoorbeeld twee keer vijf minuten gestopt voor een welbepaalde plasmatelevisie. Het systeem weet dat ik gevoelig ben voor prijs. En het kan dan beslissen om een verkoper op mij af te sturen. Die zal mij dankzij de technologie op bijvoorbeeld zijn iPad ook beter informeren. Zijn commercieel discours zal veel efficiënter zijn.”
THE SKY IS THE LIMIT Is er geen probleem van privacy? “Neen. Je bent alleen herkenbaar als je jouw app oplaadt. Doe je dat, dan geef je een push notification en meld je dat je akkoord gaat. Geolocalisatie bestaat trouwens al jaren, maar dan wel enkel om warmtekaarten te maken van de massa in winkels, nooit om individuen te traceren. Retailers zullen trouwens voorzichtig zijn met hun toepassingen, want anders bestaat het gevaar dat de klant het geen tweede keer gebruikt.” Sommige omnichannel spelers zien dat klanten bij Click & Collect extra producten kopen wanneer ze hun bestelling afhalen. Albert Derasse: “Dat kan zeker en je zou het met
18
I RETAILUPDATE
een app kunnen aanmoedigen. Maar men kan zich net zo goed een app inbeelden waarin jij jouw boodschappenlijst inbrengt dat voor jou het kortste en dus snelste traject in de winkel uitstippelt. Dat betekent tijdswinst voor de klant. Voor de retailer is het minder interessant, maar het is wel een dienst. De retailer moet dus de juiste mix vinden tussen service en selling.” “Een probleem in de retail is vaak ook het enorme aantal referenties. Ook hier zal technologie een grote rol spelen. In de voeding bijvoorbeeld. Zit er gluten in dat product? Andere ingrediënten waaraan ik allergisch ben? Ik zou met een smartphone en een app de barcode kunnen inlezen en de informatie hebben. De kwalitatieve info zal dankzij de technologie veel ruimer zijn. The sky is the limit. Ik geloof dat echt. En dat zowel voor de retailer als de klant.” “E-commerce kent mooie dagen, onder meer door het gemak voor de klant. De fysieke winkel zal nu met dezelfde wapens kunnen strijden, maar een veel betere dienst kunnen verlenen dan nu. De technologie zal de fysieke winkel redden. Ik geloof daar echt in. En dan is er nog een belangrijk aspect: er zijn nog altijd heel wat mensen die nood hebben aan persoonlijk contact, interactie… Met de vergrijzing zal die nood alleen maar groter worden.”
DE KLANT IS HET KANAAL Vincent Malarme is general business leader bij IBM en wanneer wij hem vragen of de
technologie de fysieke winkels zal redden, zegt hij dat hij liever niet over winkels praat, maar over retail in het algemeen. “De fysieke winkel zal nog altijd het belangrijkste kanaal zijn van de retail, maar er zullen steeds meer andere kanalen komen”, zegt hij. “Nespresso is een mooi voorbeeld. Die heeft in enkele steden flagship stores, eigenlijk enkel of vooral bedoeld voor het imago van het merk. Er zijn duizenden corners in winkels om de machines te kopen. Via het web kan men dan de koffiecapsules kopen.” “Als u me zegt dat studies aangeven dat ecommerce zowat 10% van de klassieke retail zal afsnoepen, is dat toch wel met een korrel zout te nemen. Dat valt niet zo eenvoudigweg af te lijnen. Ik spreek ook niet graag over omnichannel. Voor mij is de klant het kanaal. De grote transformatie zal zijn dat men de klant helemaal centraal zal zetten. Sociale media spelen daar vaak een belangrijke rol bij. Er zijn tal van interacties tussen retailers en klanten, in meer dan de helft van de gevallen op mobiele wijze. En wat zien we nadien? Dat de meerderheid van de aankopen toch in de fysieke winkel gebeuren.” U verwacht geen bloedbad in het retaillandschap? Vincent Malarme: “Neen hoor, ik zie e-commerce dus niet zwaar inhakken in het aantal winkels. Denk maar aan Ikea dat tussen begin 2015 en eind 2016 120 nieuwe winkels gaat geopend hebben of H&M dat er over dezelfde periode zelfs 400 wil openen. En wat te denken van Amazon.com, tot nog toe een pure player en nu fysiek aanwezig met ophaalpunten? Steeds meer pure players gaan naar de straat.” Bij ons zagen we bijvoorbeeld Coolblue een aantal vestigingen openen. Malarme: “Ik was laatst in New York op een store tour. We bezochten onder meer Warby Parker, ondertussen marktleider in de verkoop van brillen. Die begon ooit enkel met e-commerce wat toch wel merkwaardig is. Want wie zou nu een bril kopen via een webshop? Dat zou wel het laatste zijn. Het idee van Warby Parker was even simpel als doordacht en verstandig. In plaats van één bril zou men er vijf versturen. Na twee weken kon je er vier terugsturen. Het was een fantastisch innovatief model, het was zuivere e-commerce. En toch hebben ze nu ook fysieke winkels waar je nu meer advies kan krijgen. En ze zijn marktleider geworden. Winkels zullen dus niet verdwijnen, maar traditionele retailers die hun winkels en hun kanalenstrategie niet aanpassen, zie ik op termijn wel verdwijnen.”
IMPACT OP MARKETING Vermoedelijk zal de marketing door de technologie sterk veranderen. “Ik zie drie domeinen”, weet Malarme. “Het eerste heeft met de centricity van de consument te maken. Ook in de winkel zelf komt er meer interactiviteit met de klant. Er komt one-to-one marketing. De klant wordt behandeld als een individu, niet meer als onderdeel van een segment van de markt. Ten tweede, op het vlak van analyses verandert er straks ook veel. Dankzij big data over het weer, evenementen en dergelijke kan de supply chain beter georganiseerd worden. Op alle vlakken kunnen zaken geoptimaliseerd worden, zelfs op het vlak van personeelsaanwervingen.” “Ten derde verwacht ik een enorme evolutie in de mobiele communicatie. Die heeft ons leven als burger al enorm veranderd, maar nu zien ook de retailers hoe mobiele communi-
catie hun bedienden kan helpen om de klanten beter te bedienen. Vaak weten de klanten meer dan de bedienden zelf. In de VS geven steeds meer retailers hun iPad’s aan hun personeel om ze te helpen bij het adviseren van de klanten en voor het bekomen van meer cross sales. Er zijn toepassingen voor het beheren van de voorraad, noem het. De mobiele transformatie zal de manier van werken fors veranderen. Er zal efficiënter gewerkt worden op alle vlakken: de marketing, de bevoorrading, de naverkoopdienst…” Bij nogal wat retailers zou e-commerce ervoor zorgen dat de verkoop in de winkel er zelfs door stijgt. Mensen bestellen online en wanneer ze hun bestelling komen ophalen, kopen ze in de winkel nog bijkomende producten. Klopt het? Malarme: “De naam kan ik niet kwijt, maar wij hebben een retailer als klant die een attachment rate heeft van 40
procent. Klanten die via het click & collectsysteem voor 100 euro besteld hebben, kopen dan in de winkel voor nog eens 40 euro extra. Ik zie click & collect onder meer door het terreurgevaar sterk evolueren. Voor de retailer zou dat veel voordelen opleveren want de last mile delivery naar de klanten kosten veel. Als die klant toch naar de winkel gaat, betekent dat een nieuwe kans om te verkopen.” René De Witte
info@tcog.be of info@tcog.nl www.tcog.be of www.tcog.nl
The Concept Group begeleidt u bij de automatisering van diverse bedrijfsprocessen: • • • • • •
voorraadbeheer magazijnbeheer inkoop & verkoop financieel beheer relatiebeheer personeelsbeleid
• • • • • •
winkelverkoop herbevoorrading loyalty - cards membership management business intelligence e-commerce
Steenweg op Zevendonk 149
Industriepark 14-110
Floridalaan 8
B: T 0032 (0)3 420 07 10
B-2300 Turnhout
B-9031 Drongen
NL-3404 WV IJsselstein
NL: T 0031 (0)30 687 47 39
RETAILUPDATE I
19
MANAGEMENT
Digital signage
The brick & mortar store goes digital Aangenaam klimaat in de winkel Trends in klimaatbeheersing
Een aangename winkelbeleving voor de klant, een aangename werkomgeving voor de medewerkers: vandaag is klimatisering niet meer weg te denken uit de winkel. Een overzicht van intelligente, duurzame en kostenefficiënte oplossingen. Bekijk het hele kostenplaatje, luidt het advies bij Mitsubishi Electric Europe. Hou daarbij rekening met belangrijke aspecten zoals duurzaamheid, energieverbruik en -recuperatie, onderhoudsgemak en service. Het gaat om meer dan het zuivere investeringsbedrag. Zo hoort een goede installatie bijvoorbeeld ook discreet – en dus stil – te zijn. Uiteindelijk wil je toch vooral maximaal comfort. “Wij bieden nu in optie bij onze cassettes I-see sensoren aan”, legt Ewout Deschuytter, Consulting Sales Engineer bij Mitsubishi Electric, uit. “Die sensoren zorgen ervoor dat de temperatuur overal gelijk verdeeld is binnen de winkel. De sensoren scannen de hele ruimte en sturen de temperatuurverdeling automatisch bij. Stel je 20°C in, dan heb je ook effectief overal 20°C. Je hoeft geen 23°C in te stellen om uiteindelijk 20°C te bekomen. Op die manier druk je het energieverbruik gevoelig. Met een I-see sensor
20
I RETAILUPDATE
kan je de energiekost tot 30% drukken. De optie betekent een marginale meerkost maar je bespaart er wel aanzienlijk mee op je energierekening. Bovendien wordt alles automatisch geregeld en is de bediening even comfortabel.” Het systeem werkt efficiënt, net zo goed in een hoge als lage ruimte. Uiteindelijk gaat het om de optimale temperatuur zo uniform en efficiënt
moeilijk om één-op-één aan te tonen dat een investering in een goede klimatisering leidt tot meer verkoop. Het is een van de elementen, als het ware het olympisch minimum in comfort dat je als winkelier aan je klant moet aanbieden. “Retailers hebben wel vaker de neiging om eenzijdig naar het investeringsbedrag te kijken”, vindt Ewout. “Wij staan voor een duurzame langetermijnoplossing, met een professionele ondersteuning door bekwame installateurs en door ons eigen technisch team.” De jongste jaren is klimatisering gemeengoed geworden in de detailhandel. Retailers zijn reeds goed geïnformeerd vóór ze fabrikanten contacteren voor een offerte. Is er zoiets als een doorsneebedrag
Een goede installatie hoort discreet – en dus stil – te zijn mogelijk te bewaken, gelijkmatig over de hele ruimte. Wanneer shoppers zich goed voelen in de winkel, zijn ze geneigd om er langer te blijven en is de kans groter dat ze kopen. Al is het
per vierkante meter ‘airco’ als uitgangspunt? “Zeer moeilijk”, antwoordt Ewout. “Er spelen zoveel factoren mee. Wat is het gewenste vermogen? Hoe is het gebouw ingedeeld? Hoe is
de bestaande isolatie…? Al die factoren spelen een rol. Uiteindelijk wordt het toch altijd maatwerk.”
TOTAALOPLOSSING Daikin heeft een groot palet aan warmtepompen verseluchtoplossingen waaruit de retailer kiest volgens zijn behoeften. In grote lijnen kies je tussen maximale efficiëntie en budget. De aard van de activiteit heeft vaak een invloed op de levensduur van de installatie. In een supermarkt rekent men al snel op 8 tot 10 jaar terwijl een kledingzaak die elke 5 jaar een facelift ondergaat, gaat voor de korte termijn. “Ga je voor maximale efficiëntie, dan koppel je hoog rendement aan laag verbruik”, weet Johan Timmermans, consulting sales manager bij Daikin. “We leveren nu bijvoorbeeld cassettes met geïntegreerde vloersensoren die de verkoopruimte in 360° monitoren en een gelijkmatige temperatuurverdeling geven tussen vloer en plafond.” Met nieuwe toestellen kun je de verdampingstemperatuur beter instellen. Die temperatuur wordt aangepast aan de buitentemperatuur. Dit zorgt tegelijkertijd voor een hoger comfort terwijl het verbruik tot 28 procent lager ligt dan bij traditionele systemen. Hoe is het intussen gesteld met de kennis van de retailer op het vlak van klimatisering? “Retailers hebben steeds meer inhouse-kennis van klimatisering”, antwoordt Sebastien Kolijn, key account manager bij Daikin. “De verwachtingen variëren naargelang het profiel van de gesprekspartner. Een aankoper zal veelal in eerste instantie naar de prijs kijken. Heb je te maken met iemand die naast de aankoop ook verantwoordelijk is voor onderhoud en verbruik, dan gaat er meer aandacht naar technische aspecten. Het hele plaatje komt dan aan bod. Wij zullen bijvoorbeeld aangeven dat het verbruik kan dalen door een schone aanzuigfilter. Zelfreinigende systemen houden de filter schoon en zo blijft de temperatuur goed en het verbruik onder controle.” Retailketens monitoren steeds meer de temperatuur in de winkels vanuit de hoofdzetel. Zo kan bijvoorbeeld de verwarming of koeling ’s nachts afgezet worden om energieverspilling te voorkomen. Intussen verbetert ook de luchtkwaliteit in de winkel bij gebruik van een luchtgroep die verse lucht inbrengt in functie van het CO2-gehalte in de winkel, zodat over-ventilatie en bijhorend extra verbruik wordt vermeden. “Wij bieden onze klanten een totaalpakket aan, afgestemd op hun behoeften”, vindt Johan Timmermans. “Bij ‘free cooling’ treedt een luchtgroep in werking om verse lucht met lage temperatuur aan te zuigen. Enkel de ventilator wordt dan geactiveerd. Je hoeft de lucht dan
De I-see sensoren van Mitsubishi Electric zorgen ervoor dat de temperatuur overal gelijk verdeeld is binnen de winkel.
niet te koelen met een warmtepomp en ook dat scheelt weer in verbruik.” Veel winkels zetten de deur wijd open om klanten te lokken. Hoe regel je een optimaal winkelklimaat bij dergelijke ‘open door policy’? “In dat geval adviseren wij een luchtgordijn te plaatsen bij de ingang”, legt Sebastien Kolijn uit. “Zo’n thermisch luchtgordijn zorgt voor een permanente verticale warme luchtstroom. Vroeger was het elektrisch, nu wordt dit aangesloten op een efficiënte warmtepomp, wat tot 70% besparing kan opleveren in verbruik . Het luchtgordijn werkt als een scherm waardoor de geklimatiseerde lucht in de winkel niet via de open deur kan ontsnappen, zodat het klimaat in de winkel optimaal blijft en er geen onnodige energie wordt verspild. Ook hier gaan we voor een hoog rendement en een laag verbruik.”
SNEL, SNELLER, SNELST Een goede klimatisering, duurzaamheid en een hoog rendement gaan hand in hand. ABN Klimatisatie focust op snelheid voor verwarming en koeling. Ze bieden met SPEED een snelle plaatsing en korte interventietijden bij
herstellingen en onderhoud. Een snelle interventie blijkt helemaal geen overbodige luxe. Winkels warmen namelijk snel op wanneer het klimaat niet goed beheerd wordt, wat nadelig is voor de verkoop. Om SPEED te kunnen garanderen, maakt ABN gebruik van geconnecteerde klimatisering. Onder andere voor de klimaatbeheersing van het nieuwste filiaal van GIKS Mode maakt ABN gebruik van klimatisering geconnecteerd met internet. Door klimatiseringsystemen te connecteren en van op afstand te monitoren, is altijd een tijdige interventie mogelijk en voorkomt men tijdrovende – en dure – herstellingen. De snelste herstelling is namelijk de herstelling die je kunt voorkomen. Dit speelt in het voordeel voor wat betreft de duurzaamheid van de installaties. ABN kiest voor slimme airco. SmartLog biedt de software die ABN gebruikt om verwarming en koeling ‘intelligent’ te maken door de installaties te connecteren met internet. De software waar SmartLog gebruik van maakt, volgt de werking van aircosystemen op. Op deze manier voorkomt de retailer dat de airco in de winkel onnodig werkt, maar ook in preventief onderhoud kunnen installateurs en herstellers van op afstand de klimatiseringinstallaties controleren. Zo kan er veel sneller gereageerd worden, maken installateurs geen onnodige ritten naar de winkel en dalen als gevolg de onderhoudskosten. De toepassing voor geconnecteerde klimaatbeheersing in retail is StoreConnect. Deze toepassing bestaat uit een box met energiebesparende software van SmartLog. Op basis van intelligente algoritmen controleert en beheerst StoreConnect de temperatuur in de winkel. De klimatisering valt ’s avonds automatisch uit (volgens de openingsuren), maar bij hevig winterweer kan de retailer instellen dat ze blijft werken, weliswaar op een lagere temperatuur. Op die manier koelt de winkel ‘s nachts niet te zeer af en is er ‘s ochtends een aangename winkeltemperatuur. Dit geeft een hoger rendement en meer energiebesparing.
DISCREET
Met een thermisch luchtgordijn kan de geklimatiseerde lucht in de winkel niet via de open deur ontsnappen.
De retailer kiest voor een zichtbaar systeem of discretere en stijlvollere systemen, weggewerkt in muren en plafonds. Voor de diverse delen van een winkel zijn ook individuele systemen toepasbaar. In de pashokjes, de opslagruimtes of kantoren wordt een ander klimaat verwacht dan in de rest van een winkel. Ook hier kan op ingespeeld worden. Samsung lanceert in 2016 de innoverende 360 cassette. De Samsung 360 cassette is de eerste ronde cassette in de wereld zonder uitblaasliniaal. Het volledig ronde design past in elk interieur. De cassette kan geheel vrij of ingebouwd geïnstalleerd wor-
RETAILUPDATE I
21
MANAGEMENT ONOPVALLEND
DRAADLOOS VERBONDEN
Soms kan het belangrijk zijn dat het klimaatsysteem onopvallend is. Hiervoor ontwikkelde Daikin een uniek systeem waarbij zowel de buiten- als de binnengroep onzichtbaar is opgesteld. Roosters zijdelings of vooraan aan het gebouw is het enige dat kan waargenomen worden.
ABN Klimatisatie maakt gebruik van SmartLog om hun claim ‘SPEED’ te realiseren. Kort gezegd: de klimatiseringsystemen in de winkel worden draadloos verbonden met internet. Alle geregistreerde gegevens van het klimatiseringsysteem worden met grafieken getoond op een dashboard. Dit geeft niet alleen informatie over de aircosettings, maar toont ook foutenanalyses in het kader van voorspellend onderhoud. Geconnecteerde klimatisering wordt met andere woorden als garantie gezien voor SPEED in onderhoud en herstellingen.
Klimatisering is het olympisch minimum in comfort dat je als winkelier aan je klant moet aanbieden den. Een ronde leddisplay toont op een grafische manier de werkingsmodus (horizontaal of verticaal). De ronde 360 cassette is de nieuwe standaard voor de bekende 4-wegscassette. De vorm – 360° rond – zorgt voor een All-way cassette waarbij natuurlijke convectie koudeval voorkomt. Het zorgt voor een gelijkmatige luchtverdeling en het hoogst bereikbare comfortniveau. De luchtstroom van 360 graden maakt optimale airconditioning mogelijk en elimineert ‘dode zones’. De lucht bereikt alle uithoeken van de ruimte. De luchtrichting wordt zonder linialen gestuurd. Dit levert tot 25% meer luchtvolume. Tegelijkertijd zorgt een stuurventilator voor een gecontroleerde luchtstroom in verticale richting. Er wordt een hogere homogene temperatuur bereikt waardoor het comfort verhoogt met minder onnodige opwarming. De 360 cassette maakt gebouwen energiezuiniger. Voor nieuwbouw geldt E-peil 30 in 2020 en alle bestaande gebouwen worden energieneutraal vanaf 2050. De 360 cassette kan zowel in nieuwbouw als bestaande bouw worden toegepast. Het ronde designtoestel springt in het oog en kan naadloos in diverse winkelconcepten toegepast worden.
22
I RETAILUPDATE
TOTAL COST OF OWNERSHIP In een winkel worden steeds meer systemen van op afstand beheerd, dit om bijvoorbeeld de soms wisselende personeelsbezettingen op te vangen. De warmtepompsystemen en de ventilatiesystemen D van Samsung worden steeds intelligenter en kunnen via een webbased toepassing beheerd worden. Zo krijgt de facility manager of het onderhoudsbedrijf vlot toegang en behoudt hij de controle over de technieken in de winkels, al dan niet via smartphone-applicaties, wifi of domoticatoepassingen. Met een Samsung Remote Management Systeem beheers je het klimaat volledig. De hiervoor gebruikte embedded Web based Data Management Server (DMS) is als een beheersysteem voor een klein gebouw. De DMS unit werkt volledig autonoom en is voorzien van een eigen processor. Er is een multi user (5) aansluiting voor computers. Wanneer het systeem is geprogrammeerd mag de computer worden afgekoppeld. Alle instellingen zijn gefixeerd in de DMS server. Na spanningsuitval wordt het systeem opgestart en ingesteld volgens de instellingen van de DMS server. Bij brand of andere
rampen kan het gehele systeem worden afgeschakeld door de DMS server. Alle data van de afgelopen periode worden bewaard in het flash memory of op een SD kaart. Je kunt het systeem zo programmeren dat alle parameters worden gebruikt. Bovendien kun je het systeem op afstand online bedienen en zijn de temperaturen in de winkel(s) ook op afstand zichtbaar. Indien het systeem constant gekoppeld is aan internet, dan kan er vanuit het systeem een e-mail vertrekken naar een voorafbepaald e-mailadres ingeval van storing. Door deze intelligente programmering worden onnodige draaitijden vermeden (bijvoorbeeld gedurende de sluitingstijden), en kan door automatische meldingen door het systeem zelf preventief, extra verbruik voorkomen worden. Het actuele energieverbruik kan bovendien constant gemonitord worden, wat leidt tot een beter kostenbeheer. Door toepassing van intelligentie in de toestellen realiseert Samsung inzicht en controle op het verbruik en bijgevolg ook op de Total Cost of Ownership van een installatie. Erik Verdonck
MANAGEMENT
HR-beleid op maat van de retail
“Concurrentie voor zijn met goed imago” “Een sector die op verschillende vlakken anders is, en toch ook weer trekjes heeft die men ook elders aantreft”, zo omschrijven specialisten de retailsector. Feit is dat tussen vraag en aanbod een zekere en vooral herkenbare kloof gaapt. Erin slagen de juiste mensen aan te trekken en te behouden, hangt dan ook af van de punten waarmee men het verschil kan maken. Welke dat zijn? We gingen bij enkele specialisten te rade. Hun doorlichting van de retailsector bekeken door een HR-bril.
“Doorgaans wordt de retailsector gepercipieerd als dynamisch en trendy”, steekt Veerle Thomas (Manpower) van wal. “Een plek dus waar mensen met passie hun gading kunnen vinden. Het is een sector die constant in beweging is en waar flexibiliteit een must is. Dat uit zich op diverse vlakken. Te beginnen met de types contracten die aangeboden worden. Op het
ONZE GESPREKSPARTNERS •
Veerle Thomas Sales & Operations Manager Retail bij Manpower Group BeLux >> www.manpowergroup.be
• Noëlla Heylen zaakvoerster van Style Counsel >> www.stylecounsel.be
terrein tref je een mix van zowel tijdelijke als arbeidsovereenkomsten van onbepaalde duur aan. Eenzelfde variatie ontwaar je in de inkleding van de te presteren uren, de momenten en periodes waarop mensen aan de slag zijn. Dat deze moeten worden afgestemd op de retailrealiteit die anders in mekaar zit dan de klassieke 9-to-5 is vanzelfsprekend. Inzake bezoldiging, tref je frequent verschillende extralegale voordelen aan, dus ook hier is diversiteit een feit.”
PARALLELLEN MET ANDERE SECTOREN Kenschetsend ook, zo leert verdere navraag, is dat een nood bestaat op zowel korte als lange termijn. Er doen zich situaties voor die vergen dat kort op de bal wordt gespeeld. In dergelijke gevallen komt het erop aan gewoonweg iemand te vinden. Ruimte om achter het juiste profiel te gaan, is er vaak niet. Maar soms is die mogelijkheid er net wel, en dan is het een kwestie van goed te begrijpen welke lading de vlag van de
retail métiers precies dekt. Goed begrijpen wat van een bepaalde functie verwacht mag worden. Welke vaardigheden moet die persoon in huis hebben? Welke achtergrond en kennis? Dit vergt een aparte knowhow. Maar hoe specifiek ook; er zijn ook onmiskenbare parallellen tussen de retail en andere sectoren. “Wat geldt voor andere sectoren, gaat ook op voor de retailsector”, benadrukt Veerle Thomas. “Op de Belgische markt bestaat een tekort aan commerciële profielen. Globaal genomen blijkt dat 24% van de Belgische werkgevers zijn vacatures moeilijk ingevuld krijgt. Ondanks de specifieke kenmerken van de retail, is ook dit een nijpend probleem waarmee men geconfronteerd wordt.”
TERUGKERENDE KWALITEITEN HR mag dan al een huis met heel wat kamers zijn, een onvermijdelijk beginpunt is en blijft de aanwerving. En hiervoor heb je een match nodig tussen de functie en de persoon. “Niettegenstaande de verschillen, zijn er toch typische kwaliteiten die een sollicitant in de retail maar beter in huis heeft”, verduidelijkt Veerle Thomas. “Die skills zijn: serviceminded zijn, over een positieve attitude en werkhouding beschikken, communicatief zijn... Voor managementprofielen komen er daar nog enkele bij. Je moet een echte coach zijn voor je ploeg. Iemand die zijn team kan blijven motiveren. Bewust zijn van de KPI’s die men nastreeft, RETAILUPDATE I
23
MANAGEMENT
“MOTIVEREN IS SLEUTEL VOOR DUURZAME SAMENWERKING”
Communicatievaardigheid is onmisbaar in de retailsector.
en die ook kunnen managen. Vergeet niet dat medewerkers vaak het gevoel hebben in een familiale sfeer te werken. Er wordt van hen ook een sterke teamspirit gevraagd. Net daarom is die motiverende rol zo cruciaal.”
PRECIEZE FUNCTIEOMSCHRIJVING En daar sta je dan als retailer met een heuse checklist in de hand. Het verschaft je een overzicht van de gevraagde vaardigheden, maar hoe ga je concreet tewerk? “Belangrijk is dat je een analyse maakt van het bestaande team en de reeds aanwezige competenties”, benadrukt Noëlla Heylen (Style Counsel). “Stel vervolgens een gedetailleerde functiebeschrijving op, waardoor potentiële kandidaten zich een duidelijk beeld kunnen vormen van wat precies van hen verwacht wordt. Belangrijk is ook dat deze vaardigheden in de functiebeschrijving opgenomen worden. Meer nog, dat ze een must zijn om de baan te krijgen. En los van dergelijke specifieke eisen, kan het nooit kwaad om uitdrukkelijk melding te maken van een aantal basiscompetenties: klantvriendelijkheid, flexibiliteit, communicatievaardigheid...Dat kenmerkende van de retail waarover we het al hadden staat als een paal boven water. Waarom dan niet die lijn consequent doortrekken naar het sollicitatieproces?”
REFERENTIES CHECKEN “Let erop dat je jezelf in een volgende fase ook houdt aan dat vooropgestelde competentieprofiel”, vervolgt Noëlla Heylen. “Per slot van rekening zijn competenties even belangrijk als het buikgevoel waardoor we ons makkelijk laten leiden. Toets sowieso altijd af of de kandidaat gemotiveerd is. Een interne drive is nu eenmaal dé verkoop key. Stel vragen en eis ook
24
I RETAILUPDATE
duidelijke antwoorden. Wazigheid kan op termijn altijd narigheid in zich dragen. Sla ook de brug met de praktijk en laat de twee kandidaten proefdraaien. Juridisch kan dit, dus nog voor ze effectief aangeworven zijn, maar zo’n test mag niet langer dan drie uur duren en moet keurig schriftelijk zijn vastgelegd. Iets wat men wel vaker over het hoofd ziet, is het checken van de aangeleverde referenties. Hamvraag voor een vroegere werkgever is of hij/zij die persoon opnieuw zou aannemen?”
BELANG LOON NIET OVERSCHATTEN En natuurlijk is er de bezoldiging. Geen arbeid zonder loon, of is het andersom? “Standaard is het verloningspakket samengesteld uit een vast loon, aangevuld met aantrekkelijke extralegale voordelen”, zegt Veerle Thomas. “Toch zou het verkeerd zijn je blind te staren op het salaris. De sfeer, zelfs de passie voor het product, het imago van de sector, maar ook de opleidingsen doorgroeimogelijkheden zijn belangrijke factoren die binding met de medewerkers in de hand werken.”
“Laat je mensen weten waar ze staan, en vooral: hoe ze binnen het bedrijf kunnen groeien”, stelt Noëlla Heylen. “De jongere generatie denk niet op dezelfde manier als voorheen. Niet langer wat zij voor het bedrijf kunnen betekenen, houdt hen bezig, maar net het omgekeerde: wat kan het bedrijf voor hen betekenen. Hou dit altijd voor ogen. Korte communicatielijnen zijn belangrijk. Zorg voor een dagelijkse opvolging, zeg wat goed is en beter kan. Zeker in kleinere structuren wordt de zaakvoerder vaak erg in beslag genomen door operationele taken. Hierdoor dreigt aandacht voor opleidingen, opvolging en coaching naar de achtergrond te verdwijnen.”
“Loon is belangrijk, maar slechts een deel van het plaatje”, onderstreept Noëlla Heylen. “Op lange termijn is het alvast geen motivator. Toch mag je het niet verwaarlozen. Een belangrijk uitgangspunt in deze is dat een verkoopmedewerker getriggerd moet worden om te verkopen, dat is de corebusiness van zijn job. Vaak zie je dan ook dat een variabel salaris met commissie op de gerealiseerde resultaten toegekend wordt. Gluren bij de buren is een nuttige tip. Hoe pakken de concullega’s het aan? En waarop aansluitend: op welke manier kan ik me van hen onderscheiden? De soms scherpe concurrentie in het aantrekken van de geschikte mensen kan niet onder de mat geveegd worden.”
EMPLOYER BRAND ALS MAGNEET De wedijver tussen de verschillende spelers om de gepaste profielen te lokken, kan niet los gezien worden van de kanalen die men aanspreekt om met die mensen in contact te treden. “Het sourcen van de juiste kandidaat is een vak op zich waarbij alle mogelijke kanalen ingezet worden”, licht Veerle Thomas
DRIE DO’S VOOR GESLAAGDE AANWERVINGEN 1. Een gedetailleerde jobomschrijving zorgt ervoor dat enkel – of grotendeels – mensen gaan solliciteren die er zich in terugvinden. Je ontwijkt een overdosis aan cv’s, wat een gunstige weerslag op het hele proces heeft. 2. Een goed voorbereid sollicitatiegesprek leidt dikwijls ook tot een efficiënt gesprek. Niet alleen zal je er meer uithalen, het komt ook naar de sollicitant toe gedegen en professioneel over. 3. Dankzij de juiste bijstand ben je makkelijker in staat objectiever naar de kandidaat én de eigen business te kijken. Zelf heb je misschien onbewust een gekleurde blik op de zaak. Een derde partij kan die bijstellen.
TE VERMIJDEN VALKUILEN l Ons
kent ons Vermijd het aanwerven van mensen uit je eigen netwerk of zelfs dat van je medewerkers. Zo’n aanpak werkt een professionele relatie tegen en dreigt uit te monden in een aantal onnodige problemen.
l Haast
en spoed is zelden goed De verleiding is soms de dingen op een drafje af te werken. Ergens is dit begrijpelijk ook, want vaak begint de zoektocht naar een geschikte kandidaat als de nood hoog is. Toch is snelheid vaak geen goede bondgenoot. Het vergroot de risico van een verkeerde keuze, wat op termijn meer tijd en inspanning vergt dan een zorgvuldige aanwerving.
l Spreken
is zilver, zwijgen is goud Bedoeling van een sollicitatiegesprek is dat de kandidaat aan het woord is. Een korte voorstelling kan natuurlijk geen kwaad, het is zelfs een verplicht nummertje, maar laat dit niet te veel tijd in beslag nemen. Dit op voorhand voorbereiden, is dikwijls een goede manier om te lange uitweidingen tegen te gaan.
Het is belangrijk om goed te begrijpen wat van welke functie verwacht wordt.
toe. “De klassieke werving en jobsites blijven natuurlijk belangrijk, maar steeds meer groeit het belang van digitale kanalen. De sociale media, zeg maar.” “Doorgaans zijn de sociale media goed ingeburgerd voor het communiceren van promoties”, vult Noëlla Heylen aan. “Toch is het potentieel groter. Gebruik Facebook om je bedrijf of zaak bekend te maken. Waar sta je voor? Waar liggen de waarden? Het zijn stuk voor stuk methodes om je bekendheid, ook naar mogelijke medewerkers toe, te verhogen.”
En tot slot nog een tip die we in de retail zelf opvingen: wees kritisch voor jezelf. Dit vertaalt zich in een regelmatige analyse van de eigen arbeidsorganisatie, arbeidsvoorwaarden en employer brand. Zeker in een realiteit waarin de ‘megafoon van de sociale media’ steeds luider klinkt, is het frequent herhalen van die oefening op een door schaarste gekenmerkte markt een absolute must. Michaël Vandamme
UW PARTNER IN COMMERCIEEL VASTGOED REAL ESTATE CONSULTANCY & PROPERTY MANAGEMENT GROUP HUGO CEUSTERS-SCMS N.V.
Antwerpen : +32 3 231 88 76 / Brussel : +32 2 511 05 60 / Gent : +32 9 233 36 45 info@ceusters.be info@scms-ceusters.be www.ceusters.be @CeustersSCMS www.scms-ceusters.be RETAILUPDATE I
25
VASTGOED
Winkelgebied uitgelicht:
Sint-Niklaas In deze wederkerende rubriek analyseert RetailSonar een winkelgebied en de omliggende fusiegemeente. Dit keer komt Sint-Niklaas aan bod met twee winkelgebieden: het centrum van Sint-Niklaas en Waasland Shopping Center. We gaan dieper in op de samenstelling van de winkelgebieden en analyseren het verzorgingsgebied. Op die manier komt u te weten hoe deze winkelgebieden functioneren. Centrum Sint-Niklaas telt als winkelgebied 641 winkels. 115 winkels daarvan zijn verkooppunten van ketens. Het centrum van Sint-Niklaas is het grootste winkelgebied van Sint-Niklaas. Daarnaast vormt het Waasland Shopping Center het tweede grote winkelgebied. Dit winkelgebied is goed voor 134 winkels en 33.096 m², met een erg hoog aantal ketens (71%). De voorbije jaren (2008-2014) steeg het aantal leegstaande panden in centrum Sint-Niklaas met 20%. Ten opzichte van CENTRUM SINT-NIKLAAS 641 winkels 53.295 m² 33.20% leegstand Verzorgingsgebied Periodieke Goederen
2013 werd er in 2014 wel een daling waargenomen van 8.7%.
KERNVERSTERKEND BELEID De vijf grootste panden in het Waasland Shopping Center worden betrokken door Inno, H&M, C&A, Delhaize en Vanden Borre. Bij de grootste panden in centrum Sint-Niklaas valt onmiddellijk op dat 3 van de 5 grootste panden leeg stonden in september 2014. Het aanbod in Waasland Shopping Center concentreert zich voornamelijk rond periodieke goederen (70%). In centrum Sint-Niklaas is het aanbod iets evenwichtiger verdeeld met 12,9% dagelijks aanbod, 15,3% uitzonderlijk aanbod en 34,7% periodiek aanbod. Daarnaast is er ook nog 3,8% overige detailhandel en 33,20% leegstand. Sterk shoppingcenter overschaduwt het centrum
Bron: Locatus (september 2014) & RetailSonar
48.324 FEQ
WAASLAND SHOPPING CENTER 134 winkels 33.096 m² 0.3% leegstand Verzorgingsgebied Periodieke Goederen 111.783 FEQ
Figuur 1: Kerncijfers Centrum Sint-Niklaas en Waasland Shopping Center
Het nauwkeurig ingeschatte verzorgingsgebied van centrum Sint-Niklaas bedraagt 48.324 FEQ standaardconsumenten. Dit is het aantal consumenten dat zijn volledige budget voor periodieke goederen besteedt in centrum Sint-Niklaas. Het ingeschatte verzorgingsgebied van Waasland Shopping Center bedraagt 111.783 FEQ, meer dan dubbel zo groot. Er is een duidelijk verschil waar te nemen tussen beide verzorgingsgebieden in Figuur 2. Het
Verzorgingsgebied Periodieke Goederen Waasland Shopping Center - 111.783 FEQ
Verzorgingsgebied Periodieke Goederen Centrum Sint-Niklaas - 48.324 FEQ
Legende Legende Winkelgebieden Sint-Niklaas
Legende Legende Winkelgebieden Sint-Niklaas
Winkelgebieden Sint-Niklaas % marktaandeel % marktaandeel 2% - 5% 2% 5% - 5% 10% 5% 10%- -10% 20% 10% 20% - 20% 30% 20% 30% - 30% 40% 30% - 40% > 40% > 40%
verzorgingsgebied van Waasland Shopping Center kent veel hogere marktaandelen in zijn onmiddellijke omgeving in vergelijking met het centrum van Sint-Niklaas. In de gebieden die binnen 12 minuten reistijd naar het shoppingcenter liggen, worden immers voortdurend marktaandelen (uitgedrukt in standaard consumenten) behaald die hoger zijn dan 30%. Het centrum van Sint-Niklaas daarentegen haalt enkel in zijn eigen fusiegemeente Sint-Niklaas een marktaandeel van net boven de 20%. Gelijkaardig zal dit voor Waasland Shopping Center 40% bedragen, ofte 2 op de 5 inwoners van Sint-Niklaas zullen voor het Shopping Center kiezen.
Op vlak van periodieke goederen heeft het Shopping Center vandaag de overhand. Er zijn echter heel wat opportuniteiten voor centrum Sint-Niklaas om uit de schaduw te stappen. Uit de feitenfiches van de provincie (www.detailhandelvlaanderen.be) kan worden afgeleid dat het centrum vooral slecht scoort naar parking, bereikbaarheid met de wagen en de looproutes. De Stad Sint-Niklaas heeft deze informatie opgepikt en een uitvoerig kernversterkend plan opgesteld met 5 ankerpunten: de hertekening van het kernwinkelgebied, het verbeteren van de winkelbeleving, het verhogen en verbeteren van het aanbod (via onder andere renovatiesubsidies voor leegstaande panden), de bereikbaarheid en het parkeerplan herbekijken en inzetten op structurele communicatie. Dit lijken 5 erg concrete en correcte maatregelen om de binnenstad aan kracht bij te zetten.
OVER DE AUTEUR EN HET CONCEPT
De aanbodgegevens zijn afkomstig van Locatus. De koopstroomgegevens komen uit de interprovinciale studie (MAS) en uit de detailhandelsmodellen van RetailSonar. RetailSonar berekent voor verschillende toonaangevende retailers het exacte omzetpotentieel voor nieuwe locaties tot op de euro nauwkeurig..
Winkelgebieden Sint-Niklaas % marktaandeel % marktaandeel 2% - 5% 2% 5% - 5% 10% 5% 10%- -10% 20% 10% 20% - 20% 30% 20% 30% 30% 40% 30% - 40% > 40% > 40%
Figuur 2: Verzorgingsgebieden voor Periodieke Goederen van Centrum Sint-Niklaas en Waasland Shopping Centrum
26
I RETAILUPDATE
VASTGOED ONZE GESPREKSPARTNERS • Olivier Beguin algemeen directeur van Equilis >> www.equilis.net • Pierre-Yves Bolus CEO van Devimo >> www.devimo.be • Filip de Bois portfolio director bij Redevco >> www.redevco.be
Steden en gemeenten proberen hun handelskernen te versterken, maar tegelijkertijd zien we een professionalisering van retailparken op goed bereikbare locaties in de periferie. Een evolutie die duurzame ontwikkeling koppelt aan commerciële doeltreffendheid en zeker succesvol is. Maar hoe welkom zijn die ‘winkellocaties nieuwe stijl’? Want vaker wel dan niet, lijkt het een huwelijk dat op knappen staat. Zeker als die derde partij om de hoek komt kijken, e-commerce.
•
Hendrik De Keukeleire projectontwikkelaar NV De Kortrijkse Toren/Driespoort Shopping Deinze >> www.driespoort.be
•
Jan De Nys gedelegeerd bestuurder van Retail Estates >> www.retailestates.com
•
Evelien Van Hoecke hoofd retail Vlaanderen, en Kenneth Verloo associate, beide van Cushman & Wakefield >> www.cushmanwakefield.be
is een kwestie van positionering. Het centrum met detailhandel moet resoluut gaan voor specialisatie. Retailparken zijn vooral gericht op convenience.”
DRIE SPELERS IN HET VELD
Filip De Bois (Redevco): “Het gaat eigenlijk niet over spanning, maar over complementariteit, tussen handelskernen, retailparken én internet. Dat is de rode draad in de ganse
Spanning tussen centrum en periferie
Hoe evolueren retailparken? Nu steeds meer retailparken een ware transformatie ondergaan en er verschillende retailprojecten in de periferie zijn ingevuld, laaien de discussies over de spanning – of beter wisselwerking – tussen handelskernen en buitenstedelijke winkellocaties op. Wij waren benieuwd naar de visie van de retailmakelaar in dit verhaal. Hoe zien zij die evolutie en hoe spelen ze erop in…? “Nog geen vijftien jaar geleden waren retailparken niet veel meer dan goedkope blokkendozen, vaak snel en met goedkope materialen
gebouwd op industrieel of braakliggend terrein”, opent Pierre-Yves Bolus (Devimo). “Een aantal commercieel vastgoedontwikkelaars zag een investeringskans. Ze verbeterden de infrastructuur, parking en gebouwen, en reorganiseerden de commerciële oppervlakken, waardoor ze ketens aantrokken en een gevarieerder aanbod konden bieden.” Projectontwikkelaar Hendrik De Keukeleire: “Retailparken zijn natuurlijk een relatief nieuw fenomeen, en dus begrijpen we die weerstand wel. Maar tegelijk menen we dat er plaats kan zijn voor meerdere commerciële locaties. Het
verandering die in de retail speelt. We spreken nog steeds van ‘location, location, location’, maar vandaag zijn er drie locaties, die concurrentieel zijn, maar elkaar ook aanvullen. Door e-commerce moeten niet alleen de binnensteden een tandje bijsteken, maar ook de retailparken.” Jan De Nys (Retail Estates): “Het is als een driehoeksrelatie die een nieuw evenwicht moet vinden. Momenteel vinden er vooral veel onderlinge verschuivingen plaats. Een groeiend deel van de verkopen gebeurt online. En ja, een H&M opent vestigingen in de periferie,
RETAILUPDATE I
27
VASTGOED
PARC COMMERCIAL LES DAUPHINS Pierre-Yves Bolus van Devimo noemt Parc Commercial Les Dauphins “Een mooi voorbeeld van de nieuwe generatie retailparken”. Het project omvat een aantrekkelijk retailpark met een bruto vloeroppervlak van 22 000 m² rond een centrale parking, een hotel en een residentiële ontwikkeling met een eigen parking, en is bedoeld om de attractiviteit van Moeskroen als winkelstad te versterken. Een complementaire handelsmix met een supermarkt, horecazaken, winkels voor kleding, schoenen, boeken, papierwaren en huishoud- en verzorgingsartikelen moet hiervoor zorgen.
DRIESPOORT SHOPPING DEINZE Driespoort Shopping Deinze is een beetje een uitzondering (en in deze context het enige beschreven project in kleinstedelijk gebied): het is geen baanwinkel en ook geen puur retailpark. Hendrik De Keukeleire spreekt van een shoppingcenter, ook al gaat het over een complex van vijf gebouwen die met elkaar verbonden zijn via wandelpaden en een belevingszone. Het is een stijlvol en duurzaam complex, waar veel geïnvesteerd wordt in groen, met een duurzaam waterbalanssysteem op de grote parking, gevels van authentiek Noord-Franse bakstenen die verwijzen naar de oude fabriek… Het doel was vooral om een gediversifieerde site te exploiteren. Een mix van dagelijkse en occasionele goederen, van sectoren, van ketens en zelfstandigen, met ook een afhaalpunt, horeca, free wifi, etc. Kortom: een geslaagde transformatie van een brownfield tot een nieuw stadsdeel.
maar omgekeerd kijkt bijvoorbeeld JBC ook naar centrumlocaties en hebben supermarkten de stadswinkel herontdekt. De tweescheiding die 20-30 jaar de ruggengraat is geweest, is weggevallen.” Kenneth Verloo (Cushman & Wakefield): “Vergeet niet dat, ook al gaat het in wezen om ‘dezelfde aankopen’ (je kan een euro maar één keer uitgeven), het type klant totaal anders is. De consument die naar de binnenstad gaat, trekt daar een dag voor uit. De periferieklant heeft twintig minuten en zal zich waarschijnlijk nog sneller tot het internet wenden dan naar het centrum gaan. De retailparken zijn niet of zeker niet de voornaamste reden waarom sommige centrumsteden het moeilijk hebben.”
BAANWINKELS NIET HET ‘PROBLEEM’ (LEES: UITDAGING)
Evelien Van Hoecke (Cushman & Wakefield): “Mensen wonen, werken en leven vandaag anders. We hebben altijd en overal toegang tot info en goederen, en zijn instant satisfactie gewoon. Dat heeft een impact op hoe we winkelen en heeft ook de rol van de winkel veranderd. Eens te meer komt het erop aan dat volgende basisvoorwaarden zijn ingevuld: bereikbaarheid, parkeermogelijkheid, netheid, communicatie… Sommige steden vergeten blijkbaar hoe de consument in elkaar zit. Die wil niet parkeren aan de rand, om vervolgens met de hele familie en al zijn aankopen de tram te nemen...”
28
I RETAILUPDATE
Olivier Beguin: “Al die veranderingen zijn zaken die we in ons denken moeten meenemen en op moeten proberen anticiperen. Ook de handel moet zichzelf voortdurend heruitvinden. Toch geloof ik dat het concept van wijken en binnensteden zeer belangrijk is en door overheden en ontwikkelaars moet worden ondersteund. Winkelen in het centrum moet
staan voor ‘plezier’. De periferie is eerder gericht op praktische aankoopbehoeften.” Jan De Nys: “Filiaalbedrijven zijn min of meer mee, maar vele zelfstandigen worden koud gepakt door een evolutie die ze niet zo snel hebben zien aankomen. Dat heeft niets te maken met baanwinkels en retailparken, maar met de evolutie van de retail. Een nog veel groter
LES PAPETERIES DE GENVAL In Genval werd een oude industriële site in de periferie getransformeerd tot een gemengd vastgoedproject van 15 000 m² handelspanden, 390 wooneenheden en een bejaardenresidentie dat, aldus Olivier Beguin van Equilis, perfect aantoont hoe je als vastgoedontwikkelaar commerciële ruimtes kan heruitvinden. Beguin: “Wij geloven in een mix van functies. Dus niet alleen winkels, maar ook woningen, een kinderdagverblijf, vrije tijd, diensten, ontmoetingsplaatsen, cultuur, etc. Ook vinden we het belangrijk dat bepaalde plaatsen zowel overdag als ’s avonds leven. Ons recente project Papeteries de Genval, gebouwd rond een open waterweg, is een referentie van onze knowhow. De kwaliteit van projecten als dit helpt ons om betrokken overheden te overtuigen en samen na te denken over nieuwe ontwikkelingen.”
probleem is bv. het dramatisch laag aantal starters. Veel middenstandsberoepen verdwijnen omdat er geen opvolging is en omdat de jongere generatie er – op zoek naar een aanvaardbare work-lifebalance – eenvoudigweg geen zin in heeft. Ook daardoor vallen er gaten in de stadscentra.”
AANDACHT VOOR CLUSTERING, MARKETING EN ESTHETIEK
Kenneth Verloo: “Sowieso heb je in de periferie veel te maken met spelers die je niet naar het centrum zou hebben gekregen. Wat er nu verandert, is dat er veel naar clustering wordt gekeken. Een positief fenomeen, want in plaats van tien op- en afritten, krijg je er één voor tien winkels. Daarenboven heeft men veel meer aandacht voor kwaliteit, zowel esthetisch als praktisch. Ja, het gaat nog altijd om functioneel shoppen, maar dat neemt niet weg dat het ook aangenaam mag zijn.” Olivier Beguin: “Esthetiek neemt inderdaad een almaar belangrijkere plaats in. We besteden veel aandacht aan het verbeteren van de aantrekkelijkheid van de gebouwen, van de groene ruimtes, de signalisatie en de identiteit. Alles wat eraan bijdraagt om er een aangename plek van te maken, krijgt prioriteit. Het is ook een manier om zich te onderscheiden. Een ander belangrijk ingrediënt is marketing en animatie. Hierover worden op voorhand af-
spraken gemaakt (bijdrage per m² inbegrepen in de huur).” Pierre-Yves Bolus: “Onze retailparken onderscheiden, doen we door verschillende facetten van het beheer te optimaliseren, contracten aan te gaan met de beste partners en te zorgen voor een overkoepelende identiteit. Daarnaast voert Devimo Consult ook geomarketingstudies om retailparken beter te ankeren en gerichte marketing- en promotionele activiteiten te organiseren. In 2015 zijn we een digitaal stapje verder gegaan met het opzetten van klantenbestanden, de introductie van een maandelijkse nieuwsbrief en door enseignes toegang te geven tot de website om hun promoties, uitzonderlijke acties, etc. te posten.”
HET ZIT ‘M IN DE MIX
Filip de Bois: “Ons doel in de periferie is investeren in aantrekkelijke retailparken, in clusters die perfect gelegen zijn en voldoende parking hebben. Maar wat echt een verschil maakt, is de combinatie van de juiste retailers en diensten. Op voorhand doen we een marktstudie om te kijken welke mix op die locatie perfect werkt: de juiste services, horeca, toiletten, liefst ook een supermarkt erbij, wat basic fashion, een elektrowinkel… Want als de consument dan toch een zaterdag móet spenderen, dan wil hij er ook op korte termijn vanaf zijn.”
IMPACT OP DE HUUR? Het kostenplaatje van dit alles voor de huurder is volgens al onze gesprekspartners minimaal. In het algemeen geldt: hoe meer services, hoe duurder. Maar het blijft allemaal zeer betaalbaar.Ter vergelijking, de kosten variëren van € 5 à 15/m² in een retailpark tot wel € 80/m² in winkelcentra. Anderen spreken van circa 5 à 10% tegenover 35 à 40% van de huur.
Evelien Van Hoecke: “Eigenlijk zien we dat de approach van de commercialisering van shoppingcentra nu deels – en op een veel bescheidener manier – wordt doorgetrokken naar de retailparken. Je ziet ook dat de mix steeds ruimer wordt. Ik sluit zeker niet uit dat er morgen een parfumerie bijkomt, een vrijetijdswinkel of een bepaalde kledingzaak. Feit is dat de evolutie in het retaillandschap en de daarbij horende professionalisering de aandacht heeft getrokken van bepaalde spelers en dat heeft nu een impact op de manier waarop er nieuw winkelaanbod wordt gecreëerd.” Sandra Gyles
LEADING YOU TO BENELUX HOT SPOTS For more than 30 years, Devimo Consult has perfected a unique expertise in the management of Shopping centers, retail parks and high streets. The aim? Optimise the customer experience and the catchment area of each site and improve their turnover. The result? In an evolving market, Devimo Consult now manages more than 36 Benelux “hot spots”, each one entrusted by recognised international owners and investors. Would you like to be shown around the very best commercial sites ? Contact us through lease@devimo.be.
71 M
VISITORS
765.000 sqm
UNDER MANAGEMENT
36
SHOPPING CENTERS AND RETAIL PARKS
1400
SHOPS
60%
OF THE MAIN SHOPPING CENTERS
Devimo Consult Avenue J. Bordetlaan 142 - 1140 Brussels, Belgium - +32 2 735.81.90 - www.devimo.be
RETAILUPDATE I
29
VASTGOED
SWOT-ANALYSE BRUSSEL Strengths Toeristische aantrekkingskracht Mooie wijken om te ontdekken Geweldige horeca Zeer gevarieerd aanbod Zowel eigen bewoners als talloze pendelaars als potentiële klanten Weaknesses Bereikbaarheid met de auto Parkeerproblemen Nieuwstraat dringend aan renovatie toe Netheid Te groot voetgangersgebied in benedenstad Opportunities Activiteiten in voetgangersgebied Threats Concurrentie van shoppingcenters Docks Bruxsel en mogelijk ook Neo en Uplace Probleem van bereikbaarheid door werken aan tunnels
Gemengde gevoelens over voetgangerszone en nieuw shoppingcenter
Brusselse winkeliers houden hart vast Het winkelcentrum van Brussel heeft – zacht uitgedrukt – een woelige eindejaarperiode meegemaakt. De terreurdreiging kwam bovenop het protest van heel wat handelaars over de invoering van een (volgens hen veel te grote) voetgangerszone. En eind dit jaar opent het shoppingcenter Docks Bruxsel de deuren aan het kanaal. Bloedt het commercieel hart van de hoofdstad (stilaan) dood? De meningen zijn verdeeld. De cijfers over de terreurdreiging liegen er niet om. Tijdens de alarmfase-4 in Brussel zag liefst de helft van de commercie zijn omzet met 20% en meer dalen. Het zwaarst getroffen waren de hotels (-80%), cafés en restaurants (72%), het toerisme (64%) en sommige winkeliers moesten het met zelfs 64% lagere inkomsten doen. En nog steeds hebben de winkelcentra uit de pentagoon (de tien wijken in de benedenstad) en de winkelstraten buiten de kleine ring in de Louizawijk of de Brabantstraat (aan het Noordstation) zich nog altijd niet volledig hersteld.
ZWARE DREUN De stad heeft nu beslist om 400.000 euro te investeren in communicatiecampagnes om
30
I RETAILUPDATE
nieuw handelsleven in het Brusselse winkelhart te blazen. Het hele blazoen van de stad moet worden opgepoetst, dat van Europese hoofdstad met het olijke Manneken Pis vlak bij de wondermooie Grote Markt, het culinaire paradijs van de chocolade, de smalle steegjes en gezellige pleinen en de grote diversiteit aan winkels die het gevolg is van de lange tweedeling van de bevolking in rijke adel en relatief arme arbeiders, de statige galerijen en rommelige antiekwinkels, de restaurants aan onder meer de Beenhouwerstraat. Brussel was een leuke bestemming voor een citytrip, maar kreeg een zware dreun. Maar er was meer dan de terreurdreiging. Er waren de vele jammerklachten over de invoering van een veel te grote voetgangerszone. Die
werd in een enquête op commercieel vlak zowat over de hele lijn als negatief ervaren door de handelaars. Op het vlak van de inrichting, het straatmeubilair, veiligheid en netheid werd een nipte 5 op 10 of zelfs een buis opgetekend. De klanten waren slechts voor 54,2% tevreden, de handelaars voor 44,90%. De invloed op de zaken werd vooral negatief ervaren. Voor de Anspachlaan (31.000 passanten) en A. Dansaertstraat (9.183) was er een gemengd beeld. In de Lemonnierlaan werd een negatieve invloed van 50% op de zaken opgetekend en – opvallend genoeg – op de Grote Markt van zelfs 58,1%. Maar misschien had dit laatste negatieve cijfer evenzeer of misschien zelfs meer te maken met het negatieve beeld dat ons land en onze hoofdstad had opgebouwd inzake terroristisch gevaar. Het negatieve nieuws was een koude douche voor Brussel. Kort voordien hadden rapporten van onder meer vastgoedspecialist Jones Lang LaSalle (JLL) na de eerste drie kwartalen van 2015 vooral goed nieuws te melden over het retailvastgoed, althans over het prime vastgoed, de zaken in de topwinkelstraten zoals
De autovrije Anspachlaan: een goede zaak of niet?
de Nieuwstraat (44.000 passanten) in Brussel. De prime rent was stabiel gebleven op 2.000 euro/m2/jaar, hetzelfde niveau als de Meir in Antwerpen. Het grote nieuws was allicht de opening van de eerste Belgische flagship store van Apple in de Toison d’Or in de bovenstad en wat verder van de juwelen Chopard en van het modemerk Versace aan de Waterloolaan. Ook in de benedenstad waren er nieuwkomers in onder meer de Nieuwstraat, Kleerkopersstraat en Grasmarktstraat.
“NIET TRAUMATISEREN” Als iemand een helikopterzicht heeft over Brussel als handelscentrum dan is dat wel Arnaud Texier, directeur van het gewestelijk
agentschap voor handel Atrium Brussels. De belangrijkste winkelstraten hadden het zwaar te verduren, zeker in een tijd dat de kassa het felste zou moeten rinkelen: de eindejaarperiode. Dat had met de terreurdreiging te maken. “Heel wat klanten zijn weggebleven en er zal dus iets moeten gebeuren om ze weer aan te trekken”, geeft Texier toe dat het leed nog niet is geleden. Of dat niet met de voetgangerszone heeft te maken? “De invoering ervan heeft de zaken ook niet geholpen. Er was van meet af een negatieve perceptie en zoals de handelaars zeggen: er is slecht over gecommuniceerd en zij zijn er niet bij betrokken geweest. Wij als Atrium overigens ook niet, maar nu eindelijk wel. Niets doen zou inderdaad slecht zijn want het project is niet echt 100% geslaagd te noemen”, aldus de directeur die liever geen polemiek uitlokt. “Ik kan begrijpen dat men dergelijke radicale beslissing niet had genomen was er vooraf overleg geweest, maar er is bijsturing nodig. Wat er moet gebeuren, is het commercieel apparaat beter zichtbaar maken. We mogen in elk geval niet traumatiseren. Er zijn best wel troeven die voor zowel de winkeliers als bewoners positief kunnen zijn.” Zit Brussel met het vorige niet nog meer met een perceptieprobleem? Texier: “Dat probleem bestaat al langer. Het heeft me altijd verbaasd dat Brussel zo een slechte ambassadeur is geweest van zichzelf. Het is niet de mooiste stad,
maar overal waar men gaat is er creativiteit en leefbaarheid. Toch heeft zelfs de Brusselaar een slecht beeld van zijn stad, maar dat komt omdat hij ze niet echt kent. Hij zou de verschillende wijken opnieuw moeten ontdekken. Het negatieve beeld moet weg. Het lijkt soms een sport om Brussel kapot te maken. En dan nog soms door de Brusselaar zelf.”
“NIET TEGEN REUZEN VECHTEN” De handelaars uit de pentagoon klagen steen en been over de voetgangerszone. Zal de opening in het najaar van Docks Bruxsel de handel in de benedenstad nog meer doen bloeden? Texier twijfelt. “Buitenlands onderzoek in onder meer Nederland, Finland en het VK leert dat shoppingcenters vooral concurrenten zijn onder elkaar. Die hebben allen hetzelfde economische model. Ze volgen eerder een financiële dan een economische logica. Dat nieuwe shoppingcenter zal het beeld van Brussel niet verrijken, hoor. De mobiliteit baart me meer zorgen. In het centrum moet je als winkelier kunnen zeggen dat de klant bij hem iets kan vinden wat hij niet in een shoppingcenter zal aantreffen. De kleine winkel moet staan voor kwaliteit, een shoppingcenter is er voor de snelheid. Dat is wat ik altijd aan de handelaars zeg: ‘Vecht niet tegen reuzen, jullie doen iets anders!’ En wat met Uplace? Die zal misschien op het noorden invloed hebben, maar niet op het centrum. Dat heeft andere troeven.”
NIEUWE DYNAMIEK VOOR STAD, KERN OF PROJECT Visie - Centrummanagement Procesmanagement - Detachering � procesbegeleiding voor stedelijke gebiedsontwikkelingen � haalbaarheidsoefeningen en expansieadvies � begeleiding handelsverenigingen � activering binnensteden
www.CityD.be
Brugge - Mechelen - Houthalen/Helchteren
RETAILUPDATE I
31
VASTGOED Nu de economie opnieuw lichtjes aantrekt, willen vastgoedeigenaars de huurgelden optrekken. Wordt dat niet een bijkomend probleem voor de Brusselse handelaars? Texier: “Ik denk het niet. In Elsene zijn er forse stijgingen geweest, maar daar zijn de huurgelden intussen gestabiliseerd. U moet weten dat het steeds moeilijker is om rendabel te zijn in kleine oppervlaktes. De kosten stijgen, maar de marges stijgen niet. Over heel het land gezien, zijn er steeds minder winkels, maar wel met grotere gemiddelde oppervlaktes. En dat verwacht ik dus ook in Brussel.”
ONBEKEND IS ONBEMIND Wat Texier, een Fransman die al jaren in België woont, opvalt, is dat Brussel in het buitenland eigenlijk niet echt bekend is. En dat is een doodzonde. “Ik kan u een toeristische gids tonen met slechts twee van de tien wijken uit de pentagoon: het centrum met de Grote Markt en de Marollen. En dat terwijl er zoveel mooie wijken zijn. Brussel moet echt stoppen met razen. Er zijn steeds minder Europese steden met wijken die de charme hebben van die in Brussel. Denk aan de boetieks en kunstgalerijen in de Dansaertwijk, de horeca aan de Vismet, de antiekwinkels en chocolatiers aan de Zavel, noem het.” “De Zavel is een geval apart. Bij de handelaars daar zit het diep ingebakken: no parking, no business. En dus heb je daar constant parkeerellende. Dat is jammer. Het is met zijn prachtige gebouwen en winkels een heel mooi juweel, maar je kan het door de auto’s maar moeilijk zien. Opmerkelijk gegeven is trouwens dat blijkbaar slechts 33% van de bezoekers met de auto komt, de rest te voet of met het openbaar vervoer. Schaf de parkeerplaatsen af en men zou er een zeer mooi plein kunnen van maken.” Er is dus duidelijk werk aan de winkel. “Ik denk nog maar aan de Nieuwstraat waar men met twee jaar vertraging eindelijk aan de heraanleg gaat beginnen”, zegt directeur Arnaud Texier. “En dan is er de Louizawijk. Daar is er een enorm potentieel. Velen denken nog aan de jaren zeventig toen de Louizalaan werd beschouwd als poepsjiek en de Waterloolaan als premium. Die hele buurt moet opnieuw aangelegd worden. Er zijn te veel opstoppingen, de voetpaden zijn breed, maar onaangenaam. Een van de problemen is hoe men de pentagoon in de benedenstad kan verbinden met het noorden. Die link zou de Naamsestraat kunnen zijn.” “En er is buiten de binnenring nog een pareltje dat onbekend is door de meeste Brusselaars: de Brabantstraat, een koninkrijk van de handel. Maar hoeveel Brusselaars zijn er de voorbije
32
I RETAILUPDATE
twee jaren geweest? Er wordt daar nochtans almaar meer geïnvesteerd in de winkels. Er is weinig misdaad want er is een grote sociale controle. De Brusselaars zouden er fier moeten op zijn. Het is een van de te ontdekken straten van Brussel.”
“EEN ECHTE CATASTROFE” Alain Berlinblau is voorzitter van de vereniging van handelaars uit het centrum van Brussel die 600 leden telt, is 45 jaar handelaar en baat de zaak No Limit in het shoppingcenter City2 aan de Nieuwstraat uit. Hij is bijzonder somber gestemd over de toekomst van het commerciële centrum van de hoofdstad. “De voetgangerszone is er gekomen zonder enig overleg en is zonder meer een echte catastrofe. Zowat 60% van de klanten kwam er met de auto naartoe en het grootste deel blijft nu weg”, zegt hij onomwonden. “Men merkt een zware omzetdaling in de A. Dansaertstraat, Zuidstraat, Sint-Katelijnestraat tot zelfs in de Nieuwstraat. Gemiddeld mag men gerust van een omzetdaling met 30% spreken. In sommige sectoren gaat het zelfs tot 80%. Men beweert dat men het gaat herzien, maar eigenlijk zal er niets fundamenteel gebeuren om het tij te keren. De 400.000 euro die men wil investeren, zullen tot niets dienen.” Dramatisch. Een ander woord heeft Berlinblau niet voor de commerciële toekomst van de pentagoon. “Men heeft het centrum gedood. De sluiting van minstens een jaar lang van de Stefaniatunnel zal het nog erger maken. We hadden gevraagd om tijdens de renovatie ervan de Anspachlaan opnieuw open te stellen. Dat werd botweg geweigerd”, aldus de voorzitter. Of hij faillissementen verwacht? “Het waren er laatst al drie en ik zie er nog veel volgen, zeker van kleine zelfstandigen en dit, in alle sectoren. Ik spreek dan over de benedenstad. Het noorden zie ik zich na de terreurperiode wel herstellen.” Wat met Docks Bruxsel? Zal die het centrum verder verstikken? “Natuurlijk”, weet Berlinblau. “Daar komen 80 winkels. Vergeet niet dat de grote enseignes ook in het centrum gevestigd zijn.” Als er toch een lichtpuntje is, dan ziet Alain Berlinblau dat in de bovenstad. “Ik denk dat het noorden zoals de Louizawijk of de Waterloolaan zich wel zullen herstellen. Maar de benedenstad? Pff...”
“BRUSSEL HERSTELT ZICH” Walter Goossens, hoofd van de Industrial & Leasing Agency bij de vastgoedbeheerder, -makelaar, en -consultant Jones Lang LaSalle (JLL), geeft toe dat de situatie vandaag moeilijk valt in te schatten. In het rapport over 2015
van het retailvastgoed in België werden uitstekende resultaten gemeld, meer bepaald in het prime vastgoed. Maar toen kwam de terreurdreiging die de shoppers zowel in de beneden- als bovenstad afschrikte. Eerder werd de retail in de benedenstad al verstoord door het inrichten van de zeer uitgebreide voetgangerszone. Een drama, volgens heel wat handelaars. Walter Goossens relativeert: “Wij vangen twee soorten stemmen op. Voor sommige handelaars is het autovrij maken van de Anspachlaan een goede zaak geweest, voor andere dan weer niet. De terreurdreigingsperiode heeft de Brusselse winkelkernen geen goed gedaan, maar het terugvaleffect zal gaandeweg wel wegebben. Er was natuurlijk ook nog het abnormaal zachte klimaat dat het de retailers ook niet gemakkelijk maakte. Zelfs wintercollecties die in solden werden aangeprezen, raakten vaak moeilijk verkocht. Allemaal tegenvallers, maar Brussel herstelt zich wel.” De bovenstad deed het met de Louizalaan, Waterloolaan of nog Guldenvlieslaan goed vorig jaar. Ook de Nieuwstraat presteerde in de benedenstad goed en kent geen leegstand. “Wij corrigeerden als JLL dat jaar onze prime rent in de Nieuwstraat van 1.850 naar 2.000 euro/m2/jaar. Onze cijfers vertalen de positieve dynamiek op de huurmarkt. Maar of 2015 ook echt goed was voor de retailers is een andere zaak”, aldus Walter Goossens. “Door de grote investeringen die velen moesten doen in een omnichannel model zal het geen gemakkelijk jaar geweest zijn voor sommigen om een budgettair evenwicht te vinden. De retailers proberen hun omzet te verhogen in zowel hun fysieke winkels als via hun webshops. Maar er zijn natuurlijk grenzen aan het te spenderen consumentenbudget.” Zal een shoppingcenter als Docks Bruxsel het centrum niet verstikken? “Met de komst van het Wijnegem Shopping Center vreesden velen dat de Meir in Antwerpen zwaar zou bloeden. Toch niet, hé? Docks Bruxsel zal met zijn aantrekkelijke mix van retail, eventing, leisure, horecaconcepten en hoogwaardige kantoren een aparte retailervaring garanderen en een nieuwe aantrekkingspool zijn, maar het zal niet het winkelgebeuren van de Brusselse binnenstad aantasten. Het zal complementair zijn. Om een voorbeeld te geven: ik zie winkelketens zoals Mango, Zara en H&M in de Nieuwstraat niet minder verkopen omdat er ook een vestiging zal zijn in Docks Bruxsel. Bij goed weer zal een doorsnee shopper mogelijk verkiezen om door een winkelstraat te flaneren en bij slecht weer voor een shoppingcenter.” René De Witte
VASTGOED
Cushman & Wakefield maakt balans op
Wat bracht 2015 en… wat brengt 2016? Dit eerste nummer van onze 14e jaargang is het geijkte moment voor een terugblik én een vooruitblik op de Belgische retailvastgoedmarkt. Jean Baheux, Nicolas Beaussillon, Evelien Van Hoecke en Jonathan Delguste van Cushman & Wakefield maken een balans op... “In retail onderscheiden we drie deelmarkten die het algemeen heel goed hebben gedaan in 2015”, begint Jean Baheux. “Zeker de out of town retail boomt, met 30% meer transacties ten opzichte van 2014. Meer en meer textielen schoenenenseignes wijken uit naar de rand van de stad. Zo zien we bijvoorbeeld dat H&M en Chaussea zich zeer sterk ontwikkelen in de Belgische periferie. Er is nog steeds een hoge, stabiele vraag maar de beslissingsprocessen van de retailers worden steeds langer. De onzekerheid van de toekomstige markt en het gebrek aan visibiliteit zijn hier de grote schuldigen. Bovendien was 2015 een moeilijk jaar voor heel wat spelers en dat zien we uiteraard aan de omzetten. Ook de planningsprocedures voor nieuwe projecten gaan nog altijd langzaam, maar ontwikkelaars en eigenaars blijven wel nieuwe middle sized en grote projecten ontwikkelen.”
MINDER INTERESSE VOOR B- EN C-LOCATIES Voor out of town retail ziet Jean Baheux vier grote tendensen om goed op te volgen in 2016. “Eerst en vooral komen er steeds meer gemengde projecten, met retail en residentieel vastgoed in één ontwikkeling. Dit is trouwens ook een wens van de overheid. Daarnaast zullen de investeringsopbrengsten blijven dalen, en dat zeker op toplocaties. Er is ook steeds mindere interesse van de topretailers in B- en C-locaties en stand-alone gebouwen. En tot slot verwacht ik geen verandering in de huurmarktwaarde. De prijzen zullen stabiel blijven, met uitzondering van echte toplocaties.”
NIEUWE PROJECTEN OP STAPEL Voor de shoppingcenters neemt Nicolas Beaussillon het woord. “In deze deelmarkt noteren we 25% minder transacties, maar dat kunnen we voornamelijk toewijzen aan het feit dat er weinig nieuwe shoppingcenters en uitbreidingen zijn bijgekomen in 2015. Ik verwacht dan ook dat 2016 beter zal scoren omwille van een heel aantal projecten die op stapel staan. Denk maar aan Docks Bruxsel, The Mint, River Gauche, Les Grands Prés, Blauwe Boulevard…”
“De out of town retail boomt” Jean Baheux
“Retailers doen aan doelgerichte expansie” Jonathan Delguste
ONLINE EN OFFLINE HAND IN HAND Tot slot neemt Evelien Van Hoecke online en offline shoppen onder de loep. “In Europa wordt vandaag 1 euro op 5 euro online uitgegeven. België hinkt hier nog achterop: slechts
“Online en offline versterken elkaar”
“Fysieke winkels moeten echte paradepaardjes worden”
Evelien Van Hoecke
Nicolas Beaussillon
FOCUS OP DE MAIN SIX Ook in de high streets was er een algemene daling van de take-up. “Als we echter enkel naar de ‘main six’ kijken (Antwerpen, Brussel, Gent, Luik, Hasselt en Brugge) dan zien we een takeup van + 50% ten opzichte van 2014 (enkel in deze main six)”, verduidelijkt Evelien Van Hoecke. “Dat vertegenwoordigt 25% van de take-up in de retailmarkt en bevestigt dus de trend dat secundaire steden het moeilijker krijgen omwille van de dalende vraag en het toenemende aanbod. Logischerwijze dienen we ons dan ook te focussen op de main six.”
DOELGERICHTE EXPANSIE “Niettegenstaande de moeilijkheden die de internationale retailmarkt ondervindt, houdt België het redelijk stabiel, zonder al te grote dalingen in de huurprijzen”, geeft Jonathan Delguste mee. “Ons land verwelkomde het afgelopen jaar heel wat nieuwkomers, denk maar aan JD Sports, Kiko, Marks & Spencer, Apple, Uniqlo… En dat bevestigt nog maar eens het vertrouwen van internationale retailers in een stabiele retailmarkt zoals de Belgische. Opvallend is ook de beweging in de luxesector, met de komst van belangrijke enseignes zoals Chopard, Moncler, Dolce & Gabbana en Fabiana Filippi. In 2015 was er flink wat verandering in deze nichesector. Vandaag zien we trouwens dat retailers hun niet-rendabele winkels sluiten en dat ze aan doelgerichte expansie doen. Met andere woorden: minder maar meer kwalitatieve winkels met een mooiere uitstraling en een focus op de grotere steden.”
9% van de retailomzet wordt online uitgegeven. Retailers begrijpen echter meer en meer dat online en offline hand in hand gaan. Het ene versterkt het andere. De consument zoekt online om zich te informeren, gaat vervolgens naar de fysieke winkel om te experimenteren, te ervaren en advies in te winnen, en ’s avonds koopt hij het gewenste product op zijn tablet thuis. Dit heeft als gevolg dat de rol van de winkel en haar personeel sterk veranderd is.”
LANDMARK BUILDINGS “De fysieke shop wordt meer en meer het uithangbord waarbij de uitstraling bijdraagt aan het imago van het merk”, vult Nicolas Beaussillon aan. “Daarnaast wordt de adviserende rol van het personeel steeds belangrijker. En natuurlijk zorgt de winkel wel nog steeds voor ‘instant satisfaction’ omdat de shopper het artikel onmiddellijk kan meenemen. Concreet zien we vandaag in alle fysieke winkels van de grote ketens uitdrukkelijke verwijzingen naar hun online shop. Omwille van onder meer het online gebeuren en de wens van de grote retailers om minder winkels te openen, neemt de interesse voor ‘landmark buildings’ alleen maar toe. Fysieke winkels moeten echte paradepaardjes worden waarbij zowel het gebouw als het merk in het oog springen. Mooi voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld Apple op Toison d’Or.” An De Maere >> www.cushmanwakefield.be RETAILUPDATE I
33
ETALAGE
Efficiënte vintagelampen
Axis stelt geavanceerde dome-camera voor
Een vintage design in combinatie met de meest efficiënte technologie. Het is nu mogelijk dankzij de ToLEDo Retro van Sylvania. Deze innovatieve reeks wordt uitgebreid met twee schitterende nieuwe opties: MagmaGlow en Candlelight. Een gastvrije ambiance in de horeca of in winkels, of een intieme sfeer in huis: met deze twee lampen is het mogelijk. MagmaGlow combineert warme kleuren, die door de gouden, glazen cover en lage aantal lumen extra tot hun recht komen en waardoor het gedimde lichteffect van een gloeilamp ontstaat. Met Candlelight zorg je voor een warme en ontspannen sfeer. Je maakt van alledaagse verlichting een unieke ervaring en zo ontstaat de juiste balans tussen verlichting en een gedimd effect.
Axis Communications presenteert de AXIS Q6128-E. Dit is de nieuwste aanvulling op de reeks van dome netwerkcamera’s met pan, tilt en zoom (PTZ). De camera biedt uitstekende videokwaliteit in 4K-resolutie bij weinig licht of in moeilijke weersomstandigheden en beschikt over snelle, krachtige pan-, tilt- en zoomfuncties. De camera is hiermee bij uitstek geschikt voor diverse toepassingen in of bij winkelcentra en openbare parkeergelegenheden, maar ook voor bewaking van omheiningen. PTZ dome-camera’s van Axis die zijn uitgerust met Axis Sharpdome-technologie bieden een uitzonderlijk grote dekking en veel details bij het inzoomen, zowel boven als onder de horizon.
Panasonic lanceert nieuwe displays
Professionele signageprinters Panasonic lanceert een nieuwe serie displays voor digital signage met een system-on-a-chip opensourceplatform. De nieuwe AF1serie is een gamma van eenvoudige, betrouwbare en uitbreidbare displays specifiek voor digital signage voor de retailsector, evenementen en andere commerciële toepassingen. De displays beschikken over een op Android- en HTML5-gebaseerd OpenPortplatform. Deze serie is een uitstekend alternatief voor duurdere externe ‘Wintel’-systemen waarvoor vaak ook bekabeling, extra bevestigingen en installatie nodig is.
Epson onthult de nieuwste serie professionele grootformaat-signageprinters. De nieuwe SC-S-reeks biedt gebruikers een nauwkeurige en accurate manier om pakkende en fraaie signagematerialen en displays te vervaardigen. Van signalisatiematerialen tot high-end displays en decors, deze printers produceren nauwkeurige resultaten op een reeks van verschillende substraten. Alles van expositieschermen, posters en verlichte panelen tot POS-materialen, voertuigopschriften en muurbehang wordt geproduceerd met ongeëvenaarde nauwkeurigheid.
Inbouwspot ont-wikkeld voor retail
Duurzame schoonloopzone in tegel Emco komt met de nieuwe schoonlooptegel Conform tegemoet aan de vraag naar een duurzame en praktische schoonloopzone die het snijverlies beperkt. De tegels zijn gemaakt van gerecycleerde garens, eenvoudig te plaatsen en door de vorm snel te verwisselen in het geval van slijtage of onvoorziene schade. Ze zorgen voor een hoge opname van fijn vuil en vocht. De gangbare afmeting van 50 x 50 centimeter maakt de schoonloopzone geschikt voor entrees met speciale vormen. De emco Conform is te leveren in verschillende kleuren en kan daarnaast met een inbouwraam gecombineerd worden.
34
I RETAILUPDATE
Op specifieke vraag van de retailwereld heeft het West-Vlaamse Modular Lighting Instruments een multifunctioneel toestel ontwikkeld. De andere armaturen Mini Multiple en Multiple waren respectievelijk te klein of net te groot. Marcel combineert het beste van de twee en zit daar qua grootte net tussen: 14 op 14 centimeter (voor de enkele lamp). Zowel de kleurtemperatuur als de lumenoutput kunnen door de klant zelf gekozen worden. Deze uitgepuurde richtbare inbouwer is door de aanpasbaarheid voornamelijk te gebruiken voor retailtoepassingen als functionele verlichting van kledingzaken of andere ruimtes waar men een hoog lichtniveau en laag verbruik wil combineren.
NEEM EEN RETAILUPDATE ABONNEMENT OP AMBITION FOR RETAIL PROFESSIONALS
Het vakblad voor de retailsector SUCCESVOLLE RETAILERS ZIJN GOED GEÏNFORMEERDE RETAILERS Retail Update magazine houdt de vinger aan de pols van de retailsector. Wat kan u leren van uw concurrenten en collega’s? Verandert het consumentengedrag? Welke stappen onderneemt de overheid? Welke nieuwe retailprojecten staan in de steigers? Vijf maal per jaar houdt Retail Update u op de hoogte.
NEEM NU EEN ABONNEMENT VOOR SLECHTS 60 EURO Een jaarabonnement op Retail Update magazine (5 nummers) kost u slechts 60 euro, inclusief BTW. Maak gebruik van onderstaande bestelbon. Wij bezorgen u een factuur.
VAKLITERATUUR IS 100 % AFTREKBAAR ALS BEROEPSKOST Na betaling sturen wij u een factuur die u inbrengt als beroepskost. Het vakblad Retail Update is 100% aftrekbaar.
BESTEL OP DE WEBSITE WWW.RETAILUPDATE.BE OF FAX DEZE BON NAAR FAXNUMMER 03 750 90 29 JA, ik neem een betalend abonnement op
FIRMA
Retail Update Magazine. Ik stort 60 euro
NAAM
(incl. BTW) Voor buitenland 80 euro.
FUNCTIE
IBAN NR: BE 90 733 166 2000 32. Code BIC: KRED BE BB.
Onze bankgegevens: KBC, Gloriantlaan 38, B-2050 Antwerpen Ik ontvang een factuur voor voldaan na betaling.
ADRES POSTCODE
GEMEENTE
TEL
FAX
E-MAIL BTW NR DATUM
HANDTEKENING
Het abonnement geldt tot wederopzegging.
EMG I Gravendreef 9 b8 I B-9120 Beveren I Tel 03 750 90 20 I Fax. 03 750 90 29 I info@retailupdate.be I www.retailupdate.be
16 & 17 maart 2016 Tour & Taxis, Brussel
Bezoek dé omnichannel vakbeurs van België! De Shopping Innovation Expo biedt een compleet overzicht van oplossingen die nodig zijn voor blijvend omnichannel succes. De eerste vakbeurs in België die zich richt op zowel online- als offline retailers.
Een greep uit de topsprekers:
Steven van Belleghem,
Philippe Depautex,
Jonathan Gillyns,
Jeroen van Camp,
Auteur van ‘When digital becomes human’
Director e-Commerce & OmniChannel bij Media Markt - Saturn
Market Manager bij Bol.com
Manager Bezorging bij Coolblue
Organisatoren:
Sponsoren:
Partners:
Meld u aan voor een GRATIS bezoek op:
w w w.shoppinginnovationexpo.BE