Jamel Armand, veel kleur en symboliek

JAMELMEER DAN DE KUNSTENAAR ACHTER DI-RECT ARMAND

De Haagse kunstenaar Jamel Armand timmert flink aan de weg. Eerder was hij vooral bekend als video-artist, onder meer door de clips en het art work voor de residentiële rockband DI-RECT. Sinds 2018 schildert hij doeken op groot formaat vol symboliek. “Ik breng een eerbetoon aan de inheemse culturen van mijn voorouders.”

De instructies hoe je zijn atelier in het Haagse Regentessekwartier kunt bereiken, zijn nogal cryptisch. ‘Bel me even als je in de straat bent ter hoogte van dat en dat nummer.’ Een steegje, een hek, een nieuwsgierige mopshond die

MonChou blijkt te heten en dan Jamel Armand die uitnodigend de poort naar een schoolplein openzwaait. De voormalige gymzaal is zijn heiligdom, hier werkt hij in alle rust aan zijn kunst. Soms wel zeven dagen per week.

Video art

“Er is niet veel te zien,” waarschuwt hij bij het betreden van het oude sportlokaal. “Bij de expositie Art The Hague, afgelopen oktober, zijn alle twaalf werken verkocht. Het voelt hier leeg.” Toch kun je je ogen volop de kost geven in zijn werkplaats. Her en der staan doeken in verschillende stadia van voltooiing. Je vindt er oude Wajangpoppen. Aan het plafond hangen restanten van ringen en onder een hoge tafel staat een loopfietsje van zijn 2 jaar oude zoontje. Maar

“Soldier On (2020) gaat over angst en moed. De opbouw van het doek is met allemaal hoeken. Angst is rigide, hoekig. De slang en schedel staan voor het omarmen van bange gevoelens.”

het meest opvallend is de vloer- en muurschildering die de oplettende toeschouwer herkent van de albumcover van Wild Hearts van DI-RECT. Met zwarte tribal tekeningen tegen een witte achtergrond. Lange tijd was Jamel (Den Haag, 1978) vooral bekend als video-artist. Onder de naam Starsquid maakte hij muziekvideo’s, samen met zijn vriendin Chantel Koo en Frank van der Steen. Zoals voor BLØF (Wereld Van Verschil), Rondé (Why Do You Care) en Suzan & Freek (Weg Van Jou). Met DI-RECT werkt hij samen sinds 2013; eerst alleen voor de clips en later ook het totale artwork. Soldier On is de muziekvideo waarmee hij dit deel van zijn carrière afsloot. “Met zanger Marcel Veenendaal ontstond een hechte vriendschap. We hebben samen de video Nothing to Lose geregisseerd, waarvoor we inspiratie haalden uit onze jeugd. We bleken allebei op zaterdagochtend graag naar cartoons te kijken.” Synesthesie

“Ik kan me niet anders herinneren dan dat ik tekende,” blikt Jamel terug op zijn jeugd in Transvaal. “Op de lagere school vielen die tekeningen meteen op. Als tiener wilde ik voor Disney werken en filmmaker worden. Tussen mijn twaalfde en zestiende maakte ik animaties en stop-motion-filmpjes. Ik ging naar de Cartoonschool in Amsterdam, opgericht door oud-medewerkers van Maarten Toonder. Daarna voltooide ik de Fotovakschool in Rotterdam. Mijn vriendin werkte in die tijd als modestyliste. Ik fotografeerde haar werk en zo rolden we in de modefotografie. Met de stijl van Erwin Olaf en Annie Leibovitz als voorbeeld. Niet veel later groeiden we door naar bewegend beeld en zo kwamen we uit bij muziekvideo’s. Muziek speelt een essentiële rol in mijn werk. Als ik een nummer hoor, zie ik daar al snel een kleur of een vorm bij. Dat heet synesthesie.” Bij dit neurologische verschijnsel

“Over de inhoud van Naked heb ik veel gesproken met Marcel. Het draait om het accepteren van jezelf, de mooie en lelijke kanten. Het zijn twee Matruskapoppen of totempalen die elkaar aankijken.”

vermengen zintuigen zich. Zo kan het gebeuren dat je kleuren proeft of geluiden ziet. Het komt voor bij een op de tweeduizend mensen. Kunstenaar Kandinsky was een synestheet en ook Kanye West, Billie Eilish en Stromea schijnen deze gave te hebben. “Als ik voor DI-RECT aan kunst werk voor een nieuwe hoes, dan draai ik dat nummer de hele dag achter elkaar. Een normaal mens zou er gek van worden, maar voor mij werkt het goed. De beelden dringen zich vanzelf aan me op.”

Inheemse culturen en symboliek

“In mijn werk breng ik een eerbetoon aan mijn voorouders. Dat gaat verder dan de directe bloedlijn. Ik ben gefascineerd door rijke inheemse culturen en door primitieve kunst. Sommige symbolen keren vaak terug. Zo duikt bijvoorbeeld een slang regelmatig in mijn werk op. Bij ons heeft dit dier een

“ALS IK MUZIEK HOOR, ZIE IK DAAR EEN KLEUR OF VORM BIJ”

“Voor Nothing to lose wilde ik eens iets anders proberen. Geen pictogram in het midden maar een complexer beeld met een drukke ondergrond. Het was een worsteling om er te komen, maar ik ben er blij mee.”

negatieve associatie, maar in het Hindoeïsme verwijst het onder meer naar creativiteit. Ook houd ik erg van de traan. Die staat voor vreugde, verdriet, trots - complexe emoties.” In de clips zitten ook vaak Haagse verwijzingen. Zo is Bella Hay bij het nummer Outsiders van Tears & Marble te zien in het diepe van Theater Zwembad de Regentes. Summernight van de Haagse band The Indien is grotendeels gedraaid op het zand van Panorama Mesdag. Starsquid maakte vier video’s voor de Haagse hiphoppers van Kern Koppen. Eén van de leden - Guus van der Steen - figureert in Be Strong van hun collega’s van DI-RECT. En die mopshond die zo enthousiast aan het hek stond, die zie je daar ook in terug. In zijn doeken van groot formaat - 2 bij 2 meter - ervaart hij veel vrijheid. “Ik ben nu bezig met de voorbereidingen voor een expositie in het voorjaar van 2022 bij Studio Jan des Bouvrie in Naarden. Daarvoor wil ik aardser werken, minimalistisch. Met verschillende materialen en structuren, waar dan een kop doorheen schemert. Het zijn nu alleen nog studies en schetsen maar dit moet uitmonden in een serie van tien kleurrijke werken. Daarom is het hier zo leeg.”

Het werk van Jamel is te zien bij de Galerie Den Haag. Met hen bereidt hij ook een expositie voor bij North Sea Jazz 2022.