Halina Trela
OBECNOŚĆ PORTRETU
Halina Trela
OBECNOŚĆ PORTRETU
THE PRESENCE OF PORTRAIT
Centrum Kultury Agora www.halinatrela.com www.ckagora.pl 13.12-023.01.2014 Wrocław 2013
Obecność Portretu w twórczości Haliny Treli. Twórczość Haliny Treli hipnotyzuje. I jest to zdanie większości z tych, którzy mieli okazję stanąć z pracami artystki twarzą w
twarz.
Wielkoformatowe,
monochromatyczne
płótna,
rysunki, instalacje mają ogromną siłę oddziaływania, która porusza i wyzwala najgłębiej ukryte emocje. Statyczne, niemalże przygniatające swoją wielkością, hiperrealistyczne portrety starszych ludzi, wydają się być podskórnie naszpikowane emanującą na nas siłą.. a może lepiej mądrością. Mądrością o bólu, świadomości gaśnięcia, smutku i w końcu samotności. Spoglądając na nas – niczym zastygłe maski kryją nieubłaganą a prawdę o nieuchronności naszego przemijania i nie pozwalają na pozostawanie wobec tego prawa obojętnym[1]. Bo nie można oprzeć się wrażeniu, że utrwalone na tekturach czy płótnach postaci bacznie się nam przyglądają. Jakby chciały coś powiedzieć, a może wyrazić, opowiedzieć. Z innej strony zaś portretowane twarze mogą być też po prostu metaforycznym pomnikiem, na którym odciśnięte zostały różne historie na swój własny sposób żyjących ludzi? Myślę, że akurat na te pytania każdy z nas może odpowiedzieć sam – zgodnie z własnymi przemyśleniami, doświadczeniami i wrażliwością. Artystka nie stara się narzucać interpretacji, zostawiając nam otwartą furtkę. I niezależnie od tego, którą opcję wybierzemy, to niewątpliwe będzie ona słuszna W jednym z tekstów Anna Kania-Saj pisała, że czuły i osobisty stosunek do milczących świadków powrotu w nicość, najlepiej opisał nietrwały ślad węgla[2], którego Halina Trela używa. Bowiem proponowana przez artystkę sztuka ma być z zasady efemeryczna. Ulotna i nietrwała – tak jak życie portretowanych przez nią osób. Nie bez powodu więc Trela posługuje się przede wszystkim węglem – narzędziem tak trudnym, jak i łatwo ulegającym niszczeniu, obsypywaniu się czy w końcu degradacji. Węgiel ma tu jeszcze jedno znaczenie – mówi o procesie, o pewnym niedomknięciu historii – paradoksalnie to zawerniksowany olej symbolizuje prawdziwy koniec. Malarstwo bowiem – jak trafnie zauważył Przemysław Pintal – bardziej odporne na zniszczenia niż rysunki, z punktu widzenia zachodzących w nich procesów można uważać za skończone albo „martwe”. Dla Treli, ze względu na wielowiekową tradycję tego medium, właśnie takie obrazy można traktować jako rodzaj śladu skończoności (ponieważ nie zachodzą w nich takie
zmiany, jakie są dostrzegane np. w rysunku), zatem mogą być w tym przypadku traktowane jako dowody – zobrazowanej śmierci[3]. Obecność Portretu o śmierci nie mówi. Głównie dlatego, że centralnym punktem wystawy jest usypany na podłodze werystyczny portret starszego mężczyzny. Projekt ten, będący swoistym eksperymentem, przekracza dotychczas wyznaczone przez artystkę symboliczne ramy – teraz Trela idzie dalej. Przede wszystkim pozbawia oswojone już medium
spoiwa
i tradycyjnego podłoża rysunkowego tak, by osiągnąć niespotykany dotąd w jej twórczości metafizyczny efekt. Portret, który kreowany jest przy użyciu nietrwałego, sypkiego materiału – powstałego z mielonego węgla drzewnego i sadzy – w jeszcze większym stopniu podkreśla to, co – tak naprawdę jest niewyrażalne – prawdę o przemijaniu, trudnej i powolnej sztuce umierania. Kama Wróbel
[1] Przemysław Pintal, Sygnatury. O obiektach rysunkowych Haliny Treli [2] Anna Kania-Saj, Halina Trela. Portrety zredukowane [3] Przemysław Pintal, Sygnatury. O obiektach rysunkowych Haliny Treli
The Presence of Portrait in the works of Halina Trela The works of Halina Trela hypnotize. So claim the majority of these who have had a chance to confront them. Large-format monochrome canvases, drawings and installations show great poignancy that moves and prompts inmost emotions. Static, almost overwhelmingly large, hyperrealistic portraits of the elderly poeple seem to be subcutaneously filled with emanating power, or maybe wisdom would be a better word. Wisdom about pain, awareness of fading, sorrow and finally loneliness. By looking at us like frozen masks, they imply a fatal truth about inevitability of our fading and they do not allow us to stay indifferent to this principle [1]. For you cannot resist the feeling that the characters captured on textures or canvases are observing us closely. As if they were trying to tell or convey us something. On the other hand, the portrayed faces may as well be a metaphorical memorial impressed with various stories of people living their lives in their own way. I believe that these questions can be answered by every one of us, according to our own consideration, experience and sensitivity. Trela does not aim at imposing a given interpretation, she would rather leave us some wiggle room. And regardless of which option we choose, it will definitely be the one. In one of the texts Anna Kania-Saj wrote that the sensitive and personal attitude towards silent witnesses to the return to nothingness was best described by an impermanent trace of charcoal [2] used by Trela. For the art propounded by her is supposed to be ephemeral as a rule. Transient and impermanent – just like the lives of the people she portrays. It is not without the reason that Trela uses mostly charcoal – the tool so tough and prone to decay, falling apart and finally degradation. Charcoal has another meaning here – it refers to a process, a kind of ajarment of history – paradoxically, varnished oil symbolizes the real end. For painting – as aptly remarked by Przemysław Pintal – is more resistant to damage than drawing and in terms of the occurring processes it may be regarded as finite or “dead”. For Trela, due to a centuries-long tradition of the medium, such paintings may be treated as a kind of trace of finitude (as there are no such processes occurring in them as may be perceived in, for example, a drawing), therefore, in such case they may be treated as a proof of a depicted death [3].
The Presence of Portrait does not talk about death. The main reason is that the central point of the exhibition is a veristic portrait of an elderly man heaped up on the floor. This project, being a unique experiment, goes beyond the symbolic frames, hitherto determined by Trela – now the artist moves on. First of all, she strips the now familiar medium of the bonder and traditional picture base, so that she can achieve a metaphysical effect unheard of in her works so far. The portrait, which is created from an impermanent loose material made from ground charcoal and carbon black, to a greater extent emphasizes what is in reality unimaginable – the truth about passing and difficult and slow art of dying. Show curator: Kama Wróbel
[1] Przemysław Pintal, Signatures. On Halina Trela’s drawing objects. [2] Anna Kania-Saj, Halina Trela. Reduced portraits. [3] Przemysław Pintal, Signatures. On Halina Trela’s drawing
Halina Trela (ur. 1980 r., Kielce). Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu (2003-2008), gdzie w 2008 roku uzyskała dyplom z malarstwa (aneks z rysunku) w pracowni prof. Piotra Błażejewskiego oraz prof. Przemysława Pintala. Mieszka i pracuje we Wrocławiu. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem, jest autorką instalacji. Trela odnosi się bezpośrednio do materiału fotograficznego znalezionego w sieci. Wizerunki nieznanych osób z jednej strony uzyskują status bezdomności, akcentowana jest ich anonimowość, a z drugiej strony, stanowiąc dobro powszechne nabierają walorów uniwersalnych i ponadczasowych.
Wybrane wystawy indywidualne 2013 – OBECNOŚĆ PORTRETU, Galeria Centrum Kultury Agora, Wrocław 2012 – LIMITED EDITION, Galeria „Nowy Wiek”, Muzeum Ziemi w Zielonej Górze 2011 – ECONOMY PACK, Muzeum Miejskie Wrocławia, Ratusz, Wrocław 2010 – PORTRET, Galeria Miejska, Legnica 2008 – PORTRET, wystawa dyplomowa, Akademia Sztuk Pięknych, Wrocław
Wybrane wystawy zbiorowe 2013 – Triennale Polskiego Malarstwa Współczesnego ”Jesienne Konfrontacje”, wystawa pokonkursowa, BWA Rzeszów 2012 – 24 Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego 2012, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin 2009 – Obecność linii – punkt wyjścia. O rysunku, jako samodzielnej dyscyplinie artystycznej, Wystawa zbiorowa, Wrocław 2009 - Międzynarodowy Konkurs Rysunku, wystawa pokonkursowa, Ratusz, Wrocław 2009 – Festiwal Wrocław Podwodny,wystawa towarzysząca, Browar Mieszczański, Wrocław 2007 - Lalka, Teatr Lalek, Wrocław 2007 - Warsztaty rysunkowe, prowadzący prof. Dr Markus Lüpertz, Rektor Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie, ASP, Wrocław 2007 – Mała utopia (projekt) AKI Festiwal, Enschede, Holandia
Halina Trela (born in 1980 in Kielce) graduated in painting (minor in drawing) from the Academy of Fine Arts in Wrocław under professors Piotr Błażejewski and Przemysław Pintal. She creates paintings, drawings and installations. Trela directly references the photographic material found in the depths of the global network. Long fascinated with the human face, Trela focuses solely on portraits. To make them more compelling, she uses large formats that overwhelm the viewer.
Solo exhibitions 2013 – OBECNOŚĆ PORTRETU, Galeria Centrum Kultury Agora, Wrocław 2012 – LIMITED EDITION, Galeria „Nowy Wiek”, Muzeum Ziemi w Zielonej Górze 2011 – ECONOMY PACK, Muzeum Miejskie Wrocławia, Ratusz, Wrocław 2010 – PORTRET, Galeria Miejska, Legnica 2008 – PORTRET, wystawa dyplomowa, Akademia Sztuk Pięknych, Wrocław
Group exhibitions 22013 – Triennial of Polish Modern Painting - Autumn Confrontations, BWA [Bureau of Artistic Exhibitions] Rzeszów, Poland 2012 – 24th Contemporary Painting Festival, Szczecin 2012, group show, The Pomernian Duke’s Castle, Szczecin 2009 – The Presence of a Line: The Starting Point. Drawing as an Autonomous Artistic Discipline, group show, Wroclaw 2009 – Promotions, 19th National Survey of Young Painting, Legnica 2009 – International Drawing Competition, Wroclaw 2009 – Underwater Wrocław Festival, Burgher Brewery, The Town Hall, Wroclaw 2007 – The Doll, Puppet Theater, Wrocław 2007 – Drawing Workshops, (with Prof. Dr. Markus Lüpertz, Director of the Arts Academy in Düsseldorf), Academy of Fine Arts in Wroclaw 2007 – A Small Utopia’ (project), AKI Festival, Enschede, the Netherlands 2006 – The Body of Art’, Studio 112’s exhibition Rektor Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie, ASP, Wrocław 2007 – Mała utopia (projekt) AKI Festiwal, Enschede, Holandia
Obecność Portretu, instalacja site-specific, 2013 Centralnym punktem wystawy jest usypany na podłodze werystyczny portret starszego mężczyzny. Projekt ten, będący swoistym eksperymentem, przekracza dotychczas wyznaczone przez artystkę symboliczne ramy.
The Presence of Portrait, site-specific installation, 2013 The central point of the exhibition is a veristic portrait of an elderly man heaped up on the floor. This project, being a unique experiment, goes beyond the symbolic frames,
Halina Trela pozbawia oswojone już medium spoiwa i tradycyjnego podłoża rysunkowego tak, by osiągnąć niespotykany dotąd w jej twórczości metafizyczny efekt.
Halina Trela strips the now familiar medium of the bonder and traditional picture base, so that she can achieve a metaphysical effect unheard of in her works so far.
Halina Trela Obecność Portretu
Wydawca/Publisher Centrum Kultury Agora ul. Serbska 5 A 50-511 Wrocław www.ckagora.pl Kurator/Curator Kama Wróbel
Zdjęcia/Photos Krzysztof Dusza Kama Wróbel Projekt graficzny/Graphic design Kama Wróbel
Halina Trela Obecność Portretu 13.12.2013-03.01.2014 WERNISAŻ: 13.12.2013 g.18.00 Centrum Kultury AGORA Serbska 5A| Wrocław www.ckagora.pl
oblicza