İleri Teknolojilerde Üniversite Sanayi İşbirliği ve Sabancı Üniversitesi Deneyimi Dr. Volkan Özgüz Sabancı Üniversitesi Nanoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi
1
Türkiye’de ArGe • Türkiye de ArGe 2010 da GSYİH nın %0.85 civarında • 2023 hedefi da GSYİH %3, sanayinin payı %65 • ArGe harcamaları: 2002 de 3,435 TL, 2011 de : 11,935 Milyar TL : yılık %13 artış • Büyük ölçekli araştırma altyapıları • ArGe yatırımlarına ayrılan kamu kaynakları 2004 yılında 291 milyon TL iken 2011 yılında yaklaşık 1,5 milyar TL • Tematik destek programları: Bor, kömür, otomotiv, enerji vb • Avrupa Birliği’nin VI. ve VII. Çerçeve Programlarına katılım – Türkiye, 2011 yılında 75 milyon liralık proje desteği alarak bir ilke imza attı. – 2007 yılından bu yana alınan destek miktarı 333 milyon liraya ulaştı.
Türkiye ArGe de artan bir ivme içinde
2
Bilimsel Yayınlarda artış
Türkiye de son 30 yılda bilimsel yayın çıktısındaki artış dünya ortalamasının 8 kat üzerinde 3
ArGe Yatırımlarının Ekonomiye etkileri
Kaynak: TUIK, OECD-STAN Database
Dünya çapında bilinen marka sayısı çok az Katma değerli ticarileştirmeye etki az Bilimsel başarıyı yenileşime ve faydalı ürüne dönüştürmede sorunlar Yanlışlık Nerede?
Daha erken, bilimsel çıktıların ticari değere dönüşmesi uzun sürer Bilimden katma değerli uygulamaya geçişte eksik faktörler var 4
İleri Teknolojilerde Uygulamaya Geçiş • Çok katmanlı bir yapı • Birleştirici tematik ARGE • Tüm disiplinlerarası paydaşların – öğretim üyesi, araştırıcı, öğrenci katkısı – takım bilimi • Üç katmanda da çalışma gerekli • Toplam parçaların birleşiminden daha büyük olacak * NSF ERC Research Management Guidelines
Etkin ve her seviyede işbirliği başarı için gerekli 5
Araştırma ve Geliştirme Yönetim Farkları ARGE Yönetimi (ÜNİVERSİTE) •
Araştırma ne yaptığımı bilmediğim zaman yaptığım iştir! Wernher Von Braun
•
Hatamı yapmışım? Hayır! Şimdi çalışmayan 10,000 şey biliyorum Thomas Edison
•
Düştüğün yere değil kaydığın yere bak! Afrika atasözü
•
BAŞARISIZLIK YÖNETİMİ? ÜRGE – Yenileşim Yönetimi (SANAYİ)
İnsanların istediği ürünüm veya pazar yaratıcı “disruptive innovation” nerede?
BAŞARI ODAKLI YÖNETİM
Yönetim yaklaşımlarındaki fark işbirliğini yavaşlatıyor
6
İleri Teknolojilerde Üniversite-Sanayi İlişkileri Dünya
Türkiye
Bilim insanın araştırma deneyimi arttıkça, Bilgi ve Teknoloji aktarımı (BTA) olasılığı artar
Araştırma deneyimi arttıkça, sanayi ilişkileri zayıflıyor?
Bilim insanının ne kadar fazla teknoloji makalesi var ise, BTA olasılığı artar
Makale sayısı arttıkça , sanayi ilişkileri zayıflıyor > yayına odaklanma
Laboratuar, Merkez veya Enstitü gibi organize araştırma kuruluşları olan üniversitelerdeki bilim insanlarının BTA olasılığı yüksektir
Çok önemli doğrudan bir ilişki var
Bilim insanının bağlı bulunduğu üniversitenin sanayi ile olan işbirliklerine desteği arrtıkça, BTA olasılığı artar
Çok önemli doğrudan bir ilişki var
Bilim insanının araştırma bütçesinde sanayi payı arttıkça BTA olasılığı artar
Korelasyon yok > sanayinin akademik araştırmalara desteği yüksek değil
Bilim insanının kamu destekli projeleri arttıkça, BTA olasılığı artar
Kamu desteği ile korelasyon var
Nanoteknolojide Üniversite-Sanayi İlişkilerinin Kişisel ve Kurumsal Yönleri: Türkiye Vaka Çalışması, Berna Beyhan, Erkan Erdil, 7 Mehmet T. Pamukçu – ODTU Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi Yayınları STPS-WP-11/06
Bilgi Üretimi, Aktarımı ve Ticarileştirme Ekosistemi
Ekosistemin tüm parça ve paydaşların olması sürdürülebilir başarı için gerekli 8
Üniversite-Sanayi İşbirliği İsterleri Kamu yöneticileri, sanayi temsilcileri ile yapılan temaslarda öne çıkan talepler: Bilimden katma değerli uygulamaya geçişte aralığı kapatmak için stratejik ArGe köprüsü Ortak kullanıma açık, teknik yetkinliği yüksek altyapı Üniversiteden sanayiye geçişte özerk yönetişim ve arayüz Zamanında ve katma değeri yüksek çıktılar İsterlere cevap verebilecek ‘araştırmacılar’ Performansa dayalı başarı ölçütleri
9
Bilimsel, teknolojik, “stratejik” işbirlikleri Başta yerel sanayi olmak üzere ihtiyaç odaklı uygulama alanları Üniversite ve Sanayi ArGe merkezleri ile tamamlayıcı işbirliği Uluslararası İşbirlikleri Kuluçka Merkezleri ve Teknoparklar ile işbirliği Disiplinlerarası takım çalışması Uygulama vurgusu Sonuç vurgusu Dengeli Fikri Mülkiyet vurgusu Yenilikçiliğe yönelik ticarleştirme vurgusu
İşbirliğine yönelik Rekabet ve Rekabet öncesi işbirliği 10
ArGe Merkezleri Yönetişimi Üniversite yapısının içinde etkin ve odaklı yönetim Birleştirici ve tetikleyici yönetim – katalizör işlevi Üniversite ve Sanayi Paydaşlarının yönetime etkin katılımı Arayüz süreci yönetimi Gelir ve giderleri takip eden yönetim Sürdürülebilirlik Kritik çekirdek kadro - araştırmacı Kritik bilgi birikiminin korunması: insan altyapısı, öğrenciler Kritik cihaz altyapının korunması ve yenilenmesi
11
Sanayi ve Üniversite merkezlerinin işbirlikleri 5746 Ar-Ge Merkezleri ArGe ve yenilik yoluyla teknolojik bilgi üretilmesi üründe ve üretim süreçlerinde yenilik, teknolojik bilginin ticarileştirilmesi, rekabet öncesi işbirlikleri Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılması Kalkınma Bakanlığı Mükemmeliyet/Uzmanlık Merkezleri ArGe ve yenilik yoluyla teknolojik bilgi üretilmesi, rekabet öncesi işbirlikleri Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü yetiştirilmesi Ülke ve bölge öncelikleriyle uyumlu, seçilmiş alanlarda birlikte çalışma ortamı oluşturmak üzere yönetim şekli ve sürdürülebilir işletme modeli Diğer araştırma kurumlarının kullanımına açık Birbirlerini tamamlayan işlevler ve hedefler Kaynakların etkin kullanımı için işbirliği gerekli
12
Tematik Sanayi Lisans Üstü Programları Ülke önceliklerine göre seçilen alanlarda kritik insan kaynağı yetiştirmeye yönelik Sektörel Lisansüstü Programı Örnek: Yapısal Malzemeler, Gıda, Nanobiyoteknoloji Örnek: en az 30 Lisansüstü dereceye sahip insan kaynağı
İlgili üniversite ve Ar-Ge Merkezleri birlikte Çift danışman (akademi ve sektörden), Bütçenin %25’i firma taarfından karşılanıyor Öğrencinin mecburi hizmet ve şirketin istihdam garantisi Akademik programdan farklı bir ders planı •
Üniversite-Üniversite, Sanayi-Sanayi, Üniversite-Sanayi işbirliği imkanları
•
Belirli bir alanda çok sayıda insan kaynağı > etki değeri yüksek
•
Ülkemizde de çok güç olan rekabet öncesi işbirliği kültürünün oluşması
2023 Ar-Ge hedeflerine ulaşılabilmesine önemli katkı 13
Tematik Sanayi Destekli Kürsüler Agence National de Recherce (ANR) France 2010 dan beri uygulanan yeni bir program Araştırma merkezi olan akademik kuruluşlara veriliyor İşletmelerin Üniversite ve Araştırma Merkezleri ile stratejik ve uzun vade işbirliklerini özendirmek için kullanılıyor Alanlar ülkenin seçilen stratejik alanlarında, işletmenin öncelikleri ve araştırma kuruluşunun güçlü yönlerini eşleştirerek seçiliyor Kaynak 4 -5 yıl ANR ve işletme tarafından ortak olarak veriliyor
14
Yenileşim Fişi (Innovation Voucher) Yenileşim Fişi Estonya da denenen yeni bir program Küçük ve Orta Ölçekli işletmelere verilen bir nevi teşvik İşletmelerin Üniversite ve Araştırma Merkezlerinden hizmet almalarını özendirmek amacıyla kullanılıyor Sadece yeni ürün ve süreç geliştirme için gerekli, günlük sorunları çözmek için kullanılamıyor Amaç geleneksel olarak uzun vade düşünemeyen işletmeleri ve bunlarla işbirliğini düşünmeyen akademik kuruluşları bir araya gelmeye zorlamak
15
Sabancı Üniversitesi -Araştırma Değer Zinciri
Sabancı Üniversitesi ArGe ve Teknoloji transferini yönetiyor 16
Sabancı Araştırma Fonu Yıllık Gelişimi (TL)
ArGe yönetimi artan proje hacmi ve kişi başına düşen projelerde etkili
Sabancı Üniversitesi FP7 projeleri (2007-Haz 2012)
Kaynak: Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu (BTYK) 24. Toplantısı
ArGe yönetimi artan proje hacmi ve kişi başına düşen projelerde etkili
• • •
Results Funds Per capita etc
ArGe yönetimi girişimcilik ve yenilikçilikte etkili 19
Sabancı Üniversitesi - İsviçre İşbirliği Örnekleri Ecole Polytechnique Federal Lausanne: araştırma işbirliği – Human Brain Project, IC design, 3D İntegration Universität Bern : öğrenci değişimi alanı - Computer Science Networks ZHW Zurich School of Management : öğrenci değişimi alanı - Management Universite de Fribourg : öğrenci değişimi alanı - Mathematics)
20
Bitirirken Üniversite-Sanayi İşbirliğinde en önemli etken birbirini tanıma Birleştirici yaklaşım ve model – Üniversite, Sanayi ve Kamu Paydaşlarının özerk bir yönetime etkin katılımı Sabır- Sabır – Sabır > karşılıklı güven Üniversite ekonomik değer ekosisteminin bir parçası olmalı UZUN VADEDE BAŞARI İÇİN REKABET ÖNCESİ İŞBİRLİĞİ VE DESTEK KAYNAKLARI ÖNEMLİ 21
Dr. Volkan Ă–zgĂźz vozguz@sabanciuniv.edu www.sunum.sabanciuniv.edu 22