Bl1 bulletin sy 11 12

Armado ng mga walis ting-ting, tambo, pandakot, kahon at sako, tumugon ang Paaralang Elementarya ng Bayan Luma I, sa proyekto kontra basura na inilunsad ng pamahalaang lokal sa pamumuno ni Mayor Homer T. Saquilayan, simula Hulyo.

Sama-samang naglinis ng mga kapaligiran at isang mabisang kanal, estero, at kani-kanilang silidhalimbawa ng bayanihan. aralan ang mga mag-aaral bilang Hangad din nitong maiiwas pakikiisa sa proyektong suportado ang mga tao sa mga sakit gaya ng rin ng iba’t ibang samahang dengue H-fever, asthma, at lepsibiko, mga barangay, at tospirosis, na dulot ng maruruming ahensya ng gobyerno. lugar.

Layon ng proyektong Gamit ang “Reuse, Reduce, ito na mapataas ang Recycle,” ang kikitain mula sa kamalayan ng mga mga pinagbentahan ng bote, mamamayan sa kahadiyaryo, plastik, at iba pa, ay lagahan ng paglilinis ipambibili ng telebisyon at DVD bilang isang hakbang sa sa bawat silid para magamit sa mga pagsasaayos ng aralin. (Daphne Kate Marino)

DepEd, naglabas ng bagong logo Sa inilabas na DepEd Order No. 63, s. 2011 ni Sec. Br. Armin Luistro, nitong Agosto 16, mayroon ng bagong logo ang Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) na gagamitin sa lahat ng opisyal nitong komunikasyon.

Mayroon itong tatlong simbolismo. Una, ang kalasag na may estilong bukas na kamay na sumusuporta sa dalawang sea lion na simbolo ng pagiging mapagkalingang institusyon.

Ikalawa, ang dalawang sea lion na may tangang libro na sumisimbolo sa pamumuno’t kahusayan.

Ikatlo, ang bukas na libro at may sinding sulo na nagbibigay sinag sa buong kapuluan na kumakatawan sa paghahangad ng kaalaman at ang pagganap ng mga kasanayang itinatanim ng DepEd sa bawat Pilipino. (Ariane Mae Bautista)

Grand Alumni Homecoming, sa Disyembre 30 May kilala ka bang mga alumni o nagtapos sa Paaralang Elementarya ng Bayan Luma 1 mula Batch 1948-2011?

Kung mayroon, sila ay inaanyayahang dumalo sa kauna-unahang Grand Alumni Homecoming na gaganapin sa BL1ES ground, Dis. 30.

Magsisimula ito alas-7:00 ng umaga para sa isang misa na susundan ng motorAlinsunod sa DepEd Memorandum No. 150, s. of 2011 at Presidential Proclamation No. 182, isinulong ng Paaralang cade at katatampukan ng iba’t ibang Elementarya ng Bayan Luma 1 ang kampanya para mapabilang ang Puerto Princesa Underground River (PPUR) sa New presentasyon mula sa mga piling batch.

7 Wonders of Nature (N7WN).

Inaasahang darating si Sen. Panfilo “Ping” Lacson, “Bilang isang Pilipino, atin pong sults ng N7WN nitong Nobyembre 11, ng Batch 1960, bilang ipagmalaki ang sariling atin. Suportahan tagumpay na nakapasok sa top 7 ang PPUR panauhing pandangal at natin ang kampanya ng pamahalaan at ng kasama ang Amazon Rainforest at Iguazu tagapagsalita.

DepEd para mapataas pa ang turismo sa Falls mula South America, Halong Bay Layunin ng naturang bansa. Ang Underground River ay isang ng Vietnam, Jeju Island ng South Korea, pagtitipon ang magkahayaman at hiwaga ng kalikasan na sa Pilipinas Komodo National Park ng Indonesia, at lubilong muli ang mga lamang matatagpuan,” ani Andrea AngeTable Mountain ng South Africa. magkaka-batch at magkaisa les, punongguro ng BL1, sa mga guro, Ang PPUR ay may habang 8.2 tungo sa pagpapaunlad ng magulang at mga mag-aaral, Set. 28. kilometro na nabuo 30 milyong taon na paaralan gaya ng renobasyon Bukod sa pag-integrate sa klase ng ang nakararaan at kinukonsiderang ng HE Building at kantina. iba pang kaalaman tungkol sa PPUR, pinakamahabang underground river sa Para sa karagdagang ibinigay din ito bilang proyekto sa iba’t mundo. katanungan, makipag-ugnayan ibang asignatura, partikular sa HEKASI, Idineklara itong UNESCO World sa mga sumusunod na offic- SA’YO ANG BOTO KO. Sumuporta sa pamamagitan at idinetalye ang paraan ng pagboto gamit Heritage Site noong 1999 at National ers ng Bayan Luma 1 E/S ng online at text votes ang mga mag-aaral ng Bayan ang cellphone at internet.

Geological Monument noong 2003.

Alumni Association: Jose Luma 1 para makapasok ang PPUR sa N7WN. (Louisa Claire Yu) Base sa inilabas na provisional re(RICHELLE LAMPA) Elmer “Emoy” Francisco, pangulo; Eric Posadas, pangalawangpangulo; Aida Camungol, kalihim; Leonisa Bautista, ingat-yaman; Engr.

Aurelio Bautista, awditor; at sina Romulo Lacson, Noel Temporal, at Andrea Angeles, mga tagapayo.

Maaaring tumawag sa numero ng paaralan bilang (046) 471-79-78. (Exequiel del Rosario)

2

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

BALITA

BALITA Sa DSPC, RSPC

BL1, umani ng panalo; Yu, pasok sa Nationals Regalo galing kay Kristo Namahagi ang mga church workers ng Blessed Vineyard of Christ International Ministries at Operation Christmas Child Philippines ng regalo sa 10 bata kada seksyon mula Baitang I hanggang VI, Hulyo 15.

Nais ng grupo, sa pangunguna ni Pastora Elizabeth Malabed, na mapasaya ang mga bata, makilala ang Panginoong Hesus, at ipaalam sa mga ito ang kahalagahan ng pagbibigayan.

Nagmula sa ibang bansa ang 190 kahong mga regalo.

TAMANG KAALAMAN, MABISANG PANLABAN. Ipinaliliwanag ni Melissa D. Angeles, Nurse 1 at Dengue Coordinator ng Imus I sa mga magulang ng Brgy. Bayan Luma V ang mga kaalaman tungkol sa pagsugpo sa mapaminsalang sakit na Dengue H-fever, Set. 30. (MARIZ ADAPTANTE)

BALITANG KOMUNIDAD AT KALUSUGAN

Bayan Luma, inihanda kontra Dengue H-fever Laki sa Gatas, dumayo sa BL1 BL1, bumida sa Ang kalusugan ay kayamanan.

Ito ang paalala ng Laki sa Gatas, isang grupong nagpo-promote ng nutrisyon, sa pagdayo nito sa BL1 E/S, Hunyo 28.

Sa harap ng mga batang nasa ikalawa at ikatlong baitang at kanilang mga magulang, binigyang-diin ang kahalagahan ng nutrisyon.

Anila, kinakailangang busog at malusog ang kaisipan at katawan ng mga bata dahil ito ang kanilang sandata sa pagtupad ng kanilang mga pangarap.

Seminar sa Kaligtasan, ginanap Layong maihanda ang paaralan sa oras ng sunog, lindol, at iba pang emergency, nagsagawa ng isang seminar tungkol sa pag-iwas at pagsawata sa sunog at mga hakbang kapag may lindol ang Bureau of Fire Protection (BFP) Imus sa lahat ng mga guro ng Bayan Luma 1 E/S, Hunyo 24.

Alinsunod sa RA 695, ipinaliwanag nila ang klase ng mga sunog, paraan sa pagpatay dito, mga dapat gawin sa kasagsagan at pagkatapos ng lindol, at iba pang kaalaman.

Isang community program tungkol sa pagsugpo sa mapaminsalang sakit na Dengue ang isinagawa sa tulong ng mga opisyal ng health center at mga barangay opisyal sa pamumuno ni Kapitan Victor Sarte ng Brgy. Bayan Luma V, Setyembre 30.

Ipinaliwanag ni Melissa D. Angeles, Nurse 1 at Dengue Coordinator ng Imus I, sa mga magulang ang mga kaalaman tungkol sa Dengue H-fever at pinanood pa ang mga ang mga lamok na Aedes Aegypti at Aedes lamok na nakakagat ng pasyenteng may ito ng isang 30-minute film.

Albopictus, mga uri ng lamok na sakit.

Ang Dengue H-fever ay isang nangangagat sa araw at nabubuhay sa loob Paalala umano ng pamahalaang bayan nakahahawang sakit na ang sanhi ay virus at paligid ng bahay. ng Imus, panatilihing malinis ang paligid na naisasalin sa pamamagitan ng kagat ng Ang isang tao ay maaaring at kumonsulta agad sa pinakamalapit na lamok. magkasakit ng Dengue H-fever kung siya health center kung makaramdam ng mga Nakapagsasalin ng Dengue H-fever ay kinagat ng dalawang nabanggit na uri ng sintomas ng dengue.

“Kung atin pong pahahalagahan ang kalinisan at maglalaan ng oras para alamin ang mga bagong impormasyon, mas mapapadali ang pag-iwas o pagsawata sa mga mapaminsalang sakit gaya ng Dengue H-fever,” ani Angeles.

Palatandaan at Sintomas ng Dengue Hfever • Biglaang pagtaas ng lagnat na tumatagal ng 2-7 araw • Pananakit ng mga kalamnan at kasukasuan • Panghihina • Pananakit ng ulo • Pagkakaroon ng maliit at mapupulang pantal Danica Alwhiz Joson Thea Marie Legayada Mary Grace Melendrez • Pananakit ng tiyan • Pagdurugo ng ilong at gilagid Tiwala sa Diyos at sarili. Sapat na pagsasanay at pamatnubay. Angking galing • Pagsusuka o pagdumi ng maitim ang at talas ng pag-iisip. kulay na dulot ng pagdurugo ng bituka Paano maiiwasan ang pagkakaroon ng Sa mga bagay na ito sumandig ang paligsahan sa patnubay ng coach na si Gng. Dengue H-fever mga mag-aaral ng Bayan Luma 1 E/S na Salome Murciano.

• Huwag mag-iimbak ng anumang bagay sumabak sa iba’t ibang paligsahang pangGinanap ito sa Philippine Christian na maaaring pag-ipunan ng tubig at akademiko at talento.

University, Dasmariñas, Nob. 18. pamumugaran ng mga lamok sa loob at Una sa mga batang kampeon ng BL1 Sa larangan ng pagkanta o vocal solo, labas ng bahay tulad ng mga lata, bote si Danica Alwhiz Joson ng Grade IV-Falcon nagningning ang boses ni Thea Marie at gulong ng sasakyan at panatilihing tuyo na nagwagi sa Pagkukuwentong Muli ng FiliLegayada ng Kinder 1-Garfield sa Kinang kapaligiran pino Read-a-thon sa Distrito, Set. 29; North dergarten Festival of Talents matapos • Hugasan at kuskusing mabuti ang mga Unit, Okt. 8; at Division, Okt. 21. magkampeon sa Distrito at Sangay habang plorera at iba pang pinaglalagyan ng Ang kanyang binasa ay pinamagatang pumangalawa sa Rehiyunal, at nagkampeon tubig isang beses sa isang lingo “Salamin ng Mabuting Gawa” na tungkol sa Nasyunal na patimpalak na ginanap sa • Takpan ang mga pinaglalagyan ng tubig sa isang batang masama na naging mabuti.

La Vista Pansol Resort, Calamba City, upang maiwasan ang pagpasok at Si Gng. Loreta Pomasin ang kanyang Disyembre 12. pangingitlog dito ng mga lamok tagasanay.

Isa sa kanyang inawit ang “Small • Tingnan at linisin ng regular ang alulod Sa poster making, pumangalawa Voice” o “Munting Tinig.” ng bahay upang maiwasan ang pag-iipon naman sa pansangay na paligsahan si Mary Ginabayan siya ng coach na si Gng. dito ng tubig ulan.(Ariane Mae Bautista) Grace Melendrez sa pansangay na Julie Ann Avelinia.(Exequiel del Rosario)

Batang BL1, nanguna sa iba’t ibang patimpalak

Dugo’t pawis kaya matamis.

Ganito inilarawan nina G. Christian Mespher A. Hernandez at G. Alexis V. Pomasin, mga gurong tagapayo ng Ang BL1 Bulletin, ang nakamit na tagumpay sa Division Schools Press Conference (DSPC) na ginanap sa Paaralang Elementarya ng Felipe Calderon, sa Tanza, Cavite, Set. 15-17, at Regional Schools Press Conference (RSPC) sa Lucena City, Disyembre 3-7.

Sa RSPC, nagkampeon si Louisa Claire Yu sa Pagwawasto ng Sipi at Paguulo ng Balita dahilan para makapunta ito sa National Schools Press Conference na gaganapin sa unang linggo ng Abril 2012 sa Puerto Princesa City.

Kaugnay nito, iniuwi rin ni G. Hernandez ang kampeonato sa Online Writing-English sa kategoryang para sa mga gurong tagapayo habang pumampito naman si Exequiel Anne Marie del Rosario sa Copyreading and Headline Writing.

Binyagan ng Iskawts, isinagawa Sa isang simpleng programa, matiwasay na naisagawa ang Pagtatalaga ng mga Batang Iskawts na Lalaki at Babae na nilahukan din ng kani-kanilang ninong at ninang sa gitna ng BL1 quadrangle, Nob. 29.

Bahagi ng seremonya ang pagsisindi ng mga kandila na sumisimbolo sa pangako ng mga iskwats kasunod ang pagsambit nito nang sabay-sabay.

Layunin ng gawaing ito ang maitalaga ang bawat isa bilang tunay na kasapi ng pandaigdigang kilusan ng kabataan, ang BSP at GSP, mga samahang boy at girl scouts ng bansa.

Ang kabuuan ng salaping nalikom ng paaralan mula sa mga ninong at ninang ay titipunin bilang pondo ng samahan sa mga susunod nitong gawain gaya ng Backyard Camping na isinagawa mula Nob. 29-30, at iba pa.(Gianne Louise Joson)

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

3

Bagong PTA officers, nanumpa

G. Allan Joson PTA President

BUNGA NG PAGSASANAY. Nagbunga ang pagtitiyaga sa pagsasanay ng dalawang copyreader ng Bayan Luma 1 matapos mamayagpag sa Regional Schools Press Conference, Lucena City, Disyembre 7. Mismong si Gng. Andrea A. Angeles, punongguro, ang nagsabit ng medalya kina Louisa Claire Yu, kampeon sa Pagwawasto ng Sipi at Pag-uulo ng Balita (ikalima mula kaliwa); at Exequiel Anne Marie del Rosario, pampito sa Copyreading and Headline Writing, habang nakamasid ang tagasanay na si G. Hernandez. (NOEL ORTEGA)

Una rito, tinanghal na 5th Best Performing School sa DSPC ang Paaralang Elementarya ng Bayan Luma 1 matapos magwagi ang pito sa 14 na manunulat at Best Performing District naman ang Distrito ng Imus I sa pamumuno nina Gng. Dalisay S. Esguerra, District Supervisor; at Andrea Angeles, Key Administrator sa Campus Journalism.

Sa kasaysayan ng Bayan Luma 1 at ng pagsali nito sa naturang komperensya na nilalahukan ng humigit-kumulang 200 pampubliko at pribadong paaralan sa Sangay ng Cavite, ito na ang pinakamataas na pwestong nasungkit ng paaralan.

Nakamit ni Yu ang ikatlong pwesto sa Pagwawasto habang si del Rosario ang nag-uwi ng ikalimang pwesto sa Copyreading.

Nagkwalipika rin sa RSPC si Chelsea P. Fontanilla na tinanghal na 6th placer sa Editorial Cartooning.

Samantala, nabigong makapasok sa Top 7 ngunit nag-ambag sa kabuuang puntos ng BL1 sina Jose Edwin Napoles, ikasiyam na pwesto, Pagsulat ng Balitang Isports; Kyla Marie Sarroca, ika-12 pwesto, Feature Writing; Mariz Adaptante, ika-13 pwesto, Photojournalism; at Shedrick Caroc, ika-15 pwesto, Sports Writing. (Louisa Claire Yu)

BALITANG TEKNOLOHIYA

Bayan Luma 1, tumanggap ng multimedia classroom package Pamamahagi ng mga computer noon. Multimedia classroom package ngayon.

Ganito ang ginawang paghahanda ng Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) sa gitna ng modernisasyong nagaganap sa buong mundo.

Sa bagong DepEd Computerization Program, nagkaloob ng multimedia equipment sa mga pampublikong paaralang

E-LEARNING. Sinimulan nang gamitin ng mga guro ng Bayan Luma 1 ang multimedia package mula DepEd sa iba't ibang aralin gaya ng agham at matematika.

Inaasahang mas titimo sa mga bata ang leksyon habang sila mismo ang nakagagamit sa electronic learning, ang bagong 'mukha' ng pagtuturo. (RICHELLE LAMPA)

nakapasa sa mga rekwisitong itinakda ng DepEd. Mula sa pondo ng 2003-2004 DCP, 93 paaralan sa elementarya na nakatala sa Batch 6 ang tumanggap ng nasabing kagamitan.

Sa Batch 7, namahagi naman ng mga multimedia equipment sa 2,434 paaralan na may populasyong hihigit sa 900 magaaral, kabilang ang Bayan Luma 1 E/S na may­ 1,060 mga mag-aaral.

Laman ng ipinagkaloob na multimedia classroom package ang isang host PC, 6 17" LCD Monitor, anim na keyboard at mouse, dalawang kit - desktop virtualization kit, isang UPS, isang interactive whiteboard, isang 3-in-1 inkjet printer, isang LCD projector, lekur at hands-on training para sa desktop computer, interactive whiteboard, at desktop virtualization.

Kasalukuyan nang nagagamit ng mga guro sa kanilang mga asignatura ang multimedia classroom.(Daphne Kate Marino)

Nanumpa na ang mga bagong halal na Parents-Teachers Association (PTA) officers para sa taong 2011-2012.

Sila ay sina Allan Joson bilang pangulo; Elizabeth Malabed, pangalawang pangulo; Marites Legaspi, kalihim; Edgardo Reyes, ingat-yaman; Noralyn Alisangco, awditor; anim na P.R.O. bawat baitang; at siyam na board members, Agosto 30.

Ilan sa mga plano nilang gawin ang film showing, pagpapa-raffle para magamit na pondo ng paaralan, pagpapaayos ng mga linya ng tubo ng tubig, at pagpapagawa ng overhead tank para makatipid umano sa kuryente.

Double Exposure sa Grade I-III, patuloy Pagdating sa mga asignaturang siyensya at matematika, matamlay ang resulta ng Pilipinas kung ikukumpara sa mga kapit-bansa tulad ng Singapore, Japan, South Korea, Taiwan, at Hong Kong.

Para mapalakas muli ang kalidad ng pagtuturo ng matematika sa bansa, patuloy na ipinatutupad ng Sangay ng Cavite, sa pangunguna ni Dr. Rosemarie R. Torres, ES-I Mathematics, ang Double Exposure Program sa mga paaralang ang Grade I hanggang III ay whole session.

Bilang pagtalima sa pagiging pilot region ng IV-A CALABARZON sa programang ito, ipinag-utos ni Dr. Torres ang pagpapatuloy ng implementasyon nito na kanyang binigyang-diin sa pagbisita sa Bayan Luma 1 E/S, Setyembre 21.

Aniya, tanging ang mga guro sa Grade I at II na humahawak ng Kinder classes ang hindi kabilang sa probisyon ng DEP. Ang matematika ay ituturo na sa Filipino (sa umaga) ng 45 minuto at sa hapon ay ituturo ito sa wikang Ingles (60 minuto).

Sa bisa ng DEP, nilalayong mas maunawaan ng mga batang mag-aaral sa Cavite ang mga konsepto at hindi mahadlangan ng problema sa pag-intindi ng banyagang wika ang kanilang pagkatuto.

4

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

BALITA

BALITA

Imus I, nakiisa sa World Teachers’ Day May kasabihang ang mga guro ang pangalawang magulang ng mga mag-aaral at ang kanilang impluwensiya ay walang katapusan kung kaya’t ang isang araw laan para sa kanila ay marapat lamang.

PAMILYANG BL1. Sama-samang nagpakuha ng larawan ang mga guro ng Bayan Luma 1, sa pangunguna ni Gng. Andrea A. Angeles, sa pandistritong pagdiriwang ng Araw ng Mga Guro na ginanap sa Robinsons’ Place, Imus, Okt. 5, na may temang “Aking Guro, Aking Bayani.” (GLENN PASILAN)

SARBEY

Ito ang binigyang-diin sa pandistritong pagdiriwang ng Araw ng Mga Guro na ginanap sa Robinsons’ Place, Imus, Okt. 5, na may temang “Aking Guro, Aking Bayani.”

Nagsama-sama at nagsaya ang mga guro mula sa 15 pampublikong paaralang elementaryang bumubuo sa Distrito ng Imus I sa makulay na programang inihanda para sa kanila.

Tampok dito ang pagbibigay-pugay sa mga gurong service awardees kasama si Gng. Salome Murciano, guro ng BL1, na nasa ika-25 taon na ng serbisyo bilang guro.

Pinarangalan din ang mga gurong win-

ning coaches ngayong taon kabilang ang mga guro ng BL1 na sina G. Christian Mespher Hernandez at G. Alexis V. Pomasin.

Isang sabayang pagbigkas ang inihanda ng mga guro ng BL1.

Nagkaroon ng paligsahan sa pinakamagandang guro sa Imus I na nasungkit ni Bb. Anne Julianne Katerina C. Sili ng Anabu II E/S. Bumisita at nag-alay rin ng mga awitin si Marcelito Pomoy, Pilipinas Got Talent Season 2 grand champion. (Exequiel del Rosario)

Pamayanan ng BL1, di pabor sa paglipat ng class opening

Ang pulso ng Bayan Luma 1: Hindi dapat ilipat ang pagbubukas ng klase mula Hunyo sa Setyembre.

Ito ang lumabas sa isinagawang sarbey ng mga istapers ng Ang BL1 Bulletin kaugnay ng pahayag ng Department of Education (DepEd) na masusi nilang pagaaralan ang panawagang ilipat sa buwan ng Setyembre ang pagbubukas ng klase sa mga paaralan.

Sa tanong na “Payag ka bang ilipat sa Setyembre ang pagbubukas ng klase?” sa 200 respondents na kinabibilangan ng mga mag-aaral, guro at magulang, 42 ang nagsabi ng Oo; 147 ang Hindi; at 11 ang Bahala Na. Paliwanag ng mga Hindi, huwag na lang ilipat ang class opening para hindi maapektuhan ang summer vacation at nakagisnang pag-aaral ng mga bata.

Anila, bagama’t umuulan, nakapag-aaral pa rin ang mga bata nang mabuti at natatapos ang kanilang mga aralin.

Sa panig naman ng mga Oo, mas mabuti na raw ilipat ang class opening sa Setyembre para

makaiwas sa mga kasagsagan ng bagyo.

Samantala, ayon kay DepEd Undersecretary Alberto Muyot, hihintayin nila ang rekomendasyon ng pamunuan ng Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA) hinggil sa naturang usapin bago sila gumawa ng pinal na desisyon.

Paliwanag ni Muyot, marami ang dapat ikonsidera sa paglilipat ng pagbubukas ng klase kaya kailangan ang masusing pag-aaral hinggil dito at hindi dapat maging padalus-dalos upang hindi sila masisi sa bandang huli.(Claire Yu)

BALITANG AGHAM

‘Lolong,’ pinakamalaking buwaya Sa pagbisita ng mga kinatawan ng Guinness, pormal nang maitatala bilang bagong world record ang pagkahuli sa buwayang may habang 21 pulgada (6.4 metro) at bigat na 1,075 kilo na pinaghihinalaang umatake at kumain sa isang magsasaka at pumatay ng isang 12-taong gulang na batang babae sa Bunawan, Agusan del Sur.

Gr. V, VI tumanggap ng tulong pinansyal mula kay Maliksi “Ang kahirapan ay hindi kailanman dapat maging sagabal sa pagtamo ng ating mga pangarap.”

Ito ang mensahe at hamon ni Imus mga kabataan ang pinakamahalagang Cong. Ayong Maliksi sa 288 mag-aaral yaman ng bansa kung kaya’t dapat mabigyang mula Baitang V at VI na tumanggap ng prayoridad ang kanilang edukasyon. halagang P300.00 bawat isa, Agosto 19.

Nagpasalamat naman ang mga bata Bahagi ito ng unang bugso ng at nangakong gagamitin sa tama ang proyektong educational assistance ng tinanggap na tulong pinansyal. kongresista para sa may kabuuang 5,252 Sa panayam sa ilan sa mga mga mag-aaral na nasa Baitang V at VI benepisaryo, sinabi nilang ginamit nila ang sa 25 pampublikong paaralang elementarya P300.00 na pambayad sa school paper at sa Distrito ng Imus I. pambili ng mga gamit pang-eskwela.

Ani Maliksi, naniniwala siyang ang (Kaitline Reyes)

Kasalukuyang hawak ni Cassius, isang Australian saltwater crocodile (Crocodylus porosus), may habang 5.48 metro, ang world record sa pinakamalaking buwayang nahuli.

Pinangalanang “Lolong” ang nahuling buwaya sunod sa pangalan ni Ernesto “Lolong” Conate, isang crocodile hunter na bahagi ng grupong humuli sa higanteng buwaya ngunit sinawing palad na mamatay sanhi ng atake sa puso sa gitna ng kanilang misyon.

Samantala, hindi pinakinggan ng Department of Environment and Natural Resources (DENR) ang panawagan ng People for Ethical Treatment of Animals (PETA) na pakawalan ang buwa­yang si Lolong at ibalik ito sa pinagkuhanan.

Ayon kay Environment Secretary Ramon Paje, hindi na maaaring maibalik si Lolong doon at patuloy na mananatili ito sa pangangasiwa ng ahensya dahil sa banta ng panganib.

Kaugnay nito, isa pang higanteng buwaya ang pinaghahanap sa Agusan.

(Shedrick Caroc)

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

5

Project C-CARE, sinuportahan I care. You care. We care.

Sa pagsisimula ng Taong Panuruan 2011-2012, inilunsad ng Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) sa Rehiyon IV-A sa pangunguna ni Regional Director Dr. Lorna Dig Dino ang Project C-CARE o CALABARZON – Children’s Assistance for Relevant Education.

“Now, I take all the opportunities to inspire other educators to happily make a difference at DepEd, not because we are mandated but because we truly care,” ani RD Dino.

Layon ng Project C-CARE na magpatuloy ang pagpasok sa eskwela ng mga batang grade one at mga mag-aaral na freshmen na nangangailangan ng tulong sa mga pangunahing pangangailangan para mairaos at matapos ang kanilang pag-aaral.

PAGSUSURI

Sa ilalim ng naturang programa, target ng Kagawaran makahimok ng donors o foster parents mula mismo sa mga kawani nito: mga teaching personnel, non-teaching, teaching related, at mga kaibigan.

Sinuportahan ito ng Paaralang Elementarya ng Bayan Luma 1 kung saan nagkaloob ang mga guro ng uniporme, bag, sapatos, medyas, pamasahe, at gamit pang-eskwela sa mga piling mag-aaral mula sa primary. (Exequiel del Rosario)

MAY 'CARE' AKO. Bilang suporta sa Project C-CARE o CALABARZON – Children’s Assistance for Relevant Education na inilunsad ni Regional Director Dr. Lorna Dig Dino, nagkaloob ang mga guro ng Bayan Luma 1 ng uniporme, bag, sapatos, medyas, pamasahe, at gamit pang-eskwela sa mga piling mag-aaral mula sa primary. (MARIZ ADAPTANTE)

Tama ba ang gamit mo ng FB?

Mahilig ka ba gumamit ng Facebook at Twitter? Ikaw ba iyong gumagamit nito para sa pakikipagkaibigan at pag-aaral? O ikaw iyong tipong nakikipag-away lang at gumagawa ng kahihiyan gamit ang internet?

Bunsod ng sunud-sunod na insidente partisipasyon sa interes ng kanilang mga nagsisimula ng karahasan na kinasasangkutan ng mga anak sa mga social network activities na lamang sa isang FB gumagamit ng social network sites gaya pinalala pa ng masakit na katotohanang message o tweet ng Facebook, ipinamamadali ni karamihan aniya sa mga magulang ay mula kaya’t dapat na bigyan ng kaalaman ang Marikina Congressman Miro Quimbo sa mahihirap na pamilya o iyong mga tipong ayon sa AGB Nielsen ay mahigit sa 20 sa Department of Education (DepEd) walang exposure sa internet. milyon kataong gumagamit ng Facebook ang pagsama sa curriculum sa mga Kaya’t paano umano, aasahan ang at Twitter sa Pilipinas lalo na ang mga pampublikong paaralan ng tamang mga magulang na masusubaybayan nila ang kabataan na masyadong aktibo dito. paggamit ng Facebook, Twitter at iba kanilang mga anak sa tamang paggamit ng Paliwanag pa ni Quimbo, hindi pa pang networking sites. social network sites kung sila mismo ay rin maaring pigilan ang mga kabataan na Sinabi ni Quimbo na kailangan hindi umano alam kung ano ang internet. gumagamit ng makabagong teknolohiya nang ang mga guro ang manguna sa Sa kasalukuyan, sinasabing ang subalit kailangan umanong siguruhin ng pagpapalaganap ng pag-iingat dahil sa Facebook at Twitter ay nagiging daan para gobyerno na ang bagong communication karamihan sa mga magulang ng mga maisagawa ang karumal-dumal na krimen technology ay nagagamit na mayroong pagestudyante ay walang aktibong tulad ng pagpatay, pagnanakaw na iingat.

Giit pa ng kongresista, dapat nang madaliing isama ng DepEd sa curiculum ang topic tungkol sa kaligtasan sa paggamit ng social networking sites.

Bilang mga mag-aaral, kailangang pasakop sa mga mas nakatatanda, magulang man o mga guro, at sundin ang kanilang mga tagubilin sa kung paano gamitin nang maayos ang mga bagay-bagay. Ikaw na nagbabasa nito, tama ba ang paggamit mo ng FB? (Ariane Mae Bautista)

BALITANG LARAWAN

Biyernes: Araw ng mga Iskawt

KONTRA SAKIT. Sa tulong ng Imus Municipal Health Office (IMHO), 35 mag-aaral sa kindergarten ng BL1 ang tumanggap ng Vitamin A, pampurga pantanggal bulate sa tiyan, at bakuna kontra MMR (measles, mumps, Rubella), Set. 12.

Laging handa!

Dito kilala ang mga batang iskawt – sa kahandaan. Tuwing araw ng Biyernes, sumasabak sila sa mga gawain tulad ng paglilinis ng kapaligiran, community service, pagtatanim ng puno, pagsasaayos ng basura, at iba pa.

Ceremony, Set. 19; Escoda Day, Set. 20; Sa pangunguna ni Gng. Salome T. Family Day, Set. 21; Troop Leaders Day, Murciano, District Field Adviser ng Imus Set. 22; Mini-Olympics, Set. 23; at PartI, natututo ang mga iskawt ng tamang nership Day (Mothers and Daughters). pakikipagsalamuha sa kapwa, pagiging Sa Bayan Luma 1, aktibo hindi magalang, responsable, maagap, lamang mga boy at girl scouts, kundi mapagmahal, may tiwala sa sarili at higit maging ang mga kab, star, at sa lahat ay isinasabuhay ang batas ng twinkles.(Claire Yu) iskawts.

Layon ng mga gawaing pang-iskawt na malinang sa maagang edad ang kakayahan ng mga kabataan sa iba’t ibang aspeto.

“Mahalagang matuto ang mga batang iskawts natin sa BL1 ng mga life skills na kanilang magagamit hanggang sa kanilang paglaki,” ani Gng. Murciano.

Kaugnay nito, isinagawa ang Girl Scout Week CelebraLAGING HANDA. Tinuturuan ni Gng. Murciano ang tion na sinimulan nitong Set. mga star scouts ng ilang ‘life skills’ na magagamit 18 sa bisa ng isang community nila para maging isang mabuting at epektibong service; Long Green Line Flag mamamayan. (RICHELLE LAMPA)

6

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

EDITORYAL

EDITORYAL Dalawang Mukha ng Media

S

a modernong panahon na kinabibilangan natin ngayon, ang media ang isa sa may pinakamalaking kontribusyon sa paghubog ng kaisipan at katauhan ng isang indibidwal.

At sa mga ito, nangunguna ang telebisyon sa pinakamadaling umabot sa mga indibidwal. Marami ang mapapanood sa telebisyon gaya ng mga teleserye, iba’t ibang show, at ang mga paborito nating anime o cartoons.

Ang pangit dito, marami sa mga ito ang nagtuturo ng gantihan sa mga kaaway at iba pang mga bayolenteng eksena na kapag nakikita at napapanood ng marami sa mga batang tulad natin ay kalimitang ginagaya.

Ito ang nagpapahirap sa mga magulang sa pagpapalaki sa kanilang mga anak. Nahihirapan ang mga magulang na makontrol ang mga bata dahil namamanipula ng media ang mundo ng mga ito.

Maging ang mga guro na siyang mga pangalawang magulang natin ay hirap ding baguhin ang sablay nating pag-uugali.

Patuloy na lamang ba tayong mawiwili o ma-a-addict sa telebisyon, cellphone, Mp3, PSP, internet, at iba pa?

Maging si Pangulong Noynoy Aquino ay nanermon na sa mga kabataang mahilig magbabad sa video games at Facebook.

Sa kanyang talumpati sa awarding ceremony para sa 9th Ten Accomplished Youth Organizations (TAYO) sa Malacañang, pinuna ng

I

sa sa maraming polisiya na ipinatutupad ng mga paaralan ay ang parent engagement policy o patakaran sa pakikilahok ng mga magulang.

Ang mga magulang ay mahalagang kaakibat sa edukasyon. Naiimpluwensiyahan nila ang pag-uugali ng kanilang anak.

Sa usapin ng pag-aaral, sila ay mahalagang koneksyon sa pagitan ng bahay at paaralan. Dahil dito, nagiging mas mabuting lugar ang ating mga paaralan upang mag-aral, lumago, at umunlad.

Kinikilala ng parent engagement policy ang pagtaas ng nakakamit ng magaaral at ginagalang bilang mga kaakibat, at nagbibigay ng suportang kailangan upang makatulong sa mga ito.

OPINYON

Pangulo ang mga kabataang mahilig tumambay sa mga computer shop para maglaro ng video games o DOTA at mag-update ng status sa Facebook kaysa pag-igihan ang pag-aaral at maging produktibong miyembro ng lipunan.

“Wala na raw po silang ginawa kundi tumambay ng buong araw sa computer shop para maglaro ng DOTA o ‘di kaya ay mag-update ng Facebook status,” ani P-Noy. Kaya imbes na malulong sa tayo sa masamang mukha ng media, tay o nang magising sa kabuktutan at gamitin ito sa mga makabuluhang bagay.

Hindi naman kasi sa lahat ng pagkakataon ay masama ang epekto nito. Sa katunayan, kung pipiliin lang natin, malaki ang maitutulong ng media sa ating buhay lalo at maraming bagay ang makukuha rito.

Halimbawa nito ang ating mga takdang aralin, panonood ng mga matitino at ‘educational’ na programa gaya ng 100 Days to Heaven, at pakikipag-ugnayan sa mga kaibigan na leksyon ang pinag-uusapan.

Sana ay maiwasto na natin ang paggamit sa media at palaging isipin na marami pang mahahalagang bagay na mas dapat pagtuunan ng pansin. Kapag tayo’y sa masamang mukha ng media napunta, hindi malayong sa balikong daan tayo pulutin.

Isa sa halimbawa ng pagbibigay ng suporta sa mga mag-aaral ang pagbibigay ng positibong kapaligiran sa pag-aaral sa bahay – iyong aktibong nagtatrabaho kasama ng mga bata upang suportahan sa kung ano ang natututunan nila sa paaralan at pagturing sa pag-aarala bilang mahalagang bahagi ng kanilang pag-unlad.

Isa rin ang pagkakaroon ng kapakipakinabang na pag-uusap kasama ang mga guro upang magkaroon ng malinaw na komunikasyon sa pagitan ng paaralan at ng mga magulang – pagiging kabilang sa mga kaganapan sa paaralan, pakikilahok sa school councils, mga biyahe at iba pang mga gawaing panlabas.

Kaya sa ating mga magulang, hiling nami’y inyong suporta.

KARUNUNGAN Ngunit kung ang sinuman sa inyo ay kulang sa karunungan, humingi siya sa Diyos at siya’y bibigyan, sapagkat ang Diyos ay nagbibigay ng sagana at di nanunumbat.

Santiago 1:5

N

agtataka ba kayo kung bakit madalas magbaha sa ating lugar?

“Kabilang sa mga dahilan ng matinding pagbaha lalo na sa Metro Manila at mga karatig-probinsya ang mga baradong estero at kanal dahil sa mga basurang plastic na hindi basta-basta natutunaw.”

Ito ang sinabi ni Sen. Loren Legarda kung kaya’t inihihirit nito ngayon sa Senado ang Senate Bill 2759, o Total Plastic Bag Ban Act of 2011.

Ang plastic ay isa sa mga pangunahing dahilan kung bakit nagkakaroon ng malawakang pagbaha sa bansa Kaya iwasan natin ang paggamit nito lalo na’t ito ay nakapagdudulot ng maraming perwisyo sa atin.

Base umano sa pag-aaral na isinagawa ng United States Environmental Protection Agency kaugnay sa hindi tamang paggamit ng mga plastic bags, nasa 500 bilyon hanggang isang trilyong plastic bags ang nagagamit bawat taon.

Ayon naman sa ulat ng World Wildlife Fund, umaabot sa 200 iba’t ibang hayop sa karagatan ang namamatay dahil sa pagkalunok at pagkabilaok sanhi ng plastic

bags.

Sinabi ni Legarda na ang nararanasang matinding pagbaha ay patunay na masama ang epektong idinudulot ng mga plastic bags sa kalikasan.

Sa inihaing panukala ni Legarda, ipagbabawal ang paggamit ng mga nonbiodegradable plastic bags sa mga groceries, supermarkets, public markets, restaurants, fast food chains, department stores, retail stores at iba pang kahalintulad na establisimyento.

May mga paraan para makatulong sa di paglago pa ng bilang ng mga plastic. Gumagamit ng plastic ang iba ngunit ito ay ginagamitan ng prosesong reuse, reduce, recycle upang hindi lumaganap a ng m ga sa ku na ng ma da la s problemahin ng pamahalaan, lalong-lalo na ng mga mamamayang nawalan ng ari-arian at mahal sa buhay tuwing nagbabaha.

Kaugnay nito, hinihimok na ang mga mag-aaral at mga magulang ng Bayan Luma 1 na umiwas sa paggamit ng mga plastic bags at sa halip ay bumalik sa tradisyunal na bayong at mga bag yari sa papel.

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

7

Mahal na Patnugot, Isa po ako sa mga magulang na nag-aalala sa bumaba raw na kalidad ng edukasyon sa ating bansa. Nais ko po sanang alamin kung anu-ano ba ang ginagawa ng Kagawaran ng Edukasyon at ng ating mahal na Paaralang Elementarya ng Bayan Luma 1 para matugunan ang problemang ito. Batid kong mahirap na ang magturo ng mga bata ngayon na ang mga ugali at gawi ay ibang-iba sa panahon namin noon ngunit ang lahat ay may solusyon at naniniwala kaming nasa mabubuting kamay ang aming mga anak sa loob ng paaralan. Tama po ba?

Gumagalang, Mr. Yoso Mahal na Mr. Yoso, Tunay na i pinangako ng aming punong-guro sampu ng mga guro sa Paaralang Elementarya ng Bayan Luma 1 na kanilang pag-iingatan at kakalingain ang inyong mga anak na nagsisi pag-aral sa BL1. Marami pong i pinapatupad na programa at proyekto ang Kagawaran ng Edukasyon gaya ng Computerization Program o E-learning, Universal Primary Education, Project C-Care ng ating Regional Director Dr. Lorna Dig-Dino, iba’t ibang seminar pang-istratehiya at bagong kaalaman ng mga guro, iba’t ibang patimpalak at paligsahan para sa mga mag-aaral, at marami pang iba. Maaari ninyong bisitahin ang www.deped.gov.ph para sa karagdagan pang impormasyon.

Kaugnay nito, sinusunod ng Bayan Luma 1 E/S ang bawat programa’t proyekto ng DepEd, nagsasagawa ng parent-teacher conference, iba’t ibang ebalwasyon, remedial teaching, at iba pang istratehiya at alternatibo para sa mas ikauunlad ng pagkatuto ng inyong mga anak. Batid ng mga guro na anuman ang kanilang gawin ay maaaring may masili p pa ring kakulangan ang ibang tao ngunit i pinaaalam nila na sa abot ng kanilang makakaya ay magtuturo ng mabuti sa inyong mga anak lalong higit kung kayo ay makikiisa.

Gumagalang, Ang BL1 Bulletin

PAMATNUGUTAN 2011-2012 Punong Patnugot Katulong na Patnugot Patnugot sa Balita Patnugot sa Lathalain Patnugot sa Isports

B

atid natin na ang pagkakaroon ng disiplina ang matibay na susi sa anumang suliranin. Lagi nating sinasabi na disiplina ang kailangan upang problema ay masolusyunan. Nguit nasaan na ang disiplina? Bakit tila hindi yata natin alam ang kahulugan ng salitang iyon?

Karamihan sa mga kabataan ngayon ay walang disiplina. Ang mga nangyayari sa ating kapaligiran ay bunga ng kawalan natin ng pakialam sa masasamang idudulot ng ating mga ginagawa.

Sino ba ang dapat na magturo sa mga kabataan ng pagkakaroon ng disiplina? Ang mga magulang ang pinakaresponsable sa paghubog sa ugali ng mga kabataan. Sa tahanan nagsisimula ang mga paraan ng pakikitungo ng isang bata. Kung ano ang

Dibuhista

nakikita, naririnig at itinuturo ng mga magulang ay may malaking bahagi sa katauhan ng isang bata.

Sa pagpasok sa paaralan, mga guro ang gumagabay upang maging matuwid ang ugali ng isang bata. Kung anuman ang hindi wasto sa ugaling natutunan sa tahanan ay maaaring mabago ito sa pamamagitan ng pagpapaunawa ng mga guro. Malaki rin ang bahaging ginagampanan ng mga guro sa katauhan ng isang bata.

Masalimuot ang lipunang ating kinabibilangan. Ang tamang patnubay at gabay ng mga magulang at guro ay dapat ibigay sa mga kabataan. Ang pagkakaroon ng disiplina ang dapat na unang ituro sa mga bata sapagkat kung may disiplina ang bawat isa, magiging maayos ang lahat.

Litratista

: EXEQUIEL ANNE MARIE DEL ROSARIO : LOUISA CLAIRE YU : DAPHNE KATE MARINO ARIANE MAE BAUTISTA : GIANNE LOUISE JOSON KYLA MARIE SARROCA : SHEDRICK CAROC EDWIN JOSE NAPOLES : MARY GRACE MELENDREZ CHELSEA FONTANILLA : MARIZ ADAPTANTE, RICHELLE LAMPA

IBA PANG MANUNULAT: Shanna Lorraine Cabactulan, Princess Andres Jenielyn Ferrer, Razel Paula Aldea, Andrei Panelo Maria Christina Ong, Jerica Jerish de Villa, Bea Wenceslao Jalen de Villa, Jasper Valles, Isabel Nerona, Kaitline Reyes Punong Tagapayo Katulong na Tagapayo Punongguro Tagamasid Pampurok

: G. CHRISTIAN MESPHER A. HERNANDEZ : G. ALEXIS V. POMASIN : GNG. ANDREA A. ANGELES : GNG. DALISAY S. ESGUERRA

Opisyal na Pahayagang Pampaaralan at Pampamayanan ng Paaralang Elementarya ng Bayan Luma 1, I mus, Cavite

A

ng Palawan ay isa sa pinakamagandang lugar sa Pilipinas. Itinuturing itong isang paraiso. Ngunit dahil sa sobrang pagmimina at kapabayaan ng mga tao, unti-unting nasisira ang kalikasan.

Dahil sa yamang mineral na nakukuha sa lupain ng Palawan, pagmimina ngayon ang itinuturing na isa sa pinagkakakitaan ng mga minero sa loob at labas ng ating bansa na labis na ikinababahala ng mga Palaweño.

Unti-unti nang nasisira ang mga kagubatan at ilang mga bahagi ng lugar sa Palawan na hinuhukay ng mga minero.

Kung dati, ang mga puno ay marami at maayos pa, ngayon ay paubos na nang paubos at sira-sira na. Dahil sa pagputol ng mga punong ito, nagkakaroon ng mga landslide at pagbaha. Kung mawawalan ng puno, wala nang sisipsip ng tubig.

Kaya kailangan magtanim ng mga puno.

At ku ng m ag pu p ut ol n am an ay siguraduhing papalitan. Maging ang mga

magsasaka ay namumroblema na rin sapagkat naaapektuhan ang suplay ng tubig na kailangan nila sa kanilang mga s ak ah an . Na gk a ka ro on n ga n g hanapbuhay ang iba sa pamamagitan ng pagmimina, ngunit marami naman ang naaapektuhan.

Nakalulungkot na napipinsala ang kapaligiran at hindi lang dapat sa Palawan itigil ang pagkasira ng kalikasan kundi sa iba pang pangunahing biodiversity areas sa bansa.

Huwag natin hayaang tuluyang masira ang likas na kagandahan ng lugar. Ito ay ipinagkaloob sa atin upang pagyamanin, hindi upang sirain.

Kaya tara na’t sumama at makiisa sa naturang programa, mag-sign up sa http://no2mininginpalawan.com/ para sa karagdangang impormasyon at para maging kaisa sa kinakailangang 10 milyong pirma para matapos na ang pagmimina sa malaparaisong lugar na ito.

8

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

OPINYON

OPINYON

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

9

‘YAN ANG BATANG PINOY’

D

iyos naming makapangyarihan, tulungan mo po ako maging malakas at matatag sa mga pagsubok na dinaranas ko sa aking buhay. Nawa’y patuloy mo akong gabayan sa araw-araw na gawain.

Nawa’y aking maunawaan at magampanan ang aking mga tungkulin nang tama at taus-puso. Bigyan mo ako ng pag-iisip upang makatulong sa mga nangangailangan. *** Panalangin ng mga Magulang Panginoon, tulungan mo po ako na magampanan ang aking responsibilidad sa aking mga anak. Bigyan mo ako ng malakas at malusog na pangangatawan upang ipaintindi at ituro ko nang maayos ang mabuting disiplina sa aking mga anak.

Ituro mo sa akin ang dapat kong gawin sa mga pagsubok na aming dinaranas. Alam ko pong sa kabila ng aking mga pagsubok ay ito ang nagpapatatag ng pananalig namin Sa’Yo.

*** Panalangin ng bansa Ama, tulungan mo po kaming magkaroon ng marami pang hanapbuhay para sa aming mga kababayan tungo sa ikauunlad ng bansa. Tulungan mo rin po ang mga namumuno sa bansang ito na magkaroon ng lakas ng katawan upang magampanan nang maayos ang kanilang mga tungkulin. Bigyan mo po sana ng sapat na pagtitiwala ang mga mamamayan sa namumuno at katapatan naman sa namumuno sa mga mamamayan. *** Panalangin ng Sangkatauhan Lord Jesus, tulungan ninyo po kaming magkaisa at magtulungan upang umunlad ang mundong aming kinatatayuan at manaig ang kapayapaan kaysa karahasan.

Dalangin naming mapawi na ang kagutuman at kahirapan na dinaranas ng marami sa aming mga kapatid sa bansa at sa iba pang mga lugar sa mundo.

Pagmamahalan at pagmamalasakit para sa bawat isa ang aming samu’t dalangin.

Amen.

NSPC, ibalik sa Pebrero Karaniwan nang ginaganap sa buwan ng Pebrero ang National Schools Press Conference (NSPC). Ngunit noong nakaraang NSPC na ginanap sa Butuan City, isinagawa ang pambansang paligsahan sa pamamahayag sa buwan ng Abril kung saan tapos na ang taong panuruan.

Kaugnay ng pagbabagong ito, marami rin ang naapektuhan. Lalo na ang mga mag-aaral na nagsipagtapos na sa ikaanim na baitang sa elementarya at nagtapos sa ikaapat na taon sa mataas na paaralan. May ilang mga kalahok sa paligsahan ang hindi na nakasali sa kadahilanang ayaw nang pahintulutan ng magulang. Ilan sa mga katwiran nila ay tapos na ang klase para sa buong taon at hindi na umano mapakikinabangan kung magwagi man o hindi. Mas pinagtutuunan na nila ng pansin at paghahanda ang susunod na antas na kanilang papasukin.

Bagamat ang mga magulang lamang ang tutol, ang mga mag-aaral kahit gustuhin nila ay walang magagawa kung iyon ang desisyon ng mga magulang.

Bunga nito, nababakante ang puwesto ng mga kalahok sa NSPC. Nakapanghihinayang sapagkat sinanay mabuti at pinaglaanan ng panahon upang maging handa sa darating na laban ang mga mag-aaral. Sa huling sandali ay magbabago ng desisyon.

Batid nating kailangang hindi maapektuhan ang pang-akademikong pagaaral. Gayundin ang 180 days na ipinatutupad ng DepEd. Ngunit ito ay nakasanayan nang gawin tuwing buwan ng Pebrero. Ibalik sana ito sa nakagawian sapagkat nababalewala ang pinaghirapan ng mga gurong tagasanay lalo na ang mga magaaral na masigasig na lumahok sa pambansang kumpetisyon. Sayang ang talento ng mga bata. Malaking bagay para sa kanila ang maipakita ang kanilang galing sa larangan ng pamamahayag. Ang mapasali sa ganitong uri ng paligsahan ay tagumpay na para sa kanila. Kaya sana ay isaalang-alang ang kapakanan ng mga mag-aaral. Ibalik sa Pebrero ang NSPC. –Mga batang manunulat ng Ang BL1 Bulletin

L

T

ayo ay nasa “computer age” na o paggamit ng makabagong teknolohiya. Marami na ring social networking sites ang naglalabasan, pinakapopular ang Facebook. Daan-daang kabataan ang naaaliw dito ngunit nalilimutan na nga ba nila ang magbuklat ng libro upang mag-aral ng mga leksyon?

Ano nga ba ang mas dapat piliin?

Pareho! Ang libro, dahil ito ay nakatutulong sa lahat ng bagay. Ang Facebook din naman dahil ito nakatutulong sa pakikipag-komunikasyon sa ibang tao saan man sila naroroon. Kung ating iisipin, darating ang panahon na wala ng mga libro kundi teknolohiya na lamang ang gagamitin ng mga tao kabilang ang Facebook at iba

pang kapakinabangan mula sa Internet.

Sa isa pang punto, mas maganda na magkaroon ng makabagong teknolohiya upang mas mapadali ang ating ginagawa ngunit kung maaapektuhan nito ang edukasyon, mas mabuti kung huwag na lang itong gamitin.

Sabi ni Gat Jose Rizal, ang kabataan, tayo, ang pag-asa ng bayan. Ngunit paano ito mangyayari kung sa pag-aaral pa lamang ay naguguluhan na ang ating kabataan.

Huwag nating kalimutan na nariyan ang ating mga guro at magulang para hingan ng payo kaugnay sa usaping ito.

Ikaw, ano ang mas pipiliin mo, book o facebook?

aging huli!

Ganito kilala ang mga Pilipino pagdating sa oras o mga usapan.

Palibhasa ay magkakaiba ng sinusunod na oras. At iba pang kadahilanan.

Ngunit may bagong proyekto ang Department of Science and Technology (DOST) na ipatutupad ng Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA): ang Juan Time, ang bagong oras Pinoy.

Layon ng Juan Time na na i-synchronize o itapat sa iisang oras ang relo ng bawat Filipino sa buong bansa.

Bukod sa pagbibigay ng weather forecast, iniatang na rin sa PAGASA ang tungkuling mag-set ng isang standard Philippine time na siyang susundin ng lahat, mula sa government at private offices, ng broadcast media gaya ng radio at telebisyon na nag-aanunsyo ng oras, at ng mga Juan dela Cruz.

Gamit ang isang synchronized time o pare-parehong oras, mas magiging tiyak o tukoy ang monitoring at/o pag-uulat ng mga update sa kalamidad, at iba pang sakuna.

Sa bisa rin ng Juan Time, inaasam na mabura ang masamang ugali ng mga

A L

ahat tayong mga estudyante ay bayani ang ating mga guro. Dahil sa kanila tayo natututong magsulat, magbasa, magbilang, at marami pang iba. Tinuturo din nila sa atin ang pagbibigay ng respeto sa kapwa at halaga ng disiplina.

Kung walang guro, kulang ang pagkatuto. Mabait man o masungit, sila ay ating pasalamatan dahil tayo’y kanilang tinuturuan at itinuturing na pangalawang anak.

Mapalabas man o loob ng paaralan, dalhin natin ang magagandang asal na kanilang itinuturo sa atin.

Pagod man sila ay walang reklamo

maturuan lamang tayo kung kaya’t sila’y ating pakinggan dahil ang laman ng ito ay para din sa ating kapakanan.

Para sa mga makukulit at madalas sawayin ng mga guro, pakinggan ninyo at sundin ang mga guro dahil sila ang tumatayo nating mga pangalawang magulang. Huwag silang bastusin. Turo nga nila’y para sa atin upang tayo ay mapunta sa tamang direksyon ng buhay.

Pakinggan natin sila nang sila’y hindi tamarin. Kapag nagtuturo ang mga guro, manahimik tayo at makinig. Huwag munang intindihin ang katabi kung ang sasabihin naman ay walang silbi.

ng iskawt ay hindi lang basta tao na naka-uniporme. Ang iskawt ay tulad mo rin na may responsibilidad at laging handa. Bakit nga ba dapat maging scout?

Mayroon tayong tinatawag na girl at star scouts. Sila ay mga babeng may responsibilidad at laging handa sa kahit anong pagsubok sa kanila. Sila rin ay may disiplina sa sarili kaya nagagawa nila ng tama at maayos ang mga trabahong ibinigay sa kanila. Gayundin sa mga boy scouts at cub scouts.

Isa na ang watawat ng Pilipinas sa responsibilidad ng mga Pilipinong scouts.

Halimbawa: Nahulog ang watawat at nakasaludo pa rin ang mga scout na ang simbolo ay paggalang sa watawat, hindi pa rin nila ito dinadampot mula sa lupa at nananatiling nakasaludo.

Ano pa ba ang sasaluduhan nila kung ang dapat nilang alagaan at igalang ay nasa lupa na at hindi pa rin ba ito pakikialaman?

Ang mga sumusunod ay ilan lamang

Pinoy na tanyag sa tawag na “Filipino time.”

Kakabit kasi ng katawagang ito ang palagiang pagkahuli sa oras ng gawain o pagsipot sa oras ng isang Pinoy.

Wala ng madadahilan ang mga nagdadahilan na kesyo “late ang relo,” etcetera.

Ani PAGASA Supervising Usec.

Graciano Yumul, malaki ang maitutulong ng media, partikular ng telebisyon na ginagabayan ng oras ang mga programa at radyo na maya’t maya ay nag-aanunsyo ng oras sa ikatatagumpay na implementasyon ng Juan Time.

Bilang isang Filipino, marapat lang na makiisa tayong lahat sa proyektong ito.

Sa Juan Time, mapatutunayan natin bilang isang sambayanan na kayang mapagbuklod ng iisang oras, iisang layunin ang mga Pinoy; isang disiplinang dapat lang na taglayin ng bawat isa.

Bagaman nakilala na “laging late,” hindi ibig sabihin nito ay wala na tayong kakayahang magbago. Pagsikapan nating maging maaga at mabago ang depinisyon ng “Filipino time.” Ang Pinoy ay responsable. Ang Pinoy ay nagpapahalaga sa oras. Iyan ang Juan Time: ang bagong oras ng Pinoy.

sa mga katangian ng scouts: • May responsibilidad at respeto sa mga tao, hayop at mga gamit sa kanilang paligid.

• Handa sa lahat ng oras at dinadala kahit saan ang mga mahahalagang gamit.

• Matulungin sa mga nangangailangan.

• Magalang sa mga nakatatanda at sa mga tao kahit mas bata o ka-edad lamang nila ito.

• Masisipag at may kusa sa mga gawain.

• Mabibilis kumilos.

• Mayroong respeto sa sariling wika, sa mga tao, at maging sa sarili.

• May disiplina at laging malayo sa mga kaguluhan at away.

Hindi madali o basta-basta lamang ang trabaho ng isang scout. Ngunit lahat tayo ay maaaring maging scouts. Kailangan nating magkaroon ng puso ng isang scout at panindigan ito dahil isang malaking oportunidad ang tayo’y maipagmalaki at maituring na mga munting bayani ngayon at pagdating ng panahon.

M

arami ang mga nagpoprotesta kabilang ang isang animal rights group para ipanawagan ang pagpapasara sa Manila Zoo matapos lumabas sa internet ang mga larawan ng mga nangangayayat at umano’y may mga sakit na hayop doon.

Nasa ika-50 taon na ng pagiging tourist spot ang Manila Zoo. Hulyo 25, 1959 nang binuksan ang Manila Zoological and Botanical Garden o Manila Zoo. Noon, ito ang pinakamalaki at kilalang zoo sa Pilipinas. Ito na rin ang pinakamatandang zoo sa buong Asya.

Bagamat sinasabing nasa hitsura na nga nito ang katandaan dahil matatanda na rin ang mga hayop, ay patuloy na dinarayo ito ng mga turista at patok na patok pa rin sa mga bata.

Samakatuwid, patuloy na pinakikinabangan at ginagawa pa ring tourist spot ang Manila Zoo. Bakit wala man lamang pagbabago sa loob nito? Matatanda na ang mga hayop, payat at may mga sakit.

Ang mga hayop na siyang kinatutuwaang panoorin at dinarayo ng mga bata. Sa halip na matuwa ay awa ang mararamdaman ng makakakita ng kalunus-lunos na kalagayan ng mga hayop. Maging ang mga kulungan ay kinakalawang at marumi.

H

abang abala ang mga matatanda sa iba’t ibang problemang pampamilya at ng bansa, ipinaaalam naman natin sa lahat na ang Nobyembre ay tinaguriang “National Reading Month” at ito’y humantong sa Araw ng Pag(b)asa sa Nobyembre 25.

Kaugnay nito, isang memorandum ang inilabas ng Department of Education (DepEd) na nagdedeklarang, “November as National Reading Month and November 25, 2011 as the nationwide Araw ng Pag(b)asa.”

Bilang pagdiriwang, hinihikayat ng DepEd ang mga paaralan na palaganapin ang kultura ng pagbabasa. Dalawa sa mga programang isinusulong ngayon ng Kagawaran ang “Five Words A Week, A Paragraph A Day” at ang “Kaklase Ko, Sagot Ko.” Simple’t madaling tandaan, gawin, at maunawaan ang “Five Words A Week, A Paragraph A Day” kung saan isang salita lang kada araw ang tatandaan at uunawain.

Hindi natin masisisi ang mga grupo na nais magpasara ng Manila Zoo, sapagkat ang mga hayop lamang ang nais nilang protektahan. Ngunit hindi ang pagpapasara ang kailangang aksyon para dito. Dapat na muling buhayin ang likas na kagandahan ng lugar. Bigyang proteksyon ang mga hayop at pangalagaang mabuti ang kalusugan ng mga ito.

Kumikita ang pamahalaan dahil sa mga hayop na ito kaya nararapat lamang na bigyan ng sapat na pagkalinga ang mga ito.

Karapat-dapat na paglaanan ng pondo ang pagsasasaayos nito. May buhay at damdamin rin ang mga hayop. Inialis natin sila sa kanilang tunay na tahanan – ang kagubatan, hindi para pabayaan kundi mas lalo silang protektahan at paramihin.

Iparamdam sana natin sa mga hayop na mas ligtas sila sa loob ng Manila Zoo upang hindi manganib ang unti-unti nilang pagkawala dahilan sa mga taong hinuhuli sila at ipinagbibili sa labas ng bansa.

Buhayin at pagandahin sana nating muli ang Manila Zoo. Ito ay sariling atin.

Iba ang kasiyahang dulot ng lugar na ito sa mga tao lalo na sa mga bata. Bigyan sana kaagad ng aksyon ng pamahalaan ang suliraning kinakaharap ngayon ng isa sa ipinagmamalaking lugar dito sa Pilipinas.

Papatok ito tiyak sa atin at mas mapalalawak ang ating bokabularyo dahil limang salita sa isang linggo ang madadagdag sa atin. Ang pagbabasa ng malakas at sabay-sabay ng isang talata bago mag-ump isa ang k lase ay makabubuti naman sa ating oral communication skills.

Samantala, “Kaklase Ko, Sagot Ko” naman ang sagot para matulungan ng mga mas matatandang estudyante, o ‘yung mga mas magaling nang magbasa ang mga mag-aaral na nasa “frustration reading level” o “non-reading level” pa lamang.

Maganda ang layunin nito para matulungan o maagapayan ang mga nahihirapan sa pagbabasa. At bilang kapwa mag-aaral, maaari nating tulungan ang isa’t isa.

Higit anupaman, isang napakahalagang leksyon ang naitatanim sa mga batang tulad mo at tulad ko: ang pagtulong at pagkakaroon ng malasakit sa kapwa.

10

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

11

ria no ni Fa tim a So Hea ven) 10 0 Day s to ng n iti aw (O pi sy al na

g kapwa tao Pag-ibig sa atin ahalan tayo At laging magm at ligaya ‘Yan ang lunas a bawa’t kaluluw At pag-asa ng

Kung bibigyan ka ng pagkakataong makatuntong sa langit, handa ka bang tuwirin ang iyong mga pagkakamali?

Si AnnaManalastas(ConeyReyes) ayisangmayamangmay-ari ngTheToyCompanyna matigasangloobat maramingkasalanangnagawa. Isangaraw, sumabogangkanyangsinasakyang kotse. Matapos mapagtantong sa impiyerno siya tutuloy, gumana ang pagiging negosyante nito at nagawangmakipag-deal kayTagabantayat sinabing magbabago nasiyabigyanlangngisangpagkakataon Bea Wenceslao paramakatuntongsalangit Pinagbigyan siya ni Tagabantay pero binigyan Makapangyarihan ang ating lamangniyasi Annang100 arawupangituwidlahat ng Hindi natin kailangang intayin pa na mamatay tayo. isipan pagkakamali. Pero siyaaybumalik salupabilangisang Ngayon, pagdesisyunan natin araw-araw kung ano yung gagawin Tunay na makulay ang mga 7-taong gulang na batang Anna Manalastas (Xyriel natin: magtulungan, magpatawaran, magmahalan.

Manabat). Dito siyanakitani Kevin (LouiseAbuel), isang larawan Umpisahan nating maging isang huwarang tao.

Kung ayaw mong si Taga-Sundo ang kumausap sa’yo, batangmasayahin, nakapatidni Sophia(Jodi Santamaria).

Aklat ay buklatin at iyong Mataposaminin ni Annaangtungkol sakanyang tuklasin pagkatao, naniwalasi Sophiaat nangakongtutulungan siya Iba’t ibang daigdig, kapalit ng15 milyongpiso. magagandang tanawin Lumipas ang mga araw na binigay ni Tagabantay at isa-isang Saan mo gustong magtungo? natuwidni Annaangkanyangmgamali; Halina’t maglakbay sa mga angmgataongnagbago angbuhayng libro dahil sa kanyang pagmamalupit.

Ako’y isang reyna ng uhay sa ating mundo bakit nagkaganito?

M a lapit na niyang m a tapos a ng kanya ng kaharian Ang mga tao ay naghihirap dito misyon. Ngunit angpinakamatindi sa Ako’y matapang na leon sa Kaya ba tayong patawarin ng Diyos mga ito ay ang kasalanan niya sa kagubatan pinaampon niyang anak. Matapos kung naiisip nati ’y puro away at gulo?

Ako’y isang sirena sa makitangmuli si Digna(Pokwang), ang karagatan dati niyang katulongna pinag-iwanan gong ng buhay dapat nating sundin Kami ay astronaut sa niyangsanggol, nalaman ni Annanasi Dapat unawain at intindihin kalawakan Sophiaangkanyangnawawalanganak.

Mga nagkasala dapat patawarin Hindi maaminni Annaangsikreto Iisang libro man ang basahin Upang makamtan ang ating mithiin lalo’t ayawnaniyangmawalaysapilMalayo pa rin ang mararating inganganak nasi Sophia, angkarapatMalawak na sakop ng dapat na magmana ng kanyang abang tayo’y may buhay, ating sulitin imahinasyon kumpanya. Sa huli, nanaig ang Utos ng magulang, dapat nating sundin Tunay na isa sa ating kabutihan at natapos ni Anna ang Upang ang lahat ay matuwa sa atin inspirasyon. kanyangmisyon.

At dinggin ng Diyos yaring panalangin Tunaynakuhang-kuhang100 Days to Heaven ang atensyon ng mga tao, bata man o matanda, dahil sa mga ng ating buhay ay pahalagahan kwentongbuhaynakapupulutan ngaral Nang sa gayo’y pagpalain ng Maylalang gan sa bawat epi sode. Tagumpay ang Ating makakamtan ang buhay na walang hang programangitosapagbibigayngpag-asa n isipa ’t puso sa Kung tatanggapin si Hesus samgatao.

At dagdagan pa ng pagmamahalan Wikangani ConeyReyes, “Only God isin control. Walatayongkontrol sa mga nangyayari sa mundo. Dito aong mga taong matitiyaga sashownaitoipinapakitanakailangang Mayroong tatanggaping biyaya alisinnanatin‘yungpoot at galit sapuso Bagama’t may problema tayo’y magsaya natin, magtulungannatayo, magmahalan.

Taglay ang ngiti kahit may pagdurusa.

Tamana‘yungparanglaginggalit.”

Ka lin ga ng Pa mi lya

sapagsilang Angbataaymaykarapatan mula gulang. Ang ma ga m g yan namakilalaat maalagaan ngkan ngmagulangnanglaban ya kan sa lay a iw hih a m di hin ay a bat sakanyangkagustuhan.

, Malayang pag-iisip r el i h i y o n

budhi

at

ngbatasa Dapat igalangangkarapatan sali sa pag sa at hi malayang pag-iisip, bud anumangrelihiyon.

Ma la ya ng pa gp ap ah ay ag

kalayaan Angbataaymaykarapatansa w sa kla asa ng pagpapahayag na sum anggap at tum , nap karapatan na magha mgaideya magbigayngimpormasyon at salahat nguri.

Rosselle Montemayor

buhay ng tao Mahiwaga ang natin piho Ang bukas ay di sana tayo At manalig lagi do pag-asa ng mun Ang Diyos ang

(Isang Monologo)

Anak sa’n ka ba gal i ng?

Gabi na a, del i kado sa l abas. Akal a ko kung ano na’ng nangyari sa ‘yo.”

Inay? Inay? Nandito na po ako! Nasaan na kaya ‘yun? Nakita niyo ba siya? Hindi? Teka, anong araw ba ngayon? Kaya pala eh! Araw ng kanyang pamamalengke!

Sana ipagluto niya ako ulit ng paborito kong adobo… adobong manok na may halong patatas at nanunuot ang lasa ng sabaw sa loob ng laman ng manok! Hmmm… sarap! a n t a p a s M abigyan ng Alam niyo ba na napakabait ng nanay ko? Nung bata pa ako, lagi niya akong kinakantahan bago matulog. ‘Yung kantang, O’ tulog na, bunsong maganda; o’ tulog na, hanggang sa umaga… edukasyon Haay… nung nag-umpisa naman na akong pumasok ay lagi niya akong pinagbabaunan asaedukasyon, ng napakasarap na tinapay hanggang sa lumaki na ako. Pero, parang naging masyado na siyang Kinikilalaangkarapatanngbat on, maging pagkakata pakialamera. Tapos nakakahiya dahil binebeybi niya ako. Minsan nga, nasabi ko sa kanya, “Ano batay sa pantay-pantay na ba ‘yan ‘nay, malaki na ako, hindi na ako bata! Nakakasakal na kayo a!” Tapos sabi niya, “Anak . mahirap man siya gusto ko lang namang alagaan ka e… ” Isinagot ko, “Sobra ka na kasi e, nakakahiya na!”

Pagkatapos nu’n umalis ako at nang umuwi ako, gabing-gabi na. “Anak sa’n ka ba un la ra n Ka galing?

G abi na a, delikado sa labas. Akala ko kung ano na’ng nangyari sa ‘yo.” “Ang O.A. niyo at n sa ta lig Ka Bu ha y, naman ‘nay.” “O, kain ka na anak… ” “Tapos na, inaantok na ako.” Nang mga sumunod na di ng y gla araw ay hindi ko na namalayang napapabayaan ko na pala ang aking pag-aaral. Masaya, laging Ang bawat bata ay nagtata ay. may gimik kasama ang barkada. Minsan hindi na ako umuuwi ng bahay. Nakikitulog na lang maikakait nakarapatan sabuh n, ha ya ako sa tropa. At minsan nang umuwi ako… ka ka ng bot a sa , kin tiya Dapat “Nandiyan ka na pala anak.” “Oo, may pagkain ba? Gutom na ako e. Sandukan mo at ang kakayahan, ang kaligtasan naman ako.” “Anak ikaw na lang. Nasa kusina ‘yung pagkain. Nahihilo kasi ako e, ikaw na a. bat kaunlaranng lang muna ang magsandok.” “Ang arte naman nito, nahihilo pa kunwari.”

Hayun. Napansin ko si Inay na hindi niya na ako laging inaasikaso. Naisip ko, nagsawa na rin siguro. Lagi na lang nakahilata sa higaan, kain, tulog, linis, ewan. Nanibago ako bigla. n a ug Kalus Isang araw,“Inay pahingi nga ng isangdaan, may bibilhin lang ako.” “Doon sa may nakasabit kong palda. Kunin mo na lang doon.” “Saan dito?Ano ba, hindi ko makita, saan mo ng tan apa kar ang in Dapat kilalan ba talaga nilagay?” “Ano ba ‘nay. sumagot ka naman! “Tingnan mo nga naman o, tinulugan mataas na ako ng loko. Psst! Hoy! Gumising ka nga muna! Psst! ‘Nay! Inay! Ano ba! Inay, bakit parang ang bata sa pagtamo ng pinaka ilidad sa pas t a putla niyo?Gising ‘nay! Huwag niyo akong lokohin ng ganyan! Inay?Inay?Bakit po?Ang nanay pamantayan sakalusugan ko! Tulong! Tulong! Inay!!! an. dam am kar ng ot paggam Ang nanay ko…

Pinabayaan ko siya. Mahal na mahal niyaako e. Tapos… Tapos tin g ka ug al ian Ma tu tu ha n an g ma bu ganu’n lang ang isinukli ko sa at as al kanya. Puro sakit ng ulo. Hindi at ila Kyla Ma rie Sarroca ko na siya ginagalang...

Paggalangsanakatatandasakan an pat ara K s. iyo Inii D big sa t sinusunod.

K aya yan, iniwan na ko ako ang kat akingmga magulang, sila ayulir pag lalonaang an ag-alagasa niya ako. Mag-isa na lang ako Palaginggumagabay gap ta o g lan agu m ga m ng ito din , tutulungankakahit anupaman g ton ngayon. was sa at n iyo eks dir pagdudulot ng Inay? Bumalik kayo Pagmayproblema, lagingnandiyan paggamit samgakarapatangito. inay! Ano pong gusto niyo? Hindi kanilapababayaan Gusto niyo bang imasahe ko ng kayo? Gusto niyo po bang Balangaraw, silanaman angaki Mabigyan ngtutulungan na ipagluto ko kayo? Dito po Sakahit ano pagkakataon ngproblema, andito ko satab kayo…

P atawarin niyo na po t a o i nila r a makapagl Tutulungan ko silasaabot ng ako… aki g n ng a b ma i l kak g a p aya a mak Nangangako ako ngbuongkat “Mama, I miss you. apa tan sa aki ang ng tan I loveyou. Nothingcan ever May kar apa magulang an, replace the warmth of your aliw at a ing pah mgabatasa tender embrace… Oh Mamahalin ko silaat hindi pasasakitan sapagsali salaro at gawaing mama… ” nakalilibang at sa malayang Pakisabi naman Saaking isip, salita, at sa akinggawa hay bu sa k paglaho sa Inay ko nagsisisi na Mahal ko angaking ama’ t ina. ako. Pakiusap… pangkulturaat mgasining.

12

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

LATHALAIN

ni GianneLouiseJoson

Minsa’y galit. Minsa’y nakasimangot.

Ngunit puso’y palaging nakangiti.

Siya si Gng. Salome Murciano.

Dalawampu’t limang taon na sa larangan ng pagtuturo si Ma’am Sally. Mayroon siyang kayamanang dalawang anak na palagian niyang pinararamdaman ng tamis ng pagmamahal. Namayapa na ang asawa niyang si Efren Murciano nito lamang Mayo 30 ngunit tuloy ang buhay para kay Ma’am Sally. Ang pananalig sa Diyos ang kanya umanong sandata sa pagtahak sa buhay ng nag-iisa na.

Ayon kay Ma’am Sally, ang turing niya sa kanyang mga kapwa guro ay kapatid kung kaya’t pinapayuhan niya ang mga ito na pagbutihan ang pagtuturo, maging masipag at matiyaga. Payo naman niya sa mga bata ang pagbutihan ang pag-aaral at ayusin ang karakter dahil ito ang huhubog sa ugali natin.

Sa larangan ng pagiging guro, gaya ni Ma’am Sally, hindi maiiwasan ang pagkagalit at pagsimangot.

N ar arap at l amang na ti i si n i to dahi l ang mga pagtatama sa maling gawi ay para rin sa ikagaganda ng ati ng ki nabukasan. N gayon, bukas, at magpakai lanman, mai tuturi ng ki tang aking guro, aking bayani.

ni MaryGraceMelendrez

andidata a sa top 5 k erikanangaktres, ar p er sw n -a nd Am ur Sa question-a nanongni VivicaA. Fox, , “Would you change yo ti p , 1 su 1 p 0 u 2 S y se ce er am t?” ngMs. Univ na si Bb. Sh y or why no not marry o ng Piinas e person you love?Wh uld o w I , fs ang pambat ie th marry giousbel to li fs re y ie ted me. I m el b ge s cr u religio eto chan od, who ea G av h is I f ve “I lo I a, iy n I am. If the Sagot n t perso ause the firs is what makes me who ec b , ve lo I the person rinciples,this h and my p my God, too.” asakanyang have my fait pagpapahalag sa mga he’ll love g e, an y m s ce ve am lo Sh ito person sagot ni Bb. apal. Isa Kitang-kitasa ala sa Poong Mayk ay. isang Pin y a paniniw mati bay n ing ugali at prinsipyo ng i man nakuhani Shamce d ak in H al . ner-up ipinagmam U. yang3rd run Tinanghal si atin, siya pa rin ang Ms. n so u p sa ang korona,

Batang Bayani Nangrumagasasi BagyongJuaningsaKabikulan nitongikalawangAgosto, isangbatangbayani angnagpaalalangsakabilangkahirapan aymaaari paring magingmabutingtao at magingbayani. Hindi sinasadyangmakuhanan mulasa eksenangbagyo angpagmamadali ngisangdalagitasagitnangpagbabahapara maisalba ang ating bandila. Dahil sa kakaibang aktong ito na nagpapakita ng nasyunalismo, sinaliksik ni Cesar Apolinario ng GMA News kung saan ito at nalaman niyangito aymulasaMalinao, Albay. Nakilalaangbatanasi JanelaArcos Lelis, isang12-anyosnadalagitanasakasagsagan ngkanyangpagmamagandangloobayhindi niyainakalangangkanyapalangginawaayisangmagitingat makabayang gawain namahirap nangpamarisan sapanahongito!

Ani Janela, inutusan siyangkanyangkuyanabantayan angwatawat matapositonghiramin ngisasamgakalapit barangayparasakanilang pista. Ngunit sakasagsagan ngBagyongJuaningnahumagupit saBicol, nanganib maanod ang watawat katulad ng iba pang kagamitan sa eskwela. Dito na nagdesisyon si Janela na sagipin ang watawat at nakitangibangmgatao nabitbit ito bagama’t abot tuhod naanglalim ngbahaat matindi angbuhosngulan. Angpagigingmakabayan ni Janelaaytunaynadapat tularan. Mabuhayka, bata! (Shanna Lorraine Cabactulan)

Sabi ng mga magulang ko, ang bawat oras, minuto man o segundo, ay mahalaga. Ang lahat kasi ng bagay sa mundoayapektadongoras. Kayanamankapagitoaylumipas nangsaglit lamangaymasyado natayongnatataranta, lalo na tayongmgamag-aaral. Angoras, nadapat sanaaybinibigyan natin nghalaga, aymadalasnatingnababalewala. Lagi nalamang batayongmanghihinayangsapaglipasnito at aasangsanaay maibalik angnakalipas?

Bilangestudyante, madalastayongmakalimot saorasat kulangsadistribusyon nito saatingmgadapat gawin. Sadami ngmgatakdang-aralin, pagsusulit, at ibapanggawaingpangeskwela, dagdaganpangpaglalaro kasamaangmgakatropa at marahil aymgagawaingbahay, sadyangkulangngaang oras.

Masasabi nating napakamakapangyarihan talaga ngorasat malaki ang saklawngkontribusyon nito sa mgamag-aaral. Tayo angbahalasakungsaannatin ito gagamitin. Samabuti bao masama?Satamao mali?Sa pag-aaral baosapagbubulakbol?

Hindi titigil ang oras kapag sinabi nating ‘time-out’muna. Patuloyitongti-tick-tock at walang makapipigil kundi Diyoslamang. O, teka. Anong orasnangaba?(Jasper Valles)

Isang araw, naghahanap ng makakain si Mabait na Langgam. At dahil gutom na gutom na siya, binilisan niya ang paghahanap hanggang sa nakita ang isang punong hitik na hitik sa bunga.

Umakyat si Langgam sa katawan nito sa abot ng kanyang makakaya. At nang narating na niya ito, namangha siya sa nagbeberdehan at nagpupulahang bunga nito.“Maaari ba akong makahingi ng kahit isang bunga mo?” ta no ng ni Langgam.

“Hindi basta nakukuha ang bunga ko,” ismid ni Punong Mayabang.

“Maawa ka. Gutom na gutom na ako,” sumamo ni Langgam.

“Hindi ka ba makaintindi? Hindi nga ako nagbibigay ng bunga ko.

Ang kulit mo!” angas ni Puno.

Walang nagawa si Langgam kung hindi umalis nang gutom. Makalipas ang maraming linggo, nagising si Langgam sa malalakas na dagundong ng mga magtotroso.

Sinundan ni Langgam ang mga ito hanggang sa nakita niya na papunta ito kay Puno. Sisimulan na sana nila ang pagputol kay Puno nang biglang kagatin ng buong pwersa ni Langgam ang isa sa kanila at hindi tinigilan hanggang sa umalis ang mga ito.

Natanaw ni Puno si Langgam sa ibaba ng kanyang katawan. “Ikaw ba ang nagligtas sa akin?” nahihiyang tanong nito.

“Parang ganun na nga.”

“Maraming salamat sa iyo. Para makabayad ako sa ginawa mong kabutihan, bibigyan kita ng biyaya. Lahat ng makikita mong bunga mula sa akin ay maaari mo ng kainin.”

“Pero pagod na pagod na ako. Maaari mo bang ibagsak na lang, Kaibigang Puno?”

“Kung yan ang gusto mo, Kaibigang Langgam.”

Simula noon, nagpatawaran at nagkasundo na ang dalawa.

13

Noong unang panahon, malayang namumuhay ang mga hayop sa kagubatan. Nagkasalubong si Pagong at si Kabayo. Matindi ang ugong ng balita ng pagkapanalo ni Pagong sa patulinan laban kay Kuneho.

Hindi naniniwala sa natatanging kakayahan ni Pagong, inalok ito ni Kabayo. “Pagong, magpaligsahan tayo sa pabilisang tumakbo.”

Ngunit sa sinabi ni Kabayo ay batid agad ni Pagong na minamaliit siya nito kaya’t sinabi niyang “Pasensya na Kabayo. Pagod ako at marami pang dapat gawin.”

Ilang oras ang lumipas at nauhaw si Kabayo. Uminom siya sa ilog. Nadulas siya sa isang malaking bato. Buti na lamang ay nakita siya ni Pagong habang naliligo ito sa tabing-ilog.

At agad-agad namang iniligtas ni Pagong si Kabayo sa kapahamakan. Laking pasasalamat ni Kabayo kay Pagong dahil kung wala ito ay marahil namatay na siya.

Unti-unting naintindihan ni Kabayo ang pagmamalasakit ni Pagong sa kanya kahit na minamaliit niya ito noong una.

At nalaman na rin niya na may iba’t ibang kakayahan ang bawat nilikha ng Diyos sa mundong ating ginagalawan.

Maraming Pilipino na ang kilala pagdating sa teknolohiya. Marami na silang naibahaging tulong pagdating sa larangan ng agham at teknolohiya at mga gamit na naimbento. At panibago sa mga listahang ito si Elma Arboleras na siyang imbentor ng iBus, ang nagkamit ng gintong medalya para sa consumer category mula sa British Invention Show nito lamang Oktubre.

Hindi iPad at hindi rin iPhone. Ang iBus ay ang kauna-unahang patented bus monitoring and management system sa Pilipinas. Gamit ang i-Bus, mareresolba ang problema ng trapiko dahil mamo-monitor nito at makikita ang pagsakay at pagbaba ng mga pasahero dahil nakaprograma sa sistema na magbubukas lamang ng pinto ang naturang bus sa mga designated loading and unloading areas.

Regalo ito ni Elma sa mga Pilipino. Gusto niyang tayo ang unang makinabang mula rito para masolusyunan ang matagal ng problema sa trapiko kung kaya’t hindi kinagat ang mga alok ng ibang bansa na bilhin ang kanyang imbensyon. Mula sa daan-daang kalahok, namayani ang iBus ni Arboleras na bunga ng walong taong pananaliksik gamit ang sariling pera.

Aniya, ang kanyang pagiging imbentor ay walang kinalaman sa pagka-henyo bagkus bunga ng sipag, tiyaga, at paniniwala. Iyan ang Pinoy! (Jeri ca Jeri sh de Vi l l a)

Kay sarap mabuhay dito sa mundo lalo na kung ikaw ay munting bata pa lamang at wala pang inaalala. Walang problema, alalahanin, at wala pa masyadong pinagdaraanang mabigat na pagsubok. Ngunit paano kung sa isang iglap ay biglang magbago ang mundo mo at ikaw ay lumipat sa kalagayan ng isang matanda?

Pakiramdam ko ngayon ako ay isang batang musmos pa lamang na wala pang nakakain. Ngunit alam kong hindi sa lahat ng oras ay mananatili ako sa ganitong kalagayan.

Maraming pumapasok sa aking isipang tanong tungkol sa aking pagtanda. Unanguna rito ay kung ano ang mga mangyayaring pagbabago sa aking pisikal na katawan sa pagtanda. Sino kaya ang mag-aalaga sa’kin? Kakayanin ko bang mag-isa? Pagdating ko kaya ng 60 anyos ay malakas pa ako? At ang pinakamahalaga ay kung anong edad kayo ako aakyat sa tirahan ng Diyos Ama na walang kasing katulad? Darating ang panahon, masasagot din ang mga tanong kong ito.

14

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

LATHALAIN

LATHALAIN

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

15

Mapalad na may panibagong ikararangal ang bayan ng Imus at lalawigan ng Cavite sa katauhan ni Archbishop Luis Antonio “Chito” Gokim Tagle, ang nahirang na bagong arsobispo ng Maynila kapalit ng nagretirong si Gaudencio Cardinal Rosales.

Ipinanganak noong Hunyo 21, 1957 mula sa taal na Caviteñong si Manuel Topacio Tagle, Sr. at Milagros Gokim, binawtismuhan ang batang Chito noong Hulyo 21 ng parehong taon sa Katedral ng Imus.

Nag-aral siya sa St. Andrew’s School sa Parañaque mula ele-mentarya hanggang hayskul at nagtapos ng A.B. Philosophy sa San Jose Seminary, taong 1973, Master of Arts in Theology taong 1982 sa Ateneo de Manila University, at Doctorate in Sacred Theology sa Catholic University o f

Ang Last Supper o Huling Hapunan ay ipininta ni Leonardo da Vinci sa loob ng tatlong taon. Tinagurian itong masterpiece o obra maestra dahil nagpapahiwatig ito ng damdamin ng iba’t ibang mga tauhan.

Ito ang pinakabantog na dibuho na tumutukoy sa huling pagkain ni Hesus na kasalo ang 12 apostol at iba pang disipulo bago ang kanyang kamatayan.

Inilalarawan dito ang reaksyon ng 12 apostol nang sabihin ni Hesus na isa sa kanila ang magtataksil sa Kanya.

Naging paksa ang Huling Hapunan ng maraming mga larawang naipinta. May isang disipulo na alam na ang mangyayari (dahil sa siya ang magkakanulo kay Kristo para hulihin ng mga sundalo). May ilan namang nakikinig sa bawat salitang binibitawan ng Panginoon dahil alam nilang mahalaga ang pangyayaring iyon.

Hang gang ng ayon nga ay at ing ipinagdiriwang ang makasaysayang kaganapan sa tuwing dumadalo tayo sa Banal na Misa.

Kung titingnan ang ekspresyon sa mukha ni Judas Iscariote, kakaib a it o sa iba at nagpapahiwatig na siya ang taksil. Bago pa man ito, may hula na ang Panginoon na ang magtataksil sa kanya ang unang makakahati niya sa tinapay.

Ang atensyon ng tauhan ay palihis sa kabilang dako ngunit si Kristo at si Judas ay sinusubukang abutin ang parehong tinapay.

Ang Huling Hapunan ay ipininta sa likod ng silid-kainan sa Dominican convent of Maria delle Grazie, Italy.

Ang dibuho na ito ay pinahaba dahil sa pinakahuling pagbabago. Hanggang ngayon, itinuturing pa rin itong masterpiece na walang katulad.

America, sa Washington D.C., 1991.

Naordinahan bilang pari si Fr. Chito noong Pebrero 27, 1982, sa edad na 25.

Taong 1998 nang maging pangulo siya ng Commission on the Doctrine of Faith ng Catholic Bis-hops’ Conference of the Philippines.

Disyembre 12, 2001 nang ordinahan ni Jaime Cardinal Sin bilang obispo sa Imus, Cavite at makilala siya bilang si Bishop Chito.

Disyembre 12 ng taong kasalukuyan, inor-dinahan si Tagle bilang bagong Arsobispo ng Maynila.

Igigiya niya ang Simbahan sa mga hamon sa pananampalataya.

Mabuhay ka Archbishop Chito! Kaisa mo kami sa iyong laban.

Gaya nga ng sabi mo, “Sa madaling salita, huwag mong katakutan ang Diyos, bagkus kasabikan mo.”

Kung papipiliin ka kung alin sa dalawang bagay – cellphone o Bibliya – ang mas gusto mong dalhin, tiyak na alam ko na ang sagot mo.

Nakasisiguro akong cellphone ang pipiliin mo. Dahil dito, hayaan mo akong pagkumparahin ang dalawang bagay na ito na halaw sa isang babasahing material.

Ang cellphone ay laging pinapalitan ng kaha at laging ginagamit. Ang Bibliya, naaalikabukan na, hindi pa rin nabubuklat.

Ang cellphone laging hawak at ibinabandera pa samantalang ang Bibliya ay laging nakatago at ayaw ipakita.

Ang cellphone, pang-talk at pang-text. Ang Kristiyano, kapag may katok, nakakalimutan ang Text (salita ng Diyos).

Ang cellphone kapag na-lowbatt ay narere-charge. Sabi ng Bibliya, “They that wait upon the Lord shall renew their strength.” No extra charge pa!

Ang cellphone may lugar na walang signal. Sabi ng Bibliya, “I will never leave you nor forsake you.” Laging full signal!

Ang cellphone may caller id pang-screen ng calls. Sabin g Bibliya, “Call unto me and I will answer you.” Walang screened calls.

Kaya kung ako ikaw, aayusin ko na ang buhay ko. Dahil mahal Niya tayo.

Halina’t bati in ang Diyosesi s ng Imus, bi nubuo ng l ahat ng parokya sa l al awigan ng Cavite, sa pagdiriwang nito ng ika-50 anibersaryo ng pagkakatatag o Golden Jubilee celebration na ipinagdiwang nitong Nob. 25.

May tema itong “Tena, mag-KA-RA-KOL tayo, kung sa-an… ang KA ay sumisimbolo sa KAhapong kay yaman, ating gunitain, ang RA para sa RAdikal na pagsunod kay Kristo at KOL ang KOlektibong pagkilos.”

Ayon kay Imus Bishop Luis Antonio “Chito” Tagle, bagong Arsobispo ng Maynila, ito ang tatlong hakbang sa Jubilee celebration na kalugud-lugod at may kabanalan ng pagmimisyon.

Hinihimok ni Bishop Tagle tayong mga mananampalatayang Caviteño na magbalikloob sa Panginoon, lumayo na sa kasalanan at mangako na isasabuhay ang Diwa ng Jubileo.

“Itong taon ng Jubilee lalo na sa pagbibigay sa atin sa mga piling Simbahan ng plenary indulgence, kung tayo ay magsisi at mangungumpisal, mananalangin talagang lalaya tayo, halos 3 milyong Katoliko sa Cavite, magiging malaya sa kasalanan at mangangako na isasabuhay ang diwa ng Jubileo… ang Cavite ay magiging paraiso, bababa ang langit, kung tunay tayong magpapalaya sa Diyos sa taon ng Jubileo,” pahayag ni Tagle.

Ang Diyosesis ng Imus ay itinatag bilang hiwalay na diyosesis sa Diyosesis ng Maynila noong Nobyembre 12, 1961 at ang Katedral ng Nuestra Señora del Pilar ang pinakasentro nito na matatagpuan sa Brgy. Poblacion.

16

ISPORTS

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

ISPORTS

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

17

LARONG PINOY

EDITORYAL

Kyla Marie Sarroca

Kailan susuportahan?

M

atinding preparasyon ang isinasagawa ng mga atletang Pinoy para lamang mapabilang sa listahan ng pambansang delegasyon sa Southeast Asian Games na ginanap sa Indonesia, Nobyembre 11-22. Ngunit sa kabila ng masidhing pagnanais at sakripisyo nilang ito, nakalulungkot na dahil sa kakulangan ng suporta ay hirap silang makipagsabayan sa mga katunggali mula sa kapit-bansa.

Patunay rito ang pagdausdos natin sa medal tally kung saan kapansin-pansing 38 gintong medalya na nga lamang ang nakuha ng Pilipinas sa idinaos na SEAG sa Laos, mas matindi pa pala ang sasapiting paglamlam ngayong taon ng Pilipinas sa idinaos na 26th SEAG sa Indonesia kung saan 36 na medalyang ginto lamang ang nasungkit. At bagsak sa ika-anim na puwesto ang Pilipinas!

Malayung-malayo iyo sa target na 70 gintong makukuha ng Pilipinas na sinabi ng Philippine Olympic Committee. Maging ang pinuno ng Philippine Sports Commission ay nagsabing magiging number 2 raw ang Pilipinas sa overall standing.

Gaya ng alam na ng lahat, walang tumama sa prediksyon. Panganim ang Pilipinas. Naungusan pa ng maliit na bansang Singapore.

Nakapagtataka na ang mga manlalarong noong 2005 ay nag-ambag ng makakaya para makuha ng Pilipinas ang pangkalahatang titulo sa bisa ng 113 ginto, 84 na pilak, at 94 na tanso, ay mahina na ang performance level at bumagsak na sa ika-anim. Mas mahirap tanggapin na pinakain lang ng alikabok ng ibang bansa ang ating delegasyon.

Maraming dahilan kung bakit pasama nang pasama ang ipinakikita ng bansa sa SEAG. Isa ang pulitika sa itinuturong dahilan.

Nagkukulang din ang pamahalaan sa pagpapalakas ng grassroots level. Habang sagana sa pondo ang ibang bansa sa pagsasanay sa kanilang atleta, tayo naman ay kanya-kanyang palo sa pagsasanay.

Imbes na pagsasanay lamang ang isipin ay inaalala pa ang perang panustos nila.

Kailan kaya matatauhan ang POC at PSC? Nawa’y ngayon na!

REPLEKSYON

Razel Paula Aldea

Laro ng Buhay Sa karanasan ng isang propesyonal na atleta, walang manlalaro na nagiging kampeon at nanalo nang hindi dumadaan sa mga pagsubok, mga pasakit, at paghihirap para lalong mapaunlad ang kanyang kakayahan.

Bata pa lamang hanggang sa paglaki ay malaki ang naiaambag ng pagsasanay ganun din ang pagkilala at pagsunod sa kanilang gabay o coach. Ang isport ay tunay na disiplina hindi lamang upang lumakas at gumanda ang katawan bagkus natutunan natin bagama’t hindi namamalayan kung paano laruin ang buhay; may tiwala sa sarili at buo ang loob sa anumang hamong darating.

Kaya ang tunay na manlalaro ay nangangailangan ng tiyaga, pagsusumikap,

at pagmamalasakit. Tandaan natin na hindi lamang ito puro katawan lang at lakas; higit sa anuman ang ugali at karakter natin.

Sa mga mag-aaral ng BL1, nawa’y mabigyan natin ng tunay na kahulugan ang importansya ng isports. Ating tandaan na ang buhay ay tulad ng isang laro na dalawa lamang ang magkalaban. Wika nga, kung mayroong panalo, mayroong talo. Kung may kabutihan, may kasamaan.

Saan ka rito?

PANULAANG ISPORTS

I

Tapos na’ng Oras

sa sa pinakamahalagang pamana sa kulturang Pilipino ay ang larong Pinoy.

Mga larong kinagigiliwan ng mga kabataan noong unang panahon. Tulad ng patintero, luksong tinik at luksong baka, tumbang preso, lubigan, sipa, tug-of-war, at marami pang iba.

Larong Pinoy na nakatutulong nang malaki sa pagpapalakas ng ating katawan.

Ito’y nakapagpapatalas din ng ating isipan. Higit sa lahat nakapagbibigay ito ng sigla at saya sa bawat isa na naglalaro ng mga ito.

Sa ngayon, bihira na lamang ang mga

kabataang naglalaro ng mga larong ito.

Nalilimutan nga kaya o sadyang iba na ang kinagigiliwan ng katulad kong kabataan. Lubha na yata tayong nalilibang sa mga makabagong kagamitang dala ng iba’t ibang teknolohiya na nakaaapekto sa ating kalusugan sa gaya ng radiation na dala nito.

Mga kapwa ko kabataan, ibalik natin ang mga larong Pinoy sa ating henerasyon.Nagdudulot ito ng kakaibang sigla at saya sa puso ng bawat isa. At patunay ng pagiging Pilipino sa gitna man ng modernisasyon.

ISPORTS TRIBYA

Jasper Valles

Alam mo ba?

• Ang taekwondo ay larong nagmula sa bansang South Korea • Ang chess ay nagsimula sa India noong 600 A.D. na ginamit ng mga Persiano noong 700 A.D. at ng mga Arabo noong 800 A.D. • Ang karera ng kabayo ay isa sa pinakamatagal na isports sa daigdig. Ito ay nagsimula sa mga nomads noong 4500 B.C.

Si “Chieffy” Caligdong ng Philippine Azkals ang patunay na hindi kinakailangang maging matangkad para maging mahusay sa isport na football.

Sa taas na 5’5", tinatalo niya sa pagtakbo at diskarte maging mga matataas na defender, at naglalaro ng buo ang puso para sa bansa.

“S’yempre, hindi porke maliit ka, hindi mo kayang maglaro ng football,” ayon sa 28-anyos na Azkals co-team captain sa isang panayam.

Siya lang naman ang ipinagmamalaking miyembro ng Philippine Azkals na pure-bred o Pinoy ang parehong magulang at dito lumaki sa bansa. Ang mga impresibo niyang laro ay nasaksihan na sa mga laban ng Azkals kontra such as in Indonesia, Malaysia, Thailand and Vietnam, iba pang bansa sa Asya, at kamakailan nga ay kontra sa LA Galaxy na binanderahan ng sikat at mahusay na futbolistang si David Beckham.

Sinong makakalimot sa tunnel shot niya sa pagitan ng mga hita ng goalkeeper kontra sa koponan ng Mongolia?

Para kay Caligdong, “Show your best palagi at pakita mong kaya mo ang laro. “ Personal na Impormasyon Pangalan: Emilio Caligdong Nickname: Chieffy Edad: 28 Kapanganakan: Set. 28, 1982 Lugar ng Kapanganakan: Barotac Nuevo, Iloilo Posisyon sa Azkals: Left wing Paboritong manlalaro: Lionel Messi Libangan: Pelikula Edad nagsimula mag-football: 7

Sa aking dibdib, kipkip ko mga kamay Hingang malalim at buntong-hininga Sintido ko ay sumasagalsal Bibig ay lubhang nanunuyo Puso’y mabilis ang pagtibok Tila mawawalan ako ng hininga Boses ay wala nang mapiga Lalamunan ay namamaga Kamay ay nanginginig Hindi ko na kaya ito Itinungo ko ang ulo hanggang aking tuhod Ngayon hipan mo na ang silbato, Referee

Jalen de Villa

ISPORTS FORUM Shedrick Caroc

Habang abala ang mga atletang BayLum sa kanilang preparasyon sa district meet, municipal, at provincial, atin silang tinanong kung ano ba ang napapala nila sa paglahok sa kumpetisyong kanilang kinabibilangan at narito ang ilan sa kanilang mga kasagutan: • Nakakukuha ako ng rekognisyon mula sa mga kaeskwela at maging sa mga taong pasimple kong hinahangaan Samuel • Natututo ako ng disiplina hindi lamang para sa sarili kapag laro kundi pati sa araw-araw na pakikipag-usap ko sa aking mga kaklase - Divine • Nakahahanap ako ng bagong pamilya sa piling ng mga kasama ko sa isports Mico • Natututunan kong tanggapin na ang bawat isa ay may kalakasan at kahinaan - Andrei • Mas naliliwanagan ako sa kahalagahan ng kooperasyon at pagpupunyagi sa bawat laban – Jun-jun • Mas nahahasa ang aking pag-iisip Shedrick • Natutuwa ako lalo’t kinakatawan ko ang paaralan - Ellaine • Nag-e-enjoy ako sa ginagawa ko – Reniel • Ang pagbangon mula sa mga pagkakamali at pagkatalo - Ivan

SUDOKU SUDOKU Ang mga Pinoy ay mahilig maglibang at hamunin ang isipan kung hindi man sa pabilisan ng mata ay sa pagsagot sa mga bagay-bagay. Nariyan ang kinagigiliwang crossword puzzles, scrabble, word factory, memory game, at iba pa. Sa paglalaro ng Sudoku, masasabing pinagsama-sama ang husay ng mata, talas ng pag-iisip, at tibay ng memorya. Bukod kasi sa mabilis na pagsipat, kinakailangang punan ng mga angkop na numero ang mga blangkong kahon nang hindi inuulit ang numero mula 1-9 pahalang, pababa, at sa kinabibilangang kahon. Tinatanggap mo ba ang hamon? Kung oo, tena maglaro!

1..2..Pitik-bulag!

May alam ka bang larong madali lang laruin ngunit ‘exciting,’ masaya at hindi na nangangailangan ng matinding pageensayo? Gusto mo bang maglaro nito, pero paano nga ba? Para maiba, halina at ating tuklasin ang pitik-bulag.

Dahil sa kalalaro natin ng computer o internet games, pihadong wala o kaunti na lamang ang marunong mag-pitik-bulag.

Puwes, huwag kang mag-alala dahil hindi kinakailangang pagalawin ang buong katawan sa paglalaro nito. Simple lang itong laruin dahil gagamitin lamang ang kamay at mata. Dalawang tao ang maglalaro nito.

Ang isa ay tatakpan ang kanyang mga mata sa pamamagitan ng isang kamay niya.

Habang ang isa ay kakalabitin ang kamay ng nakatakip ang mga mata sa pamamagitan ng kanyang daliri. Kapag hindi nahulaan ng isa kung anong daliri ang ginamit ng kalaban sa pagkalabit sa kamay niya, uulit muli ito sa una hanggang sa mahulaan niya ang daliring ginamit.

Maaaring ibahin ng kalaban ang gagamiting daliri sa pagkalabit. Simple lamang itong laruin. Basta maging tapat at huwag mandaraya kahit walang nakakakita.

SUDOKU SUDOKU SUDOKU

18

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

ISPORTS

Imus Ballers lusot sa Bacoor Cagers, 48-44 Hindi magkamayaw sa tuwa ang Imus Ballers matapos angkinin ang kampeonato kontra sa Bacoor Cagers, 48-44, sa ngipin-sa-ngiping labanan na ginanap sa Diego Mojica E/S, Nob. 12, para sa karapatang kumatawan sa Cavite sa Southern Tagalog Regional Athletic Association na gaganapin sa Laguna.

S WAK! Ini wanan sa fastbreak ng isang Imus bal ler ang pl ay er ng nak atapat na homecourt t eam na Gen. Tri as s a basketball semi-finals ng Provincial Meet sa covered court ng Diego Mojica E/ S. Wagi ang Imus, 42-35.

(RICHELLE LAMPA)

Nagpalitan ng lamang ang magkabilang panig sa simula ng laro at natapos ang unang kwarter sa iskor na 8-7.

Sa ikalawang sultada, nagsimulang mag-init si Harold Ligot na nanaig sa ilalim ng ring at nagbigay ng malaking problema sa depensa ng Bacoor.

Hindi naman nagpa-iwan ang Bacoor Cagers na sumandig sa twin tower combination nina Patrick Dichoso at Miguel Nuyco at inagaw pa ang iskor sa 24-23 sa pagtatapos ng first half.

Mula rito, hindi na nagkamayaw sa paghiyaw ang mga manonood sa bakbakang umaatikabo ng dalawang powerhouse team mula sa North Unit. Malapader na depensa ang ginamit ng Imus Ballers hanggang sa huli para sagutin ang paulit-ulit na rally ng Bacoor.

Dalawang free throw ang ibinuslo ni Jake Escueta para iselyo ang panalo ng Imus I. “Masayang-masaya ako dahil sa bandang huli ay nanaig pa rin ang mga bata ko. Aminado akong kinabahan kami dahil mahuhusay talaga ang mga players ng Bacoor. Pero sa atin pumanig ang bola,” ani Coach Jun Guinolong.

ISKOR Imus (48) – Ligot 13, Escueta 11, Victor 7, Maldo 6, Bueno 5, Tecson 3, Avila 2, Borgonio 1 Bacoor (44) - Dichoso 12, Nuyco 10, Ortiz 8, Ferrer 5, Peña 4, Silva 3, Magbitang 2

Imus I Azkals binlangko ang Imus II Futbolilits, 6-0 Binansagang Azkals dahil sa uniporme nilang mala-Azkals, pinatunayan ng Imus I Azkals na hindi lang sila puro porma kundi may ibubuga rin matapos blangkuhin ang Imus II Kickers, 6-0, sa Municipal Meet na ginanap sa Paaralang Elementarya ng Imus Pilot, Set. 23.

Apat na goal ang ipinasok ni Captain Ball John Jericho Llamoso sa malambot na depensa ng goalkeeper ng kalaban habang dalawa pa ang idinagdag ni Joshua Ivan Saunar para sa masaker ng Imus I Azkals

sa napatdang futbolilits ng Imus II. Magandang pasahan ng bola at sistematikong kuyog na paggalaw tungo sa goal ang ginamit na istratehiya ng Little Azkals na ang laban ay sinuportahan ng OSM, isang shipment company na nakabase sa bansang Norway.

“May eye contact ang mga players ng Imus I at alam na kung saan pupunta ang bola at kung kanino ipapasa, parang mga future Azkals,” ani Coach Jose Dimapilis.

“Bakit naman hindi ninyo kami pinaiskor kahit isa?” nagbibirong sambit ni Coach Arly Flores ng Futbolilits.

AKI N ANG BOLANG ‘TO. Nag-agawan sa bola gamit ang kanilang mga paa ang mga manlal aro ng Imus I Azkals (puti) at Imus II Fut bol il it s (pul a) s a kampeonato ng football na pinag-wagian ng Jr. A zk al s s a M uni ci pal Meet, sa grass court ng Imus Pilot E/S, Set. 13.

(RICHELLE LAMPA)

Sa Chess

Tomo II Blg. 1 Hunyo - Disyembre 2011

ISPORTS Muse ng BL1, pumangalawa Hindi man nakuha ni Melanie Calitis, muse ng Bayan Luma 1 E/S, ang titulo bilang Best Muse sa District Meet, hindi pa rin siya umuwing luhaan matapos tanghaling Best Muse 1st Runner-up at pagkalooban ng malakas na palakpakan sa ginanap na awarding sa Imus Pilot Elementary School, Agosto 26.

Umangat ang ganda at malamodelong tikas ni Calitis na nagpahanga sa mga manonood matapos niyang madala nang mabuti ang suot na sports wear at nasagot nang maayos ang katanungan ng mga hurado.

Ang pagsali niya sa naturang kumpetisyon ay pangdagdag din ng inspirasyon sa mga manlalaro para mas pagbutihin pa ang kanilang paglalaro.

Montilla, nag-‘reyna’ sa District, Municipal

Matapos ang anim na innings na sagupaan, pinadapa ng praktisadong Red Girls ng Imus II ang nagdedepensang kampeong Yellow Girls ng Imus I na binubuo ng mga mag-aaral ng Bayan Luma I sa isang one-sided na laban pabor sa Red, 2010, sa Municipal Meet, Set. 13.

Sa likod ng mautak na pitching niMika Topacio, inangkin ng Red ang maagang kalamangan sa unang inning pa lamang ng laban matapos na hindi papormahin ang mga batters ng Yellow na pinarisan nila ng mahusay na pagpalo sa bola para makaungos, 5-0.

Maraming pinagretirong batters si Topacio gaya nina Razel Paula Aldea, Isabel Nerona, at iba pa.

Samantala, marami namang naibigay na palo sa kalaban ang Yellow dahilan para tuluyang sumuko ang mga ito sa ikaapat na inning pa lamang ng laban.

Ang single ni rightfielder Jenna Lentejas sa ibabaw ng fourth frame ang nagpasimula sa arangkada ng Red Girls.

Ito ay sinundan ng base-hit ni second base girl Lerma Basilico na nagpaabante kay Lentejas sa second kasunod ang extrabase connection ni first base girl Maureen Melit.

“Masakit man aminin pero nagkulang talaga sa practice ang mga bata natin.

Sayang dahil nakita kong mas may potensyal ang atin kaso mas bugbog sa training ang kabila. I’m a little disappointed, but all is not lost. Ganun pa man, lima sa players natin ang nahugot para sa provincial meet kaya masaya na rin ako,” ani Coach Alexis Pomasin.

Matapos matalo, limang manlalaro ng Imus I ang napili ni Miguelito Dumpa, Tournament Manager ng Softball.

Sila ay sina Razel Paula Aldea (2nd Base Girl), Czerinah Camantigue (Center Fielder), Rean Canaynay (Pitcher), Isabel Nerona (First Base Girl) at Eileen Dell Montajes (Right Fielder).

Nagtagumpay ang koponang ito ng pinagsanib puwersa ng Imus I at Imus II sa paghuhubog ni Coach Apolonio Santarin Jr. sa ginanap na Provincial Meet kung saan inuwi nila ang 3rd place. (Shedrick Caroc)

Imus I Netters pinadapa ang Imus II Tossers 25-23, 25-17, 25-18

Isang rebelasyon si Elaine Montilla ng VI-Diamond matapos isa-isang daigin ang mga nakalabang woodpushers ng iba’t ibang paaralan, pribado at pampubliko, at magkampeon sa isinagawang District at Municipal Meet.

Matibay na pag-iisip gamit ang 3 moves ahead strategy ang naging taktika ni Montilla sa pagsusulong ng mga piyesa at pamatay na tira, na inagapayan pa ng matinding depensa at suporta, upang pagharian ang chessboard.

Batid ni Montilla na ang isang maling galaw ay katumbas ng isang pagkakataong matalo kung kaya’t pinaghandaan niyang mabuti ang bawat CHECKMATE! Mapa-e4 o d4 opening, pumailanlang sa atake.

Ilan sa kanyang mga chessboard si Ellaine P. Montilla ng VI-Quartz, laban sa ginamit na opening ang iba pang manlalaro ng ahedres o chess sa district at Sicilian, Queen’s Gam- municipal meet. (RICHELLE LAMPA) World Cup 2011. Isa ito sa mga pinagbit, Caro-Kann, at Ruy Lopez. aralan ni Montilla sa kanyang training.

Sumailalim siya sa pagsasanay mula kay Coach Vanessa Paraguya.

1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nc3 Bb4 4.Qc2 O-O “Malayo pa tiyak ang mararating ni 5.a3 Bxc3+ 6.Qxc3 d5 Elaine pagdating sa chess. Hindi natin 7.Nf3 dxc4 8.Qxc4 b6 9.Bg5 Ba6 10.Qa4 masabi baka pagdating ng panahon ay h6 11.Bh4 c5 12.dxc5 magulat na lamang tayo na isa na siya sa bxc5 13.Rc1 Qe7 14.Nd2 Rd8 15.Rc2 Rd4 16.Bxf6 Qxf6 17.Qe8+ Kh7 mga kinikilalang chess players ng bansa,” 18.e3 Rd8 19.Qa4 Bb7 20.Ne4 Qg6 ani Coach Paraguya.

21.Nxc5 Bxg2 22.Bxg2 Qxg2 Narito ang Chess Notation ng 23.Qe4+ Qxe4 24.Nxe4 Nd7 25.Ke2 f5 labanang GM Wesley So (puti) at Super 26.Nd2 Ne5 1/2-1/2 GM Sergey Karjakin (itim) sa nakaraang

19

TODO MAX. Pumaimbulog sa ere ang bolang hinataw ni Czerinah Camantigue, center fielder ng Imus I at mag-aaral ng Bayan Luma 1 E /S , mul a s a bol ang inihagis ng pitcher ng Imus II, sa labang napagwagian ng Imus II, 20-10. ( MARIZ ADAPTANTE)

Mga Guro, lalahok sa liga ng faculty, staff ng mga paaralan sa Cavite Nakatakdang lumahok ang tatlong guro ng Paaralang Elementarya ng Bayan Luma 1 sa liga ng mga faculty at staff sa Cavite na gaganapin tuwing araw ng Sabado at magsisimula sa Disyembre 10.

Sila ay sina G. Christian Mespher Hernandez at Alexis Pomasin para sa basketball, at Angeline Cabrera para sa volleyball.

Kasali sa ligang ito ang Distrito ng

Imus I at II, Gen. Emilio Aguinaldo National High School, Elizabeth Seton School, Imus Institute, Association of Imus Private Schools, at Christian Values School.

BayLum Kickers kinapos sa BNT Masters, 2-1 Ang malakas na depensa ng Buhay na Tubig Masters ang nakasira sa porma ng nagdedepensang BayLum Kickers, dahilan para maitakas ng una ang 21-16, 18-21, 15-9, ‘two sets to one’ panalo sa nakaraang kumpetisyon ng sipatakraw sa district meet, Agosto 26.

MALILIIT NGUNIT TERIBLE. Sa ganitong katawagan nakilala ang mga manlalaro ng volleyball girls ng Imus I na nagpataob sa koponan ng Imus II, 25-23, 25-17, 25-18, sa Municipal Meet Championship, Set. 13. (MARIZ ADAPTANTE)

Gumana ang homecourt advantage ng koponan ng Imus I Netters matapos payukurin ang Imus II Tossers sa straight sets, 25-23, 25-17, 25-18, sa kampeonato ng volleyball para sa mga batang babae ng Municipal Meet na ginanap sa Imus Pilot E/S open court, Set. 13.

Hindi napigil ng panaka-nakang buhos ng ulan ang ratsada ng Netters na pinangunahan ni Spiker Leah Olivar na may 14 kills at 8 digs.

Nabigong pigilan ng Tossers ang mababalasik na hataw ng Netters maging ang mga drop shots nito na nagresulta sa mga naipong ‘easy points’ ng nagwaging koponan.

Matapos ang dikit na 25-23 iskor sa unang set, hindi na nagpabaya ang Netters at ibinaon ang Tossers sa pamamagitan ng agresibong palo at mapanlinlang na pleysings.

Patuloy na lumaban ang Tossers na

pinilit hindi pasindak sa maingay na manonood na halos mga pro-Imus I, ngunit naging huli na ang lahat matapos na tuluyang angkinin ng Netters ang ikatlong set.

“Mas malakas ang pinagsanib na Imus I na binubuo ng mga manlalaro mula sa public at private schools kung kaya’t naging maganda ang palitan ng tao.

Nahirapan ang kalaban mabasa ang taktika,” ani Coach Carmen Ramos.

Sa ginanap na provincial meet, nakipagbakbakan ang koponan ng Imus na ginabayan pa rin ni Coach Ramos sa mga powerhouse teams ng lalawigan at nagtapos ng ikatlong puwesto, Nob. 12.

Umaatikabong bakbakan ang naganap sa court ng Imus Pilot E/S kung saan nasungkit nina Arthur Sanz at Mikhail Bilolo ng BNT ang panalo kontra kina Antonio Sojot Jr. at Christian Angelo Mate sa bisa ng mga matatalim na pagsirko sa ere at matataas na lundag.

Pinaulanan ng wallop shots at matutulis na scissors ng BNT Masters ang mapilit ngunit napigilang BayLum Kickers upang tuluyang ungusan sa tatlong sets.

Tinuldukan ng Masters ang laban sa tirang ulo ni Sanz.

Matapos ang laban, hinugot ni BNT Masters Coach Junel Hitosis sina Sojot at Mate, at naging magkakakampi ang apat sa naging laban nila sa Municipal Meet at Provincial Meet kung saan nagtapos sila ng ikatlong puwesto.

Ang BayLum Kickers ang dating kampeon ng distrito at nasa ilalim ng pagsasanay ni G. Arnel Orpia.

Bago ang laban sa BNT, tinalo muna nila ang koponan ng Cayetano. (Edwin Jose Napoles)

SUPER SIPA! Malalakas at kalkuladong mga sipa ang i pi namal as ni Antonio Sojot Jr., magaaral ng Bayan Luma 1 E/S, para tulungan ang Imus Eagles makuha ang i katl ong puwes to s a provincial meet, Nob. 11.

(RICHELLE LAMPA)

MAPALO MO KAYA? Buong puwersang inihagis ni Pitcher Samuel Raphael Samala, mag-aaral ng Bayan Luma 1, ang baseball sa isang tagpo sa laban ng Imus E agles k ont ra Trec e Fielders , 10-3. ( J ASPER VALLES)

GEN. TRIAS, CAVITE – Mabilis na nag-init ang laro ng Imus Eagles na nagtala ng malalakas na palo at maka-ilang homeruns at full base para bugbugin ang katunggaling Trece Fielders sa iskor na 10-3 sa unang araw ng kompetisyon ng baseball provincial meet, sa Gen. Trias Memorial School, Nob. 11. makaharap agad ang nagdedepensang Hindi pinaporma ni koponan ng Imus Eagles ang paghataw Pitcher Samuel Raphael kampeon na GenTri Hitters, 15-5. ng number 9 ng Gentri Hitters nang Samala ang mga batters ng Matapos hindi sinasadyang mapalo malakas sa bola na lumagpas sa diaTrece at ini-strike out isang bat sa kamay si Catcher Cedrick Jan de mond field at “full bases” pa ang isa ang marami sa mga Asis ng isa sa mga batter ng Gen. Trias, sitwasyon. isinuko ni Coach Glen Pasilan at Asst. ito tungo sa Sa tagpong ito, nakapasok ang pagpapalit ng Coach Alexis Pomasin ang laban sa iskor Gentri ng 5 – 0, sa 1st inning ng posesyon na na 15 – 5, sa ikaapat na inning. kanilang laban. Nakahabol ng bahagya pumabor sa Naganap ang aksidente nang biglang ang Imus I sa 2nd inning na natapos sa k o po n a n paluin ng Gentri batter ang akmang 9-4 iskor. ng Imus. pagsalo ng bola ni de Asis na nagmula sa Mapalad namang mahugot si paghagis ni Pitcher Samuel Raphael Matapos makatikim ng lamang, Samala, mag-aaral ng Bayan Luma 1 Samala.

E/S, ng kampeong GenTri Hitters para pinag-ingatang mabuti ng Imus Eagles na Namaga ang kaliwang kamay ni de maglaro sa Southern Tagalog hindi na makapalo nang maayos ang FieldAsis at dahil sa kakulangan ng manlalaro CALABARZON ers at siniguro rin ang pagsalo sa mga bola. ng Imus I Baseball Team, siyam na lamang Athletic AssoMas pinag-inam pa ng Batters ang a n g natirang manlalaro ng Imus I at c i a t i o n taktika sa opensa at depensa at tuluyang walang pamalit na (STCAA) na binigo ang binalak na rally ng kalaban. player. gaganapin sa Sa ikalawa nilang laro, bumangga sa Isa pa sa Laguna. (Shedrick pader ang Imus Eagles matapos nagpahirap sa Caroc)

Caroc, pang-anim sa Sudoku

LUSOT. Ligtas na dumausdos sa ikatlong base si Reniel Monzon ng Imus Eagles, mag-aaral ng Bayan Luma 1, kontra sa matatag na depensa ng kampeong GenTri Hitters sa labang isinuko ng Eagles sa iskor na 15-5. (ANDREI PANELO)

Palaban ngunit hindi pinalad na makapuwesto sa top 5 ang pambato ng Bayan Luma 1 na si Shedrick Caroc sa Sudoku Competition na bahagi ng District Mathrathon, Imus Pilot E/S, Okt. 10.

Gamit ang matalas na mata, kalmadong pag-iisip, at madiskarteng pagsasagot, maganda ang naging laban ni Caroc sa unang dalawang round kontra sa 14 iba pang mag-aaral ng distrito ngunit sa hindi inaasahang pagkakataon ay nagtapos na may mga katabla sa ikahuling round.

Sa ginanap na tiebreaker para sa apat na manlalaro kabilang si Caroc, hindi ito pinalad sa unang tiebreak para sa ikatlo at ikaapat na puwesto.

Para sa natitirang ikalimang puwesto, muling naungusan si Caroc matapos mahuli ng gahiblang segundo sa pagsusumite ng kanyang sagutang papel.

Nabakas ang lungkot sa mga mukha ni Caroc ngunit napatunayan

niyang kaya niyang makipagsabayan sa pinakamagagaling sa distrito, ayon na rin sa obserbasyon ng kanyang coach na si G. Christian Mespher Hernandez.

“Napakalaki sana ng pag-asa ni Shedrick na magkampeyon kaya lang ay hindi pumanig sa atin ang pagkakataon.

Ganito talaga sa Sudoku. Bukod sa mabilis ka, dapat ang sagot mo ay tama. Minsan naman ay pabor din na may kabagalan ka basta tama naman ang iyong sagot.

Pinaghalong bilis at tamang sagot ang formula,” ayon kay Coach Hernandez.

Iniuwi naman ng Cayetano Topacio E/S, Tanzang Luma E/S, at Pasong Buaya II E/S ang una hanggang ikatlong puwesto.

Ilan sa mga sinagutan ni Caroc ang regular classic Sudoku, 4x4, 6x6, X Sudoku, Jigsaw, O d d Even, at iba pa. (E dw in Jose Napoles)

TALAS NG ISIP, BILIS TIBOK NG PUSO. Hindi man napasama sa Top 5, mahusay pa rin ang ipinakitang galing ni Shedrick Caroc sa labanan ng talas ng isip sa pagsagot ng Sudoku puzzles, isa sa mga tampok na kumpetisyon sa District Mathrathon, Okt. 10. (RICHELLE LAMPA)

Taglay ang mala-kabayong bilis at matatag na determinasyon, iniuwi ni Divine Grace Lugo ng III-Pearl ang medalyang pilak sa 4x100m relay at tanso sa 100m run at 4x400m relay sa Provincial Meet na ginanap sa Gen. Trias Sports Park, Nob. 11.

Nakamit ni Lugo ang mga ito habang iniwang naghahabol ang mga kalahok ng ibang bayan, sa harap ng naghihiyawang mga manonood at mainit na panahon.

“Sana sa susunod ay mailaban akong muli at nangangako akong mas gagalingan ko pa para magbigay parangal hindi lamang sa aking sarili kundi lalong higit sa ating mahal na paaralan,” ani Lugo.

Kilala si Lugo bilang isang batang may kakaibang husay, bangis at lakas pagdating sa takbuhan.

Nauna nang nanalo si Lugo ng mga medalyang ginto sa district at municipal meet sa 100m, 400m, at 4x100m relay.

Si Gng. Eva Luistro ang kanyang tagapagsanay. (Jasper Valles) HATAW SA TAKBUHAN. Binigyang karangalan ni Divine Grace Lugo ang Bayan Luma 1 E/S at buong distrito ng Imus I mat apos magwagi ng mga medal ya sa s a kumpetisyon ng athletics sa provincial meet sa Gen. Trias Sports Park, Nob. 11. (MARIZ ADAPTANTE)