ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 21 ΜΑΙΟΥ 2015 Το πρόσημο των 100 πρώτων ημερών της κυβέρνησης / Θέσεις και προτάσεις του CISD Όπως είναι γνωστό, το CISD1 έχει στόχο την υποστήριξη της επίτευξης της Αειφόρου Ανάπτυξης (όπως είναι θεσμικά κατοχυρωμένη από την Εθνική και Ευρωπαϊκή Νομοθεσία) και αναπτύσσει σειρά δράσεων προβαίνοντας στην αναγνώριση των στρεβλώσεων και αγκυλώσεων που εντοπίζονται στη χώρα μας στα ζητήματα ανάπτυξης, o στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενεργό συμμετοχή των Πολιτών στη λήψη των αποφάσεων, o στον έλεγχο των πράξεων της Δημόσιας Διοίκησης, o στην επιστημονική υποστήριξη τοπικών κοινωνιών και ΟΤΑ o
υποβάλλοντας ταυτόχρονα ρεαλιστικές προτάσεις που καλύπτουν ισότιμα τους βασικούς πυλώνες της Αειφόρου Ανάπτυξης: την Οικονομία, την Κοινωνία και το Περιβάλλον. Στο παραπάνω πλαίσιο το CISD, καταθέτει απόψεις και προτάσεις για το κυβερνητικό έργο, όπως έχει εξαγγείλει, οι οποίες διαμορφώθηκαν μετά από διαβούλευση με τους Εταίρους, τα Μέλη και τους Φίλους του, εκτιμώντας ότι μπορεί να συμβάλλει στον εποικοδομητικό διάλογο που έχει ανοίξει στην ελληνική κοινωνία. Δυστυχώς η δραματική υποχώρηση της ολοκληρωμένης και επιχειρησιακής διαχείρισης των αναπτυξιακών παραμέτρων με ισότιμη αντιμετώπιση των κρίσιμων ζητημάτων της προστασίας του περιβάλλοντος και της κοινωνικής συνοχής -η οποία εντάθηκε εξαιτίας του πανικού που προκάλεσε η οικονομική κρίση- οδήγησε στην ασυντόνιστη και άτολμη αντιμετώπιση των ως άνω αντικειμένων, πρόβλημα που ωστόσο προσφέρει μια μοναδική πρόκληση να επανεξετασθούν δραστικά οι έννοιες και η εφαρμογή της αειφόρου ανάπτυξης και μάλιστα σε εποχή κρίσης. Οι προσδοκίες για βαθιές και ριζικές μεταρρυθμίσεις που γέννησε η κυβερνητική αλλαγή διαμορφώνουν μια δυναμική ικανή να στηρίξει θετικές προοπτικές για τον τόπο παράλληλα με την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, την πάταξη της διαφθοράς, την προσέλκυση επενδυτών, την θεραπεία οπισθοδρομικών ρυθμίσεων της προηγούμενης περιόδου, αλλά και θετικές αλλαγές στην υγεία, στην κοινωνική πολιτική, στη δικαιοσύνη, τον δημόσιο τομέα, κλπ.. Παρά το ότι το κυβερνητικό έργο υπολείπεται της αναπτυξιακής προοπτικής, καθώς το βάρος έπεσε, δικαίως, στα κρίσιμα προβλήματα ρευστότητας και στην διαπραγμάτευση με τους ευρωπαίους εταίρους, η κρίση χρέους επιτάσσει ως μόνη οδό διαφυγής την ανάπτυξη υπό το πρίσμα της αειφορίας. Στο πλαίσιο αυτό το CISD κρίνοντας το έργο των 100 ημερών της κυβέρνησης παραθέτει ορισμένες θεμελιώδεις προτάσεις. Ειδικότερα:
Παρατηρητήριο Πολιτών για την Αειφόρο Ανάπτυξη – Citizens’ Inspectorate for Sustainable Development, Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία - www.cisd.gr 1
1
ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ Οι ρυθμίσεις που προωθούνται για το Δημόσιο τομέα, αν και φιλοδοξούν να φέρουν σαρωτικές αλλαγές με την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, τον εκδημοκρατισμό των σχέσεων κράτους – πολίτη, αλλά και την πλήρη ανάπτυξη δημοκρατικών σχέσεων στο εσωτερικό της διοίκησης όχι μόνο δεν έχουν προχωρήσει, αλλά και δεν είναι γνωστό με ποιες εγγυήσεις θα κατοχυρώνεται η διαφάνεια, η αξιοκρατία και η παραγωγικότητα, όταν το μόνο – έως σήμερα – δείγμα γραφής είναι η αποδυνάμωση των κανόνων της Διαύγειας. Δεν αρκούν οι διακηρύξεις αλλά απαιτούνται ριζικές μεταρρυθμίσεις στο ίδιο το διοικητικό σύστημα για λιγότερο γραφειοκρατικό και περισσότερο λειτουργικό κράτος που θα καλύπτει τις σύγχρονες ανάγκες του πολίτη, θα υπηρετεί το κοινωνικό σύνολο, θα σέβεται τους νόμους και το Σύνταγμα, θα εξασφαλίζει ίση μεταχείριση των πολιτών και χρηστή διοίκηση, αξιοκρατική, διαφανή, απαλλαγμένη από κάθε μορφή κομματική εξάρτηση, βασισμένη στην κοινωνική συμμετοχή και τον διαρκή έλεγχο. Και αυτό απαιτεί συνεχή και προσβάσιμη πληροφόρηση με την δημοσιοποίηση όλων των στοιχείων που αφορούν σε πράξεις της διοίκησης, σε μελέτες παντός είδους που εκπονούνται για τα Υπουργεία από επιστημονικούς ή άλλους φορείς, σε μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σε περιβαλλοντικά πρόστιμα, κλπ.. ΠΑΙΔΕΙΑ Οι ρυθμίσεις για την Παιδεία προετοιμάζονται χωρίς την αναγκαία διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους, ώστε να διασφαλισθεί η βέλτιστη στρατηγική με βάση τη σύγχρονη επιστημονική γνώση και τις προτάσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας, αλλά και η αναγκαία κοινωνική συναίνεση. Έτσι είναι φυσικό να υπάρχουν αντιδράσεις με αφορμή αποσπασματικές εξαγγελίες περί «αριστείας», διαγραφής φοιτητών ή κατάργησης των πρότυπων σχολείων, ανοίγοντας μια σοβαρή συζήτηση που θα πρέπει να ολοκληρωθεί πριν τη λήψη των τελικών αποφάσεων. Η εστίαση της κυβερνητικής παρέμβασης στο ρόλο των ΔΣ των ΑΕΙ ή στην ηλεκτρονική ψηφοφορία για ανάδειξη μελών Διοίκησης είναι αποπροσανατολιστική και θα έπρεπε να έχει προκύψει από εκτενή συζήτηση με την ακαδημαϊκή κοινότητα. Η παιδεία αποτελεί καθολικό ανθρώπινο δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό και ως εκ τούτου πρέπει να είναι υψηλού επιπέδου και να παρέχεται δωρεάν και ισότιμα σε όλους, με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Η σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνία και τον πολιτισμό μπορεί να παράγει αξίες και σταθερές όπου τα δημόσια αγαθά, όπως και οι ελευθερίες, τα δικαιώματα και η ουσιαστική δημοκρατική πορεία μιας χώρας θα επανακτούν και θα διευρύνουν το αξιακό τους περιεχόμενο. Απαιτούνται έτσι σύγχρονα προγράμματα σπουδών, εμπλουτισμένα με μαθήματα και δραστηριότητες που βοηθούν το παιδί να κατανοεί το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον και να δρα για τη βελτίωσή του (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, Αγωγή Υγείας, Καλλιτεχνική Παιδεία, Άθληση, πολιτισμός κ.λπ.) που θα καθορίζονται από τις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Το εκπαιδευτικό επάγγελμα πρέπει να καταστεί περιζήτητο, ζηλευτό και των υψηλότερων προδιαγραφών. Όλοι οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να διαθέτουν ουσιαστικές γνώσεις σχεδιασμού προγράμματος, βαθιές γνώσεις αξιολόγησης, τόσο διαμορφωτικής (formative) όσο και απολογιστικής (summative), δεξιότητες συμβουλευτικής (embedded counselling skills) και διδακτική προϋπηρεσία δύο ετών (ως μέρος των σπουδών τους) ενώ οι αμοιβές τους θα πρέπει να είναι από τις υψηλότερες στην αγορά εργασίας. ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ Ο προγραμματικός στόχος για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας δεν έχει ακόμη μετουσιωθεί σε ρυθμίσεις ή έργα, εκτός από τη δημιουργία ενός υπερυπουργείου (ΥΠΑΠΕΝ), και ως εκ τούτου δεν μπορεί να κριθεί το κατά πόσο η κυβέρνηση αποδίδει την πραγματική έννοια στο περιβάλλον, επιδιώκοντας την εξορθολογισμένη διαχείρισή του. Αντίθετα, οι μέχρι σήμερα ενέργειες και κυρίως οι δηλώσεις των αρμόδιων Υπουργών προκαλούν ακόμη μεγαλύτερη σύγχυση λόγω μιας
2
διαμετρικά αντίθετης διγλωσσίας που καταδεικνύει είτε άγνοια των πραγματικών προβλημάτων είτε έλλειψη αντικειμενικής γνώσης ή ακόμη και έλλειψη προγράμματος. Καταρχήν, στο ενεργειακό ζήτημα δεν είναι μόνο η διγλωσσία εντός του ίδιου του υπουργείου, αλλά κυρίως η ευκαιριακή και αντιφατική παράθεση δηλώσεων που καταδεικνύουν: εμμονή σε ακριβές και «βρώμικες» ενεργειακές επιλογές (λιγνίτης, εξορύξεις υδρογονανθράκων) την ίδια στιγμή που προετοιμάζεται η κρίσιμη για την ανθρωπότητα και τον πλανήτη Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για το Κλίμα, τον Δεκέμβριο 2015, στο Παρίσι, που θα προετοιμάσει την σταδιακή αλλά οριστική έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα και σε σοβαρές επιφυλάξεις ως προς το βαθμό διείσδυσης των ΑΠΕ και ως προς τα μέσα επίτευξης των στόχων μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εναντίωση στην ενιαία Ενεργειακή Ένωση, λίγο πριν υιοθετηθεί από την σχετική Σύνοδο Κορυφής η οποία υιοθέτησε τη ρήτρα αλληλεγγύης, τη ροή ενέργειας, τον επανασχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τη μεγαλύτερη βαρύτητα στην ενεργειακή απόδοση και τη μετάβαση σε μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα κατασκευή της λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαϊδα 5, που δεν πληροί όλες τις προδιαγραφές της προτεινόμενης νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας (νέα BREF) για μεγάλες ρυπογόνες βιομηχανικές μονάδες – κάτι που θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε νέα πρόστιμα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – και πριν να καταρτιστεί ο κρίσιμος μακροχρόνιος εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός ο οποίος να εντάσσει την μονάδα αυτή στο ενεργειακό μείγμα της επόμενης 30ετίας, επαναλειτουργία ρυπογόνας μονάδας του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας που κάηκε πρόσφατα, που θα έπρεπε να αποσυρθεί στο τέλος του 2015 και η παράταση και πέρα από το 2020, της λειτουργίας υπό απόσυρση, πεπαλαιωμένων και ρυπογόνων μονάδων προσφορά φτηνού ρεύματος σε βιομηχανικές μονάδες μεταφέροντας το εκτιμούμενο κόστος των 200.000.000 Ευρώ στους καταναλωτές, Ανάλογες αντιφάσεις και ασάφειες εκφράζονται και στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος που δίδουν λανθασμένα μηνύματα και δημιουργούν ανησυχία, όπως:
οι παρεμβάσεις και οι ρυθμίσεις για το κυνήγι και την λαθροθηρία στη Ζάκυνθο
η τροποποίηση της απόφασης για τις παραχωρήσεις κατά χρήση αιγιαλού από τους δήμους από την οποία αφαιρέθηκε η απαγόρευση της χρήσης "τραπεζοκαθίσματα" που είχε μπει στην προηγούμενη (9 Απριλίου), κατ' εφαρμογή πρόσφατης σχετικής απόφασης του ΣΤΕ,
η απουσία άμεσων κινήσεων για την αποφυγή της καταδίκης της Ελλάδας για τη μη λήψη μέτρων σχετικά με τη ρύπανση από νιτρικά και φυτοφάρμακα και την μη ορθή και ολοκληρωμένη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων (μεταξύ πολλών άλλων)
Την ίδια στιγμή καμία μέριμνα δε φαίνεται να υπάρχει, μεταξύ άλλων, για: κατάργηση ή τροποποίηση πλήθους επαίσχυντων νομοθετημάτων, της προηγούμενης περιόδου (ΤΑΙΠΕΔ, δάση, αιγιαλός-παραλία, χωροταξικός & πολεοδομικός σχεδιασμός, τουριστικά χωριά, κλπ.), τα οποία με ζητούμενο (ή και απλώς πρόφαση) την ανάπτυξη υποβάθμισαν το πλέγμα νομικής προστασίας που προϋπήρχε για την ελληνική φύση – πολλοί από αυτούς στα όρια της συνταγματικής νομιμότητας, τους θεσμούς, την ίδια τη δημοκρατία, και κυρίως τους όρους προστασίας της φύσης, ισχυρές, ανεξάρτητες και στελεχωμένες κρατικές ελεγκτικές αρχές στους τομείς του περιβάλλοντος, της ενέργειας, της δόμησης και των μεταλλείων με ενδυνάμωση και αναβάθμιση της ποιότητας των επιθεωρήσεων – ελέγχων ενεργοποίηση ανενεργών διατάξεων (του ν. 4014/11) σχετικά με τη δημιουργία του σώματος ιδιωτών περιβαλλοντικών ελεγκτών ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου όλων των έργων και δραστηριοτήτων αλλά και των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων
3
ενίσχυση της διαφάνειας και της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων (όταν δείγμα γραφής είναι ο πρόσφατος εξοστρακισμός των εκπροσώπων της Κοινωνίας των Πολιτών από τη σύνθεση της 2ης Εθνικής Επιτροπής Περιβαλλοντικής Ευθύνης)
ενεργοποίηση της υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειας για την κάλυψη του κόστους των μέτρων πρόληψης και αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς, σε ευθυγράμμιση με την οδηγία για την Περιβαλλοντική Ευθύνη (Π.Δ/γμα 148/2009) ανάπτυξη ενός νέου μοντέλου τουρισμού, φιλικού στο περιβάλλον, υποστήριξη των δυνατοτήτων πρωτοπορίας στην ηλιακή ενέργεια και στην σύγχρονη οικολογική γεωργία και την ανάδειξη του φυσικού και της σπάνιας βιοποικιλότητας αποσαφήνιση καθεστώτος προστασίας περιοχών Natura, υγροτόπων, λιμνών και ποταμών της χώρας, κλπ., με κριτήρια βιωσιμότητας (οικονομικής και περιβαλλοντικής) και ισχυροποίηση των Φορέων Διαχείρισης επαναφορά ενός ικανού και ρεαλιστικού καθεστώτος προστασίας των δασών και δασικών εκτάσεων ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η Κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για επανεκκίνηση της οικονομίας σχεδιάζοντας ένα νέο Αναπτυξιακό νόμο για επενδύσεις, με προτεραιότητα στον πρωτογενή τομέα παραγωγής, τη βιομηχανία τροφίμων, τον τουρισμό, την καινοτομία και δραστηριότητες που σχετίζονται με το περιβάλλον, καθώς και ιδρύοντας μια Αναπτυξιακή Τράπεζας και αυτά αποτελούν μιαν ελπιδοφόρα προοπτική. Αν και η εξαίρεση των επενδύσεων που σχετίζονται με παραγωγή ενέργειας από φωτοβολταϊκά γεννά πολλά ερωτήματα τα νέα κίνητρα επιχορηγήσεων, ίσως και μειωμένων φορολογικών συντελεστών συνδέοντας την όποια επιδότηση με την δημιουργούμενη, από την επένδυση, απασχόληση, προσφέρει μια ιδιαίτερη σοβαρότητα στο εγχείρημα. Ωστόσο δε φαίνεται να έχει σχεδιασθεί το αναγκαίο νέο μοντέλο ανάπτυξης ούτε κάποια διαβούλευση δεν έλαβε χώρα σχετικά. Έτσι, δεν γνωρίζει ο πολίτης προς ποια κατεύθυνση θα οδηγηθεί η ανάπτυξη του τόπου, αν θα συνδεθούν οι νέες επενδύσεις με την επιβίωση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και με νέες θέσεις εργασίας, ειδικά στην περιφέρεια και κυρίως αν το περιβάλλον θα αποτελέσει ραχοκοκαλιά και πλαίσιο αναφοράς μιας ανθρωποκεντρικής οικονομίας. Η έμφαση που αποδίδεται στην ανθρωπιστική κρίση δεν έχει συνδεθεί ακόμη με έναν στέρεο και ολοκληρωμένο "αναπτυξιακό σχεδιασμό", με μετρήσιμους και κυλιόμενους στόχους και γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη, ικανό να εγγυηθεί τις προϋποθέσεις για την ουσιαστική αντιμετώπισή της. Έτσι, οι κυβερνητικές επιλογές πρέπει άμεσα να προσδιορίσουν τους στόχους ενός στοχευμένου, επιχειρησιακού και δεσμευτικού αναπτυξιακού σχεδιασμού προτάσσοντας τις αναγκαίες δομικές αλλαγές που χρειάζονται στους θεσμούς, ώστε να: άρει την αντίθεση μεταξύ παραγωγικής ανασυγκρότησης και προστασίας του περιβάλλοντος και θα προωθούν την οικολογική αναμόρφωση της παραγωγής και των παραγωγικών δυνάμεων. συμπεριλάβει όλους τους τομείς πολιτικής (πρωτογενή τομέα, ενέργεια, βιομηχανία, μεταφορές, δημόσιες προμήθειες, κλπ.) και θα εστιάζει στο οικολογικό αποτύπωμα των υλικών προϊόντων και υπηρεσιών (π.χ. οικολογική αναμόρφωση των συγκοινωνιών, της ακτοπλοΐας, της έρευνας και ανάπτυξης νέων, καινοτόμων, τεχνολογιών και νέων υλικών με χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα, κλπ.) παράγοντας προϊόντα και υπηρεσίες υψηλότερης προστιθέμενης αξίας και ανταγωνιστικά σε παγκόσμιο επίπεδο βασίζεται στην ανάπτυξη και αξιοποίηση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού καταθέτοντας ένα καλά σχεδιασμένο πλαίσιο πολιτικής για την αγορά εργασίας το οποίο να λαμβάνει υπόψη τη διαρθρωτική ανεργία και να συνδυάζει ενεργητικές πολιτικές για την απασχόληση με στόχο τη βελτίωση της αντιστοίχισης των θέσεων εργασίας, την προσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού στις αλλαγές της αγοράς εργασίας και τελικά τη δημιουργία κατάλληλου δικτύου κοινωνικής ασφάλειας για τους πλέον ευάλωτους
4
εκσυγχρονίσει και να συμπληρώσει το ΕΣΠΑ 2014-2020 με στόχο την αποτελεσματική και αποδοτική υλοποίηση του προτάσσοντας έργα κοινωνικών υποδομών και περιβαλλοντικής συμμόρφωσης και προστασία αναβαθμίζει την Δημόσια Διοίκηση (κεντρική και περιφερειακή) και γενικότερα το σύστημα διακυβέρνησης κατοχυρώνοντας τη θεσμική και οικονομική επάρκεια και αποτελεσματικότητας της κινητοποιεί ένα Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων στην αναπτυξιακή διαδικασία με βελτίωση του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων και αύξηση των φορολογικών εσόδων μέσω κινήτρων φοροδοτικής συμμόρφωσης διασφαλίζει επενδύσεις και κίνητρα για ενεργειακή αποδοτικότητα και εξοικονόμηση ενέργειας ως εργαλείο για την βελτίωση και της οικονομικής αποδοτικότητας της παραγωγικής διαδικασίας με έμφαση στο συνδυασμό επενδύσεων και δημιουργίας θέσεων απασχόλησης και στην ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια των επιχειρήσεων (ιδιαίτερα των ΜΜΕ) προς τη μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και αύξηση της εγχώριας προστιθέμενες αξίας αναδεικνύει παραγωγικούς, ανταγωνιστικούς και εν δυνάμει εξωστρεφείς κλάδους, όπως ο τουρισμός, ο πολιτισμός, η ενέργεια, η υγεία, τα φάρμακα, η γεωργία, η μεταποίηση και υπηρεσίες αποδίδοντας κεντρικό ρόλο και σημαντικό μερίδιο στην κατανομή πόρων και επενδύσεων υλοποιεί τη Στρατηγική για την κυκλική οικονομία και την Έξυπνη Εξειδίκευση λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των διαφόρων γεωγραφικών περιοχών σε ότι αφορά στα χαρακτηριστικά τους, τις δυνατότητές τους και τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσουν προς την οικονομική ανάπτυξη θεσπίζει μια Εθνική Νησιωτική Πολιτική με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των νησιών στη βάση της υψηλότερης ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών και προϊόντων και στην προστασία και ανάδειξη των σπάνιων φυσικών και πολιτιστικών τους πόρων Ο τόπος χρειάζεται μια νέα αφήγηση με θετικό πρόσημο που θα γεφυρώνει το παρόν με το μέλλον, που θα συμπεριλαμβάνει ηθικές, στάσεις και αξίες ζωής και θα διαμορφώνει έναν νέο κώδικα επικοινωνίας χωρίς να αναπαράγει πλέον τις αγκυλώσεις του παρλθόντος. Ο ρόλος των κοινωνικών κινημάτων, πρωτοβουλιών και οργανώσεων είναι εξόχως σημαντικός στην τελική διαμόρφωση και εφαρμογή τέτοιων σχεδίων και προγραμμάτων πολιτικής και είναι απαραίτητο να ενισχυθεί (θεσμοθετηθεί) η συμμετοχή τους με δυνατότητα παρέμβασης και να κατοχυρωθεί η διαφάνεια στον τρόπο λειτουργίας τους μέσω ενός νέου δημοκρατικού τρόπου διακυβέρνησης. Ο χρόνος τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η χώρα χρειάζεται πρόγραμμα και ψυχραιμία δαμάζοντας φόβους και προσδοκίες. Οι πολίτες οφείλουν να συμβάλλουν, με τρόπο κριτικό, προς μια επιτυχή έκβαση της κυβέρνησης. Και αυτό δεν κτίζεται από την μία ημέρα στην άλλη. Χρειάζεται συνέπεια και συνέχεια, καθαρός λόγος, σταθερό όραμα και μια σαφή προοπτική στα κρίσιμα ζητήματα της παραγωγικής και αναπτυξιακής ανασυγκρότησης της χώρας με μοχλό το περιβάλλον ως τον βασικό παραγωγικό πόρο, καθώς η προστασία του περιβάλλοντος είναι προϋπόθεση της παραγωγής. Το CISD θα συνεχίσει να παρακολουθεί το κυβερνητικό έργο και να παρεμβαίνει με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη και το δημόσιο συμφέρον.
5