ม า เ ล็ ง
เ ต้ า น ม ตรวจสอบความรู้และเรียนรู้เพื่อป้องกันโรคร้าย อันดับ 1 ที่คร่าชีวิตหญิงไทย
CHECK YOUR KNOWLEDGE คุณรู้จริงแค่ไหน
คุณรู้เกี่ยวกับ “มะเร็งเต้านม” มากแค่ไหน ลองทดสอบดู ระวัง! บางข้ออาจมีค�ำตอบมากกว่า 1 ค�ำตอบ
ควรเริ่มตรวจเต้านม ด้วยตนเองตอนอายุเท่าไหร่? 20
21
การตรวจเต้านมด้วยตนเอง สามารถทำ�ท่าใดได้บ้าง?
2
การคลำ�หาก้อนเนื้อ ควรทำ�อย่างไร?
สิ่งผิดปกติใดบ้าง ที่ควรรีบไปพบแพทย์?
ใครมีโอกาสเป็นมะเร็งเต้านม ได้มากกว่ากัน?
ชายคนใด มีฮอร์โมนเอสโตรเจนมาก?
การใช้เคมีบำ�บัด สามารถรักษาด้วยวิธีใดได้บ้าง?
เลาะต่อมน�้ำเหลืองออกทั้งหมด เพื่อตรวจหาระยะมะเร็งเต้านม?
ต้องใส่เสื้อชั้นในแบบพยุงเต้านม กี่วันหลังผ่าตัด?
วิธีใดใช้ป้องกันแขนบวม หลังการผ่าตัด?
2 วัน
5 วัน
X 3
มะเร็งเต้านม Breast Cancer
สาเหตุ
• ยีนบางตัวมีการกลายพันธุ์แล้วเกิด เป็นเซลล์มะเร็ง • ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม การกิน และ ฮอร์โมนเพศหญิง
ปัจจัยเสี่ยง
• มีประจ�ำเดือนครั้งแรกเมื่ออายุน้อย • หมดประจ�ำเดือนเมื่ออายุมาก • ไม่มีบุตร หรือมีบุตรคนแรกเมื่ออายุ มากกว่า 30 ปี • มีแม่ พี่น้อง หรือลูก เป็นมะเร็งเต้านม ก่อนอายุ 50 ปี • ใช้ยาคุมก�ำเนิดตั้งแต่อายุน้อยและใช้ ต่อเนื่องเป็นเวลานาน
4
อาการ
• มีก้อนเล็กๆ ที่เต้านม • มั ก ไม่ มี อ าการเจ็ บ ปวด บวม หรื อ อักเสบ • ก้อนเต้านมมีรูปร่างผิดปกติ • ผิ ว หนั ง บริ เ วณเต้ า นม มี ลั ก ษณะ หยาบและขรุขระ • มีการดึงรั้งของหัวนม
*ในบางรายเมือ ่ บีบหัวนมจะมีนำ�้ เหลืองหรือ เลือดไหลซึม* • อาจพบต่อมน�ำ้ เหลืองโตหรือมีอาการ
ปวดกระดูก
วิธีลดความเสี่ยง การเกิดมะเร็งเต้านม จากสถิตข ิ องสถาบันมะเร็งแห่งชาติ พบผูห ้ ญิงเป็นมะเร็ง เต้านมร้อยละ 37 ของมะเร็งทั้งหมด และยังมีอัตราการเสีย ชีวิตเป็นอันดับ 2 รองจากมะเร็งปอด
1 ยืดเส้นยืดสาย
4 จิบน�้ำส้มหรือน�้ำมะนาว
แค่ออกก�ำลังชนิดที่ไม่เหนื่อยนัก เพียง การดื่มน�้ำส้มหรือน�้ำมะนาวเป็นประจ�ำ 4 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ จะช่วยลดความเสี่ยงใน ทุกวัน มีผลดีกับสุขภาพในหลายๆ ด้าน การเป็นมะเร็งเต้านมลงได้มากถึง 60%
2 เลิกเมาค้าง
5 สัมผัสแสงแดด
การตากแดดวันละ 15 นาที ในช่วงเช้า เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 2-5 แก้วต่อวัน เพิม ่ ความเสีย ่ งในการเป็นมะเร็งเต้านมได้มาก หรือเย็นจะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรค มะเร็งเต้านมได้ ถึง 40%
3 เปลี่ยนจากสเต๊กเนื้อเป็นทูน่า
6 อย่าลืมถั่วเหลือง
เนื้ อ แดงของสั ต ว์ มี ผ ลต่ อ การเพิ่ ม ผู ้ ห ญิ ง ที่ ท านถั่ ว เหลื อ งเป็ น ประจ� ำ ค ว า ม เ สี่ ย ง ใ น ก า ร เ ป ็ น ม ะ เ ร็ ง เ ต ้ า น ม จะช่วยลดความเสีย ่ งในการเกิดมะเร็งเต้านม ผู้เชี่ยวชาญแนะน�ำว่า ควรหันมาทานทูน่าส และมดลูกได้ เช่น เต้าหู้หรือน�้ำนมถั่วเหลือง เต๊ ก หรื อ ปลาแซลมอน ซึ่ ง มี ก รดไขมั น และ โอเมก้า 3 5
?
DO YOU
KNOW
จากสถิติ พบว่ามะเร็งเต้านมพบในเพหญิง มากกว่าเพศชายประมาณ 100 เท่า เพศชายนั้นพบบ่อยในช่วงอายุ 60-70 ปี โดยผู้ชายที่เป็นมะเร็งเต้านม มีอายุเฉลี่ย มากกว่าผู้หญิงที่เป็น 7-8 ปี ประมาณ 20% มีประวัติมะเร็งเต้านมในครอบครัว โดยจะเป็นญาติทางฝ่ายชายหรือหญิงก็ได้
6
สาเหตุการเกิดมะเร็งเต้านมในเพศชาย
มีระดับฮอร์โมนเพศหญิง ทีช ่ อ ื่ เอสโตรเจนสูงกว่าปกติ และระดั บ ฮอร์ โ มนเพศชายต�่ ำ ท� ำ ให้ มี ลั ก ษณะเหมื อ น เพศหญิ ง เช่ น ช่ ว งไหล่ แ คบกว่ า ช่ ว งเอว เต้ า นมใหญ่ เป็นหมันจากการไม่มีตัวอสุจิ หรือมีตัวอสุจิน้อยมาก
ปัจจัยการเกิดมะเร็งเต้านมในเพศชาย
การเพิ่มระดับฮอร์โมนเพศหญิง : กลุ่มเพศ ที่สามหรือกายเป็นชายแต่ใจเป็นหญิง ที่ชอบหา ฮอร์ โ มนเพศหญิ ง มากิ น มาฉี ด ให้ ห น้ า อกใหญ่ เหมือนผู้หญิง ก็ต้องยอมรับความเสี่ยงต่อมะเร็ง เต้านมมากกว่าผู้ชายปกติอย่างช่วยไม่ได้
อาการมะเร็งเต้านมในเพศชาย
พบบ่อยที่สุดคือ • คล�ำเจอก้อนที่เต้านมหรือเต้านมบวม ส่วน ใหญ่ไม่มีอาการเจ็บ • มี ข องเหลวออกจากหั ว นม ที่ พ บบ่ อ ยคื อ น�้ำปนเลือด • หัวนมบอด บุ๋มเข้าข้างใน • เต้ า นมหรื อ หั ว นมแดง หรื อ มี แ ผลเรื้ อ รั ง บริเวณหัวนม
วิธีการป้องกันมะเร็งเต้านมในเพศชาย
ปัจจุบันโรคมะเร็งเต้านมในเพศชายพบมากขึ้น เนื่องจากคนส่วนใหญ่ล้วนมีน�้ำหนักเกินมาตรฐาน ดังนั้นวิธีป้องกันที่ดีคือ การหมั่นส�ำรวจความผิด ปกติ ข องเต้ า นม และลดปั จ จั ย เสี่ ย งด้ ว ยการ ออกแรง ออกก�ำลังเป็นประจ�ำ ระวังอย่าให้ น�้ำหนักเกินหรืออ้วน และไม่ดื่มหนัก
7
ทีมรักษามะเร็งเต้านม
ศัลยแพทย์เต้านม นักฟื้นฟูผู้มีบทบาท หลังการผ่าตัด
ผู้ดูแลการรักษาโดยการใช้ยาเคมี
นักกายภาพบำ�บัด
นักโภชนาการบำ�บัด
นักบ�ำบัดฟื้นฟูร่างกาย หลังการผ่าตัด
ผู้ดูแลเรื่องการรับประทาน
รังสีแพทย์สาขารังสีรักษา
พยาบาล
ผู้ดูแลการรักษาโดยการฉายรังสี
8
อายุรแพทย์มะเร็งวิทยา
ผู้ดูแลคนส�ำคัญ
การตรวจประเมิน มะเร็งเต้านม เบื้องต้น การตรวจประเมินหาความผิดปกติของเต้านม เป็นวิธีหนึ่งที่จะ ช่วยให้สามารถตรวจพบมะเร็งเต้านมได้ในระยะต้นๆ ซึ่งท�ำให้มีโอกาส สูงในการรักษาได้ส�ำเร็จ โดยการตรวจประเมินมะเร็งเต้านมเบื้องต้น แบ่งได้ 3 วิธีคือ
การตรวจด้วยวิธีแมมโมแกรม (Mammogram)
เป็นการตรวจรังสีชนิดหนึ่งคล้ายกับการเอ็กซเรย์ แต่เครื่อง แมมโมแกรมจะใช้ ป ริ ม าณรั ง สี น ้ อ ยกว่ า และตรวจได้ ล ะเอี ย ดกว่ า การเอ็กซเรย์ การตรวจแบบแมมโมแกรมจะสามารถเห็นจุดหินปูน ในเต้านม ซึ่งบางครั้งอาจจะมีขนาดเล็กมาก ไม่สามารถคล�ำหรือ อัลตราซาวด์พบได้ มีแค่การตรวจแบบแมมโมแกรมเท่านั้นที่มองเห็น *ผู ้ ห ญิ ง ที่ อ ายุ ม ากกว่ า 40 ปี ขึ้ น ไปควรเข้ า รั บ การตรวจ แมมโมแกรมทุก 1-2 ปี*
การตรวจด้วยอัลตราซาวนด์และ MRI
จะใช้ในกรณีที่ผลของแมมโมแกรมตรวจพบความผิดปกติและ ต้องการตรวจหาเพื่อให้แน่ชัดยิ่งขึ้น
การคลำ�เต้านมด้วยตนเอง
เป็นการตรวจหาความผิดปกติเบื้องต้นของเต้านม ควรตรวจ เป็นประจ�ำตั้งแต่อายุ 20 ปีขึ้นไป
9
วิธีการตรวจมะเร็จเตานม ดวยตนเอง
อายุ 20 ขึ้นไป การตรวจหามะเร็งเตานมดวย ตนเองสามารถทำได
เป็นประจำทุกเดือนในผู้ที่มีอายุ 20 ปีขึ้นไป
หลังหมด ประจำเดือน ชวงเวลาที่ดีที่สุดในการตรวจคือ ช่วงหลังหมดประจำเดือนแล้ว 5-10 วัน เพราะเป็นช่วงที่เต้านมไม่คัดตึง สามารถตรวจพบก้อนเนื้อได้ง่าย
1.ยืนหนากระจก
สังเกตความเปลี่ยนแปลง ของขนาดรูปร่าง สีผิว ตำแหน่งของเต้านม และหัวนม
ยกแขนประสานกันเหนือศีรษะ
หมุนตัวเพื่อเปรียบเทียบขนาด เต้านมทั้งสองข้างว่ามีการบิดเบี้ยว มีรอยบุ๋ม ผิดไปจากอีกข้างหรือไม่
ยืนเท้าเอว
โน้มตัวมาข้างหน้าเล็กน้อย สำรวจดูความเปลี่ยนแปลง อีกครั้ง
2.คลำเตานม คลำในลักษณะวงกลมหรือกนหอย โดยเริ่มคลึงจากรอบหัวนม และขยายวงไปจนทั่วเต้านม
คลำในลักษณะแนวขึ้นลง เริ่มคลำตั้งแตกระดูกไหปลาราลงมา โดยใช้นิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนาง ค่อยๆ กดลงบนผิวเบาๆ และค่อยๆ กดแรงขึ้น โดยการคลำให้คลำเต็มนิ้ว ไม่ใช้แค่ปลายนิ้ว
3.บีบหัวนม
ใช้นิ้วมือบีบที่หัวนมเบาๆ
ดูวามีสิ่งผิดปกติ เชน เลือด หนอง หรือน้ำไหลออกมาหรือไม ข้อมูลจาก จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และโรงพยาบาลกรุงเทพ
โดยเริ่มจากใต้เต้านมไปยังรักแร้ และคลำในแนวขึ้นลง สลับกันไปแบบนี้จนทั่วเต้านม
4.ตรวจในทานอนราบ
ใชหมอนหรือผาหม หนุนไหลขางที่จะตรวจ
และใช้วิธีตรวจเดียวกับท่ายืน
** หากคลำเจอกอนเนื้อ
หรือเจอสิ่งผิดปกติควรรีบไปพบแพทยทันที
การตรวจหาระยะของ
มะเร็งเต้านม
การตรวจหาระยะของมะเร็งเต้านมเป็นปัจจัยส�ำคัญในการก�ำหนดแนวทางการ รักษาที่เหมาะสม โดยจะท�ำการหาขนาดของก้อนแรกเริ่ม การแพร่กระจายไปสู่ต่อม น�ำ้ เหลือง โดยเฉพาะในบริเวณรักแร้ กระดูกไหปลาร้า และอวัยวะต่างๆ ซึง ่ ในมะเร็งเต้า นมอาจพบการกระจายได้เกือบทุกอวัยวะ เช่น ปอด ตับ กระดูก และสมอง การตรวจหาระยะของมะเร็งเต้านมนั้นอาจประกอบด้วยขั้นตอนหรือเครื่องมือ ต่อไปนี้ (ขึ้นอยู่กับแพทย์ที่ดูแล)
การผ่าตัดต่อมน�้ำเหลืองที่รักแร้
เป็นการตัดต่อมน�้ำเหลืองบริเวณรักแร้ มาตรวจ ในบางรายอาจท�ำการตรวจแบบ เซนทิเนล (Sentinel lymph node biopsy) ซึง ่ เป็นการตรวจหาต่อมน�ำ้ เหลืองแรกทีน ่ า่ จะ มีการแพร่กระจายไป แต่หากตรวจแล้วไม่พบ เชื้ อ มะเร็ ง ก็ ไ ม่ จ� ำ เป็ น ต้ อ งมี ก ารเลาะ ต่อมน�้ำเหลืองรักแร้ออกทั้งหมด
เอกซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) สนามแม่เหล็กไฟฟ้า
12
เป็นการดูภาพของอวัยวะต่างๆ เหมือน CT scan แต่ จ ะใช้ ส นามแม่ เ หล็ ก ในการ ตรวจจับสัญญาณต่างๆ ออกมาเป็นภาพ อาจมี ก ารฉี ด สารเพื่ อ ให้ เ ห็ น ภาพชั ด ขึ้ น MRI อาจให้ขอ ้ มูลทีใ่ กล้เคียงหรือแตกต่างกับ CT scan ดั ง นั้ น ในผู ้ ป ่ ว ยแต่ ล ะรายอาจมี การเลือกใช้ไม่เหมือนกัน
เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan)
ฉีด ดื่มหรือสวนทวารด้วย สารทึบรังสีก่อนการสแกน
CT-Scan
เป็นการเอกซเรย์ต่อเนื่องซ�้ำๆ ก่อนจะ ประกอบกั น เป็ น ภาพของอวั ย วะต่ า งๆ และเพื่ อ ให้ ภ าพที่ อ อกมามี ค วามชั ด เจน อาจมี ก ารฉี ด กิ น หรื อ สวนทวารด้ ว ย สารทึบรังสี ซึ่งจะช่วยให้สามารถมองเห็น ส่วนของมะเร็งที่กระจายได้ชัดเจนขึ้น
ฉีดสารเภสัชรังสีที่มีคุณสมบัติ คล้ายน้ำตาลก่อนการสแกน
PET-Scan
เพ็ทสแกน (PET-scan)
เป็นการตรวจบริเวณที่มีการใช้น�้ำตาล ในปริมาณมากๆ ด้วยการฉีดน�้ำตาลที่มีรังสี ปริมาณน้อยๆ เข้าร่างกาย บริเวณใดทีม ่ ก ี าร ใช้นำ�้ ตาลมาก เช่น สมอง ตับ หรือก้อนมะเร็ง จะให้สัญญาณภาพสว่างกว่าบริเวณอื่น
สแกนกระดูก (Bone scan)
ฉีดสารเภสัชรังสี ก่อนการสแกน
BONE Scan
เป็ น การฉี ด สารรั ง สี ป ริ ม าณน้ อ ยๆ ซึ่ ง มั ก จ ะ ไ ป จั บ บ ริ เ ว ณ ที่ ก ร ะ ดู ก มี ก า ร เปลี่ ย นแปลง เช่ น อุ บั ติ เ หตุ หรื อ มี ก าร แพร่กระจายของมะเร็ง แล้วใช้เครือ ่ งตรวจจับ รังสีออกมาเป็นภาพแสดงต�ำแหน่งที่ปกติ หรือผิดปกติ
13
วิธีการรักษามะเร็งเต้านม ภาพจินตนาการการรักษาโรคมะเร็งของคน ไทยมักวนเวียนอยูท ่ ี่ “การท�ำคีโม” แท้จริงแล้ววิธก ี าร รักษาโรคมะเร็งสามารถท�ำได้หลากหลายวิธี ไม่ว่า จะเป็นการผ่าตัด การบ�ำบัดเคมีหรือการใช้ยาบ�ำบัด
1
การผ่าตัด
ส�ำหรับผู้ป่วยโรคมะเร็ง นอกจากการผ่าตัดตกแต่งเต้านมแล้ว การผ่าตัดยังเป็นอีก ทางเลือกหนึ่งในการรักษามะเร็งเต้านมระยะแรกและระยะการแพร่กระจาย ซึ่งการผ่าตัด จะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
ผ่าตัดเต้านม
น อ ก จ า ก ก า ร ผ ่ า ทั้ ง เ ต ้ า บ า ง ค รั้ ง แ พ ท ย ์ จ ะ ผ ่ า อ อ ก ไ ป เพียงบางส่วน เรียกว่าการผ่าตัด แบบสงวนเต้ า นม ซึ่ ง จ� ำ เป็ น ต้ อ ง ฉายรังสีหลังการผ่าตัดเสมอ ทั้งนี้ แพทย์จะพิจารณาจากปัจจัยขนาด ก้อนมะเร็ง ปริมาณก้อนในเต้านม และขนาดของเต้านม
14
ผ่าตัดต่อมน้ำ�เหลืองรักแร้
ผ่ า ต่ อ มน�้ ำ เหลื อ งเพื่ อ ดู ว ่ า มะเร็งอยู่ในระยะใด เนื่องจากมะเร็ง จะแพร่ ต ามระบบต่ อ มน�้ ำ เหลื อ ง ก า ร ผ ่ า ตั ด จ ะ ผ ่ า บ ริ เ ว ณ รั ก แ ร ้ แพทย์อาจตรวจน�้ำเหลืองเซนทิเนล เพี ย งบางต่ อ ม หากแพทย์ ไ ม่ พ บ เซลล์มะเร็ง ก็ไม่จ�ำเป็นต้องโดนเลาะ ต่อมน�้ำเหลืองออกทั้งหมด แต่ก็มี โอกาสทีผ ่ ลตรวจจะผิดพลาดเช่นกัน
2
การให้ยาเคมีบำ�บัดหรือการทำ�คีโม การรักษาชนิดนี้จะใช้รักษามะเร็ง เกื อ บทุ ก ระยะ อาจใช้ ก ่ อ นหรื อ หลั ง ผ่ า ตั ด วิ ธี ก ารรั ก ษาคื อ การให้ ย า ผ่ า นเส้ น เลื อ ดหรื อ ยาเม็ ด ซึ่ ง มี ฤ ทธิ์ ท� ำ ลายการแบ่ ง ตั ว ของเซลล์ ม ะเร็ ง บางครัง ้ อาจท�ำลายเซลล์ปกติบางส่วน ส่ ง ผลให้ เ กิ ด อาการหน้ า ซี ด ติ ด เชื้ อ ได้ง่ายและท�ำให้ผมร่วง
3
การฉายรังสีหรือการฉายแสง เ ป ็ น ท า ง เ ลื อ ก ใ น ก า ร รั ก ษ า ม ะ เ ร็ ง หลายระยะ โดยใช้เครื่องฉายแสงที่มีลักษณะ คล้ายเครือ ่ งเอ็กซเรย์ ปล่อยรังสีเข้าไปในส่วน ทีเ่ ป็นมะเร็งเพือ ่ ลดขนาดก้อนมะเร็งก่อนการ ผ่าตัดและหลังการผ่าตัดเต้านมออกทัง ้ หมด เพือ ่ ฆ่าเซลล์มะเร็งทีอ ่ าจเหลืออยูบ ่ ริเวณผนัง ทรวงอก นอกจากนี้ ยั ง เป็ น การบรรเทา อาการหรือควบคุมโรคในกรณีที่เซลล์มะเร็ง มีการแพร่กระจายไปที่สมองหรือกระดูก
ระวั ง ผลข้ า งเคี ย ง! การฉายรั ง สี อ าจท� ำ ให้ ผิ ว หนั ง เป็ น ผื่นแดง แห้ง หรือด�ำคล�้ำ ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการเจ็บและ เกิดแผล แต่ปัญหานี้มักพบเฉพาะในระยะการรักษาเท่านั้น
15
4
การให้ยาเคมีบำ�บัด
นอกจาก 3 วิธีข้างต้นที่คนไทยส่วนใหญ่คุ้นหูกันดี ยังทางเลือกในการรักษาอีก 2 วิธี คือ การรักษาทางฮอร์โมนและการให้ยาตรงเป้า
HE R2
HER 2
หรื อ การรั ก ษาด้ ว ยยาต้ า น ฮอร์ โ มน หนึ่ ง ในปั จ จั ย การเกิ ด โ ร ค ม ะ เ ร็ ง เ ต ้ า น ม คื อ ฮ อ ร ์ โ ม น เพศหญิง การใช้ยาต้านฮอร์โมน จะท� ำ ให้ เ ซลล์ ม ะเร็ ง ไม่ ส ามารถ น� ำ ฮ อ ร ์ โ ม น ต า ม ธ ร ร ม ช า ติ ใ น ร่างกายมาใช้ประโยชน์ได้
H 2RE
การรักษาทางฮอร์โมน
2REH 2RE E 2R H2REH H 2REH 2REH
EH 2R
HER2 HER2 HER2 HER2 HER2 HER2
การให้ยาตรงเป้า
คือการรักษาด้วยยาตรงเป้า ส� ำ หรั บ มะเร็ ง เต้ า นมที่ มี ตั ว รั บ เฮอร์-ทู (HER2) หรือยีนมะเร็งที่ มักพบในกลุ่มผู้ป่วยมะเร็งเต้านม ยี น ชนิ ด นี้ จ ะท� ำ ให้ เ ชื้ อ มะเร็ ง ลาม ได้เร็วยิ่งขึ้น ยาตรงเป้ามีทั้งชนิด ฉีดและกิน แต่การรักษาชนิดนีอ ้ าจ ไม่เหมาะกับผูป ้ ว ่ ยบางกลุม ่ อีกทัง ้ ยาตรงเป้ า ก็ ไ ม่ ส ามารถทดแทน การท�ำคีโมได้
ผูป ้ ว ่ ยควรปรึกษาแพทย์ผด ู้ แู ลว่าอาการของ ตนเหมาะกับการรักษาแบบใดและจะมีผลข้างเคียง อย่างไรบ้าง ซึ่งผู้ป่วยมีสิทธิ์ที่จะเข้ารับการรักษา หรือไม่รับการรักษาตามวิธีที่แพทย์เสนอก็ได้
16
การดูแล หลังการเจาะชิ้นเนื้อที่เต้านม ชม
48
ปิดแผล ด้วยวัสดุชนิดกันน�้ำ หลังเจาะชิ้นเนื้อแพทย์จะปิด แผล ส� ำ หรั บ การอาบน�้ ำ ถ้าวัสดุปิดแผลไม่เปียกน�้ำ หรือไม่เปือ ้ น ไม่ตอ ้ งเปิดเพือ ่ ท�ำแผล เมื่อครบ 48 ชั่วโมง จึงเปิดผ้าปิดแผล
สวมเสื้อชั้นใน แบบพยุงเต้านม ในช่ ว ง 48 ชั่ ว โมงแรก ควรสวมเสื้อชั้นในแบบพยุง เต้ า นมหรื อ เสื้ อ ชั้ น ในแบบ นักกีฬา (sport bra) ที่เป็น ชนิดตะขอหน้า
พารา
อาการปวด บริเวณที่เจาะ
สังเกตอาการ หลังกลับบ้าน
ให้ใช้ยาพาราเซตามอลหรือ ยาแก้ ป วดกลุ ่ ม NSAIDs แทนยาแอสไพริ น ที่ มี ฤ ทธิ์ ต ้ า น ก า ร ท� ำ ง า น ข อ ง เกล็ ด เลื อ ด ทุ ก 4 ชั่ ว โมง ตามแพทย์สั่ง
ถ้ า มี เ ลื อ ดหรื อ น�้ ำ สี เ หลื อ ง ซึมจากรอยแผล เต้านมบวม ขึ้นหรือมีอาการปวด บวม แดง ร้อน ให้รีบกลับมาพบ แพทย์
รอยช�้ำสีม่วง บริเวณเต้านม ห ลั ง 4 8 ชั่ ว โ ม ง อ า จ มี รอยช�้ำสีม่วงบริเวณเต้านม โดยเฉพาะในบริเวณที่ได้รับ การเจาะชิ้นเนื้อ แต่รอยช�้ำ นั้นจะค่อยๆ หายไปเอง
ไปฟังอย่าลืม!!! ตามที่แ ผลชิ้นเนื้อ พทย์น ัด
2
Mon
17
วิธีป้องกันแขนบวม หลังผ่าตัดและหลังได้รับรังสี รักษาเพื่อรักษามะเร็งเต้านม
1
2
ยกแขนข้ า งนั้ น ขึ้ น สู ง ใช้ มื อ อี ก ข้ า ง บี บ น ว ด ไ ล ่ จ า ก ป ล า ย นิ้ ว จ น ถึ ง รั ก แ ร ้ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนน�้ำเหลืองให้กลับ เข้าสู่ล�ำตัว ท�ำวันละ 10-20 นาทีทุกวัน
ป้องกันไม่ให้น�้ำเหลืองคั่ง โดยห้ามใช้แขน ข้างนั้นๆ ยกของหนัก ให้ยกแขนสูงเสมอ เช่ น เวลานั่ ง ให้ ว างแขนบนโต๊ ะ หรื อ พนั ก เก้ า อี้ อาจใส่ ผ ้ า ยื ด รั ด แขนตามที่ แ พทย์ แนะน�ำ
ทำ�กายภาพ บำ�บัด
ยกแขน สูง
3
ระวังไม่ให้ เกิดแผลที่แขนข้างนั้น
เพราะจะมีโอกาสติดเชือ ้ ได้งา่ ย รวมถึงการ ถูกยุง แมลงอื่นๆ กัดต่อย ถ้ามีแผลต้อง รี บ ทาด้ ว ยน�้ ำ ยาฆ่ า เชื้ อ เช่ น โพวิ โ ดนไอโอดี น และดู แ ลท� ำ ความสะอาดแผล จนกว่าแผลจะหาย 18
TIps
วิ ธี ป ฏิ บั ติ ตั ว ดั ง ก ล ่ า ว อาจมี ร ายละเอี ย ดปลี ก ย่ อ ย แ ต ก ต ่ า ง กั น ใ น แ ต ่ ล ะ โรงพยาบาล ควรศึกษาแผ่นพับหรือ เอกสารค�ำแนะน�ำจากโรงพยาบาลทีไ่ ด้ รั บ การรั ก ษา รวมทั้ ง ปฏิ บั ติ ต ามค� ำ แนะน�ำของแพทย์ผู้ดูแลด้วย
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
National Cancer Institute
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
Thailand
เป็นโรงพยาบาลเฉพาะทาง ในสังกัด กระทรวงสาธารณสุข ขึน ้ ตรงกับกรมการ แพทย์ มี วิ สั ย ทั ศ น์ ท่ี จ ะท� ำ ให้ ส ถาบั น เป็ น สถาบันชั้นน�ำด้านโรคมะเร็งระดับชาติ
บริการของสถาบัน
1. ตรวจหาความเสีย ่ งต่อการเกิดโรค มะเร็งและค้นหามะเร็งระยะเริ่มแรก 2. ตรวจรักษาผู้ที่มีอาการผิดปกติที่ สงสัยว่าเป็นมะเร็ง 3. ตรวจวินจ ิ ฉัยโรคมะเร็งเพิม ่ เติมเมือ ่ พบสิ่งผิดปกติจากการตรวจสุขภาพฯ 4. ติดตามเฝ้าระวังผูม ้ ผ ี ลการตรวจที่ เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง 5. บริการรักษาผู้ป่วยที่เป็นโรคมะเร็ง 6. บริ ก ารดู แ ลขณะและหลั ง รั บ การ รักษา เพือ ่ ให้ผป ู้ ว ่ ยมีคณ ุ ภาพชีวต ิ ทีด ่ ต ี าม
สมควรสถานที่ตั้ง
268/1 ถ.พระราม 6 เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400 โทร. 02-202-6800, 02-202-6888 แฟกซ์ 02-3547027 E-mail :nciwebmaster@nci.go.th 19
Thailand
Download Free Application “รู้ทันโรคมะเร็ง”