Công Ty Samsung Trân trọng gửi đến bạn cuốn sách này.
Phiên bản ebook này được thực hiện theo bản quyền xuất bản và phát hành ấn bản tiếng Việt của công ty First News - Trí Việt với sự tài trợ độc quyền của công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam. Tác phẩm này không được chuyển dạng sang bất kỳ hình thức nào hay sử dụng cho bất kỳ mục đích thương mại nào.
Second Revised Edition
“25th Anniversary Edition”
Copyright © 1975, 1977, 2000 by Zig Ziglar
First published in the United States of America by Pelican Publishing Company, Inc.
Vietnamese Edition © 2008 by First News - Tri Viet.
Published by arrangement with Pelican Publishing Company, Inc.
Cöng ty First News - Trñ Viït giû ban quyïn xuêt ban va phat hanh ên ban tiïng Viït trïn toan thï giúi theo húp àöng chuyïn giao ban quyïn vúi Pelican Publishing Company, Inc.
Bêt cû sû sao chep, trñch dên nao khöng àûúc sû àöng y cuaFirst News va Pelican Publishing àïu la bêt húp phap va vi pham Luêt Xuêt ban Viït Nam, Luêt Ban quyïn Quöc tï va Cöng ûúc Bao hö Ban quyïn Sú hûu Trñ tuï Berne.
CÖNG
11HNguyïn Thõ Minh Khai, Quên 1, TP. Hö Chñ Minh
Tel: (84.8) 8227979 - 8227980 - 8233859 - 8233860
Fax: (84.8) 8224560;Email: triviet@firstnews.com.vn
Website: www.firstnews.com.vn
Biïn dõch:
Viït Khûúng – Hûu Nam – Vûúng Long
Ban se co moi thû ban muön trïn àúi
Nïu ban sùn long giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön.
Con ngûúi àûúc sinh ra àï vûún àïn Sû Toan Thiïn
Ho àa àûúc phu cho kha nùng thanh cöng
Va àûúc ban tùng Nhûng Hat Mêm cua Sû Vô Àai.
Lydo quan trong nhêt khiïn töi quyït àõnh sûa àöi bö sung quyïn sach nay la vò töi tin rùng mònh co thï lam cho no hûu ñch hún va gia trõ hún nûa. Thêt long ma noi, cac tac gia va nhiïu nha xuêt ban thûúng rêt cên nhùc trong viïc chónh ly möt tac phêm àang ban chay va co têm anh hûúng lún nhû SEE YOU AT THE TOP, möt cuön sach àa àûúc dõch ra rêt nhiïu thû tiïng va àa in àïn lên thû 58 vúi gên 2 triïu ban ban ra trïn toan thï giúi. 25 nùm sau lên xuêt ban àêu tiïn, chung töi vên con ban ra hang ngan ban in bòa cûng möi nùm. Vò vêy, àöi vúi töi ào la möt quyït àõnh àêy kho khùn, rêt mao hiïm, nhûng thêt sû cên thiït vò lúi ñch cua ban àoc.
Thû àïn, möt sö thöng tin theo thúi gian àa trú nïn lac hêu va töi quyït àõnh cùt bo ú möt sö chûúng.
Va, xet trong möi tûúng quan giûa cac chûúng, töi thêy cên sùp xïp lai möt sö nöi dung àï àöc gia dï tiïp
thu hún va ñt gêy tranh cai hún, nhêt la khi àï cêp àïn cac vên àï vï möi quan hï vú – chöng.
Cuöi cung, möt trong sö cac vñ du ú phên cac muc tiïu (goals) àa khöng con àung nûa va töi thêy cên phai sûa àöi vñ du ào.
Ào la têt ca nhûng ly do SEE YOU AT THE TOP àûúc sûa àöi bö sung trong lên tai ban nay.
Thu thêt vúi cac ban rùng, gên àêy töi ñt diïn thuyït hún nhûng viït nhiïu hún va chung töi têp trung tö chûc cac khoa hoc ngay tai cöng ty. Hiïn möt nùm töi chó con “lui túi” vúi khoang 50 cöng ty va co khoang 45 buöi noi chuyïn hoc àûúng vao cac ngay Chu nhêt. Nhiïu ban hoi khi nao töi nghó hûu, thêm chñ co ban con noi rùng ho nghe noi töi àa vï hûu, va cêu tra lúi cua töi vên luön luön la: “Ban nghe nhêm röi. Le ra ban phai nghe la töi àa àûúc tiïp thïm “lûa”(1) múi àung!”. Töi khöng phai la ngûúi ài tòm sû dï dang, la ke dï buöng xuöi, dï cêm nñn, chûng nao töi con àûúc giao trong trach nay. Sû thêt la, töi chó àang hêm nong möi ngay bêu nhiït huyït cua mònh ma thöi. Töi thûc sû tòm thêy niïm vui lún hún, co nhiïu viïc àï lam hún va phên khñch chûa tûng co vúi nhûng gò mònh àang lam. Töi khöng thêy ñch lúi gò nïu ngûng nhûng cöng viïc mònh vên vö cung yïu thñch nay; àùc biït la khi àoc nhûng bûc thû cua àöc gia gûi àïn, khiïn töi nhên ra rùng mònh vên con quan trong àöi vúi rêt nhiïu ngûúi.
(1) Nguyïn vùn: refired. Tac gia chúi chû: Retired (nghó hûu) - refired (tiïp thïm lûa).
Vï gia àònh, Toc Ào(2) va töi vûa ky niïm 53 nùm ngay cûúi vao nùm ngoai (1999). Chung töi co 4 àûa con, 7 àûa chau va têt ca chung töi àïu söng riïng. Con gai lún cua töi, Jean Suzanne Ziglar Witmeyer, àa vï vúi Chua vao mua he nùm 1995, àï lai trong long chung töi möt khoang tröng vö cung lún. Nhûng àiïu ào cang lam cho chung töi gên gui nhau hún nûa va niïm tin cua chung töi cang vûng manh hún.
Toc Ào va töi thûúng ài ào àêy va danh thúi gian cho nhau nhiïu hún bao giú hït. Àöi khi töi tû hoi rùng lam sao ma mònh àûúc ban cho möt gia àònh àang yïu nhû thï, bùt àêu tû ngûúi ban àúi tuyït vúi ma Chua àa tùng cho töi vao nùm 1946. Chung töi ngay cang yïu nhau hún, têm tònh vúi nhau nhiïu hún, cung nhau lam nhiïu viïc hún va tòm thêy nhiïu niïm vui hún bao giú hït. Qua thêt Chua la àêng töt lanh vö cung.
- Zig Ziglar
Dallas, Texas
Thang 03/2000
Qua la khöng bònh thûúng khi möt quyïn sach bùt àêu bùng àoan kït, nhûng töi muön noi ngay rùng àêy la möt cuön sach “khac thûúng”. No àûúc viït cho chñnh ban, gia àònh ban va tûúng lai cua ban. No giup ban NHÊN àûúc nhiïu hún tû ho, tû tûúng lai cua ban bùng viïc ban CHO ài nhiïu hún. Chung töi tin rùng àêy la “àoan kït”, hay chñ ñt cung la sû bùt àêu cho àoan kït cua löi suy nghô, hanh àöng va phan ûng tiïu cûc; sû kït thuc cua tû tûúng chu bai va sû cun nhut y chñ; sû kït thuc cua y nghô rùng mònh khöng bao giú àûúc àïn bu xûng àang; sû kït thuc, khöng con bõ anh hûúng búi nhûng con ngûúi chó biït söng nho nhen, ñch ky, têm thûúng. Noi tom lai, àöi vúi ban, ào la sû chêm dût cua cùn bïnh nguy hiïm nhêt trïn àúi: bïnh “vö cam” trûúc moi biïn chuyïn cua cuöc söng.
Àung vêy, ban àûúc sinh ra àï chiïn thùng!
Zig va Redhead
Khi àoc SEE YOU AT THE TOP, chùc chùn ban se nhên ra sû khac biït cua no. Ào khöng chó la sû khac biït trong cam nhên ma ngay ca trong cach trònh bay va diïn àat. Chùng han àï tùng thïm sû hûng phên cho ban, töi thûúng chen vao möt cêu nao ào trong sö hún 800 cêu noi àua, vñ du, nhûng cêu noi loai suy hoùc möt cum tû co sûc kñch hoat nùng lûúng àï khiïn ban phai ngûng lai va àoc lai lên nûa àiïu vûa àûúc àï cêp. Têt ca chó nhùm möt muc àñch duy nhêt la giup ban nùm thêt chùc vên àï. Töi cung se nhên manh àïn chu àï “khac biït”, vò töi luön tin rùng ban se co têt ca moi thû ban muön trïn àúi nïu ban sùn long giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön.
Töi khöng chu têm viït ra möt cuön sach “khac biït” àï ghi dêu ên cua riïng töi, ma töi muön àêy la cuön sach mang lai hiïu qua va sû khac biït cho chñnh ban. Sû khac biït nay tiïn hoa theo tiïn trònh giang day cua töi. Qua thúi gian, töi àa tûng co hún 3.000 lên thuyït trònh vï
“Biscuits, Fleas and Pump Handles”(3), la tûa ban àêu cua
(3) Tam dõch:Banh quy,Bo chet va Tay búm.
quyïn sach nay. Vao thúi gian àêu, tai liïu thuyït trònh chó àu àï noi trong 45 phut. Dên dên buöi noi chuyïn 45 phut êy àûúc mú röng theo chiïu dai cua quyïn sach. Àêy la tai liïu chñnh àûúc sû dung cho cac khoa huên luyïn “I CAN”(4) tö chûc trong cac trûúng hoc va nha thú, cung nhû khoa hoc ba ngay co tïn goi “BORN TO WIN”(5) àûúc töi giang hai lên trong nùm tai Dallas, Texas.
Co nhiïu chu àï àûúc àï cêp trong sach, nhûng töi thiït tha mong muön chia se vúi cac ban nhûng cam nhên cua riïng töi vï long tin, tònh yïu, tinh thên lac quan, va long nhiït tònh. Àiïu nay rêt quan trong vò nhiïu ngûúi hiïn vên lên lön giûa thêt – gia trong niïm tin va tònh yïu, rùng thêt la “phûc tap” khi phai bay to cam giac thêt va thï hiïn long nhiït tònh thûc sû trong bêt cû cöng viïc, hoan canh nao.
SEE YOU AT THE TOP la möt le söng, tuy nhiïn no cung chûa àûng möt chut ly thuyït. Nhûng y tûúng va bñ quyït trong quyïn sach nay àûúc rut ra tû kinh nghiïm söng va thûc tï kinh doanh cua nhûng con ngûúi tû thûúng dên cho àïn cac nha lanh àao cöng ty hang àêu thï giúi. Vò thï, àoc cuön sach nay la ban àang hoc hoi àï phat triïn ban thên tû nhûng thûc tï àa àûúc kiïm chûng chû khöng phai qua ly thuyït suöng. Hoc qua kinh nghiïm cua chñnh mònh se lam ban mêt nhiïu thúi giú, tiïn bac va cöng sûc hún. Töi tin chùc rùng nïu töi co
(4) ICAN: Tïn möt höi thao cua Tö chûc Zig Ziglar. Tam dõch: Töi co thï
(5) BORN TO WIN: Tïn möt khoa huên luyïn cua Tö chûc Zig Ziglar. Tam dõch: Sinh ra àï Chiïn thùng.
àûúc möt quyïn sach nhû thï nay khi bûúc chên vao àúi thò töi con tiïn nhanh hún va xa hún nûa. Têt nhiïn, töi mûng la ban may mùn hún töi, ban co àiïu kiïn àï tiïp cên möt quyïn sach ma tac gia cua no àa bo ra hún 2.000 giú àï chùt loc tûng cêu chû va viït ra.
Hy vong rùng cung nhû nhiïu àöc gia khac cua SEE YOU AT THE TOP, ban cung se àöng y rùng àêy la möt cuön sach khöng bao giú co thï àoc xong. Hay cêm sach lïn, mú no ra va àoc bêt cû trang nao, chûúng nao ban thñch àï nhêm nhi, àï thûúng thûc, àï chiïm nghiïm va àï ap dung vao cuöc söng nhùm thay àöi cuöc àúi ban. Nïu ban lam nhû thï, töi khöng ngên ngai noi vúi ban rùng: Hen gùp ban trïn àónh thanh cöng!
SÛ THÊT LA:
Chûúng ngai trûúc mùt hay sau lûng chung ta thêt nho be so vúi chûúng ngai nùm bïn trong con ngûúi chung ta.
- Ralph Waldo EmersonVA:
Ban la ngûúi duy nhêt biït ro va sû dung töt nhêt kha nùng cua mònh. Ào la möt trach nhiïm lún cua möi chung ta.
Muc tiïu:
I.Mú mang trñ tuï, khúi gúi oc tûúng tûúng va kha nùng sang tao, kñch thñch qua trònh tû duy. Khúi dêy ban tñnh hiïu ky cua con ngûúi va hònh thanh quan àiïm khöng chêp nhên hiïn tai.
II.Nhên biït cac muc tiïu cuöc söng, tû ào lêp ra kï hoach hanh àöng cu thï.
III.Àanh thûc “ga khöng lö” àang ngu yïn trong ban.
IV.Phat hiïn va khùc phuc nhûng àiïm yïu cua ban thên.
CHUYÏN BAY ÀI BOSTON LUC 2 GIÚ 20 PHUT
John Jones hiïn àang ú New York. Anh àang trïn àûúng ra phi trûúng àï bay àïn Boston. Vên con thúi gian trûúc khi àïn giú lïn may bay, anh lang thang trong phong chú va dûng lai bïn möt chiïc cên àiïn tû. Sau möt thoang chên chû, anh bûúc lïn, cho vao ào möt àöng xu, thï la möt mêu giêy chòa ra trûúc mùt anh vúi dong chû: “Xin chao John Jones! Ban cên nùng 60kg, ban àang àúi chuyïn bay 2 giú 20 phut ài Boston”. John vö cung ngac nhiïn khi thêy moi thöng tin chiïc cên àûa ra àïu rêt chñnh xac. Anh quyït àõnh
thû lai va cho vao ào möt àöng xu nûa, möt mêu giêy khac
chòa ra: “Rêt vui àûúc gùp lai John Jones! Ban vên cên nùng
60kg, ban vên àang chú chuyïn bay 2 giú 20 phut ài Boston”. Anh vö cung thùc mùc va cho rùng mònh àa bõ lûa nïn quyït àõnh “chúi khùm” lai ke bay tro möt vö. Anh liïn vao phong vï sinh, thay quên ao, röi quay lai va bûúc lïn chiïc cên, cho vao ào möt àöng xu khac, möt mêu giêy khac
tûc thò chòa ra: “Rêt vui àûúc gùp lai John Jones! Ban vên cên nùng 60kg, nhûng ban àa lú chuyïn bay ài Boston luc 2 giú 20 phut!”.
Töi viït quyïn sach nay danh tùng nhûng ngûúi “àa lú chuyïn bay ài Boston luc 2 giú 20 phut”, hoùc vò möt ly do nao ào àa “rúi may bay” trûúc khi chuyïn bay àïn àñch. Noi cach khac, no danh cho nhûng ngûúi chùng may àa bo lú möt cuöc söng “töt àep hún”. Töi viït ra no vúi mong muön giup ban àat àûúc nhûng àiïu ma ban xûng àang àûúc hûúng va hoan toan co kha nùng vûún túi.
Tûng cêu tûng chû àïu àûúc chon loc cên thên, möi quan àiïm hay y tûúng àïu àûúc xem xet va cên nhùc ky cang dûúi moi goc àö. Töi cö tònh gieo vao nhûng dong chû àêu tiïn vö sö hat mêm hy vong, thanh cöng, hanh phuc, niïm tin va sû say mï. Ú nhûng phên tiïp theo, töi luön “tûúi nûúc” va “bon phên” cho chung, co luc töi con ûúm tröng thïm nhûng hat mêm khac nûa. Kït thuc cuön sach chñnh la mua thu hoach. Tuy nhiïn kït qua thu àûúc nhiïu hay ñt con tuy thuöc vao mûc àö ban thûc hanh thöng àiïp ma cuön sach muön chuyïn tai.
Dung löi vùn àam thoai àï ban cam thêy thoai mai nhû chung ta àang tro chuyïn riïng vúi nhau vï con ngûúi va tûúng lai cua ban, töi hy vong ban se àon nhên va thêu hiïu y nghôa cung nhû têm quan trong cua möt thai àö söng tñch cûc. Sûc manh cua niïm tin la yïu tö quan trong nhêt àï chuyïn biïn suy nghô tñch cûc thanh hanh àöng tñch cûc. Va búi vò con ngûúi luön söng trong möt khöng gian ba chiïu,
bao göm thï giúi vêt chêt, thï giúi tinh thên va thï giúi têm linh, nïn töi muön àï cêp àïn ca ba phûúng diïn êy trong quyïn sach nay. Àêy chñnh la con àûúng duy nhêt àûa ban àïn thanh cöng, möt thanh cöng thûc sû vúi àêy àu y nghôa cua no.
Ban àa tûng àoc qua bai Diïn vùn Gettysburg hay Ban Tuyïn ngön Nhên quyïn cua Töng thöng Abraham Lincohn, hoùc bai Thanh Võnh (Cûu ûúc) sö 23 chûa? Cac tac phêm nay chó göm toan tû ngû – nhûng ào la nhûng tû ngû àa lam thay àöi vên mïnh cua ca möt àêt nûúc, xoay chiïu lõch sû va sinh mang cua hang triïu con ngûúi.
Töi con nhú trong möt canh quay cua bö phim A Man
Called Peter cach àêy vai nùm, khi canh quay võ linh muc
Peter Marshall thuyït giang vï tñn ngûúng va long tin kït thuc, ca nhom lam phim, trong ào co nû diïn viïn Marjorie
Rambeau, àa àûng dêy va cung chay lïn chuc mûng nam diïn viïn no vò phên thï hiïn xuêt thên cua anh. Xin tiït lö vúi ban rùng cho àïn luc ào, Marjorie khöng thï cêt nöi möt bûúc chên vò vu tai nan xe cö trûúc ào möt nùm. Nhûng ky la thay, cö àa tin vao thöng àiïp do nam diïn viïn êy truyïn àat qua bai giang va àa àûng dêy, àa bûúc ài nhû chûa hï co möt thûúng tön nao.
Töi khöng muön am chó rùng nhûng tû ngû trong cuön sach nay cung co sûc manh thay àöi ca thï giúi, nhûng töi tin rùng triït ly ma no chûa àûng se tao ra möt khac biït lún
àöi vúi ban. Rêt nhiïu ngûúi àa thûa nhên rùng khai niïm “Sinh ra àï Chiïn thùng” se phat huy tac dung töt khi ban àöng hanh vúi no.
Nao, bêy giú chung ta hay nhòn vao hònh ve dûúi àêy, ban nhòn thêy bao nhiïu hònh vuöng?
Nïu tra lúi la 16, ban co rêt nhiïu àöng minh. Nïu la 17, ban thuöc nhom chon loc hún möt chut. Trûúc khi xem trang bïn, ban thû nhòn lai hònh ve möt lên nûa xem sao?
Va bêy giú, hay nhòn sang trang bïn.
Ban thêy khöng, co têt ca 30 hònh vuöng! Vñ du nay minh hoa cho hai khai niïm quan trong. Thû nhêt, möt cai nhòn sêu giup ban kham pha ra nhiïu thû hún. Thû hai, phên lún chung ta àöi khi phai nhú ngûúi khac chó ra nhûng àiïu hït sûc hiïn nhiïn, va thûúng hún nûa la nhûng àiïu khöng àûúc hiïn nhiïn lùm.
Cuön sach nay se giup ban “àanh thûc” con ngûúi to lún hún, co kha nùng hún trong ban. Töi tin rùng ban se gùt hai àûúc nhiïu lúi ñch lún qua quyïn sach nay, va quan trong hún la, quyïn sach nay se lún manh hún nhú ban.
Trong khi àoc, ban hay xem nhû töi àang ngöi tro chuyïn bïn ban. Thónh thoang töi àùt ra cho ban möt vai cêu hoi thuöc dang “Co/Khöng” (Yes/No) va mong ban dûng lai àöi chut àï suy nghô va cên nhùc thêt ky trûúc khi tra lúi. Va, ban àûng bên têm àïn chuyïn mònh se àoc cuön sach nay trong bao lêu ma hay chu y xem nöi dung cuön sach co khúi dêy àiïu gò trong ban hay khöng. Co thï lên àoc àêu tiïn se rêt nhanh, nhûng nhûng lên àoc sau ào múi thûc sû mang àïn cho ban nguön cam hûng múi me cung nhûng thöng àiïp co gia trõ lún trïn con àûúng àat àïn möt cuöc söng töt àep hún.
Se thêt tuyït vúi nïu àiïu ban àoc àûúc trong sach hay nghe àûúc tû cac buöi diïn thuyït bêt chút lam ban “vú ra”
nhûng y tûúng lún. Vò thï, töi khuyïn ban luön giû bïn mònh möt quyïn sö nho danh àï ghi chep nhûng y tûúng bêt chút
ào. Töi cam àoan la khi àoc SEE YOU AT THE TOP, ban se nay sinh rêt nhiïu y tûúng va khi ào quyïn sö nho kia se trú nïn hûu dung hún bao giú hït. Chó khi nao ban lûu lai nhûng y tûúng bêt chút ào, ban múi co thï vên dung moi giac quan àï tiïp nhên nhûng thöng tin múi me va têp trung têm trñ töt hún. Chñnh cam giac hûng thu nay se khiïn ban tin rùng mònh se nay sinh thïm nhiïu y tûúng múi hún ú lên àoc thû hai, thû ba...
Nao, töi àa danh sùn trang bïn cho ban. Hay viït vao ào ngay lêp tûc nhûng y tûúng ma ban “vú ra” trong khi àoc. Va ban cû thoai mai àanh dêu, gach dûúi, viït vao lï têt ca nhûng tû, cêu, àoan ma ban thñch ú cuön sach nay. Àiïu nay rêt quan trong vò khöng ai thöng minh àïn mûc co thï nhú hït têt ca moi thû! Àöng thúi, lam nhû thï la ban àa biïn cuön sach nay thanh cuön sach “cua chung ta”, ban la àöng tac gia vúi töi. Ban hay dung hai loai but mau ào va xanh. But ào àï ghi lai nhûng y tûúng vao Phên 1 – Y tûúng bêt chút “vú ra”, but xanh àï ghi nhûng y tûúng nay sinh ú lên àoc thû hai, thû ba… Ban nïn ghi tû dûúi lïn, nhû töi àa àanh sö 1 ú phên dûúi va sö 2 ú phên trïn, àï ban nhòn thêy möt cach tûúng trûng rùng cuöc àúi ban àa chuyïn tû nhûng giúi han ào dûúi àay lïn nhûng cung bêc mau xanh ngoan muc nhû thï nao.
Sû trung thûc, nghõ lûc, long tin, sû chñnh trûc, tònh yïu thûúng va long trung thanh la nhûng viïn àa nïn vûng chùc àï ban xêy dûng möt cuöc söng thêt sû man nguyïn, nghôa la sû thanh àat cua ban dûa trïn thï cên bùng giûa sûc khoe, tiïn tai va hanh phuc. Cang trai nghiïm, ban se cang kham pha ra rùng chó cên thiïu bêt ky möt “viïn àa” nao trïn àêy thò ban se chó nhên àûúc möt phên rêt nho cua mon qua lún ma le ra ban xûng àang àûúc ban tùng.
Nhûng manh khoe, sû gia döi hay thoi gian lên co thï mang àïn rêt nhiïu cua cai vêt chêt nhûng têm hön ban chùng thï àûúc bònh an, va ban cung se chùng co àûúc mêy ngûúi ban àñch thûc, nïu khöng muön noi la khöng ai ca. Ngûúi biït lam ra tiïn muön bac bï ma sûc khoe kiït quï, ngûúi thanh àat nhûng lai bo bï gia àònh thò àêu thï goi la ngûúi hoan hao hay co möt cuöc söng ly tûúng?
Töi tûng gùp nhiïu ngûúi co ngoai hònh dï nhòn, co kha nùng thuyït phuc ngûúi khac, co tai – thêm chñ la ky tai, vêy ma ho suyt phai tan gia bai san va ra toa. Tai nùng cua ho chó dung àï “manh mung” va thûc hiïn nhûng cu mua ban chúp nhoang. Chñnh vò thiïu nhûng viïn àa tang kia ma ho khöng bao giú ài àûúc xa trïn àûúng àïn thanh cöng.
Trong khi ào lai co rêt nhiïu ngûúi höi àu cac tö chêt cên thiït cho möt tûúng lai xan lan lai söng möt cuöc àúi àöi khi rêt àöi têm thûúng. Ho khöng biït sû dung tiïm nùng cua mònh. Àiïu chñnh yïu nhêt la ho chûa nhên thûc àûúc rùng cú höi thûc sû la do chñnh ban thên ho tao nïn, chû
khöng phai do cöng viïc àûa túi va ho co thï lïn àïn àónh cao cua thanh cöng bùng nhûng nö lûc àïn tên cung trong moi viïc va trong moi hoan canh. Ho khöng hï biït rùng thanh cöng va hanh phuc khöng àïn tû sû may rui, ma la kït qua tû nhûng quyït àõnh cua chñnh ho.
Ban muön trú thanh ngûúi nhû thï nao, ban muön lam gò, co nhûng gò? Hay liït kï têt ca ra giêy. Theo thúi gian, danh sach nay se dai ra mai… Co le nhûng àiïu àêu tiïn ban muön la co thïm nhiïu ban be töt, khoe manh hún, giau co va hanh phuc hún, co nhiïu thúi gian röi hún, têm hön bònh an hún, àûúc nhiïu ngûúi yïu thûúng thêt long hún, an toan hún va giup àú àûúc nhiïu ngûúi hún… Cang luc, nhûng ûúc muön cua ban cang co möi liïn hï gên vúi thanh cöng cua ban hún. Hay thûúng xuyïn nhòn lai danh sach nay àï chùc rùng mònh àang ài àung hûúng. Thûc ra, töi chùng muön nhùc nhú cac ban rùng muön thanh cöng thò nhêt nhêt phai co àûc tñnh nay hay phêm chêt kia, nhûng töi sú rùng nïu chùng may ban bõ “lac àûúng” thò töi cung co phên trach nhiïm. Vò thï, töi vên phai viït ra àêy, nhên vö thêp toan, àung khöng ban?
Hùn la ban muön co thïm nhiïu àiïu khac nûa, song töi tin rùng chó bêy nhiïu thöi àa àu giup ban co möt cuöc söng töt àep va àêy y nghôa. Khi trong ban con chêt chûa nhiïu khao khat chñnh la khi ban co nhiïu cú höi nhêt. Khöng bao giú co àiïm giúi han cho nhûng ûúc vong cua con ngûúi, nhûng kha nùng trú thanh hiïn thûc cua nhûng khao khat con tuy thuöc vao kha nùng va mûc àö ren luyïn cua ban. Têt ca la do ban!
Ban se àûng nhòn cac bêc thang
hay
manh dan bûúc lïn?
Nïu ban thûc sû muön biïn nhûng ûúc vong ào thanh sû thêt, ban cên phai vûút qua sau nêc thang trïn, tuên tû tûng nêc möt. Dick Gardner, möt trong nhûng ngûúi ban hang xuêt sùc nhêt, minh hoa têm quan trong cua thû tû sau nêc thang nay nhû sau:
Anh ban tre nao khi vûa àûúc giúi thiïu vúi möt cö gai xinh àep ma liïn tòm cach hön nang thò se àanh mêt têt ca cac cú höi tiïn xa hún.
Hoc sinh nao cö tònh nhay coc tû mön sö hoc sang hònh hoc khöng gian ùt se lêm vao tònh canh kho khùn.
Möt ngûúi ban hang vûa gùp möt võ khach tiïm nùng àa vöi chòa ra àún àùt hang thò chùng nhûng khöng ban àûúc mon hang nao ma con àï lai ên tûúng khöng töt vï mònh.
Anh ban tre, cêu hoc sinh va nhên viïn ban hang no gùp thêt bai búi têt ca àïu bo qua qua nhiïu bûúc trung gian ma ài thùng àïn nêc thang thû sau. Moi chuyïn se khac ài nhiïu nïu ho xac àõnh àûúc cac bûúc cên thiït phai vûút qua àï ài àïn cai àñch mònh mong muön.
Nêc thang àêu tiïn la xêy dûng möt hònh anh tñch cûc vï chñnh mònh. Nêc thang thû hai la nhên àõnh gia trõ cua nhûng möi quan hï giûa ban thên va cac “àöi tac”. Nêc thang thû ba la àõnh hûúng ro muc tiïu - muc tiïu cuöc söng cung quan trong nhû ban ve cua ngöi nha vêy. Nêc thang
thû tû va thû nùm la co möt thai àö söng tñch cûc va möt tinh thên sùn sang lam viïc.
Nhûng àiïu töi phên tñch trong cuön sach nay nhùm chûng minh rùng ban se thêy mònh “àûúc lam” nhiïu hún la “phai lam”, búi cai gia cua thêt bai luön luön àùt hún cai gia cua thanh cöng. Du muön du khöng, ai trong chung ta cung phai lam viïc. Tuy nhiïn viïc xem cöng viïc la ganh nùng, la khö ai hay niïm vui con tuy thuöc vao suy nghô cua chñnh ban. Nêc thang thû sau la sû khao khat manh liït àûúc tiïn lïn phña trûúc.
Cuöc söng rêt nhên tû khi trao tùng cho con ngûúi moi phêm chêt cên thiït àï thanh cöng - ngay tû khi con ngûúi múi sinh ra. Ngay luc nay àêy, trong ban àa co möt phên nao ào cua nghõ lûc, sû trung thûc, long chñnh trûc, sû trung thanh, tònh yïu thûúng va möt con tim luön röng mú.
Ban cung co phên hai long vï ban thên cung nhû nhûng ngûúi xung quanh ban. Ban cung co muc tiïu àï hûúng àïn va nhòn cuöc söng bùng möt thai àö tñch cûc. Vêy thò ban chó cên sû dung nhûng àiïu mònh àa co va tao àiïu kiïn àï cac phêm chêt ào àûúc phat huy ma thöi. Thanh cöng khöng kho lùm, chó cên chung ta nö lûc hït mònh.
Àï hiïu ro hún vï àiïu nay, töi muön kï ban nghe hai cêu chuyïn sau:
Co möt àöi tònh nhên bõ lac àûúng ú möt vung nöng thön no. Sau ào ho nhòn thêy möt bac nöng dên va ngûng xe lai.
Chang trai hoi:
- Chao bac, xin hoi àûúng nay ài àïn àêu a?
Bac nöng dên tra lúi khöng chut do dû:
- A, nïu cac chau ài àung hûúng thò con àûúng nay se dên àïn bêt cû núi àêu cac chau muön.
Nïu ban àa chon àung àûúng nhûng con àûng yïn tai chö thò ban se bõ qua mùt hoùc bõ chêm lai phña sau.
Möt võ trûúng phong àang cö lam cho xong kït qua bao cao hoat àöng kinh doanh àï chuên bõ cho cuöc hop quan trong ngay höm sau. Àûa con trai nùm tuöi cû quanh quên bïn canh khiïn öng cû bõ cùt ngang. Nhòn thêy möt tú bao co hònh ban àö thï giúi, öng cêm lêy va xe têm ban àö thanh nhiïu manh röi bao àûa be rap lai cho àung. Öng àinh ninh
rùng mònh se khöng bõ quêy rêy nûa, nhûng chó vai phut sau àûa be mûng rú khoe vúi bö têm ban àö no vûa xïp xong. Öng vö cung ngac nhiïn va hoi con lam thï nao thò cêu be hön nhiïn tra lúi: “Con thêy ú mùt sau co hònh ngûúi nïn con lêt ngûúc cac manh vun bö àa xe àï rap lai. Khi con rap xong hònh ngûúi thò con cung co ca “thï giúi”. Àung khöng ha bö?”.
Khi ban thay àöi cach nhòn, ca thï giúi se àöi thay.
Àêy la cêu chuyïn co thûc, xay ra ú Oklahoma. Trïn vung àêt cua möt ngûúi da ào, ngûúi ta tònh cú phat hiïn möt mo dêu. Thï la ngûúi àan öng àang söng trong canh bên cung phut chöc trú nïn giau co. Viïc àêu tiïn öng lam la têu ngay möt chiïc Cadillac thúi thûúng nhêt. Thúi ào, cac loai xe ö tö thûúng co hai banh dû phong gùn phña sau, nhûng öng muön chiïc Cadillac cua mònh phai la chiïc xe dai nhêt trong vung nïn öng cho gùn thïm vao ào bön banh nûa. Öng khoac chiïc ao àuöi töm, cö thùt nú, àêu àöi chiïc non kiïu Abraham Lincoln va miïng luön thûúng trûc àiïu xò ga thuöc loai to nhêt. Ngay nao öng cung lai chiïc Cadillac vao thõ trên be nho, àêy bui bùm va nong hêm hêp. Thêt ra öng chó muön gùp gú moi ngûúi va nhêt la muön moi ngûúi co cú höi ngùm nhòn öng. Vön la ngûúi thñch giao tiïp nïn trong khi vong veo qua cac àûúng phö trong thõ trên, öng thûúng tho àêu ra khoi xe bùt chuyïn vúi bêt cû ngûúi nao öng gùp
trïn àûúng. Àiïu ky la la tuy thûúng xuyïn àanh xe vao thõ trên àöng àuc ào nhûng öng chûa hï gêy ra bêt ky tai nan nao. Ly do rêt àún gian, búi vò chiïc xe Cadillac löng lêy ào àûúc “vên hanh” búi hai con ngûa keo!
Cac thú may trong thõ trên àa kiïm tra va xac nhên la àöng cú xe khöng hï bõ truc trùc gò. Rùc röi la do ngûúi àan öng da ào kia khöng biït cach cùm chòa khoa vao ö àï khúi àöng may nïn öng êy àa àong hai con ngûa vao àï keo chiïc
Cadillac vön àûúc trang bõ möt àöng cú 100 ma lûc. Thêt ngac nhiïn la nhiïu ngûúi trong chung ta cung chon giai phap nhû ngûúi àan öng da ào kia, nghôa la chung ta chó mong tòm àûúc hai sûc ngûa bïn ngoai trong khi lai bo quïn ca trùm sûc ngûa àang hiïn hûu bïn trong ban thên chung ta. Chñnh vò vêy ma cac nha têm ly hoc kït luên rùng con ngûúi chó múi sû dung tû 2% àïn 5% kha nùng vön co cua mònh.
Major Reuben Siverling tûng noi: “Khi nùm hoen gó dûúi àay biïn thò àöng 10 xu cung giöng nhû àöng 20 àö-la”. Gia trõ chó khac nhau khi ban nhùt no lïn va sû dung no. Àûng àï àïn khi àa ài hït cuöc àúi chung ta múi nhên ra sûc manh cua ban thên. Ào se la mêt mat lún nhêt àöi vúi chung ta.
Hay nhú rùng nùng lûc tiïm tang cua ban khöng giöng nhû cac nguön tai nguyïn thiïn nhiïn vön rêt hûu han trïn hanh tinh nay, no chó bõ lang phñ va “can kiït” nïu khöng àûúc khai thac va sû dung. Chñnh vò ly do ào, muc àñch cua
töi la giup ban biïn kha nùng thanh hanh àöng àï ban khúi dêy va sû dung hït cac tiïm nùng cua mònh àï trú nïn khön ngoan va giau co thay vò lanh lúi nhûng tung bên.
Möt triït gia noi rùng: “Ban chñnh la àiïu ban nghô va muön”. Àïm no, töi àang trïn àûúng ài tû Birmingham, Alabama àïn Meridian, Mississippi àï dû höi nghõ thò bõ lac.
Töi dûng lai hoi àûúng va àûúc möt ngûúi hûúng dên tên
tònh. Theo lö trònh anh êy ve ra thò töi se kõp àïn Meridian
vao sang höm sau va vên con àu thúi gian àï nghó ngúi. Töi theo lúi ngûúi chó àûúng töt bung va möt giú sau, töi àa trïch hûúng Meridian khoang 72 km! Dô nhiïn, ào khöng phai la núi töi muön àïn, ma vò töi àa nghe theo möt chó dên sai.
Co ai trong chung ta muön mònh lêm vao hoan canh töi tï: tung thiïu tiïn bac, quan hï gia àònh long leo, cöng viïc bêp bïnh? Nhûng nïu ban rúi vao tònh thï ào, ban co nghô rùng mònh bõ hûúng dên sai búi möt ai ào co löi suy nghô tï hai? Nay, ban àûng vöi mûng vò co thï àö löi cho ngûúi khac! Nïu ban àùt qua khû cua mònh vao long ho thò tûúng lai cua ban se chöng chêt lïn àöi vai cua chñnh ban àêy!
Hai mûúi lùm nùm vï trûúc, möt trung têm mua sùm lún àa àûúc xêy dûng trïn nïn möt nui rac cu khöng lö cua thanh phö. Hang thï ky trûúc ào, khöng ai nghô rùng àõa àiïm nay co thï lam gò ngoai viïc la möt bai rac. Nhûng möt sö ngûúi co têm nhòn khac hún àa nghô rùng núi àêy se la möt khu thûúng mai sêm uêt trong tûúng lai. Vò thï ho àï
nghõ moi ngûúi ngûng àö rac va bùt àêu àûa may moc àïn san lêp, tao ra möt nïn mong kiïn cö bùng chñnh khöi rac khöng lö ào. Va röi, möt trung têm mua sùm hoanh trang moc lïn.
Töi viït ra cêu chuyïn nay vúi mong muön gûi àïn ban möt thöng àiïp, rùng: Du ban bõ nhöi nhet hang ngay hang giú bao nhiïu thû “rac rûúi” vao àêu oc mònh trong hang chuc nùm qua, ban vên co thï biïn chung thanh “chêu bau” ngay luc nay bùng cach phu lïn chung têm bat mong cua löi tû duy tñch cûc va möt thai àö àung àùn ma töi se trònh bay ngay sau àêy.
Cac nha khoa hoc vûa àûa ra möt lônh vûc nghiïn cûu têm ly hït sûc múi me va thu võ, ào la tòm hiïu va phên tñch y nghôa cua möt thai àö söng tñch cûc, lac quan yïu àúi. Cu thï hún, ào la kha nùng nhên thûc va àûa ra giai phap xû ly vên àï, chû khöng chó la nhên diïn thûc trang vên àï nhû trûúc àêy. Va ho àa hït sûc ngac nhiïn trûúc nhûng kït qua thu àûúc.
Cuön sach Schools Without Failure (Trûúng hoc khöng co thêt bai) cua William Glasser cung ban vï triït ly cú ban nay. Tiïn sô Glasser tiïn hanh möt cuöc khao sat trïn àöi tûúng la nhûng ban tre luön cam thêy thêt vong va chan nan do gùp qua nhiïu thêt bai hay luön bõ thua thiït trong cuöc
söng. Khi tiïp xuc vúi cac ban tre nay, öng chó trao àöi va chia se vï nhûng ûúc muön va hy vong cua ho ma khöng hï
hoi han gò vï kho khùn hay thai àö ûng xû trûúc àêy cua ho. Bùng cach tiïp cên vên àï theo hûúng tñch cûc va khöng ngûng khñch lï, àöng viïn cac ban tre êy, öng thu àûúc nhûng kït qua àang kinh ngac. Xet cho cung thò con ngûúi vên bõ tut hêu 2.000 nùm nïu so vúi nhûng gò Thanh Paul àa khuyïn bao trong Kinh Thanh: “Chó khi nao quïn hït qua khû thò töi múi co thï lao nhanh vï àñch”. Du bõ kït an tû hònh trong nguc tu La Ma nhûng võ thanh töng àö nay luön nhên manh rùng öng vên tin vao chiïn thùng cho túi húi thú cuöi cung. Töi cung co cung quan niïm nhû thï. Thûc ra, chiïn thùng khöng phai la têt ca, ma chñnh nhûng nö lûc tên cung àï vûún túi àñch múi la àiïu quan trong nhêt.
Hònh nhû khi àa quen vúi löi suy nghô sai lïch, con ngûúi thûúng co nguy cú trú thanh ke bai trên. Nïu àa tûng xem àa bong, ùt hùn ban se hiïu thï nao la kiïu suy nghô chu bai. Ào la khi cêu thu tiïn àao cua àöi phûúng bùng lïn tû phña sau, cûúp bong röi dên nhanh vï phña cêu mön àöi nha. Khi ào tiïn vï cua chung ta nhanh chong àuöi theo, àïn luc chó con cach khung thanh khoang 10 met thò anh ta lai cho rùng mònh khöng thï theo kõp tiïn àao kia nûa nïn chay chêm lai. Ào chñnh la sû tû bo möt nö lûc, möt cam kït trûúc phut cuöi cung.
Àï co thï khúi dêy va vên dung nhûng kha nùng con
tiïm ên, ban phai tû bo löi suy nghô cua ke chu bai. Àûng noi: “Töi sinh ra khöng phai àï lam cöng viïc ban hang, hay bac sô, ky sû, hoa sô...”. Hùn chung ta àïu biït rùng ngûúi me chó co thï mang àïn cho con mònh möt hònh hai va húi thú, con viïc söng ra sao va trú thanh ngûúi nhû thï nao hoan toan tuy thuöc vao sû lûa chon va ren luyïn cua àûa con khi chung bùt àêu co trñ khön.
Khöng ai sinh ra la ngûúi thanh cöng hay ke thêt bai. Tuy nhiïn, nïu thanh cöng, moi ngûúi thûúng cho rùng ào la do chñnh ho lam nïn. Con khi thêt bai, ho lai quy kït trach nhiïm thuöc vï cha me, thêy cö… Àöi khi ho àö löi cho sû khac biït mau da, do sû khöng hoa húp vï tön giao, do chûa àûúc trang bõ àêy àu kiïn thûc hoùc do khiïm khuyït vï thï chêt. Thêm chñ ho cho rùng mònh thêt bai la do tuöi àa qua gia hoùc con qua tre, qua thûa cên hay qua öm yïu... Kho tin hún nûa, ho con tû an ui rùng sö mïnh cua ho àa an bai nhû thï. Co ngûúi con lïn an xa höi àa khöng cöng bùng vúi mònh. Ban co quyïn tû do trong suy nghô, tuy nhiïn töi muön nhùc nhú ban möt àiïu, chñnh ban múi la ngûúi quyït àõnh hanh phuc va thanh cöng cua mònh. Khi ban àoc nhûng dong nay, töi mong rùng ban àa nhên ra nhûng tiïm nùng khöng lö àang ngu yïn trong ban.
Töi se rêt buön nïu ai ào trong sö cac ban noi rùng “Gia nhû töi co thï lam àûúc nhû anh êy/chõ êy…” búi vò chùc chùn ban se khöng thï hoan têt möt viïc àún gian nao nïu
khöng sû dung thûc lûc cua mònh. Co phai ban àang tû lûa döi mònh? Nïu àung nhû vêy thò ban àa khöng trung thûc va ban bõ thiïu mêt möt trong nhûng viïn àa nïn cua thanh cöng. Àûng nhû nhûng ke mú möng bïn bú biïn, luön ûúc ao con tau cua mònh cêp bïn an toan trong khi khöng bao giú giûúng buöm ra khúi. Cuöc söng àa ban tùng ban têt ca nhûng àiïu kiïn cên, giú àêy àiïu kiïn àu chñnh la ban nhên ra àûúc sûc manh cua ban thên mònh. Kinh nghiïm cho thêy sûc manh ào se tùng lïn gêp böi nïu àûúc khúi dêy va sû dung; con nïu khöng, no se bõ mai möt nhanh chong.
Töi khöng xem nhûng ngûúi thûúng xuyïn ài du lõch cac nûúc, söng möt cuöc söng vûúng gia la mêu hònh ly tûúng cua ngûúi thanh àat, ma chñnh nhûng con ngûúi bònh thûúng nhêt, nhûng ngûúi phai ganh chõu nhiïu trú ngai nhêt vï vêt chêt nhûng khöng bao giú chun bûúc hay bo cuöc la ngûúi khiïn töi ngûúng mö nhiïu nhêt. Ho luön chon cho mònh cach nhòn lac quan trûúc moi tònh huöng cua cuöc söng, bêt kï sû khac biït vï chung töc, tön giao hay trònh àö hoc vên. Nhûng khiïm khuyït vï mùt thï chêt khöng thï ngùn ho àïn vúi thanh cöng, va nhûng nö lûc ma ho àa thûc hiïn rêt àang àûúc trên trong. Ào la nhûng ngûúi luön tin chùc rùng: “Con ngûúi sinh ra àï vûún àïn sû toan thiïn, ho àa àûúc phu cho kha nùng thanh cöng va àûúc ban tùng nhûng hat mêm cua sû vô àai”. Khöng co möt ngoai lï nao khac.
Möt khi àa tin vao àiïu nay, ban se khöng con trach bêt ky ai vï bêt cû àiïu gò nûa. Ban se yïn têm ài tiïp con àûúng mònh àa chon vò biït ro rùng khöng ai co thï thûc hiïn nhûng viïc ào töt hún chñnh ban thên ban.
Co möt cêu chuyïn ngu ngön nhû thï nay: “Co möt cu gia thöng thai sinh söng trïn möt ngon àöi cao nhòn xuöng thanh Venise xinh àep cua nûúc Y. Moi ngûúi trong thanh àïu àön rùng cu co thï tra lúi bêt ky cêu hoi nao cua ngûúi àúi. Trong thanh co hai cêu be rêt tinh nghõch, chung muön tòm cach bùt bñ cu gia. Möt höm, chung bùt möt con chim nho va àïn gùp öng cu. Möt trong hai cêu be cêm con chim trong tay va hoi cu con chim con söng hay àa chït. Khöng chut suy nghô, öng cu tra lúi ngay: Chau a, nïu ta tra lúi rùng con chim con söng thò chau se bop chït no ngay lêp tûc. Con nïu ta bao no àa chït thò hùn la chau se tha cho no bay ài. Sû söng cua con chim nùm trong tay chau ào”. Ban àa hiïu y töi chûa? Ban co thêy rùng ban àang nùm giû quyïn quyït
àõnh sû thanh cöng hay thêt bai cua chñnh mònh khöng? Ban co thêy rùng cu gia êy du co thöng thai àïn àêu cung khöng thï quyït àõnh àûúc möt cú höi àang nùm trong tay ke khac?
Thêt long, khi viït quyïn sach nay, töi luön tòm cach àï thu hut sû têp trung cua ban. Búi le töc àö tû duy cua nao (khoang 800 - 1.800 tû/phut) luön nhanh hún rêt nhiïu so
vúi kha nùng di chuyïn cua mùt (200 - 400 tû/phut), nïn thûúng co nhiïu y nghô àan xen trong àêu ban trong luc àoc. Giú thò hùn la ban àa hiïu tai sao co nhûng khi ban khöng thï têp trung àoc hoùc khöng thï hiïu àûúc nöi dung mònh àang àoc du àa rêt cö gùng, ào la chûa kï ban phai tam ngûng nhiïu lên vò bõ cùt ngang búi viïc nay, viïc khac. Hay thû mú lai bêt cû trang sach nao ban àa àoc qua va àoc ky lai möt lên nûa xem, ban se ngac nhiïn khi phat hiïn nhiïu cêu tû, y tûúng thêt múi me va co ve nhû ban chûa tûng àoc thêy bao giú. Ky thûc àiïu nay khöng phai do kha nùng hiïu vên àï cua ban kem trong lên àoc àêu tiïn. Àöi khi nïu ban cang thöng minh thò àiïu nay lai cang dï xay ra, chñnh búi vò ban khöng muön phai mêt thúi gian àoc lai nhûng gò àa àoc trûúc ào!
Vò vêy, hay àanh dêu hay ghi lai nhûng àiïm cên lûu y trong khi àoc. Chung se giup ñch cho ban rêt nhiïu möi khi xem lai. Möt trong cac trûúng àai hoc hang àêu Hoa Ky kham pha ra rùng nïu cac sinh viïn àûúc tiïp cên möt lên vúi möt tai liïu múi thò hai tuên sau ho chó con nhú àûúc 2% thöng tin trong ào. Nhûng nïu ho àûúc àoc tai liïu ào trong sau ngay liïn tuc thò ho se nhú àïn 62% hai tuên sau ào. Sö lên tiïp xuc vúi cung möt thöng tin hay hònh anh khöng chó tac àöng trûc tiïp àïn bö nhú ma con àïn mûc àö tû duy, kha nùng suy nghô va hiïn thûc hoa thanh hanh àöng cu thï. Va ào la àiïu töi mong àúi ú ban. “Hoc ma khöng hanh thò sû hoc la vö bö”, ban àa tûng nghe cêu nay chûa?
Muc tiïu:
I.Têm quan trong cua möt hònh anh tû thên tñch cûc.
II.Nhûng nguyïn nhên tao ra möt hònh anh tû thên yïu kem.
III.Nhûng net tiïu biïu cua möt hònh anh tû thên yïu kem.
IV.15 cach cai thiïn hònh anh tû thên cua ban.
V.Giup ban khöng ngûng cung cö va phat triïn hònh anh tû thên.
xay ra vao nùm 1887 tai möt tiïm tap hoa nho. Möt ngûúi àan öng khoang 60 tuöi tröng rêt àao mao bûúc vao cûa tiïm mua möt ñt cu cai. Öng àûa cho cö ban hang tú 20 àö-la va àûng chú nhên lai tiïn thûa. Trong khi loay hoay tòm tiïn le àï thöi lai cho khach, cö ban hang chút nhòn thêy möt àêu ngon tay cua mònh dñnh vït mûc tû tú giêy bac bõ vêy nûúc tû mú cu cai. Sau möt chut àùn ào, cö tû trên an rùng du sao öng Emmanual Ninger cung la ngûúi quen. Le nao möt ngûúi hang xom quen biït lêu nùm nhû thï lai àûa cho cö tiïn gia? Va, cö quyït àõnh trao hang va tiïn le cho ngûúi khach quen.
Tuy vêy, cö vên khöng hït bùn khoùn búi vao thúi ào, 20 àö-la la möt khoan tiïn khöng nho. Cö quyït àõnh tòm àïn canh sat. Trûúc sû viïc xay ra, cö nhên àûúc nhiïu y kiïn
khac nhau. Ngûúi nay qua quyït ào la tiïn thêt, ngûúi kia lai to ve nghi ngú nguön göc cua vït mûc lem. Cuöi cung, ho quyït àõnh kham xet nha Ninger va tòm thêy cac dung cu in tiïn trïn têng thûúng cua ngöi nha. Ho con tòm thêy möt tú 20 àö-la àang in dú cung ba bûc chên dung do chñnh tay
Emmanual Ninger ve.
Ninger la möt hoa sô co tai. Nhûng tú 20 àö-la gia àûúc ve hït sûc tó mó, cên thên tûng net möt àa àanh lûa têt ca moi ngûúi, cho àïn khi sû thêt bõ phúi bay dûúi nhûng ngon tay thêm nûúc cua cö gai ban tap hoa. Sau khi Ninger bõ bùt, ba bûc chên dung do öng ve àûúc àem ban àêu gia va thu àûúc töng cöng 16.000 àö-la. Trú trïu thay, thúi gian va cöng sûc ma Emmanual Ninger danh àï ve möt tú 20 àö-la cung bùng vúi thúi gian va cöng sûc ma öng àa bo ra àï ve möt bûc chên dung trõ gia trïn 5.000 àö-la! Du co noi thï nao ài nûa thò con ngûúi tai hoa ào àa bõ xem la möt töi pham, va àiïu àang tiïc hún ca la ngûúi bõ öng êy lêy ài nhiïu nhêt chñnh la Emmanual Ninger, tïn tuöi cua chñnh öng. Nïu biït thï hiïn tai nùng cua mònh möt cach húp phap, chùng nhûng öng àa co thï trú nïn giau co ma con mang àïn niïm vui va lúi ñch cho nhiïu ngûúi khac. Emmanual Ninger la möt trong sö nhûng ngûúi àa “àanh cùp” chñnh mònh trong khi rùp têm àanh cùp cua cai, cöng sûc cua ngûúi khac.
Arthur Barry la tïn tröm thû hai ma töi muön nhùc túi trong quyïn sach nay. Arthur la möt tïn tröm kim hoan
chuyïn nghiïp vao nhûng thêp niïn àêu thï ky hai mûúi, tai tröm cua hùn vang danh ra ca möt sö nûúc. Möt àiïu hït sûc thu võ la hùn khöng chó thûc hiïn nhûng phi vu “xuêt quy nhêp thên” ma con rêt am hiïu vï nghï thuêt. Va, Barry chó nhùm vao nhûng ngûúi nöi tiïng, àõa võ xa höi cao va dô nhiïn cung phai lùm tiïn nhiïu cua.
Trong möt lên thûc hiïn phi vu, Barry bõ canh sat phuc kñch. Quùn quai trong àau àún vò bõ bùn, bõ kiïng vú gùm vao mùt, hùn thöt lïn möt cêu khöng lam ai bêt ngú lùm: “Töi se khöng bao giú lam chuyïn nay nûa!”. Thï röi nhû co phep la, hùn chay thoat va söng ung dung ngoai vong phap luêt trong ba nùm sau ào. Nhûng röi, möt cö gai vò ghen tuöng àa tö giac hùn. Hùn bõ bùt va lanh an 18 nùm tu. Nhûng àiïu ngac nhiïn nhêt la sau khi man han tu, hùn àa giû lúi hûa va khöng bao giú quay lai con àûúng tröm cûúp nûa. Barry chon New England lam quï hûúng thû hai cua mònh va söng rêt gûúng mêu. Cû dên trong vung bêu chon Barry lam chu tõch höi cûu chiïn binh àõa phûúng.
Tin tûc vï möt tïn tröm khet tiïng àa hoan lûúng va àang àûúc nhiïu ngûúi nï trong lan nhanh. Phong viïn tû
khùp núi tòm àïn àï phong vên. Cêu chuyïn àûúc he mú khi möt phong viïn hoi:
- Thûa öng Barry, tû trûúc àïn nay öng àa thûc hiïn khöng biït bao nhiïu vu tröm chên àöng, liïu öng co nhú ai la ngûúi bõ öng lêy ài nhiïu nhêt khöng?
Barry tra lúi ma khöng chut do dû:
- Nhú chû. Ngûúi bõ töi lêy ài nhiïu nhêt chñnh la Arthur Barry. Le ra giú àêy töi àa la möt doanh nhên thanh àat va àong gop àûúc nhiïu hún cho xa höi. Nhûng töi àa chon con àûúng trú thanh möt tïn tröm va àa lang phñ hai phên ba tuöi xuên cua mònh sau song sùt nha tu.
Vêng, cung nhû Emmanual Ninger, Arthur Barry àa tûng “àanh cùp” chñnh mònh.
Con möt tïn tröm nûa ma töi cung muön noi àïn, ào la ban àêy! Búi vò, nïu ban khöng tin vao sûc manh cua ban thên hay chûa sû dung hït tiïm nùng cua mònh tûc la ban àang “tröm” tai san cua chñnh mònh, cua nhûng ngûúi yïu thûúng va xet trïn phûúng diïn nùng suêt lao àöng xa höi thò ban cung àang àanh cùp nhiïu thû cua xa höi. Chñnh vò
khöng ai y thûc àûúc rùng mònh àang la möt tïn tröm nïn “tï nan” nay ngay cang trú nïn trêm trong hún.
Vêy ban se tiïp tuc lam möt tïn tröm nhû thï hay muön trú nïn khac ài? Chùc chùn la ban muön khac ài, àung
khöng nao? Sû mïnh cua cuön sach nay la àöng viïn, tao nguön cam hûng va mang lai nhûng kiïn thûc hûu ñch nhùm giup ban tû tin sû dung cac kha nùng cua mònh möt cach töi ûu. Khöng hùn la ngay khi àoc xong quyïn sach nay ban se nùm ro moi vên àï. Cung giöng nhû cú thï cên àûúc bö sung dûúng chêt möi ngay, ban hay thûúng xuyïn nuöi dûúng
tinh thên va y chñ. Chùc chùn ban se súm nhên ra rùng ban khöng con la möt “tïn tröm chñnh mònh” nûa.
Ban thên töi luön cho rùng hònh anh tû thên tñch cûc la àiïu kiïn tiïn quyït àûa chung ta àïn vúi muc tiïu cua mònh. Sû thêt la nïu khöng ài thò chung ta se khöng bao giú àïn.
Chung ta cung xem xet tònh huöng sau: Möt ngûúi ban rêt thên goi àiïn thoai àïn va noi rùng: “Mònh goi cho cêu khöng phai àï nhú va gò ca. Mònh chó muön noi rùng cêu la ngûúi dï mïn nhêt. Cêu rêt co ñch cho xa höi. Mònh thñch àûúc ú bïn cêu vò nhûng luc ào, mònh cam thêy phên chên hún trong moi viïc. Ûúc gò ngay nao mònh cung àûúc gùp cêu vò cêu luön biït cach lam cho mònh trú nïn la chñnh mònh. Mònh chó muön noi thï thöi. Mong súm gùp lai cêu”.
Khi nghe nhûng lúi noi hït sûc nghiïm tuc va chên thanh ào, cam xuc cua ban se ra sao? Hùn la se hanh phuc hún va lam viïc hiïu qua hún du rùng chùng co ai noi thïm àiïu gò vï cöng viïc hiïn tai cua ban. Têm trang, suy nghô va hanh àöng cua ban cung thay àöi vò ban àa thay àöi cach nhòn vï mònh. Khi hònh anh tû thên trú nïn töt àep hún, chùc chùn ban se tû tin hún. Va khi tû tin, ban dam nghô, dam lam nhûng àiïu to lún hún. Cû thï nùng lûc cua ban ngay cang àûúc cai thiïn. Noi ngùn gon la, khi hònh anh tû thên trú nïn töt àep hún thò kït qua àat àûúc cung cao hún rêt nhiïu.
Ào la sûc manh tû nhûng tiïng chuöng àiïn thoai. Vêy thò, ngay bêy giú ban con chên chû gò nûa ma khöng nhêc àiïn thoai lïn, goi ngay cho ngûúi ma ban quy mïn va tön
trong àï noi vúi ho vï nhûng àiïu töt ma ho àa mang àïn cho ban? Chùc chùn ngûúi ào se rêt cam kñch têm long cua ban, àiïu ào cang lam ban thêy tû hao hún nûa vï ban thên mònh.
Khi Victor Seribriakoff àûúc 15 tuöi, thêy giao khuyïn cêu nïn thöi hoc va tòm möt nghï nao ào kiïm söng vò àêu oc tùm töi nhû cêu thò kho ma hoc cao àûúc. Victor vêng lúi va trong suöt mûúi bay nùm sau ào, cêu àa lam khöng biït bao nhiïu cöng viïc mûu sinh vùt vanh khac nhau. Vò bõ bao
rùng mònh la ke döt nat nïn suöt mûúi bay nùm ào, cêu luön nghô rùng mònh döt nat thêt. Àïn nùm 32 tuöi, möt àiïu ky diïu àa xay àïn vúi cuöc àúi Victor. Anh tònh cú tham gia möt cuöc thi va àûúc àanh gia la co àêu oc cua möt thiïn tai, chó sö thöng minh (IQ – Intelligent Quotient) cua anh ú mûc 161. Kï tû giêy phut ào, anh bùt àêu suy nghô va hanh àöng nhû möt thiïn tai thûc sû. Anh viït sach, phat minh nhiïu thû va giû nhiïu bùng sang chï va röi trú thanh möt doanh nhên thanh àat. Nhûng co le thanh cöng lún nhêt cua Victor chñnh la àûúc bêu vao võ trñ Chu tõch Hiïp höi Mensa Quöc tï, möt hiïp höi ma tiïu chuên duy nhêt àï möt ngûúi trú thanh höi viïn la phai co chó sö thöng minh töi thiïu la 140.
Cêu chuyïn vï cuöc àúi cua Victor Seribriakoff lam chung ta khöng khoi bùn khoùn tû hoi liïu co bao nhiïu thiïn tai nhû thï àang ú quanh ta trong nhûng con ngûúi bõ
cho la “tùm töi” hay “ngu döt”. Khöng phai böng nhiïn Victor co àûúc möt vön kiïn thûc to lún nhû thï, ma anh co
àûúc bûúc “nhay vot” ào la vò anh àa bêt ngú nhên àûúc möt niïm tin lún vao kha nùng cua mònh. Va khi cai nhòn cua anh vï ban thên mònh khac trûúc, anh hanh àöng möt cach thöng minh va thêt sû khac biït. Anh bùt àêu thiït lêp cac ky vong va röi gùt hai àûúc nhûng kït qua thêt phi thûúng.
Rêt quan trong! Mildred Newman va Bernard Berkowitz trong tac phêm Lam thï nao àï trú thanh ngûúi ban töt nhêt cua chñnh mònh(How to Be Your Own Best Friend) co àùt cêu
hoi thï nay: “Nïu chung ta khöng yïu thûúng chñnh mònh, lam sao chung ta co thï yïu thûúng ngûúi khac?”. Ban
khöng thï cho ài cai ban khöng co. Töi biït rùng se rêt kho
khùn nïu ban buöc phai cû xû khac vúi nhûng àiïu ban àang nghô vï mònh. Nhûng nïu tin rùng mònh lam àûúc thò ban se lam àûúc. Vên con rêt nhiïu cú höi àï ban thay àöi va hoan thiïn hún. Trong cac mon qua ma Àêng Tao hoa àa ban tùng cho chung ta, quyïn àûúc chon lûa àiïu mònh thñch chñnh la mon qua quy gia nhêt.
Chung ta dûúng nhû khöng thï kiïm soat àûúc suy nghô va trñ tûúng tûúng cua mònh, va àiïu nay biïu hiïn rêt ro trong hònh anh tû thên cua möi ngûúi. Chùng han viïc ài lai trïn möt têm van röng 40 cm àùt trïn san nha àún gian hún rêt nhiïu so vúi ài trïn möt têm van tûúng tû nhûng àûúc bùc ngang qua hai toa nha cao 10 têng! Ban “co cam giac”
mònh se an toan hún khi ài trïn têm van àùt trïn san nha va ban “co cam giac” nhû mònh sùp sûa rúi xuöng àêt khi ài
trïn têm van bùc trïn cao. Têt ca àïu chó la “cam giac” cua ban ma thöi. Ào la do ban va chñnh àiïu ma ban tûúng tûúng lam cho ban sú hai. Khi àanh bong xuöng hö nûúc hay khi àanh bong ài qua xa, möt tay golf nao ào thûúng thöt lïn: “Töi biït la mònh se àanh hong trai nay ma!”. Anh ta àanh hong búi vò anh àang lam àung theo nhûng gò mònh suy nghô. Cung nhû vêy nhûng vúi möt y nghôa khac, nhûng ngûúi chúi golf gioi luön àõnh trûúc trong àêu àûúng ài chñnh xac cua qua bong. Ngûúi ban hang chuyïn nghiïp cung hònh dung trûúc hònh anh mònh ky kït húp àöng ra sao trûúc khi thûc hiïn cuöc goi cho khach hang. Va hùn la nha àiïu khùc tai danh Michelangelo àa nhòn thêy ro mön möt hònh anh uy nghi cua tiïn tri Moses trong khöi àa hoa cûúng
trûúc khi öng ha nhat bua àêu tiïn.
Hanh àöng kho hiïu va gêy thêt vong nhêt la khi möt cêu thu bong chay giûúng gêy ú võ trñ àanh bong nhûng lai khöng tung àûúc möt cu quat bong nao sau ba cu nem cua àöi phûúng. Ào la ba cú höi vang chñ ñt la àï ghi àiïm va vûút lïn àöi thu, hoùc co thï la àï gianh chiïn thùng chung cuöc, nhûng anh ta “an binh bêt àöng”, thêt la àang thêt vong lam sao! Khi àûúc hoi vò sao khöng àanh tra, cêu thu ào noi rùng: “Vò töi linh cam rùng mònh se àanh hut va se bõ loai khoi àöi”.
Chung ta se cang thêt vong hún nûa khi chûng kiïn ai ào bûúc vao tro chúi cuöc àúi, tiïn vao võ trñ cua mònh nhûng
lai khöng hï tung möt cu bong nao. Nhûng ngûúi nay chó tin vao nhên àõnh cua mònh ma khöng chõu tiïp thu nhûng àiïu múi me va tû giam ham mònh trong thï giúi cua nhûng àiïu têm thûúng. Thêt bai àem àïn cho ta nhiïu trai nghiïm múi me va giup ta tranh àûúc khöng ñt sai lêm trong tûúng lai. Ai khöng lam gò ùt khöng thï hoc hoi àûúc gò. Thï nhûng hònh anh tû thên ma ho xêy dûng cho chñnh mònh la “guc nga – thêt bai – va bõ loai”. Thêt khöng may la sau khi tû tûúng cua ho ve ra bûc tranh êy, ngûúi àúi lai nhêp thïm vao ào ca tên nhûng sû “le ra àiïu ào àa…” khiïn ho cang thïm nhut chñ. Vò vêy, bac sô giai phêu thêm my Maxwell Maltz, àöng thúi la möt tac gia nöi tiïng trong thï loai sach “selfhelp” (ren y chñ va vûút lïn chñnh mònh) noi rùng: Muc tiïu cua bêt ky hònh thûc chûa trõ têm ly nao cung àïu la nhùm thay àöi hònh anh tû thên cua bïnh nhên.
Tiïn sô Joyce Brothers, möt tac gia nöi tiïng, möt phong viïn gioi àöng thúi la möt nha têm ly hoc löi lac, cho rùng: “Y niïm vï chñnh ban thên la cöt loi trong nhên cach cua möt con ngûúi. No tac àöng trûc tiïp àïn kha nùng hoc hoi, mûc àö trûúng thanh, chêt lûúng cua nhûng quyït àõnh, mûc àö thay àöi, cach chon ban be, ban àúi, nghï nghiïp… Vò thï, se khöng qua àang khi noi rùng co àûúc möt hònh anh tû thên tñch cûc chñnh la co àûúc nïn tang vûng chùc nhêt àï xêy dûng tûúng lai”.
Nïu ban thên ban khöng tin vao chñnh mònh thò têt ca
nhûng lúi àöng viïn, y nghôa cua muc tiïu, sûc manh cua tû duy tñch cûc… àïu khöng thï phat huy sûc manh giup ban tin tûúng vao cuöc söng hoùc àat àïn thanh cöng àûúc. Ban phai la ngûúi àêu tiïn nhên thêy rùng mònh xûng àang àûúc thanh cöng va hanh phuc trûúc khi àiïu ào trú thanh hiïn thûc. Nhûng ngûúi sú hûu möt hònh anh tû thên yïu kem se khöng khoi thùc mùc khi chûng kiïn hiïu qua lún lao cua nhûng yïu tö trïn àûúc thï hiïn ú ngûúi khac.
Nhiïu ngûúi khöng nhên ra nhûng tiïm nùng to lún con ngu yïn cua mònh trong khi co khöng ñt ngûúi khac nhên ra nhûng lai sû dung kha nùng ào vao nhûng viïc hêu nhû vö nghôa.
Co lên, töi cho möt ngûúi ài nhú xe. Anh ta vûa yïn võ trïn ghï la töi nhên ra ngay rùng mònh vûa pham möt sai lêm. Anh chang nay vûa uöng rûúu trûúc ào va noi nhiïu kinh khung! Chùng bao lêu sau töi biït rùng anh ta vûa àûúc ra tu sau 18 thang bõ giam vò töi ban rûúu lêu. Töi hoi anh ta co kiïn thûc gò khac, ngoai cac manh khoe ban rûúu lêu, àï co thï kiïm söng sau khi àûúc phong thñch khöng. Anh ta hö húi àap rùng co thï nhú tïn têt ca cac quên, thõ trên ú khùp 50 bang cua nûúc My, va toan bö cac xû àao cua riïng tiïu bang Louisiana!
Thêt long töi nghô anh ta noi döi va àa thach anh ta kï tïn cac thõ trên thuöc bang South Carolina, núi töi tûng söng
18 nùm ú ào. Thï la anh ta chùng nhûng kï vanh vach khöng
sot möt cai tïn nao thuöc South Carolina ma con noi ca sang hang loat cac bang lên cên. Qua tro chuyïn, töi biït anh ta la ngûúi ñt hoc, nhûng lai co möt “bö nhú” tuyït vúi! Chó tiïc la, anh ta àa sû dung “bö nhú” ào cho möt muc àñch khöng thûc tï. Le ra anh ta nïn sû dung kha nùng àùc biït cua mònh àï tñch luy nhûng thöng tin hûu ñch hún, nhûng thöng tin ma anh ta co thï biïn thanh phûúng tiïn kiïm söng sau khi man han tu, hoùc chñ ñt cung mang lai möt lúi ñch thûc tï nao ào cho ngûúi khac, nhû hoc tiïng Nhêt hay tiïng Têy Ban Nha chùng han.
Möt àiïm ban cên hiïu ro la hoc vên va sû thöng minh khöng phai la möt. Ba ngûúi thöng minh nhêt va thanh àat nhêt ma töi biït chó hoc hït lúp ba, lúp nùm va lúp tam. Henry Ford, nha sang lêp hang ö tö Ford phai bo hoc vao nùm 14 tuöi, Thomas J. Watson, nha sang lêp hang may tñnh IBM bùt àêu sû nghiïp la möt nhên viïn ban hang vúi mûc lûúng 6 àöla möi tuên. Vò thï, àûng vin vao cú “hoc vên thêp” ma lam thui chöt hònh anh tû thên cua mònh. Hoc vên la quan trong, nhûng sû quïn mònh theo àuöi àïn cung möt muc àñch, möt hoai bao con quan trong hún böi phên.
Töi biït nhiïu luêt sû, bac sô, giao viïn, tai xï xe tai, thû ky, muc sû… chó kiïm àûúc möt khoan tiïn khiïm tön trong khi nhiïu àöng nghiïp cua ho co thï co nhûng khoan thu nhêp rêt cao. Têt nhiïn ngûúi lam ra nhiïu tiïn hún la ngûúi àong gop cho xa höi nhiïu hún. Nhûng cung co möt sö ngoai
lï. Ào la möt thêy giao chêp nhên vï vung xa xöi heo lanh, àiïu kiïn kinh tï kho khùn àï mang kiïn thûc va hy vong thay àöi sö phên àïn cho nhûng mai àêu xanh, nhûng cöng àöng vön thiït thoi hún so vúi nhiïu cöng àöng khac. Nhiïu muc sû, linh muc, nû tu sùn sang ài àïn bêt cû núi àêu àï
thûc hiïn sû mïnh ma Chua àa trao cho ho… Ho lam àiïu ào vò tin rùng “töi se co moi thû trïn àúi nïu töi giup ngûúi
khac àat àûúc àiïu ho muön”. Ho xa thên phuc vu va ào la cach ho cöng hiïn cho àúi.
Ào la nhûng con ngûúi cao thûúng va töi trên trong àong gop cua ho. Mùt khac, töi hoan toan tan thanh va khuyïn khñch ban lam giau möt cach chñnh àang búi ào la thûúc ào gia trõ, thûúc ào mûc àö cöng hiïn cua möt con ngûúi àöi vúi xa höi. Töi chó mong ban nhú rùng àûng bao giú xem tiïn bac la “àêng töi cao” cua mònh. Tiïn bac chó la phûúng tiïn àï ban co möt cuöc söng töt àep chû khöng phai la muc àñch töi thûúng cua cuöc söng. Chûng nao tiïn bac con mang lai cho ban hanh phuc va bònh an thò ban vên con ài àung hûúng. Ban thû nghô xem, mêy nùm qua co bao nhiïu ty phu qua àúi va ho àa mang theo nhûng gò, àï lai nhûng gò? Ho khöng mang theo gò ca ma àï lai têt ca!
Thónh thoang co ngûúi bao töi rùng ho khöng muön lam ra thêt nhiïu tiïn. Nïu ngûúi noi la nû tu, muc sû, thêy giao, nhûng ngûúi lam cöng tac xa höi thò töi tin, con phên àöng la ho àang noi döi chñnh mònh.
Àïn àêy, ban co thï nhên ra hònh anh tû thên quan trong nhû thï nao. Song, rêt nhiïu ngûúi khöng thï xêy dûng cho mònh möt hònh anh tû thên töt àep; vêy ly do nùm
ú àêu? Nguyïn nhên àêu tiïn va chu yïu nhêt la vò quanh ta co qua nhiïu ngûúi àang söng thiïu niïm tin vao ban thên va cuöc söng. Chung ta nhòn thêy möt ngûúi àan öng co vong bung “àang nï” vûa ngöi xuöng ban la thöt lïn: “Ùn mon nao
töi cung bõ lïn cên”. Chung ta nghe thêy möt ngûúi nöi trú vung vï than van: “Du co don dep gon gang thò ngay mai moi
thû lai bûa bön nhû cu ma thöi”. Möt nhên viïn bûúc vao
thûa vúi sïp: “Töi khöng thï hoan têt cöng viïc àung han
àûúc”. Khi ài hoc vï, àûa con buön ba noi vúi bö: “Bö úi, con e rùng con khöng thï hoc gioi toan àûúc!” va ngûúi bö an ui con: “Àûng buön con trai. Ngay trûúc bö cung hoc dú mön Toan”. Ngûúi me chao tam biït con gai khi àûa be chuên bõ àïn trûúng va dùn do: “Cên thên keo bõ xe töng nhe con!”.
Khi chao hoi nhau, ngûúi ta thûúng noi: “Moi chuyïn cung khöng qua tï!” hay “Moi chuyïn vên ön vò höm nay múi chó la àêu tuên thöi”.
Nguyïn nhên thû hai khiïn long tin cua chung ta bõ sut giam la do cha me, thêy cö, ban be va cêp trïn khöng ngûng chï bai, phï phan chung ta. Nhûng lúi phï bònh, du chó la bong gio xa xöi, nhûng nïu lùp ài lùp lai se mang àïn tac hai ghï gúm. Àöi khi möt nhên xet vö tònh cung àu khiïn ban mùc cam va bõ tön thûúng. Dên dên, chung ta chêp nhên rùng nhên xet cua moi ngûúi la àung, rùng nùng lûc, ngoai hònh va kha nùng tû duy cua chung ta la kem coi thêt. Àiïu nay àùc biït co hai trong viïc hònh thanh nhên cach ú tre em. Möt ngûúi me het toang lïn khi cêu con trai lam vú cai ly: “Me chûa thêy ai vung vï nhû con ca. Con luön lam àö bï moi thû!” thò qua thêt töi nghiïp va oan uöng cho cêu be, búi àêu phai no lam hû hai têt ca nhûng gò no cêm àïn! Hoùc khi co möt àûa con nao ào trong gia àònh lam àiïu sai quêy thò öng bö lai mùng: “Thêt khöng thï tröng mong gò ú con cai àûúc!”. Cach thûc tûúng tû cung thûúng àûúc sû dung khi chung ta ûng xû vúi nhên viïn hay àöng nghiïp. Chung ta thûúng quy kït möt ngûúi la khöng co nùng lûc nïu chùng may ho pham löi trong möt viïc nao ào. Mùc du têt ca chung ta àïu hiïu ro sû khac biït giûa “möt lên sai pham” va “luön
luön sai pham” nhûng ñt ngûúi nhên ra hêu qua cua nhûng cach noi nhû vêy!
Bïn canh ào, nhûng tû ngû tiïu cûc nhû “lun”, “beo”, “sun”, “bêt tai”, “cao nghïu”, “ngu si”… cang thï hiïn ro hún nûa möt hònh anh tû thên yïu kem. Àûa tre thûúng xuyïn bõ la mùng se nghô rùng búi vò no “xêu xñ”, “ngu ngöc”, “vö dung” nïn khöng àûúc cha me yïu thûúng, va kï tû ào no cung khöng biït, hoùc khöng con quy trong ban thên mònh.
Liïn quan àïn àiïu nay, trong möt buöi höi thao vï Nhûng Xung Khùc Trong Têm Ly Con Tre, tac gia Bill Gothard noi rùng cac bêc phu huynh khöng nïn khen ngúi ve bï ngoai cua möt àûa tre khac trûúc mùt con mònh vò àiïu ào se khiïn àûa con nghô rùng cha me chó thûúng yïu nhûng àûa tre xinh xùn, dï thûúng; tû ào dên àïn têm ly mùc cam cua con. Thay vao ào, cha me nïn àï cêp àïn nhûng àûc tñnh ma ho ky vong ú con mònh bùng nhûng cêu gúi y nhû: “Con thêy ban êy gioi khöng?” hay “Ban êy thêt la trung thûc”.
Hònh anh tû thên yïu kem (poor self-image), hay con àûúc goi la phûc cam tû ti (inferiority complex), thûúng theo tre suöt tû thúi thú êu cho àïn khi trûúng thanh. Va nïu ngûúi nay ú gên möt ngûúi khac cung co nhûng y nghô tiïu cûc, tû ti nhû thï thò vên àï lai cang trú nïn trêm trong hún. Do vêy, vú/chöng khöng nïn va töt nhêt la àûng bao giú khen möt ngûúi khac trûúc mùt chöng/vú mònh vò nhûng lúi noi ào se ùn sêu vao têm trñ khiïn ngûúi ban àúi khöng con tû tin nhû trûúc, va àiïu nay phên nao lam cho àúi söng hön nhên bõ anh hûúng.
Nguyïn nhên thû ba la viïc àöng hoa giûa hai khai niïm “möt lên thêt bai” va “thêt bai hoan toan” àa trú thanh löi mon trong suy nghô cua hêu hït chung ta. Möt àûa tre hoc kem möt mön nao ào hay khöng hoa àöng vúi cac ban dï bõ cac giao viïn àanh gia la hoc lûc kem hay hanh kiïm thêp, va àang buön la cha me be cung thûúng àöng thuên vúi nhên xet ào.
Sû trûút dai trong mùc cam tû ti se khiïn chung ta thu mònh vao vo öc an toan va luön e sú têt ca moi àiïu. Tònh trang nay biïu hiïn rêt ro khi möt ngûúi tû trach ban thên vò ho khöng thï nhú àûúc têt ca nöi dung mònh múi àûúc nghe hay tïn cua nhûng ngûúi ma ho múi vûa gùp. Thêt ra ào la do tònh trang trñ nhú cua ho chûa àûúc têp luyïn va cung chñnh la nguyïn nhên thû tû khiïn chung ta thiïu tû tin. Ban co thï àoc cac tai liïu va bñ quyït giup cai thiïn trñ nhú àang àûúc lûu hanh kha röng rai trïn thõ trûúng. Jerry Lucas(6) la möt trong nhûng trûúng húp àiïn hònh vï kha nùng nhú vö tên cua con ngûúi. Anh àa “ghi” toan bö Kinh Thanh vao “bö nhú” cua mònh va viït sach day vï ky nùng nhú. Àiïu àang noi la Jerry khöng phai la möt thiïn tai. Anh co àûúc kha nùng ào la nhú qua trònh khö luyïn va anh cam àoan rùng ban se thanh cöng möt cach ngoan muc nïu lam theo phûúng phap ma anh àa tûng ap dung.
Nguyïn nhên thû nùm xuêt phat tû thoi quen so sanh kinh nghiïm cua ban thên vúi ngûúi khac, va ào la sai lêm cua hêu hït chung ta. Chung ta thûúng co khuynh hûúng phong àai thanh cöng cua ngûúi khac va àanh gia thêp thanh cöng cua mònh. Thêt ra, kinh nghiïm khöng phai la möt ky nùng (kinh nghiïm co thï giup tùng cûúng ky nùng nhûng ào lai la möt chu àï chung ta se ban vao möt dõp khac). Chùng han, hún bön triïu ngûúi Uc co thï lai xe bïn trai(7) àûúng cao töc möt cach dï dang trong khi ban khöng thï, hay khöng dam lam nhû vêy, àún gian vò ào khöng phai la thoi quen cua ban.
Tûúng tû nhû thï, co hún möt ty ngûúi Trung Quöc co thï lam àiïu co le ban khöng dï gò lam àûúc. Ào la ho biït noi tiïng Hoa. Vêy, co thï noi ngûúi Uc hay ngûúi Trung Quöc thöng minh hún ban khöng? Nïu ban àöng y nhû thï thò khi ban àoc quyïn sach nay bùng tiïng Viït, ban àa thöng minh hún gên 6 ty ngûúi khac trïn thï giúi röi àêy!
Thêt ra, àiïm khac biït giûa chung ta la ngûúi nay co kinh nghiïm hún ngûúi khac vï möt hay möt vai lônh vûc nao ào ma thöi.
Khi ài kham bïnh, chùc chùn la ban rêt tin tûúng vao nhûng lúi chên àoan cua bac sô. Song cung chñnh võ bac sô êy
lai khöng thï giai quyït nöi nhûng vên àï trong cöng viïc ma ban àang phu trach. Töi tin rùng nïu ban danh ra mûúi
lùm nùm àï dui mai cac giao trònh y khoa, nghiïn cûu giai
(7) Luêt giao thöng Uc quy àõnh cac phûúng tiïn giao thöng ài bïn trai àûúng.
phêu bïnh va thûc têp àiïu trõ têt ca cac loai bïnh thò ban cung co àûúc hoc võ nhû ngûúi bac sô no.
Trai nghiïm sau àêy se lam ro hún àiïu töi muön noi. Khi con ú Dallas, möt lên sau cún mûa to, töi phai xuöng gara àï àanh xe ra phö. Tuy nhiïn, do hêu qua cua cún mûa, àûúng sa trú nïn lêy löi va xe töi àa bõ mùc lêy gên nha. Töi cö àu moi cach trong suöt 45 phut nhùm àûa chiïc xe thoat khoi vung lêy, nhûng vö ñch. Cuöi cung töi àanh goi xe cûu hö. Ngûúi tai xï xe cûu hö àïn va sau khi nhòn quanh möt vong, anh ta àï nghõ töi cho anh ta thû lai chiïc xe cua töi ra khoi vung lêy quy quai ào. Töi bao anh ta rùng töi àa thû moi cach nhûng vö hiïu va rùng anh ta chó phñ cöng vö ñch ma thöi, nhûng anh chang cû khùng khùng àoi thû nïn töi chó biït bao anh ta cên thên àûng lam chay khet vo xe cua töi.
Anh ta ngöi sau tay lai, mú may va nhên ga möt vai lên; va trong vong chûa àêy 30 giêy sau àa àûa chiïc xe cua töi ra khoi chö ào! Trûúc sû kinh ngac töt àö cua töi, anh ta giai thñch rùng vò anh ta tûng söng ú miïn àöng bang Texas va gên nhû ca àúi lai xe trïn sònh lêy nïn anh ta khöng gùp kho khùn gò vúi nhûng vung lêy con con nhû thï. Anh chang nay noi àung. Töi nghô co le anh ta chùng “thöng minh” gò hún töi, nhûng kinh nghiïm cua anh ta múi la àiïm khac biït giûa chung töi.
Thêt khöi hai la nhiïu ngûúi trong chung ta thûúng ngûúng mö ky nùng hay thanh tñch cua ngûúi khac ma quïn
rùng ho cung àang ngûúng mö möt àiïu gò ào ú chung ta. Vò thï, töi chó muön nhên manh rùng ban àang co ñt nhêt möt ky nùng àöc nhêt vö nhõ nao ào ma nhiïu ngûúi khac khöng co, va ban co quyïn tû hao vò àiïu ào. Co möt kinh nghiïm khac biït khöng co nghôa la ban hay hún hoùc tï hún möt ngûúi nao ào. Vò vêy, àûng bao giú tû ti vï hònh anh tû thên cua mònh.
Nguyïn nhên thû sau khiïn chung ta hay nghô rùng mònh thua kem ngûúi khac la vò chung ta thûúng so sanh àiïm yïu cua mònh vúi àiïm manh cua ho. Möt ngûúi phu nû tïn la Phyllis Diller(8) àa chêp nhên lam nhên viïn vï sinh suöt mûúi tam nùm liïn cho àïn khi ba tònh cú àoc cuön Àiïu ky diïu cua Niïm tin (The Magic of Believing) cua tac gia
Claude M. Bristol. Kï tû ào, ba bùt àêu nhòn lai xem àêu la ûu àiïm cua mònh va nhên ra rùng ào la kha nùng gêy cûúi cua ba. Ba quyït àõnh thay àöi cöng viïc va möi nùm kiïm àûúc möt triïu àö-la.
Eleanor Roosevelt(9) la möt cö gai vûa thö kïch vûa nhut nhat. Möt höm, cö ngöi xet lai têt ca nhûng phêm chêt va gia trõ àñch thûc cua mònh va quyït àõnh thay àöi. Kï tû ào cö trú nïn tû tin va manh me hún. Cuöi cung, cö trú thanh möt trong nhûng ngûúi phu nû löi cuön va co sûc anh hûúng nhêt nûúc My.
(8) Phyllis Diller (1917-2007): nû diïn viïn hai kõch nöi tiïng ngûúi My
(9) Eleanor Roosevelt (1884-1962): Phu nhên cua Töng thöng Franklin Delano Roosevelt (nhiïm ky 1933-1945).
Tûúng tû nhû thï, Jimmy Durante(10) va Humphrey Bogart(11) khöng tû nhiïn trú thanh nhûng nhên vêt möt thúi khöng thï thiïu trong cac poster quang cao cua nganh cöng nghiïp giai trñ Hoa Ky. Ho biït tên dung cac thï manh cua mònh àï tao lêp möt chö àûng trong àúi, va ho àa thanh cöng rûc rú.
Ban co dam thanh cöng nhû ho khöng?
Kinh Thanh co möt cêu chuyïn nhû sau: Möt öng chu trûúc khi ài xa àa goi ba gia nhên àïn va cho ngûúi thû nhêt möt àöng bac, ngûúi thû hai hai àöng va ngûúi thû ba nùm àöng.
Khi trú vï, öng goi ngûúi gia nhên àa nhên nùm àöng tiïn àïn va hoi anh ta àa lam gò vúi nùm àöng tiïn êy. Ngûúi nay àap rùng anh ta àa khiïn nùm àöng tiïn êy sinh lúi thïm nùm àöng nûa. Öng chu bao: “Töt! Ngûúi la ngûúi töt va trung thanh, ngûúi con biït cach sû dung töt nhûng gò trong tay mònh nïn ta se cho ngûúi thïm”. Ngûúi nhên àûúc hai àöng cung lam tùng lïn thanh bön àöng nïn cung àûúc öng chu khen ngúi. Riïng ngûúi nhên möt àöng tra lúi rùng: “Thûa öng, töi chó co möi möt àöng trong khi hai ngûúi kia àûúc öng cho nhiïu hún töi. Mùt khac, töi biït öng la ngûúi
(10) James Francis “Jimmy” Durante (1893-1980): Ca sô, diïn viïn àiïn anh, nghï sô dûúng cêm, möt trong nhûng diïn viïn hai kõch àûúc yïu thñch nhêt nûúc My trong nhûng nùm 1920-1970.
(11) Humphrey DeForest Bogart (1899-1957): Nam tai tû àiïn anh nöi tiïng cua My, ngûúi tûng nhên giai Oscar Nam diïn viïn xuêt sùc nhêt trong bö phim The African Queen, 1952.
ha khùc va àöc ac, chó thñch gùt ma khöng phai gieo nïn töi àa chön àöng bac ngoai vûún kia”. Öng chu nghe thï liïn noi: “Ngûúi àung la möt gia nhên xêu xa va lûúi biïng. Ta se lêy lai àöng bac cua ngûúi ma giao cho ngûúi biït lam tùng thïm cua cai”. Thêt àung vúi cêu noi “Ngûúi giau cang giau hún, ke ngheo cang ngheo ài”, cêu chuyïn nay àem lai möt thöng àiïp rêt ro rang, rùng nïu ban biït sû dung nhûng gò mònh co, tai nùng cua ban se khöng ngûng àûúc tùng
lïn va ban se àûúc àïn bu xûng àang; con ngûúc lai, nïu khöng àem ra sû dung, du ban co cö giû thò “vön liïng” cua ban cung se bõ mêt ài.
Rêt nhiïu ngûúi co hònh anh tû thên yïu kem con búi vò ho àùt muc tiïu qua cao hoùc khöng thûc tï. Sau ào ho thêt bai, oan trach va khöng bao giú tha thû cho chñnh mònh. Ào la nguyïn nhên thû bay dên túi möt hònh anh tû thên yïu kem. Nhûng ngûúi nay söng vúi y nghô rùng mònh la ngûúi tï hai nhêt. Thï röi ho khöng tin rùng mònh xûng àang co möt cöng viïc töt, möt ngûúi ban àúi töt, nhûng àûa con ngoan hay möt phên thûúng hoùc lúi khen nao ào.
Gên àêy, co möt nguyïn nhên nûa tac àöng xêu àïn hònh anh tû thên cua nhiïu ngûúi la sû lan tran cac hònh anh khiïu dêm trïn internet va cac phûúng tiïn truyïn thöng khac. Àiïu nay gêy ra möt trú lûc lún àöi vúi cac nha sû pham trong viïc giup thï hï tre xêy dûng möt hònh anh tû thên tñch cûc va lanh manh.
Og Mandino trong cuön sach nöi tiïng cua mònh la Àiïu ky diïu nhêt trïn thï giúi (The Greatest Miracle in the World)
cung chó ra thïm hai nguyïn nhên dên túi möt hònh anh tû thên yïu kem: Möt la hoc thuyït Tiïn hoa cua Darwin(12), rùng con ngûúi co nguön göc tû loai khó. Vò nghô con ngûúi xuêt thên tû àöng vêt nïn möt luc nao ào co ngûúi cû xû nhû “thu vêt” thò ho cung àûúc chêm chûúc. Àiïu nay vö hònh trung lam lu mú hònh anh tû thên cua anh ta. Lêu dên, anh ta se biïn cac hanh àöng hay löi ûng xû êy thanh thoi quen va cuöi cung la khöng con y thûc gò vï ky luêt ban thên àöi vúi cöng àöng xung quanh. Hai la quan àiïm cua Sigmund Freud(13). Öng cho rùng tû tûúng va hanh àöng cua möi con ngûúi ài liïn vúi tiïm thûc tû khi chung ta con be, va chung ta khöng thï hiïu tûúng tên hay kiïm soat no àûúc. Vò thï, con ngûúi khöng phai chõu trach nhiïm vï no. Ban thêy àêy, lai thïm möt cai cú “khoa hoc” àï chung ta dûa vao ào möi khi lun sêu hún vao hònh anh tû thên yïu kem cua mònh.
Thï àêy, möt nha khoa hoc bao rùng chung ta xuêt thên tû àöng vêt va möt nha khoa hoc khac thò noi rùng chung ta khöng phai chõu trach nhiïm vï hanh vi cua mònh. Nïu theo hai quan àiïm ào, chung ta rêt dï ài àïn chö xem mònh chùng la gò ca. Nhûng ban cên biït rùng trûúc luc chït, Darwin àa thöt lïn rùng Thûúng àï la nha kiïn truc sû vô àai nhêt tao ra Van vêt; con vï Freud thò töi xin dên lúi nha têm
(12) Charles Robert Darwin (1809-1882): Nha tû nhiïn hoc ngûúi Anh, ngûúi khúi xûúng va àûa ra nhûng chûng cû khoa hoc cho thêy muön loai co nguön göc tû tö tiïn chung va tiïn hoa qua möt qua trònh ma öng goi la chon loc tû nhiïn.
(13) Sigmund Freud (1856-1939): Bac sô ngûúi Ao, nöi tiïng vúi nhûng ly thuyït vï tiïm thûc (unconscious mind) va cú chï phong vï trûúc nhûng ûc chï têm ly (defense mechanism of repression) cung phûúng phap lêm sang trong phên têm hoc àï chûa trõ cac bïnh têm ly thöng qua cac cuöc àöi thoai giûa ngûúi bïnh vúi möt nha phên têm hoc (psychoanalyst).
ly hoc Robert Hogan cua Hoc viïn Y khoa John Hopkins: “Freud nghô rùng con ngûúi co thï nghiïn cûu cac tï bao thên kinh àï tòm hiïu cac vên àï trong cuöc söng thûúng nhêt, va röi öng nhên àûúc nhûng kït qua trai ngûúc. Ban cên nghiïn cûu tû nhûng cai àún gian nhêt àï hiïu àûúc nhûng vên àï phûc tap nhêt”.
Khi ban kït nöi têt ca cac ly do trïn, ban se thêy ngay rùng thao nao nhiïu ngûúi àang bõ tan pha búi cùn bïnh phö biïn va dï lêy lan nay. Àiïu quan trong la ban phai nhên ra cho àûúc cac biïu hiïn cua möt hònh anh tû thên yïu kem àï sûa àöi va àoan tuyït vúi no. Mùt khac, àiïu ào se giup ban tùng cûúng kha nùng thêu hiïu àï söng va lam viïc möt cach töt àep vúi nhûng ngûúi xung quanh. Möt khi ban nhên ra vên àï va sùn sang àûúng àêu bùng têt ca nhiït tònh va tû tin, giai phap se nhanh chong àïn trong têm tay cua ban.
Hònh anh tû thên yïu kem biïu hiïn ro nhêt qua cach phan ûng cua möt ngûúi trûúc möt lúi phï bònh hay möt cêu chï giïu. Àa phên chung ta thûúng “quïn àua” va “qua mên cam” trûúc nhûng lúi noi àua cua ngûúi khac.
Ngûúi co hònh anh tû thên yïu kem thûúng hay chó trñch va ghen tuöng thai qua. Ho bûc böi, kho chõu trûúc thanh cöng va hanh phuc cua ngûúi khac. Ho ghen tuöng rêt vö cú vò khöng tin rùng vú hoùc chöng ho yïu thûúng ho nhiïu hún möt àöi tûúng thû ba nao ào. Va thêt nûc cûúi la ho lai biïn hö cho hanh àöng ghen tuöng ào rùng do ho qua yïu thûúng vú hoùc chöng cua ho.
Trong nhûng luc nhan röi hay khi chó co möt mònh, ho cam thêy bût rût, ho thûúng ài túi ài lui hoùc lam möt cöng viïc vö nghôa nao ào, cung co thï ho mú ti-vi hay ra-ài-ö bêt kï ho co xem hay khöng.
Khi tinh thên bõ suy sup, ngûúi co hònh anh tû thên yïu kem dï dang bo cuöc. Ho nhòn cuöc söng bùng thai àö bêt cên chó vò cho rùng mònh khöng àep, khöng tai gioi va khöng xûng àang. Sau ào ho lai tòm moi cach chöng chï cho sû thua thiït cua mònh bùng cach rïu rao, chó trñch ngûúi khac, àöi khi àïn àö thu hùn. Nhûng ngûúi söng thiïu tû tin thûúng ùn vên xuïnh xoang, nhïch nhac, thiïu àûng àùn, thêm chñ con nghiïn ngêp rûúu che va ùn noi thö tuc. Ngac nhiïn nhêt la nhûng ngûúi nay thûúng thñch lïn mùt day àúi àöi vúi nhûng ai khöng co cung quan àiïm vúi mònh.
Tuy nhiïn, nhûng ngûúi co àùc àiïm va tñnh cach ngûúc hùn vúi ho khöng hùn la co hònh anh tû thên töt hún ho.
Nhûng ngûúi rêt chu trong àïn cac yïu tö vêt chêt nhû cö sùm möt chiïc xe húi bong lön, vung tiïn qua cûa sö, luön sanh àiïu va rêt thúi trang… cung co thï la ngûúi co hònh anh tû thên yïu kem. Ho ra sûc kiïm tòm va gêy dûng thïm cac möi quan hï múi àï àûúc nhiïu ngûúi thûa nhên hún. Thêt àang tiïc la ho thûúng gùp nhûng ngûúi ban gia döi, chó biït lúi dung va dûa dêm àï röi sau ào nhiïm ca thoi hû têt xêu cua nhom ngûúi nay.
Ta nghô vï mònh nhû thï nao thò se hanh àöng nhû vêy. Ào la ly do vò sao nhiïu ngûúi lam nhûng chuyïn thêt nûc cûúi va liïu lônh möt cach khöng cên thiït khi mú ûúc cua ho gên nhû trú thanh hiïn thûc. Chùng han nhû cac vên àöng viïn khö cöng têp luyïn suöt bao nùm dai àï tham dû Olympic lai àï “xay ra sû cö” trong thúi gian “chay nûúc rut” cua cuöc thi. Ho khöng biït quy trong, bao vï thên thï cua
mònh va àï xay ra chên thûúng, hay thêm chñ sû dung doping trong khi ban thên ho hoan toan co kha nùng chiïn thùng. Ho khöng cam nhên àûúc rùng mònh xûng àang àoat giai vö àõch, do ào khöng mêy chu trong àïn nhûng àiïu kiïn töi quan trong cên phai tuên thu. Möt nhên viïn àang mong àûúc thùng chûc lai cai nhau kõch liït vúi vú hay vúi àöng nghiïp, khiïn têm trang anh ta bêt ön va khöng mang àïn cú höi thùng chûc nûa. Möt tïn tröm àang trong thúi gian hûúng an treo lai “ngûa quen àûúng cu” va bõ àûa vao tu. Thï la anh ta cho rùng xa höi nay cung chùng töt lanh gò va khöng muön nhên anh ta quay lai vúi àúi. Dô nhiïn hanh àöng vi pham lên thû hai nay chûng to anh ta khöng cöng nhên mònh la möt cöng dên lûúng thiïn.
Con rêt nhiïu vñ du khac nûa vï nhûng hanh àöng ngú ngên do hònh anh tû thên yïu kem gêy ra. Nhûng ngûúi nay co luc cam thêy ên hên, nhûng lai luön tû bao chûa cho hanh àöng cua mònh vúi hït ly do nay àïn ly do khac. Chùng mêy khi ho hoan thanh tron ven möt àiïu gò – cho du ào la àoc möt quyïn sach nho, sún sûa lai tûúng rao, sùp xïp lai nha cûa hay tham dû möt khoa hoc… Ho àûa ra àu moi ly le nhû: Töi cung muön hoc thïm va co bùng cêp nay no lùm chû, nhûng phai mêt àïn sau nùm, luc ào töi gia mêt röi con gò, v.v.
May thay ban khöng thuöc kiïu ngûúi ào. Cung co thï trûúc àêy ban nhû vêy, nhûng bêy giú ban àa khac. Viïc chon àoc cuön sach nay àöng nghôa vúi viïc ban quyït têm cai thiïn hònh anh tû thên cua mònh. Chó riïng viïc àoc àïn
Chûúng 5 nay thöi àa chûng to rùng ban thûc sû muön thay àöi vò vúi ban, phña trûúc la thanh cöng.
HÒNH ANH TÛ THÊN TÑCH CÛC = NGÛÚI BAN HANG GIOI
HÒNH ANH TÛ THÊN YÏU KEM = NGÛÚI BAN HANG TÖI
Trong lônh vûc kinh doanh - tiïp thõ, hònh anh tû thên yïu kem biïu hiïn chu yïu qua ba hònh thûc sau:
1- Ngûúi ban hang khöng con chùm chó lam viïc. Ly do la khi bõ khach hang tû chöi, anh ta se trach moc ban thên mònh va suy diïn rùng khach hang khöng ûa gò mònh. Àiïu nay khiïn anh ta bêt man, thêt vong va muön xa rúi cöng
viïc möt thúi gian bùng cach àïn quan ca phï àï gùm nhêm nöi buön hoùc gùp ban be àï tam quïn nöi tui nhuc ào. Ngûúc lai, ngûúi ban hang co hònh anh tû thên tñch cûc co cach phan ûng khac. Vúi anh ta, lúi tû chöi cua khach hang la danh cho cöng viïc, chû khöng phai cho ban thên anh ta. Anh ta hiïu rùng hiïn tai khach hang ào àang gùp kho khùn va chûa thï húp tac àûúc, röi anh nhanh chong tòm àïn khach hang khac.
2- Ngûúi ban hang co hònh anh tû thên yïu kem thûúng to ra do dû khi àûa ra lúi múi ngûúi khac mua hang. Ho khöng ngút noi vï àiïu nay, àiïu no nhûng lai khöng àûa ra möt àï xuêt nao nhùm thuc àêy hanh àöng mua hang cua khach hang. Xin ban hay nhú rùng, khi chao ban möt mon hang nao, ngûúi ban hang co thï gùp phai tònh huöng xêu nhêt la khöng ban àûúc hang. Do vêy cai töi buöc ngûúi ban
hang ne tranh ài àïn viïc kït thuc thûúng vu àï khöng phai àöi diïn vúi tònh huöng xêu nhêt ào – nïu co. Thï la anh ta cû döng dai vúi hy vong rùng khach hang chu àöng thûc hiïn quyït àõnh mua hang ma khöng phai lo sú cai töi kia bõ tön thûúng.
Con khi ngûúi ban hang co hònh anh tû thên tñch cûc àïn gùp khach hang, ho dû àoan rùng mònh co thï bõ tû chöi va cung biït rêt ro rùng nïu àiïu ào khöng xay ra thò chùc chùn mònh se ban àûúc hang. Vò biït quy trong ban thên nïn anh ta khöng cho phep mònh ban hang kem chêt lûúng. Anh tin rùng mònh àang phuc vu khach hang rêt töt, nïn anh tû tin àûa ra lúi múi mua hang cung vúi nhûng ly le töt nhêt àï thuyït phuc khach hang.
3- Ngûúi ban hang co hònh anh tû thên yïu kem thûúng khöng co ky nùng quan ly töt, do vêy ho kho trú thanh möt nha quan ly gioi. Àiïu nay xuêt phat tû têm ly sú bõ phan àöi, sú khöng àûúc tan thanh. Ho thûúng co xu hûúng:
a)Trú thanh möt ngûúi quan ly a dua, luc nao cung luön miïng noi rùng ho ung hö cac nhên viïn cua mònh.
b)Do têm ly sú bõ chöng àöi nïn ho thûúng nhûúng bö möi khi xay ra tranh luên. Àêy la àiïu ma cac nha quan ly gioi khöng bao giú lam. Nïu khöng, ho lai to thai àö ngao man va àiïu nay thûúng khiïn nhûng ngûúi co thêm niïn bêt bònh.
c)Quan têm àïn möi quan hï vúi cac cêp quan ly möt
cach thai qua, khiïn ho trú nïn lï thuöc, khum num, luc nao cung cên àïn sû tû vên cua ngûúi khac.
d)Ra ve ta àêy, khöng tòm kiïm hay tiïp nhên bêt ky y kiïn àong gop nao.
Ngûúc lai, ngûúi co hònh anh tû thên tñch cûc gùp nhiïu thuên lúi hún. Ho ñt khi hûa hen àiïu gò, nhûng àa hûa thò bao giú ho cung thûc hiïn bùng àûúc. Ho khöng cö tònh tao ra hay ne tranh nhûng xung àöt va luön cûúng quyït trong cac quyït àõnh cua mònh. Ho hiïu mònh àûúc thùng chûc la vò ban giam àöc tñn nhiïm kha nùng àiïu hanh va sû thao vat cua mònh. Ho phên biït rêt ro sû tû tin va niïm kiïu hanh. Àang chu y hún nûa la ho co thï cûng rùn trong cac nguyïn
tùc nhûng linh àöng trong cöng viïc. Ho hiïu rùng bao thu hay tû cao tû àai la möt cai bêy nguy hiïm nïn ho biït nhòn nhên va tin tûúng y kiïn têp thï cung nhû cac cö vên chuyïn mön. Nhûng khi quyït àõnh sai, ho khöng lam “röi tung” moi chuyïn vò ho biït trong nhiïu trûúng húp, quyït àõnh töi tï nhêt la khöng àûa ra quyït àõnh nao ca, nïn ho chêp nhên sû thêt la co nhûng luc ho quyït àõnh sai. Ho tû tin nïn hanh àöng rêt kiïn quyït, khöng hï sú hai du co bõ thêt bai, bõ xuc pham, thach thûc, hay phai nhú ngûúi khac trú giup.
HÒNH ANH TÛ THÊN TÑCH CÛC GIUP BAN TRÚ
THANH BÊC CHA ME TÖT HÚN, THANH NGÛÚI TRUNG THÛC HÚN
Trong möi trûúng kinh doanh, möt hònh anh tû thên yïu kem biïu hiïn qua nhûng lúi hûa suöng. Ngûúi ban hang co
hònh anh tû thên yïu kem luön ca ngúi qua mûc chêt lûúng san phêm ma mònh àang chao ban. Ho hûa hen nhiïu àiïu nhûng lai khöng giao hang àung hen hay khöng tñch cûc hö trú sau ban hang. Ho cho rùng lam nhû thï se giup ho ban hang dï dang hún. Tuy nhiïn, chñnh vò lûa döi khach hang nïn sau khi giao hang xong, ho khöng dam hay ne tranh liïn lac lai vúi khach hang. Do khöng àûúc phuc vu töt nïn khach hang cam thêy khöng hai long khi sû dung san phêm àa mua va khöng mêy thiïn cam vúi ngûúi ban hang ma mònh àa tiïp xuc. Khach hang se gop y trûc tiïp vúi ngûúi ban hang va àiïu nay cang lam ho mêt tû tin hún.
Möt nhên viïn co hònh anh tû thên yïu kem se khöng chu trong àïn quyïn lúi cua ban thên va khöng tröng mong se àûúc nhên mûc lûúng cao hún du rùng anh ta biït rêt ro cöng viïc ma mònh àang lam xûng àang àûúc nhû vêy. Rùc röi ú àêy chñnh la khi khöng àûúc cöng nhên va tûúng thûúng xûng àang, anh ta se cam thêy kho chõu va bûc böi. Cam giac ào se anh hûúng àïn nùng suêt lam viïc va giam thiïu nhûng cú höi àûúc khen thûúng hay thùng tiïn vï sau.
Trong gia àònh, cha me co hònh anh tû thên yïu kem se ngên ngai khi muön trach phat con cai va thûúng phên bua rùng vò ho qua yïu con nïn khöng nú trach mùng chung. Ky thûc, ho sú con cai lang tranh va àanh gia thêp ho. Thï röi cang luc ho cang dï mêt bònh tônh va khöng àûúc con cai kñnh trong nhû trûúc vò chung khöng thêy àûúc têm gûúng cua cha me va cam thêy mònh khöng àûúc cha me bao boc, chú che. Àêy chñnh la khúi nguön cho thai àö xem thûúng uy
quyïn va hanh àöng chöng àöi ú con cai. Nöi loan, quêy pha, suy cho cung la möt trong nhûng biïu hiïn cua hònh anh tû thên yïu kem va trú thanh vu khñ cua tre võ thanh niïn. Nhûng vu nöi loan nhû thï chiïm àïn 45% trong töng sö nhûng vu an nghiïm trong tai My vao nùm 1974.
Le ra hêu hït cac vu an ào àa co thï ngùn chùn tû xa nïu phu huynh va thêy cö giao quan têm hún àïn con em, hoc sinh cua ho, quan têm àïn cai töi cua cac em, nhêt la nhûng em ú lûa tuöi võ thanh niïn. Ú tuöi nay, cac em luön muön chûng to mònh, muön àûúc nhiïu ngûúi quan têm, yïu thûúng, chia se, thêu hiïu. Möt hoc sinh thûúng vao lúp trï, hay bo quïn sach vú, thñch noi chuyïn trong giú hoc, hay hoi nhûng cêu “ngú ngên”... thûc ra la àang cö gùng lam cho moi ngûúi chu y àïn sû hiïn diïn cua mònh.
HEN
– NHU NHÛÚC – PHONG ÀANG CUNG LA BIÏU HIÏN CUA MÖT HÒNH ANH TÛ THÊN YÏU KEM
Bêy giú chung ta thû àùt nhûng biïu hiïn cua möt hònh anh tû thên yïu kem vao nhûng nganh nghï va lônh vûc khac trong cuöc söng.
Möt hoc sinh trung hoc co hònh anh tû thên yïu kem co xu hûúng nghô rùng mònh phai tòm möt ngûúi khac phai àï kït ban yïu àûúng. Cêu êy/cö êy se chon nhûng bö quên ao bùt mùt, “khöng giöng ai” va thêt gúi cam àï “cêu” àöi tûúng. Kït qua la cac em co thï “cêu” àûúc àu loai con möi, tû “nhai ben” cho àïn “rùn àöc”. Cac em khöng biït rùng bêt ky möi quan hï nao xêy dûng trïn sû hêp dên giúi tñnh àïu co tuöi tho rêt
ngùn ngui. Rùng, nhûng “con möi” se nhanh chong bo ho va “cùn cêu” nhûng ke khac co “möi” ngon hún “möi” cua ho.
Möt ngûúi tre co hònh anh tû thên töt àep se khöng àï mònh rúi vao chiïc bêy quan hï tònh duc qua súm hoùc co nhûng möi quan hï tònh duc àöng tñnh bïnh hoan. Ho co àu khön ngoan va tû trong àï khöng bõ lúi dung hay guc nga trûúc nhûng lúi du dö thûúng thêy nhû: “Hay thï hiïn tònh yïu ài!”, “Moi ngûúi àïu lam thï”. Ho hiïu ro sû khac biït giûa hanh phuc va khoai lac nïn khöng bao giú ban re tû cach àao àûc cua mònh àï lêy möt vai phut vui thu thêp hen.
Ngûúi co hònh anh tû thên yïu kem khi trûúng thanh thûúng co khuynh hûúng chó noi nhûng àiïu ngûúi àöi diïn
muön nghe. Anh ta/cö ta khöng bao giú dam than phiïn ai. Thêm chñ ho con àï mùc ngûúi khac chiïm chö àêu xe va àûng xen vao hang ngay trûúc mùt mònh ma khöng hï co phan ûng gò. Ho khöng dam phan àöi cêp trïn, cung chùng dam lïn tiïng khi bõ ngûúi khac chiïm mêt cöng trang.
Xin ban àûng hiïu lêm ú àiïm nay. Nïu ban co àu ban lônh àï xû sû nhû vêy thò ban thêt àang nï phuc. Nïu ban xem ào la nhûng chuyïn vùt vanh khöng àang chêp thò ban qua la thanh nhên. Nhûng nïu ban lam nhû vêy àï àûúc thûa nhên thò ban se co moi thû, ngoai trû… sû thûa nhên.
Ly do thêt àún gian: ào la vò ban khöng thï hiïn con ngûúi thûc cua mònh ma chó phö bay möt cai töi gia tao ma thöi. Con ngûúi, kï ca nhûng ngûúi gia tao nhêt, àïu khöng thñch àö gia!
Vò vêy, töi co thï noi rùng möt hònh anh tû thên yïu kem se gêy hai cho ban trong moi mùt cua cuöc söng va nghï nghiïp. Tuy nhiïn, ban cung chú vöi phiïn muön hay giên dû nïu nhên ra rùng hònh anh tû thên cua mònh chûa àûúc nhû y. Búi vò, töi se chó ra cho ban möt sö bûúc àï sûa àöi va cai thiïn hònh anh tû thên cua ban trong chûúng tiïp theo.
Trûúc tiïn hay kiïm kï tai san cua ban. Chùng phai ban àang cêt trû hang khöi cua cai gia trõ bïn trong nhûng tiïm nùng cua mònh ào sao? No nhiïu àïn mûc co le ban se khöng bao giú pha san! Qua cuöc kiïm tra nay, ban co thï
thêy rùng khöng ai trïn àúi nay co thï lam cho ban cam thêy thua sut nïu khöng co sû àöng y cua ban. Töi tin rùng ban rêt yïu chñnh mònh nïn se khöng cho phep bêt cû ai lam àiïu ào. Booker T. Washington(14) tûng noi rùng: “Töi khöng cho phep bêt ky ai thu hep hay ha gia têm hön töi bùng cach lam cho töi ghet no”. Töi vö cung tan thanh phat biïu nay cua öng.
Àï töi noi cho ban ba ly do vò sao ban cên phai yïu chñnh mònh.
(14) Booker Taliaferro Washington (1856-1915): Tac gia, nha giao duc, nha lanh àao nhên quyïn cua cöng àöng ngûúi My göc Phi tai Hoa Ky (cha öng la ngûúi My da trùng, me öng la möt phu nû da àen). Öng la ngûúi sang lêp Àai hoc Tuskegee vao nùm 1881.
Thû nhêt, ào la vò le söng thöng thûúng àoi hoi àiïu ào. Cach àêy vai nùm, möt ngûúi phu nû ú Gary, Indiana nhên àûúc 1.000.000 àö-la tiïn böi thûúng vò bõ thuöc lam hû mùt. Sö la cö êy dung thuöc àï têy möt vït thêm trïn mùt va bõ thuöc vêy trung mùt khiïn cö mêt 98% thõ lûc. Ban co muön nhên möt triïu àö-la va sú hûu àöi mùt nhû cö êy khöng?
Möt phu nû khac ú California cung tûng nhên àûúc 1.000.000 àö-la tiïn àïn bu vò bõ gay cöt söng trong möt tai nan may bay. Bac sô noi rùng chõ se khöng bao giú ài lai àûúc nûa. Vêy ban co y àõnh hoan àöi võ trñ vúi chõ êy khöng?
Trûúc khi quyït àõnh, töi chó mong ban nhú rùng ngoai kia co hang ngan cú höi co thï giup ban kiïm àûúc hún sö ào gêp nhiïu lên nïu ban co möt àöi mùt sang va nhûng bûúc ài hiïn ngang, manh me.
Noi thï nhûng töi biït rùng tû thêm têm mònh, ban se khöng bao giú àanh àöi sûc khoe cua mònh vò bêt cû thû gò, kï ca khi ban àang trong tònh canh tuyït vong vï tai chñnh.
Betty Grable,(15) nû minh tinh co àöi chên àep nhêt Hollywood va àûúc bao hiïm vúi mûc 1.000.000 àö-la. Têt nhiïn cö êy chó nhên àûúc khoan tiïn nay khi nao àöi chên êy àûúc gùn thïm möt vai con öc vñt bùng kim loai sang loang, hoùc khi àöi chên êy khöng con giup cö àûng lïn àûúc nûa… Bêy giú, ban hay nhòn xuöng àöi chên yïu quy cua
(15) Betty Grable (1916-1973): Nû diïn viïn nöi tiïng Hollywood thúi trûúc va sau Chiïn tranh Thï giúi thû II, tûng thu vai chñnh trong cac phim Down Argentine Way (1940), Moon Over Miami (1941), Springtime in The Rockies (1942), Coney Island (1943), Sweet Rosie O’Grady (1943), Pin Up Girl (1944), Diamond Horseshoe (1945), The Dolly Sisters (1945), va Mother Wore Tights (1947), bö phim nöi tiïng nhêt cua cö.
mònh va ûúc lûúng xem ban co muön àanh àöi no àï nhên möt triïu àö-la khöng?
Vêy nïu ban khöng nhên möt àöi mùt chó con 2% thõ lûc, möt têm lûng chó biït nùm bep gñ xuöng giûúng va möt àöi chên bêt àöng, ban àa co ba triïu àö-la röi àêy! Qua la àang gia! Ban àa thñch ban thên mònh hún chûa? Thêt ra, chó cên ban xêy dûng va phat huy y chñ, niïm tin, sû liïm chñnh, tònh yïu thûúng, long trung thanh va trung thûc, ban se co têt ca (sûc khoe, cua cai, hanh phuc, bònh an, ban be...).
Co bao giú ban tû hoi rùng: Vò sao trong sö hang triïu bûc tranh àûúc cac hoa sô sang tac tû trûúc àïn nay chó co möt vai bûc trõ gia àïn hang triïu àö-la? Töi tûng co cêu hoi nhû thï vï möt bûc tranh trõ gia hún möt triïu àö-la cua danh hoa Rembrandt va àa tòm ra cêu tra lúi.
Möt la, ào la möt bûc tranh àöc nhêt vö nhõ cua thï giúi va cua Rembrandt nïn no la vêt quy hiïm! Hai la, thiïn tai nhû Rembrandt phai hang trùm nùm múi xuêt hiïn möt lên.
Röi töi bùt àêu nghô àïn möi ngûúi chung ta. Trong hang ty ngûúi àa va àang söng trïn trai àêt nay, khöng co va cung se khöng bao giú co möt ngûúi nao giöng nhû möi chung ta, kï ca khi ban co möt ngûúi anh em sinh àöi cung trûng giöng nhau nhû hai giot nûúc! Möi chung ta la möt ngûúi hiïm co, àöc àao, khac biït va duy nhêt trïn mùt àêt nay.
Tuy nhiïn, sû khac biït tao nïn tïn tuöi cua Rembrandt la do öng àa cêm co ren luyïn va cho trñ tûúng tûúng cua mònh
bay böng möi ngay. Ban cung vêy, nïu ban co möt chiïc xe va ào la chiïc duy nhêt trong thanh phö cua ban thò qua la ban àang sú hûu möt vêt hït sûc gia trõ. Song, nïu ban cû giû mai chiïc xe êy trong ga-ra nha mònh thò gia trõ cua no la con sö khöng, vò khöng ai khac cöng nhên no ngoai chñnh ban. Vêy, hay khúi àöng va sû dung no! Hay nhú rùng, tai nùng ma ban àûúc ban tùng phai àûúc mang ra sû dung, chû khöng phai àï chön vui.
Ly do thû hai ban phai yïu chñnh mònh la vò khoa hoc chûng minh rùng àiïu ào àung. Nhiïu cöng trònh khoa hoc
kït luên rùng giûa àöi tai cua ban la möt “bö nhú” co kha nùng lûu trû thöng tin gên nhû vö tên, no thûa sûc chûa àûng thöng tin trong toan bö sach cua Thû viïn Quöc höi
My! Cac nha khoa hoc noi rùng phai tön hang ty àö-la múi mong chï tao ra àûúc möt bö oc thöng minh nhû cua chung ta. Hay nhú rùng möi khi ban noi möt tû, bö oc vô àai cua ban phai kït húp àïn 72 súi cú möt cach cûc ky nhõp nhang vúi nhau. Thï àêy, ban con cho rùng mònh la ngûúi yïu kem nûa
khöng? Xin mach nho vúi ban rùng co rêt nhiïu ngûúi kem hún ban nhûng ho àang leo gên túi àónh thanh cöng röi àêy!
TRÑ TUÏ CUA BAN GIA BAO NHIÏU?
Co le ban se noi rùng: “Nay Zig, töi thûa khön ngoan àï
khöng bõ khanh kiït, cû yïn têm nhe!”. Ban noi co ly, tû khi múi chao àúi ban àa àûúc ban cho möt trñ khön, nhûng ban àa sû dung no möt cach hiïu qua nhêt chûa? Töi nghô nïu
töi co sú hûu trñ khön cua ban thò töi se ban cho ban vúi gia
100.000 àö-la, va chùc chùn ban se mua no ngay. Sau ào, du khöng noi ra nhûng töi tin chùc rùng ban se nhòn vao gûúng va noi vúi ke trong gûúng rùng: “Nay anh ban, töi àa àêu tû
100.000 àö-la vao anh ban röi àêy! Thêt ra thò anh cung tai gioi va àang gia àêy chû!”. Va tû ào trú ài ban se khöng bao giú cho phep ai “ha gia” trñ tuï cua ban. Ú àêy, töi xin mú ngoùc rùng töi khöng àï cêp àïn cai töi cö hûu cua con ngûúi, rùng “ta la sö möt”, ma töi àang noi vï viïc phat triïn möt sû thûa nhên ban thên lanh manh va tñch cûc.
Ly do thû ba va la ly do quan trong nhêt àï ban phai yïu quy ban thên mònh ào la vò Kinh thanh àa xac quyït cho àiïu ào, rùng con ngûúi àûúc tao ra theo hònh anh cua Chua. Ngûúi danh cho chung ta tònh yïu thûúng nhû nhau ma khöng phên biït tuöi tac, hoc vên, giúi tñnh, mau da, hay bêt cû àiïu kiïn nao. Nïu ban la bêc phu huynh va ban co nhûng àûa con. Möt höm chung noi vúi ban rùng chung cam thêy mònh thêt nho nhoi va yïu kem trïn àúi nay. Luc ào ban se nghô gò, ban cam thêy nhû thï nao vï “san phêm” cua mònh? Ban co hai long vúi suy nghô tiïu cûc cua con ban vï hònh anh tû thên yïu kem cua no nhû thï khöng? Hay ban tan nat trong thêt vong? Chung ta khöng co quyïn xem thûúng chñnh mònh hay bêt cû ai khac.
Co lên Ethel Waters hoi Tiïn sô Billy Graham rùng lam
sao öng co thï àûúc khan thñnh gia hûúng ûng nhiït tònh àïn nhû vêy. Öng bao rùng: “Nay ban yïu quy, Thûúng àï khöng lam àiïu gò vö nghôa ca!”. Mary Crowley, möt nû doanh nhên nöi tiïng ú Dallas cung noi àiïu tûúng tû: “Chùc chùn Chua àa tao ra ban vúi nhûng phêm chêt àùc biït búi vò Ngûúi khöng dung thúi gian cua mònh àï lam àiïu vö nghôa. Möt khi ban nhên ra rùng mònh co y nghôa nhû thï nao àöi vúi Ngûúi, ban khöng cên phai noi àiïu ào cho ca thï giúi...
Chua àa tao ra ngûúi àan öng, sau ào Ngûúi ngùm nhòn tac phêm cua mònh va noi: ‘Ta co thï lam töt hún nûa’, va tao ra ngûúi àan ba”. Töi hoan toan àöng y vúi Mary.
Ban àa nhòn thêy kho tai san ca nhên cua ban lún àïn mûc nao chûa?
Khi trang àiïm va ùn mùc àep, ban se tû tin va tû hao vï chñnh mònh hún. Möt àöng nghiïp cua töi co lên noi rùng khi phu nû bûúc ra khoi cac my viïn, ho co “nhûng bûúc ài àêy kiïu hanh”. Thêt vêy, cac nghiïn cûu chó ra rùng sû tû tin va hònh anh ca nhên thï hiïn qua ve bï ngoai cua chung ta.
Àiïu nay àung vúi ca phu nû va àan öng. Möt chiïc vay may kheo, möt mai toc àep, möt kiïu trang àiïm phu húp luön
lam phu nû dï chõu va tû tin hún. Nïu àï y chut nûa, ban se thêy ho hay cûúi hún, nu cûúi cua ho rang rú hún va dûúng nhû cuöc söng trú nïn àang yïu hún àöi vúi ho.
Khi ùn mùc àep, con ngûúi thûúng co têm trang yïu àúi
va to ra hiïu qua hún trong moi viïc. Moi öng chöng ú My àïu noi rùng ngûúi ban àúi cua ho tröng hanh phuc hún, dï thûúng hún va hiïu qua hún möi lên cö êy bûúc ra khoi my viïn hay möi khi cö êy vên möt bö canh múi ma cö êy yïu thñch. Cac cö bao mêu thò noi rùng khi mùc quên ao múi, nhûng àûa tre trú nïn ngoan ngoan hún va ùn uöng töt hún. Möt nghiïn cûu keo dai sau nùm cho thêy nhom nhên viïn ban hang mùc àöng phuc àat doanh sö trung bònh hang nùm cao hún nhom khöng mùc àöng phuc àïn 4.000 àö-la!
Ro rang la diïn mao cua chung ta co möi liïn hï trûc tiïp vúi cach chung ta cam nhên vï mònh. Ngay tû bêy giú, hay trang àiïm va ùn mùc thêt àep vao. Ban se thêy gia trõ cua mònh tùng lïn, tû tin hún, va trong nhiïu trûúng húp ban se àûúc thùng tiïn nhanh hún nûa àêy!
Hay àoc vï nhûng têm gûúng thanh cöng qua tiïu sû va tû truyïn cua cac nhûng con ngûúi nöi tiïng vï y chñ vûút kho , tinh thê n khöng chu n bûú c nhû Helen Keller, Beethoven, Henry Ford, Abraham Lincoln, Thomas Edison, Andrew Carnegie, Booker T. Washington... àï tòm nguön cam hûng va xêy dûng cho mònh niïm tin va y chñ vûún túi thanh cöng.
Lùng nghe cac diïn gia, giao viïn va nhûng ngûúi co kha
nùng truyïn cam hûng. Khi nghe ho, ban se thêy mònh àûúc nêng lïn. Ban cung co thï theo doi cac chûúng trònh truyïn hònh, xem cac bö phim, nghe nhûng bùng àôa co tac dung khúi gúi, khñch lï tinh thên con ngûúi àï xêy dûng hònh anh tû thên cua ban.
Xêy dûng hònh anh tû thên töt àep bùng tûng bûúc nho. Möt trong nhûng ly do khiïn nhiïu ngûúi khöng bao giú dam thû nhûng àiïu múi me la do ho sú thêt bai. Töi xin “bêt mñ”
cho ban möt cach àún gian thï nay: hay chia nho cuöc phiïu lûu cua ban thanh tûng bûúc nho trong kha nùng cua ban. Ban co thêy rùng möt àûa tre se ài tû phep cöng va trû trûúc khi biït cach lam phep nhên va chia va röi múi thöng thao àai sö? Tûúng tû, möt vên àöng viïn nhay cao se nêng mûc xa lïn tûng cen-ti-met möt trûúc khi lêp möt ky luc quöc gia hay ky luc thï giúi. Möt gúi y nûa la hay bùt àêu tû cöng viïc ma kha nùng thanh cöng cua ban la cao nhêt. Nhiïu thanh cöng nho nöi tiïp nhau se àem àïn cho ban niïm vui va sû tû tin àï tiïn lïn chinh phuc cac muc tiïu cao hún.
Hay gia nhêp “Cêu lac bö Nu cûúi va Lúi khen”. Khi trao nhau nu cûúi, chung ta se cam thêy vui ve, thoai mai va thên tònh vúi nhau hún. Thêt àang buön cho nhûng ai khöng biït móm cûúi, vò ngûúi ngheo kho nhêt trïn àúi la ngûúi
khöng co nöi möt nu cûúi. Lúi khen tùng cung thï, möi khi ban thêt long khen ngúi hay to ra ên cên lõch sû vúi ai ào, ho se àûúc hûúng lúi ngay lêp tûc (ban co thï nhên ra àiïu nay trïn net mùt rang rú cua ho) va thêy yïu mònh hún. Con ban se hanh phuc hún khi àa mang lai niïm vui cho ngûúi khac.
Möt trong nhûng cach hay nhêt lam ngûúi khac thêy dï chõu la bay to sû lac quan va vui ve. Viïc nay nùm trong têm tay cua ban va ban co thï lam thûúng xuyïn trong giao tiïp hang ngay vúi àöng nghiïp hay ngûúi thên trong gia àònh. Khi nhên àûúc lúi chao hoi: “Xin chao, ban khoe chû?”, ban hay àap lai rùng: “Tuyït vúi! Ngay mai töi se con trïn ca tuyït vúi nûa àêy!”. Cêu nay la möt liïu thuöc tùng lûc rêt hiïu qua cho ngûúi àöi diïn va cho ca chñnh ban!
Àï tùng cûúng sûc manh hònh anh tû thên cua ban, hay giup àú ngûúi khac. Viïng thùm möt ngûúi àau yïu, àoc sach cho cac cu gia trong viïn dûúng lao, giû hö àûa be con nha hang xom, tham gia cac hoat àöng thiïn nguyïn cua cac tö chûc tû thiïn hay höi chû thêp ào… se lam tùng gia trõ hònh anh tû thên cua ban. Khi thûc hanh àiïu nay, ban cên lûu y hai àiïu: möt la ban khöng mong àúi sû àïn àap, hai la ngûúi àûúc ban giup àú khöng ú vao thï phai tra ún cho ban. Chó co thï ban múi thûc sû nhên lai àûúc nhiïu hún. Ban se trú nïn vô àai trong mùt mònh, va ào chñnh la phên thûúng vö cung cao quy danh cho nhûng ai biït sû dung kha nùng sùn co cua
mònh giup àú ngûúi khac möt cach khöng vu lúi. Töi xin mûún lúi cua Charles Dickens: “Khöng ai trïn àúi nay vö dung nïu chung ta biït san se ganh nùng cho nhau”.
Hay cên nhùc khi kït ban. Hay kït giao vúi nhûng ngûúi co tinh thên lac quan va co löi suy nghô tñch cûc vò ban se àûúc hûúng lúi lún. Töi tûng thêy hang trùm ngûúi thuöc nhiïu nganh nghï khac nhau gia nhêp nganh ban hang vúi àu ve rut re, thu mònh, thiïu tû tin nhûng chó trong vai tuên ho àa thï hiïn möt sû tû tin va nùng lûc ban hang tuyït vúi. Sú dô trûúc ào ho nhû thï la vò ho söng giûa nhûng ngûúi co àêu oc tiïu cûc va bõ nhöi nhet nhûng y nghô tiïu cûc vao têm trñ. Sau khi gia nhêp lûc lûúng ban hang, ho àûúc huên luyïn búi cac chuyïn gia ban hang, nhûng ngûúi co kha nùng truyïn cam hûng va sû tû tin bùng nhûng lúi noi va hanh àöng tñch cûc. Röi ho nhòn thêy nhûng thanh tñch àang ngûúng mö cua àöng nghiïp nïn dên dên ho thoat khoi cai bong tiïu cûc cua chñnh mònh. Tû ào hònh anh tû thên cua ho cung thay àöi theo. Hay nhú rùng, ban se chõu anh hûúng tû löi suy nghô, cach ûng xû va tñnh cach cua nhûng ngûúi xung quanh, bêt kï ho la ngûúi töt hay xêu.
Thêm chñ ca chó sö thöng minh cung bõ anh hûúng búi möi trûúng va nhûng ngûúi söng quanh ban. Cac cuöc àanh gia cho thêy tre em Do Thai ú phûúng Àöng co chó sö thöng minh la 84, trong khi tre Do Thai ú chêu Êu trung bònh co
chó sö thöng minh la 115. Nhû vêy co phai tre Do Thai phûúng Têy thöng minh hún tre Do Thai phûúng Àöng?
Ngûúi ta kiïm nghiïm lai bùng cach cho tre Do Thai phûúng Àöng söng trong möt möi trûúng tñch cûc, co àu moi phûúng tiïn àï hoc hoi va thùng tiïn. Sau bön nùm, chó sö thöng minh cua nhûng àûa tre nay àat 115!
Khi söng giûa nhûng ngûúi ban, àöng nghiïp, ngûúi thên co suy nghô va thai àö söng tñch cûc, hònh anh tû thên cua ban se thay àöi theo va cú höi thanh cöng cua ban se lún hún rêt nhiïu.
Hay viït ra nhûng phêm chêt töt àep cua ban vao möt têm the bo tui àï co thï tû nhùc nhú mònh vao bêt cû luc nao.
Va, àï khöng bo sot möt gia trõ töt àep nao ào, hay múi ban be noi vï nhûng àiïm töt àep ma ho thñch ú ban. Ban lam àiïu nay vò muc àñch gò? Xin thûa rùng têm the ào se nhùc ban nhú rùng ban luön co quyïn tû hao vï chñnh mònh.
Lêp danh sach thùng lúi àï ghi nhú nhûng thanh cöng
àa qua. Danh sach nay bùt àêu tû nhûng thanh tñch hoc têp thúi thú êu cho àïn nhûng thanh qua hiïn tai trong cöng viïc cua ban. Àiïu nay giup ban nhú mònh àa tûng thanh cöng trong nhûng luc kho khùn va se khöng gò co thï gêy trú
ngai cho ban ú hiïn tai va tûúng lai, va ban co quyïn ngêng cao àêu bûúc túi!
Àï xêy dûng möt hònh anh tû thên lanh manh, ban con phai tranh xa sach bao va phim anh khiïu dêm. Hay nhú rùng bêt cû àiïu gò ài qua têm trñ ta àïu àûúc lûu lai va ñt nhiïu gêy anh hûúng àïn hanh vi cua chung ta. Ào co thï la nhûng kiïn thûc nïn tang hûu ñch àï phat triïn tûúng lai, nhûng cung co thï la nhûng thû co kha nùng huy hoai cuöc söng cua ban. Àa sö ngûúi sau khi tiïp cên cac hònh anh thiïu lanh manh ào àïu thûa nhên rùng ho co y xem thûúng ban thên mònh hún. Ly do rêt àún gian, ào la vò nhûng cuön phim va sach bao êy phö bay nhûng hònh anh va hanh àöng ban nùng rêt “xuöng cêp”, rêt thu vêt cua con ngûúi, thï röi ngûúi xem cam thêy chñnh mònh cung bõ mêt gia trõ ài. Vò thï, hay xêy dûng möt hang rao phong thu cho chñnh ban va nhêt la con chau ban, vò cac loai phim anh nay thûúng àûúc quang cao la “giai trñ cao cêp” danh cho “ngûúi lún” hay “ngûúi trûúng thanh”, nhûng trïn thûc tï thò àiïu nay diïn ra ngûúc lai. Chó thanh thiïu niïn va nhûng “ngûúi lún nhûng chûa trûúng thanh” múi la lúp khan gia chñnh va thûúng xuyïn cua nhûng hònh anh lam ngheo nan, muc ruöng àêu oc con ngûúi nay.
Viïc xem nhûng bö phim truyïn hònh nhiïu têp ûút at, uy mõ àêy nhûng canh yïu àûúng vú vên, ganh ghet hai
nhau, hiïu lêm va thu hên vö löi cung lam ngûúi xem rúi vao têm trang va cach nghô cua nhên vêt. Möt luc nao ào, ho se àem nhên vêt cua ho vao cuöc söng nöi têm, cuöc söng àúi thûc cua mònh va bùt àêu hanh xû giöng hït nhû vêy. Ban co nghô rùng ho söng co muc àñch va cuöc söng cua nhûng ngûúi quanh ho co con bònh yïn nûa khöng?
Mï tñn dõ àoan cung gêy tac hai khöng kem. Nhiïu ngûúi cho rùng xem boi hay rut la sö tû vi la “vö hai” vò ho chó xem möt lên cho biït ma thöi. Nhûng sû thûc la tro boi toan co “ma lûc” cua no va phên àöng nhûng ngûúi àa tûng möt lên gùp thêy boi se tû tòm àïn “thêy” lên thû hai, thû ba… Möt khi sa vao tro nay thò hoùc la ho se tin lúi, rùm rùp lam theo nhûng gò “thêy” noi va trong nhiïu trûúng húp ho trao ca “sö phên” mònh vao tay “thêy”, du “thêy” co hoc vên, kiïn thûc va sû khön ngoan hoan toan thêp hún ho; hoùc ho nûa tin nûa ngú vao chñnh mònh nïn khöng dam lam gò àï co möt cuöc söng töt àep hún.
Hoc gûúng thanh cöng cua ngûúi khac vên chûa àu, ban hay hoc ca nhûng têm gûúng “thêt bai àêy thanh cöng” cua nhûng ngûúi nhû Albert Einstein, Thomas Edison, Ty Cobb va Babe Ruth… Trong lõch sû bong chay, chûa ai tûng bõ loai nhiïu nhû Ty Cobb va chûa ai àanh hut bong nhiïu hún
Babe Ruth, nhûng khöng ai xem ho la nhûng ngûúi thêt bai ca. Ngûúi ta chó biït rùng ho la nhûng vên àöng viïn bong
chay lún nhêt cua moi thúi àai. Enrico Caruso thêt bai trong viïc têp cac bai hat co nöt cao nhiïu lên àïn mûc giao viïn thanh nhac khuyïn anh nïn tû bo con àûúng cua mònh. Ban nghô Enrico àa lam gò àï sau ào trú thanh ca sô co giong nam cao hay nhêt thï giúi? Thúi ài hoc Thomas Edison tûng bõ cac thêy cö giao cho la töi da va co le öng “töi da” thêt nïn múi “quyït têm chõu thêt bai” hún 14.000 lên àï tao ra bong àen àiïn àêu tiïn cua nhên loai nhùm àêy lui “bong töi” trong àêu öng. Thiïn tai Albert Einstein tûng thi rút mön toan thúi con ài hoc. Vêy, àiïu gò àa lam cho ho trú nïn khac biït nïu khöng phai la long kiïn trò va dam thêt bai àï thanh cöng?
Cach nhanh nhêt va hiïu qua nhêt giup cai thiïn hònh anh tû thên va hiïu nùng cua ban la gia nhêp möt tö chûc xa höi co tön chó hoat àöng cao àep àöng thúi co cú höi giup ban noi trûúc àam àöng. Ban se thêy kha nùng diïn àat cua ban se àûúc nêng lïn ro rït.
Hay nhòn thùng vao mùt ngûúi khac trong khi noi chuyïn vúi ho. Lang tranh anh mùt ngûúi àöi diïn la biïu hiïn cua sû thiïu tû tin va àöi khi la tû ti. Nïu ban gùp kho khùn nay, ban hay têp noi trûúc gûúng, nhòn thùng vao mùt
mònh va cö nhú lai cac thanh cöng trûúc ào (sû dung danh muc chiïn thùng ú bûúc thû mûúi). Nhûng thanh cöng àa
qua va nhûng lúi khen ngúi cua ban be vï nhûng phêm chêt töt àep cua ban la nhûng chêt xuc tac giup ban xêy dûng long tû tin va hònh anh tû thên cua mònh. Ban cung co thï dung cach noi chuyïn vúi tre em àï tû tin hún khi nhòn vao mùt chung. Sau ào thûc têp “anh mùt giao tiïp” vúi àöng nghiïp va ca nhên viïn dûúi quyïn möi khi co dõp. Ban se thêy hònh anh tû thên cua mònh trú nïn manh me hún, ban se àûúc nhiïu ngûúi tön trong va yïu quy hún.
Thûúng xuyïn thay àöi ve bï ngoai nhûng khi co thï. Möt thên hònh gon gang, möt khuön mùt ûa nhòn, àûúc chùm soc ky lûúng khöng nhûng lam nhiïu ngûúi thñch giao tiïp vúi ban ma ban con cam thêy tû tin va yïu chñnh mònh hún. Nïu cên thiït, töi cung khöng phan àöi viïc giai phêu thêm my nhùm “sûa chûa lún” nhûng khuyït têt qua mûc.
Mûúi lùm bûúc xêy dûng hònh anh tû thên nay nhùm giup ban chêp nhên chñnh mònh. Möt khi ban àa yïu chñnh mònh thò ngûúi khac cung se dï dang chêp nhên ban va ban se àûúc chao àon ú bêt cû núi àêu. Àiïu ào àún gian la vò ho nhên ra rùng con ngûúi thêt cua ban töt àep hún nhiïu so vúi con ngûúi “bïn ngoai” ma ho thûúng thêy ú ban. Luc ào, möt cach tû nhiïn, hanh vi ca nhên cua ban se thay àöi töt hún nûa va nhiïu cú höi thùng tiïn se àïn vúi ban hún. Va àiïu sau àêy cung khöng kem phên quan trong: möt khi àa thûa nhên mònh, ban rêt dï thûa nhên ngûúi khac va nhòn nhên
vên àï theo quan àiïm cua ho. Ào múi la àiïu thu võ cua cuöc söng.
Thêt ra hêu hït cac vên àï, du la kinh tï, xa höi, hön nhên... khöng phai la vên àï ma chó la “triïu chûng” cua vên àï ma thöi. Cac tï nan ma tuy, nghiïn rûúu, tranh anh khiïu dêm, nhûng phat ngön hay cû chó thö tuc, chûng beo phò, löi söng lang cha… thûúng la triïu chûng cua nhûng rùc röi sêu xa hún. Nhûng thiïu niïn thñch ùn mùc “khöng giöng ai” la vò cac em muön chûng to cai töi cua mònh va thûúng co y nghô rùng: “Vò cac ngûúi khöng chu y àïn töi nïn töi phai lam gò ào àï chûng to sû hiïn hûu cua mònh”. Nhiïu thêy cö giao noi vúi töi rùng nhûng hoc sinh hay ài trï, quïn sach vú, ûa tranh cai, noi nùng vö lï, muön to ra nöi tröi... chñnh la nhûng em thiïu tû tin nhêt. Thûc ra cac em chó muön nhùc nhú ngûúi khac: “Xin chu y túi töi, hay yïu thûúng, thûa nhên va thêu hiïu töi”.
Trong nhiïu trûúng húp, nïu khöng àûúc ngûúi khac thûa nhên va thöng hiïu möt cach àung mûc, nhiïu ngûúi bùt àêu chon cach thoa hiïp tû bo chñnh mònh.
Thû xet vên àï nghiïn ngêp chùng han. Hêu hït nhûng ngûúi nghiïn rûúu hay nghiïn ma tuy àïu la nhûng ke thiïu tû tin trûúc ào. Ho mùc cam vúi chñnh mònh nïn nghô rùng ngûúi khac cung khöng thñch ho. Thï la ho tòm cach thay àöi hònh anh ca nhên cua mònh va cho rùng ma tuy (hoùc rûúu) la cach hay nhêt. Nhûng ho àa nhêm, ma tuy va rûúu chó lam
vên àï cua ho cang thïm phûc tap va thêm chñ huy hoai cuöc àúi ho.
Thêt khöng may la ngûúi khöng thï trú thanh chñnh mònh thò se trú thanh möt ngûúi khac töi tï hún. Ban chó tuyït vúi nhêt khi ban thûa nhên hoan toan chñnh mònh. Khi ào ngay lêp tûc cac “triïu chûng” thö tuc, bang bö, uy mõ, lang cha, mêt tû cach àao àûc... se biïn mêt, àöng thúi “vên àï” cua ban cung chùng con.
Ngûúi Nhêt thñch chúi Bonsai, möt dang cêy canh nho chó cao vai mûúi cen-ti-met co hònh dang cö thu àûúc tröng trong chêu. Ú California co loai cêy khöng lö tïn la Sequoias vúi chiïu cao gên möt trùm met va chu vi thên vao khoang 20 – 30 met. Thûc ra, ca hai loai cêy nay àïu co khúi àiïm nhû nhau, tûc chung chó la nhûng cai cêy be xñu. Nhûng khi lún lïn, chung thêt khac biït va chung ta co thï rut ra àûúc tû ào möt bai hoc cuöc söng.
Muön co möt cêy Bonsai, ngûúi Nhêt nhö möt cai cêy ho thñch va cho vao chêu sau khi cùt tóa canh nhanh, va quan trong nhêt la cùt bo rï chñnh cung nhiïu rï nhanh to khac. Ho kiïm soat chùt che va khöng chï sû phat triïn cua no. Kït qua la ho co nhûng cêy “cö thu tñ hon” tuyït àep. Con hat cêy Sequoias thò rúi xuöng vung àêt mau mú cua bang
California, núi co àu khoang chêt, mûa thuên gio hoa, nïn lún manh thanh thên cêy to lún khöng lö. Cêy Bonsai va cêy Sequoias àïu khöng co quyïn quyït àõnh sö phên cua
chung, nhûng ban thò khac – ban co quyïn lûa chon trú thanh ngûúi nho be hay vô àai.
Töi muön kït thuc chûúng nay bùng cach lùp lai cêu noi ú àêu chûúng: Khöng ai trïn àúi nay co thï lam ban cam thêy thua kem nïu khöng co sû cho phep cua ban. Ban va töi àang trïn àûúng ài túi chö khöng cho phep ai lam àiïu ào ca. Trûúc khi sang Phên 3, töi khuyïn ban nïn lam nhûng àiïu sau:
1 -Nhòn ky nêc thang kï tiïp trïn chiïc thang dên lïn àónh thanh cöng ú trang bïn, viït thêt lún chû “TÖT” bïn canh chû “HÒNH ANH TÛ THÊN” röi àong khung no lai.
2 -Ban hay gêp sach, nhùm mùt lai va nghô rùng ban àa co àûúc möt hònh anh tû thên tñch cûc va têt ca nhûng phêm chêt cên thiït khac àï thanh cöng.
3 -Àoc lai phên nay va àùc biït chu y àïn nhûng hang, àoan ban àa gach dûúi cung vúi nhûng nhên xet ban àa ghi vao sö tay cua mònh.
4 -Ro rang la muön bao dûúng xe töt, ban phai co chö àï xe àat yïu cêu. Àï chùm soc hònh anh tû thên cua mònh, ban cung phai co chö cho no.
Bêy giú, ban hay sùn sang àï bûúc lïn bêc thang thu võ kï tiïp àï lïn túi àónh thanh cöng.
Khi ban quyït àõnh bûúc lïn bêc àêu tiïn cua cêu
thang dên àïn thanh cöng, ban àa trú nïn khac biït so vúi àam àöng phña sau. Bêc tiïp theo ban se ài dï
dang hún va ban se co möt têm nhòn töt hún.
Húi khac thûúng khi töi quyït àõnh àem cêu chuyïn cua mònh vao àêy, nhûng töi thêt long tin rùng cêu chuyïn cua töi cung la cêu chuyïn cua nhiïu ngûúi trong sö cac ban.
Töi sinh ra trong möt gia àònh àöng con, nùm töi lïn sau thò cha töi qua àúi àï lai me töi cung 11 anh chõ em töi, trong ào co nùm àûa con nho ma me töi phai ganh vac trong trach nuöi dûúng. Ba danh cho chung töi möt tònh yïu vö àiïu kiïn. Ba chó hoc àïn lúp 5 nhûng töt nghiïp “Trûúng Àai hoc
Cuöc àúi” vúi têm bùng hang xuêt sùc. Me töi la möt con chiïn ngoan àao, tuy nhiïn ba khöng bao giú lên lön giûa tònh yïu Chua va tònh yïu sû thêt. Ba thûúng bao chung töi rùng: “Nïu cac con biït lam möt têm gûúng cho ngûúi khac thò cac con khöng phai àùt ra luêt lï.”
Àï phu giup me ganh vac gia àònh, töi xin lam viïc tai möt cûa hang rau qua vao cac ngay thû bay trong thang tû
7 giú 30 sang àïn 11 giú 30 töi va àûúc tra cöng 75 xu möi tuên. Sau vai thang, töi àûúc möt hiïu banh mò chao múi vúi gia 1,15 àö-la möi tuên, khöng nhûng thï, thúi gian lam viïc con ñt hún 3 giú.
Ào la thúi ky ngay trûúc Chiïn tranh Thï giúi II (1939) va 40 xu tùng thïm êy nùm ngoai sûc tûúng tûúng cua möt àûa tre nhû töi. Töi noi vúi me y àõnh rúi cûa hang rau qua cua öng John Anderson àï lam viïc tai hiïu banh mò no. Me
bao töi rùng 40 xu la möt khoan tiïn lún, nhûng khöng quan trong bùng anh hûúng cua möt ngûúi nhû öng Anderson àöi vúi àûa con trai be bong cua ba, va àiïu ào khöng thï ào lûúng àûúc bùng tiïn bac. Mùt khac, ba cung khöng biït gò nhiïu vï öng chu hiïu banh mò ngoai trû mêy lúi àön àai rùng öng êy ban ca bia rûúu trong cûa hiïu cua mònh. Töi nghe lúi me va ú lai vúi öng Anderson, ngûúi cha tinh thên cua töi, cung la ngûúi thêy day kinh doanh àêu tiïn cua töi. Long biït ún va kñnh trong cua töi àöi vúi öng lún àïn mûc sau nay töi àa àùt tïn con trai mònh theo tïn öng: John Thomas (Thomas la ho cua bö vú töi).
Töi lam viïc tai cûa hang cua öng Anderson tû nùm hoc lúp 5 àïn hït lúp 11, bùt àêu vúi chûc danh “giao dõch viïn”(16). Êy, ban àûng qua ngac nhiïn, töi chó “giao dõch” vúi khach hang bùng nhûng cêu àai loai nhû: “Lam ún tranh sang bïn möt chut àï töi lau san nao…”.
Nùm cuöi cêp töi lam viïc cho öng Walter Haining, cung la möt ngûúi co anh hûúng àöi vúi töi. Öng co möt cûa hang thõt tûúi söng trong thõ trên chung töi. Ngay sau khi töt nghiïp trung hoc, töi àùng ky gia nhêp Hai quên My. Vao àïm trûúc khi töi lïn àûúng nhêp ngu, öng goi töi àïn dùn do va múi töi trú lai lam viïc cho öng sau khi xuêt ngu. Thu thêt töi khöng thiït tha lùm vúi lúi àï nghõ tû tï cua öng búi luc ào
töi àang lam viïc 75 giú möt tuên va kiïm àûúc 30 àö-la. Sau ào öng bao rùng nïu töi chõu lam cho öng hai nùm sau khi rúi Hai quên, öng se truyïn nghï va giup töi mú möt cûa hang cho riïng mònh. Va, àiïu lam töi hûng thu nhêt la khi öng cho töi thêy mûc lai rong cua öng trong nùm trûúc ào la 5.117 àöla! Xin lûu y ban rùng àêy la sö tiïn ú nùm 1944.
Ngay 01 thang 07 nùm 1944, töi vao Hai quên va xuêt ngu sau khi chiïn tranh kït thuc. Töi trú vï thõ trên quï nha Yazoo, Mississippi va sau ào mú cûa hang thõt röi thu àûúc lúi nhuên rong 5.117 àö-la ngay nùm àêu tiïn!
Töi cûúi “Toc ào” vao nùm 1946 àöng thúi vao Àai hoc South Carolina. Töi ban banh mò trong ky tuc xa àï trang trai hoc phñ. Möt höm “Toc ào” àûa cho töi möt mêu quang cao tuyïn dung nhên viïn ban hang co mûc lûúng lïn àïn 10.000 àö-la möt nùm. Chung töi rêt phên khñch va töi gúi hö sú xin phong vên. Nhûng röi möt thang sau ho vên khöng tra lúi. Töi viït cho ho möt la thû va luc ào ho múi höi àap rùng töi khöng co nùng khiïu ban hang. Töi thuyït phuc ho àu moi thû va röi ho miïn cûúng cho töi vao hoc cac khoa huên luyïn ban hang cua ho vúi tuyïn bö rùng àiïu ào khöng co nghôa la ho phai nhên töi sau khi cac khoa hoc hoan têt. Song, sau khoa hoc ho vên cho töi möt cú höi. Cöng viïc la ban dung cu nha bïp va hûúng hoa höng trïn doanh sö ban hang. Vúi sû giup àú tên tònh cua sïp töi, Bill Cranford, va tai nùng ban hang “xuêt chung” cua ban thên,
töi àa ban àûúc hai thû àang gia nhêt: ào la chiïc xe húi cung toan bö giûúng tu ban ghï cua chung töi! Ho àa àung, töi khöng co kha nùng ban hang.
Cavett Robert, möt chuyïn gia huên luyïn ban hang, diïn gia àöng thúi la ban thên cua töi noi rùng: “Ban khöng bõ nhên chòm vò nga xuöng nûúc, nhûng ban se bõ chït àuöi nïu khöng hanh àöng gò ca!”. Ban phai tin vao chñnh mònh va tin vao kha nùng ban co thï biïn cai khöng thï thanh co thï trong nhûng tònh huöng nguy cêp.
Töi tûng phai tra bút hang cho siïu thõ vò khöng àu tiïn; tûng rut dêy àiïn thoai va tùt àen vò khöng thï tra nöi hoa àún hang thang; tûng phai ban hai mon àö múi co àu 64 àöla thanh toan hoa àún àï àon hai me con “Toc ào” vï nha tû nha bao sinh khi nang sinh ha con gai àêu long cua chung töi. Nghô lai, töi thêy thêt böi röi va xêu hö nhûng ào khöng phai la àiïm tên cung cua thï giúi.
Chung töi lêm vao canh tung thiïu cú cûc vò töi co möt hònh anh tû thên yïu kem va kha nùng ban hang cua töi qua la àang ngú. Töi tû nhòn lai mònh va bùt àêu tòm kiïm nhûng phûúng cach múi. Nhiïu ngûúi ban hang co kinh nghiïm thûúng tö chûc cac buöi ùn töi vúi khach hang àï thöng qua ào giúi thiïu san phêm cua ho. Töi hoc hoi ho va buöi “ùn töi ban hang” àêu tiïn cua töi diïn ra sau ào vúi ba khach múi, trong ào co hai khach hang tiïm nùng la öng ba Clarence Spence va öng ba M.P. Gates. Khi töi kït thuc phên trònh bay, ca hai khach hang àûa ra hang ta ly do tai sao ho khöng nïn mua san phêm cua töi nhûng may thay, kït luên:
“Chung töi se àùt hang”. Ngay thúi àiïm nay, möt ngûúi ban hang tónh tao nao cung nhanh chong rut giêy but ra va ghi nhên àún àùt hang ngay lêp tûc. Nhûng töi thò khöng, töi cam ún, tam biït ho va bûúc ra vò töi con möt cuöc hen khac nûa. Rêt may la sau ào töi àa co àûúc hai àún àùt hang, möt cua ho va möt cua khach hang trong cuöc hen sau ào. Tuy nhiïn, töi luön tû hoi rùng nïu ú vao àõa võ cua töi, co ai lam möt viïc ngú ngên nhû thï hay khöng?
Hai nùm rûúi lam nghï ban hang va… khöng thanh cöng, töi quyït àõnh tao bûúc ngoùt trong àúi mònh va àêy la cêu chuyïn tiïp theo. Töi àùng ky möt khoa huên luyïn ky nùng ban hang àûúc tö chûc búi chuyïn gia Merrell tai Charlotte, North Carolina. Möt sang no, àöng hö bao thûc àö liïn höi àung 5 giú 30 sang nhû moi khi va töi cö ngöi dêy (töi ào töi vï trï va chúi vúi con gai nho cua chung töi rêt khuya) va nhòn qua ö cûa sö. Tuyït àa rúi gên mûúi cen-ti-met ngoai sên va töi phai lai möt chiïc xe khöng co may sûúi suöt möt chùng àûúng dai àï túi lúp hoc. Töi lam àiïu ma ngûúi thöng minh nao cung se lam trong trûúng húp ào: chui lai vao chùn êm!
Töi nùm trong chùn nhûng röi thao thûc khöng thï ngu lai. Lúi me töi bùt àêu vang lïn trong àêu töi: “Nïu con àa cam kït lam viïc gò, con phai lam túi núi túi chön va lam hït sûc mònh trong moi hoan canh. Nïu khöng thò àûng lam gò ca!”. Töi nhay ra khoi giûúng va thûc hiïn hanh trònh lanh gia êy ài Charlotte. Va, cuöc àúi töi sang trang tû ào.
Khi khoa hoc kït thuc, Merrell keo töi sang bïn va bao: “Nay Zig, töi àa theo doi tûng bûúc ài cua anh trong hún hai nùm rûúi qua va chûa bao giú thêy möt sû phñ pham nao lún hún!”. Töi giêt mònh hoi lai y öng êy muön noi gò. Öng êy àap: “Anh co rêt nhiïu kha nùng, anh co thï trú thanh möt ngûúi ban hang tuyït vúi, thêm chñ la vö àõch quöc gia nûa àêy!”.
Trong khi net mùt töi dan nú va co phên canh giac trûúc lúi khen bêt ngú thò Merrell noi tiïp: “Töi hoan toan khöng nghi ngú gò vï àiïu ào nïu anh ài lam àung giú va tuên thu chùt che lõch lam viïc cua mònh, àöng thúi anh phai biït tin vao ban thên. Chùc chùn anh se lïn àïn àónh cao nhêt!”.
Noi thêt vúi ban, nhûng lúi noi ào àa lam töi sûng sú. Cho túi luc ào, trong àêu oc han hep cua mònh, töi chó la möt chu be to xac va chêm chap àïn tû möt thõ trên nho be va trûúc sau gò cung se trú vï thõ trên êy àï kiïm 5.117 àö-la möi nùm. Röi böng nhiïn co ngûúi bao töi rùng töi co thï trú thanh möt ngûúi vô àai. Thêt may mùn la töi ngûúng mö va quy trong Merrell nïn töi àa tin lúi öng. Tû ào töi bùt àêu suy nghô, hanh àöng, nhòn nhên va thï hiïn ban thên nhû möt nha vö àõch ban hang thûc thu.
Trong hai nùm rûúi “chiïn àêu” vúi àúi trong nghï ban hang, töi hoc àûúc cach tòm kiïm khach hang tiïm nùng, sùp xïp cac cuöc hen, tö chûc thuyït trònh vï san phêm, tiïp nhên va xû ly cac y kiïn phan höi va hoan thanh möt thûúng vu ban hang. Trûúc khi kït thuc nùm lam viïc thû nhêt, töi
àûng ú võ trñ thû hai trong möt cöng ty co 7.000 nhên viïn ban hang, va àûúc thùng chûc ngoan muc nhêt. Nùm kï tiïp, töi trú thanh möt trong cac giam àöc ban hang àûúc tra lûúng cao nhêt nûúc My. Sau ào, töi trú thanh cö vên ban hang tre tuöi nhêt trong lõch sû 66 nùm hoat àöng cua cöng ty núi töi lam viïc.
Khöng phai sau khi gùp Merrell töi múi bêt ngú co àûúc cac ky nùng ban hang hay chó sö thöng minh cua töi tùng thïm 50 àiïm, nhûng Merrell àa chó ra cho töi thêy rùng töi co kha nùng ào. Öng àa cho töi möt àöng lûc va niïm tin giup töi ài túi thanh cöng. Ào khöng chó la niïm tin vao ban thên mònh ma con la niïm tin ú öng êy, möt con ngûúi chñnh trûc, möt nha vö àõch ban hang vúi nhûng kiïn thûc va kinh nghiïm quy bau àa àûúc öng àuc kït thanh sach àï truyïn àat lai cho chung töi. Nïu khöng tin ú öng êy thò nhûng gò öng êy noi se khöng thï tac àöng àïn töi.
Têt nhiïn töi trai qua vö sö thùng trêm trûúc khi gùp Merrell. Töi kït ban vúi nhûng ngûúi töt, àoc nhûng cuön sach hay àï chuyïn hoa cuöc àúi mònh. Cuön Sûc manh cua Tû duy Tñch cûc (The Power of Positive Thinking) cua Tiïn sô Norman Vincent Peale àa lam töi co nhûng bûúc tiïn lún trong nghï nghiïp. Qua cuön sach, öng àa chó ra cho töi cöi rï thûc sû trong nhûng rùc röi cua mònh la gò.
Quyïn sach ào cung Khoa hoc Sinh ra àï Chiïn thùng –
Born to Win, àûúc thiït kï tû nöi dung quyïn sach – àa lam cuöc söng nghï nghiïp cua töi trú nïn khac biït hún. Bïn canh ào, cung khöng thï phu nhên rùng möt vai quyïn sach cua töi,
àûúc dõch ra 34 thû tiïng khac nhau, cung vúi hún 8 triïu ki-lö-met di chuyïn àêy ào àï thuyït trònh cho khoang 69.000 khan thñnh gia tû sinh viïn, nhên viïn ban hang cua cac têp àoan cho túi cac nhom ngûúi ú nha thú va cêu lac bö thï thao, cung gop phên mang túi cho töi nhûng “nöt thùng” trong àúi. Töi cung tûng xuêt hiïn bïn canh möt sö ca nhên nöi bêt nhû Tûúng Collin Powell, Tûúng “Chappie” James, Paul Harvey(17), ngöi sao Olympic Bob Richards(18), W. Clement Stone(19), Töng thöng Ronald Reagan, George Bush, Gerald Ford…
Töi viït ra nhûng àiïu nay khöng phai àï gêy ên tûúng vúi ban, nhûng àï khñch lï ban rùng ban co thï lam àûúc nhûng àiïu ky diïu bùng nhûng kha nùng tiïm tang cua mònh. Töi khöng tin rùng co möt ngûúi nao ào chó ú mûc “trung bònh” xet vï mùt hònh thï, sûc manh, sû thöng minh, hay nùng lûc.
Co nhiïu nhên tö va nhiïu con ngûúi tac àöng àïn cuöc àúi töi, nhûng anh hûúng cua Merrell àöi vúi töi la rêt ro rang. Cuöc noi chuyïn cua chung töi chó keo dai àö 5 phut vúi vai mûúi tû trao àöi vúi nhau. Ào la ly do töi biït rùng möt bûc tranh khöng àang gia àïn 10.000 tû. Ào cung la ly do töi thûúng cêu xin Chua “cho con trú thanh möt ngûúi ban hang gioi nhû Merrell trong höm nay” trûúc möi cuöc
(17) Paul Harvey Aurandt (sinh ngay 4/9/1918): Phat thanh viïn nöi tiïng ngûúi My cua àai ABC, ngûúi àûúc Töng thöng George Bush trao tùng Huên chûúng Töng thöng nùm 2005.
(18) Robert “Bob” Eugene Richards (sinh ngay 20/2/1926): Öng la möt vên àöng viïn àa nùng, vö àõch nhay sao cac ky Olympic 1948, 1952 va 1956, öng cung vö àõch 12 mön phöi húp trong ky Olympic 1956.
(19) William Clement Stone (4/5/1902 - 3/9/2002); Möt doanh nhên tai nùng, möt nha tû thiïn nöi tiïng, möt tac gia xuêt sùc chuyïn viït sach self-help (bñ quyït thanh cöng).
trònh bay san phêm vúi khach hang. Ào la lúi cêu nguyïn cua töi trong qua trònh viït cuön sach nay. Merrell àa giup töi khöng con thêy mònh la möt chu be tñ hon vêt lön vúi cuöc söng núi tónh le, ma la möt con ngûúi àùc biït co thï àem lai nhûng thû àùc biït cho ngûúi khac.
I.Àûa ra cach thûc àung àùn khi nhòn nhên ngûúi khac.
II.Giúi thiïu cach àöi nhên xû thï.
III.Xêy dûng tinh thên “cho la nhên”.
IV.Cac biïu hiïn cua tònh cam chên thêt va àûa ra möt sö gúi y trong cach thï hiïn tònh yïu sau khi lêp gia àònh.
BIÏT NHÒN VAO ÛU ÀIÏM CUA NGÛÚI KHAC
Nhiïu nùm vï trûúc, möt cuöc khao sat àûúc tiïn hanh trïn 100 nha triïu phu tû 21 àïn 70 tuöi göm moi trònh àö, tû tiïu hoc àïn tiïn sô, vúi àu loai tñnh cach. Têt ca ho àïu xêy dûng sû nghiïp tû hai ban tay trùng. Phên lún ho xuêt thên tû cac vung, miïn ñt dên cû, àiïu kiïn kinh tï kho khùn. Tuy nhiïn àiïm giöng nhau duy nhêt ú ho la têt ca àïu la nhûng ngûúi luön nhòn thêy ûu àiïm cua ngûúi khac du trong bêt ky hoan canh nao.
Co möt cêu be, trong luc tûc giên, àa het vao mùt me mònh rùng: “Con ghet me!”. Sau ào co le vò sú bõ àanh àon nïn cêu trön ra àöng va het thêt to: “Tú ghet cêu! Tú ghet
cêu! Tú ghet cêu!”. Ngay lêp tûc co tiïng vong lai: “Tú ghet cêu! Tú ghet cêu! Tú ghet cêu!” . Nghe thêy thï cêu be hoang sú co gio chay möt mach vï nha mach me rùng ngoai àöng co möt àûa be “dam” ghet cêu. Ngûúi me khöng noi cêu nao, cêm tay con ra àöng va bao cêu hay noi to: “Tú yïu mïn cêu, tú yïu mïn cêu”. Cêu be lam theo lúi me va tûc thò co tiïng vong vï: “Tú yïu mïn cêu, tú yïu mïn cêu”.
Cuöc àúi cung nhû möt tiïng vong. Ban cho ài àiïu gò thò se nhên lai àiïu êy. Du ban la ai hay lam viïc gò, nïu mong muön hûúng àïn möt thanh cöng tron ven thò hay khöng ngûng tòm kiïm nhûng àiïu töt àep ú nhûng ngûúi ma ban gùp gú. Ban hay xem ào la möt trong nhûng nguyïn tùc söng cua mònh. Viïc nhòn nhên möt ngûúi co gia trõ möt mùt tac àöng tñch cûc àïn cach chung ta àöi xû vúi ho, mùt khac giup ho tû tin va nö lûc nhiïu hún trong viïc thï hiïn mònh.
Ban nïn tuyïn dûúng, khen ngúi nhûng àiïu töt cua nhûng ngûúi xung quanh, búi khi ào sûc manh cua lúi noi múi phat huy töi àa tac dung. Àûúc sû hö trú cua thêy hiïu
trûúng trûúng trung hoc Bay City bang Texas, Barry Tacker phat àöng möt chûúng trònh àanh gia nhûng àiïm töt cua hoc sinh trong trûúng, möt àiïu ma cac thêy cö ñt khi àï y àïn du cac em hoc sinh co rêt nhiïu hanh vi va thai àö tñch cûc.
Sau khi nùm hoc kït thuc, co àïn hún 500 em àûúc àanh
gia la töt. Thêy Tacker cho biït viïc àanh gia ào mang lai kït qua nhû sau:
1- Cac hoc sinh töt àûúc cöng nhên.
2- Hoc sinh biït rùng thêy cö cung quan têm àïn nhûng àiïu mònh àa lam töt, chû khöng chó àï y àïn nhûng hanh vi sai pham.
3- Ban giam hiïu biït tïn nhiïu hoc sinh chû khöng chó biït mùt.
4- Hoc sinh se ngoan hún vò cac em thñch àûúc biïu dûúng, khen ngúi.
5- Thuc àêy giao viïn quan têm àïn hoc sinh hún.
Khi àûúc múi lïn vùn phong àï nhên bùng khen, cac em to ra böi röi lo sú khöng biït mònh àa vi pham àiïu gò chùng?
Tuy nhiïn, lên nay chó co nhûng tiïng cûúi va vö tay sau khi thêy Tacker biïu dûúng nhûng thanh tñch cua cac em.
Sû cöng nhên va lúi khen chên thanh, àung luc la biïu hiïn cua sû quan têm va tao ra àöng lûc lún àï ngûúi khac tiïn vï phña trûúc.
Co lên, töi tònh cú àoc àûúc möt cêu chuyïn vï möt cö be nùm tuöi co giong hat mûút ma trong ca àoan cua möt nha thú. Cang lún cö hat cang hay va àûúc nhiïu núi múi biïu diïn. Gia àònh gúi cö àïn möt nha luyïn giong bêc thêy àï ren luyïn thïm. Sau möt thúi gian ngùn, ca hai àïu to long ngûúng mö tai nùng cua nhau va quyït àõnh ài àïn hön nhên du tuöi tac hai ngûúi kha chïnh lïch. Sau ào, ngûúi chöng - ngûúi thêy vên tiïp tuc luyïn giong cho ngûúi vú hoc tro cua mònh nhûng moi ngûúi bùt àêu nhên thêy giong hat
cua cö khöng con hay nhû trûúc nûa. Röi chöng cö qua àúi va cö tû bo nghiïp ca hat. Giong hat ru hön ngay nao cua cö dên bõ lang quïn. Cho àïn möt ngay, möt chang ban hang tre tuöi tran àêy sinh lûc to tònh vúi cö. Cö cam thêy yïu àúi hún, àöi luc con buöt miïng ngên nga hat. Giong hat tuy khöng hay nhû xûa nhûng àu àï lam anh chang tre tuöi ngac nhiïn àïn than phuc, chang noi vúi nang: “Tuyït vúi qua! Hat nûa ài em. Thêt khöng co gò sanh àûúc vúi giong hat cua em!”. Co le lúi khen êy, va ca tònh yïu cua chang, àa giup nang vûút qua àau buön àï tòm lai giong hat lam say àùm long ngûúi cua mònh. Khöng biït vï sau chang va nang co lêy nhau hay khöng nhûng kï tû ào nang àûúc vö sö núi múi biïu diïn trú lai va trú thanh möt ca sô nöi tiïng. Va àiïu töi muön noi àïn la lúi khen cua ngûúi ban hang kia xuêt phat tû sû chên thanh va no àa àanh thûc möt tai nùng bõ lang quïn.
Trïn àûúng phö New York, möt doanh nhên bo vöi möt àö-la vao chiïc ca àûng tiïn cua möt ngûúi ùn xin ban viït chò bïn àûúng röi rao bûúc vï phña tram tau àiïn ngêm.
Àûúc vai bûúc öng böng quay trú lai va rut vai cêy viït chò tû tay ngûúi ùn xin, miïng röi rñt xin löi vò ban nay öng qua
vöi. Trûúc khi quay ài, öng noi: “Anh cung nhû töi, ca hai chung ta àïu hanh nghï kinh doanh. Anh ban va töi mua vò thêy gia ca anh àûa ra rêt phai chùng”.
Vai thang sau, tai möt cuöc gùp gú cac doanh nhên
thanh àat, möt ngûúi ban hang ùn mùc lõch lam bûúc àïn bùt tay chao möt doanh nhên va tû giúi thiïu: “Co le öng khöng nhú töi va töi cung chûa àûúc hên hanh biït tïn öng, nhûng töi khöng bao giú quïn öng. Nhú öng ma töi biït tön trong ban thên mònh hún. Töi chñnh la ngûúi àan öng ban viït chò ma öng àa gùp ú tram tau àiïn ngêm trûúc àêy. Töi muön cam ún cêu noi cua öng vò nhú ào ma töi co cú höi trú thanh möt ngûúi ban hang thûc thu nhû höm nay”.
Thêt vêy, chñnh nhú nhên xet, gop y cua nhiïu ngûúi ma möt sö ngûúi àa àat àûúc nhûng àiïu ma ho khöng dam nghô àïn. Vêy con ban? Ban àa lam àûúc gò cho nhûng ngûúi xung quanh mònh? Àiïu töt àep nhêt ma chung ta co thï àem àïn cho nhau chñnh la giup möi ngûúi nhên ra nhûng kha nùng con tiïm ên. Ú cac phên trûúc, chung töi ûu tiïn giup ban tòm hiïu vï mònh búi vò bûúc àêu tiïn àûa ban àïn thanh cöng la nhên biït kha nùng cua ban thên. Sau àêy, chung töi se noi àïn viïc nhên biït kha nùng cua ngûúi khac àï tû ào giup ho khúi dêy va sû dung kha nùng cua ho möt cach hiïu qua hún.
Nhiïu nùm trûúc, tiïn sô Robert Rosenthal ú Àai hoc
Harvard àa hûúng dên ba nhom sinh viïn thûc hiïn möt thñ
nghiïm trïn ba nhom chuöt. Öng thöng bao cho nhom thû
nhêt rùng: “Cac ban rêt may mùn vò cac ban àûúc tröng coi
nhûng chu chuöt cûc ky thöng minh. Chung ài qua mï cung
rêt nhanh va se tòm thêy rêt nhiïu pho mat”. Sau ào öng noi
vúi nhom thû hai: “Nhûng con chuöt cua cac ban thuöc loai trung bònh. Chung khöng phai la nhûng con chuöt tinh ranh nhûng cung khöng àïn nöi àên àön lùm. Chung se ra khoi mï cung va chùc cung se tòm àûúc möt ñt pho mat, nhûng töi khuyïn cac ban àûng àùt qua nhiïu hy vong vao chung”. Va öng noi vúi nhom con lai: “Mêy con chuöt nay rêt ngu ngöc. May mùn lùm chung múi co thï thoat khoi mï cung. Töi nghô cac ban chùng cên phai àùt pho mat trong mï cung vò chung khöng tòm àûúc àêu!”.
Sau tuên sau, ba nhom sinh viïn thu àûúc kït qua àung nhû nhûng gò thêy cua ho àa dû àoan. Nhûng con chuöt thöng minh ài qua hït mï cung trong möt khoang thúi gian rêt ngùn. Nhûng con chuöt trung bònh cung ra khoi mï cung nhûng chêm hún, con nhûng con chuöt àên àön cû chay vong quanh trong mï cung ma chùng tòm àûúc löi ra.
Thêt ra, ba nhom chuöt nay giöng hït nhau, chùng co con nao thöng minh hay ngu ngöc hún con nao. Tuy nhiïn, chñnh lúi noi cua võ tiïn sô àa tao ra nhûng suy nghô va hanh àöng ap àùt cua cac sinh viïn lïn lu chuöt. Àiïu ào khiïn cho cac sinh viïn nghô khac vï chung va tû ào cû xû vúi chung möt cach “khac biït” trong khi tiïn hanh thñ nghiïm.
Möt thñ nghiïm tûúng tû nhû cua tiïn sô Robert Rosenthal tiïp tuc àûúc tiïn hanh trïn hai lúp hoc khac nhau. Möt thêy giao àûúc thöng bao rùng: “Thêy may mùn àêy vò nhên àûúc möt lúp gioi. Cac em rêt thöng minh, tuy nhiïn thêy cung nïn cên thên àï tranh bõ chung lûa. Nhûng em lûúi biïng se tòm cach du dö àï thêy cho ñt bai têp vï nha.
Thêy cû ra bai thêt nhiïu, chung se lam àûúc hït. Thêy àûng lo! Nïu chung co kïu than bai kho thò thêy cung àûng tin –chó cên thêy tin tûúng, yïu thûúng, nghiïm minh va quan têm àïn chung àung mûc”. Thêy giao thû hai nhên àûúc thöng tin: “Cac hoc tro cua thêy co hoc lûc trung bònh, do vêy chó cên chung àat àûúc kït qua trung bònh la töt röi”.
Cuöi nùm hoc ào, cac hoc sinh do thêy giao thû nhêt phu trach vûút xa hún cac hoc sinh ú lúp trung bònh möt bêc kiïn thûc. Thêt ra têt ca hoc sinh ú hai lúp hoc àïu co hoc lûc nhû nhau va sû khac biït nay bùt nguön tû thai àö cua ngûúi thêy.
Ngûúi thêy àêu tiïn nghô rùng cac hoc sinh trung bònh la xuêt sùc nïn àa àöi xû va àùt niïm tin vao cac hoc tro cua mònh va cac em àa trú nïn xuêt sùc thûc sû. Cac em cam thêy àûúc àöng viïn va cö gùng àï khöng phu long tin cua thêy. Cach chung ta nghô vï möt ngûúi quyït àõnh cach ta àöi xû vúi ngûúi ào. Cach ta àöi xû vúi möt ngûúi quyït àõnh tûúng lai cua ngûúi ào.
MÖT CÊU THU TÖI HAY XUÊT SÙC?
Huên luyïn viïn bong chay Vince Lombardi tûng “töng cö” möt cêu thu cua mònh ra khoi sên têp vúi cêu noi: “Nhoc, cêu la möt cêu thu töi! Cêu chùng biït ngùn chùn, can pha hay gêy kho dï àöi thu gò ca! Höm nay thï la àu! Cêu ra khoi sên va ài tùm ài!”. Anh chang cêu thu cao lún cui àêu sau cêu noi va ài vao trong bùng nhûng bûúc ài nùng nï nhû àeo ta.
Sau buöi têp, Vince Lombardi vao phong thay quên ao va
nhòn thêy cêu ta ngöi bït dûúi san tûa lûng vao tûúng, àêu cui gùm, quên ao ûút àêm. Öng tiïn lai gên, quang tay qua vai cêu ta va noi: “Nay nhoc, töi lùp lai rùng cêu la möt cêu thu töi! Cêu chùng biït ngùn chùn, can pha hay gêy kho dï àöi thu gò ca! Nhûng àï cöng bùng vúi cêu, töi cên noi nöt cho cêu nghe àiïu nay: sêu bïn trong cêu la möt cêu thu lún va töi se theo sat cêu cho túi khi nao cêu thï hiïn ra àiïu ào!”.
Vûa nghe nhûng lúi nay, Jerry Kramer vut àûng thùng ngûúi dêy va nhòn vao mùt Lombardi vúi long biït ún sêu sùc. Vï sau anh trú thanh möt trong nhûng cêu thu bong chay hay nhêt moi thúi àai trong lõch sû 50 nùm àêu tiïn cua mön thï thao nay.
Trûúc khi àoc phên nay, töi xin hoi ban möt vai cêu:
Con cai ban thï nao? Nïu ban àang lam cöng viïc ban hang, ban tiïp xuc khach hang ra sao? Nïu ban àang giû võ trñ trûúng phong kinh doanh, cac nhên viïn cua ban nhû thï nao? Nïu ban la möt bac sô, ban tûng kham va chûa trõ cho nhûng nhom bïnh nhên nao? Nïu ban la möt chu doanh nghiïp, cac nhên viïn cua ban hiïn ra sao? Nïu la ngûúi àa co gia àònh, vú hay chöng ban la ngûúi nhû thï nao?
Töi hoi ban nhû thï la vò töi muön noi àïn tac àöng cua thai àö söng trong cuöc söng hang ngay cua chung ta. Co bao giú ban giup cac con mònh tû duy töt hún, du la chó trong nùm phut ngùn ngui? Ban co giup cac nhên viïn cua mònh
quan ly cöng viïc töt hún, lam viïc hiïu qua hún, chuyïn nghiïp hún, trau döi cac ky nùng thûúng xuyïn hún, du chó la chut ñt? Vú cua ban co duyïn dang hún nhú vao nhûng lúi gop y cua ban khöng?
Nïu nhûng àiïu trïn chûa bao giú xay ra thò löi la do ú ban. Ban khöng cho rùng cac con mònh thöng minh, khöng nghô rùng nhên viïn mònh co nùng lûc, ngûúi vú cua mònh la àam àang, xinh àep. Hay àùt niïm tin vao ho, töi tin ho se trú thanh ngûúi nhû ban nghô.
Co möt öng cu muön sang bú bïn kia söng, nhûng cêy cêu duy nhêt bùc ngang söng àa bõ nûúc lu cuön tröi. Tiït trúi luc êy lanh buöt vö cung. Sau khi àûng àúi höi lêu, öng cu mûng rú khi nhòn thêy möt àoan ky sô tiïn vï phña con söng va chuên bõ sang söng. Tuy nhiïn, öng cu lai khöng hï noi gò khi ngûúi ky sô thû nhêt cûúi ngûa ài ngang qua chö öng àang àûng. Àïn ngûúi thû hai, thû ba, thû tû, thû nùm... cung vêy. Mai àïn khi ngûúi ky sô cuöi cung tiïn lai gên, öng cu múi mú lúi:
- Cêu co thï cho töi qua giang qua bïn kia khöng?
Chang ky sô àap ngay:
- Ö, àûúc chû, múi cu lïn yïn!
Khi hai ngûúi àa túi bú bïn kia, trûúc khi tam biït cu gia, chang ky sô hoi:
- Chau muön biït tai sao öng khöng hoi nhûng ngûúi ài trûúc àï qua giang ma lai hoi chau?
Cu gia chêm rai àap:
- Tai vò khi nhòn vao mùt ho, töi khöng cam nhên àûúc chut tònh cam yïu thûúng nao nïn töi nghô ho se khöng cho töi ài cung. Nhûng cêu thò khac. Anh mùt cêu chûa àûng sû cam thöng va töi tin la cêu se giup töi. Vò vêy töi múi hoi xin cêu.
Nghe vêy, chang ky sô cam ún öng lao va vûng tin tiïn vï hûúng Nha Trùng. Sau nay, anh ta trú thanh möt trong nhûng võ töng thöng löi lac nhêt nûúc My. Chang trai ào chñnh la Thomas Jefferson. Nïu ban la ngûúi ky sô cuöi cung trong àoan quên ào, ban co tin rùng cu gia se mú lúi xin ban cho öng êy qua giang khöng?
Ban se nhên àûúc àiïu töt nhêt khi cho ài àiïu töt nhêt núi mònh.
NHÊN BIÏT VA ÀAP ÛNG NHU CÊU CUA NGÛÚI KHAC
Cêu chuyïn vï hai vú chöng LaVon va Vern Dragt la möt têm gûúng àiïn hònh vï long dung cam, sû têm huyït, va möt niïm tin vûng chùc rùng sû chên thanh va àûc tñnh kiïn trò se àûúc àïn àap. Vern la möt thú xêy dûng co tay nghï cao. Trong möt lên bõ tai nan nghï nghiïp, öng bõ liït vônh viïn khi ba àûa con cua öng vên con rêt nho. Tuy nhiïn, Vern àa can àam chiïn àêu chöng lai sö phên suöt bön nùm liïn. Röi Vern va LaVon cung nhau thanh lêp möt hï thöng
phên phöi bao göm 1.000 àai ly cua Tupperware. Ngay nay, hï thöng nay co doanh thu hang nùm lïn àïn 8 triïu àö-la.
Àï co àûúc thanh qua cua ngay höm nay, hai vú chöng Vern àa phai vûút qua nhûng kho khùn tûúng chûng nhû qua sûc chõu àûng cua con ngûúi. Khi Vern bõ tai nan, ca gia àònh chó biït tröng chú vao sö tiïn tiït kiïm bêy lêu con lai. Röi sö tiïn ào cung can kiït va LaVon phai tòm viïc lam thuï àï co tiïn nuöi chöng va cac con. Cú höi àûa ba àïn vúi
Tupperware trong möt lên tònh cú, ba lêp tûc quan têm àïn cöng viïc kinh doanh nay va quyït àõnh xin vao lam nhên viïn ú àêy. Thu nhêp co àûúc tû cöng viïc nay kha cao va ön àõnh. Dên dên, ba trú nïn thao viïc va thu xïp sao cho co thï chùm lo cho gia àònh töt hún. Tû trai nghiïm cua ban thên, ba kham pha ra rùng nhiïu gia àònh khac cung gùp phai nhûng vên àï tûúng tû, va ba muön gú röi giup ho. Thï la hï thöng phên phöi tai nha sö möt ra àúi tû y tûúng ào. No giup ca gia àònh nha Dragt khöng con phai lo lùng vï tai chñnh, khöng nhûng vêy ho con giup ñch rêt nhiïu cho xa höi. Nhú co Vern va LaVon, 125 nha quan ly va vö sö àai ly phên phöi le co thu nhêp cao hún, hang trùm ngûúi khac tòm àûúc viïc lam va co cuöc söng ön àõnh. Ho thanh cöng àûúc nhû ngay höm nay la nhú nhên ra nhûng nhu cêu cua ngûúi khac va cö gùng hït sûc àï àap ûng nhûng nhu cêu ào.
Chuyïn kï rùng, co möt ngûúi àan öng àûúc dên ài thùm lên lûút ca thiïn àang lên àõa nguc. Àêu tiïn, öng tham quan
àõa nguc. Öng hït sûc ngac nhiïn vò moi ngûúi àïu tï tûu quanh möt ban tiïc chêt àêy àu cac loai sún hao hai võ thúm ngon ma ngûúi kho tñnh nhêt cung kho long tû chöi. Nhûng nhòn ky khuön mùt cua tûng ngûúi, öng cang ngac nhiïn hún vò khöng thêy ai móm cûúi to ve hai long ca. Tay trai möi ngûúi àûúc cöt möt cai nôa va tay phai àûúc cöt möt con dao nhûng ca hai àïu co can dai gên möt met nïn ho khöng sao àûa thûc ùn vao miïng àûúc. Do ào tröng ho xanh xao, u ru va chït àoi ngay trïn ban tiïc.
Sau ào, öng àûúc àûa lïn thiïn àang. Canh vêt cung giöng nhû dûúi àõa nguc: cac mon sún hao hai võ, cung dao, nôa co can dai ngoùng nhûng moi ngûúi rêt hên hoan, hanh phuc. Ho ùn uöng no say va tröng rêt höng hao khoe manh.
Ngûúi àan öng ngac nhiïn tòm hiïu sû khac biït va cuöi cung tòm ra cêu tra lúi. Thò ra, ú àõa nguc ai cung cö àut thûc ùn vao miïng cua mònh, nhûng vúi nhûng cai nôa va dao qua dai, ho khöng lam sao ùn àûúc. Trong khi trïn thiïn àang thò ngûúi nay àut thûc ùn cho ngûúi kia nïn ai nêy àïu no nï, man nguyïn.
Giup ngûúi khac la giup chñnh mònh. Nhên àõnh cua ban vï hoan canh va con ngûúi la hït sûc quan trong, vò ban se àöi xû vúi ngûúi khac va hoan canh theo nhên àõnh cua ban. Vò thï, töi xin nhùc lai rùng: Ban se co têt ca nïu ban biït giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön.
Töi
xin chia se vúi cac ban möt cêu chuyïn. Khi chung töi co ba cö con gai, gia àònh töi bùt àêu gùp rùc röi. Nhiïu ngûúi thên va ban be noi rùng trong möt gia àònh àöng con thò nhûng àûa giûa luön la nhûng àûa co phên “ca biït” nhêt vò chung khöng co àûúc sû àöc lêp nhû àûa lún nhêt va cung khöng àûúc cûng chiïu nhû àûa be nhêt. Tuy nhiïn, chung töi nhên ra rùng tre con rêt thñch húp tac nïu àûúc tao àiïu kiïn chû khöng nhû nhiïu ngûúi nghô. Nïu cha me nghô rùng àûa con giûa khac vúi nhûng àûa khac, ho se àöi xû vúi chung möt cach khac biït. Kït qua la, àûa be êy se “húp tac” vúi cha me àï trú nïn “khac biït” theo àung y muön cua ho.
Rùc röi cua gia àònh töi bùt àêu khi chung töi mang Julie tû phong sinh vï nha. Ba con ho hang àïn viïng thùm va khen chau nao la bu bêm, nao la àep nhû thiïn thên, röi dui cùm vao ngûc chau, böng bï cûúi àua vúi chau. Röi ho quay sang Suzan, chau lún nhêt, va trêm trö khen ngúi rùng chau
lún nhanh nhû thöi va rùng chau co thï phu giup me tröng em va lam nhiïu thû khac. Con Cindy, chau giûa, tuyït nhiïn khöng nhên àûúc möt lúi khen ngúi hay chia se nao.
Thúi gian àêu sau khi co chau thû ba, chung töi àöi xû vúi Cindy nhû cach nghô thöng thûúng va àêy àõnh kiïn cua nhiïu ngûúi vï nhûng àûa con giûa. Chung töi xem nhûng tiïng cau nhau, rïn ró, hanh àöng nùm va möi khi bõ trai y cua no la biïu hiïn cua möt tñnh cach “khac biït” cên àûúc uön nùn liïn tuc. Chung töi cö gùng day bao con be nhûng hêu nhû khöng co tac dung gò mêy. Sau ào, chung töi bùt àêu tòm hiïu têm ly tre con cung cach thûc day dö chung va nhên ra rùng “Gieo nhên nao, gùt qua êy”. Ban khöng thï co möt àûa tre ngoan nïu cû thûúng xuyïn nhöi nhet vao àêu chau nhûng lúi trach moc, than phiïn, nhûng ngön tû tiïu cûc cung nhûng suy nghô àêy thanh kiïn.
Thï la chung töi thay àöi cach àöi xû vúi chau. Möi khi nha co khach, chung töi luön cö gùng giúi thiïu Cindy möt cach àùc biït: “Àêy la Cindy cua chung töi, chau ngoan ngoan va cûúi àua luön miïng nïn ai cung yïu quy ca! Àung khöng Cindy?”. Chau tû hao àap “Vêng a!”. Röi chung töi noi: “Con noi tïn con cho cac bac, cac cö nghe ài nao!”. Con be liïn nhe ham rùng sun àap: “Con tïn la Tadpole” (Öi, cai tïn múi àang yïu lam sao!).
Chung töi sû dung cach nay va sau möt thang àa gùt hai àûúc nhiïu thanh tûu àang phên khúi. Möt höm co khach àïn chúi nha va töi goi Cindy ra giúi thiïu: “Cö con gai ma ai cung yïu quy cua chung töi àêy nay. Be cûng, tïn con la
gò nao, noi cho bac nghe ài”. Cindy nùm lêy gêu ao töi va noi: “Bö úi, con àöi tïn röi!”. Möt thoang ngac nhiïn, töi hoi: “Thï bêy giú tïn con la gò nao?”. No toet miïng cûúi rang rú: “Tïn con la Tadpole Hanh phuc”.
Ho hang va ban be chung töi cung rêt ngac nhiïn khi thêy Cindy böng trú nïn ngoan ngoan nhanh nhû thï. Vêng, Cindy chó thay àöi khi chung töi thay àöi cach nhòn nhên chau va cach àöi xû vúi chau. Khi chung töi nhòn chau vúi anh mùt múi, xem chau nhû möt àûa be ngoan, dï bao, luön vui ve hanh phuc, chau cung nghô mònh nhû vêy. Ào la ly do chung töi goi yïu chau la “Ngot Ngao” (Sweetning) cho túi höm nay.
Chung ta co khuynh hûúng àöi xû vúi ngûúi khac theo cach nhòn cua mònh. Vò thï, co “cai nhòn àung” vï möt con ngûúi la àiïu töi quan trong ma ban cên phai hoc.
Lên no, möt ngûúi ban dên theo ba àûa con gai nho cua anh àïn chúi nha töi höi chung töi söng ú Stone Mountain, Georgia. Ca ba chau àïu ùn mùc rêt àep va xinh nhû bup bï. Anh giúi thiïu chung vúi töi: “Àêy la àûa biïng ùn, kia la àûa khöng biït nghô àïn me con cö nay chó thñch la het suöt ngay”.
Dô nhiïn, ban töi rêt thûúng con, nhòn ve mùt va anh mùt anh khi chúi àua vúi chung thò biït. Chó tiïc rùng anh àa àem àïn cho chung cú höi àï söng… tï hún! Anh àang ap
àùt nhûng rùn day tiïu cûc lïn tûng àûa con cua mònh va
chung trú nïn cû xû àung nhû vêy ma anh khöng bao giú biït tai sao!
Linda Isaac bõ gia àònh, ban be, thêy cö giao cho rùng em la möt àûa tre thiïu nùng trñ tuï va ho àa àöi xû vúi cö theo löi suy nghô nhû thï. Kït qua la sau 12 nùm hoc “àûúng nhiïn àûúc lïn lúp” nhû möt hanh àöng “nhên àao”, Linda co thên hònh cua möt “siïu mêu” (Linda khi ào chó nùng khoang 38 ki-lö-gam) va möt khöi kiïn thûc bùng khöng! Rêt may mùn la me cö khöng chõu àêu hang, ba gúi cö àïn gùp thêy Carol Clapp tai trûúng phuc höi chûc nùng Texas va chùng bao lêu sau, cö àa vûút qua moi lúp ky nùng möt cach xuêt sùc va trú thanh thanh viïn Tö chûc Nhûng Ngûúi Nho be cua My.
Trong trûúng àai hoc, nhiïu võ giao sû cao ngao thûúng cho rùng sinh viïn cua ho khöng bao giú lêy àûúc àiïm “A” cua mònh va rùng “têt ca àïu tï”. Le ra, ho nïn tranh noi àiïu cêm ky ào möt khi àam nhên trong trach giang day thï hï tre vò àiïu ào chó lam “san phêm” cua ho trú nïn yïu kem hún ma thöi. Tuy nhiïn, töi khöng co y noi rùng thêy cö giao phai luön khen ngúi, khñch lï hoc tro cua mònh bêt kï chung hoc hanh nghiïm tuc hay khöng. Möt nghiïn cûu múi àêy ú
San Francisco cho thêy viïc khen ngúi thûúng xuyïn cac sinh viïn kem la löi cû xû tan nhên nhêt vò no san sinh ra nhûng ke döt nat co bùng cêp ma xa höi phai tra gia sau nay. Vúi hoc sinh, sinh viïn, hay kiïn nhên tòm ra cac thï manh cua tûng em va giup cac em ren luyïn, phat huy nùng lûc, sú trûúng cua mònh. Phï bònh phai àûúc thûc hiïn àung cach
Cha me cho con cai: tònh yïu thûúng, sû vêng lúi, long tin, sû chñnh trûc, …
Thêy cö cho hoc sinh: tñnh thêt tha, long yïu nûúc, sû kiïn àõnh, thai àö söng tñch cûc, …
Giao sû àai hoc cho sinh viïn: xac lêp muc tiïu nghï nghiïp, nghõ lûc, sû húp tac, …
Chu doanh nghiïp cho nhên viïn: long trung thanh, lam viïc hït mònh, sû cöng hiïn, …
Nuöi dûúng àung cach la möt cöng viïc ca àúi.
va chung ta chó nïn phï bònh kït qua thûc hiïn chû khöng phai ngûúi thûc hiïn. Qua kinh nghiïm cua hún 50 nùm giang day, töi thêy rùng ào la cach hiïu qua nhêt àï phat huy töi àa kha nùng cua möt con ngûúi.
Mary Kay Ash, ngûúi sang lêp va la chu tõch danh dû
Cöng ty My phêm Mary Kay, hiïu rêt ro gia trõ va têm quan trong trong viïc nhòn ra mùt töt va kha nùng cua ngûúi khac. Ba biït ro àiïu ào tû ca hai phña.
Trûúc khi khúi sû cöng viïc kinh doanh cua riïng mònh, ba lam viïc cho Cöng ty Hang Gia dung Stanley àï nuöi hai àûa con nho. Thúi gian àêu, cöng viïc cua ba thêt töi tï nhûng khi thêy cac cö gai khac lam thêt töt, ba nhên ra cú höi cua mònh va nö lûc gêp àöi.
Ñt lêu sau, möt höi nghõ ban hang toan quöc cua Stanley àûúc tö chûc tai Dallas. Mary Kay chay vay kiïm 12 àö-la lam lö phñ va tra tiïn phong. Ba mang pho mat va banh quy àï ùn trong ba ngay höi nghõ. Àïm kït thuc, khi öng Stanley Beveridge àùt vûúng miïn Nû hoang Ban hang lïn àêu möt phu nû manh khanh nûúc da ram nùng thò Mary Kay àa quyït àõnh xuêt phat trïn con àûúng dên àïn thanh cöng. Khi àïn lûút mònh bùt tay chao tû gia ngai Beveridge, ba nhòn thùng vao mùt öng va noi: “Thûa öng Beveridge, töi nay öng khöng biït töi la ai, nhûng giú nay nùm sau, öng se biït töi vò töi se la nû hoang ban hang cua nùm túi”. Dô nhiïn, Stanley Beveridge co thï khñch lï vai cêu xa giao nhûng öng
àa khöng lam thï. Hùn öng àa nhòn thêy möt àiïu gò ào àùc biït núi Mary Kay, öng àap: “Cö biït àêy, töi nghô la cö se lam àûúc!”. Va thûc tï la ba àa lam àûúc àiïu ào. Ba àa thanh cöng rûc rú vúi Stanley va möt cöng ty khac.
Thï röi ba quyït àõnh “nghó hûu”, möt cuöc nghó hûu trong khoang möt thang vúi 12 giú lam viïc tai nha möi ngay. Ba liït kï têt ca nhûng gò mònh thñch ú cac cöng ty ba tûng lam viïc, kï ca nhûng àiïu ba cho la quan trong àöi vúi möt nû nhên viïn ban hang. Sau ào ba lêp cöng ty riïng va àùt nïn tang bùng viïc cho phep nhên viïn sû dung ve àep va kha nùng cua mònh àï phat huy töi àa nùng lûc cua tûng ngûúi. Ba nhên ra rùng kham pha va sû dung àung kha nùng cua ho töt hún va quan trong hún nhiïu so vúi viïc cö trang bõ cho ho möt phên kha nùng vön co cua mònh. Ba thêy rùng phu nû thûa sûc kiïm àûúc nhûng khoan tiïn lún va tên hûúng nhûng loai hang hoa cao cêp, bao göm ca xe Cadillac.
Vúi vön liïng ban àêu co han va möt niïm tin vö han, Mary Kay àa sang lêp Cöng ty My phêm Mary Kay va àûa cöng ty vao hoat àöng thang 8 nùm 1963. Àïn cuöi nùm ào, ho àat doanh sö ban le 60.000 àö-la. Nùm 1999, cöng ty àat doanh sö gên 2 ty àö-la va co möt mang lûúi göm hún 500.000 nhên viïn tû vên lam àep va 8.500 giam àöc ban hang trïn toan nûúc My. Ngay nay, Mary Kay Cosmetics la möt cöng ty trõ gia nhiïu ty àö-la va co vùn phong àai diïn tai 29 quöc gia trïn thï giúi.
Co nhiïu ly do giai thñch cêu chuyïn thanh cöng nay, nhûng khúi nguön la möt ngûúi àa “nhòn thêy” möt àiïu àùc
biït ú Mary Kay Ash va “àiïm àùc biït” nay àa àûúc nuöi dûúng va phat triïn. Ba bao nhên viïn rùng: “Hay àùt gia àònh lïn trïn cöng viïc tai Mary Kay”. Ba àa “nhòn” nhûng kha nùng to lún cua nhên viïn mònh va àöi xû vúi ho dûa trïn cai nhòn ào. Kït qua la ba àa “thêy” ho thanh àat trïn nhûng chiïc Cadillac mau höng sang trong cua Mary Kay trïn khùp nûúc My.
Thiïu ta Anderson, möt sô quan tïn tuöi trong cuöc chiïn tranh cach mang, co möt thû viïn va öng mú cûa thû viïn cua mònh suöt ngay cho têt ca moi ngûúi, àùc biït la cac chang trai tre trong vung muön tñch luy thïm kiïn thûc.
Co möt chang trai ngûúi Scotland thûúng àïn nha thiïu ta Anderson vao möi sang thû bay. Anh chang rêt biït ún thiïu ta vò àa cho mònh cú höi àoc sach suöt ngay. Têt nhiïn anh ban tre cua chung ta àa hoc àûúc rêt nhiïu tû nhûng cuön sach trong thû viïn cua Anderson. Vï sau anh trú thanh möt trong sö nhûng ngûúi co nùng lûc döi dao va giau co nhêt ma nûúc My co thï san sinh. Khöng nhûng thï, öng con tao ra 43 nha triïu phu vao thúi ma sö triïu phu My chó àïm àûúc trïn àêu ngon tay. Tïn öng la Andrew Carnegie, “Vua thep” Hoa Ky. Àï truyïn àat tri thûc va sû giau co cho nhûng ngûúi co chñ hûúng, öng sang lêp cac thû viïn mang tïn öng trïn khùp nûúc My. Öng nhên ra rùng, nuöi dûúng va tao àiïu kiïn phat triïn kha nùng cua ngûúi khac la àong gop lún nhêt cho àúi va ào la niïm hanh phuc lún nhêt cua öng.
Möt giao sû àai hoc ngheo co ngûúi vú bõ khiïm thñnh. Vò yïu vú nïn öng danh tûng àöng àö-la kiïm àûúc va tûng phut ranh röi àï “chï” ra möt loai dung cu nao ào co thï giup vú mònh nghe àûúc. Öng thêt bai, vú öng khöng àûúc thu hûúng thanh qua cua öng nhûng hang triïu ngûúi khiïm thñnh khac sau nay àa nghe àûúc bùng loai thiït bõ trú thñnh àûúc chï tao theo nhûng nguyïn tùc nïn tang ma chöng ba, Graham Bell, àa khai quat lên àêu tiïn.
Andrew Carnegie va Graham Bell àa àï lai hêu thï hònh anh tû thên bêt tû cua mònh vò ho àa söng cho ngûúi khac.
TÛNG NGÖI TU?
Xa höi chung ta co möt khai niïm vï cöng ly kha thu võ, rùng àa pham töi thò phai bõ xû phat. Àiïu ào àung, nhûng
cach àöi xû cua chung ta àöi vúi möt ngûúi tûng la pham nhên àöi khi qua khùt khe. Chung ta co dam trú lai lam ban bònh thûúng vúi ngûúi tûng ngöi tu khöng? Tai nhiïu bang
cua nûúc My, 80% cûu pham nhên phai trú lai nha tu khöng phai vò ho thñch cuöc söng sau nhûng chên song sùt ma vò cach àöi xû vö tònh hay ac y cua xa höi. Nïu möt cûu töi pham thu thûc qua khû cua mònh khi ài xin viïc, chùc chùn anh ta se bõ tû chöi. Trûúng húp anh ta giêu qua khû thò khi bõ phat hiïn, anh ta se bõ àuöi viïc, nhe nhêt la vúi ly do “khöng thanh thêt khai bao”, bêt kï anh ta àang lam töt cöng viïc àïn àêu ài nûa.
Vò chung ta thûúng co nhûng y nghô cö chêp vï qua khû
löi lêm cua ngûúi khac nïn con àûúng lam lai cuöc àúi cua ho trú nïn rêt kho khùn. Y nghô ào dên túi hanh àöng àï phong, xem thûúng, àöi khi xuc pham ho. Thï röi ho bõ anh hûúng búi löi suy nghô cua chung ta. Ho cho rùng khöng ai tin ho ca du ho luön cö gùng söng töt. Ho bùt àêu buöng xuöi va khi co “cú höi”, ho se tra thu. Kït qua la ho lai trú vao ngöi sau chên song sùt.
Bêy giú, hay noi vï giai phap cho vên àï nay. Trûúc tiïn, chung ta phai têp trung giup ho tai hoa nhêp vúi xa höi, tao àiïu kiïn cho ho lam lai cuöc àúi bùng nhûng cai nhòn àö lûúng thay vò tiïp tuc “trûng phat” ho bùng nhûng àõnh kiïn. Kï tiïp, hay nhòn ra àiïu töt núi ho vò ào la cach töt nhêt àï nhên ra àiïu töt núi ban thên mònh. Búi vò, chung ta chûa chùc àa töt hún ho möt luc nao ào. Ban hay àoc cêu chuyïn sau:
Möt chu lo banh mò nghi ngú ngûúi cung cêp bú, vön la möt bac nöng dên, cên thiïu cho mònh, nïn cên thên cên lai va kït qua àung nhû vêy. Tûc giên, öng phat àún kiïn va ngûúi cung cêp bú bõ àûa ra toa. Trûúc toa, sau khi nghe bac nöng dên giai thñch, võ quan toa móm cûúi va ngûúi chu lo banh mò böng xanh xam mùt may. Thò ra, vò khöng co cên nïn bac nöng dên àa dung ö banh mò loai möt cên cua ngûúi lam banh àï cên bú lai cho öng! Qua la “gêy öng àêp lûng öng”!
Àöi vúi con cai chung ta cung vêy. William Glasser, cha àe cua “Liïu phap Thûc tiïn” (Reality Therapy) nhên manh rùng cac bêc phu huynh nïn xem ky luêt la biïn phap nhùm
uön nùn hanh vi sai trai cua tre va phai àûúc thûc hiïn vúi long yïu thûúng. Con hònh phat la sû phan ûng nhùm vao ca nhên va àûúc xem nhû möt vu khñ gêy àan ap, thu nghõch nïn luön bõ chöng àöi manh me. Glasser àï nghõ cac bêc cha me nïn kït thuc viïc ap dung hònh phat àöi vúi tre bùng möt cû chó yïu thûúng vò àiïu ào lam tùng thïm gia trõ hònh anh tû thên cua cha me trûúc mùt con cai.
àêy töi co möt ngûúi ban nha rêt kha gia nhûng gia àònh anh khöng àûúc hanh phuc lùm, co le vò anh mai lo cöng viïc ma ñt quan têm àïn vú con. Bùng ài möt thúi gian chung töi gùp lai nhau va töi thêy anh thay àöi hùn. Tröng anh hanh phuc, thoai mai hún va nhêt la thanh àat hún trûúc. Anh kï rùng anh tòm thêy möt cö gai xinh àep nhûng cö àún vò lêy phai möt ngûúi chöng töi tï. Rùng anh àa chu àöng to tònh vúi cö va àa thanh cöng rûc rú. Trong sû sûng söt cua töi, anh hï ha “bêt mñ” rùng cö gai êy chñnh la ngûúi phu nû àêu êp tay göi vúi anh suöt 15 nùm qua. Anh bao: “Zig nay, töi vûa kham pha ra la khi quan têm va chia se vúi cö êy, khi noi nhûng lúi ên cên, khñch lï cö êy, töi thêy mònh trú nïn hanh phuc gêp böi trong ngöi nha cua mònh. Àiïu quy nhêt trïn àúi la co möt ngûúi àï yïu thûúng, tin tûúng
va quy trong”. Töi khöng biït noi gò hún ngoai viïc gêt àêu àöng y hoan toan vúi anh.
Àöi vúi ngûúi ban àúi, tònh yïu phai àûúc biïu lö bùng sû chung thuy va tön trong lên nhau. Töi xac quyït rùng hanh phuc va sû bònh yïn trong gia àònh bùt nguön tû long chung thuy. Àang buön thay, ngay nay nhiïu ngûúi thûúng to ra hït sûc lõch thiïp, ga-lùng, vui ve vúi àöng nghiïp, thû ky, ngûúi àûa thû va ca vúi nhûng ngûúi rêt xa la trong khi lai cû xû rêt lanh nhat, àöi khi thö lö vúi vú/chöng mònh! Xin ban àûng quïn rùng gia àònh la nïn tang cua xa höi. Möt khi giïng möi trong gia àònh lung lay thò xa höi kho ma ön àõnh àûúc. Tiïn sô Paul Poponoe tûng viït trïn tap chñ Time rùng:
“Lõch sû chûng minh rùng khöng xa höi nao co thï tön tai nïu nïn tang gia àònh cua no bõ huy hoai”. Cach ban nhòn nhên, cû xû va söng vúi ngûúi ban àúi quan trong àöi vúi thanh cöng va hanh phuc cua ban hún bêt cû möi quan hï nao khac. Qua kinh nghiïm ban thên va quan sat nhiïu ngûúi xung quanh, töi thêy co ba ly do thûúng dên àïn nhûng kho khùn trong àúi söng vú chöng.
Ly do thû nhêt la, sau möt thúi gian chung söng, hêu hït nhûng ngûúi chöng hoùc vú, vò qua quen vúi viïc co ngûúi ban àúi bïn canh nïn cho rùng moi viïc àïu töt àep va nghô rùng ngûúi ban àúi röi se söng mai vúi mònh. Ho co suy nghô kha “lac quan” vò quïn rùng tai My, cû 10 cuöc hön nhên thò co túi 4 cuöc ly dõ va àöi ba cùp chó söng vúi nhau trïn danh nghôa ma thöi. Ly do thû hai la xa höi cua chung ta cö vu quyïn tû do ca nhên töi àa (àöng nghôa vúi viïc nïu möt ngûúi cam thêy khöng thoai mai vúi chöng/vú mònh thò
xin múi, cû viïc ly dõ!) nïn möi quan hï vú chöng ngay cang gùp nhiïu kho khùn hún. Ly do thû ba la quan niïm va àao
àûc xa höi dï dai hún: tû do luyïn ai, söng thû, ly thên, ly hön ngay nay àûúc thûa nhên kha röng rai. Àiïu nay tao nïn sû bêt an va bêt thûúng. Thêm chñ ngûúi ta con ky “húp àöng hön nhên” vúi nhau vúi àu thû giao keo nûa!
Àï tao dûng hònh anh ca nhên àang cho moi ngûúi tön trong, trong cuöc söng hön nhên ban phai luön tuên thu nguyïn tùc chung thuy, trung thanh vúi ngûúi ban àúi cua mònh. Hay luön danh cho nhau nhûng lúi “àûúng mêt” nhû thuú ban àêu múi yïu nhau.
Nïu gia àònh la nïn tang cua xa höi thò tònh yïu la nïn tang cua möt gia àònh hanh phuc. Vö sö nha thú viït vï tònh yïu, hang triïu ca sô tû cö chñ kim hat vï tònh yïu, moi ngûúi àïu noi vï tònh yïu va dô nhiïn ai cung co quan niïm riïng cua mònh vï tònh yïu.
Cac nha têm ly hoc va cac chuyïn gia tû vên hön nhên gia àònh àïu xac nhên rùng àiïu quan trong nhêt ma ngûúi cha co thï lam cho con cai la yïu thûúng me chung, va ngûúc lai, ngûúi me cung thï. Trong möt gia àònh ma cha me hït long tön trong, chung thuy va yïu thûúng nhau, con cai se cam thêy an têm hún búi chung khöng phai lo lùng vò sû tan vú va chung khöng phai àûng trûúc nhûng chon lûa àêy kho khùn, àöi khi àïn mûc tön thûúng khi phai quyït àõnh ú vúi me hay ài vúi cha.
Cung co khöng ñt ngûúi lêm tûúng rùng tònh yïu va tònh duc àöng nghôa vúi nhau. Àiïu ào hoan toan sai lêm. Tònh
yïu la möt loai tònh cam hoan toan bêt võ ky ma con ngûúi tû nguyïn danh cho nhau, con tònh duc chó la möt yïu tö cua tònh yïu, àïn sau tònh yïu va khöng àong vai tro quyït àõnh hay dên dùt möt cuöc söng hön nhên hanh phuc.
Nhiïu àöi trai gai thï non hen biïn khi yïu nhau, nhiïu àöi vú chöng nguyïn thï vúi nhau rùng ho se yïu thûúng nhau mai mai khi vui cung nhû luc buön, khi thõnh vûúng cung nhû luc kho khùn, nhûng röi khöng ñt trûúng húp tònh yïu cua ho phai nhat dên va kït thuc bùng möt cuöc ly hön. Tònh yïu cung nhû hoa la co cêy, nïu khöng àûúc chùm soc, no se nhanh chong lui tan.
Ngûúi co àúi söng hön nhên hanh phuc chùc chùn se lam viïc hiïu qua hún, du ho la möt giao viïn, bac sô, tai xï, huên luyïn viïn hay möt ngûúi ban hang rong. Va, möt gia àònh ma vú chöng khöng ïm êm vúi nhau têt can trú moi nö lûc va nùng suêt lam viïc cua ca hai vú chöng lên cac thanh viïn trong ào. Noi nhû George W. Crane, möt nha têm ly hoc nöi tiïng, tònh yïu phai àûúc nuöi dûúng bùng nhûng hanh àöng, lúi noi va nhûng cû chó yïu thûúng.
Ban biït khöng, co nhiïu àöi vú chöng cho àïn khi ra trûúc toa àï nghe phan quyït ly hön múi nhên ra rùng ho khöng thï söng… thiïu nhau. Thï la ho bùt àêu to tònh lai vúi nhau, va lên nay thò sêu lùng hún va co trach nhiïm hún. Sû thêt la, nïu biït kiïn trò nuöi dûúng tònh yïu, chung ta se co möt àúi söng hön nhên tñch cûc, tran àêy hanh phuc va keo theo ào la vö sö nhûng àiïu töt àep khac: con cai vui ve, hanh phuc, ngoan ngoan, hoc hanh gioi giang; cöng viïc
thuên buöm xuöi gio; tinh thên sang khoai; uy tñn xa höi àûúc nêng cao, …
Töi tûng chûng kiïn möt trûúng àoan hay nhêt vï àúi söng hön nhên diïn ra ngay trïn khoanh sên trûúc nha anh töi. Jewell, cö ban ma anh àem long thûúng nhú tû thuú êu thú, ngûúi ban àúi cua anh trong 33 nùm qua, vûa vï àïn nha sau 10 ngay àïn giup cö em gai sinh con àêu long tai thanh phö Michigan, Indiana. Ào la lên àêu tiïn ho xa nhau lêu nhû thï. Khi Jewell vûa bûúc xuöng xe thò anh töi tung cûa chay ra sên va hai ngûúi öm chêm lêy nhau khoc nûc nú nhû hai àûa tre va quyït àõnh rùng ho se khöng bao giú xa nhau nhû thï nûa. Tiïc rùng töi àa khöng quay àûúc àoan phim nay gúi àïn chûúng trònh truyïn hònh “gia àònh hanh phuc” àï tû hao giúi thiïu vï möt tònh yïu àñch thûc àûúc sinh ra tû thúi niïn thiïu, lún lïn luc trûúng thanh, sêu lùng luc trung niïn va àat àónh àiïm hanh phuc vao tuöi khön ngoan nhêt cua con ngûúi.
Tònh yïu àñch thûc la möt tiïn trònh lún manh va nay nú khöng ngûng qua tûng cam xuc vui, buön, nhûng thúi àiïm kho khùn, nhûng thùng trêm trong cuöc söng cua möi cùp vú chöng. No thûúng kho khùn chû khöng dï dang, no àoi hoi nhiïu hy sinh hún la thu hûúng, nhiïu han chï hún la buöng tha va thûúng xuyïn phat sinh nhiïu vên àï phai giai quyït hún la sû vui thu. Yïu la söng tron ven cho ngûúi mònh yïu va nïu ban lam àûúc àiïu ào tûc la ban àang giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön, va ban àa sú hûu möt tònh yïu àñch thûc.
Töi cho rùng nhûng cêu chuyïn tònh àep nhêt chûa bao giú àûúc noi àïn ca. Nhûng cêu chuyïn ào se tiïp tuc tön tai bïn ngoai nhûng trang bao, nhûng cuön sach, man anh truyïn hònh hay rap chiïu phim. Àún gian búi vò khöng möt àöi vú chöng hanh phuc nhêt thï gian nao muön ban rao nhûng àiïu vô àai thêm kñn nhêt trong tònh yïu cua ho ca. Thêt vêy, tònh yïu àñch thûc mang möt ve àep tuyït vúi va rêt àöi riïng tû. No nhû thep töt àûúc töi luyïn nhiïu phen nûúc lûa, nhû nhûng con àûúng xinh àep àûúc bao boc búi àöi cao, thung sêu va nhûng khuc quanh bêt ngú mú ra nhûng khung canh múi, tònh yïu àûúc xêy dûng va töi ren qua kho khùn va thû thach thûúng la möt tònh yïu àñch thûc. Ú àêy, töi muön lùp lai rùng tònh yïu va tònh duc co thï
giöng nhau nhûng cung co thï khac nhau hoan toan. Khi tònh duc la biïu hiïn cua tònh yïu va àûúc hoa húp trong hön nhên thanh thiïn thò no rêt töt àep, nhûng khi no àûúc xem la sû àoi hoi nhuc thï thò ào chó la biïu hiïn cua tñnh ñch ky va ban chêt thu tñnh cua con ngûúi ma thöi.
Tònh yïu khöng phai la möt cam xuc nhêt thúi. Töi àa bõ “Toc ào” ha guc ngay lên gùp àêu tiïn. Thu thêt, töi àa nghô rùng mònh “yïu” nang ngay tû thúi quen nhau nhûng mai àïn höm nay, töi vên chûa hiïu thï nao la möt tònh yïu àñch thûc. Vò töi nhên ra rùng tònh yïu ma chung töi danh cho
nhau höm nay lún hún ngay höm qua. Vúi töi, “Toc ào” luön la ngûúi phu nû àep nhêt, löi cuön nhêt va thu võ nhêt ma töi tûng gùp. Noi thï khöng co nghôa la chung töi khöng bao giú bêt àöng quan àiïm vúi nhau, nhûng chung töi tön trong y kiïn cua nhau va khöng bao giú mang vao giûúng möt sû
bûc böi hay kho chõu du nho chûa àûúc giai quyït. Chung töi chêp nhên sû khac biït cua nhau va luön khùng àõnh rùng tònh yïu ma chung töi danh cho nhau la trïn hït.
Hay àoc ky cac bûúc dûúi àêy àï xêy dûng hoùc tai tao möt cuöc hön nhên hanh phuc:
1 - Nhú lai xem ban àa lam gò cho nang/chang trûúc khi lêy nhau. Co phai ban àa gianh lam moi viïc, luön to ra dï thûúng, ên cên lõch sû, chu àao hït long vúi nang/chang hay khöng? Àûng quïn rùng ào la phûúng cach tuyït vúi nhêt bao àam cho hai ban möt cuöc söng hön nhên hanh phuc bïn vûng. Hay thûc hiïn àiïu ào cho nhau thûúng xuyïn trong suöt cuöc hön nhên cua ban.
2 - Trong quyïn Nhûng Khoanh khùc àang nhú cung Mary(Moments with Mary), Mary Crowley(20) viït rùng hön nhên khöng phai la sû chia àïu phên àong gop cua möi ngûúi 50% - 50%, ma la 100% - 100%. Möi bïn àïu phai àong gop toan bö nhûng gò mònh co.
3 - Bùt àêu va kït thuc möi ngay bùng möt cêu noi yïu thûúng, möt lúi cam ún, möt lúi khen chên thanh, y nhõ cho nhau. Ban cung co thï danh vai phut trong ngay goi àiïn cho nhau àï “tan tónh” nhau hay thónh thoang gúi möt la “thû tònh” qua àûúng bûu àiïn cho “nûa kia” cua ban. Nhûng
(20) Mary Crowley (1915-1987): nha sang lêp cöng ty Home Interiors & Gifts, chuyïn nganh trang trñ nöi thêt. Ba la em dêu cua Mary Kay Ash, ngûúi phu nû sang lêp hang my phêm Mary Kay.
khoan àêu tû nay tuy nho nhûng mûc sinh lai rêt cao. Ban chú bo qua!
4 - Thónh thoang, ban nïn lam “bïn kia” ngac nhiïn bùng möt mon qua nao ào. Têt nhiïn, gia trõ khöng nùm ú mon qua ma ú tònh yïu ban chuyïn tai qua mon qua ào.
5 - Danh nhûng giú phut thêt sû riïng tû, lang man va àêy y nghôa cho nhau. Hay nhú lai cac ban tûng khao khat gùp nhau ra sao va àa tön bao nhiïu thúi gian àï bay to tònh yïu vúi nhau trûúc khi ài àïn hön nhên. Hay lùp lai nhûng giêy phut ào àï hêm nong va lam thùng hoa tònh yïu cua ban hún nûa.
6 - Biït lùng nghe. Möt nha thöng thai àa noi: “Noi la chia se, lùng nghe la quan têm”. Hay lùng nghe muön van lúi noi va nhûng cêu chuyïn nho möi ngay cua ngûúi ban àúi. Hay luön têm niïm rùng: trach nhiïm giup ta lam viïc töt, nhûng tònh yïu khiïn ta hoan thanh cöng viïc ào möt cach hoan hao.
7 - Àûng àï ngûúi ban àúi phai tranh gianh vúi con cai sû quan têm cua ban. Hay danh thúi giú riïng cho ngûúi ban àúi.
8 - Bêt hoa trong àúi söng vú chöng la khöng thï tranh khoi, nhûng àûng bao giú lïn giûúng ngu ma chûa hoa giai vúi nhau. Búi vò, ñt nhêt ban se mêt möt giêc ngu ngon va nghiïm trong hún nûa la möi bêt hoa ào co thï trú thanh nguyïn nhên cho nhûng sût me khac lún hún.
9 - Hay nhú rùng Thûúng àï chon ngûúi nam lam tru cöt
trong gia àònh. Co le nhû thï ngûúi nû se an têm hún. Tuy nhiïn, ngûúi chöng phai nhú rùng mònh chó co thï chu toan bön phên cua mònh bùng tònh yïu thûúng va tön trong vú mònh chû khöng phai bùng tñnh gia trûúng, àöc àoan.
10 - Àöi luc, ban cên phai nhûúng bö àï giû hoa khñ va thï hiïn sû cam thöng vúi ngûúi ban àúi. Viïc nay tuy kho thûc hiïn luc nong giên nhûng no se giup cho cuöc hön nhên cua ban khoi nguy cú tan vú.
11 - Hay dung cöng thûc “cêu chûng” sau àêy àï nêu mon “Hön nhên hanh phuc”:
1 cöc - Tònh yïu 5 muöng- Hy vong
2 cöc - Thuy chung 2 muöng- Dõu dang
3 cöc - Thû tha 4 lñt - Tin cêy
1 cöc - Tònh ban 1 bònh - Nu cûúi Lêy tònh yïu va chung thuy trön vúi tin cêy cung vúi dõu dang, thû tha va hiïu biït, thïm chut tònh ban va hy vong, cho thïm nu cûúi àï co mau thêt tûúi. Àem nûúng dûúi anh mùt trúi ban se co möt mon ùn hanh phuc. Hay dung no thêt nhiïu möi ngay.
12 - Lêy cêu: “Söng tû tï, nhên hêu va tha thû cho nhau” lam kim chó nam trong cuöc söng hùng ngay.
13 - Khi gùp bêt àöng hay cùng thùng khöng thï tranh khoi thò ai lam lanh trûúc khöng con la àiïu quan trong nûa.
Tuy nhiïn, ngûúi chu àöng giang hoa se àûúc tiïng la ngûúi chñn chùn va biït cach yïu thûúng hún.
1 - Hay danh cho nang nhûng cû chó nho (nhûng àêy y nghôa àöi vúi ho) nhû mú cûa xe, àon lêy du hay ao khoac, giû ghï cho nang ngöi xuöng, nùm tay khi ài dao, ài phña ngoai nang luc dao phö se lam nang cam thêy àûúc che chú hún.
2 - Kï cho nang nghe nhûng tin tûc töt lanh hoùc nhûng àiïu thu võ trong cöng viïc cua ban.
3 - Khi ài dû bêt cû buöi lï nao, hay luön ú bïn canh nang. Hay nhú xem trûúc khi kït hön ban àa tûng hanh diïn nhû thï nao möi khi àûúc ú bïn nang?
4 - Chú dai àem nang ra lam tro àua! Ào la àiïu tï hai nhêt cên tuyït àöi tranh. Sau khi moi ngûúi co nhûng trang cûúi thoa thñch thò nang àa bõ thûúng tön nghiïm trong va ban kho long ma chuöc töi. Vêy, hay lam ngûúc lai, nghôa la hay khen ngúi nang nhû chñnh ban thñch àûúc khen vêy.
5 - Phu nû cên cam nhên sû an têm nhiïu hún àan öng. Hay luön nhùc nang rùng nang khöng chó la möt ngûúi vú àang ûúc mú ma con cên thiït va quy gia vúi ban biït dûúng nao. Sû an têm cua vú ban se tùng lïn rêt nhiïu khi tû “yïu dêu” àûúc lùp ài lùp lai (vú ban cên va thñch nghe àiïu ào vö cung àêy!).
6 - Phu giup viïc nha cho nang bêt cû khi nao ban co thï. Hay nhú rùng ngöi nha la toa lêu àai cua ban. Lêu àai ào phai co vua, va co vua thò ùt phai co hoang hêu, va hoang hêu thò luön… “lún” hún vua!
1 - Hay noi vúi chang: “Em yïu anh” möi ngay.
2 - Hay nhú rùng ban chêt phu nû va àan öng rêt khac nhau. Cai töi cua chang cên àûúc nuöi dûúng luön luön, nhêt la khi chang phai möt mònh ganh vac gia àònh. Cach ban to ra tin tûúng núi chang va viïc chang lam la têt ca àöi vúi chang. Hay noi vúi chang rùng ban rêt hanh diïn vï chang cung nhû cöng viïc cua chang.
3 - Nïu ban khöng phai la ngûúi phu nû ài lam, hay cö gùng thu xïp viïc nha, danh ñt phut möi ngay “lam múi” ban thên àï àon chang trú vï sau ngay lam viïc.
4 - Thónh thoang ban nêu hoùc lam cho chang möt mon chang yïu thñch du cac con ban co thï khöng thñch mon ào. Y nghôa nùm ú chö ban danh àiïu ào cho riïng chang ma thöi.
5 - Hay luön dõu dang. Vua Salomon khön ngoan tûng noi: “Tha söng trong rûng con hún söng vúi möt ngûúi àan ba hay gùt gong”.
6 - Têt nhiïn chöng ban sùn sang giup ban khi chang co thï, nhûng la phu nû, ban nïn àam trach nhûng cöng viïc trong gia àònh ma tû bao àúi nay phai yïu luön lam töt hún phai manh. Àûng biïn chöng ban thanh “öng nöi trú àam àang” vò àiïu ào co thï lam “sut gia” chöng ban trong mùt con cai, ban be, va … me chöng ban.
7 - Cuöi cung, nïu ban muön trú thanh hoang hêu, ban
hay àöi xû vúi chöng ban nhû vúi möt hoang àï. Töi khöng nghô rùng ban se khöng hûúng lúi ñch gò möt khi ban àa lam cho ngûúi àan öng cua mònh hanh phuc.
Àïn àêy, töi xin nhên manh möt lên nûa rùng: “Ban se co moi thû trïn àúi nïu ban giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön”.
Bêc thang thû hai nay àung la möt bêc thang hanh
phuc vò ban kham pha ra rùng cuöc söng thêt thu võ
khi ban lam viïc, vui àua va söng vúi möt ngûúi ban
àúi hït long quan têm àïn ban trong moi mùt.
Muc tiïu:
I.Nïu lïn têm quan trong cua muc tiïu trong cuöc söng cua ban.
II.Giai thñch ly do nhiïu ngûúi khöng bao giú xac lêp àûúc muc tiïu.
III.Nhên diïn möt sö loai muc tiïu.
IV.Phên tñch cac àùc tñnh cua muc tiïu.
V.Hûúng dên cach xac lêp muc tiïu.
VI.Àûa ra tiïn trònh hûúng àïn muc tiïu.
Cêu tra lúi têt nhiïn la “Co”, va vö cung cên thiït. Theo töi, tûu trung con ngûúi thûúng co bay loai muc tiïu khac nhau thuöc cac mùt vêt chêt, tinh thên, têm linh, ca nhên, gia àònh, nghï nghiïp va tai chñnh. Trong quyïn sach nay, töi noi vï muc tiïu tai chñnh nhiïu hún cac loai muc tiïu khac, àún gian chó vò tiïn bac la thûúc ào cac loai hang hoa, dõch vu ma con ngûúi tao ra. Va hún thï nûa, khi ban xac lêp muc tiïu kiïm àûúc nhiïu tiïn hún, ban se tao ra nhiïu cú höi viïc lam hún cho ngûúi khac, va àiïu ào thêt tuyït vúi. Nhiïu ngûúi cho rùng tiïn bac la nguön göc cua moi töi löi. Riïng töi thò nghô rùng tön thú tiïn bac múi la cöi rï cua moi töi löi.
Vúi nhûng muc tiïu ro rang va cu thï, ban luön xem mònh àang thûc hiïn möt sû mïnh àùc biït chû khöng phai la möt ke lang thang vö àõnh va ban se co cú höi kham pha nhûng kha nùng con tiïm ên cua ban thên. Ngûúi söng khöng muc tiïu cung giöng nhû möt con thuyïn àût dêy tröi dat vö phûúng àï röi rúi vao têm trang chan nan, thêt vong va thêt bai. Nha tû nhiïn hoc nöi tiïng ngûúi Phap John Henry Fabre tûng thûc hiïn möt thñ nghiïm ly thu trïn loai sêu Processionary (loai sêu chó biït bam àuöi con àêu àan), öng àùt chung bo nöi àuöi nhau men theo vanh miïng cua möt bònh hoa thanh möt vong tron khep kñn. Giûa bònh öng àùt rêt nhiïu la thöng (thûc ùn ûa thñch cua loai sêu nay). Thï la con nay bo nöi àuöi con kia liïn tuc hït ngay nay sang ngay khac. Sau bay ngay bay àïm, chung kiït sûc va rúi xuöng àay bònh chït trong àoi khat ú möt núi chó cach nguön thûc ùn chûa àêy 15 cm. Chung chït vò khöng thï phên biït àûúc hanh àöng (activity) va viïc hoan thanh möt muc àñch (accomplishment).
Khöng ñt ngûúi trong chung ta cung co nhûng sai lêm tûúng tû, kït qua la chung ta chó gùt hai àûúc rêt ñt thanh qua so vúi nhûng gò ma chung ta àang àûúc hûúng. Chung ta mu quang lam theo sö àöng ma khöng suy xet àïn kït qua hay muc tiïu gò. Chung ta vên thñch hanh àöng theo ban nùng va thoi quen vúi têm ly “vò ai cung lam thï trong trûúng húp ào!”.
Sö cú höi ma cuöc söng mang àïn cho möi chung ta la ngang bùng nhau va chó nhûng ai àa dû tñnh trûúc muc tiïu
cên hûúng túi múi co thï nùm bùt nhûng cú höi ào. Trïn thûc tï, chó co 3% ngûúi My cam kït theo àuöi muc tiïu àïn cung. Nguyïn nhên 97% bo cuöc la do ho:
1 - Co y thûc vï viïc lêp muc tiïu nhûng chûa tûng àûúc chó day vï àiïu nay.
2 - Khöng biït phai lêp muc tiïu nhû thï nao.
3 - Vên con do dû vò sú rùng mònh se thêt bai.
4 - Bùn khoùn khöng biït nùng lûc ban thên co àap ûng àûúc muc tiïu hay khöng
5 - Xêy dûng hònh anh ban thên kem.
6 - Khöng dam noi lïn mong ûúc cua ban thên.
Con tau neo àêu trong bïn cang chùc chùn se an toan hún so vúi con tau àang lïnh àïnh trïn biïn. Chiïc may bay khi àêu dûúi mùt àêt hùn se an toan hún so vúi khi àang bay trïn trúi cao. Tuy nhiïn, theo thúi gian con tau neo àêu êy se bõ bam àêy rong rïu, chiïc may bay xïp canh kia se bõ han gó nhanh hún. Àiïu ào cung giöng nhû chung ta, cam giac lo sú bõ cûúi nhao khi mùc sai lêm khiïn chung ta khöng dam theo àuöi mú ûúc cua mònh va chó dam thö lö mú ûúc ào vúi möt ñt ngûúi ma ta thêt sû tin cêy. Võ trñ thñch húp nhêt vúi con tau la ú ngoai biïn khúi, cua chiïc may bay la trïn nhûng têng mêy va cua ban la àï hoan thanh möt muc àñch söng. Ban sinh ra trïn àúi nay la àï thûc hiïn möt sû mïnh – ào la hoan thiïn ban thên va àong gop cho nhên loai. Viït quyïn sach nay cung chñnh la möt trong nhûng cach giup töi hoan thanh sû mïnh cua mònh.
Khöng muc tiïu - khöng àöng lûc! Hùn ban àa tûng möt lên xem bong àa? Gia sû ú hai phña cuöi sên, ngûúi ta khöng àùt möt cêu mön (goal) nao, theo ban trên àêu co thï diïn ra àûúc khöng? Cêu thu hai àöi co chõu trònh diïn cho cac ban möt trên cêu àep mùt bùng nhûng cu “bùn pha” ngoan muc vao khung thanh cua nhau khöng? Va ca ban nûa, nhûng khan gia cuöng nhiït, co chõu tra tiïn mua ve vao xem möt trên àêu ma ban biït chùc rùng khöng co kït qua thùng –thua khöng? Vò thï, töi xin khùng àõnh vúi ban rùng: “No Goals – No Game”(22).
Gia sû möt ngûúi ban thên goi àiïn thoai cho ban va ru rï: “Nay cêu, 8 giú sang mai bon nay se bay àïn Acapulco(23) va ú lai ào 3 ngay. Cêu co muön ài khöng? Hiïn tai con hai chö tröng, cêu se chùng phai tön àöng nao ca! Sïp mònh se àûa moi ngûúi ài bùng may bay riïng cua öng êy va chung ta se ùn nghó tai biït thû riïng cua öng êy ngay bïn bú biïn”. Phan ûng àêu tiïn cua ban la: “Ö, tuyït qua!”. Nhûng röi ban nghô lai: “Nhûng mònh con nhiïu viïc phai lam lùm, khöng biït co thu xïp kõp khöng?”. Ban con àang do dû thò may mùn thay, ngûúi vú thöng minh cua ban chút nay ra möt sang kiïn. Thï röi hai vú chöng ban höi y vúi nhau. Ban liït kï ra têt ca nhûng viïc cên phai hoan têt theo thû tû ûu tiïn
(22) No Goals - No Game. Tac gia mûún y cêu chêm ngön “No Gain - No Pain (Khöng vao hang hum lam sao bùt àûúc cop) ham y chung ta cên xac lêp muc tiïu hanh àöng va chêp nhên àûúng àêu vúi kho khùn co thï xay ra trïn àûúng àïn thanh cöng.
(23) Acapulco: Möt thanh phö biïn nöi tiïng àep va thú möng thuöc bang Guerrero, bú Têy Mexico.
röi giao lai cho cö trú ly. Chó ñt phut sau, ban vui mûng thöng bao cho ngûúi ban thên cua mònh: “Ngay mai chung tú se cung ài vúi cac cêu!”.
Ban thêy khöng, nïu khöng thu xïp nhû thï, hùn la ban se khöng co cú höi tên hûúng möt chuyïn nghó mat tuyït vúi ú Acapulco. Thï thò tai sao möi ngay ban lai khöng thu xïp cöng viïc nhû thï ngay mai ban se ài Acapulco? Cach nghô nay khiïn ban phai hoach àõnh, phên cöng va thûc hiïn cöng viïc sao cho thêt hiïu qua. Co nhiïu ngûúi thûúng ûúc ao möt ngay co 26 giú àöng hö àï co àu thúi gian lam nhûng
viïc cên thiït trong khi vên àï chñnh cua ho lai la khöng àï ra giai phap cu thï, tûng bûúc. Song, vên co khöng ñt ngûúi khöng biït phai lam gò ngoai viïc giït thúi gian bùng nhûng
viïc lam vö bö. Thúi gian la àöng minh hay trú thanh möt ke gêy kho dï cho ban hoan toan tuy thuöc ú muc tiïu va long quyït têm cua ban trong viïc sû dung no.
Tai cac viïn an dûúng va dûúng lao, trûúc cac ngay lï lún hoùc nhûng ngay àùc biït nhû ky niïm ngay cûúi, sinh nhêt, ngûúi ta nhên thêy tû suêt giam ro rït. Nguyïn nhên khöng liïn quan àïn möt cùn bïnh bñ hiïm nao hay do sû thay àöi àöt ngöt cua thúi tiït ma chó vò co rêt nhiïu öng cu ba lao ûúc mong àûúc tên hûúng khöng khñ cua möt mua Giang sinh nûa, àûúc ú bïn ngûúi thên thïm möt lên trong ky niïm ngay cûúi co thï la cuöi cung cua ho… Va sau khi “muc tiïu” quan trong êy àa àat àûúc, khat vong söng cua ho giam bút
va tû suêt tûc thò tùng lïn. Vúi ho va co le vúi têt ca chung ta, cuöc söng chó co y nghôa va àang söng khi chung ta co möt muc àñch söng ro rang.
Maxwell Maltz viït trong quyïn Psycho–Cybernetics rùng con ngûúi hoat àöng nhû möt chiïc xe àap, nïu anh ta khöng liïn tuc tiïn vï muc tiïu – àñch àïn – cua mònh, anh ta se loang choang va te nga.
Julie rêt thñch àua ngûa va cö hy vong rùng chu ngûa Irish yïu quy se àoat giai trong cuöc àua cêp thõ trên. Êy vêy ma Irish khöng hï mang vï cho cö möt giai nao, khöng nhûng thï no con ba lên khöng chõu vûút qua cai rao ma thûúng ngay no vên nhay qua möt cach dï dang àï röi bõ loai khoi cuöc thi.
Cö be Julie khi ào 16 tuöi quyït àõnh khöng chõu thua, cö àùt muc tiïu phai lêy bùng àûúc giai ào. Thï la Julie ban Irish, tòm kiïm trïn bao chñ va lung suc khùp vung àï mua möt chu ngûa co thï biïn ûúc mú cua cö thanh sû thêt. Sau cung cö tòm thêy Butter Rum, möt chu ngûa thiïn thuên chung 2 nùm tuöi. Julie àa phai lam viïc cêt lûc àï tra hït tiïn mua Butter Rum sau ào va thuï ngûúi huên luyïn chu ta. Giú thò Julie rêt hai long va hanh diïn khi nhòn nhûng têm huy chûúng treo trïn tûúng nha búi chung rêt xûng àang vúi nö lûc cua cö. Khao khat co àûúc möt chu ngûa àoat giai giup Julie xac àõnh rêt ro nhûng muc tiïu cên phai thûc hiïn va cö luön cam thêy hanh phuc vò biït rùng nhûng àiïu mònh lam la thûc sû cên thiït.
Co lên khi bay ngang qua thac Niagara(24), töi böng tû hoi phai co àïn hang ngan nùm qua, con thac nay àa àö xuöng hang triïu ty met khöi nûúc nhû àö vao hû khöng. Cho túi möt ngay, möt con ngûúi khön ngoan xuêt hiïn vúi möt kï hoach trong tay va sau ào àa biïn möt phên sûc manh cua con thac nay thanh nhûng àiïu hûu ñch. Anh ta hûúng dong chay cua no vao nhûng tuöc-bin va ky la thay hang triïu kilö-oat giú àiïn àûúc san xuêt ra, keo theo no la hang triïu ngöi nha, trûúng hoc, bïnh viïn àûúc xêy dûng va thùp sang, hang tên nöng san àûúc lam tùng thïm gia trõ, hang triïu cöng viïc àûúc tao ra… Danh sach cac lúi ñch nay la vö tên, têt ca la nhú co ngûúi àa biït “uön nùn” sûc manh cua con thac nay vao möt muc àñch cu thï.
Co thï ban khöng thï thùp sang ca thanh phö nhû thac Niaraga, nhûng nïu ban co nhûng muc tiïu xac àõnh, chùc chùn ban se phat huy àûúc töi àa sûc manh cua mònh va moi ky tñch se bùt àêu tû ào.
Niaraga Falls: Möt trong nhûng thac nûúc nöi tiïng nhêt thï giúi vúi ve àep hung vô, nùm giûa biïn giúi Canada va My, dong chay cua no àö vao hö Ontario, cung la möt hö nûúc nöi tiïng thuöc vung ngu hö giûa My va Canada.
Sau möt höi ài loanh quanh, töi thêy mònh àang ngöi trïn àónh Everest!
Nhûng ban biït ro hún anh chang nay, rùng cach duy nhêtàï lïn àïn àónh thanh cöng la xac àõnh ro muc tiïu.
Lûu y thû nhêt
XAC ÀÕNH MUC TIÏU CHÑNH
Khi
xac lêp muc tiïu, tiïng noi bïn trong ban luön thöi thuc: “Ài nao, chung ta cung tiïn lïn!”. Va cac mûc phên àêu ngay cang àûúc nêng cao hún. Tuy nhiïn, àï àat hiïu qua cao, cac muc tiïu phai àu lún va thach thûc àï kñch thñch chung ta nö lûc hoan thanh. Nhûng muc tiïu thêp, dï thûc hiïn thûúng khöng tao ra àûúc sû kñch thñch va thi àua. Thêt vêy, nhûng muc tiïu nhû tra tiïn thuï nha hang thang hay mua xe tra gop khöng phai la muc tiïu lún. Muc tiïu nao lam ban phai döc hït sûc, dön hït têm huyït cua mònh vao no thò àêy chñnh la muc tiïu lún.
Trong thï thao, cac vên àöng viïn thi àêu töt hún, àat thanh tñch cao hún trong nhûng cuöc tranh tai àónh cao. Trïn chñnh trûúng cung vêy, möt ûng cû viïn dûúng nhû chiïn thùng “ve vang” hún nïu àöi thu cua mònh la möt chñnh khach thuöc hang têm cú, kho àanh bai.
Trïn con àûúng chinh phuc cac muc tiïu lún cua ban, hay luön nö lûc hït mònh trïn tûng chùng àûúng àï ban co thï yïn têm noi vúi chñnh mònh sau möt ngay lam viïc “chêt lûúng” rùng: “Höm nay mònh àa lam töt nhêt trong kha nùng cua mònh” va lïn giûúng ngu ngon. Cuöc àúi la möt cuöc chúi lún va hao hûng, ban hay hoach àõnh nhûng muc tiïu cao ca àï tham gia cuöc chúi ào. Möt nha thöng thai tûng noi: “Àûng àùt ra nhûng kï hoach nho vò chung khöng àu sûc kñch thñch ban”.
Cach ban nhòn cuöc söng quyït àõnh gên nhû toan bö thanh qua ma ban àat àûúc. Möt thanh sùt nïu dung àï lam chöt cûa chó àang gia 1 àö-la, nïu ren thanh mong ngûa se àang gia khoang 50 àö-la, nhûng nïu àûúc luyïn thanh thep thûúng hang àï lam dêy cot cho cac loai àöng hö chñnh xac thò àang gia àïn 250.000 àö-la.
Cach nhòn cua ban àöi vúi thanh sùt àa tao nïn khac biït. Cach ban nhòn tûúng lai va chñnh ban thên mònh cung thï. Ban cên nhûng muc tiïu lún àï phên àêu, àï khùng àõnh tai nùng va gia trõ cua mònh. Booker T. Washington noi rùng: “Hay ào lûúng thanh tñch bùng chñnh nhûng trú ngai ma ban phai vûút qua àï àat àûúc thanh tñch ào”.
Höi töi con be va lam viïc tai cûa hang rau qua cua öng Anderson, co möt tiïm ca phï kït húp möt hang ban hat de rang cua möt ngûúi ma ai cung goi la “Bac Joe”. Ú àêy, mui ca phï va hat de rang thúm phûc luön múi goi tûng àam àöng keo àïn möi khi bac Joe nöi lûa trö tai chï biïn. Töi àï y thêy rùng sau khi rang xong, öng ban ngay hoùc cho hat de vao nhûng chiïc bao giêy nho, nhûng trûúc khi goi lai, öng àïu lêy lai hai hat tû möi chiïc bao va cho vao möt chiïc höp gö kï bïn. Vò thï, vúi sö hat de “dû” trong chiïc höp gö, öng luön co thïm vai bao giêy hat de nûa nhû tû thûúng cöng cho mònh. Ào la muc tiïu cuöc àúi cua bac Joe. Bac êy àa söng ngheo kho va chït trong ngheo kho vúi “muc tiïu” cua mònh.
Töi nghiïp bac Joe, bac êy luön nghô vï hat de, söng vò hat de, nhûng hat de khöng phai la vên àï cua bac êy!
Luc vao Àai hoc Columbia, South Carolina, töi nhòn thêy möt têm biïn va khöng bao giú quïn àûúc no. Têm biïn àï rùng: “Hat de Cromer – bao àam dú nhêt thanh phö!”. To mo, töi tòm hiïu va àûúc kï rùng Cromer bùt àêu ban hat de vúi têm biïn quang cao nhû thï. Ban àêu moi ngûúi nhùn mùt nhòn nhûng röi ho mua thû, ùn thû va hang ngan ngûúi bùt àêu thñch nhûng hat de “dú nhêt thanh phö” cua öng. Chùng bao lêu sau, öng cho in cêu quang cao ào lïn bao giêy àûng hat de cua mònh, öng thuï thïm nhiïu chu nhoc ban hang va giao hang cho öng. Röi öng ky àûúc húp àöng ban hat de àöc quyïn tai Höi chú bang Carolina, cac cuöc tranh tai thï thao cua bang va ngay trong cac giai thi àêu cua Àai hoc South
Carolina. Ngay nay, Cromer àa la möt nha doanh nghiïp hat de giau co va thanh cöng. Tûúng tû bac Joe, Cromer cung
luön nghô vï hat de va söng vò hat de, nhûng muc tiïu va cach lam giau cua ho khac nhau nïn kït qua cuöi cung cung khac nhau.
Ban tûng nhòn thêy hay nghe thêy co ngûúi rêt giau nhûng co ke lai rêt ngheo, bêt kï ho àïu la bac sô, luêt sû, ngûúi ban hang, muc sû … Vêy, sû khac biït nùm ú àêu, con ngûúi hay nghï nghiïp? Töi xin noi rùng no nùm ú con ngûúi trûúc tiïn va sau ào múi àïn nghï nghiïp. Nghï nghiïp chó tao ra cú höi khi möi ca nhên chung ta nö lûc hït sûc mònh. Nghï nghiïp chuyïn mön khöng lam ban thanh cöng hay thêt bai ma chñnh la cach ban nhòn nhên ban thên va nghï nghiïp cua mònh múi quyït àõnh àiïu ào.
Lûu y thû hai
MUC TIÏU PHAI DAI HAN
Nïu khöng co muc tiïu dai han, ban se dï bõ quêt nga búi nhûng thêt bai tam thúi vò khöng ai quan têm àïn thanh cöng cua ban bùng chñnh ban. Àöi khi ban co cam giac rùng ai ào àang can bûúc tiïn cua ban. Ke ào, nïu co, chó la tam thúi; nhûng chñnh ban múi la ngûúi co thï can trú mònh vônh viïn.
Nhûng kho khùn trong cuöc söng gia àònh, bïnh têt, tai nan bêt ngú hay nhûng tònh huöng ngoai têm kiïm soat co
thï la nhûng trú ngai lún nhûng khöng phai la nguyïn nhên cöt tû gêy ra thêt bai cua ban. Trong chûúng sau, töi se hûúng dên ban cach phan ûng tñch cûc trûúc nhûng tònh huöng tiïu cûc. Ban se biït cach biïn chung thanh nhûng viïn àa lot àûúng àï tiïp tuc tiïn lïn àónh thanh cöng. Khi ban co nhûng muc tiïu dai han, àiïu nay cang dï dang hún. Búi vò khi nhòn àûúc àïn àêu, ban se ài àïn àêy va tû àiïm ào, ban lai co möt têm nhòn múi xa hún nûa. Ban se khöng bao giú co thï bùt àêu bêt cû cuöc hanh trònh nao nïu ban cû chú cho túi khi têt ca “àen xanh” àïu bêt.
Khi àùt ra cac muc tiïu dai han, ban àûng nghô rùng moi trú ngai àïu phai àûúc thu xïp ön thoa trûúc khi bùt àêu. Búi vò, nïu kï hoach cua ban khöng co trú ngai nao thò muc tiïu cua ban cung chùng con y nghôa gò nûa.
Lûu y thû ba
BAN PHAI HANH ÀÖNG MÖI NGAY
ÀÏ TIÏN ÀÏN MUC TIÏU
Nïu ban khöng àùt ra nhûng muc tiïu nho, cu thï möi ngay thò ban chó la ngûúi mú möng. Hay lam ngûúi co hoai bao bùng cach xêy nïn cho cac giêc mú cua mònh qua nhûng hanh àöng cu thï àïu àùn möi ngay àï àat túi muc tiïu. Charlie Cullen noi rùng: “Cú höi àï trú nïn vô àai khöng àïn nhû dong thac cuön cuön àö ma chay chêm chêm tûng giot möt”.
Muön àat àûúc nhûng àiïu vô àai, ban phai hoan têt nhûng muc tiïu nho möi ngay. Vên àöng viïn cû ta phai têp
luyïn hùng ngay va tùng dên trong lûúng ta àï co thï pha ky luc. Cac bêc cha me nuöi dûúng con cai nïn ngûúi àïu biït ro rùng tñnh cach va niïm tin cua con cai àûúc xêy dûng hùng ngay qua nïp söng gûúng mêu cua ho. Nïu ban muön thay àöi hoan canh, ban phai thay àöi con ngûúi cua ban trûúc.
Muc tiïu hùng ngay chñnh la thûúc ào àanh dêu tiïn trònh ài túi thanh cöng cua ban va la nha xêy dûng nhên cach töt nhêt. Ào la núi àï ban thï hiïn sû cöng hiïn, tñnh ky luêt va long quyït têm thûc hiïn muc tiïu dai han cua mònh. Cac chûúng sau àêy àùc biït hûu ñch vò no giup ban xêy dûng thoi quen lam viïc hûúng túi muc tiïu möi ngay.
Àï lïn túi àónh thanh cöng, ban phai xac lêp muc tiïu cuöi cung va möt loat cac muc tiïu “tûng chùng”. Va têt ca cac muc tiïu lún, nho àïu phai thêt cu thï, ro rang va kha thi. Nïu dung kñnh lup di chuyïn khùp bï mùt möt àöng giêy vun thò ban se khöng bao giú lam no chay àûúc, nhûng nïu ban têp trung chiïu vao möt àiïm, nùng lûúng mùt trúi àûúc höi tu va lam bung chay lïn möt ngon lûa ma ban cên. Du ban la ngûúi co nùng lûc va sûc manh nhûng nïu ban khöng biït têp trung va duy trò cho möt muc tiïu nhêt àõnh, ban se chùng bao giú hoan thanh àûúc viïc gò ca. Ngûúi thú sùn bùn àûúc chim khöng phai do bùn ca bêy cung möt luc ma do anh ta ngùm bùn möi lên tûng con möt.
Nïu muc tiïu cua ban la co möt ngöi nha àep va bï thï,
lam möt cöng viïc lûúng cao, cho con cai theo hoc trong möt ngöi trûúng co chêt lûúng giao duc töt hún, ban hang nhanh hún, àong gop nhiïu hún cho xa höi, hoùc lam möt ngûúi chöng/ngûúi vú, ngûúi cha/ngûúi me töt hún... thò ào la nhûng muc tiïu chung chung, thiïu cu thï.
Chùng han, thay vò möt ngöi nha “àep” va “bï thï”, ban cên xac àõnh “àep” àïn mûc nao (lam bùng gö rûng cao cêp, bï töng, àa gra-nñt hay gach nung? Cûa chñnh bùng gò? Cûa sö kiïu nao, Anh, Y, Phap hay Nhêt? Nöi ngoai thêt trang bõ nhû thï nao, sún mau gò?…), va röng bao nhiïu met vuöng, 300, 500 hay 5.000 met vuöng? Bao nhiïu phong? Co tham co, hö búi, tiïu àao, thac nûúc hay khöng?... Moi thû phai chi tiït àïn mûc ban co thï tñnh ra tiïn àûúc. Vò chó khi nao ban “quy àöi” ûúc mú vï möt ngöi nha to àep ra tiïn thò ban múi xac lêp muc tiïu tai chñnh cu thï àûúc. Röi cùn cû vao ào ban múi xem xet kha nùng “cay cuöc”, kha nùng kinh doanh hay kha nùng vay mûún cua mònh àï biït àûúc ngay thang nùm nao ûúc mú cua ban se trú thanh sû thêt.
Chùng han, sau khi cu thï hoa têt ca moi yïu tö vï ngöi nha mú ûúc cua ban, ban thêy rùng “giêc mú” ào trõ gia
500.000 àö-la. Hiïn tai ban co 200.000 àö-la trong tai khoan ca nhên; vúi uy tñn cua mònh, ban co thï vay ngên hang
300.000 con lai àï “mua” cùn nha êy ngay lêp tûc. Tuy nhiïn, àï sú hûu no thûc sû, gia sû möi thang ban co thï danh ra 2.000 àö-la àï tra nú ngên hang, thò phai hún mûúi hai nùm rûúi sau ban múi co thï àûúng hoang noi rùng: “Ào la cùn nha cua töi!”. Töi noi hún mûúi hai nùm rûúi la vò ban con phai tra thïm phên lai cho sö tiïn àa vay nûa.
Vêy, khi xac lêp muc tiïu, ban cên ghi nhú nhûng tû àún gian nay: CHÑNH YÏU - DAI HAN – MÖI NGAY – CU THÏ.
Hùn nhiïn la “Co”, vò möt trong ba ly do sau. Thû nhêt, muc tiïu se trú thanh tiïu cûc khi ban khöng phai la “kiïn truc sû” cho sû thanh cöng cua mònh ma tröng chú ú sû “may rui”. Thû hai, thiït lêp muc tiïu qua lún va phi thûc tï. Thû ba, muc tiïu nùm ngoai kha nùng cua ban, hoùc chó àï thoa man yïu cêu cua ngûúi khac.
Trong ào, ly do quan trong nhêt chñnh la àùt muc tiïu qua lún hoùc phi thûc tï. Nhiïu ngûúi cö y àùt mûc phên àêu cao möt cach vö ly àï lêy ào lam ly do bao chûa nïu gùp thêt bai. Tuy nhiïn, ban cên nhú rùng nhûng muc tiïu nhû thï se tao nïn möt têm ly hït sûc tiïu cûc trong viïc hoan thanh nhûng muc tiïu khac trong tûúng lai, thêm chñ con tac àöng manh me túi chñnh ban, lam ban chó muön buöng xuöi. Vêy, hay àï ra cac muc tiïu chñnh yïu - dai han - cu thï nhûng trong têm tay cua ban.
Àïn àêy, ban se hoi töi rùng: “Nay Zig, öng thuyït phuc töi àï ra muc tiïu nhûng öng khöng hûúng dên töi lam gò va thï nao àï xac lêp muc tiïu. Töi phai lam sao àêy?”. Ào la möt cêu hoi xac àang. Thûc ra, ban se thêy rùng: àat muc tiïu dï hún xac lêp muc tiïu. Möt khi ban xac lêp àûúc muc tiïu àung àùn thò ban àa ài àûúc möt nûa àoan àûúng vò no thï hiïn möt tuyïn bö manh me vï niïm tin cua ban, rùng ban co thï va se àat àûúc muc tiïu ào. Nhû töi àa noi ú phên trûúc, thanh cöng se àïn vúi ban dï dang hún möt khi ban tin vao chñnh mònh.
Xac lêp muc tiïu va àat muc tiïu la hai tiïn trònh àoi hoi ban nö lûc nhû nhau, bêt kï ào la muc tiïu giam cên, àûúc lïn lûúng, mua xe múi, nuöi day con cai nïn ngûúi trong möt möi trûúng nhiïu cam bêy, ban àûúc nhiïu hang hún hay trú
thanh möt sinh viïn töt nghiïp hang xuêt sùc. Tuy nhiïn, ban cên nhú rùng moi thanh cöng ban àat àûúc àïu phai mang tñnh “cên bùng”. Ào la thanh cöng trong sû hai hoa cua cuöc söng ca nhên, gia àònh, vêt chêt, tinh thên, têm linh, nghï nghiïp va àiïu kiïn tai chñnh cua ban.
Vñ du, nïu ban la möt ngûúi ban hang, têt nhiïn ban luön muön ban àûúc hang cang nhiïu cang töt. Vò thï, ban se xac àõnh muc tiïu doanh sö cua mònh trong ngay, tuên, thang, quy, nùm. Ban cên co dû liïu va cac con sö thöng kï àï tham khao trong qua trònh xac lêp muc tiïu doanh sö cua mònh. Röi, du ban co trong tay möt têm ban àö thï giúi chi tiït va hoan chónh, ban cung khöng thï ài àïn àñch nïu ban khöng biït mònh àang àûng ú àêu. Vò vêy, ban cên möt àiïm bùt àêu, ban àanh dêu no vao ngay ban thûc hiïn bûúc ài àêu tiïn, tûc thûúng vu ban hang thanh cöng thû nhêt cua ban. Va ban tiïp tuc ghi chep hang ngay nhû thï cho àïn khi ban hoan thanh tuên àêu tiïn, thang àêu tiïn, nùm àêu tiïn àï co àûúc möt cai nhòn trung thûc va chñnh xac vï nùng lûc ban hang, vï thanh tñch cao nhêt cua mònh nhùm tiïp tuc phat huy àï àat muc tiïu àï ra.
Trong qua trònh ghi chep thöng kï, ban cên lûu y nhûng àiïm sau:
Thû nhêt, ghi lai giú ban thûc giêc, giú ban ra khoi giûúng va giú ban bùt àêu thûc sû bùt tay vao viïc hang ngay.
Thû hai, ghi chep thúi gian ban danh àï ùn trûa, uöng ca
phï, nghó giai lao, lam chuyïn riïng hay tan gêu qua àiïn thoai vúi àöng nghiïp hay ban be, ngûúi thên trong ngay.
Thû ba, ghi nhên thúi gian sùp xïp cac cuöc hen, cac cuöc thùm viïng khöng hen trûúc, thúi gian nhên cac cuöc goi hêu mai, khiïu nai, tòm hiïu thïm vï san phêm, thúi gian tiïp xuc khach hang va thúi gian danh cho cac cuöc giúi thiïu hang hoa vúi khach hang va ûúc lûúng mûc hang ban ra qua cac cuöc gùp nay.
Sau cung la thúi gian ban lam viïc bïn ngoai phong lam viïc, la 30 phut cuöi cua möt cuöc goi àùt hang giao ngay nao ào, hay thúi gian ma ban danh àï sùp xïp lai danh thiïp cua cac khach hanh tiïm nùng.
Ào la möt bñ quyït àún gian giup ban quan ly thúi gian hiïu qua hún. Nhûng ngay àêu ap dung bñ quyït nay co thï lam ban vêt va trong viïc ghi chep, nhûng ban se thêy ro hiïu qua cua no trong cöng viïc cua ban ngay sau tuên lï àêu tiïn.
Tiïp theo, ban hay chon nhûng muc tiïu vûa têm àï ban co thï àat thanh tñch möi ngay. Ào la chêt xuc tac àùc biït
tao ra sû hûng phên va kñch thñch ban chinh phuc cac muc tiïu múi. Vò thï, ban cên tranh àùt muc tiïu qua cao. Chùng han, ban khöng nïn canh tranh vúi “nha vö àõch” khi ban múi chó ú mûc “trung bònh”, ban chó cên thùng ngûúi àûng
trïn ban möt bêc va vûút qua chñnh mònh cua ngay höm qua.
Cû nhû thï ban se liïn tuc “pha ky luc”, va röi ban se àûng trïn àónh cao nhêt.
Àiïu chùc chùn la möi ngûúi chung ta co rêt nhiïu muc tiïu trong àúi vï mùt nghï nghiïp, tinh thên, tai chñnh, gia àònh… Ban hay liït kï têt ca cac muc tiïu ban co thï nghô ra àûúc va sau ào sùp xïp chung theo mûc àö quan trong. Ban se thêy ngay àêu la muc tiïu sö möt cua mònh àï sùp xïp thúi gian va lö trònh thñch húp nhùm àat àûúc no.
Tiïp theo, ban liït kï cac trú ngai co thï can trú tiïn trònh chinh phuc cac muc tiïu ma ban vûa liït kï. Nïu ban khöng thêy trú ngai nao hay chung khöng àang kï, ban àa gên nhû àat àûúc moi thû röi àêy! Tuy nhiïn, àûúng àïn thanh cöng thûúng la möt con àûúng gêp ghïnh, khuc khuyu nïn chñnh viïc nhên diïn cac trú ngai se giup ban dï dang tòm ra àöi sach phu húp trong tûng chùng àûúng àïn àónh vinh quang.
Nhiïu nùm vï trûúc, möt nhên viïn tre ban àö dung nha bïp ngöi cung töi àï lïn kï hoach ban hang cho nùm kï tiïp.
Töi hoi:
- Anh dû tñnh ban àûúc bao nhiïu trong nùm túi?
Anh ta nhe rùng cûúi ngoac tên mang tai:
- Töi bao àam nhiïu hún nùm nay.
Töi àap:
- Tuyït lùm! Nùm nay anh àa ban àûúc bao nhiïu?
Anh ta cûúi àap:
- A, töi cung khöng biït nûa.
Thêt àang buön, anh ban tre nay khöng hï biït mònh àang ú àêu, àa ú àêu va se ài àïn àêu! Töi thêy mònh cên lam cho anh chang “tónh” lai nïn hoi tiïp:
- Vêy anh co muön trú thanh möt ngûúi ban hang bêt tû khöng?
Dûúng nhû ca àa cùn cêu, anh ta hoi:
- Bùng cach nao thûa öng?
- Rêt dï, anh chó cên pha ky luc cua cöng ty chung ta thöi.
- Noi thò dï hún lam, trûúc giú töi chûa thêy ai pha àûúc ky luc ào ca! Va lai, ky luc ào khöng phai do möt ngûúi lêp, öng êy nhú con rï cua mònh ban hang phu öng êy àêy!
Ra la thï, àöi vúi anh chang “chu bai” nay, töi cên phai ap dung phûúng an khac. Töi bao anh ta rùng nïu co ngûúi lêp ky luc thò cung co ngûúi khac pha ky luc! Rùng nïu anh pha àûúc ky luc ào, töi se àï nghõ treo anh anh ta ngang hang vúi anh cua chu tõch cöng ty ngay tai tru sú chñnh, thêm chñ cöng ty se tùng anh ta danh hiïu “Chiïc Nöi Vang” trong nùm! Röi töi noi ra doanh sö hiïn tai cua anh ta va àùt muc tiïu gêp 50 lên con sö ào nïu anh ta muön hònh anh cua mònh àûúc in trïn bao chñ ca nûúc vao nùm sau.
Anh ban tre vên chûa bõ thuyït phuc hoan toan nhûng noi rùng anh ta se suy nghô möt cach nghiïm tuc vï gúi y
cua töi, va töi chó mong co thï qua cuöc noi chuyïn nay. Búi vò nïu anh chang chêp nhên muc tiïu möt cach húi hút thò se tû bo muc tiïu möt cach dï dang ngay khi gùp trú ngai àêu tiïn.
Ban biït khöng, cêu chuyïn vên chûa kït thuc ú ào. Vao ngay 26 thang 12 nùm sau, anh ban tre êy goi cho töi trong niïm phên khñch töt àö. Thu thêt, töi cung chûa tûng co cuöc noi chuyïn àiïn thoai nao lêu va hûng khúi nhû thï. Co le ca dêy àiïn thoai cung phai nong lïn. Anh ta kï rùng tû sau cuöc tro chuyïn vúi töi, anh ta bùt àêu xem xet lai moi muc tiïu cua mònh. Rùng giú àêy anh ta àa ûúc lûúng àûúc chñnh xac höm nay, tuên nay, thang nay, quy nay mònh se ban àûúc bao nhiïu, thêm chñ ngay khi go cûa möt nha nao ào, anh ta àa biït mònh se ban àûúc nhûng gò. Va anh hao hûng kït luên: “Töi sùp sûa pha ky luc röi!”.
Töi àap: “Khöng, anh khöng “sùp sûa” ma anh àa pha ky luc röi àêy!”.
Nùm ào, anh àa àat doanh sö 104.000 àö-la, gêp ba lên so vúi nùm cao nhêt trûúc ào, vön chó àat 34.000 àö-la, va cöng ty àa khen thûúng cho anh xûng àang.
Vï sau, töi biït rùng àï àat àûúc thanh tñch nay, anh àa vûút qua rêt nhiïu kho khùn va trú ngai khac nhau ma
khöng hï àö löi cho hoan canh. Bao lên chiïc xe cua anh bõ hong hoc giûa àûúng, trong nùm ào anh phai tiïn hai ngûúi thên vï núi yïn nghó cuöi cung, anh tûng bõ khan giong nùng àïn mûc bac sô buöc anh phai nghó ngúi dai han va anh àa vûút qua àiïu ào bùng cach àöi sang möt bac sô khac… Anh thöng kï ghi chep giú giêc lam viïc cua mònh va tên dung tûng phut dû thûa sau möi cuöc gùp gú, möi buöi thuyït trònh giúi thiïu san phêm àï gom gop chung thanh möt giú, hai giú, möt tuên, hai tuên, ba tuên röi möt, hai thang “dû döi” trong nùm àï anh ban thïm àûúc nhiïu hang hún. Vúi anh, möt ngay khöng phai co 24 giú, möt thang khöng chó co 30 hay 31 ngay va möt nùm cua anh thûúng “dai” hún … 400 ngay!
Theo thúi gian va “thû thach”, nha ban hang tai ba cua chung ta àa rut ra àûúc bñ quyït ban hang hiïu qua, cung la nguyïn tùc vang dên àïn thanh cöng cua anh, co thï tom tùt thanh cac àiïm sau:
1 - Ghi chep thúi gian va doanh sö hang giú, hang ngay àï biït mònh àang ú àêu.
2 - Viït ra giêy tûng muc tiïu ngay, thang, nùm.
3 - Àùt muc tiïu cu thï (104.000 àö-la).
4 - Àùt muc tiïu àu lún àï tao “thach thûc”.
5 - Àùt muc tiïu dai han (möt nùm) nïn khöng nan long trûúc nhûng thêt bai nho (nïu co) àöi vúi muc tiïu hang ngay.
6 - Liït kï ca cac trú ngai trïn àûúng chinh phuc muc tiïu àï chu àöng tòm biïn phap phong tranh va vûút qua.
7 - Àat muc tiïu nùm bùng cach pha ky luc möi ngay.
8 - Àùt ky luêt tinh thên cho chñnh ban thên mònh.
9 - Tuyït àöi tin vao kha nùng àat muc tiïu cua mònh.
10 - Tû hònh dung ra viïn canh mònh àat àûúc muc tiïu ngay vao luc àêu nùm.
Trûúc khi tam kït thuc cêu chuyïn nay, töi xin nhùc thïm rùng chia se muc tiïu la cên thiït nhûng phai àung àöi tûúng. Búi vò, co nhûng ngûúi biït lùng nghe va mang lai sû lac quan cho ban va biït cach khñch lï ban, ho se giup ban thïm niïm tin ú chñnh mònh; nhûng cung co nhûng ngûúi chó lam ban nhut chñ ma thöi.
Muc tiïu hang ngay cua tûng ngûúi la hay lam töt nhêt trong kha nùng co thï àï co möt ngay mai tûúi àep hún. Tûúng lai la núi ban se söng phên àúi con lai cua mònh va nhûng thanh tñch nho nho hang ngay la nhûng viïn àa lot trïn con àûúng àûa ban àïn chön vinh quang ào. Àï xac lêp muc tiïu cuöc àúi möt cach àung àùn, ban cên hiïu rùng chiïc “thang may” lïn àónh thanh cöng àa bõ “hû”, va ban phai ài bùng cêu thang bö, möi lên chó bûúc möt bêc ma thöi.
Tuy nhiïn, thêt may mùn la no àa àûúc àanh dêu sùn va àang múi goi ban bûúc lïn àêy!
Cac bac sô xïp töi vao nhom ngûúi thûa cên va khuyïn töi nïn têp luyïn thï thao. Töi àa rêt mûng rú khi nhòn thêy sö cên cua mònh giam xuöng sau möi thang va cam thêy tû tin hún rêt nhiïu. Trûúc àêy, töi luön ao ûúc co àûúc möt thên hònh cên àöi, song vên chûa co àu can àam thûc hiïn. Töi chó thûc sû quyït têm khi gùp võ bac sô no. Luc êy töi mong sao mònh co thï giam bút hai ky. Khi moi ngûúi nöng nhiït khen ngúi nhûng nö lûc ban àêu cua töi, töi cang muön cö gùng nhiïu hún nûa. Thöng qua cêu chuyïn cua mònh, töi muön noi vúi ban rùng hay xac àõnh thêt ro muc tiïu muön hûúng àïn va lïn kï hoach cu thï trong möt thúi han húp ly. Nhûng hoach àõnh ro rang ào se mang lai cho ban sû tû tin va tinh thên lac quan, möt yïu tö khöng thï thiïu cho thanh cöng cua ban. Nhûng “sû khñch lï” ma ban nhên àûúc möi ngay tû nhûng ngûúi xung quanh hay tû
chñnh ban thên mònh se tiïp thïm àöng lûc cho ban hoan thanh cac muc tiïu ngùn han va tiïn gên hún àïn muc tiïu dai han.
Tuy nhiïn, ban cên lûu y rùng khi xac lêp muc tiïu, ban àûng tû khoa têm hön mònh bùng nhûng àiïu “khöng tûúng”, nhû Houdini trong cêu chuyïn sau àêy:
Houdini la möt ao thuêt gia bêc thêy va la möt thú khoa àai tai. Öng êy tûng khoe rùng mònh co thï thoat ra khoi bêt cû nha tu nao trïn thï gian nay trong khöng qua möt giú, miïn la öng êy àûúc mùc trang phuc dao phö.
Luc bêy giú ú möt thõ trên nho cua nûúc Anh, ngûúi ta múi khanh thanh möt nha tu múi vúi möt loai khoa an toan vao loai bêc nhêt thï giúi va ho àa thach Houdini trö tai cua mònh. Houdini kiïu hanh nhên lúi ngay va tû tin bûúc vao möt xa lim àï lam “pham nhên” àêu tiïn cua nha tu no. Öng êy rut ra tû chiïc ao dao phö cua mònh möt que thep mong va bùt àêu lam viïc. Sau 30 phut, röi möt giú tröi qua, sû tû tin cua öng êy dên dên biïn mêt va mö höi va ra nhû tùm. Hai giú sau, öng êy kiït sûc, bêt tónh röi àö sup vao canh cûa sùt nùng nï, va no bêt mú ra! Houdini àa thanh cöng? Xin thûa rùng “Khöng”. Thûc ra, canh cûa trïn khöng hï bõ khoa ma chó co àêu oc cua Houdini bõ “khoa” búi chñnh öng ta.
Trong tro chúi cuöc àúi, nhiïu luc ban chó cên àêy nhe canh cûa cuöc söng la ban àa co thï cham tay vao nhûng kho tang va phên thûúng vö gia.
Nhûng nguyïn tùc cú ban khi xac àõnh muc tiïu:
1 - Thûc hiïn trïn sû tû nguyïn.
2 - Bao vï uy tñn va danh dû cua ban thên.
3 - Cam kït thûc hiïn àïn cung.
4 - Àùt ra nhûng muc tiïu xac àang.
5 - Muc tiïu phai chi tiït va cu thï.
6 - Thúi gian thûc hiïn húp ly.
7 - Xac àõnh cac muc tiïu ngùn han trong möi tûúng quan vúi muc tiïu dai han.
8 - Lïn kï hoach cu thï.
Möt thñ nghiïm àûúc thûc hiïn nhû sau: Ngûúi ta cho vai con bo chet vao möt cai lo, àêy nùp lai va quan sat. Nhûng con bo chet cö hït sûc nhay ra khoi lo nhûng khöng thï.
Chung nhay lïn, àung vao nùp lo va bõ bêt trú lai. Lêu dên ngûúi ta nhên thêy chung vên cö nhay lïn nhûng khöng con àung vao nùp lo nûa. Luc bêy giú, ngûúi ta mú nùp lo ra, nhûng nhûng con bo chet kia vên khöng hï nhay ra khoi lo.
Chung khöng nhay ra àûúc khöng phai vò chung khöng àu sûc ma la vò chung àa quen vúi khoang cach ma chung “xac àõnh”.
Ú con ngûúi cung vêy. Nïu chó àùt ra nhûng muc tiïu têm trung thò chung ta cung se chó àat àûúc nhûng kït qua thûúng thûúng bêc trung va trú thanh ngûúi co nùng lûc trung bònh ma thöi. Ban àêu, hêu nhû têt ca chung ta àïu la nhûng ngûúi co nhiïu ûúc mú va hoai bao, nhûng röi nhûng kho khùn, trú ngai cung vúi nhûng lúi bònh phêm mang tñnh tiïu cûc khiïn nhiïu ngûúi de dùt hún. Tuy nhiïn, con ngûúi cung rêt “nhay cam” trûúc nhûng tac àöng tñch cûc möt cach thai qua. Chùng han Joe Louis(25) luön khiïn cho cac àöi thu cua mònh phai chun chên va co phên lo sú khi biït ho àang thi àêu vúi àûúng kim vö àõch hang nùng thï giúi. Àöi khi kït qua thi àêu dûúng nhû àa àûúc xac lêp ngay tai thúi àiïm ào. Co le Roger Bannister àa vûút ra khoi nhûng àõnh kiïn cö hûu cua huên luyïn viïn, ngûúi cho rùng: “Kha nùng thï ly cua con ngûúi khöng cho phep vûút qua quang àûúng
1,6 km trong 4 phut. Töi khöng tin co ai ào pha àûúc ky luc nay” hay cua võ bac sô: “Nïu anh chay nhanh hún nûa, tim anh se nhay ra khoi löng ngûc cua anh!”. Bannister trú thanh ngûúi àêu tiïn pha ky luc cû ly chay 1 dùm. Hay àùt ra nhûng muc tiïu thêt xac àang va khöng ngûng nö lûc àï tûng bûúc hûúng àïn muc tiïu àa àõnh.
Trong cuöc söng co rêt nhiïu àiïu chung ta chûa thûc hiïn àûúc va dô nhiïn chung ta cung khöng thï cung luc àat
àûúc têt ca. Do vêy, àï khöng bõ cac muc tiïu nhên chòm, ban hay nghe lúi khuyïn cua Judge Ziglar danh cho nhûng ngûúi ban hang: “Nïu tû trûúc àïn nay ban chûa tûng àùt ra cho mònh bêt ky muc tiïu nao thò ban hay khúi àêu bùng nhûng muc tiïu ngùn han. Hay àùt muc tiïu thang dûa trïn thang co doanh sö cao nhêt cöng thïm 10% nûa. Sau ào, xac àõnh doanh sö trung bònh hang ngay cên phai àat àûúc so vúi doanh sö ngay cao nhêt va àiïu quan trong la phai thûúng xuyïn nhùc nhú ban thên vï doanh sö nay.
Nïu thanh cöng vúi muc tiïu thang, ban hay tû tin lêp cho mònh cac muc tiïu quy (bùng muc tiïu thang nhên 3 va cöng thïm 10%). Chó khi hoan têt cac muc tiïu ngùn han, ban múi nïn nghô àïn cac muc tiïu dai han. Nhûng muc tiïu ngùn han bêy giú se la doanh sö tuên trung bònh so vúi doanh sö tuên cao nhêt. Va cû nhû thï, ngay höm nay cua ban se vûút hún ngay höm qua, thang sau se vûút thang trûúc va nùm sau se cao hún nùm trûúc…”.
Nesmeth bõ biït giam suöt bay nùm trong möt xa lim chêt hep chó vûa àu àùt möt chiïc giûúng àún. Trûúc ào öng la möt ngûúi chúi gön rêt cû, va sau 7 nùm nghó chúi, öng vên àanh àûúc 74 àiïm trong lên chúi trú lai àêu tiïn. Trong suöt thúi gian bõ giam cêm, öng khöng àûúc gùp gú hay tro chuyïn vúi bêt ky ai, cung khöng àûúc vên àöng cú thï ngoai trû viïc ài lai trong möt khöng gian vö cung nho hep kia. Thï la öng sû dung toan bö thúi gian àï chúi gön – möt mön thï thao ma öng vön rêt thñch. Öng hònh dung thêy mònh mùc quên ao
àanh gön, bûúc àïn lö gön àêu tiïn trong tiït trúi rêt thuên lúi. Öng con “nhòn thêy” rêt ro chu vi cua ca sên gön, cam nhên àö mõn cua co, nghe ro tiïng chim hot xung quanh…
Àïn ca nhûng chi tiït rêt nho nhû cach öng vên thûúng cêm gêy bùng tay trai, sau ào àùt tay phai lïn, öng luön nhùc mònh
phai giû cho tay trai thêt thùng va khöng àûúc rúi mùt khoi banh. Cû àïu àùn nhû thï, ngay nao öng cung têp cach vung gêy vï àùng sau thêt chêm rai va nhe nhang röi vut manh vao qua bong nó. Öng “doi mùt” nhòn theo àûúng banh, “ngùm” no bay trïn khöng cho àïn khi no rúi xuöng va lùn àïn àiïm ma öng “xac àõnh” trong àêu...
Suöt bay nùm liïn nhû thï, trong trñ tûúng tûúng cua öng, khöng möt trai banh nao bõ àanh hut, khöng möt lö nao bõ trêt bong. Nhú vêy, tinh thên öng luön sang khoai – cam giac cua möt ngûúi chiïn thùng luön ngû trõ trong öng.
Nhiïu nùm vï trûúc, möt àoan tham hiïm quöc tï tö chûc möt chuyïn hanh trònh men theo sûún phña Bùc àï chinh phuc àónh Matterhorn. Trûúc ngay khúi hanh, cac phong viïn tòm àïn phong vên cac thanh viïn trong àoan. Hêu hït moi thanh viïn àïu tra lúi rùng ho se cö gùng hït sûc àï chinh phuc àónh nui, ngoai trû möt thanh niïn ngûúi My. Anh ta tra lúi rêt dût khoat: “Nhêt àõnh töi phai leo lïn àónh ngon Matterhorn”. Va chang trai ào la ngûúi duy nhêt àùt chên lïn àónh nui, chñnh vò anh ta hònh dung trûúc mònh se lam àûúc àiïu ào.
Vêy thò ban con chên chû gò nûa ma khöng nghô àïn “möt cöng viïc töt hún”, “möt cuöc söng hanh phuc hún”, “nhûng àûa con ngoan ngoan hún”…?
Cac nha khoa hoc àa kham pha ra rùng àan ngöng luön tao thanh hònh chû “V”möi khi bay cung nhau. Khi möt con ngöng vêy canh, no se tao ra möt lûc tiïp sûc cho con ngöng bay phña sau no. Khi bay theo àöi hònh chû “V” nhû thï, ca àan se àûúc tiïp thïm ñt nhêt 71% sûc manh hún la khi tûng con bay riïng le.
Khi möt con ngöng bay lïch àöi hònh, no se phai möt mònh chöng choi vúi sûc can cua gio va no se nhanh chong tòm àûúng trú vï àung võ trñ trong àöi hònh àï nhên lûc nêng tû con ngöng bay phña trûúc. Khi con ngöng àêu àan àuöi sûc, no se lui vï phña sau àöi hònh àï nhûúng chö cho con ngöng khac lïn dên àêu. Va trong khi bay, cac con ngöng phña sau luön phat tiïng kïu nhùm àöng viïn nhûng con ngöng phña trûúc giû vûng töc àö.
Möt àiïm rêt quan trong khac la khi möt con ngöng bõ öm hoùc bõ bùn trong thûúng, khöng bay theo kõp àan thò hai con ngöng khac se lêp tûc tach khoi àöi hònh, dòu con ngöng bïnh xuöng mùt àêt àï giup àú va bao vï no. Chung se ú lai vúi con ngöng bõ bïnh cho àïn khi nao no co thï bay trú lai.
Tû cêu chuyïn vï àan ngöng, chung ta thêy nïu biït cung nhau chia se muc tiïu chung va co tinh thên àoan kït thò chung ta se àïn àñch nhanh chong va dï dang hún. Bïn canh ào, hay cung nhau luên phiïn thûc hiïn nhûng cöng viïc àoi hoi sû nö lûc cao va khöng quïn àöng viïn, khuyïn khñch nhûng ngûúi cung àöng hanh vúi mònh àï trú thanh
àiïm tûa cua nhau trong nhûng tònh huöng kho khùn. Hay lam viïc va söng vúi tinh thên cua àan ngöng!
Vao thúi nhên loai chó biït co thuyïn buöm, co möt thuy thu tre lïn boong ra khúi lên àêu tiïn trong àúi. Khöng may con thuyïn rúi vao giöng bao va anh ban tre àûúc lïnh phai leo lïn cöt buöm àï cuön buöm. Khi leo gên túi àónh, anh àa pham möt sai lêm chït ngûúi. Anh ta nhòn xuöng bïn dûúi va thêy nhûng con song dû cung sû trong tranh nhû sùp àùm cua con thuyïn. Canh ào lam anh hoa mùt va mêt thùng bùng. Trong giêy phut ào, ngûúi thuy thu gia tûng trai bïn dûúi het ho: “Hay nhòn lïn trïn, con trai, hay nhòn lïn!”. Chang thuy thu tre nghe theo va trú nïn vûng vang trong phong ba bao tap va ho àa àûa con thuyïn vao núi tru ên an toan.
Du moi thû xung quanh co trú nïn töi tï, ban àûng bao giú rúi mùt khoi muc tiïu cua mònh va hay hanh àöng! Hay nhú rùng chiïc àêu may xe lûa manh nhêt thï giúi cung co thï bõ “khoa chên” búi möt mêu gö nho day 2,5 cm chïm vao banh khi no àang àûng yïn. Nhûng khi no àang lao vï phña trûúc vúi töc àö 160 km/giú thò no se pha tung ca möt bûc tûúng bï töng cöt sùt day 1,5 met!
Thï la ban sùp sûa vûút qua bêc thang thû ba, àûng ngöi lai nghó ma hay tiïp tuc bûúc lïn bêc thang thû tû. Ban hay cêm lêy but va viït lïn bêc thû ba rùng: “TÖI ÀANG TRÏN
Muc tiïu:
I.Nïu lïn têm quan trong cua thai àö söng àung àùn.
II.Nhên diïn möt sö àùc tñnh tiïu biïu cua thai àö.
III.Bao vï thai àö trûúc löi suy nghô tiïu cûc.
IV.Àûa ra 4 bûúc cên thiït giup kiïm soat thai àö trong moi tònh huöng.
V.Chûng minh rùng bêt ky thoi quen nao cung àûa àïn möt kït qua tûúng ûng.
VI. Hûúng dên cach tranh xa hay tû bo thoi quen xêu va têp thoi quen töt.
Hùn khöng ai trong chung ta lai khöng muön trú nïn giau co, vui ve, khoe manh, lam viïc hiïu qua va co àûúc nhiïu möi quan hï töt àep hún vúi àöi tac, àöng nghiïp, gia àònh, be ban va hang xom lang giïng, cung nhû àong gop cho xa höi nhiïu hún. Va, àiïu ngac nhiïn la hêu nhû têt ca moi ngûúi, tû quan chûc chñnh phu, bac sô, ky sû cho àïn ngûúi lao àöng bònh thûúng nhêt àïu cöng nhên rùng thai àö söng àung àùn chñnh la chiïc chòa khoa mú ra canh cûa thanh cöng va hanh phuc trong cuöc söng.
Thï nhûng trïn thûc tï chûa co trûúng lúp nao giang day vï têm quan trong cua thai àö söng. Àïn 90% khöi lûúng kiïn thûc chung ta hoc àûúc tû trûúng lúp têp trung vao viïc trau döi cac ky nùng chuyïn mön va chó co 10% con lai àï cêp àïn nhûng yïu tö co liïn quan àïn thai àö söng. Tuy nhiïn trong ty lï 10% ñt oi ào, hêu hït àïu noi vï cac sû kiïn thï thao va tac àöng lún lao cua viïc àöng viïn, khñch lï tinh thên àöi vúi cac vên àöng viïn.
Theo kït qua nghiïn cûu khoa hoc, kñch thûúc vung tû duy cua nao bö chó bùng 10% kñch thûúc cua vung xuc cam va 85% nguyïn do àûa àïn thanh cöng hay nhûng tiïn bö vûút bêc àïu bùt nguön tû thai àö söng va chó co 15% la nhú vao yïu tö chuyïn mön. Nhûng dên chûng trïn àêy cho thêy rùng chung ta àang àêu tû 90% thúi gian va tiïn cua àï phat triïn möt nhên tö chó gop phên àem lai 15% thanh qua sau cung va chó danh ra 10% cho nhên tö quyït àõnh àïn 85% thanh cöng.
Thai àö söng bao göm nhiïu khña canh khac nhau va trong phên nay, töi muön nhên manh àïn yïu tö lac quan. Möt ngûúi lac quan se cho rùng mònh may mùn co cú höi àûúc cam nhên mùt àêt trïn àöi chên trên khi àöi giay cua anh ta bõ mon vet. Robert Schuller chó ra nhûng àiïm khac biït giûa ngûúi lac quan va ke bi quan nhû sau:
NGÛÚI LAC QUAN
• Noi “Khi àa tin thò töi co thï nhòn thêy trong trñ tûúng tûúng cua mònh”.
• Luön ú thï chu àöng.
• Khi nhòn vao nûa ly nûúc, ho cho rùng ly nûúc àa àêy àûúc möt nûa.
KE BI QUAN
• Noi “Chó khi nao nhòn thêy thò töi múi tin”.
• Luön ú thï bõ àöng.
• Khi nhòn vao nûa ly nûúc, ho cho rùng ly nûúc àa bõ vúi ài möt nûa.
Àöi vúi cung hònh anh “nûa ly nûúc” nhûng lai co hai suy nghô khac nhau nhû vêy la do ngûúi lac quan biït rùng mònh àang àö nûúc vao trong ly va chùc hùn ly nûúc se àêy. Con ngûúi bi quan cho rùng ly nûúc bõ vúi ài búi vò ho chñnh la ngûúi àa lêy nûúc ra khoi ly. Kiïu tû duy nay cung thûúng xuyïn xuêt hiïn ú nhûng ngûúi chó biït bon rut cua xa höi ma khöng hï àoai hoai àïn chuyïn àong gop cho cöng àöng. Ho tin va chêp nhên sû sùp àùt cua sö phên. Trong khi ào, ngûúi lac quan luön nö lûc hït mònh va luc nao cung to ra tû tin búi anh ta biït rùng mònh àang tiïn gên àïn giai phap cho vên àï.
Thûc tï àa chûng minh rùng thanh cöng va thêt bai, giûa “àûúc” va “mêt”, giûa hanh phuc va àau buön chó cach nhau möt khoang cach rêt mong manh nhûng thanh qua sau cung lai rêt khac biït. Co thï chuyïn hanh trònh ma ban se trai qua chùng con thu võ nûa, thanh qua ma ban sùp sûa co àûúc chùng con y nghôa va co gia trõ bao chûng cho thanh cöng nûa. Kiïn thûc va têm nhòn cua möt hoc sinh hoc chó àï co àûúc àiïm töt hoan toan khac hùn möt hoc sinh hoc àï co àûúc sû hiïu biït thêt sû. Con àûúng thùng tiïn cua möt ngûúi ban hang biït xêy dûng uy tñn cho sû nghiïp cua mònh rêt khac vúi möt ngûúi luön tòm moi cach àï ban àûúc hang ma thöi. Möt ngûúi gop sûc vò sû phat triïn cua cöng ty khöng chó nhên àûúc mûc lûúng cao hún möt ngûúi chó lam viïc tûúng xûng vúi mûc lûúng àûúc tra ma con cam thêy hai long vï ban thên va àûúc cac àöng nghiïp tön trong.
Tû duy tñch cûc la hònh thai phö biïn nhêt cua thai àö söng àung àùn. Löi suy nghô nay giup chung ta cam thêy rùng moi viïc vên rêt kha quan du rùng chung ta àang àûng trûúc nhûng bï tùc tûúng chûng khöng löi thoat. Trong sö nhûng ngûúi chung töi quen biït co möt cùp vú chöng hiïm muön. Moi canh cûa cú höi àïu àa àong lai va ho quyït àõnh nhên möt àûa be lam con nuöi. Vêy ma möt thúi gian sau, ho vui mûng chao àon thanh viïn thû tû cua gia àònh – àûa con ruöt cua ho. Sau khi nhên con nuöi, ban be va nhûng ngûúi thên àïn thùm hoi, chuc mûng “gia àònh” cua ho. Khöng khñ vui ve, àêm êm àa giup cúi bo moi ganh nùng têm ly àeo bam têm trñ ho bêy lêu, va phên thûúng cho sû giai toa ào chñnh la sû ra àúi àûa con ruöt cua hai ngûúi.
Têm trñ chó thûc hiïn theo nhûng gò suy nghô chung ta sai khiïn. Chñnh vò hai vú chöng no liïn tuc bõ ap àùt búi nhûng lúi nhên àõnh rùng “Mònh khöng thï sinh em be” nïn ho khöng thï sinh em be àûúc. Chó àïn khi nhên àûúc lúi chuc mûng, thùm hoi cua ban be va nhûng ngûúi thên ho múi thay àöi suy nghô va tû hoi “Nïu co möt àûa con thûc sû thò mònh se rêt hanh phuc”. Va ho àa àûúc toai nguyïn.
Trong möt lên thuyït trònh ú Michigan, khi tònh cú bùt chuyïn vúi möt ngûúi àan öng, töi co cam giac nhû mònh àa khúi dêy nhûng vên àï khiïn öng phai àau àêu. Nhû bõ cham vao vït thûúng àang nhûc nhöi, öng êy têm sû rùng cöng nhên hang General Motors àang tö chûc àònh cöng, tònh trang lam phat nghiïm trong khiïn moi hoat àöng mua
ban bõ ngûng trï. Àa mêy thang nay, öng khöng ky àûúc möt húp àöng nao vúi khach hang. Nïu tònh trang nay cû tiïp tuc, co le öng se bõ vú nú do khöng co kha nùng tiïp tuc tra gop cùn hö ma öng àa mua nùm trûúc. Gûúng mùt öng tröng rêt thiïu nao, töi khöng biït phai lam gò àï cam xuc cua öng vúi bút phên nao. Luc ào, möt ngûúi phu nû àïn bùt tay töi, töi lõch sû hoi thùm “Cöng viïc cua cö thï nao?”. Ban biït khöng, töi khöng tin vao tai mònh khi nghe: “Öng biït khöng, cöng nhên hang General Motors àang tö chûc àònh cöng…”. Töi thêm nghô: “Öi, trúi úi! Lai thïm möt ngûúi nûa sao?”. Chút cö êy bêt cûúi va noi tiïp: “Kinh doanh ngay nay thêt la thu võ. Lêu lùm röi moi ngûúi múi co nhiïu thúi gian àï mua sùm va àap ûng nhûng nhu cêu cua riïng mònh. Ho co thï tòm hiïu thêt cùn ke, sùm soi tûng chi tiït cua ngöi nha mú ûúc… Quan trong nhêt, ho hiïu rùng àêy la thúi àiïm gia nha àêt giam nhiïu nhêt va ho cên phai chúp lêy thúi cú nay. Àêy chñnh la thúi cua nghï kinh doanh bêt àöng san”.
Àöi vúi cung möt sû kiïn “àònh cöng”, nhûng cach nhòn khac nhau khiïn möt ngûúi sùp sûa bõ pha san con möt ngûúi lai tòm thêy nhiïu cú höi cho mònh. Ào chñnh la sûc manh cua thai àö va thai àö cua ban se quyït àõnh têt ca!
Thai àö tñch cûc se àem lai nhûng kït qua tñch cûc vò thai àö co tñnh lan truyïn. Möt hònh thai khac cua thai àö chñnh la nhiït tònh. Elbert Hubbard tûng noi: “Khöng co gò trú nïn vô àai nïu thiïu vùng sû nhiït tònh”. Sû khac biït
giûa möt diïn gia gioi va diïn gia vô àai, giûa möt ngûúi me gioi va möt ngûúi me vô àai, giûa ngûúi ban hang gioi va ngûúi ban hang vô àai la do ú sû nhiït tònh cua ho.
Nïu ban lam viïc vúi niïm tin tuyït àöi vao àõnh hûúng cua cöng ty va vao chêt lûúng san phêm cua cöng ty thò chùc hùn trong ban se xuêt hiïn möt nhiït huyït thêt sû, chû khöng chó la sû miïn cûúng bï ngoai.
Sû nhiït tònh àñch thûc khöng phai la möt chiïc ao ma ban co thï “khoac vao” hay “cúi ra” möt cach tuy thñch àï gêy ên tûúng hay tao anh hûúng. Ban nhiït tònh hay khöng tuy thuöc vao cach söng cua ban. Thai àö huïnh hoang, ra ve chùng hï cho thêy ban àang rêt nhiït tònh ma chñnh ú nhûng ngûúi àiïm tônh, ñt lúi lai co nhiïu hanh àöng toat lïn sû say mï.
Khi con giang day ú Trung têm Dale Carnegie tai New York, töi vinh dû àûúc tiïp xuc möt nhên vêt nöi tiïng tïn la Ed Green. Giúi kinh doanh thûúng goi öng la ngûúi ban hang sö möt. Thu nhêp hang nùm cua öng àat trïn 75.000 àö la! Trong möt lên tro chuyïn, töi to mo hoi nguyïn do vò sao öng tham dû möt lúp hoc ma töng thu nhêp cua ca ba giang viïn göp lai chûa bùng möt nûa thu nhêp cua öng. Ed chó cûúi va àap: “Zig a, àï töi kï cho anh nghe cêu chuyïn nay nhe! Khi töi con nho, co möt lên töi àûúc cha dên ài thùm vûún. Anh biït khöng, cha töi la nha lam vûún gioi nhêt vung àêy! Sau khi thùm vûún xong, öng hoi töi hoc àûúc nhûng gò. Töi ben len àap:
- Àiïu duy nhêt con nhòn thêy la cha àa bo ra rêt nhiïu cöng sûc cho manh vûún nay.
Cha töi bûc tûc bao:
- Cha cû tûúng con se hoc àûúc rùng khi trai con xanh nghôa la trai con lún. Va khi nao trai àa chñn thò chung cung bùt àêu thöi rûa.”
Röi Ed kït luên:
- Töi khöng bao giú quïn cêu noi ào, Zig a. Sú dô töi àïn àêy hoc la vò töi mong àûúc hoc hoi thïm. Va kiïn thûc ú àêy giup töi thûc hiïn thanh cöng möt thûúng vu ma töi àa theo àuöi suöt hai nùm nay. Sö tiïn ma töi nhên àûúc tû thûúng vu ào àu tra hoc phñ cho têt ca nhûng khoa hoc ma töi muön tham gia trong suöt cuöc àúi mònh.
Trong cuöc söng, mong ban luön giû àûúc tinh thên ham hoc hoi va thûúng xuyïn trau döi àï ban thên möi ngay möt trûúng thanh hún.
Giam àöc möt cöng ty no khöng bùng long vúi tinh thên lam viïc cua cac nhên viïn trong cöng ty nïn triïu têp möt buöi hop va bao:
- Phai thay àöi, cac ban a! Trong chung ta, co möt sö ài trï vï súm, möt sö khac thò lú la nhiïm vu. Töi àï nghõ chung ta cung cai tö. Tû nay, töi se ài súm vï trï, chu toan bön phên àï lam gûúng cho cac ban. Nïu möi ngûúi àïu nö lûc va
nghiïm chónh chu toan bön phên, töi tin la cöng ty chung ta se phat triïn vûng manh.
Nhûng chó sau ào ñt ngay, trong möt bûa tiïc hop mùt vúi khach hang, öng mai vui chuyïn nïn quïn ca giú giêc. Öng giêt mònh khi nhòn àöng hö va vöi vang cao löi: “Töi phai co mùt tai vùn phong trong 10 phut nûa!”. Khi öng àang phong nhanh vï cöng ty, möt canh sat chùn öng lai va viït giêy phat. Öng rêt hêm hûc búi trûúc giú öng vên luön tuên thu luêt lï giao thöng. Vï àïn vùn phong, àï lam ngú viïc mònh àïn trï, öng cho goi trûúng phong kinh doanh àïn àï hoi xem vu buön ban vúi Armstrong àa kït thuc chûa. Võ trûúng phong àap:
- Thûa öng, ho tû chöi röi. Töi cung khöng biït nguyïn do tai sao nûa.
Àang bûc tûc chuyïn bõ phat ban nay, öng giam àöc xùng giong:
- Kinh nghiïm lam viïc 18 nùm nay cua anh àêu? Sao lai co thï àï hong möt vu nhû thï àûúc? Nhiïm vu cua anh la phai tòm cho ra möt vu khac, nïu khöng thò anh phai coi chûng cai ghï cua anh àêy!
Võ trûúng phong kinh doanh cung bûc xuc khöng kem. Anh ta lao ra khoi phong va rua thêm trong bung “Mònh cêt lûc lam viïc suöt 18 nùm nay. Moi quy chuên àïu do mònh
lêp ra, moi khach hang àïu do mònh tòm àûúc. Khöng co mònh, cöng ty àö ma tru nöi! Vêy ma öng ta lai xai xï mònh
chó vò mêt möt vu xoang nhû vêy”.
Vên söi suc tûc giên, anh goi cö thû ky:
- Cö àa àanh may xong nùm la thû töi àûa sang nay chûa?
Cö thû ky than nhiïn àap:
- Chûa a, vò öng bao töi phai quyït toan sö sach cua Hillard trûúc.
Böng nhiïn anh ta quat to:
- Cö àûng co nhiïu lúi. Töi àa bao ào la thû gêp, cên gûi ài ngay, cö hiïu khöng? Nïu cö lam khöng kõp thò töi se tòm ngûúi khac. Cö àûng tûúng rùng hï cû lam àûúc 7 nùm ú àêy la se lam suöt àúi àêu nhe!
Cö thû ky bõ mùng oan vung vùng bûúc ra khoi phong va lêm bêm:
- Thï nay la thï nao? Mònh lam àêu tùt mùt töi suöt bay nùm trúi nay ma cöng ty co tra thïm cho mònh àöng nao àêu!
Cöng viïc cua mònh nhiïu gêp ba, gêp bön lên ngûúi khac. Khöng co mònh cöng ty chùc phai àong cûa súm. Giú àêy öng êy lai con àe doa sa thai mònh chó vò möt cöng viïc con con nhû thï!
Röi cö bûúc thùng àïn chö cö nhên viïn tiïp tên va bao:
- Töi co mêy cai thû cên nhú cö àanh may gium. Töi biït àêy khöng phai la viïc cua cö, nhûng cö ranh rang, lêu lêu
múi nhên möt cuöc àiïn thoai, va lai, viïc nay cên gêp vò thû phai gûi ài ngay. Nïu cö khöng lam àûúc thò cho töi biït àï töi tòm ngûúi khac!
Nhên viïn tiïp tên nghe thï thò muön nöi àiïn nhûng cö kòm long. Cö nghô: “Thêt la qua àang! Trong cöng ty nay, mònh la ngûúi vêt va nhêt nhûng hûúng lûúng thêp nhêt. Mònh lam khöng hït viïc con ho thò chó uöng ca phï tan gêu va goi àiïn thoai khùp núi! Vêy ma hï co viïc gêp la lai trut lïn àêu mònh. Àa vêy con doa àuöi mònh nûa chû! Mònh ma nghó chùc cöng ty nay se röi lïn thöi! Co tra lûúng gêp àöi cung chùng ai them lam viïc nay!”.
Nhûng röi cö cung àanh may xong va gûi thû ài nhûng trong bung con êm ûc lùm. Vï àïn nha, cö àong sêp cûa lai röi bûúc vao phong.
Ngûúi àêu tiïn cö nhòn thêy la cêu con trai 12 tuöi àang nùm trïn san nha xem ti-vi, chiïc quên bõ rach möt mang to.
Tûc mònh, cö quat:
- Bao nhiïu lên me bao con khi ài hoc vï thò phai thay quên ao ra. Me ài lam vï rêt mït, lai con phai don dep nha cûa va chùm soc con nûa! Lïn lêu ngay! Me cêm con khöng àûúc xem ti-vi trong vong ba tuên túi.
Cêu be bõ me mùng, löm cöm ngöi dêy va chêm chap ra khoi phong, miïng lau bau: “Sao me lai mùng mònh cú chû?
Sao me khöng nghe mònh giai thñch? Mònh àêu co muön bõ rach quên nhû vêy àêu”. Vûa luc ào chu meo cûng ài ngang qua, nung nõu co mònh vao chên cêu. Cêu be trut nöi bûc tûc lïn chu meo va vung chên àa no möt cai: “Cut ngay! Gùp mi chó toan xui xeo thöi!”.
Thêt ra chu meo chó la cai àñch cuöi cung ganh chõu sû bûc böi cua moi ngûúi. Khi nghe cêu chuyïn trïn, töi nhu thêm: “Nïu nhû öng giam àöc no ài thùng tû bûa tiïc hop mùt khach hang àïn nha cö nhên viïn tiïp tên va àa con meo möt cu thò chùc chùn nhûng ngûúi khac se khöng bõ va lêy nhû vêy”. Va co khi nao ban tû hoi: “Mònh àa phan ûng nhû thï nao trûúc nhûng lúi noi böng àua, möt nu cûúi, möt lúi khen ngúi? Thai àö cua ban ra sao möi khi ban àûúc möt mon hang, khi noi chuyïn vúi möt ngûúi tû tï, vui ve va lõch thiïp?”. Töi tin chùc ban se vui ve, lõch sû va móm cûúi àap lï. Töi cam àoan ban rêt thñch nhûng àiïu nay búi chung se giup ban trú thanh möt ngûúi dï mïn. Co khi nao ban bùn khoùn: “Trûúc àêy mònh co “àa möt con meo” cua ai chûa?
Mònh to thai àö nhû thï nao trûúc möt hanh àöng khiïm nha, möt lúi noi chêm choc hay trûúc möt cö tiïp viïn chêm chap, bêt lõch sû? Mònh phan ûng ra sao khi bõ ket xe, khi gùp möt ngay mûa gio, am àam?”. Àûng àï ban thên trú thanh nan nhên cua nhûng chuyïn rùc röi khöng liïn can gò túi mònh. Hay hiïu rùng nhûng ngûúi ào àang muön “àa möt con meo” cua ai ào va ban chó tònh cú co mùt luc ào ma thöi.
Àûng “giên ca chem thút”, hay hanh àöng tñch cûc
trûúc nhûng tònh huöng tiïu cûc.
Cavett Robert àuc kït rùng “Cu nga khöng thï khiïn ta thoai chñ àûúc. Chung ta chó thêt bai khi ban thên khöng muön cö gùng thïm nûa. Nan long hay khöng tuy thuöc rêt nhiïu vao phan ûng cua cam xuc, chû khöng phai la nhûng biïu hiïn bïn ngoai. Hay trêm tônh va hiïu rùng hoc hoi tû nhûng trai nghiïm cua thêt bai luön co ñch cho ta. Thêt bai la chuyïn rêt bònh thûúng va co thï xay àïn vúi bêt ky ai, do vêy ban khöng nïn mai than trach ban thên. Hay nhú rùng chung ta khöng thï chït vò bõ rúi xuöng biïn, ma chó chït nïu cû ú mai dûúi ào. Àï tòm lai suy nghô tñch cûc, àêu tiïn ban phai nhên biït rùng mònh àa “bõ nga” va àêy chó la möt tònh huöng xay àïn chû khöng phai la möt tònh trang vônh viïn. Kï àïn ban hay nhú rùng ngûúi ta ñt khi co thï tiïp tuc tiïn vï phña trûúc trong tû thï “àang nga”. Cuöi cung, hay tû àùt ra cho ban thên thúi han cên phai àûng lïn va cam kït thûc hiïn.
Töi xin nhên manh möt àiïu, thai àö – cung nhû bïnh cam cum – co tñnh lêy nhiïm. Nïu muön xêy dûng möt thai àö söng àung àùn, ban hay noi chuyïn vúi nhûng ngûúi co suy nghô tñch cûc, luön hoc hoi nhûng àiïu múi me, ú ho luön toat ra sû say mï, hûng khúi va möt tinh thên khöng bao giú bo cuöc.
Têm trñ chung ta tûa nhû möt manh àêt mau mú cung vúi möt kha nùng tûúng tûúng phong phu nïn bêt cû àiïu tñch cûc hay tiïu cûc nao khi àûúc gieo vao ào cung se sinh söi va phat triïn rêt nhanh. Mùt khac, têm trñ con hoat àöng nhû möt ngên hang va bêt cû ai cung co thï gûi vao têm trñ ban nhûng tai khoan tñch cûc hoùc tiïu cûc. Tuy nhiïn chó co ban la ngûúi duy nhêt co quyïn quyït àõnh ai àûúc phep rut vön ra khoi ngên hang têm trñ cua ban. Àiïm khac biït giûa tai khoan trong ngên hang va tai khoan trong têm trñ la tai khoan ngên hang se bõ giam dên sau möi lên rut tiïn trong khi tai khoan têm trñ cang tùng thïm sau möi lên chung ta thûc hiïn möt lïnh “giao dõch”.
Trong ngên hang têm trñ co hai thu quy va ca hai àïu tuyït àöi vêng lïnh ban. Thu quy tñch cûc lo viïc thu, chi cac khoan tñch cûc, con thu quy tiïu cûc chuyïn chi, thu cac khoan tiïu cûc.
Chñnh vò ban la ngûúi chu ngên hang têm trñ ào nïn ban co toan quyïn kiïm soat cac khoan thu chi cua ngên hang. Cac khoan thu vao thï hiïn töng sö trai nghiïm cua ban va cac khoan chi ra chi phöi mûc àö thanh cöng va hanh phuc cua ban. Va, möt àiïu hiïn nhiïn la ban khöng thï rut ra tû tai khoan ma ban chûa gûi vao lên nao.
Möi lên thûc hiïn giao dõch chó liïn quan àïn möt thu quy duy nhêt ma thöi. Khi àûng trûúc möt vên àï cên giai quyït, nïu ban lam viïc vúi ngûúi thu quy tiïu cûc, anh ta/cö ta se nhùc lai nhûng giai phap töi tï ma trûúc àêy ban àa chon va tiïn àoan nhûng nguy cú co thï xay àïn. Nïu tû vên thu quy tñch cûc, anh ta/cö ta se hö húi kï lai nhûng lên ban àa giai quyït thanh cöng vö sö vên àï con phûc tap hún bêy giú, khöng nhûng vêy anh ta/cö ta con àûa ra nhûng trûúng húp cho thêy ban xû ly tònh huöng rêt tai tònh va thöng minh àï chûng to rùng ban hoan toan co thï khùc phuc trú ngai nay. Ca hai thu quy nay àïu lam àung trach nhiïm cua ho búi vò du ban nghô mònh lam àûúc hay khöng thò trong trûúng húp nao ban cung àïu àung ca.
Têt nhiïn ban vên biït rùng mònh chó nïn lam viïc vúi ngûúi thu quy tñch cûc thöi, song trïn thûc tï ban lai ñt khi thûc hiïn àûúc nhû vêy. Ban thûúng co khuynh hûúng rut ra nhûng khoan vûa múi gûi vao, bêt kï ào la tai khoan tñch cûc
hay tiïu cûc, thï nïn gia trõ tai khoan chu yïu bõ anh hûúng búi nhûng khoan rut ra. Töi xin hoi rùng nhûng khoan ma ban àa gûi vao la thêt tha hay gia döi? La àung vúi nhûng chuên mûc àao àûc hay chûa? La bao thu hay phong khoang? La lang phñ hay tiït kiïm? La liïu lônh hay cên trong? La biïng nhac hay siïng nùng? La tñch cûc hay tiïu cûc?
NÏN GÛI VAO TAI KHOAN TÑCH CÛC HAY TIÏU CÛC?
Sû thêt la ban vûa àöng thúi thu nap nhûng thöng tin tñch cûc lên tiïu cûc vao têm trñ mònh. Vúi nhûng ngûúi chó biït ban lui, luön khùng àõnh rùng ban khöng thï lam àûúc àiïu nay, àiïu no, thûúng xuyïn àûa ra nhûng ly do lam anh hûúng àïn sû quyït têm cua ban… thò ban lai chùng co àöng thai gò ngùn can hanh àöng cua ho. Moi tû tûúng du nhêp vao têm trñ àïu gêy ra nhûng tac àöng trong möt chûng mûc nao ào. Chùng han, du àa day cöng nghiïn cûu bïnh cam lanh thöng thûúng nhûng cac nha khoa hoc vên khöng sao hiïu àûúc cùn ke cú chï gêy bïnh hoùc cach àiïu trõ cùn bïnh êy, song co möt àiïu hiïn nhiïn la khi con ngûúi bõ suy sup tinh thên, ho se rêt dï bõ cam lanh. Vêy la löi suy nghô tiïu cûc cung gêy ra khöng ñt rùc röi, phai khöng ban? Tiïn
sô Norman Vincent Peale noi rùng: Cach suy nghô tñch cûc luön àem lai nhûng hiïu qua tñch cûc. Nùm 1969, Charles
Ritter, möt cû dên söng tai Sac City thuöc bang Iowa mùc bïnh ung thû thên va phai cùt möt qua thên. Ba thang sau, hai la phöi cua öng cung bõ ung thû ac tñnh. Do thï lûc öng qua yïu khöng thï chõu àûng möt cuöc phêu thuêt nïn cac
bac sô ú bïnh viïn Mayo àï nghõ öng thû dung loai thuöc àang thñ nghiïm. Kït qua tû cac nghiïn cûu trûúc àêy cho thêy loai thuöc nay co chut hiïu nghiïm vúi nhûng ngûúi trïn 60 tuöi va kha nùng thanh cöng vao khoang 10%. Vêy ma no àa to ra tûúng thñch vúi cú thï cua Charles. Öng söng thïm àûúc sau nùm röi chït vò bïnh suy tim. Khi cac bac sô giai phêu tû thi, ho khöng tòm thêy dêu vït ung thû nao ca bïn trong cú thï cua Charles!
Hiïn nay trong vö van cùn bïnh chûa tòm ra biïn phap chûa trõ, co möt cùn bïnh ma bêt ky ai, du thuöc chung töc hay tön giao nao, cung co thï mùc phai. Ngûúi mùc bïnh nay bõ suy sup ca vï tinh thên lên thï chêt, hön nhên ly tan, phai súm tû gia coi àúi, khöng ñt con tre rúi vao tònh canh mö cöi cha me, tònh trang thêt nghiïp gia tùng nhanh chong, sö ngûúi nghiïn rûúu va ma tuy tùng nhanh dên àïn ty lï töi pham cung tùng theo. Àiïu àang noi la cùn bïnh nay co nguy cú lêy nhiïm rêt cao. Cùn bïnh khung khiïp êy mang tïn “bïnh vö cam”, bùt nguön tû “cach suy nghô töi tï”. May mùn thay hiïn àa co thuöc àùc trõ cho cùn bïnh nguy hiïm nay va co ca thuöc chung ngûa giup ban miïn nhiïm cùn bïnh êy nûa.
Vên àï ma xa höi àang phai àûúng àêu chñnh la co rêt nhiïu ngûúi thûúng xuyïn tiïp xuc cùn bïnh nay nhûng lai
khöng chõu chung ngûa – du rùng loai thuöc chung ngûa ào la hoan toan miïn phñ, khöng gêy àau àún khi uöng vao va
dï dang tòm thêy ú bêt cû àêu. Va chñnh ban cung co thï la möt trong sö ngûúi co nguy cú mùc bïnh! Vêy ban hay nhûng ngûúi nay nïn lam gò àï bao vï ban thên? Sau àêy la ban cam kït ma sau ba tuên thûc hiïn, töi tin chùc la ban se tòm thêy nghõ lûc àï söng möt cuöc söng àêy hûng phên va say mï.
Muc àñch cua ban cam kït la nhùm khúi dêy cam xuc say mï trong ban. Kït qua nghiïn cûu cho thêy chó khi lam viïc nhiït tònh thò ban múi thêy hûng khúi vúi cöng viïc. Hay lam ra ve nhû ban àa thûc sû co àûúc möt tñnh cach töt ma ban muön, dên dên no se trú thanh möt phên cua con ngûúi ban. Kït qua ma ban nhên àûúc khi lam theo nhûng àiïu cam kït khöng chó thï hiïn qua trang thai phên chên ngay tûc thò ma con la ú thai àö söng àung àùn trong moi trûúng húp. Vò thï, luc nao ban cung tran àêy sûc söng va luön trong têm thï sùn sang. Sû say mï ào nhanh chong lan truyïn sang nhiïu phûúng diïn khac nhau trong cuöc söng cua ban. Ban nhên thêy rùng mònh dï dang àat àûúc nhiïu muc tiïu hún, co nhiïu cú may àïn vúi mònh hún va àûúc nhiïu ngûúi giup àú hún. Khöng nhûng vêy, moi ngûúi xung quanh ban cung cam nhên va chõu sû tac àöng cua nhûng thay àöi nay.
Àa sö chung ta thûúng bùt àêu möt ngay múi giöng hït nhû ngay höm qua – möt ngay ma chung ta chùng hï thñch thu chut nao. Chung ta luön rïn ró: “Öi, àa sang röi a? Mònh chó múi ngu àûúc möt chut thöi ma!” khi chuöng àöng hö reo lïn möi sang. Cû thï, ngay töi tï nay nöi tiïp möt ngay töi tï khac. Chó khi nao ban thay àöi cach khúi àêu möt ngay múi thò nhûng àiïu thu võ múi co thï àïn vúi ban.
Trûúc tiïn ban hay ên nut tùt chuöng àöng hö bao thûc khi no vûa reo lïn va cûúng quyït ngöi thùng dêy àöng thúi vûa vö tay, vûa noi: “Höm nay trúi àep qua! Mònh phai tên hûúng nhûng cú höi ma cuöc söng ban tùng cho mònh!”. Röi ban co thï ngên nga möt bai hat quen thuöc nao ào trong khi àanh rùng rûa mùt. William James noi rùng: “Chung ta khöng ca hat vò thêy mònh hanh phuc ma tòm thêy hanh phuc khi ca hat”. Thï nïn ñt ngûúi nghô àïn nhûng chuyïn tiïu cûc khi ho àang hat.
Kï àïn, ban hay chia se vúi ngûúi thên vï sû hêp dên cua bûa ùn sang, chùng han nhû: “Ai cha, thõt muöi chiïn ùn vúi trûng va yïn mach thò ngon phai biït!”. Co thï ban àa phai liïn tuc ùn mon ào suöt ba ngay qua nhûng cêu noi ào khiïn vú ban rêt hanh phuc va chùc chùn cö êy se cö gùng nêu ngon hún vao sang mai. Têt ca moi phên tñch, lêp luên àïu khöng thay àöi àûúc cam xuc, nhûng hanh àöng thò co thï tao nïn möt cam xuc múi. Nhú vao sû hên hoan àon chao ngay múi cua ban ma nhûng ngûúi xung quanh ban cung
cam thêy phên chên theo. Khöng nhûng vêy, nhûng cam xuc tñch cûc nay con giup khùc phuc tñnh hay trò hoan – möt khuyït àiïm kha phö biïn cua con ngûúi. Moi cuöc hanh trònh àïu khúi àêu bùng möt bûúc nho àêu tiïn. Nïu muön co möt cuöc söng lac quan va hanh phuc thò hay khúi àêu ngay múi cua ban bùng möt cai nhòn thêt yïu àúi va múi me.
Chung ta vên quen goi tïn nhûng chöt àen àùt tai cac giao lö la àen “ào”, hay àen “dûng”. Cach goi nay qua la tiïu cûc vò trïn thûc tï, cac àen tñn hiïu giao thöng nay la àï giup chung ta “ài” chû àêu co “dûng” lai bao giú! Vêy, chung ta phai goi chung la àen “ài” múi àung!
Ngûúi ta thöng kï rùng trung bònh möt ngûúi My mêt 27 giú möi nùm àï lam cöng viïc “chú” àen xanh trûúc cac giao lö. Ban co biït ho “danh” ra 27 giú nhû thï àï lam gò khöng?
Noi chung la àï ho lam ba viïc. Möt la, ho bêu chùt vao völùng àï bao àam rùng chiïc xe cua ho se khöng lao vï phña trûúc trong khi àen ào. Hai la, ho bùm möi, phung mang trún ma nhû co thï “khiïn” àûúc àen xanh. Cuöi cung va quan trong nhêt la, ho dêm chên vao cên ly húp va nhêp nhêp chên ga, rö may êm êm nhû thï viïc ào se lam cho àen xanh àïn nhanh hún!
Thay vò vêy, möi khi dûng xe chú tñn hiïu, tai sao ban khöng thû nhòn àen “ài” va têm tònh vúi no: “A, ngûúi àûng àêy la àï giup ta di chuyïn an toan hún va khöng bõ tùt
203
àûúng ket xe phai khöng?”. Va, ban àùt tïn ào la àen “ài”. Cach xûng hö nay giup ban nhên ra rùng chung ta co thï nhòn sû viïc möt cach thêt vui ve va hai hûúc, tû ào têm trang cua ban cung khöng con nùng nï nûa. Möt ngûúi ban cua töi khöng bao giú goi ngay cuöi tuên la “week-end” (trong tiïng Anh, tû “week” nghôa la tuên lï) vò no àöng êm vúi tû “weak” (“yïu àuöi”), anh cho rùng goi nhû vêy se gúi lïn nhûng suy nghô va cam xuc tiïu cûc. Thay vao ào, anh goi ngay cuöi tuên la “Strong End” (strong: manh me). Nhûng lúi noi hay hanh àöng nay tuy àún gian nhûng lai co kha nùng khúi dêy nhûng suy nghô tñch cûc, thuc àêy hanh àöng tñch cûc va àûa àïn kït qua tñch cûc.
Moi loai khi sinh ra vön àa co ban nùng sinh tön. Trûúc khi mua àöng àïn, chu soc nho se tñch trû cac qua hat khö àï lam lûúng thûc dû trû du rùng co thï chu ta khöng àu sûc söng sot qua mua àöng gia ret ào. Hay möt nang thiïn nga be bong tuy chûa hï biït àïn cai gia buöt cua mua àöng, vêy ma khi àöng vï cö nang lai tung canh tòm àan bay vï phûúng Nam ên nau. Quy luêt sinh tön bao muön loai lam nhûng àiïu nhû thï. Ban nùng sinh tön cua con ngûúi con manh me hún va àiïm khac biït la chung ta co thï tû àiïu chónh hûúng ài cho ban thên – nhêt la trong nhûng luc ài lïch khoi lö trònh àa vach sùn. Chung ta khöng nhêt thiït phai bùt àêu lai tû àêu ma chó cên àiïu chónh möt chut va röi tiïp tuc ài túi àñch.
con nhú ba bûúc àêu tiïn trong viïc kiïm soat thai àö cua ban khöng? Töi xin àûúc phep nhùc lai nhû sau:
Bûúc möt: Thûc dêy vao sang súm va vö tay thêt lún àï àon chao ngay múi.
Bûúc hai: Tao ra nhûng biïu tûúng tñch cûc trong têm trñ.
Bûúc ba: Khùng àõnh têm thï “Khöng gò la khöng thï!”.
Va, bûúc thû tû la Nuöi Dûúng Têm Hön. Bûúc nay co nhiïu àiïu àï noi va töi phai danh ca chûúng nay cho no. Töi cam àoan vúi ban rùng möi dong ban àoc dûúi àêy àïu hït sûc gia trõ, xin ban àûng bo qua dong nao ca!
Cêu hoi sau àêy co thï lam ban lung tung, nhûng töi vên cû hoi: Thang trûúc ban co ùn gò khöng? Ca tuên trûúc, ngay höm qua va höm nay nûa, ban àa ùn gò chûa? Va, ngay mai ban co dû àõnh ùn gò khöng? Cêu tra lúi cua ban hùn nhiïn la “Co”, àung khöng? Nhû vêy, chùng le nhûng gò ban ùn höm qua la vö ñch hay sao? Bùng chûng la höm nay va ngay mai, ngay kia,… ban vên phai ùn nûa. Khöng phai vêy, nhûng gò ban ùn höm nay la àï giai quyït cho cún àoi cua ngay höm nay. Ngay mai ban se co möt cún àoi khac.
Têm hön cua ban cung nhû vêy! Co bao giú ban tû hoi mònh rùng lên cuöi cung ban cho têm hön cua ban “ùn” la cach àêy bao lêu?
Thû c lo ng ma no i, àï àa p û ng nhu cê u cu a mö t con ngûú i tû cö anh ta trú xuö ng, co le chó cê n va i trùm àö-la mö i tuê n; nhûng tû cö trú lïn thò… vö gia àê y ba n a ! Va phê n trïn na y cu a cú thï mú i la phê n quan tro ng hún vò no la núi chû a àû ng nhû ng gia trõ, kha nùng ta o ra cu a ca i vê t chê t va nguö n ha nh phu c vö giú i ha n cho chu ng ta. Nhûng àa ng buö n thay, ho a hoù n lù m chu ng ta mú i cho têm hö n mònh àûú c “ùn uö ng” àê y àu . Ly do mo i ngûú i thûú ng du ng àï ba o chû a cho viï c “bo ào i” têm hö n mònh la “khöng co àu thú i gian”. Mö t sö ngûú i kha c thò la i “nuöi” têm hö n mònh bù ng mö t tha i àö tiïu cû c, thê t ba i, na n chñ, bê t ha nh… Ho cho rù ng tham dû ca c kho a ho c, ào c nhû ng quyï n sa ch hay hoù c nghe ca c bùng àôa truyï n ca m hû ng la vö ñch. Rù ng, “nï u töi cu ng kiï m àûú c
250.000 àö-la mö i nùm nhû ho thò töi cu ng phê n chê n khöng ke m gò ho !”.
Thûc ra, ngûúi thanh cöng kiïm àûúc 250.000 àö-la möi nùm vò ho luön duy trò möt thai àö tinh thên tñch cûc. Àïn àêy töi chút nay ra y nghô rùng, gia nhû con ngûúi àûúc tao ra vúi möt cai àêu tröng röng biït àoi möi ngay nhû cai da day cua chung ta thò thêt la hay, thï giúi nay se trú nïn töt àep biït bao!
Ban co nhên ra rùng nhûng ngûúi thanh cöng luön co thai àö tñch cûc? Va ngûúc lai, nhûng ngûúi co thai àö tñch cûc àïu thanh cöng? Ho tñch cûc va thanh cöng vò ho thûúng xuyïn nuöi dûúng têm hön mònh bùng nhûng tû tûúng töt àep, trong sang va manh me. Ho xem ào la nhûng “mon ùn”
khöng thï thiïu trong “khêu phên” hang ngay danh cho têm hön ho. Ho biït rêt ro rùng nïu chùm soc chu àao cho phên tû cö trú lïn thò ho se khöng con lo lùng gò àïn viïc tòm kiïm thûc ùn hang ngay cho phên tû cö trú xuöng nûa. Ho cung
khöng phai lo lùng vï chö tru ngu hiïn tai hay nhûng kho khùn thûúng gùp trong luc tuöi gia.
Gên nhû têt ca nhûng gò chung ta hoc àûúc, chung ta àïu hoc möt cach co y thûc. Tuy nhiïn, chó khi nao chung ta lam moi thû theo tiïm thûc thò chung ta múi nhên àûúc kït qua töt nhêt.
Ban co con nhú nhûng ngay àêu ban múi hoc lai xe? Co phai ban ngöi vao sau tay lai, nha thùng, àap ly húp, sang sö
va chiïc xe chöm lïn röi… tùt may? Bao nhiïu lên ban sang sö, nha ly húp va xe tùt may nhû thï la bêy nhiïu lên ban trú thanh möi hiïm hoa cho xa höi va la ûng cû viïn cho nha xac vò ban àang hoc lai xe möt cach co y thûc. Nhûng röi chùng bao lêu sau ban àa co thï vûa àap ly húp, sang sö, nhên ga, vûa boc keo cho vao möm vûa quay kñnh cûa va huyïn thuyïn noi vï ngûúi hang xom cua ban cung möt luc. Ban lam àiïu ào möt cach an toan vò àa chuyïn tû thao tac theo y thûc sang thao tac tiïm thûc, möt loai hanh àöng theo phan xa.
Nhac cöng hay nhên viïn àanh may chû cung thï, trûúc khi ho co thï chúi thuên thuc möt loai nhac cu hay àanh may ma khöng cên nhòn ban phñm, ho phai trai qua möt giai àoan luyïn “ngon tay” cua mònh möt cach gian khö va co y thûc, àï röi sau ào ho múi co thï biïu diïn àiïu luyïn nhûng tac phêm lam say àùm long ngûúi hay trònh diïn tuyït chiïu àanh vùn ban vúi töc àö 100 tû/phut.
Tha i àö cu a chu ng ta cu ng vê y, mö t khi kiïn trò luyï n tê p, chu ng ta se chuyï n àûú c nhû ng pha n û ng cu a mònh trûú c mo i hoa n ca nh tû thu àö ng, tiïu cû c sang chu àö ng va tñch cû c mö t ca ch hoa n toa n tû àö ng theo tiï m thû c hay ba n nùng.
Bùng cach thûúng xuyïn nuöi dûúng têm hön bùng nhûng thöng tin hûu ñch, trong sach va manh me, ban co thï tao cho mònh möt têm thï tñch cûc trûúc moi tònh huöng trong cuöc söng. Ú phên àêu cuön sach, töi àa lûu y rùng ban cên chön vui hoan toan “àöng rac cu” trong têm trñ ban
(ban con nhú cai siïu thõ àö sö àûúc xêy dûng trïn nïn bai rac thanh phö chû?). Nhûng röi ban mú ti-vi lïn xem, mú tú bao ra àoc va “rac” múi lai ua vao. Vêy, lam thï nao àï ban àûúc “miïn nhiïm” trûúc nhûng thû rac rûúi nay? Cêu tra lúi àa àûúc töi àûa ra tû phên trûúc: Hay vö tay bùt àêu ngay múi möt cach hûng khúi, àon nhên nhûng biïu tûúng tñch cûc vao têm trñ ban va khùng àõnh têm thï “Khöng co gò la khöng thï!”.
Cach thû nhêt la khñch lï bùng nhûng cêu nhû: “Nïu con khöng vï nha trûúc 11 giú àïm thò thang nay con se khöng àûúc ài àêu vao ban àïm ca!”, hoùc: “Nïu anh khöng tùng àûúc doanh sö thò anh se bõ sa thai àêy!”. Àöi vúi möt sö ngûúi, cach khñch lï bùng “nöi sú” nay to ra co tac dung, nhûng phên lún thò khöng va no chó mang lai sû phêt long va chöng àöi.
Cach thû hai la khen ngúi, chùng han “Nïu anh tùng àûúc ty suêt lúi nhuên lïn ba àiïm nûa, anh se àûúc lïn lûúng!”, hay: “Nïu anh thï hiïn töt kha nùng, cöng ty se ky húp àöng vö thúi han vúi anh”… Cach nay thûúng co tac dung àang kï trong cac tö chûc kinh doanh.
Ban tûng àoc cêu chuyïn con lûa va cu ca-röt chûa? Möt con lûa keo xe va trûúc mùt no la möt bo ca-röt ngon lanh treo lung lùng dûúi möt cai gêy. Cai gêy nay ngùn àï chu lûa nhòn thêy bo ca-röt nhûng cung àu dai àï no khöng thï vúi túi “phên thûúng”, nhùm khiïn no luön “nö lûc” ài túi trûúc.
209
Tuy nhiïn, nïu ban la ngûúi àanh xe thò thónh thoang ban nïn thûúng cho no möt cu ca-röt, vò du mang bö oc “lûa” àïn àêu thò no cung nhên ra rùng “muc tiïu” cua ban danh cho no la “khöng tûúng” va no thöi khöng cö gùng vúi bo ca-röt cua ban nûa. Tuy nhiïn, cach nay co möt han chï lún, ào la kho “ca-röt” cua ban co giúi han, khi hït “ca-röt”, ban se khñch lï nhên viïn, con cai cua ban bùng gò àï ho luön tiïn lïn phña trûúc? Trûúc khi tû tra lúi cho mònh, xin múi ban àoc tiïp phên dûúi àêy.
Cach thû ba àûúc ap dung àï biïn chu lûa cua ban thanh möt con chiïn ma sùn sang tung vo van dùm. Ào la sû khñch lï nhùm vao bïn trong ban thên cua möi con ngûúi. Möt nghiïn cûu trong 25 nùm cua nha têm ly hoc David McClelland cua Àai hoc Harvard cho thêy chung ta co thï thay àöi àöng cú thuc àêy möt con ngûúi bùng cach thay àöi cach nghô vï ban thên va hoan canh cua anh ta àï tû cai thiïn kha nùng cua mònh. Cach nay àang àûúc töi trònh bay vúi cac ban xuyïn suöt tû trang àêu àïn trang cuöi cua quyïn sach nay.
TÊM HÖN BAN “ÙN” GÒ, KHI NAO, VA NHÛ THÏ NAO?
Ban co thï cho têm hön mònh “ùn” bêt cû khi nao, nhûng hiïu qua nhêt la khi ban àang trong trang thai tinh thên dï chõu, phên chên vò khi ào ban cang thu àûúc lúi ñch nhiïu hún so vúi khi ban àang trong têm trang phiïn muön, chan nan, thêt bai hay tinh thên suy sup; con “thûc ùn” phai la nhûng “mon” co chon loc ma töi se trònh bay dûúi àêy. Va, nïu ban
àï y rùng têm hön ban chó co thï “ùn” bùng mùt va tai thò ban biït ngay cach nuöi dûúng têm hön mònh: ào la àoc va nghe.
Ngoai nhûng cuön sach thuöc nghï nghiïp chuyïn mön cua ban, hay àoc nhûng cuön sach giup ban ren luyïn cac ky nùng “mïm” trong cöng viïc va cuöc söng nhû ky nùng lam viïc nhom, ky nùng tö chûc cöng viïc hiïu qua, phên quyïn va giao viïc, lanh àao,… va nhêt la nhûng cuön sach vï gûúng thanh cöng, nhûng cuön sach co tac dung truyïn nguön cam hûng va khñch lï tinh thên manh me. Àï viïc àoc trú thanh möt thoi quen töt va àûúc thûc hiïn àïu àùn, ban cên thiït lêp muc tiïu ro rang va cu thï nhû sö giú va sö trang ban àoc trong ngay, tuên, thang, nùm, thúi gian àoc, loai sach àoc… Dô nhiïn, ban cên tranh xa cac loai sach bao, phim anh khöng lanh manh va vö bö.
Vï viïc nghe thò ca nhên töi nhên thêy rùng möt chiïc may nghe (radio, bùng hoùc àôa) la cöng cu giao duc va khñch lï tinh thên töt nhêt cua thúi àai chung ta. Thûc long ma noi, töi chûa thêy möt triïu phu tû lêp nao lai khöng sú hûu möt may nghe bùng/àôa ca. Ban co thï nghe trong khi àang lai xe, trïn xe buyt, tau àiïn ngêm, may bay; ban cung co thï nghe trong luc àang lam bïp, lam vûún, trong phong tùm hay nhûng luc ban thû gian… Cung nhû àoc sach, ban hay chon nghe nhûng chûúng trònh radio thûc sû àem lai nhûng thöng tin hûu ñch cho ban (nhû tin tûc nghï nghiïp), lam ban phên chên hún (nhûng bai hat ban yïu thñch), va àûúc truyïn cam hûng (cêu chuyïn thanh cöng, long dung cam, gûúng vûút kho…).
Möt nghiïn cûu cua Àai hoc California cho thêy möt ngûúi söng tai khu trung têm thanh phö lún se co trònh àö ngang bùng möt sinh viïn àai hoc nùm hai nïu nghe bùng cac giao trònh thu sùn trong ba nùm lai xe cua anh ta.
Hay nhú rùng thúi gian cua ban luön co han va ban cên phai sû dung töt nhêt quy thúi gian con lai trong cuöc àúi mònh. Va àêy la möt bñ quyït ngùn gon danh cho ban: Nghe khi di chuyïn – àoc khi ngöi yïn. Hay thû thûc hanh bñ quyït nay trong ba tuên va ban se vö cung ngac nhiïn khi nhên ra rùng kho kiïn thûc cua ban àa gia tùng möt cach àang kï!
Töng Giam àöc cua World Wide Distributors, möt hang phên phöi hang gia dung lún nhêt Canada, co lên noi vúi töi rùng 17 trïn töng sö 19 nha quan ly kinh doanh cua ho, trong ào co 11 ngûúi xuêt sùc nhêt, àïu nghe cac bùng àôa khñch lï tinh thên va huên luyïn ban hang möi ngay. Öng êy nhên manh rùng ho nghe khöng phai vò ho la nhûng con ngûúi xuêt sùc ma ho xuêt sùc nhú nghe nhûng bùng àôa ào. Vò vêy, töi xin khùng àõnh àiïu nay vúi cac ban: nhûng ngûúi thanh àat, nhûng ngûúi ma ta tûúng rùng ho ñt cên àöng lûc bïn trong nhêt lai chñnh la nhûng ngûúi ra sûc tòm kiïm va sû dung àöng lûc nay nhiïu nhêt. Chñnh vò ho khöng ngûng trau döi kiïn thûc, nuöi dûúng trñ tuï cua mònh ma ho àa thanh cöng nhû moi ngûúi nhòn thêy. Ngûúi ta thûúng noi rùng co àu chö cho têt ca moi ngûúi trïn àónh thanh cöng,
nhûng chó la chö àûng chû khöng phai chö ngöi. Ban phai luön vên àöng, thay àöi va lam múi chñnh mònh àï co thï tön tai trïn àónh cao àêy vinh quang nhûng cung thêt khùc nghiït ào. Àöi vúi ngûúi thanh cöng, nuöi dûúng phên thên thï tû cö trú lïn con quan trong hún phên tû cö trú xuöng, va viïc ào àûúc thûc hiïn trïn ca ba phûúng diïn: thï xac, trñ tuï va têm hön.
Thûc ra, tiïng vö tay hao hûng vao möi buöi sang khöng tao nïn löi söng ma la möt thoi quen töt co thï àem àïn cho ban sû hûng phên va khñch lï àï bùt àêu möt ngay múi àêy cam hûng va àat hiïu qua cao trong cöng viïc ca ngay höm ào. Töi xin gúi y cho ban nhû sau:
Sau khi ban thûc dêy (co thï co hoùc khöng vö tay) va trûúc khi têm trñ ban bõ “nhiïm bên” búi nhûng y tûúng, thöng tin, hònh anh nao ào (àûng bêt radio hay ti-vi), ban hay ài túi “goc thanh cöng” tônh lùng cua ban àï “àiïm têm” cho têm hön. Hay chon möt cuön sach hay möt cuön bùng/àôa truyïn cam hûng va àoc hoùc nghe trong 15 phut. Sau ào, ban co thï ài bach bö hoùc chay trong 15 phut va nhú lai nhûng àiïm töt àa gùt hai àûúc trong 15 phut “àiïm têm” trûúc ào. Nhú àûng “thû thach” àêu oc ban bùng nhûng cêu hoi hay bai toan nan giai nao vao luc nay. Bêy giú, sau khi têm hön ban àa àûúc “no àu”, da day cua ban bùt àêu reo goi va ban cên möt bûa ùn sang àêy àu dûúng chêt nhùm tao
ra àu nùng lûúng àï chuyïn hoa têt ca nhûng àiïu töt àep
ma ban vûa ghi vao bö nhú cua mònh. Nïu ban luön bùt àêu möt ngay múi nhû thï – tûc möt bûa àiïm têm vêt chêt, trñ tuï va têm hön thêt sû chêt lûúng – chùc chùn ban se co möt ngay hanh phuc va möt àúi àang söng.
Ban se phai tön thïm nhiïu thúi gian (àï têm hön ban àiïm têm) va tiïn bac (mua bùng àôa, sach) trong khi ban àa àu bên rön va àang têt bêt trong cuöc mûu sinh hang ngay, nhûng töi cam àoan rùng ban se àûúc àïn bu xûng àang, vò rùng thúi gian, sûc lûc va tiïn bac cua ban se àûúc chuyïn hoa thanh y chñ va bêu nhiït huyït manh me hún, va dô nhiïn kha nùng lam giau va tuöi tho cua ban cung tùng lïn. Khi ào, ban co cho rùng möt cuöc söng hanh phuc viïn man la nùm ngoai têm tay cua ban?
THOI QUEN ÀÏN TÛ ÀÊU?
Àêu tiïn, thoi quen do chñnh ban tao ra, möt cach vö tònh hoùc co y thûc. Thûc ra, khi chon möt thoi quen la ban nhùm vao kït qua cuöi cung ma no co thï mang lai. Thoi quen töt thûúng kho têp nhûng möt khi àa thanh thò ban rêt dï söng theo, con thoi quen xêu thò dï nhiïm, no ài vao con ngûúi ban möt cach rêt nhe nhang, dï chõu, nhûng rêt kho bo!
Thû lêy vñ du la viïc hut thuöc la, möt thoi quen ma nha têm ly hoc Murray Banks cho rùng ào la dêu hiïu rêt ro rang cua möt hònh anh tû thên yïu kem. Nïu ban la ngûúi hut thuöc la, hùn ban con nhú cai cam giac dï chõu, cam giac “ta la ngûúi sanh àiïu” trûúc mùt ban be nhû thï nao? Ban co nhú lên àêu tiïn ban bao chûa cho thoi quen hut thuöc la cua ban nhû thï nao khöng? Co phai hún möt lên ban noi rùng
möt àiïu thuöc co thï giup ban “tónh tao, minh mên” hún? Va ban co dï dang tû bo thoi quen nay hay khöng? Nhiïu ngûúi nghiïn hut tra lúi hung hön rùng: “Rêt dï, bùng chûng la töi àa tûng cai thuöc… hún mûúi lên röi!”.
Sau ào, ban bõ thoi quen chi phöi ngûúc lai. Co thï thoi quen trú thanh möt öng chu töt cua ban, nhûng cung co thï ban se trú thanh möt tïn àêy tú khön khö cua no. Ban se cam thêy thêt thiïu thön nïu möt buöi sang nao ào ban khöng thï têp bai thï duc hay vö cung khö sú nïu khöng àûúc hut thuöc la hoùc hñt heroin nhû thûúng lï. Töi tûng nhòn thêy möt trang hao han cao to va nùng gên 100 ki-lö-gam run lêy bêy vò thiïu “àöi trong” chó nùng bùng 3/100.000 trong lûúng cua anh ta.
Nhûng thoi quen xêu nhû hut thuöc la va tiïm chñch ma tuy àïu co thï tiïn àoan va phong tranh. Tuy nhiïn, àïu móa mai la hang triïu ngûúi vên cû vûúng vao va khöng thï rut ra àûúc. Ho nhên ra rùng möt chuöi cac hanh àöng àún le àïn vúi ho möt cach rêt “ïm ai” va khöng àang bên têm nhûng röi chung trú thanh möt thoi quen “cûng àêu” àïn mûc kho co thï “sûa àöi”. Vò thï, ban hay hït sûc cên nhùc trûúc khi biïn quyït àõnh “ùn thïm möt miïng” thanh möt thoi quen hang ngay cua ban. Thoi quen nay co thï “giup” ban tùng thïm 30 gam möi ngay va khoang 11.000 gam möi nùm àêy!
Nïu ban cho rùng mònh àu ban lônh va khön ngoan àï
khöng bõ nhiïm thoi quen xêu thò xin múi ban àoc lai nhûng cêu chuyïn sau:
Solomon, võ vua khön ngoan va anh minh nhêt cua dên Do Thai, sau khi cûúi cac ba vú ngûúi Philistine(26) chuyïn thú thên vêt àa trú nïn mï muöi va khöng con àu sang suöt àï lo viïc triïu chñnh nûa. Samson, chang dung sô co sûc manh vö àõch thúi cö àai cung phai guc nga trûúc sûc ep liïn tuc cua my nhên Delilah, àïn nöi àa tiït lö bñ mêt vï nguön göc sûc manh cua mònh àï röi phai lêm vao canh mu loa va nö lï.
Nhòn tû möt goc àö khac, thoi quen cua chung ta cung hònh thanh tû möi trûúng xung quanh. Àiïu nay rêt dï nhên ra qua “êm giong” cua möt ngûúi, àùc biït ú tre nho, khi ho chuyïn nha tû Bùc xuöng Nam hay ngûúc lai chó sau vai thang. Cû dên söng gên möt nha may phên bon se trú nïn quen vúi mui hùng hùc do no phat tan ra va ho hoan toan “khöng nghe mui gò ca” cho túi khi co ngûúi lûu y ho vï cai mui kho chõu ào. Thúi niïn thiïu, töi söng vúi gia àònh gên möt àûúng ray xe lûa nhön nhõp suöt ngay àïm nhûng cam thêy rêt bònh thûúng vúi tiïng ön, tiïng banh sùt nghiïn ken ket trïn thanh ray àïn mûc chó khi nao co chiïc nao ào àöt ngöt dûng lai, chung töi múi bõ “àanh thûc” búi sû yïn tônh! Ào la sû tû àiïu chónh cua tûng ca thï trûúc cöng àöng va möi trûúng xung quanh.
Nhûng vñ du trïn cho thêy khi ban ú gên cac nguön cam
217
dö, ú gên nhûng ngûúi co nhiïu tñnh xêu nhû chûi thï, tham lam, nghiïn ngêp… hay khi ban ú trong möt möi trûúng bõ huy hoai (ca nghôa àen lên nghôa bong), ban àêu ban se phan àöi, nhûng sau ào ban se ài àïn thoa hiïp va chõu àûng trûúc khi trú thanh ke àöng tònh va thêm chñ con lêy lam vui möi khi thûc hiïn nhûng hanh vi tûúng tû nhûng ke ma trûúc ào ban rêt ghet.
Àiïu rut ra la ban hay luön ren luyïn cho mònh nhûng thoi quen va hay xa lanh ngay lêp tûc, ngay tû àêu, nhûng nguön, nhûng ngûúi co thï “giup” ban “thu àùc” möt hoùc nhiïu thoi quen “hêp dên, ïm ai dï chõu, nhûng khöng lanh manh” nao ào!
Tuy nhiïn, xin ban àûng nïu gûúng cho con cai nhû ngûúi àan öng trong cêu chuyïn dûúi àêy:
Nhiïu nùm vï trûúc, trong möt lên lai xe àûa me töi ài tû Columbia àïn Charleston, South Carolina, töi hoi thùm ba vï möt ngûúi ban hoc thúi niïn thiïu khi chung töi söng ú
Yazoo City, Mississippi, ba böng ha giong: “Nay, me khöng biït tai sao bêy giú thùng êy lai trú thanh möt ke nghiïn rûúu tï hai nhêt trïn àúi nhû vêy!”. Töi hoi nûa àua nûa thêt rùng “tay êy” tï àïn mûc nao. Ba bao rùng anh chang co thï nöc möt mònh nguyïn ca möt chai rûúu trong möt goc yïn tônh nao ào ú nha anh ta, va tuyït nhiïn khöng phiïn túi ai ca! Va àiïu ngac nhiïn khac nûa la anh ta khöng bao giú bõ say xón, bï trï trach nhiïm àöi vúi gia àònh hay lam anh hûúng àïn cöng viïc núi sú lam, anh ta vên àûúc tön trong trong cöng àöng va gên àêy con àûúc bêu giû möt võ trñ trong
chñnh quyïn nûa! Töi nghïch ra trûúc lúi giai thñch cua me töi va hoi: “Vêy anh ta co tï hai chö nao àêu me?”.
Me töi tiïp tuc giai thñch rùng chñnh vò anh ta uöng möt cach gûúng mêu nhû thï nïn con cai anh ta àa xem viïc uöng rûúu àöng nghôa vúi hònh anh cua möt öng bö tû tï, biït àiïu va tên tuy vúi gia àònh. Cuöi cung, àöi vúi bon tre, rûúu khöng phai la thû cên phai tranh xa trong cuöc àúi chung, va ào chñnh la àiïu tï hai nhêt.
Vï rûúu, töi xin lûu y vúi cac ban rùng thû chêt long song sanh quyïn ru nay àa tao ra möt têp húp 16 triïu “tñn àö” trung thanh cua no tai My, trong ào co 3 triïu ngûúi trong àö tuöi thiïu niïn. Ào la thöng kï chñnh thûc, nhûng nhiïu võ quan chûc noi vúi töi rùng con sö thûc tï co khi phai lïn túi 25 triïu ngûúi! Va àêy la vên nan sö möt cua My hiïn nay. Tai New York, co 12% hoc sinh phö thöng gùp rùc röi vúi rûúu; trïn toan nûúc My, co 60% hoc sinh trung hoc uöng rûúu bia ñt nhêt möt lên trong thang. Nghiïn cûu trïn chó ra rùng cha me cên quan têm ngùn chùn sû tiïm nhiïm cac thoi quen xêu, nhêt la rûúu bia, thuöc la va ma tuy àöi vúi con cai ngay tû khi chung con ngöi trïn ghï trûúng phö thöng.
HAY CÊN THÊN TRÛÚC NHÛNG CON BO NHO BE
Trïn sûún nui phña têy day Rocky Mountains co möt cêy tung khöng lö 2.000 nùm tuöi àö xuöng va àang muc dên. Vao àêu cöng nguyïn, no chó la möt cai cêy be xñu. Khi
Columbus tòm ra chêu My (1492) thò no àa la möt cêy àai thu cao lún va khi nûúc My àang àùm chòm trong khoi lûa cua
cuöc Nöi chiïn (1861 – 1865) thò canh la cua no àa vûún àïn tên trúi xanh. No tûng hûng chõu khöng biït bao nhiïu tham hoa tû nhûng trên cuöng phong, lu lut, han han, chay rûng, nhûng vên hiïn ngang àûng vûng. Nhûng múi cach àêy vai nùm, möt con bo canh cûng be xñu àa túi “nûúng nhú” trïn lúp vo sên sui cua no. Con bo àa khoet vo cêy lam ö àe trûng va tû ào nhiïu thï hï bo ra àúi va “dên sö” chung tùng nhanh tû möt lïn àïn hang triïu con chó trong vai nùm. Möi ngay chung tên cöng lúp vo cêy möt ñt, cho túi khi chung “xû ly” xong ca phên loi va cêy tung àö sêp xuöng.
Tûng thoi quen xêu cung xêm nhêp vao chung ta nhû con bo êy, chung sinh söi nay nú va gùm nhêm ta möi ngay cho àïn khi ta guc nga nhû cêy tung möt thúi hiïn ngang êy.
Chûúng nay töi noi húi nhiïu vï cac thoi quen xêu, mong ban àûng vöi nan long vò töi se noi tiïp vï cach phong chöng va “têy rûa” cac thoi quen xêu ngay trong chûúng tiïp theo.
TRANH THOI QUEN XÊU
Hiïn nhiïn rùng töt nhêt la chung ta tranh àûúc cac thoi quen co hai cho sûc khoe va ca nhên cach con ngûúi nhû: hut thuöc, uöng rûúu, sû dung ma tuy, pham phap, lang cha, lûa döi, ùn noi thö tuc, cùn mong tay, ùn uöng vö àö…
Viïc phong tranh cac thoi quen nay thûc ra khöng hï kho
thûc hiïn nhû nhiïu ngûúi thûúng nghô.
Sam Maglitto, giam àöc hoc vu Trûúng phö thöng Bay
City, Texas, tûng noi vúi töi rùng nïu See You at the Top àûúc àem vao trûúng àï giang day cho cac em hoc sinh lúp 6 thò
chung khöng cên phai hoc cac mön giao duc giúi tñnh, ma tuy va hûúng nghiïp. Töi hoan toan àöng y vúi öng êy vò
nhên thêy rùng àï phong tranh cac thoi quen xêu möt cach
hûu hiïu thò bûúc àêu tiïn la hûúng dên, chó bao con em chung ta ngay tû khi chung vûa nhên thûc àûúc va co cú höi tiïp cên cac thoi quen ào. Day con tû thuú con thú, viïc nay se giup cac em giû àûúc möt thï xac va têm hön lanh manh, trong sang, biït söng theo cac chuên mûc àao àûc cùn ban va phö biïn nhêt.
Bûúc thû hai, theo tiïn sô têm ly hoc Forest Tennant cua Hoc viïn Cöng nghï California (UCLA) la “phat vao möng va dên tre ài xûng töi”, tûc xû phat va giao huên khi phat hiïn tre têp tanh cac thoi quen xêu. Theo Tennant, àêy la biïn phap giup tre co y thûc va chõu trach nhiïm vï hanh àöng cua mònh, tû ào chung se cên nhùc hún trûúc khi lam möt viïc “ngöc nghïch” nao ào. Nha têm ly hoc James Dobson thò cho rùng thêt la tai hai nïu cac bêc phu huynh khöng biït hoùc khöng dam thï hiïn tònh yïu thûúng thûc sû àöi vúi con cai bùng nhûng hònh thûc ky luêt àung cach khi cên thiït. Hay nhú rùng: “Thûúng cho roi cho vot, ghet cho ngot cho bui”.
Bûúc thû ba la söng nïu gûúng, nhûng àûng nïu gûúng theo kiïu ngûúi cha “uöng rûúu mêu mûc” nhû töi vûa àï cêp trong chûúng trûúc. Nïu ban hut thuöc, uöng rûúu, sû dung ma tuy, chûi thï, noi döi… thò hay tin chùc rùng con cai cua ban se súm trú thanh “àöng minh” cua ban àêy!
Bûúc thû tû, nïu ban la bêc cha me thò ban phai la ngûúi tónh tao nhêt trong gia àònh trûúc cac mêu quang cao cûc ky hêp dên, àanh thùng vao têm ly “ta la ngûúi ban lônh va sanh àiïu”, nhûng àêy nguy tao, nhêt la cua cac hang
rûúu bia, thuöc la. Chñnh cac quang cao kiïu nay àa lam gia tùng möt cach “ngoan muc” sö lûúng thanh thiïu niïn My nghiïn rûúu trong nhûng nùm gên àêy.
Bûúc thû nùm, ban luön nhú la hoc phai ài àöi vúi hanh. Nïu chung ta nhòn thêy trûúc hêu qua cua möt thoi quen xêu thò chung ta dï dang lanh xa no hún. Hay àûa “chu ngûa non hau àa” nha ban ài thùm möt ngûúi nao ào mùc chûng khñ thung hay ung thû phöi do hut thuöc la àï chung tên mùt chûng kiïn “con ngûúi ban lônh cua thúi àai” àang thoi thop va gùng sûc keo tûng húi thú cua mònh trïn giûúng bïnh. Hoùc, ban cung co thï cho con ban tham quan möt trai cai nghiïn ma tuy àï “chiïm ngûúng” dung nhan va nghe tiïng thet gao cua nhûng con nghiïn àang àûúc cai thuöc, nhûng ke khöng muön lam “ga con” trong mùt àam ban be hû hong àöng trang lûa cua chung. Hoùc, ban hay àûa con ban àïn cac phong xû an àï nghe cac võ quan toa tuyïn an nhûng àûa tre võ thanh niïn vò töi tröm cûúp àï co tiïn ùn diïn hay thoa man nhûng cún nghiïn khên cêp. Àêy la möt liïu phap co thï gêy “söc nùng” vúi chu nhoc nha ban nhûng töi bao àam vúi ban rùng no se giup ban va gia àònh ban tranh àûúc nhiïu cu söc khac lún hún trong tûúng lai àêy!
Phong thu tû xa la biïn phap hiïu qua va an toan nhêt trong viïc tranh khoi thoi quen xêu. Ro rang la cach töt nhêt àï chêm dût möt thoi quen xêu la àûng bao giú “têp” no. Nïu ban khöng hut àiïu thuöc àêu tiïn, khöng uöng ly rûúu
àêu tiïn, khöng hñt thû böt trùng chït ngûúi lên àêu tiïn, khöng tham gia vu cú bac lên àêu tiïn, khöng àoc cuön sach
khiïu dêm lên àêu tiïn ào… thò ban chùc chùn se khöng gùp rùc röi gò co liïn quan àïn nhûng thû êy trong cuöc àúi con lai cua ban.
Tuy nhiïn, nïu ban àa “nhiïm” möt thoi quen xêu va muön “xoa sö” no thò ban phai lam thï nao? Àêu tiïn ban phai co y chñ va long quyït têm. Co thï ban cên ngûúi tû vên, khñch lï nhûng ban khöng thï thanh cöng nïu khöng tû mònh xac lêp àûúc muc tiïu. Hay xac quyït rùng ban, chñnh ban la ngûúi lam chu cuöc söng cua mònh va quyït khöng lam nö lï cua bêt ky thoi quen huy hoai nao khac kï tû höm
nay! Sau ào, hay hoc hoi kinh nghiïm cua nhûng ngûúi àa tûng dût bo thanh cöng möt thoi quen xêu nao ào tûúng tû thoi quen ma ban àang nö lûc àoan tuyït.
Khöng co gò ky la bùng viïc loai bo möt thoi quen. Thûc ra, tû bo möt thoi quen xêu la hanh àöng thay thï no bùng möt thoi quen töt. Xet ú goc àö têm ly hoc, ban phai co möt hoat àöng, möt cöng viïc hay möt thoi quen töt nao ào àï
“tram” vao võ trñ cua thoi quen xêu ma ban àang quyït têm loai trû. Vò cac thoi quen xêu (them thuöc la, rûúu bia, nhûng cún “àoi thuöc”) tön tai thûúng trûc trong têm trñ ban nïn ban hay lam cho têm trñ mònh bên rön möt cach tñch cûc bùng nhûng thöng tin, nhûng dong chû, trang sach, y tûúng
lanh manh, trong sang va co sûc truyïn cam hûng cung nhû
xêy dûng sû tû tin cho ban. Noi cach khac, àûng dai döt vúi nhûng thoi quen cua ban, thay vao ào hay vûún túi sû chñn chùn va khön ngoan, àöng thúi giû cho àêu oc cua ban àûúc
lanh manh va têp trung vao nhûng àiïu lac quan.
Àiïu thu võ la nhiïu ngûúi bo àûúc thoi quen xêu àung nhû cach ho àa tûng nhiïm no: nhú kït giao vúi nhûng ngûúi co têm hön giöng nhû ho. Chùng han, trong cac trung têm cai nghiïn, nhûng ngûúi nghiïn rûúu, ma tuy hay àam mï cú bac àûúc cho tiïp xuc thûúng xuyïn vúi nhûng ngûúi àa tûng cai nghiïn thanh cöng àï ho àûúc hûúng dên, àöng viïn trong qua trònh cai nghiïn. Tû nhûng cêu noi ma ho nghe àûúc hang ngay nhû “nïu töi lam àûúc, anh cung lam àûúc!”, ho se trú nïn tû tin va nhên àûúc sû ung hö cên thiït àï cai nghiïn thanh cöng. Nïu ho söng trong möt möi trûúng àêy nhûng ngûúi co àêu oc lac quan, nhiït tònh, tñch cûc, kït qua thu àûúc con nhanh chong hún nûa.
Gên mûc thò àen, gên àen thò sang. Ban co àï y rùng khi con em chung ta chúi vúi nhûng ngûúi ban töt hay sinh hoat trong möt möi trûúng lanh manh thò chung rêt kho bõ nhiïm cac thoi quen xêu? Sach Liït Nû Truyïn cua Trung Hoa co möt cêu chuyïn rêt hay, thûúng àûúc biït àïn vúi tïn “Manh mêu ba lên don nha”. Chuyïn kï rùng:
Cêu be Manh Kha (sau thanh nhên lêy hiïu la Manh Tû) nha ngheo, mö cöi cha tû nho va söng vúi me gên möt bai tha ma. Do thûúng nhòn thêy canh chön ngûúi chït va nghe nhiïu tiïng khoc than nïn vï nha cêu be cung bùt chûúc àao, chön, than khoc. Me cua Manh Kha la ba Chûúng thõ (sau goi la Manh mêu) thêy thï noi: “Àêy khöng phai la chö cho con ta!”.
Thï röi ba don nha àïn núi phö chú. Manh Kha ngay ngay nhòn thêy canh thiïn ha mua gian ban lên, bút xen tiïn nong nïn vï nha bùt chûúc lam theo nhûng tro gian döi nhû ngûúi phö chú. Manh mêu thêy thï lai noi: “Chö nay cung khöng phai la chö cho con ta!”.
Ba liïn don nha àïn ú gên möt trûúng hoc. Cêu be Manh Kha thêy tre nho thi nhau hoc têp, bi bö àoc sach thanh hiïn, noi nùng lï àö, cû xû ön hoa thò bùt chûúc theo. Luc bêy giú Manh mêu múi hai long noi: “Àêy múi àung la chö danh cho con ta!”.
Trong Chûúng 15, töi àa mö ta kha chi tiït cach thûc chao àon möt ngay múi bùng sû hûng khúi sau khi ban thûc dêy. Co le cung nhû töi, ban cam thêy kho khùn trong nhûng ngay àêu tiïn têp thoi quen ào. Song, töi tin rùng sau ba tuên, ban se co cam giac nhû “thiïu thiïu” möt àiïu gò nïu ban phai bo buöi “àiïm têm” danh cho têm hön mònh vao möt ngay nao ào. Va quan trong hún, ban se co cam giac cua möt ngûúi chiïn thùng sau khi “àanh bai” ga lûúi biïng, mï ngu bïn trong con ngûúi ban va thu àùc àûúc möt thoi quen töt. Ào cung la möt minh chûng hung hön àï ban thêy rùng
“khöng gò la khöng thï” àöi vúi ban.
Tiït kiïm tiïn bac khöng nhûng la möt thoi quen töt ma lai dï thûc hiïn. Ban chó cên danh möt phên nho trong thu
nhêp hang ngay, hang tuên, hang thang cua mònh àï gêy dûng möt gia tai lún trong tûúng lai. Àiïu nay co cai lúi trûúc
mùt vï mùt tai chñnh la ban se khöng bõ “khung hoang” khi chùng may gùp hoan nan, hay luc cên nùm bùt möt cú höi àêu tû. Thû àïn, no trú thanh möt àûc tñnh co thï “di truyïn” cho con chau ban. Tuy nhiïn, khi luyïn “bñ kñp” nay ban cên nhên thûc ro rùng tiït kiïm la chi tiïu xac àang va húp ly, chû khöng phai sû dung àöng tiïn cua ban theo kiïu Harpagon(27) àêu nhe!
Sû lõch duyït, niïm hanh phuc va long nhiït thanh la kït qua cua nhûng thoi quen töt. Ban àêu, ban co thï tû bùt mònh phai lõch sû nha nhùn, vui ve va nöng nhiït vúi moi ngûúi xung quanh. Töi tin rùng chó sau möt thúi gian ngùn, hanh àöng ào se trú thanh thoi quen cua ban.
Cûúi la möt thoi quen töt khac. Phên lún nhûng nu cûúi ma ban tûng nhên àûúc hay cho ài la biïu hiïn bïn ngoai cua nhûng cam xuc töt àep bïn trong cua möt con ngûúi. Hay cûúi bêt cû khi nao co thï àï cam xuc cua ban àûúc thùng hoa va àï àûúc àap lai. Àöi khi co ngûúi noi rùng ho khöng thñch möt nu cûúi khöng thên thiïn. Riïng töi, töi tha nhòn thêy nu cûúi ào hún la àûúc “tùng” möt cai cau may chên thanh. Chung ta khöng cûúi vò chung ta hanh phuc, ma chung ta hanh phuc nhú nu cûúi cua mònh. Ban co nhên thêy rùng nu cûúi co hònh möt àûúng cong thêt manh mai nhûng co thï uön àûúc nhiïu thû trú nïn “ngay thùng” khöng?
Lac quan, chu àao vúi ngûúi ban àúi cua ban la thoi quen töt kï tiïp ma töi muön àï cêp. Con cai ban se lêy ào lam
(27) Harpagon: Nhên vêt “àai ha tiïn” trong tac phêm bêt hu Lao Ha Tiïn (L’avare) cua Àai vùn hao Phap Moliere (1622-1673).
têm gûúng àï chung hoc hoi va nhû thï cac thoi quen xêu se kho co cú höi ma len loi vao nha ban.
Àïn àêy, hùn ban thêy rùng thoi quen co thï mang lai hanh phuc cung nhû huy hoai ban thên, gia àònh, sû nghiïp va ca cac möi quan hï cua chung ta. Rùng, thoi quen töt thò kho têp nhûng chung ta co thï söng theo möt cach dï dang; con thoi quen xêu thò dï têp, dï nhiïm nhûng kho bo! Ban co quyïn chon lûa cho mònh möt cuöc söng lanh manh, hanh phuc, thanh cöng hoùc ngûúc lai. Àiïu ào tuy thuöc ú ban va chó möt mònh ban quyït àõnh. Hay nhú rùng ban xêy nhên cach cua mònh bùng nhûng viïn gach thoi quen töt ma ban tñch luy hang ngay. Nhûng viïn gach ào se lam vûng chùc thïm ngöi nha cuöc àúi ban.
Thï la chung ta àa àûng trïn bêc thang thû tû, bêc thang cua THAI ÀÖ, va töi rêt tû hao vï nhûng nö lûc tuyït vúi cua ban cho àïn giú phut nay. Nao, chung ta hay cung nhau viït chû “HOAN HÖ!!!” thêt lún vao àêy, ngay trïn trang sach nay cua ban.
Gia sû – chó la gia sû thöi nhe – ban àang tòm kiïm möt nhên viïn “trong mú” va ngûúi ào phai hoan toan àang tin cêy, tuyït àöi trung thûc, hït long vúi cöng viïc, nhêt mûc vêng lúi, cûc ky thöng minh, nùng lûc xuêt sùc, hït sûc vui ve va dï mïn, va muön cöng hiïn tron àúi cho cöng ty cua ban. Ngay luc nay àêy, nïu ban co trong tay möt nhên viïn nhû thï, ban se àöi xû vúi anh ta nhû thï nao?
Cêu tra lúi cua ban rêt quan trong vò hiïu nùng cua anh ta tuy thuöc hoan toan vao cach thûc ban àöi xû vúi anh ta àêy! Nïu ban ên cên nha nhùn, anh ta se lam viïc lêu dai va chùm chó; nïu ban cöc cùn thö lö va khöng quan têm, anh ta se trú nïn bûúng bónh; nïu ban bao anh ta la ke lûúi biïng, ngu ngöc va vö trach nhiïm, anh ta se trú nïn quêy pha va chöng àöi. Hay khen ngúi, hay noi vúi anh ta rùng anh ta la
ngûúi sang da, röi ban se thêy anh ta lam moi viïc möt cach àêy sang tao va thöng minh; hay noi rùng ban yïu quy va tön trong anh ta biït bao, ban se thêy anh ta sùn sang ú lai suöt àïm cung ban giai quyït nhûng vên àï kho khùn cua cöng ty; hay mùng xöi xa vao mùt anh ta nïu ban muön biïn anh ta thanh möt cai xac khöng hön suöt ngay höm ào…
Nïu ban may mùn co àûúc möt nhên viïn ly tûúng nhû thï, hay chu y ca àiïu nay nûa: nhên viïn nay rêt dï bõ anh hûúng búi nhûng ngûúi xung quanh anh ta! Nïu anh ta ú gên nhûng ke co àêu oc tiïu cûc, “rac rûúi”, chùng bao lêu se co möt “àöng rac” tñch tu ngay trong àêu anh ta; nïu anh ta ú bïn canh nhûng con ngûúi lac quan, tñch cûc, hiïu nùng cao, anh ta se lam viïc ngay cang tên túi. Àöng thúi, ban phai biït cach sû dung anh ta búi vò kinh nghiïm cho thêy nhûng nhên viïn ly tûúng nhû thï rêt thûúng bõ lam dung hoùc sû dung khöng àung chö.
Thûc ra, möi ngûúi àïu “sú hûu” möt nhên viïn “trong mú” nhû thï: ào la Tiïm Thûc (Subconscious Mind) cua chung ta. Tiïm thûc la “tïn àêy tú” hït sûc trung thanh, no sùn sang àap ûng cho ban bêt cû thû gò, song hay cên thên, thû êy tuy thuöc vao cach thûc va mïnh lïnh ma ban yïu cêu ú no.
Charles Dennis Jones la möt ngûúi bònh thûúng, nhûng
nhûng ngûúi àa chûng kiïn tai nan ma töi sùp kï dûúi àêy àïu cho rùng anh la möt ngûúi vô àai.
Möt chiïc xe tai bõ lac tay lai va àêm thùng vao möt göc cêy bïn àûúng vúi sûc manh kinh hoang, àêu xe bõ bep gñ va ngûúi tai xï thò ket cûng trong ca-bin. Cac nhên viïn cûu hö àûúc goi àïn va loay hoay mai vúi hai canh cûa bõ biïn dang, khöng sao àûa àûúc ngûúi tai xï àang thûúng êy ra ngoai trong khi hiïm hoa vï möt vu chay nö àang cên kï. Charles Dennis Jones böng tû àêu xuêt hiïn va dön hït sûc vao canh cûa va keo, tûng lúp cú bùp cua anh cuön cuön nöi lïn va xe toac ca chiïc ao anh àang mùc. Cuöi cung, cûa xe bung ra. Anh nhanh chong chui vao trong, dung tay dêp tùt nhûng ngon lûa nho, be cong ban àap ly húp va ban àap thùng àï giai phong àöi chên ngûúi tai xï àang bõ thûúng nùng, röi cong ngûúi àöi trên ca-bin lïn cao àï nhûng ngûúi bïn ngoai keo nan nhên ra ngoai. Sau ào, anh êm thêm rut lui khöng àï lai töng tñch.
Vï sau, khi àûúc tòm thêy, anh àûúc hoi do àêu va lam thï nao ma anh co möt sûc manh phi thûúng àï thûc hiïn àûúc ky cöng ào. Anh àap: “Vò töi ghet lûa!”. Cach ào vai thang, anh àa phai bêt lûc àûng nhòn cö con gai nho cua mònh bõ chït chay trong möt vu hoa hoan. Va trûúc tai nan cua chiïc xe tai, anh àa sû dung sûc manh nung nêu tû trong tiïm thûc cua mònh.
Möi ngûúi chung ta àïu co möt sûc manh tiïm tang nhû Dennis Jones, tuy nhiïn, hang ngan nùm qua, con ngûúi chó thónh thoang múi sû dung sûc manh nay va chó sû dung trong nhûng trûúng húp rêt ngêu nhiïn. Thûc ra, hiïu biït cua chung ta vï tiïm thûc con rêt han hep. Chung ta thû tòm xem tiïm thûc co möi liïn hï nhû thï nao vúi y thûc.
Y thûc la phên tñnh toan, tû duy, ly giai trong trñ oc ban va no co kha nùng chêp nhên hoùc loai bo möt sû vêt hiïn tûúng nao ào àa hoùc àang diïn ra trûúc mùt ban. Noi chung, têt ca nhûng gò ban hoc la thöng qua y thûc. Con tiïm thûc la möt bö nhú hoan hao va vö han. No hoat àöng nhû möt ban phñm dung àï nhêp liïu vao may vi tñnh: no nhêp vao têt ca nhûng gò ban go vao va lûu trû têt ca ma khöng cên biït ly do. Vò thï, têt ca nhûng thöng tin ban nhên àûúc qua nùm giac quan àïu àûúc no ghi nhên va trú thanh möt phên vônh cûu trong trñ oc ban. Vò vêy, nïu ban muön lam möt viïc gò ào vúi sû thuên thuc cao nhêt va àat kït qua töt nhêt, ban phai chuyïn hanh àöng cua mònh tû y thûc sang tiïm thûc.
Tuy nhiïn, chñnh vò tiïm thûc chêp nhên moi thû ban cung cêp cho no nïn ban cung cên cên thên vúi no.
Nïu ban nhòn thêy ban lam viïc cua ai ào chêt àêy hang chöng giêy tú, tai liïu, nhûng mêu quang cao, giêy ghi chu cu… thò töi cam àoan vúi ban rùng thu nhêp cua chu nhên chiïc ban êy khöng qua 60.000 àö-la möt nùm. Nhûng nïu ban nhòn thêy möt chiïc ban giêy “sach” thò ban co thï tin rùng ngûúi ngöi phña sau no co thï kiïm hún 100.000 àö-la möt nùm. Vò sao?
Nïu mùt ban cua ban chêt àêy giêy tú, ban qua la möt ngûúi bên rön vúi nhiïu viïc phai giai quyït nhûng “têm nhòn” cua ban bõ “vûúng vñu” búi nhûng manh, mêu giêy tú bï bön trïn ban ban va khi ào tiïm thûc cua ban lêp tûc ghi
nhên têt ca. Kït qua la ban bõ phên têm va chùng thï têp trung vao cöng viïc chñnh cua ban nûa. Ban “bao quat” moi thû nhûng khöng giai quyït àûúc thû gò ca!
Giai quyït “vên nan” nay ra sao? Rêt àún gian, ban chó cên don sach mùt ban va chó àùt möi lên möt hö sú quan trong nhêt lïn ào va têp trung hoan thanh no. Viïc nay co ba cai lúi. Thû nhêt, möt khi mùt ban cua ban “thöng thoang”, ban se co têm ly lam viïc thoai mai hún. Thû hai, khöng nhûng ban giai quyït cöng viïc töt hún ma con nhanh hún. Thû ba, ban biït àûúc viïc gò la cên thiït va khi nao ban cên phai lam xong, àiïu ào co nghôa la ban tiït kiïm àûúc nhiïu thúi gian hún.
Hay nhú, con ngûúi khöng thï lam àûúc moi viïc cung möt luc. Khi ban ra vï àï lai sau lûng möt chiïc ban “tröng trún”, ban se co cam giac thû thai cua möt ngûúi hoan thanh cöng viïc, chû khöng “àï lai” möt cöng viïc (nïu ban lam viïc cua ban vên con àêy nhûng “nui” hö sú).
Do tiïm thûc khöng bao giú ngu nïn chung ta co thïm thúi giú àï hoc hoi va khñch lï trong luc y thûc cua chung ta àang ngu. Töi xin chia se vúi ban möt kinh nghiïm cua chñnh mònh trong viïc sû dung tiïm thûc nay. Möt cö con gai cua chung töi mùc chûng te dêm luc con nho va chung töi quyït àõnh ap dung ngay phûúng phap “hoc trong giêc ngu” àöi vúi be. Hang àïm, sau khi con gai àa ngu say, chung töi thay nhau àïn bïn giûúng thò thêm vúi no rùng:
“Con la möt nang tiïn nho cua bö me, bö me yïu con va moi ngûúi àïu quy mïn con vò con dï thûúng, vui ve va rang rú hanh phuc. Bö me yïu con vò con chó thñch ngu trïn möt chiïc giûúng khö rao va êm ap. Con luön luön ngu trïn möt chiïc giûúng khö rao va êm ap. Con luön biït thûc dêy vao toa-let möi khi con cên ài tiïu”. Ban ngay, chung töi tên dung moi cú höi àï noi vúi chau rùng chung töi rêt vui long va tû hao vï chau àï khñch lï va “ghi dêu” nhûng àiïu töt vao tiïm thûc cua chau. Ban biït khöng, sau mûúi ngay àêu tiïn, chung töi àat kït qua ngoai sûc tûúng tûúng va trong suöt thúi thú êu con lai cua chau, no chó gùp “tai nan” hai lên nûa ma thöi. Möt lûu y nho nhûng quan trong: Ban khöng àûúc nhöi nhet bêt cû y nghô tiïu cûc nao vao têm trñ
möt ngûúi nao ào àang “hoc bùng tiïm thûc” nhû trûúng húp con gai cua chung töi. Nïu khöng, ào thêt sû la möt sai lêm kho co kha nùng sûa chûa!
Thêt thu võ khi sû dung tiïm thûc möt cach co cên nhùc va àiïu ào àem lai cho ban nhûng lúi ñch vö han. Ban hay thû thûc hanh theo 6 bûúc sau àêy möi ngay:
Thû nhêt, ban cên biït rùng moi thû ban nhòn thêy, nghe, ngûi, nïm, sú hoùc nghô àïn àïu trú thanh möt phên vônh cûu trong têm trñ ban. No hoat àöng nhû sû lûu trû thöng tin trong may tñnh. Nao ban se ghi lai têt ca theo thúi gian àï ban sû dung khi cên. Cac dû liïu ào àûúc nöi kït vúi nhau möt cach ky diïu va chung co thï giup ban tra lúi
nhûng cêu hoi hay àûa ra nhûng giai phap co thï lam ban “sûng söt” vï “nùng lûc vö tên” cua tiïm thûc cua ban.
Thû hai, tiïm thûc àap ûng lai sû kñch thñch chû khöng phai ap lûc. Ban khöng thï “bùt buöc” tiïm thûc phai co cêu tra lúi cho ban vao möt thúi àiïm cu thï àûúc. Ban co thï kñch thñch tiïm thûc cua mònh hoat àöng manh hún bùng cach nghe cac bùng àôa khñch lï va truyïn cam hûng. Nhûng thöng tin ban “ghi” vao tiïm thûc cang manh me, cang hûng khúi, cang khöi hai thò cang trú nïn hûu dung vï sau.
Thû ba, tiïm thûc khöng biït phên biït àung – sai. Vò vêy, ban phai hït sûc thên trong khi chon lûa sach, bao, phim anh khi àoc hay xem. Hay nhú nguyïn tùc hoat àöng
cua may tñnh: “nhêp rac – ra rac” (Gi-Go: Garbage In –Garbage Out).
Thû tû, “àûng àem nhûng vên àï chûa àûúc giai quyït vao giûúng ngu cua ban” la möt lúi khuyïn sai lêm vò ào la núi giup ban giai quyït àûúc rêt nhiïu vên àï. Miïn la, sau khi lïn giûúng ban hay thû gian va nhú lai nhûng thanh qua àat àûúc, àöng thúi gat bo moi thêt bai trong ngay. Sû tônh lùng êy se giup ban lêy lai niïm tin va sûc manh. Chñnh trong nhûng giêy phut nhû thï ú Thung lung Forge ma George Washington àa tòm thêy sûc manh àï dên dùt nûúc My ài àïn tû do. Lam àûúc nhû thï, ban khöng nhûng co àûúc giêc ngu sêu ma con giup tiïm thûc va oc sang tao cua ban àûúc giai phong khoi nhûng tû tûúng tiïu cûc. Tiïn sô
Robert Schuller noi rùng, tônh lùng (tranquillity) san sinh ra sû sang tao (creativity).
Thû nùm, trûúc bêt ky vên àï nao, hay luön mong àúi nhûng kït qua tñch cûc. Ban hay nhú rùng àiïu töt luön àïn vúi ngûúi biït nghô va tröng àúi no.
Thû sau va cung la bûúc cuöi cung, ban nïn chuên bõ sùn giêy, viït, hoùc may ghi êm bïn canh giûúng ngu vò àöi khi tiïm thûc cua ban hoat àöng nhanh àïn mûc ban cên phai bêt dêy ngay lêp tûc àï ghi lai nhûng y nghô va giai phap hiïu qua àïn khöng ngú cho nhûng vên àï tûng lam ban àau àêu dai dùng trong nhiïu thang trûúc ào. Ban khöng nïn àï àïn sang höm sau múi ghi chep lai vò ban kho ma nhú chñnh xac va tron ven cêu tra lúi ma tiïm thûc cua ban àa àûa ra.
Nïu ban thûc hanh thûúng xuyïn sau bûúc sû dung tiïm thûc nay, chùng bao lêu ban se thu àûúc nhûng kït qua nhanh chong va hiïu qua àïn bêt ngú. Àiïu nay con co y nghôa ú chö tû nhûng kït qua my man ào, sû tû tin cua ban tùng lïn, va khi cang tû tin thò ban cang dï thanh cöng hún!
Muc tiïu:
I.Ban y tûúng “Khöng co bûa ùn nao la miïn phñ ca!”.
II. Lam sang to sû khac biït giûa “tra gia” va “hûúng gia”.
III. Giúi thiïu möt thai àö múi co liïn quan àïn cöng viïc hay nghï nghiïp cua ban.
IV.Giai thñch tai sao ban phai “cho” trûúc khi “nhên”.
Lên no, võ vua khön ngoan cua möt vûúng quöc hung manh truyïn lïnh cho cac nha thöng thai cua mònh: “Cac ngûúi hay ghi chep thanh sach cho ta têt ca “trñ khön cua moi thúi àai” àï ta lûu truyïn cho hêu thï!”. Cac nha thöng thai nhên lïnh lui ra va sau möt thúi gian kha dai, ho mang vao 12 quyïn sach va têu: “Thûa bï ha, chung thên àa lam àûúc bö sach 12 quyïn chûa àûng trñ khön cua loai ngûúi tû cö chñ kim”. Nha vua khen ngúi ho va bao: “Rêt töt nhûng ta e rùng no qua dai nïn kho ai co thï àoc hït àûúc, cac ngûúi hay rut ngùn no hït mûc co thï cho ta!”. Cac nha thöng thai mang bö sach ra vï va sau ào cö àong têt ca lai thanh möt quyïn duy nhêt, röi ho mang vao dêng lïn àûc vua. Öng lêt qua vai trang va bao: “Vên con dai lùm!”. Ho lai mang quyïn
sach ài va lam viïc cêt lûc hún nûa. Ho tom tùt va rut gon quyïn sach con lai möt chûúng, sau ào thanh möt trang, röi möt àoan va cuöi cung thanh möt cêu duy nhêt. Thï röi ho mang “cöng trònh” cua mònh vao gùp nha vua. Vûa àoc thêy cêu ào thò nha vua thöt lïn àêy man nguyïn: “Àêy àung la trñ khön cua moi thúi àai. Nïu nhên loai hoc àûúc chên ly nay thò moi rùc röi trïn thï gian àïu àûúc giai quyït!”. Cêu ào viït nhû sau: “Khöng co bûa ùn nao la miïn phñ ca!”.
Thêt khöi hai la nhûng con ngûúi co trach nhiïm nhêt trong xa höi chung ta àïu ung hö triït ly “Khöng co bûa ùn miïn phñ” hay “Khöng ai cho khöng ai cai gò bao giú”, song ho lai bo phiïu cho viïc cú bac húp phap, xö sö quöc gia, röi ca cûúc trong àua ngûa, àua cho húp phap. Chùng thï ma nhiïu thanh thiïu niïn khöng con biït la cha me chung àang tin vao àiïu gò nûa! Moi ngûúi khön ngoan àïu nhên ra rùng Gia àònh Thanh àat la gia àònh xem Lao àöng la cha va Chñnh trûc la me. Thêt vêy, nïu ban thuên thao vúi “cha me” thò moi thû àïu ön thoa trong cuöc àúi ban. Lao àöng la nïn tang cua moi nganh nghï kinh doanh, la nguön göc cua sû thõnh vûúng va la cha àe cua thiïn tai.
Lao àöng lam nhûng ngûúi tre tuöi tiïn nhanh hún trïn con àûúng cöng danh sû nghiïp, bêt kï cha me ho giau sang phu quy nhûúng nao! No biïu hiïn qua tûng khoan tiït kiïm nho nhêt nhûng la nïn tang cua moi gia tai. No la muöi lam tùng hûúng võ cho cuöc àúi va cên phai àûúc trên trong trûúc khi no ban tùng
cho ta nhûng phên thûúng lún lao nhêt. Khi àûúc yïu quy, lao àöng se lam àúi ta àúm àêy hoa thúm va qua ngot.
- Khuyït danh
Möt sö ngûúi co àêu oc tûa nhû bï-töng vêy – ho trön têt ca cac thû vao nhau röi àö khuön cûng chùc. Trñ nao con ngûúi
nhû möt chiïc du, no chó hoat àöng töt khi mú ra trûúc gio. Ban biït rùng möt tin nhùn ài 40.000 km vong quanh thï giúi mêt chûa àêy möt giêy, nhûng àï “xuyïn thung” lúp vo vai cen-ti-met bao boc bö oc, co ngûúi phai mêt hang nùm trúi àêy!
Töi tûng chûng kiïn nhiïu ngûúi rêt hûng khúi khi lùng nghe triït ly vï cai àep, hanh phuc, niïm vui va lúi ñch theo sau möt thai àö àung àùn, möt hònh anh tû thên lanh manh va nhûng muc tiïu xac àõnh. Nhûng àang buön la ho chó nghe tai nay röi àï lot ra tai kia ma khöng hï ap dung chut nao vao thûc tï cuöc söng cua ho. Töi muön nhên manh rùng du cho ào la thû triït ly dï ap dung nhêt, àep nhêt va co lúi ñch nhiïu nhêt trïn àúi thò no cung chùng mang lai kït qua nao nïu ban khöng lao àöng.
Cung thï, rêt nhiïu ngûúi àa tû bo lao àöng sau khi tòm àûúc möt chö lam. Thêt àang ngac nhiïn la nhûng ke vûa múi ao ûúc co möt cöng viïc àï lam thò sau ào lai trön tranh lao àöng nhû tranh bïnh dõch hach vêy!
Töi thûúng nghe noi cac diïn gia muön àat àïn àónh cao nghï nghiïp phai hy sinh rêt nhiïu àiïu lún lao. Sau nay, khi àa trú thanh diïn gia, töi thûúng nhùc lai àiïu ào. Nhûng röi töi nhên ra rùng hêu hït nhûng con ngûúi thanh àat nhêt àïu khöng hï “tra gia” chut nao ca. Ho lam viïc hït mònh vò ho thûc sû yïu nghï. Ho co möt thai àö tuyït vúi va thai àö ào biïn lao àöng cua ho thanh niïm vui. Chñnh vò ly do ào ma töi muön nhên manh àïn têm quan trong cua möt thai àö tinh thên àung àùn.
Khi vï gia, Pierre Anguste Renoir, hoa sô vô àai ngûúi Phap, bõ chûng thêp khúp hanh ha àïn nöi tay öng tï cûng.
Henri Matisse, ngûúi hoa sô àöng nghiïp nhòn öng ve ma long quùn àau vò Renoir chó cêm àûúc co bùng cac àêu ngon tay nhûng vên cö ve tûng net möt. Möi cû àöng nho lam öng àau thêu tên trúi xanh. Möt lên, Matisse hoi vò sao Renoir cû phai ve trong sû àay àoa thï xac nhû thï, Renoir tra lúi: “Àau àún se qua ài, nhûng cai àep thò con mai”.
Ú cöng viïc hiïn tai, nïu ban ài lam àung giú, lam viïc khöng xao nhang, trung thanh vúi cöng ty va nhên àûúc khoan tiïn lûúng nhû àa thoa thuên thò ban va cöng ty àa co möt quan hï song phùng. Tuy nhiïn, cach lam viïc ào chó giup ban giû àûúc chö lam chû chûa àu àï àûúc tùng lûúng. Nïu muön àûúc tùng lûúng, ban phai to ra xûng àang hún nûa: ban nö lûc hún, nhiït tònh hún, sùn sang lam
nhiïu giú hún vúi möt tinh thên trach nhiïm cao hún nûa. Chùc chùn nhûng cö gùng ào se giup ban àûúc tùng lûúng va thùng chûc.
Cung co thï öng chu hiïn tai khöng tùng lûúng cho ban, nhûng xin ban àûng vöi nan long. Hay nhú rùng, “co gieo, co gùt”, möt luc nao ào, ú möt chö khac, ban se àûúc àanh gia àung mûc. Khi con lam viïc tai cûa hang rau qua cua öng
Anderson, töi thûúng chay túi chay lui mûún va tra vêt dung giûa cac cûa hiïu. Co möt chu nhoc trac tuöi töi lam viïc cho cûa hang àöi diïn. Cêu êy tïn la Charles Scott. Cêu nhanh nhau trong moi viïc va luön chay hït töc lûc möi khi öng chu cua cêu nhú cêu lam bêt cû chuyïn vùt vanh nao. Co lên töi hoi öng Anderson tai sao Scott luön chay nhû thï. Öng
Anderson tra lúi rùng vò cêu êy àang muön àûúc tùng lûúng va chùc chùn cêu êy se àat àûúc àiïu ào. Búi vò, nïu öng chu cua cêu khöng tùng lûúng thò chñnh öng (Anderson) se tùng lûúng cho cêu êy!
Hùn ban tûng thêy rùng chó nhûng cö gùng hún mûc bònh thûúng múi àem lai kït qua lún lao. Àiïu nay rêt dï thêy ú cac vên àöng viïn sang choi khi ho pha ky luc thï giúi bùng nhûng nö lûc “cöng thïm” àûúc tñnh túi tûng mi-li-met, tûng mi-li-gam ca-lo, tûng húi thú, tûng 1/1.000 giêy àöng hö àï vûút qua chñnh mònh. Co möt thûc tï àang buön la trong cöng viïc, phên lún moi ngûúi chó muön co mùt “vûa àu” 40 giú möt tuên àï nhên àûúc möt àöng lûúng “vûa àu”. Vò thï, cú höi àûúc tùng lûúng la rêt lún nïu ban biït vûút trïn mûc bònh thûúng trong cöng viïc.
Co le vò tûng söng qua thúi ky Àai khung hoang (1929
1933) nïn töi rêt thêm thña va yïu quy sû lao àöng chên chñnh. Höi ào, töi thûúng nhòn thêy canh ngûúi lún hùm hú ài tòm viïc va ho hanh phuc nhû thï nao möi khi tòm àûúc möt cöng viïc nao ào. Töi cam thêy lao àöng la möt àùc ên cua con ngûúi. Lao àöng khöng chó la möt phûúng cach kiïm söng chên chñnh ma no con àem lai cho ta ca möt cuöc àúi tûúi àep.
Möt ngûúi nöng dên no co rêt nhiïu con va öng bùt chung lam viïc quên quêt suöt ngay trïn canh àöng. Nhiïu
ngûúi thêy thï ben hoi: “Viïc tröng tóa àêu àïn mûc kho nhoc ma öng lai bùt bon tre phai khö cöng nhûúng êy?”. Öng àiïm tônh àap: “A, töi co tröng tóa gò àêu, töi àang tröng ngûúi àêy!”.
PHÑ KHAC
Töi rêt thñch cêu chuyïn vï möt öng lao khön ngoan söng ú vung nui Smoky. Höi ào, vai chu lún trong lang xöng chuöng chay vao vung nui xa. Bùng ài möt thúi gian, chung biïn thanh möt bêy thu hoang hung tún va chiïm cû möt khu vûc lam “sao huyït” riïng. Dên lang ài rûng ngang qua khu êy àïu rêt lo sú. Thï la cac tay thú sùn lao luyïn nhêt trong vung àûúc huy àöng àïn àï tiïu diït àan lún nguy hiïm. Tuy nhiïn, vò chung qua ranh ma nïn ho khöng thï àanh bêy hay bùn ha àûúc chung.
Sau ào ñt lêu, co möt öng lao àanh chiïc xe lûa àung àónh vao lang, trïn xe àêy nhûng coc gö va hat. Dên lang to mo hoi
öng ài àêu va lam gò. Öng àap rùng öng ài bùt bêy lún hoang. Moi ngûúi cûúi thêm to ve khöng tin möt öng gia nhû thï co thï lam àûúc viïc ma nhûng tay thú sùn tai gioi trong lang àa bo tay. Hai thang sau öng lao trú lai ngöi lang va bao: “Töi àa nhöt ca bêy vao chuöng trïn àónh nui röi àêy!”.
Trûúc anh mùt ngac nhiïn cua ho, öng kï: “Àêu tiïn, töi tòm dêu àan lún va rai möt ñt hat ngay chö chung thûúng tu têp. Luc àêu bon chung tranh xa. Nhûng röi vò to mo va tanh tham ùn, chung lên la lai gên. Sau khi con àêu àan “kiïm tra” cên thên va nhai hat àêu tiïn, ca bêy múi ua vao ùn hat.
Ngay höm sau töi lai rai hat va àong möt cai coc cach ào vai met. Cai coc lam chung sú mêt hön va khûng lai höi lêu nhûng röi “bûa ùn miïn phñ” qua hêp dên nïn chung khöng thï cûúng lai. Cû thï möi ngay töi rai hat va àong thïm vai cai coc khac xung quanh “sên ùn” ào, cho túi ngay cuöi cung sau khi chung vao “chuöng”, töi chó viïc chùn möt têm van va thï la xong! Chung àang chú cac anh lïn nui àon chung vï lang àêy!”.
Y nghôa cêu chuyïn thêt àún gian: Khi ban lam cho möt con vêt quen ùn thûc ùn cua ban, sö phên cua no se nùm trong tay ban. Con ngûúi cung thï, nïu ban muön lam ai ào trú nïn “que quùt”, ban hay tùng anh ta möt àöi nang hoùc nhûng “bûa ùn miïn phñ” trong vai ba thang va ban se àat àûúc muc àñch cua mònh.
Co ba àiïu kho lam: leo qua möt hang rao àö nghiïng vï
phña mònh, hön möt ngûúi cö tranh nu hön cua mònh va giup möt ke khöng cên sû giup àú cua mònh. Soat xet lai chñnh mònh, töi chûa tûng leo ngûúc möt hang rao nghiïng nhû thï, nhûng töi co nghe nhiïu ngûúi noi rùng: “Nïu ai ào cho töi möt cu hñch, töi se co àa àï tû mònh tiïn lïn”. Àang buön la trong cuöc söng, co rêt nhiïu ngûúi co tû tûúng nay. Töi ung hö viïc giup àú moi ngûúi, nhûng töi tin rùng möi ngûúi phai la ngûúi duy nhêt chõu trach nhiïm cho sû thanh cöng hay thêt bai cua mònh.
Töi con nhú vao ngay 04 thang 09 nùm 1997, trong möt chûúng trònh cua àai truyïn hònh ABC, ngûúi dên chûúng trònh John Stossel tiït lö rùng ngûúi trung thûúng xö sö nhiïu triïu àö-la möt nùm vï trûúc hiïn àang trong tònh trang con töi tï hún möt ngûúi bõ liït ca hai chên. Ly do la sau khi trung sö, ngûúi nay tin rùng mònh àa ú trïn con àûúng thïnh thang hanh phuc, khöng phai lo lùng gò nûa vï tûúng lai va phung phñ hït têt ca sö tiïn tû nhiïn ma co möt cach nhanh chong va tuöt döc khöng phanh. Toa thûc sún bùng(28), lúi ngûúi xûa noi qua khöng sai.
ÀÛNG CHÚ ÀÚI - HAY BÙT ÀÊU NGAY HÖM NAY
Nhiïu ngûúi àöng y rùng nhûng ngûúi àang co viïc lam thûúng dï kiïm möt cöng viïc khac töt hún so vúi möt ngûúi thêt nghiïp, nhêt la ngûúi khöng co viïc lam trong möt thúi gian dai. Co möt cöng viïc àï lam la bûúc àêu tiïn trïn con àûúng àïn thanh cöng cua ban, va têt nhiïn la möt bûúc ài
(28) Ngöi khöng ùn lú nui non.
kha vêt va. Hay bùt àêu bêt cû cöng viïc nao bùng möt thai àö tñch cûc va long nhiït tònh cao nhêt, röi ban se àûúc tûúng thûúng xûng àang, nïu khöng búi öng chu hiïn tai cua ban thò se la möt ngûúi khac, va cung co thï chñnh ban se lam àiïu ào cho mònh.
Khi diïn thuyït tai cac cöng ty cung nhû khi tiïp xuc ca nhên vúi nhiïu ngûúi, töi thûúng hoi ho àêu la ûúc muön hang àêu cua ho vï möt cuöc söng ngay mai. Àa sö àïu tra lúi rùng ho mong àûúc an toan. Mong muön cua ho la chñnh àang nhûng àung hay khöng, múi ban cung töi àoc tiïp cêu chuyïn sau àêy.
Nhiïu nùm vï trûúc, chñnh phu Thuy Àiïn tuyïn bö rùng ho bao àam “chùm lo àêy àu” cuöc söng cua nhên dên ho tû
luc sinh cho àïn luc chït. Ngûúi dên Thuy Àiïn tin rùng chñnh phu mùc nú ho nïn se phai “chùm lo” cho ho suöt àúi.
Va, qua àung la nhû vêy. Moi hoa àún viïn phñ, kham chûa rùng, hoc phñ, hö trú sinh, nuöi con, hö trú chi tiïu nïu thu nhêp dûúi mûc àu söng… àïu do chñnh phu cua ho chi tra hït.
Thoat nhòn, ai cung nghô dên Thuy Àiïn la nhûng con ngûúi hanh phuc nhêt thï giúi ma quïn rùng Thuy Àiïn la nûúc co hï thöng thuï khoa chùt che vúi nhûng mûc thuï vao hang cao nhêt chêu Êu. Ho cung la quöc gia co ty lï thanh thiïu niïn pham phap va sö ngûúi sû dung ma tuy
tùng nhanh nhêt, ty lï ly hön nhiïu nhêt va sö ngûúi bo dû lï nha thú cao nhêt. Ngoai ra, “thiïn àûúng trên gian” nay co
249
ty lï ngûúi gia tû tû cao nhêt chêu Êu. Tai sao lai thï? Ho àêu phai lo nghô gò vï cuöc söng cua mònh!?
Nïu con ngûúi chó gùt ma khöng gieo thò ho se khöng con àöng lûc phên àêu nûa. Chó co lao àöng chên chñnh múi àem lai hanh phuc àñch thûc cho ho. Sû an toan trong cuöc söng nùm trong cöng viïc hang ngay cua chung ta. Hay nhú rùng, lao àöng khöng chó mang àïn cho ta phûúng tiïn söng, ma ca möt cuöc söng töt àep. Khöng ai cho ban “bûa ùn miïn phñ” nao ca ma chñnh ban phai tû lam ra no!
Trong cuöc hop mùt cûu sinh viïn hang nùm cua Àai hoc William & Mary, bang Virginia, ngûúi ta thêy co sû tham dû cua cac nghõ sô, hiïu trûúng àai hoc, nhiïu doanh nhên va chuyïn gia nöi tiïng vúi net mùt àêy tû hao va hên hoan khi ho àûúc khoac trïn ngûúi möt chiïc ao mau trùng. Ban biït khöng, ào la nhûng ngûúi tûng lam böi ban àï tû trang trai hoc phñ àai hoc cua mònh. Ho khöng hï mùc cam vò lam cöng viïc bõ nhiïu ngûúi cho la “thêp hen”, nhûng ho cam thêy thêt xêu hö nïu phai chòa tay xin tiïn trú cêp tû gia àònh hay chñnh phu, va ho àa kiïm àûúc nhûng têm bùng danh gia nhêt, chiïc chòa khoa vang co thï lam thay àöi cuöc àúi ho mai mai.
Ào la nhûng con ngûúi àang ngûúng mö. Ho yïu quy lao àöng va àiïu ào cho thêy ho tön trong chñnh ban thên mònh va khiïn ngûúi khac phai tön trong ho.
Ban khöng thï lam viïc àat àûúc kït qua töt nïu khöng co möt thai àö àung àùn. Thomas Edison la möt trong nhûng têm gûúng àiïn hònh nhêt vï thai àö nay. Co lên, möt phong viïn tre hoi öng: “Thûa öng Edison, öng co cam giac thï nao sau khi thêt bai 10.000 lên trong phat minh bong àen cua öng?”. Edison àap: “Nay anh ban tre, vò anh múi bûúc vao àúi nïn töi muön tùng anh möt tû tûúng se hûu ñch cho anh tû nay trú ài. Töi khöng hï thêt bai 10.000 lên bao giú ca, töi chó co 10.000 lên thanh cöng khi kham pha ra rùng 10.000 cach êy chûa phai la cach àung!”.
Theo ûúc tñnh cua chñnh Edison, öng àa thûc hiïn hún 14.000 thñ nghiïm trûúc khi phat minh ra bong àen àiïn (dêy toc) hoan chónh. Öng àa thanh cöng sau hang chuc ngan lên kiïn nhên may mo tòm kiïm. Sû kiïn àõnh cua öng àa lam cho ca thï giúi “bûng sang”.
Jerry West(29) la möt trong nhûng cêu thu bong rö lún nhêt cua moi thúi àai, nhûng ñt ai biït rùng thúi niïn thiïu anh chúi tï túi mûc àam ban àöng trang lûa chùng muön cho anh chúi cung. Song, nhú cö gùng hoc hoi va ren luyïn chùm chó, nghiïm tuc, bïn bó, anh àa tao dûng tïn tuöi va sû nghiïp lún cho mònh.
Nhûng tû ngû nhû kiïn àõnh, cöng hiïn, nö lûc töi àa, hay mau, mö höi va nûúc mùt la nhûng tû ngû chûa sûc manh lún lao va tûng àûúc cö Thu tûúng Anh Winston Churchill diïn àat trong bai diïn vùn lam ca nûúc Anh bûng bûng khñ thï chiïn àêu va tinh thên hy sinh vò àêt nûúc trong Thï chiïn thû II. Nïu ban têp sû dung cac tû ngû nay, ban se thêy chung co tac dung giup ban vûút qua moi chûúng ngai trïn àûúng àúi.
Demosthenes(30), nha hung biïn vô àai ngûúi Hy Lap, vön bõ têt noi lùp nïn rêt ngai tiïp xuc vúi ngûúi xung quanh. Öng àa quyït têm xoa bo yïu kem cua mònh bùng cach khöng ngûng têp luyïn va àa trú thanh möt trong cac nha hung biïn tai danh bêc nhêt cua loai ngûúi. Têm gûúng
Demosthenes vên àûúc giang day trong nhiïu trûúng hoc trïn khùp thï giúi.
Cho nïn, du co bõ quêt nga bao nhiïu lên ài nûa, hay tin rùng ban khöng thï bõ àanh bai möt khi ban vên con cö gùng.
(29) Jerry West (1938-): Cûu cêu thu bong rö àöi Los Angeles Lakers (1960 -1974), huy chûúng vang Olympics 1960 va nhiïu danh hiïu cêu thu xuêt sùc khac cua liïn àoan Bong rö My.
(30) Demosthenes (384-322 Tr.CN): Nha hung biïn nöi tiïng nhêt Hy Lap cö àai.
Tuy nhiïn, nïu ban àa nö lûc hït sûc ma vên khöng thanh cöng thò cung àûng thêt vong ma hay vui lïn vò ban àa lam hït kha nùng cua mònh. Lúi khuyïn luc nay la ban hay tam gac viïc ào lai va chuyïn sang möt viïc khac.
Möt anh ban tre co tham vong lam vua dêu hoa nïn hun vön vao möt cöng ty thùm do dêu khñ nhûng sau möt thúi gian dai cöng ty nay vên khöng tòm ra àûúc möt giot dêu nao. Anh sang lai phên hun cho möt ngûúi ban (ngûúi sau nay thanh möt cö àöng lún cua Têp àoan Dêu khñ CITGO) va nhay vao kinh doanh quên ao thúi trang va… bõ pha san.
Khöng nan chñ, anh ta quay sang lam chñnh trõ va sau nay trú thanh Töng thöng Hoa Ky, tïn anh la Harry S. Truman(31).
Trong khi tiïp tuc bûúc ài trïn con àûúng lïn àónh thanh cöng, ban hay nhú rùng ban chó nïn dûng àu lêu ú möi bêc thang àï hoc hoi, thûc hanh va chiïm nghiïm. Àûng quan ngai kho khùn, James J. Corbett, möt cûu vö àõch quyïn Anh noi rùng: “Nïu àêu thïm möt hiïp nûa, ban se trú thanh nha vö àõch”. Ban thên möi ngûúi chung ta àïu co möt nguön lûc dû trû lún lao, nhûng nïu khöng quyït têm khai thac, no se thanh vö dung. Nhac sô vô cêm nöi tiïng thï giúi Pablo Casals möi ngay danh ra sau giú àï luyïn têp. Khi co ngûúi hoi tai sao öng àa nöi tiïng nhû thï nhûng vên phai bo nhiïu thúi gian têp luyïn nhû vêy, öng tra lúi: “Töi nghô rùng töi con co thï tiïn bö hún nûa”.
Cú höi àï trú nïn vô àai khöng ú àêu xa, no nùm ngay bïn trong möi con ngûúi va chung ta chó cên lam viïc hït mònh àï no böc lö ra thanh nhûng ky tñch. Kiïn àõnh va nö lûc la nhûng yïu tö rêt quan trong. Khi ban nö lûc hït mònh va phat huy cao nhêt moi ky nùng, hay tin rùng thanh cöng chùc chùn se àïn. Vúi cach tiïp cên cuöc söng nhû thï, cung vúi khao khat va long quyït têm theo àuöi àïn cung, ban se súm bûúc lïn àónh vinh quang. Vince Lombardi, möt huên luyïn viïn bong chay huyïn thoai, ngûúi duy nhêt tûng àûa ba àöi bong àoat chûc vö àõch thï giúi àa noi: “Töi chûa bao giú thêy ai toa sang ma khöng sùn sang chêp nhên sû khö luyïn va ky luêt. Ho la nhûng ngûúi biït tû khep mònh vao ky luêt thep àï thanh cöng”.
Trong ca Phên Sau nay, töi chó noi vï lao àöng va cac gia trõ ma no mang lai. Tuy nhiïn, khöng phai ai cung àïu yïu thñch lao àöng. Nhiïu ngûúi chó bo chut ñt cöng sûc nhûng lai muön hûúng thêt nhiïu. Co le ban se ngac nhiïn khi nghe töi noi rùng: “Khöng co gò giöng nhû möt ngûúi lûúi biïng; hoùc la ho bõ bïnh, hoùc ho khöng tòm thêy cam hûng trong cuöc söng”. Nïu bïnh, ho co thï ài kham bac sô; nïu khöng co cam hûng, ho nïn àoc ài àoc lai quyïn sach nay vai chuc
lên, hoùc tham dû cac buöi thuyït trònh khñch lï tinh thên
hoùc kït ban vúi nhûng ngûúi co tinh thên lac quan. Bêu khöng khñ lam viïc va phên àêu cho nhûng àiïu vô àai
thûúng co tac dung lan truyïn sû khñch lï va àöng viïn tinh
thên rêt lún. Bob Richards(32), möt cûu vö àõch thï vên höi àöng thúi la möt diïn gia nöi tiïng ngûúi My noi rùng cac ky luc thï giúi liïn tuc àûúc lêp va pha vú búi vò cac vên àöng viïn àûúc ú trong möt möi trûúng canh tranh va bêu khöng khñ tranh tai rêt tuyït vúi. Ho àûúc truyïn nguön cam hûng bêt tên trûúc nhûng thanh tñch vô àai cua cac nha vö àõch va möt cach rêt tû nhiïn, cung vúi tö chêt thï thao àónh cao cua mònh, ho cung “thiït lêp” trong têm trñ mònh hònh anh cua chñnh ho àang àûng trïn buc cao nhêt khi nhên huy chûúng. Thï la ho phên chên hún, ho vûút qua chñnh mònh ngay trong giêy phut ào, hoùc trong ky Olympic sau ào (nhû trûúng húp Bob Richards) àï lam nïn ky tñch. Bob cho rùng nïu ban “söng” vúi cac nha vö àõch, ban se trú thanh möt nha vö àõch!
Möt trong nhûng minh hoa vï viïc cho va nhên, hay nö lûc va àûúc àïn àap, ma töi thûúng dên chûng trûúc cû toa la cêu chuyïn vï chiïc may búm nûúc kiïu cu. Ca nhên töi rêt têm àùc vúi cêu chuyïn nay vò vúi töi, no tûúng trûng cho tinh thên My. Hy vong la ban àa tûng sû dung ñt nhêt möt lên loai may búm kiïu cu nay. Àêu àuöi cêu chuyïn nhû sau:
Nhiïu nùm vï trûúc, Bernard Haygood va Jimmy Glenn, hai ngûúi ban cua töi, lai xe ngang qua vung àöi nui phña Nam Alabama vao möt ngay thang tam nong bûc. Ca hai àïu khat nûúc dû döi nïn Bernard cho xe ghe vao möt nöng trai bo hoang co möt may búm nûúc trong sên. Anh nhay ra khoi xe, chay vöi àïn bïn tru búm, chup lêy cên búm va búm lêy búm àï. Àûúc khoang hai phut, Bernard, luc nay noi àa khöng ra húi, ra hiïu bao Jimmy ra con suöi gên ào
muc vï möt ñt nûúc àï möi. Nïu àa tûng sû dung búm nûúc kiïu nay, ban têt biït rùng phai co nûúc möi thò ban múi búm nûúc lïn àûúc.
Trong moi tro chúi cua cuöc àúi, pham muön gùt hai thò ban phai bo ra trûúc möt thû gò ào. Nhûng quy tùc àún gian va dï hiïu nay vên thûúng bõ nhiïu ngûúi “cö tònh” quïn ài. Ngûúi nöng dên phai gieo hat vao mua xuên hoùc he nïu muön co cai àï thu hoach vao mua thu. Röi anh ta cung phai àêu tû ca nûúc, phên va cöng sûc chùm soc nïu mong co vu mua böi thu. Möt sinh viïn muön töt nghiïp vúi têm bùng hang ûu phai bo ra hang ngan giú thûc hanh, nghiïn cûu thïm tai liïu ngoai giao trònh va nhûng giú lïn lúp chñnh thûc. Möt vên àöng viïn phai cö gùng bïn bó va khö luyïn lêu dai múi mong co ngay bûúc lïn buc vinh quang.
Trú lai vúi hai ngûúi ban Bernard va Jimmy cu a töi. Sau khi Jimmy mang nûúc vï àï möi vao tru búm, ca hai ra sûc keo àêy cên búm, mö höi va ra nhû tùm dûúi sûc nong mua he cua Alabama. Àûúc möt luc, Bernard bao Jimmy: “Mònh nghô cai giïng nay àa can hït nûúc röi, Jimmy a”. Jimmy àap: “Khöng àêu Bernard, ú vung Nam Alabama nay ngûúi ta thûúng khoan giïng rêt sêu àï co nguön nûúc trong lanh, tinh khiït va mui võ thúm ngon”. (Cuöc söng cung thï, con ngûúi luön phên àêu àat àûúc nhûng gò gia trõ nhêt, hoan my nhêt!)
Nhûng luc nay Bernard àa khöng cêt nöi hai tay lïn nûa, anh thïu thao: “Chùng co tñ nûúc nao dûúi cai giïng nay àêu Jimmy. Tú bo cuöc àêy!”. Jimmy nhao túi vûa ra sûc búm tiïp
vûa noi: “Àûng dûng tay, Bernard, cêu ma dûng lai la nûúc se chay trú lai dûúi êy va chung ta phai bùt àêu lai tû àêu àêy!” (Cuöc àúi cung vêy, rêt nhiïu ngûúi àa “dûng búm” khi sùp sûa thu àûúc “nûúc”!)
Nhûng chó nhòn bïn ngoai tru búm lam sao ban biït àûúc bïn trong co nûúc, va khi nao nûúc se chay ra? Ban cên phai búm thïm 2 lên hay 200 lên nûa múi co nûúc? Ca Jimmy lên Bernard àïu khöng co cêu tra lúi. Co àiïu, Jimmy tin rùng nïu ho cö gùng àu lêu va khöng lúi tay búm thò súm muön gò cö gùng cua ho cung àûúc àïn àap bùng dong nûúc mat. Ngûúc lai, chó cên ho ngûng tay trong vai giêy thò cú höi àï khúi àûúc dong nûúc lïn túi mùt àêt hêu nhû la con sö khöng. Va, thêt may mùn la möt khi nûúc àa phun ra thanh dong thò ban chó cên thónh thoang keo nhe cên búm la dong nûúc se lai tran trï chay ra.
Têt nhiïn cuöi cung Jimmy va Bernard àa àûúc uöng nûúc thoa thñch tû tru búm êy.
Mong rùng sau khi lïn túi àónh thanh cöng, ban vên nhú cêu chuyïn vï chiïc may búm nay. Nïu ai ào chó búm hú hûng chiïu lï, ho se khöng bao giú khúi àûúc nguön nûúc, ho se khöng thu àûúc gò ngoai cún khat àang giït chït ho. Ban phai búm bùng hït sûc mònh cho àïn khi möt dong nûúc mat lanh chay ra, va röi àiïu ky diïu nhêt se àïn: Khi nûúc àa chay thò chó cên möt lûc tac àöng nho cung vên giû àûúc dong nûúc tuön trao.
Àïn àêy, ban thû nhòn xem co phai ban àang àûng trïn
259
bêc “Lam Viïc” khöng? Vêng, ban àa sùn sang bûúc lïn bêc thang cao nhêt, bêc “Ûúc Vong”, núi ban se àöi diïn vúi canh cûa tûúng lai àang chú ban mú ra. Chó cên “àêy nhe” la ban bûúc vao phong àai tiïc cua cuöc àúi.
Thanh cöng la möt hanh trònh chû khöng phai la àñch
àïn. Ban àang tiïn vûng chùc trïn con àûúng lïn àónh
vinh quang va ban thûc sû yïu thñch àiïu ban àang lam.
I. Thöi bung ngon lûa khat khao trong ban.
II. Chó ra nhûng khiïm khuyït cua ban.
III. Giup ban chuyïn bai thanh thùng.
KHAT VONG
vong la yïu tö giup möt ngûúi bònh thûúng tû tin trûúc nhûng ngûúi tai gioi hún mònh cung nhû giup cho ho trú nïn khac biït, va àiïu khac biït nay tao ra nhiïu àiïu khac biït nûa. Chñnh khat vong vûún lïn giup Clement
Stone chuyïn tû nghï ban sach bao vao thï giúi cua nhûng ngûúi giau co vúi cûúng võ la chu sú hûu chñnh kiïm giam àöc cua möt têp àoan bao hiïm lún la Combined Insurance Corporation. Nhú luön thi àêu bùng têt ca sû khat khao ma
Jim Marshall àûúc bêu chon la cêu thu hêu vï kho àanh bai
nhêt trong lõch sû bong àa My(33). Trong sû nghiïp bong àa cua mònh, Marshall àa chúi 282 trên, luön giû võ trñ hêu vï va chó tû gia sên co khi bûúc vao tuöi 42. Con vúi vên àöng
(33) Nguyïn vùn: Football. Ngûúi My goi mön bong bêu duc la Football.
viïn Ty Cobb(34), huên luyïn viïn cua anh, Grantland Rice, kï lai: “Töi nhú mai ngay Ty Cobb thi àêu vúi cún söt 390C. Bac sô buöc anh phai nghó, nhûng anh vên quyït àõnh ra sên va ghi ba ban, àem vï chiïn thùng cho àöi nha, va chó ñt phut sau khi trên àêu kït thuc, anh nga quy ngay trïn bùng ghï”.
Khat vong giup Pete Gray(35) vûút qua mùc cam rùng mònh chó co möt tay va say mï têp luyïn, thi àêu àï trú thanh cêu thu huyïn thoai trong lõch sû mön bong chay.
Pete Gray tòm thêy nghõ lûc khi biït nhòn vao nhûng àiïu mònh àang co hún la chó chùm chùm vao nhûng àiïu mònh khöng con nûa. Thai àö ào giup khúi dêy nhûng kha nùng con tiïm ên va vên dung nùng lûc ào möt cach töt nhêt.
Khi söng vúi khat vong chay bong, nhûng trú ngai se khöng con qua kho khùn nûa va con ngûúi cung trú nïn manh me hún rêt nhiïu. Thêt vêy, Ben Hogan(36) àûúc moi ngûúi tön vinh la möt trong nhûng cêu thu àanh gön vô àai nhêt tû trûúc àïn nay khi anh quyït têm thay àöi sö phên cua mònh sau tai nan giao thöng tûúng chûng nhû lêy ài mang söng cua anh. Cac bac sô chó hy vong Hogan co thï ài lai àûúc, nhûng y chñ va ûúc mú trú thanh möt tay gön cû khöi àa thöi thuc anh tûng ngay, khiïn anh hùng say luyïn têp, hang ngan lên àûng lïn sau nhûng lên nga quy va lai trú thanh tay gön vö àõch khöng lêu sau ào.
Khat vong àa tao nïn sû khac biït giûa hai ngûúi bõ
(34) Ty Cobb (1886-1961): Vên àöng viïn bong chay nöi tiïng cua My.
(35) Pete Gray (1915-2002): Vên àöng viïn bong chay nöi tiïng cua My.
(36) Ben Hogan (1912-1997): Vên àöng viïn àanh gön nöi tiïng cua My.
bïnh bai liït, möt ngûúi chêp nhên cuöc söng ùn xin trïn àûúng phö Washington con möt ngûúi trú thanh Töng thöng
Franklin Delano Roosevelt. Khat vong àa thöi thuc Jacob Schick chï tao thanh cöng loai dao cao rêu chay àiïn khi phai lam viïc trong àiïu kiïn nhiït àö - 400C.
Thai àö lac quan, luön nhòn vao nhûng àiïu tñch cûc la manh àêt mau mú ûúm mêm hy vong cho nhûng àiïu töt àep, cho du thûc tai chêt chûa vö van nghõch canh.
Nhòn nhûng chu ong nghï bung thêt to, canh rêt mong va nho, ñt ngûúi tin rùng chung co thï bay àûúc. Thêt vêy, xet theo nguyïn tùc khñ àöng hoc thò vúi kñch thûúc, trong lûúng va ty lï ào thò loai ong nghï chó co thï bo ma thöi. Tuy nhiïn, vò chung khöng biït àoc va chung khöng biït gò vï khñ àöng hoc nïn chung cû bay möt cach vö tû nhû ban thêy àêy!
Khat vong tao nïn sû ngú nghïch thöng minh - möt àùc tñnh hay kha nùng cua möt ngûúi khöng biït mònh khöng thï lam àûúc möt viïc gò ào nïn cû lao vao lam. Nïu àï y, ban se thêy rêt nhiïu lên sû ngú nghïch thöng minh giup ta hoan thanh nhûng viïc gên nhû bêt kha thi. Chùng han, möt nhên viïn ban hang múi vao nghï, chûa co kinh nghiïm, nïn hêu nhû khöng biït gò vï nghï thuêt thuyït
phuc khach mua hang. Àiïu may mùn la vò anh “khöng biït” àiïu ào va nhú co sû khñch lï cua nhûng ngûúi xung
quanh nïn anh lam viïc vúi sû hûng khúi lún va trú thanh ngûúi ban àûúc nhiïu hang nhêt trong cöng ty.
Henry Ford khöng co àiïu kiïn hoc hanh nhiïu khi con be va chó thanh àat sau tuöi 40. Sau khi lam chu nha may san xuêt ö tö lún nhêt thúi bêy giú ú My, öng triïu têp cac ky sû cua mònh lai va àï nghõ ho chï tao cho öng möt àöng cú
khac thûúng: àöng cú V-8. Cac ky sû xuêt sùc cua Ford hiïu rùng àoi hoi cua öng la khöng thï, xet vï moi nguyïn ly toan hoc, vêt ly va ky thuêt, va nïu “co thï” chï tao àûúc thò cung rêt phi kinh tï. Ho giai thñch vúi öng àiïu ào nhûng Ford chó noi möt cêu: “Thûa quy võ, töi muön co möt àöng cú V-8. Xin quy võ nghiïn cûu chï tao cho”. Cac ky sû miïn cûúng lam viïc va cuöi cung àïn gùp öng: “Thûa öng, chung töi cam àoan rùng V-8 la àöng cú khöng tûúng!”. Ford khöng dï bõ lung lac, öng bao: “Thûa quy võ, töi cên co möt àöng cú V-8, xin quy võ lam nhanh cho”. Cac ky sû lai lao vao lam viïc nhûng bao cao cuöi cung vên la: “Thûa öng Ford, àöng cú V8 tuyït àöi khöng thï chï tao àûúc!”. Nhûng trong “tû àiïn” cua Ford khöng co tû “khöng thï”, öng noi: “Quy võ khöng ro y töi noi sao? Töi cên co möt àöng cú V-8 va quy võ phai lam cho ra no. Mong quy võ lam ngay cho!”.
Va àiïu gò àa xay ra? Àöng cú V-8 “khöng tûúng” cua hang Ford ra àúi. Ho àa thanh cöng nhú möt ngûúi ngú
nghïch thöng minh àa khöng biït giúi han cuöi cung cua sû hiïu biït.
Sû ngú nghïch thöng minh la gò? Ào la cach con ngûúi ûng xû trûúc möt hoan canh tiïu cûc va bêt ngú trong cuöc söng, la cach ban biïn möt qua chanh chua thanh möt loai thûc uöng ngot ngao, thúm ngon quyïn ru.
Trong möt lên bõ bao vêy bön bï trong Thï chiïn thû II, Tûúng Creighton Abrams bao bñnh lñnh cua mònh trûúc tònh huöng “qua chanh” nay rùng: “Húi anh em, àêy la lên àêu tiïn trong lõch sû cuöc chiïn, chung ta se tên cöng quên àõch tû moi hûúng!”.
“Qua chanh” cua Charles Kettering(37) con khac thûúng hún nûa: ào la canh tay bõ gay cua anh trong möt lên quay may nö xe trong sên nha. Têt nhiïn luc ào anh àa öm tay rïn ró, àau àïn chay nûúc mùt, nhûng röi anh nghô “thï nay thò thêt kinh khung möi lên quay cên khúi àöng xe, va co le khöng ai muön sú hûu möt chiïc xe húi ca!” va àa phat minh ra bö àï xe tû àöng (self-starter).
Eugene O’Neil chó la möt ngûúi chai lûúi cho àïn khi “qua chanh”, cùn bïnh lao phöi tai ac bùt öng phai nùm liït giûúng trong hai nùm 1912 – 1913, bõ öng biïn thanh möt
271
thû “nûúc chanh” ma nhiïu ngûúi ao ûúc: nhûng vú kõch nöi tiïng trïn sên khêu Broadway va nhên giai Nobel Vùn chûúng nùm 1936.
Con “qua chanh” cua Charles Goodyear la möt ban an tu giam. Tuy nhiïn, Goodyear khöng ngöi ào rïn ró ma phên àêu trú thanh möt ngûúi phu bïp àï röi öng phat hiïn ra cach lûu hoa cao su. Vï sau, nhûng chiïc vo xe siïu bïn mang nhan hiïu Goodyear ra àúi va “chay” khùp cac neo àûúng thï giúi.
Nhiïu ngûúi àoc bao thêy tin Gene Tunney(38) àanh bai Jack Dempsey va àoat chûc vö àõch quyïn Anh thï giúi hang nùng nùm 1927, nhûng ñt ai biït rùng anh tûng bõ gay ca hai tay trong nhûng trên so gùng biïu diïn tai Phap trong thúi Thï chiïn thû I. Luc ào, cac bac sô va ca huên luyïn viïn cua anh àïu bao rùng anh khöng bao giú co thï hoan thanh giêc mú trú thanh nha vö àõch quyïn Anh hang nùng thï giúi. Vï sau, nhiïu chuyïn gia quyïn Anh noi rùng nïu Tunney khöng bõ “qua chanh” ào, co le anh àa khöng bao giú co thï gùp va àanh bai Dempsey.
Trïn àûúng àúi, ban se gùp rêt nhiïu “qua chanh” va rêt nhiïu ngûúi khöng hï biït àïn tû “khöng thï”, ma phên nhiïu trong ào la do ho àa àï cho sû ngú nghïch thöng minh cua mònh hoat àöng vö giúi han. Töi tin rùng ban cung co thï biïn moi “qua chanh” chua nhêt, thêm chñ àùng nhêt thanh möt thû nûúc giai khat ngot ngao àûúc moi ngûúi them muön nhêt.
Thúi cö àai, dên Philistine va dên Do Thai thûúng xuyïn xung àöt vúi nhau. Möt lên, quên Philistine dan trên trûúc möt thung lung hiïm trú va cû möt dung tûúng cao gên 3 met tïn la Goliath khiïu khñch va thach àêu vúi quên Do Thai trong suöt 40 ngay liïn.
Quên Do Thai khiïp hai trûúc ga khöng lö Goliath hung tún, ngay ca vua dên Do Thai la Saul cung khöng dam àûúng àêu vúi Goliath.
Nhûng co chang thiïu niïn chùn cûu nho be, lanh lúi va co tai bùn na trùm phat trùm trung tïn la David dam lam àiïu ào. Chang vao xin vua Saul cho mònh àêu vúi ga Goliath. Ban àêu nha vua do dû trûúc àï nghõ cua chang trai tre nhûng sau ào àöng y.
David bûúc ra trûúc trên tiïn va bao Goliath rùng: “Ngûúi dung nhûng àao kiïm cung giao mac àï chöng lai ngûúi Do Thai, höm nay ta se cho ngûúi thêy sûc manh cua chung ta, ta se àem xac cua quên Philistine lam möi cho lu chim dû…”.
Noi röi chang rut ra chiïc na chùn cûu cua mònh va lùp vao möt hon soi. Chang nhùm vao àêu Goliath va buöng na, hon soi lao thùng vao giûa tran tïn khöng lö lam hùn àö sêp xuöng àêt chït khöng kõp trùn tröi.
Ào la cêu chuyïn vï chang David tñ hon thöng minh, niïm tû hao cua ngûúi Do Thai tû thúi cö àai cho àïn ngay nay. Con àêy la cêu chuyïn vï möt chang David tñ hon khac ma töi muön chia se vúi ban qua chûúng nay.
Vao nùm 1965, töi noi chuyïn tai möt cuöc höi thao dai ngay tai thanh phö Kansas cung vúi sau diïn gia nöi tiïng nhêt Hoa Ky thúi ào. Khi kït thuc höi thao, töi nhên lúi ùn töi cung vúi Bernie Lofchick(40). Nhú vêy ma töi co dõp nghe öng kï vï David Lofchick, cêu con trai thên yïu cua öng va möt ky tñch co thï sanh ngang vúi chiïn cöng lêy lûng cua chang David chùn cûu cua ngûúi Do Thai khi xûa.
Bernie kï rùng ngay David chao àúi, ca gia àònh öng ngêt ngêy möt niïm hanh phuc bêt tên. Trûúc ào, ho àa co hai cö con gai xinh xùn. Tuy nhiïn, sau ào ñt ngay, ho àï y thêy rùng chu be chó nghiïng àêu vï bïn phai va nûúc mui chau chay nhiïu hún mûc bònh thûúng ú möt àûa tre khoe manh. Niïm vui böng trú thanh nöi lo lùng. Du cac bac sô ra sûc trên an nhûng ho khöng thï yïn long. David àûúc mang vao bïnh viïn àï àûúc àiïu trõ bùng vêt ly trõ liïu nhûng vên khöng khoi. Töng cöng, ho àa àûa David túi gùp hún 20 chuyïn gia trõ liïu nhûng vên khöng co möt tiïn triïn kha quan nao.
Röi ho dön hït moi nö lûc àûa chau àïn gùp möt chuyïn gia thên kinh hoc hang àêu, Tiïn sô Y khoa Pearlstein ú Chicago, àï röi nhên àûúc tin “set àanh”: David mùc chûng co cûng do bai nao va khöng bao giú co thï ài lai hay noi chuyïn àûúc! Tuy nhiïn, Tiïn sô Pearlstein noi rùng vên con möt tia hy vong nïu vú chöng Bernie va Elaine chêp nhên möt cuöc chiïn cam go, gên nhû vö vong va khöng biït höi kït thuc vúi àöi thu la “tïn khöng lö Goliath” – cùn bïnh quai ac cua David. Ngoai ra, möt khi bùt àêu phûúng phap chûa trõ nay thò ho khöng àûúc dûng lai, bùng khöng moi cöng sûc trûúc ào àïu àö söng àö biïn va nghiïm trong hún la bïnh tònh cua David se cang trêm trong hún. Ho àöng long chêp nhên va àûúc Tiïn sô Pearlstein cung cac àöng sû cua öng hûúng dên cùn ke cach thûc chûa trõ cho David.
Chó co tònh yïu thûúng con vö bú bïn va tinh thên khöng guc nga trûúc kho khùn trú ngai múi co thï ly giai cho nhûng nö lûc khöng mït moi cua gia àònh Bernie trong suöt nhûng nùm dai sau ào. David dên dên co nhûng àap ûng töt trûúc viïc trõ liïu. Tuy sû tiïn bö ú David la rêt chêm nhûng àiïu ào cung àu khñch lï gia àònh ho, têt nhiïn trong ào co ca David, cö gùng nhiïu hún nûa...
Sau nùm sau.
Möt höm khi Bernie àang ú vùn phong thò nhên àûúc àiïn thoai tû nha. Ngûúi ky thuêt viïn têp vêt ly trõ liïu hang ngay cho David hao hûng bao rùng öng nïn vï ngay àï
chûng kiïn möt àiïu ky diïu. Bernie lao nhû bay vï nha va trûúc mùt öng, Elaine, hai cö con gai nho va ngûúi ky thuêt
viïn, David, ú tû thï hñt àêt, àang dön hït sûc lûc hong nhêc mònh lïn khoi têm tham. Ngûúi cêu cùng lïn, run bên bêt va mö höi va ra tû möi mi-li-met vuöng trïn thên thï cêu röi chay thanh dong, thêm àêm ca têm tham bïn dûúi.
Vûa khi David nhêc mònh lïn túi àö cao tuyït àöi bùng àöi tay yïu út cua cêu, nhûng gûúng mùt gên nhû chït lùng do kòm nen cam xuc böng vú oa thanh nhûng dong nûúc mùt hanh phuc ngot ngao tuön trao trïn ma, nhûng giot nûúc mùt noi lïn rùng Hanh phuc khöng chó la Niïm vui – ma con la Chiïn thùng.
Tïn khöng lö Goliath bùt àêu nao nung thêt sû.
Va, chùc hùn ban ngac nhiïn hún nûa khi nghe Bernie kï tiïp rùng cac chuyïn gia cua möt trûúng àai hoc lún cua My sau khi kham cho David àa phat hiïn ra rùng cêu be thiïu ca “cú chuyïn tiïp vên àöng”(41) nöi vúi phên bïn phai cú thï cêu. Àiïu ào co nghôa rùng cêu khöng cam giac àûúc vï sû thùng bùng va se gùp kho khùn rêt lún trong viïc têp ài va khöng bao giú co thï búi löi, trûút tuyït, hay ài xe àap.
Luc ào “chang David” nho be cua nha Lofchick nhên ra rùng chó co sû cö gùng cua chñnh ban thên cêu múi co thï ha guc hoan toan tïn khöng lö Goliath “Cerebral Palsy”(42).
Bernie bao töi rùng tñnh àïn nay, David àa sû dung “hït” bön chiïc xe àap, biït búi sau hai tuên thay vò hai nùm nhû dû àoan cua cac bac sô, àûng vûng trïn van trûút sau möt nùm têp luyïn, möi ngay vên thûc hiïn 1.000 cu hñt àêt va
(41) Nguyïn vùn: Motor connections.
(42) Cerebral palsy: Chûng bai nao.
chay bö 10 km. Nùm 11 tuöi, cêu bùt àêu têp chúi gön vúi niïm say mï va sû kiïn trò àïn mûc kho tin, nhûng àûc tñnh ma cêu àa ap dung vao bêt cû cöng viïc nao, bêt cû mön hoc nao ma cêu gùp phai. Ào la vï mùt thï lûc. Vï trñ lûc, nùm hoc lúp 7, David àa co thï giai thuên thuc ca toan lúp 9. Töi khöng biït phai goi ào la gò núi möt cêu be tûng bõ cac bac sô cho rùng khöng thï àïm nöi túi 10.
Ngay 23 thang 10 nùm 1971, ú tuöi 13, David Lofchick dû lï trûúng thanh cua mònh trong tû thï cua möt thiïu niïn co nhûng bûúc ài qua quyï t, anh mùt sang ngúi, giong noi tû tin. Co le khöng con hanh phuc nao lún hún àöi vúi gia àònh Lofchick.
Khi töi àang viït nhûng dong nay, David àa la möt ngûúi àan öng 40 tuöi. Anh àa lêp gia àònh va co ba con. Ngay nay David co cöng ty bêt àöng san riïng, hoat àöng chu yïu trong lônh vûc buön ban va cho thuï cùn hö. Thónh thoang anh cung bõ cùn bïnh cu lam cho bûúc ài húi chïnh choang, nhêt la möi khi anh cam thêy mït bêt thûúng. Ngoai viïc ào thò cuöc söng cua anh àang “töt hún bao giú hït”, nhû anh thûúng noi möi khi chung töi tro chuyïn vúi nhau.
Têt nhiïn trong chiïn cöng cua David Lofchick trûúc ga
khöng lö Goliath “Bai nao” khöng thï thiïu sû trú giup lún
lao cua tûng thanh viïn trong gia àònh Lofchick. Ho cung
nhau àong gop cöng sûc va àöng viïn nhau khöng ngûng àï
àêy lui cùn bïnh nan y cua David. Va àiïu lún nhêt ma ho
àa hoc àûúc qua “cuöc thi chung sûc” nay la nhûng ai khöng biït àêu hang sö phên cuöi cung se la ngûúi chiïn thùng, rùng khöng co trú ngai nao la khöng thï vûút qua!
Thûc ra, Töng giam àöc Bernie Lofchick chó múi hoc àïn lúp 7 nhûng trïn “trûúng àai hoc cuöc àúi”, öng àa töt nghiïp hang ûu. Öng nhên ra rùng con ngûúi co thï mêt têt ca, nhûng cung co thï co moi thû nïu ho biït giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön. Bernie luön têm niïm va thûc hanh nguyïn tùc nay, va chñnh nhú ào ma öng àa lam nïn tïn tuöi cua têp àoan ban hang gia dung lún nhêt Canada ngay nay.
Bêy giú, töi muön gùn cêu chuyïn thanh cöng cua David Lofchick vao con àûúng lïn àónh vinh quang ma ban va töi àang sùp sûa hoan thanh bêc thang cuöi cung. Trong cêu chuyïn nay, ban la David, la Bernie va Elaine, la Tiïn sô Pearlstein va têt ca nhûng ai tûng gop phên cöng sûc du nho be nhêt trong chiïn thùng cua David.
Têt nhiïn, khi múi chao àúi, David chûa thï co y thûc vï hònh anh tû thên cua mònh nïn cêu khöng thï tû xêy dûng hònh anh ào. Song, cha me tuyït vúi cua cêu àa giup cêu lam viïc ào. Àiïu ho nghô va viïc ho lam noi lïn rùng àöi vúi ho, cêu la têt ca, cêu la möt cêu be àöc nhêt vö nhõ trïn àúi, cêu co nhûng phêm chêt àùc biït va cêu se lam nïn nhûng àiïu ky diïu. Ào la bêc thang thû nhêt: xêy dûng hònh anh tû thên tñch cûc.
Bêc thang thû hai la möi quan hï vúi nhûng ngûúi xung quanh. Àiïu khöng thï phu nhên la cuöc chiïn chöng lai ga khöng lö Goliath “Bai nao” khöng thï thanh cöng nïu David thiïu sû hö trú cua cac bac sô, nhên viïn y tï va têt ca cac thanh viïn trong gia àònh cêu, àùc biït la sû hy sinh vö bú bïn va tònh yïu bao la cua cha me cêu. Nïu ban la David, ban thêt hanh phuc khi co àûúc nhûng ngûúi àöng hanh vô àai nhû thï. Con nïu ban la möt ngûúi àöng hanh vúi David, hay tin rùng ban àang àûng ú võ trñ cao nhêt cua thanh cöng. Búi vò, ngûúi àûa ngûúi khac lïn cao chñnh la ngûúi ú võ trñ cao nhêt.
Bêc thang thû ba la xac lêp muc tiïu va àat muc tiïu. Trong suöt cuöc hanh trònh chöng Goliath “Bai nao”, Bernie luön àùt ra tûng bûúc ài vúi nhûng muc tiïu cu thï àï giai quyït vên àï cua David. Öng phai tòm àûúc võ bac sô gioi nhêt, öng phai lo liïu tiïn bac, sùp xïp cöng viïc lam, tö chûc lai cuöc söng gia àònh, lïn cac chûúng trònh têp luyïn cho David… àï cuöi cung la giup David trú thanh möt àûa tre bònh thûúng va “khac biït” nhû moi àûa tre khac, möt ngûúi àan öng thanh àat nhû bao ngûúi àan öng khac. Va Bernie àa àat àûúc muc tiïu cua mònh.
Bêc thang thû tû la sû lûa chon möt thai àö àung àùn va duy trò thai àö ào trong moi hoan canh. Àöi vúi David, ào la thai àö “I can do it!”(43), nguön thûc ùn tinh thên quy gia nhêt ma Bernie, Elaine va nhûng ngûúi xung quanh danh cho cêu thöng qua sû khñch lï, àöng viïn hang ngay cua ho. Thai àö
(43) “I can do it”: Töi co thï lam àûúc àiïu ào.
279
ào àa tûng giup cêu sû dung “hït” bön chiïc xe àap, biït búi sau hai tuên thay vò hai nùm, trûút tuyït thuên thuc sau möt nùm têp luyïn, thûc hiïn 1.000 cu hñt àêt va chay bö 10 km möi ngay… Àöi vúi gia àònh David, ào la thai àö chêp nhên thû thach, thai àö vûút qua trú ngai tûng ngay möt, tûng bûúc möt trong tinh thên “núi nao co y chñ, núi ào co con àûúng”. Chñnh thai àö ào àa tao ra nhûng thoi quen töt cho David va àem lai sû tiïn bö tûng ngay cho cêu.
Bêc thang thû nùm noi vï cöng viïc hay sû lao àöng miït mai. Nïu chung ta co 24 giú tên hûúng cuöc söng möi ngay thò möt ngay cua David chó co 21 giú ma thöi, 3 giú con lai la ba giú cêu vêt va chiïn àêu vúi tïn Goliath “Bai nao”, va cêu àa “chiïn àêu” liïn tuc nhû thï kï tû ngay cêu àûúc àûa àïn gùp Tiïn sô Pearlstein cho àïn tên höm nay. Búi vò, cêu biït rùng nïu cêu ngûng têp thò tïn Goliath hung bao ào se quay trú lai ngay. Möt khi àa xac àõnh àûúc muc tiïu cuöc àúi va ngay ca khi ban àa ú trïn àónh thanh cöng, xin ban àûng àï y nghô “ngûng búm” len loi vao àêu nhû anh ban Bernard ma töi vûa kï trong chûúng trûúc. Chó co sû cö gùng liïn tuc múi bao àam àûa ban àïn thanh cöng va giû vûng thanh cöng cho ban.
Thêt long ma noi, töi chûa tûng thêy gia àònh nao nung nêu möt khat vong lún lao nhû khat vong cua gia àònh Lofchick. Ào la khat vong àûa David thoat khoi cùn bïnh bai nao, liït cú hiïm ngheo àï trú vï cuöc söng bònh thûúng. Ho
chiïn àêu tûng giú, tûng phut, tûng húi thú àï gianh lêy chut cú may nho nhoi ma tïn Goliath hung bao luön lùm le tûúc
àoat. Biït bao àïm Bernie va Elaine àa phai gat nûúc mùt va quay ài trûúc lúi van xin àïn nhoi long cua àûa con trai be bong khi ho siït chùt thïm chut nûa nhûng chiïc vong àõnh võ trïn thên thï cêu. Ho àa noi “khöng” vúi nhûng giot nûúc mùt àau àún cua David àï “co” àûúc möt àûa con bònh thûúng, khoe manh va hanh phuc mai mai. Va ào la bêc thang cuöi cung, bêc thang khat vong.
Nïu David àa khuêt phuc àûúc ga Goliath khöng lö ào thò le nao ban va töi lai khöng lam àûúc nhûng ky tñch tûúng àûúng?
Trûúc khi tra lúi cêu hoi trïn, múi ban àoc tiïp möt phu chûúng khöng thï bo qua trong cêu chuyïn cua David.
Cach àêy khöng lêu, vao möt töi no ú Amarillo, Texas, trong khi kï cêu chuyïn vï David, töi àï y thêy möt àöi vú chöng tre ngöi hang ghï àêu tröng co ve rêt xuc àöng. Sau buöi noi chuyïn, chung töi gùp nhau va töi biït rùng be gai 15 thang tuöi cua ho cung bõ bai nao. Töi cho ho àõa chó möt võ bac sô ú Chicago, ngûúi kï thûa phûúng phap chûa trõ cua Tiïn sô Pearlstein sau khi öng qua àúi. Ho àa mang cö be àïn Chicago va cö be àûúc chên àoan la… khöng mùc bïnh bai nao. Cö be co cac triïu chûng giöng nhû bïnh bai nao vò bõ sinh thiïu thang, nhûng co thï chûa khoi dï dang. Sau vai tuên chûa trõ theo phûúng phap cua võ bac sô ú Chicago, cac triïu chûng ào hoan toan biïn mêt. Trûúc ào, àöi ban tre nay àa tin lúi bac sô va nhòn con gai cua mònh vúi y nghô rùng chau bõ bai nao nïn àa àöi xû vúi chau nhû möt nan nhên cua cùn bïnh nay va suyt bo qua cú höi thay àöi “sö phên”
cua chau. Nïu ban nhòn nhên àung vên àï, ban se xac lêp àûúc muc tiïu àung va têt nhiïn se thu àûúc kït qua àung.
Àïn àêy, ban àa àûng trïn bêc thang cao nhêt va ú ngay trûúc canh cûa dên vao Phong Tiïc Cuöc Àúi (the Banquet Hall of Life), ban con chên chú gò nûa ma khöng bûúc vao?
Thanh cöng la möt hanh trònh chû khöng phai la àñch àïn. Ban àang tiïn vûng chùc trïn con àûúng lïn àónh
vinh quang va ban thûc sû yïu thñch àiïu ban àang lam.
Xinnoi ngay rùng töi khöng nhêm lên vï tïn goi hay cach sùp xïp thû tû cac chûúng trong quyïn sach nay. Cung vúi möt ly do tûúng tû, nïn cho phep töi khöng giai thñch lai vúi ban tai sao Phên Mú Àêu lai nùm ú chûúng cuöi cung nay. Co le chung ta se co cú höi gùp nhau vò qua àêt tron ban a, hoùc chñ ñt ban “àa gùp” töi qua nhûng trang sach nay. Tuy nhiïn, nïu thûc sû co ngay töi àûúc gùp ban va ban hao hûng bao töi rùng: “Nay Zig, töi àa àoc See You at the Top cua öng, àa ap dung vao cöng viïc va cuöc söng va àa àat àûúc nhûng “ky tñch” ma töi khöng dam mú túi trûúc kia…” thò ào qua la möt niïm vinh dû va hanh phuc lún lao cho töi.
Quyïn sach nay àûúc viït ra khöng phai àï àoc giai trñ, du töi àa cö gùng hït sûc mònh lam cho no sinh àöng va hêp dên àï ban co thï àoc, va àoc ài àoc lai, trong sû hûng khúi cao nhêt. Quyïn sach cung chûa àûng möt lûúng lún thöng tin, tuy nhiïn thöng àiïp ma no chuyïn tai lai rêt ngùn gon: hûúng dên va khuyïn khñch ban hanh àöng àï trú nïn hiïu qua hún, hoan hao hún va hanh phuc hún. Ngoai nhûng àiïu ào, töi khöng nhùm túi muc àñch nao khac. Töi mong ban
cung àöng y vúi töi nhû thï, búi vò chó co ban múi la ngûúi duy nhêt co quyïn va biït cach khai thac, cung nhû sû dung hït moi tiïm nùng cua mònh.
Ban hay chu y àïn chû “cú höi” nùm trïn canh cûa mú vao Phong Tiïc Cuöc Àúi. Cú höi ào àa àïn höm nay, ngay trong giêy phut nay va ban hay nhanh tay nùm bùt no. Nhûng thöng tin trong quyïn sach nay, nïu àûúc sû dung àung cach, se giup ban phat huy töi àa kha nùng cua mònh va ài àïn bêt cû núi nao ban muön, lam àiïu ban mong, co thû ban muön va trú thanh ngûúi thanh àat nhû ao ûúc. Tû
kinh nghiïm ca nhên va qua mêy chuc nùm diïn thuyït khùp núi, tiïp xuc vúi nhiïu con ngûúi ú nhiïu lônh vûc, àö tuöi, nghï nghiïp, mau da, àõa võ khac nhau, töi rêt tû tin noi rùng: Ban àang nùm trong tay chiïc chòa khoa vang mú cûa kho bau tûúng lai cua ban.
Töi ûúc ao àûúc nhòn thêy gûúng mùt vúi nu cûúi rang rú va anh mùt lêp lanh cua ban khi àoc nhûng dong chû cuöi cung cua quyïn sach nay, búi vò töi tin rùng ban chñnh la con ngûúi àang àûng giûa ban tiïc trong hònh bïn. Ban co thêy khöng? Têt ca moi ngûúi, moi thû àang sùn sang chao àon ban, nïu ban thûc sû hûng khúi va xêy dûng cuöc àúi mònh trïn nhûng viïn àa nïn tang cua sû chên thêt, nghõ lûc, niïm tin, long trung thanh, sû liïm chñnh va tònh yïu thûúng.
Nhiïu ngûúi àoc àïn àêy va y nghô vï möt sû “kït thuc” lêp tûc hiïn ra trong àêu ho, nhûng töi tin rùng ban khöng
nùm trong sö ào. Ban la ban nhû ban àa tûng va se khöng bao giú la möt ai khac ngoai chñnh con ngûúi ban. Ban la möt
thûc thï àöc nhêt va khöng thï thay thï trïn àúi nay. Ban hiïu rêt ro rùng khöng ai co thï lam ban cam thêy thua sut nïu ban khöng cho phep. Va, ban se co têt ca moi thû nïu ban giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön. Ban cung biït rùng trïn àónh thanh cöng chó co chö àûng ma khöng co chö ngöi, vò thï, ban luön têm niïm rùng tai nùng àûa ban lïn àónh thanh cöng, nhûng y chñ giup ban àûng vûng trïn àónh cao ào.
Ban thêy àêy, àêy la luc bùt àêu cua möt cach söng múi vön minh chûng hung hön rùng hanh phuc khöng chó la niïm vui, ma cao hún, la chiïn thùng. Co le àiïu quan trong nhêt la ban àa hiïu va thûa nhên sû thêt rùng thanh cöng va hanh phuc khöng phai la àñch àïn ma la nhûng cuöc hanh trònh thu võ va khöng bao giú kït thuc.
Vò vêy, khi töi noi “Chao mûng” ban bûúc vao möt khúi àêu múi va “Tam biït” con ngûúi cu vúi cach söng cu cua ban la töi kït thuc quyïn sach nay möt cach “khac biït”. Ngay nay, nhiïu ngûúi thûúng tam biït nhau bùng möt cêu “Chuc möt ngay töt àep nhe!”(44). Ho thêt tû tï va vui ve vúi nhau, nhûng töi tin rùng nïu ban tin vao chñnh mònh, va nhûng ngûúi xung quanh, vao àêt nûúc cua ban thò “möt ngay töt àep” ào se trú thanh “mai mai töt àep”.
Va töi thûc long mong GÙP BAN TRÏN ÀÓNH THANH CÖNG!
(44) Nguyïn vùn: Have a good day.
CHUNG TÖI TIN RÙNG àai dûúng sêu nhêt, ngon nui cao nhêt, con thu dung manh nhêt àïu khöng co niïm tin, chó co con ngûúi múi co niïm tin. Àö cao thanh cöng cua möt con ngûúi àûúc ào bùng chiïu sêu niïm tin cua anh ta.
CHUNG TÖI TIN VAO cac quy luêt bêt biïn cua vu tru khùng àõnh rùng con ngûúi gùt nhûng gò ho àa gieo. Rùng, cú höi luön ài àöi vúi trach nhiïm, nïu gûúng la ngûúi thêy töt nhêt va cöng bùng la tòm kiïm àiïu àung, chû khöng phai ai àung ai sai.
CHUNG TÖI TIN RÙNG nhûng giot mö höi thêm àêm tû lao àöng chên chñnh tao ra tûúng lai rûc rú cung nhû mang lai gia trõ va long tû trong cua möi con ngûúi. Sû man nguyïn thûc sû chó àïn tû nhûng nö lûc hït mònh vò möt ly tûúng àang trên trong.
CHUNG TÖI TIN RÙNG sû tû thûa nhên va phat triïn ban thên cung vúi sû trung thûc va long trung thanh mang àïn cho con ngûúi sû bònh an trong têm hön. Rùng, y chñ, niïm tin, sû chñnh trûc la nïn tang cua sû vô àai va nhûng ai khöng àai diïn cho möt gia trõ nao se guc nga vò bêt cû àiïu gò.
CHUNG TÖI TIN RÙNG long yïu thûúng vö àiïu kiïn –biït cho ài va biït tha thû – la phên thiït yïu trong qua trònh con ngûúi ài tòm y nghôa cua cuöc söng. Rùng, söng la yïu thûúng, yïu thûúng la giup àú, va giup àú la hiïu àûúc sû khac biït giûa möt ban tay va möt ban chòa ra phña trûúc. Rùng, ban co thï co moi thû trïn àúi nïu ban biït giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön.
BÚI VÒ CHUNG TÖI TIN – VA YÏU – nïn muc àñch cua chung töi la hö trú ban àï ban tû giup mònh.
- Zig Ziglar
Ziglar la möt trong nhûng chuyïn gia ban hang, diïn gia, àöng thúi la möt trong nhûng tac gia nöi tiïng nhêt nûúc My chuyïn viït vï nghï thuêt ban hang va söng àep. Ziglar àa rêt thanh cöng trong viïc kït húp möt cach hoan hao niïm tin tön giao vúi löi tû duy tñch cûc ma öng luön cö suy, va chñnh àiïu ào àa tao nïn möt triït ly söng mang àêm dêu ên cua öng, triït ly “Better Than Good”. Öng co tïn trong danh sach nhûng ngûúi ban hang gioi nhêt nûúc My va la möt trong nhûng diïn gia hang àêu Hoa Ky hiïn nay.
Öng sinh ngay 06/11/1926 tai quên Coffee, Alabama, la con thû mûúi trong möt gia àònh ngheo co àïn 12 anh chõ em. Tïn khai sinh cua öng la Hilary Hinton Ziglar. Nùm 1932, cha öng (John Silas) qua àúi trong möt cún àöt quy àï lai 12 àûa con thú cho me öng (Lila Ziglar) nuöi dûúng. Tuöi thú cua öng la möt chuöi nhûng nùm thang cú cûc tai thõ trên tónh le Yazoo, Mississippi, núi gia àònh öng chuyïn àïn sinh söng tû nùm 1931, khi cha öng nhên àûúc cöng viïc quan ly möt nöng trai.
Nùm 18 tuöi, Zig vao Hai quên va phuc vu tû thang 7
nùm 1944 cho àïn khi Thï Chiïn II kït thuc. Sau khi rúi quên àöi, öng theo hoc tai Àai hoc South Carolina. Tai àêy, öng vûa hoc vûa lam nhên viïn ban hang ban thúi gian cho Cöng ty Wearever Aluminum, möt cöng ty kinh doanh dung cu nha bïp. Sau ào, öng nhên ban hang cho nhiïu cöng ty khac nhau va tñch luy àûúc rêt nhiïu kinh nghiïm quy bau ma sau nay öng àa trònh bay trong Secrets of Closing the Sale – Nghï thuêt Ban Hang Bêc Cao, xuêt ban lên àêu tiïn vao nùm 1984 va àûúc tú The New York Times xïp hang nhêt va goi la “Kinh thanh vï nghï thuêt ban hang”.
Öng cûúi Jean Abernathy vao ngay lï Ta Ún nùm 1946. Öng rêt quy trong ngûúi ban àúi cua mònh va luön goi yïu ba la Redhead – Toc ào tû nhûng ngay àêu tiïn. Ho co bön ngûúi con va bay àûa chau, trong ào Jean Suzanne
Ziglar Witmeyer, ngûúi con gai lún nhêt cua ho, àa qua àúi vao mua he nùm 1995, àï lai trong long ho möt
khoang tröng vö cung to lún. Nùm 1968, Ziglar trú thanh pho chu tõch kiïm giam àöc huên luyïn – àao tao cua Cöng ty Automotive Performance va chuyïn gia àònh àïn Dallas, Texas, núi ho àõnh cû cho àïn nay.
Àêu nhûng nùm 1970, Ziglar chuyïn sang viït sach va sau ào mú Cöng ty Zig Ziglar chuyïn vï huên luyïn àao tao cac ky nùng “mïm”. Kï tû ào, öng danh toan bö thúi gian cho sû nghiïp diïn thuyït va viït sach. Öng trú thanh möt tac gia nöi tiïng vï chu àï söng àep va truyïn cam hûng. Nùm 1974, öng xuêt ban quyïn See You at the Top – Hen
Ban Trïn Àónh Thanh Cöng, quyïn sach àa àûa tïn tuöi öng vao hang nhûng tac gia best-seller tai My va trïn thï giúi. Tac phêm nay àa àûúc Ziglar sûa àöi bö sung trong nhiïu lên tai ban vúi gên 2 triïu ban àûúc ban ra trong hún 30 nùm qua va luön àûúc àöc gia nhiïu thï hï àon nhên nöng nhiït.
Tinh thên lam viïc khöng mït moi la möt trong nhûng àûc tñnh quy bau àa àem lai nhiïu thanh cöng to lún xuyïn suöt sû nghiïp cua Zig Ziglar. Nùm 2006, ú tuöi 80, öng cho ra àúi quyïn Better than Good - Vûún àïn sû hoan thiïn nhû möt sû chiïm nghiïm sêu sùc vï vai tro cua àam mï va cam hûng trong viïc àat àïn nhûng thanh cöng àónh cao va möt cuöc söng viïn man.
Cho àïn nay, öngàa viït hún 25 quyïn sach (trong ào co 10 quyïn àûúc xïp hang bestselling) vï cac chu àï: nghï thuêt lanh àao, phat triïn ban thên, nghï thuêt ban hang, niïm tin, hanh phuc gia àònh va bñ quyït thanh
cöng. Öng cung la tac gia cua möt danh sach dai cac bùng, àôa CD, video vï cac tai liïu huên luyïn, cêu chuyïn, bai thuyït trònh... danh cho cac ca nhên, cac doanh nghiïp vûa va nho, nha thú, cöng àöng, cac tö chûc phi chñnh phu va nhiïu cöng ty, têp àoan nùm trong danh sach 500 cöng ty hang àêu Hoa Ky (Fortune-500).
Öng tûng xuêt hiïn bïn canh nhûng nhên vêt têm cú cua nûúc My nhû cac võ Töng thöng Gerald Ford, Jimmy Carter, Ronald Reagan, George Bush; Tûúng Norman
Schwarzkopf, Tûúng Colin Powell, Tiïn sô Norman
Vincent Peale, Tiïn sô Robert Schuller, Paul Harvey, va nhiïu thûúng - ha nghõ sô tïn tuöi cua Hoa Ky.
Tû nùm 2000, Zig Ziglar àa trao quyïn àiïu hanh Zig Ziglar Co. cho Tom Ziglar, con trai öng va chó con “lui túi” diïn thuyït vúi khoang 50 cöng ty va 45 cuöc noi chuyïn hoc àûúng vao cac ngay Chu nhêt trong nùm.
Möt trong nhûng cêu noi nöi tiïng nhêt cua öng la:
“Ban co thï co àûúc têt ca moi thû trong cuöc söng nïu ban biït giup ngûúi khac àat àûúc àiïu ho muön”.
Ban co thï tòm hiïu nhûng thöng tin múi nhêt vï Zig Ziglar va hoa t àö ng cu a Zig Ziglar Co. qua àõa chó
http://www.zigziglar.com.
• See You at the Top (Hen Ban Trïn Àónh Thanh Cöng), xuêt ban lên àêu nùm 1974.
• Secrets of Closing the Sale (Nghï Thuêt Ban Hang Bêc Cao), xuêt ban lên àêu nùm 1984.
• Over The Top (Vûút Qua Àónh Cao), xuêt ban lên àêu nùm 1997.
• Success for Dummies (Thanh Cöng Cho Ngûúi Múi Vao Nghï), xuêt ban lên àêu nùm 1998.
• Selling 101 (Bñ Quyït Ban Hang 101), xuêt ban lên àêu nùm 2003.
• Confessions of a Grieving Christian (Lúi Thu Töi Cua Möt Con Chiïn Àau Khö), xuêt ban lên àêu nùm 2004.
• Better Than Good (Vûún Àïn Sû Hoan Thiïn), xuêt ban lên àêu nùm 2006.)
Phên Möt NÊC THANG ÀÊU TIÏN 15
Chûúng 1
MÖT CUÖC SÖNG “TÖT ÀEP HÚN”17
Chûúng 2
HAY BÙT ÀÊU NGAY TÛ HÖM NAY31
Phên Hai
HÒNH ANH TÛ THÊN 41
Chûúng 3
NHÛNG TÏN TRÖM NÖI TIÏNG43
Chûúng 4
7 NGUYÏN NHÊN CUA MÖT HÒNH ANH
TÛ THÊN YÏU KEM 55
Chûúng 5
NHÛNG BIÏU HIÏN CUA MÖT HÒNH ANH
TÛ THÊN YÏU KEM67
Chûúng 6
15 BÛÚC TAO DÛNG HÒNH ANH TÛ THÊN TÑCH CÛC 77
Chûúng 7
CACH THÛC NHÒN NHÊN NGÛÚI KHAC107
Chûúng 8
Chûúng 9
MÖT NGÛÚI TÖI QUAN TRONG “KHAC”131 Phên
Chûúng 10
CAC MUC TIÏU CO THÛC SÛ CÊN THIÏT
TRONG CUÖC SÖNG CUA BAN?147
Chûúng 11
CAC LÛU Y KHI XAC ÀÕNH MUC TIÏU CUA BAN155
Chûúng 12
XAC LÊP MUC TIÏU163
Chûúng 13
ÀAT MUC TIÏU171
Phên Nùm
THAI ÀÖ SÖNG 181
Chûúng 14
THÏ NAO LA MÖT THAI ÀÖ SÖNG ÀUNG ÀÙN?183
Chûúng 15
DUY TRÒ THAI ÀÖ TÑCH CÛC197
Chûúng 16
BÛÚC THÛ TÛ: NUÖI DÛÚNG TÊM HÖN205
Chûúng 17
Chûúng 18
TRANH THOI QUEN XÊU – HOC THOI QUEN TÖT221
Chûúng 19
TIÏM THÛC231
Phên Sau
GIA TRÕ CUA LAO ÀÖNG 239
Chûúng 20
NHÛNG NGÛÚI CHIÏN THÙNG241
Chûúng 21
HAY SÙN SANG251
Chûúng 22
CÊU CHUYÏN VÏ MAY BÚM NÛÚC257
Chõu trach nhiïm xuêt ban: Tiïn sô QUACH THU NGUYÏT
Biïn têp :Thanh Hûúng
Trònh bay :Vùn Àöng
Sûa ban in :Ha Yïn
Thûc hiïn :First News – Trñ Viït
NHA XUÊT BAN TRE
161B Ly Chñnh Thùng - Quên 3, TP. Hö Chñ Minh
ÀT: 9316211 - Fax: 8437450
In 2.000 cuön, khö 14,5 cm x 20,5 cm tai XN In Cöng ty Vùn Hoa Phûúng Nam (160/13 Àöi Cung, Q.11, TP. HCM). Giêy ÀKKHXB sö 864-2008/CXB/17-140/Tre - QÀXB sö 388B/QÀ-Tre cêp ngay 15/9/2008. In xong va nöp lûu chiïu quy IV/2008.