Cactus
มีขอบกับไม่มีขอบอันไหนดีกว่า18
กระบองเพชร
ดอกของแคคตัส
ความเชื่อ...
5
งเพชร อ ะบ ร ก ์ ธ ั น สายพ ุณหลงรัก ที่จะทำ�ให้ค
vol.137
ใบของกระบองเพชร อยู่ไหน ?? วิธีเลือ
กซื้อแ
คคตัส
3step for cactus 18/04/2016
90 THB.
กระบองเพชร กระบองเพชร (cactus) เป็นพืชชนิดหนึ่งที่อยู่ในทะเลทราย ต้นกระบอง เพชรสามารถยืนต้นอยู่ได้ แม้อยู่ในทะเลทรายที่แห้งแล้งกันดาร โดยไม่ตาย เพราะ นานๆ ครั้งหนึ่งจะมีฝนตกจำ�นวนมาก โดยต้นกระบองเพชรจะเก็บน้ำ�ไว้้ในลำ�ต้น เป็นจำ�นวนมาก มันจะใช้น้ำ�ตลอดระยะเวลาแห้งแล้งที่ยาวนาน และมันจะเปลี่ยนใบ เป็นหนามเพื่อลดการคายน้ำ� ดังนั้นมันจึงสามารถอยู่ในทะเลทรายได้ ลักษณะทั่วไป กระบองเพชรเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาด กลาง ลำ�ต้นมีความสูงประมาณ 1-12 ฟุต ลำ�ต้นมีสีเขียวหรือเขียวคล้ำ� มีขน หรือหนามรอบต้นหรือไม่มีก็ได้แล้วแต่ชนิดพันธุ์ ลักษณะต้นเป็นเหลี่ยมรูปทรง กระบอกรูปทรงกลม หรือแล้วแต่ชนิดพันธุ์ ใบคือส่วนของลำ�ต้นที่ทำ�หน้าที่แทน ใบ หรือบางชนิดก็มีใบแบนกลมหนาใหญ่ อาจมีดอกสีแดง สีเหลือง หรือสีขาว ลักษณะดอกและขนาดดอกขึ้นกับชนิดพันธุ์
5
สายพันธ์ กระบองเพชร ที่จะทำ�ให้คุณหลงรัก 1. แอสโตร ซุปเปอร์
จะมีจุดขาวๆ บนพื้นผิวของกระบองเพชรเต็มไปหมด ยังมีดอทสีขาวที่เรียงรายล้อมได้อย่างเป็นระเบียบ จะเน้นใน เรื่องของความสวยงาม แถมราคายังค่อนข้างแพงอีกด้วย
2. อิชินอปซิส
เป็นพันธุ์ “กอ” ดอกของต้นกระบองเพชรชนิดนี้จะเป็นสีขาว ถ้าอยากจะเห็นดอกต้องรอเพราะว่าพันธุ์นี้ จะบานสะพรั่งสวยงาม แค่ตอนเที่ยงคืน จนถึง 8 โมงเช้า กระบองเพชรชนิดนี้มีหนาม แต่หนามนั้นมันไม่แหลมคมเหมือนพันธุ์อื่น
3. ช้าง
จะมีความพิเศษตรงที่เป็นไม้เพาะเมล็ด ที่แตกออกเป็น มอนส์ โดยปกติช้างทั่วๆ ไป จะมีหัวเดี่ยวหัวโตๆ กระบองเพชร ต้นนี้มีความพิเศษตรงที่เค้าเป็นมอนส์ แตกหนอเยอะ ช้างจะ ออกดอกเป็นสีชมพู เป็นดอกที่ค่อนข้างใหญ่กว่าพันธุ์อื่นๆ ถ้าเลี้ยง ดีๆ ช้างจะออกดอกผลิบานในช่วงหน้าฝนให้ได้ชมกัน
4. ดิสโก้
กระบองเพชรต้นนี้จะเด่นตรงที่ดอกจะหอม บานกลางคืน จนถึงเช้า ลักษณะพิเศษของดิสโก้ตัวนี้ จะเป็นพันธุ์หนามฟูๆ ขึ้นมา หนามจะเยอะ แต่ไม่ค่อยคม
5. ยิมโนหัวสี
กระบองเพชรต้นนี้ความสวยงามสีสันสดใส ดูแล้วทำ�ให้ รู้สึกดีพันธุ์นี้มีดอกที่สวยงามนะ แต่ต้องให้การดูแลเป็นอย่าง ดี อย่าลดน้ำ�เยอะไปหรือน้อยไป เพราะกว่ายิมโนจะออกดอกมา ให้ดู ต้องใช้เวลา และความอดทนมากพอสมควร
ดีไลท์
สิ่งที่คุณคู่ควร นำ�้ตาลน้อยใส่ใจดูแลคุณ
วิธีเลือกซื้อแคคตัส หลักการเลือกซื้อแคคตัสให้ได้ต้นที่แข็งเเรง ให้ยึดสุภาษิต “ดูช้างให้ดูหาง ดูแคคตัสให้ดูท่ีลำ�ต้น” โดยมีหลักดังนี้ * หลีกเลี่ยงแคคตัสที่ลำ�ต้นสีสันไม่สดใส ไม่เต่งตึง ผิวลำ�ต้นมีตำ�หนิ * หนามควรกระจายตัวอย่างสมำ�่เสมอ และไม่เสียหาย * สังเกตเครื่องปลูก ถ้าไม่มีวัชพืชเติบโต แสดงว่าต้นไม่นั้น ได้รับการดู แลอย่างดี
3step
for cactus
2. แสงแดดและอุณหภูมิ ช่วงแดด ที่เหมาะสมกับแคคตัสนั้นเป็นช่วง เช้าหรือช่วงบ่ายที่แดดไม่ร้อน มาก นัก ถ้าได้รับแสงมากเกินไป ต้นไม้จะแห้งเป็นสีน้ำ�ตาล ดัง นั้นต้องใส่ใจเรื่องร่มเงาหรือ พรางแสงให้เหลือประมาณ 70-80% แคคตัสส่วนใหญ่ เป็นพืชเมืองร้อนอยู่แล้ว ใน เมืองไทยจึงสามารถเลี้ยง แคคตัสได้ดีในเกือบทุกฤดูใน อุณหภูมิราว 27-32 องศา เซลเซียส
1. การรดน้ำ� วิธีการลดน้ำ�ที่ถูกต้องคือต้องรดให้โชกถึงราก และรดครั้งต่อไปเมื่อดินเริ่มแห้ง ระวังอย่าให้น้ำ�ขังหรือดินแฉะ แคคตัสอาจเน่าหรือเป็นโรคตายได้ ต้องรู้ไว้ก่อนว่าแคคตัส แต่ละพันธุ์มีความต้องการปริมาณน้ำ�และความถี่ในการรดน้ำ� ต่างกันไป จึงมีวิธีทดสอบง่ายๆ โดยการปักไม้แห้งเล็กๆ ลง ไปให้ลึกถึงโคนกระถางในวันที่รดน้ำ� เมื่อนับระยะเวลาจากวันที่ รดน้ำ�วันแรกจนถึงวันที่ไม้ปักแห้ง ก็ จะได้ช่วงเวลา ในการลดน้ำ�ที่ เหมาะสม
3. ธาตุอาหารหรือปุ๋ย ส่วนมากนิยมใช้ปุ๋ย วิทยาศาสตร์ เพราะมีสูตรให้เลือกมากมาย ซึ่ง ทำ�ให้เกิดชนิดและปริมาณธาตุอาหารได้ง่าย ปริมาณการให้ ขึ้นอยู่กับความต้องการของแคคตัสแต่ละพันธุ์ ขนาดต้น รวมทั้ง สภาพแวดล้อมในการปลูก แต่ต้องระมัดระวังไม่ให้ปุ๋ยเข้มข้นจน เกินไป
ใบของกระบองเพชรอยู่ไหน ?? หากเราสังเกตต้นกระบองเพชรจะเห็นได้ว่าบนต้นกระบองเพชร ไม่มีใบ แต่มีหนามขึ้นมาเต็มต้นแทน แท้จริงแล้วใบของต้นกระบอง เพชรได้วิวัฒนาการลดรูปเปลี่ยนแปลงไปเป็นหนาม ตามที่เราเห็น อยู่รอบต้นนั่นเอง นอกจากนี้แล้ว หนามของต้นกระบองเพชรยังมีประโยชน์ ด้านอื่นอีกด้วย โดยหนามแหลมจะทำ�หน้าที่เป็นเกราะป้องกัน ตัวจากสัตว์ที่จะมากัดกินเพื่อหาน้ำ�ดื่ม ซึ่งทำ�หน้าที่เช่นเดียว กับหนามของต้นกุหลาบและต้นเฟื่องฟ้าที่มีเพื่อป้องกัน อันตราย แต่หนามของต้นกุหลาบและเฟื่องฟ้าเป็นส่วนที่ เปลี่ยนแปลงมาจากส่วนของลำ�ต้น ไม่เพียงแต่ลักษณะใบที่มีการเปลี่ยนแปลงไปส่วนอื่นๆ ก็มีการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้สามารถดำ�รงอยู่ในสภาพ ร้อนแห้งแล้งได้ดี เมื่อลองสังเกตลักษณะลำ�ต้นของ ต้นกระบองเพชร จะเห็นได้ว่ามีลักษณะอวบอ้วน และเตี้ย นั่นก็เพื่อช่วยให้สามารถสะสมน้ำ�จำ�นวนมากไว้ที่ลำ�ต้น ได้ เนื่องจากบริเวณที่ต้นกระบองเพชรเติบโตมีน้ำ�น้อยฝน ตกไม่บ่อย นอกจากนี้ ถ้าสังเกตบริเวณผิวลำ�ต้นจะพบว่า มีลักษณะเป็นขี้ผึ้งเคลือบอยู่ ก็เพื่อช่วยลดการคายน้ำ�เช่นกัน พืชบางชนิดที่เจริญในที่แห้งแล้งเช่นเดียวกับต้นกระบองเพชร แต่ไม่มีการลดรูปใบเป็นหนาม ก็อาจมีวิวัฒนาการเปลี่ยนแปลงใบให้มีลักษณะอวบน้ำ� เพื่อเก็บสะสมน้ำ�แทน เช่น ใบว่าน และ ต้นหางจระเข้
ดอกของแคคตัส คงนึกกันไม่ออก ว่าแคคตัสมีดอกด้วยหรือ จริงแล้วแคคตัสจัดเป็นต้น ไม้พันธุ์ที่มีดอกสวยงาม ไม่แพ้ต้นไม้ชนิดอื่นเช่น สกุล Epiphyllum หรือ ที่รู้จักในชื่อของ orchid cacti นอกจากจะมีดอกที่ สวยงามแล้วแคคตัสบาง ชนิดก็มีกลิ่นหอมอ่อนอีก ด้วยดอกของแคคตัสเป็น ชนิดไม่มีก้านดอกรูปร่าง ลักษณะของดอกมีหลาย แบบเช่น รูปกรวย (funnel- shaped) รูประฆัง (bell-shaped) รูปจาน (dish-like) หรืออาจมี ลักษณะเป็นหลอด (tubular) มีสีสันสดใสต่างกัน
ไปมากมาย ตั้งแต่สีขาว สีครีม สีเหลือง สีชมพู สีส้ม สีแดง บางชนิด อาจจะมีสองสีในดอก เดียวกัน ส่วนขนาดของ ดอกก็จะต่างกันไปตาม ชนิดและพันธุ์แบ่งลักษณะ ดอกแคคตัสตามสมมาตร ดอก สามารถแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะ คือ1. ดอก สมมาตรตามรัศมี (Actinomorphic flower) คือ เมื่อแบ่งครึ่งดอกตาม แนวเส้นผ่านศูนย์กลาง แล้ว ทั้งสองด้านจะ เหมือนกันทุกประการ และแบ่งได้มากกว่าหนึ่ง ครั้ง2. ดอกสมมาตร ด้านข้าง (Zygomorphic
flower) คือเมื่อแบ่งครึ่งดอก แล้วทั้งสองด้านจะเหมือนกัน ทุกประการ แต่แบ่งได้เพียงหนึ่ง ครั้งได้หลายแนว ตำ�แหน่งที่ เกิดดอกแคคตัสนั้นมักอยู่ที่ บริเวณตุ่มหนามเป็นส่วนใหญ่ ยกเว้นสกุล Echinocereus ดอกจะเกิดที่บริเวณใกล้ตุ่ม หนามสกุล Mammillaria และ Coryphantha ดอกจะเกิด บริเวณซอกเนินหนามสกุล Melocactus , Discocactus และ Cephalocereus ดอกจะ เกิดอยู่ในกลุ่มหนามที่บริเวณ ส่วนยอดของต้น ซึ่งมีลักษณะ เป็นปุยนุ่มสีขาวหรือสีครีม เรียกบริเวณนี้ว่า เซฟาเลียม (cephalium)
ความเชื่อ... คนไทยโบราณเชื่อว่าบ้านใดปลูกต้นกระบองเพชรไว้ประจำ�บ้านจะทำ�ให้ เกิดโชคลาภ เพราะถ้าผู้ใดปลูกต้นกระบองเพชรให้เกิดดอกได้มากและสวยงาม แสดงว่าผู้นั้นจะมีโชคลาภดังนั้นคนไทยโบราณถือว่าเป็นไม้เสี่ยงทายชนิดหนึ่ง นอกจากนี้ยังเชื่ออีกว่ายังสามารถป้องกันศัตรูจากภายนอกได้อีกด้วย เพราะ ต้นกระบองเพชรมีหนามและความคงทนแข็งแรง ดังนั้นคนไทยโบราณจึงนิยม ปลูกตามแนวรั้วบ้าน เพื่อให้เป็นที่กลัวเกรงของศัตรูภายนอกตำ�แหน่งที่ปลูกและ ผู้ปลูก เพื่อเป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อาศัย ควรปลูกต้นกระบองเพชรไว้ทางทิศ ตะวันตก ผู้ปลูกควรปลูกในวันเสาร์ เพราะโบราณเชื่อว่าการปลูกไม้เพื่อเอาคุณ ทั่วไปให้ปลูกในวันเสาร์
อร่อยกว่าเดิม ยิ่งกิน ยิ่งฉลาด ยิ่งอร่อยกว่าเดิม
ออกแบบเพื่อการศึกษาเท่านั้น For Education Only