Μunicipality of Servia

Μια καστροπολιτεία και αναρίθμητοι βυζαντινοί θησαυροί στα Σέρβια Κοζάνης σας προσκαλούν σε ένα ονειρεμένο προσκύνημα. Το «παρατηρητήριο της βυζαντινής αυτοκρατορίας», όπως δηλώνει και η λατινική προέλευση του ονόματός τους, υπήρξε ανέκαθεν ένα κομβικό σημείο-πέρασμα από τη Δυτική Μακεδονία στη Θεσσαλία και το αντίθετο.

Ένας τόπος, με μια ονειρική θέα στη λίμνη Πολυφύτου, που έχει να διηγηθεί μια μεγάλη ιστορία.

Τις σελίδες αυτής της ιστορίας θα ξεφυλλίσετε αρχικά με την περιήγη- σή σας στο Κάστρο των Σερβίων, το οποίο είναι χτισμένο σε μια περίοπτη αλλά και φυσικά οχυρωμένη θέση. Η Βυζαντινή Καστροπολιτεία των Σερβίων αποτελεί ένα υπαίθριο μουσειακό σύνολο, μοναδικό στη Δυτική Μακεδονία. Η απαρχή του κάστρου ανάγεται στους προ-Ιουστινιανού Χρόνους. Η στρατηγική γεωγραφική του θέση έγινε και η αιτία προσάρτησής του από Βούλγαρους, Φράγκους, Σέρβους και Τούρκους. Οικίες, κρήνες, λουτρά, κινστέρνες, εκκλησίες με πλούσιο διάκοσμο αποτελούν ένα υπαίθριο μουσείο που θα σας μαγέψει και θα σας μεταφέρει στην ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Την παράσταση κλέβει η ανάβαση στην ακρόπολη και η υπέροχη θέα, όπου το πράσινο του κάμπου απλώνεται από κάτω σε όλες τις αποχρώσεις του. Τριγύρω ξεχωρίζουν ο Επισκοπικός Ναός της Επαρχίας Σερβίων με την ονομασία ο Ναός των «Κατηχουμένων» (ή «Σαράντα Πόρτες»), μεγάλη τρίκλιτη βασιλική του 11ου αιώνα, ο Nαός των Αγίων Θεοδώρων, βασιλική της ίδιας εποχής και οι Nαοί του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και των Αγίων Αναργύρων.

Στην πορεία σας για το Κάστρο, η Ιστορία σας ταξιδεύει ακόμη παλαιότερα, εκεί που βρίσκεται το Φαράγγι των Σερβίων. Μέσα από ένα διαμορφωμένο μονοπάτι, θα παρατηρήσετε ότι στο σημείο αυτό η φύση έχει σμιλέψει με μοναδικό τρόπο τα βράχια που η ανθρώπινη φαντασία παρομοιάζει με ανθρωπόμορφες και ζωόμορφες οντότητες.

Αλλά το ταξίδι στο παρελθόν δεν σταματά εδώ, αφού με την επίσκεψή σας στο Γεωπάρκο «Μπουχάρια» θα θαυμάσετε μια μικρή «Καππαδοκία». Πρόκειται για σπάνιους γεωλογικούς

A castle city and its innumerable Byzantine treasures, in Servia, Kozani, invite you to the pilgrimage of your dreams. The “watchtower of the Byzantine Empire”, as the Latin origin of its name suggests, has always been a crossroads, a point of passage from Western Macedonia to Thessaly and vice versa. A location with a dreamy view of Lake Polyfytos, that has a long story to tell.

You will be turning the pages of this story as you tour the Castle of Servia. It is built in a prominent, but also naturally fortified location. The Byzantine castle city of Servia is an open-air museum, unique in Western Macedonia. The origins of the castle date back to pre-Justinian times. Its strategic geographical position became the reason for its annexation by Bulgarians, Franks, Serbs, and Turks. Residences, fountains, baths, cisterns, churches with rich decoration form an open-air museum that will enchant you and transfer you to the atmosphere of a past era.

The ascent to the acropolis and the magnificent view steals the show, with the verdant plain spreading out below in all its shades. In the area we find the Episcopal Church of the Province of Servia, called the Church of the “Katichomenoi” (or “Forty Doors”), a large three-aisled basilica of the 11th century, the Church of Agioi Theodoroi, with its basilica of the same era and the Churches of Agios Ioannis Prodromos and Agioi Anargyroi.

On your way to the castle, history transfers you even further back in time, to where the Gorge of Servia is located. Through a paved hiking path, you will notice that at this site, nature has uniquely carved the rocks which human imagination likens to human-like and animal-like beings.

But the journey to the past does not stop here, since during your visit to the “Boucharia” Geopark, you will admire a little “Cappadocia”. These are rare geological formations, the result of soil erosion forming columns of soil, sand, loam and cobbles that began forming 70,000 years ago.

Today, Servia is one of the most important small towns of the Prefecture of Kozani and is built amphitheatrically at the foot of the Homeric

«Μπουχάρια», οι εντυπωσιακοί σχηματισμοί των βράχων. / “Boucharia” the impressive rock formations.

Σήμερα, τα Σέρβια αποτελούν μία από τις σημαντικότερες κωμοπόλεις του

Νομού Κοζάνης και είναι χτισμένα αμφιθεατρικά στους πρόποδες του ομηρικού Τιτάριου Όρους, περιτριγυρισμένα από ένα επιβλητικό τοπίο άγριας ομορφιάς. Στην κοιλάδα του Αλιάκμονα δεσπόζει η τεχνητή Λίμνη Πολυφύτου, η οποία δημιουργήθηκε το 1973 ύστερα από την κατασκευή ενός φράγματος στον ποταμό. Τη λίμνη διασχίζει η Υψηλή Γέφυρα των Σερβίων, η οποία ενώνει τις δύο όχθες και η κατασκευή της οποίας αποπερατώθηκε το 1976. Στη λίμνη έχουν καταγραφεί δεκαεπτά είδη ψαριών του γλυκού νερού, ενώ η περιοχή του Αλιάκμονα είναι σημαντικός βιότοπος.

Στα νερά της λίμνης καθρεφτίζεται το χωριό Νεράιδα, ένα χωριό με τη δική του ξεχωριστή ιστορία που μοιάζει σαν να ξεπήδησε από τις σελίδες παραμυθιού, σε ένα τοπίο απείρου κάλλους και με θέα που κόβει την ανάσα.

Για τους ρομαντικούς, ο πεζόδρομος περιμετρικά της Νεράιδας προσφέρεται για έναν όμορφο περίπατο με φόντο τα Πιέρια, ενώ μικρά μονοπάτια ανάμεσα από το δάσος των πουρναριών σας οδηγούν στα ξέφωτα του λόφου, ώστε να απολαύσετε ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα. Επιπλέον, μπορείτε να παρακολουθήσετε τους ψαράδες να ψαρεύουν από τη Γέφυρα ή παρα- λίμνια, αλλά και να παρατηρήσετε τα 170 είδη πουλιών που φωλιάζουν στα νησάκια της. Εξάλλου, η λίμνη προσφέρεται και για διαγωνισμό ψαρέματος, κολυμβητικούς αγώνες, σκι και κωπηλασία.

Στα παραδοσιακά ταβερνάκια της περιοχής, μπορείτε να γευθείτε νοστιμιές της λίμνης, αλλά και σερβιώτικα εδέσματα όπως γίδα κοκκινιστή στη γάστρα, αρνάκι στον φούρνο με ρύζι και κρέμα από γιαούρτι και αυγά, γιαπράκια, εντεράκια γεμισμένα με ρύζι και αυγολέμονο, κιχιά και τόσα άλλα. Από το τραπέζι δεν μπορούν να λείπουν τα εξαιρετικά κρασιά των Σερβίων αλλά και εκλεκτά τσίπουρα.

Μια πανδαισία γεύσεων και εικόνων ξετυλίγεται μπροστά σας. Παραμυθένια ηλιοβασιλέματα, βυζαντινές μνήμες, γεωλογικοί θησαυροί, ένας ασύγκριτος συνδυασμός του υγρού με το στερεό στοιχείο που μπλέκεται μοναδικά με το φυσικό μαγευτικό τοπίο,

Titarios Mountain, surrounded by an imposing landscape of untamed beauty. The valley of Aliakmonas is dominated by the artificial lake of Polyfytos, which was created in 1973 after the construction of a dam on the river. The High Bridge of Servia passes through the lake and connects the two banks, the construction of which was completed in 1976. Seventeen species of freshwater fish have been recorded in the lake, while the area of Aliakmonas is an important habitat.

The waters of the lake reflect the village of Neraida, a village with its own special history that seems to have sprung out of the pages of a fairy tale, in a landscape of infinite beauty and breathtaking sight.

For the romantic, the pedestrian walkway around the lake is ideal for a delightful walk with Pieria as a backdrop, while small paths through the oak bush forest lead you to the clearings of the hill so you can enjoy a magnificent sunset. You can also watch fishermen fishing off the bridge or on the lakeshore, and observe the 170 species of birds that nest on its islets. The lake is also ideal for fishing competitions, swimming events, skiing and rowing.

In the traditional taverns of the area, you may taste the delicacies of the lake, as well as dishes of Servia dishes, such as: Goat casserole in tomato sauce, lamb in the oven with rice and yoghurt and egg cream, yaprakia - stuffed cabbage rolls, lamb entrails stuffed with rice and avgolemono - egg lemon broth, pies with the traditional “Kihi” and so much more. The table cannot possibly be set without the excellent wines and fine tsipouro of Servia.

A feast of flavors and images unfolds before you. Fairy tale sunsets, Byzantine memories, geological treasures, an incomparable combination of the liquid and solid element that blends uniquely with the natural magical landscape, will remain indelibly marked in your mind and your heart. And you never know... maybe “those of you who cross the gorge of Servia will become even better looking and even more charming”, as tradition goes...

Η πανέμορφη Υψηλή Γέφυρα των Σερβίων. / The magnificent High Bridge of Servia.