12 minute read
Klimaat & migratie
Klimaat & migratie
Advertisement
Edito Klimaattop New York en wereldwijde acties
Beste lezer,
Genietend van de kleurenpracht van de herfst, denken we toch eens terug aan die warme zomer met veel records die sneuvelden en drie hittegolven na mekaar. De klimaatverandering wordt steeds meer een voelbaar fenomeen. Naar aanleiding van de speciale klimaattop eind september in New York kwamen wereldwijd meer dan 7,6 miljoen mensen op straat. Ook hier in België, en in Vlaanderen, kwamen jongeren en vele anderen terug op straat.
Je zou denken dat een ambitieus klimaatbeleid nu toch echt niet meer kan ontbreken in een regeerakkoord. En toch… Het Vlaams regeerakkoord is op dat vlak een grote teleurstelling. En daar houdt het niet op. Ook op sociaal vlak zullen er heel wat besparingen volgen die mensen en organisaties hard zullen treffen.
In dit nummer hebben we dan ook aandacht voor de gevolgen van de klimaatverandering in de landbouwsector en voor de factoren die het welzijn van de boeren bepalen. Acties van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen het huidige industriële landbouwmodel én lokale initiatieven zoals Fiesta Partigiani worden toegelicht. Ook de uitdagingen waar de vissersgemeenschap voor staat, komen aan bod in dit tijdschrift.
Climaxi geeft ook een boekje uit rond klimaat en migratie waarover je verderop meer leest. In Antwerpen organiseerden we, net zoals in Gent en Aalst, klimaatbetogingen. We zitten ook mee aan tafel bij Antwerpen Schaliegasvrij naar aanleiding van de komst van Ineos en bij de 11 maart-beweging die ijvert voor een vervroegde kernuitstap voor de scheurtjesreactoren.
Kortom, veel informatie die hopelijk inspirerend zal werken! Veel leesplezier!
- Famke Vekeman -
Klimaat & Migratie
Mensen uit de wereld aan het woord Publicaties
Climaxi vzw geeft een boek uit, over klimaat en migratie. We gingen 22 mensen interviewen die op een andere plek in de wereld geboren en opgegroeid zijn of die er lange tijd geleefd en gewerkt hebben. Van elk van hen maakten we een mooi portret. De publicatie is een boekje geworden met verhalen van mensen uit de hele wereld.
En hoe kijken ze nu vanuit hun nieuwe thuisland naar de opwarming van de aarde?
Het leverde mooie en warme gesprekken op. Uit hun verhalen blijkt dat de klimaatverandering wel degelijk ook
Het oorspronkelijke idee was om klimaatmigranten te interviewen. Mensen die omwille van het klimaat hun woonplaats hebben (moeten) verlaten. Omdat dat statuut gevoelig ligt en helemaal (nog) geen officiële reden is tot migratie, was het niet eenvoudig om mensen daarover te kunnen spreken. Het uitgangspunt voor het boek is dus gaandeweg veranderd. We vroegen mensen uit de hele wereld hoe zij het klimaat hebben ervaren in hun geboorteland. In welke mate hebben zij het klimaat zien veranderen? Wat deed dat met hun leven? Welke invloed had dat op de samenleving om hen heen?
Lukanga ‘Richard’ Omanga: ‘De klimaatverandering biedt ons een buitenkans voor een betere totale superdiversiteit in de wereld’.
Klimaatverandering
Welke uitdagingen voor de landbouw? Landbouw
Climaxi ging in gesprek met Charlotte Prové. Ze werkt bij ILVO. Dat is het Instituut voor landbouw-, visserij- en voedingsonderzoek.
Wat doet ILVO precies? ILVO is een onderzoeksinstituut van de Vlaamse overheid met een 700-tal werknemers. Het is een onafhankelijke instelling met steeds meer eigen inkomsten dankzij onderzoeksprojecten die we binnenhalen. We doen veel onderzoek naar landbouw rond volgende thema’s: dier, plant, technologie en voeding, landbouw en maatschappij. Duurzaamheid is altijd de grootste motivatie voor het onderzoek dat hier bij ILVO gebeurt. Landbouw en maatschappij is de kleinste tak met een 40 à 50 tal werknemers. Wij doen bedrijfseconomisch onderzoek en onderzoek naar plattelandsontwikkeling. Vragen die daarbij centraal staan, zijn bijvoorbeeld: Hoe behoud je landbouwgrond? Hoe kan het beleid stadslandbouw of korte keten ondersteunen? Sinds enkele jaren wordt onderzoek rond klimaat, over de verschillende branches heen, ook samengebracht. Centraal staat dan de vraag hoe de landbouw klimaatrobuuster kan worden? ILVO wil daar in de toekomst zeker verder op inzetten.
Wat is jouw functie binnen ILVO? Ik ben hier in 2013 gestart voor een onderzoek rond stadslandbouw. Ik heb stadslandbouw in diverse steden vergeleken. Stadslandbouw betekent in verschillende steden iets heel anders en krijgt ook anders vorm. Sommige overheden zien het als ondersteuning voor professionele boeren rondom de stad. Anderen zien het meer als een middel om mensen toegang te geven tot gezonde voeding. In steden in Noord-Amerika zoals Philadelphia ligt heel sterk de nadruk op die inclusie en ‘food justice’. In Gent was er een spanningsveld tussen enerzijds burgers voor wie toegang tot gezonde voeding primeert en anderzijds de opschaling van professionele landbouwbedrijven rondom de stad. Ik heb ook meegewerkt aan een project in opdracht van stad Gent rond het opschalen van korte keten. En nu werk ik sinds juni 2018 ook op een project rond welzijn van boeren.
Deze week nog, op dinsdag 1 oktober, kwamen de boeren in Nederland op straat omdat ze appreciatie voor hun vak missen én omdat er geen duidelijk landbouwbeleid gevoerd wordt. Speelt dit ook een rol in Vlaanderen? De waardering die landbouwers krijgen en het imago dat met het beroep ge
Duurzame transitie 11 maart-beweging Energie
Het klimaatprobleem wordt hoe langer hoe ernstiger. In dat kader probeert de nucleaire lobby zichzelf weer uit te vinden.
Ze maakt misbruik van het reële klimaatprobleem om kernenergie als alternatief te promoten, in plaats van als een ernstig bedreigend probleem.
De 11 maart-beweging, ontstaan in 2015, wil haar bijdrage leveren om deze zwanenzang te doorprikken. Ze gaat het werkjaar 2019-2020 tegemoet met de voortzetting van bestaande én de opstart van nieuwe projecten.
Het project van kernenergievrije gemeente zal geëvalueerd worden op basis van de reactie van enkele gemeenten. Daarnaast zullen we ook onze deelname aan en zichtbaarheid in de klimaatacties realiseren. We zullen reageren op de federale regeringsvorming op het vlak van energiebeleid. We willen de kernuitstap vervroegen wat betreft de reactoren met scheurtjes.
We willen dit jaar ook een nieuwe havenbrochure uitgeven, in samenwerking met Climaxi. En tenslotte stappen we in een overlegproces met het havenbedrijf van de haven van Antwerpen, met als doel te komen tot resultaten in de concrete transitie van de haven, naar hernieuwbare energie en circulaire productie als basis van het havengebeuren.
- Marc Alexander -
Vissers op zee Vlaanderen laat zijn kustvisserij kapot gaan Visserij
In Het nieuwe Visserijblad (HVB2019) publiceerde Climaxi een artikel over het kunstmatig opdrijven van het vermogen van boten op de Noordzee. Daardoor eigenen visserijboten met een hoog vermogen zich illegaal het recht toe om te vissen in zones die gereserveerd zijn voor de kleine visserij. Het resultaat is een wedloop naar schaalvergroting die de bestanden uitput en de kleine vissers de nek omwringt.
De fraude kwam aan het licht door een interview van Climaxi met Serge Allard, een kleine reder die onlangs stopte omdat hij de concurrentie niet meer aankon. De redenering is wat technisch maar eenvoudig: binnen de 12 mijl voor de Belgische kust zijn enkel boten toegelaten met een maximum van 300
PK. Wie dat opdrijft, vist op evenveel tijd met een snellere en zwaardere boot het dubbele op als diegenen die de Europese regel respecteren.
De controle is blijkbaar een lachertje. Serge Allard: “Zowel de federale minister (Philippe De Backer) als de Vlaamse minister (Koen Van den Heuvel) beweren, tegen beter weten in, dat alles OK is: er wordt zelfs gecontroleerd… zeggen ze. Inderdaad: er zijn zo’n 10 controles per jaar (!) die minstens 14 dagen op voorhand worden meegedeeld… Als men dan een smoorventiel op de mazouttoevoer plaatst en deze half dichtknijpt, krijgt de motor niet het volle debiet van mazout en zal bij maximum “gas geven” slechts op halve kracht draaien, wat al voldoende is om een
600PK motor slechts 300PK te laten draaien… Dan rest er enkel nog het melden van overtredingen op het moment zelf. Zo belden wij op een bepaald moment naar de Scheepvaartpolitie om een overtreding te melden van een Nederlander die haken of rakels in zijn netten geplaatst had. Men kon niet tussenkomen zei men, want men had geen boot! Zeevaartpolitie zonder boot, dat is als de ge
Vlaanderen duwt N42 door Vlaamse Regering wil betonproject doorzetten Mobiliteit
De Vlaamse regering wil doorzetten met de aanleg van de N42, een weg van twee kilometer in Herzele/Zottegem die Nederland met Frankrijk moet verbinden via de R4 en Wallonië. vzw Climaxi startte een procedure bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen om de aanleg vooralsnog te voorkomen.
AL EEN LANGE WEG AFGELEGD Over de weg is sprake sinds de jaren negentig. De bestaande weg is onveilig en moet verbeterd worden. Opeenvolgende ministers twijfelden tussen verbetering van de bestaande weg en de aanleg van een ring rond Sint-LievensEsse (Herzele). Ingenieurs, studiebureaus en de administratie maakten verschillende studies, waarin nu eens dit tracé en dan weer het andere tracé als het beste naar voor geschoven werden.
De milieubeweging (Climaxi, Milieufront Omer Wattez, vzw ’t Uilekot, Natuurpunt,…) maakte telkens volgende afweging: “Wij zijn voor een verbetering van de bestaande weg omwille van de veiligheid. Wij zijn bereid een compromis te maken waarbij fietsers en landbouwvoertuigen op een nieuw tracé terechtkomen en de oude weg verbeterd wordt voor wagenverkeer. Iedereen moet zijn steentje bijdragen. Milieu, landschap en de volksgezondheid zijn
te belangrijk om dit dossier zomaar te laten passeren.”
Het dossier is tamelijk wrang: langs het nieuwe tracé krijgen een aantal mensen de weg vlak naast de voordeur of de slaapkamer. Bewoners van het oude tracé zijn blij dat ze van het verkeer vanaf zijn en maakten een actiecomité dat samen met politieke partijen, werkgevers en vakbonden in de streek pleit voor de rondweg.
In een referendum, dat achteraf bleek gemanipuleerd te zijn, koos een nipte meerderheid van de bevolking tien jaar geleden voor een rondweg. Achteraf kwam een brief naar boven waarin duidelijk werd dat politici uit de streek dit scenario voorzien hadden: ‘In een gepast omschrijving moet gezocht worden naar een bevraging die de psychologische weerstand bij de bevolking kan breken.’
Ondanks alle ronkende verklaringen bleef de Vlaamse Regering twijfelen in het dossier. Bovendien maakte men allerhande fouten: de onteigeningen werden niet gemotiveerd, men vergat de voetwegen af te schaffen, men maakte fouten bij de nummering van percelen, leverde bouwvergunningen af die op twee data sloegen…
Brazilië in vlammen
Bosbranden in het Amazonewoud Mondiaal
Deze zomer bereikte het nieuws ons bijna dagelijks dat de long van deze wereld in brand staat. Het is absoluut geen nieuw fenomeen, maar in 2019 bereikte het aantal bosbranden wel een ongekende hoogte.
Sinds jaar en dag wordt de grond leeg geschraapt met machines door houthandelaars. Nadien rooit men de grote bomen en steekt men het overblijvende hout in brand. Houthakkers werken samen met gigantisch grote veebedrijven die de vrijgekomen grond gebruiken om er vee op te zetten of sojabonen te kweken die deels uitgevoerd worden naar Europa om het te gebruiken voor eiwitrijk veevoeder of als ingrediënt voor biobrandstoffen.
De Europese Unie importeert 14 miljoen ton sojabonen per jaar. 25% daarvan komt uit Brazilië. De in 2018 verkozen president Bolsonaro wil vooral de grote spelers meer vrij spel geven. De bestuursraden van nationale parken worden geïnfiltreerd door de hout- en veelobby,
de controles verminderden en de regelgeving werd afgezwakt.
Meer weten?Lees meer op de website van Climaxi: www.climaxi.be
Affiche waarmee Climaxi nationaal aanzette tot actie tegen de bedrijven die mee de bosbranden veroorzaken. De oproep kreeg gehoor in verschillende steden: mensen voerden actie aan de grootwarenhuizen zoals Delhaize (inzetfoto)
De regering
Vlaams regeerakkoord Overheid
Climaxi nam het Vlaamse regeerakkoord onder de loep en werd daar niet vrolijk van: het is een verdere afbouw van het volledige middenveld.
Het Vlaa ms negeerakkoord Climaxi maakt zich zorgen over het Vlaams regeerakkoord dat in oktober gesloten werd tussen Open Vld, N-VA en CD&V. De jongeren namen afgelopen maanden het voortouw en kwamen (wereldwijd) op straat. Elk ernstig regeerakkoord moet volgens ons dan ook een écht klimaatbeleid bevatten. En toch zijn de engagementen rond klimaat bedroevend laag. We zetten even kort op een rijtje wat we verontrustend vinden aan dit regeerakkoord. Hou je vast!
Kli maat n De regeringspartijen vinden dat Europa in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Maar de ambities voor Vlaanderen leggen ze beduidend lager: een vermindering van uitstoot van emissie van 80% tegen 2050. Dit terwijl Vlaanderen een geïndustrialiseerde en welvarende regio is. Vlaanderen moet dan ook een voorbeeldfunctie tonen, maar die zien we niet in dit akkoord.
n Er wordt veel geloof gehecht aan innovatie en nieuwe technologieën. Uiteraard zal er veel innovatie nodig zijn om het klimaatprobleem aan te pakken, maar alle geloof en vertrouwen leggen in technologie is volgens Climaxi een groot risico. Het mag zeker ook geen excuus vormen om andere diepgaande systeemveranderingen niet door te voeren. Groei in bepaalde sectoren, bijvoorbeeld de transportsector en de vleesindustrie, zal aan banden gelegd moeten worden in de strijd tegen klimaatverandering. Ook is het zo dat bepaalde technologieën zoals koolstofopslag nog in de kinderschoenen staan. n Tegelijk wordt er te weinig ingezet op bestaande technologieën rond hernieuwbare energie. De technologie is er, maar de ambities zijn te laag en we hinken nu al achterop. n Er zal meer geïnvesteerd worden in fietsinfrastructuur waar we uiteraard zeer blij om zijn. Maar er wordt ook nog altijd veel geïnvesteerd in Koning Auto. Om de files weg te werken, willen ze meer wegen en rijstroken aanleggen (Oosterweelverbinding, Brusselse ring, lokale wegen). Elke studie toont nochtans aan dat extra rijstroken ook extra auto’s aantrekt. Dit betekent meteen ook dat we de Europese normen qua luchtkwaliteit niet zullen halen.
