DIGIFOTO Pro 1.2015 by Clipboard Publishing

DIGIFOTOPRO.NL

NUMMER 1

2015

PRIJS 5,95

PRAKTIJKTEST VOGELFOTOGRAFIE MET DE SIGMA 150-600MM ‘SPORTS’

BASTIAAN EN HANS HEUS

TWEE GENERATIES SPORTFOTOGRAFEN

EXACTITUDES FOTOPROJECT ZONDER EINDE

ACTIEFOTOGRAAF RUTGER PAUW

EXTREME SPORTEN STIJLVOL IN BEELD REVIEWS SAMSUNG NX500 • NIKON D7200 • OLYMPUS OM-D E-M5 II

OBJECTIEVEN CANON EF 11-24MM F/4L • NIKON 300MM F/4E PF VR • SAMSUNG 16-50MM F/2-2.8 EN 50-150MM F/2.8 OIS • SAMYANG 100MM F/2.8 MACRO • PANASONIC 30MM F/2.8 MACRO

NUMMER 1/2015

P R I J S 5 ,9 5

DIGIFOTO PRO IS EEN UITGAVE VAN CLIPBOARD PUBLISHING

Full-frame. Ongekend compact. ’s Werelds kleinste full-frame 35mm-camera’s met verwisselbare lens*1 waarvan het gewicht de helft is van traditionele spiegelreflexcamera’s. Sony presenteert de

-serie.

Superieur detail voor professionals Beschikt over een nieuwe 36.4 megapixel, 35mm full-frame Exmor™ CMOS sensor zonder optical low-pass filter. De a7r is een ongeëvenaarde combinatie van compactheid en toonaangevende beeldkwaliteit met natuurlijke details.

Ultra gevoelig voor professionals

Full-frame perfectie voor iedereen Alle voordelen van een 35mm full-frame beeldsensor en het kunnen verwisselen van lenzen, samengebracht in een ongekende compacte body zonder concessie op beeldkwaliteit, ergonomie, functionaliteit en autofocus prestatie.

Ongekende stabiliteit voor professionals Adembenemende beeldkwaliteit en ongeëvenaarde vrijheid komen samen in de a7-II, de eerste full-frame camera ter wereld met beeldstabilisatie over 5 assen. Full-frame perfectie en stabiliteit voor professionals.

De nieuwe 12.2 megapixel 35mm full-frame Exmor™ CMOS sensor geeft ongekende gevoeligheid tot een ISO 409600*2 met bijzonder weinig ruis, beantwoordt de hoogste eisen van foto- en videografen.

Ontdek meer op www.sony.nl/a7-series *1 Onder de digitale camera’s met verwisselbare lens die een full-frame beeldsensor van 35 mm hebben. Informatie correct per 6 april 2014. *2 Onder de digitale camera’s met verwisselbare lens die een full-frame beeldsensor van 35 mm hebben. Informatie correct per 20 november 2014. *3 Standaard ISO-bereik: 100-102.400 voor foto’s en films. Uitbreidbaar ISO-bereik: 50-409.600 voor foto’s, 100-409.600 voor films. Sony, ‘ ’ en hun logo’s zijn geregistreerde handelsmerken of handelsmerken van Sony Corporation. Alle andere logo’s en handelsmerken behoren toe aan hun respectieve eigenaars.

OVER ONS

Over ons

DIGIFOTO Pro wordt gemaakt door een vast team van redacteuren. Daarnaast maken we gebruik van freelancers en hebben we een aantal partners die op regelmatige basis artikelen aanleveren voor het magazine. Even voorstellen: REDACTIE

Julian Huijbregts HOOFDREDACTEUR

Als hoofdredacteur is Julian verantwoordelijk voor de inhoud van het magazine en de website. Naast het bepalen en uitzetten van de onderwerpen, het aansturen van de redactie en freelancers, kruipt hij ook regelmatig zelf in de pen. Dat levert meestal reviews van camera’s en objectieven op, maar voor een achtergrondartikel draait hij ook zijn hand niet om. julian@clipboard-publishing.nl

Lucas Boon

Peter Guldenpfennig

Eveline Meijer

Mark Scholten

REDACTEUR

Joni Hendrix

Thomas Kouveld

REDACTEUR

Joni is niet alleen creatief met beeld, maar ook met woorden. Duidelijk overbrengen hoe een fotograaf te werk gaat? Dat laten we graag aan haar over.

Thomas begon ooit met het fotograferen van obscure bandjes in duistere kroegen en kreeg toen de smaak te pakken. Schrijven vond hij altijd al leuk, net als de nieuwste gadgets. Naast een voorliefde voor fotografie is hij gek op anecdotes van enthousiaste fotografen.

joni@clipboardpublishing.nl

REDACTEUR

thomas@clipboardpublishing.nl PARTNERS

DutchPhotoZone Sinds 2008 werkt DIGIFOTO Pro samen met DutchPhotoZone (DPZ), hét forum voor de serieuze amateurfotograaf en (semi)professional. In elke editie tonen we je het werk van een van de DPZ-leden. www.dutchphotozone.com

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Uitleg

Over onze reviews

Elke editie testen we diverse camera’s, objectieven en accessoires. Maar hoe testen we deze producten precies en hoe beoordelen we ze? Op deze pagina geven we je een overzicht van onze criteria en testmethoden.

BEDIENING

Bij de bediening beoordelen we niet alleen de ergonomie, maar ook de menustructuur van de camera.

Onder snelheid valt het autofocussysteem, maar ook de tijd die de camera nodig heeft om foto’s weg te schrijven.

BEHUIZING

Bij de beoordeling van de behuizing kijken we naar de bouwkwaliteit, maar ook het lcd en de zoeker nemen we in beschouwing.

D I GI F O

Brons

Een product dat doet wat het moet doen, maar niet echt uitblinkt krijgt een bronzen award.

Zilver

ZILVER

Producten die een goede indruk op ons achterlaten krijgen een zilveren award.

PR O • TO

Goud

Komen de prestaties van de camera ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

CATEGORIEËN

Camera’s delen we in onderstaande (sub) categorieën in. De scores en de awards zijn alleen onderling te vergelijken bij camera’s in dezelfde subcategorie. Krijgt een compactcamera van ons een Goud Award, dan wil dat niet zeggen dat deze camera even goed presteert als een spiegelreflex met diezelfde award.

SPIEGELREFLEXCAMERA’S (DSLR)

GOUD

PR O • TO

PLATINA

 Instap  Geavanceerd  Professioneel

COMPACTE SYSTEEMCAMERA’S (CSC)  Instap  Geavanceerd  High-end

Objectieven

De beoordeling van objectieven lijkt op die van camera's, maar we gebruiken hiervoor een aantal andere criteria. Scherpte Alle objectieven testen we op scherpte. Bij zoomobjectieven kijken we naar diverse brandpuntsafstanden.

Autofocus We kijken niet alleen naar de snelheid van de autofocus, ook de geluidsproductie en de nauwkeurigheid nemen we mee in de beoordeling.

Vervormingen Onder vervormingen rekenen we zaken zoals chromatische aberratie, vignettering, vertekening en flare. Een hoge score betekent dat het objectief weinig vervormingen heeft.

Behuizing Steekt het objectief degelijk in elkaar, zijn er bijvoorbeeld stof- en regenafdichtingen?

PR O • TO

ARD AW

SNELHEID

BRONS

ARD AW

De score voor de beeldkwaliteit beoordelen we aan de hand van de ruisprestaties, het dynamisch bereik en de kleurweergave van de camera.

PRIJS/KWALITEIT

D I GI F O

BEELDKWALITEIT

PR O • TO

ARD AW

Bij onze camera-reviews geven we scores voor vijf verschillende criteria. We beoordelen camera's per categorie, de scores van een compactcamera kun je dus niet direct met die van een spiegelreflex vergelijken. Ook zijn beoordelingen tijdsgebonden. Je kunt camera's van nu immers moeilijk vergelijken met camera's van een paar jaar geleden.

Wij kunnen niet bepalen hoeveel waarde jij hecht aan bepaalde eigenschappen van een objectief of camera, de ene persoon zal bijvoorbeeld snelheid belangrijker vinden dan de andere persoon. Daarom geven we scores voor de afzonderlijke criteria. Wel vellen we een eindoordeel in de vorm van één van onderstaande awards.

ARD AW

Camera's

Awards

D I GI F O

We testen de producten grotendeels in de praktijk. Een objectief of camera gebruiken we op dezelfde manier zoals we ook onze eigen apparatuur gebruiken. Daardoor lopen we tegen praktische bezwaren of voordelen op, die minstens zo belangrijk zijn als alleen de droge cijfers en testresultaten. Daarnaast kijken we ook onder gecontroleerde omstandigheden naar de belangrijke aspecten.

D I GI F O

AWARDS

Prijs/kwaliteit Komen de prestaties van het objectief ook overeen met wat je op basis van de prijs mag verwachten?

Weet een product ons echt te overtuigen, dan belonen we het met een gouden award.

Platina

Voor de echt uitblinkende producten is er de platina award. Een product moet ons volledig weten te overtuigen willen we deze award toekennen.

Onderscheidingen

Sommige producten hebben een opvallende eigenschap, zeer goede prijs-kwaliteitverhouding of steken boven de rest uit dankzij hun ontwerp. Hiervoor delen we de volgende onderscheidingen uit. Deze kunnen ook gecombineerd worden met een award. Innovatief

INNOVATIEF

Heeft een fabrikant lef en komen ze met nieuwe technieken of toepassingen? Dan kunnen ze een innovatie-award verwachten! Budget

BUDGET

Is het product vriendelijk voor je portemonnee, dan krijgt het een budget-award mee. Design

DESIGN

Niets zo persoonlijk als smaak, maar voor een bovengemiddelde aandacht aan het ontwerp kennen we een design-award toe.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Perfect licht 52 AF-1 digitaal • Richtgetal 52 bij ISO 100 • Draadloos flitsen (TTL-slave en servofunctie) • Metalen voet en zwenkreflector (vert. en hor.) • USB-interface voor firmware updates

TRANS CONTINENTA

• Touch display met automatische draaifunctie (90o) • Volledig compatibel met camera’s van:

Canon, Nikon, Olympus/Panasonic, Pentax en Sony

Waarom Metz? Bekijk de 52 AF-1 review video door fotografe Esmee van Loon op: transcontinenta.nl/metz

Importeur: Transcontinenta B.V.

•

Tel: 0252-687555

•

info@transcontinenta.nl • www.transcontinenta.nl

INHOUD

SPECTACULAIRE ACTIEFOTOGRAFIE

De werkwijze van Rutger Pauw

SPORTFOTOGRAFEN HEUS & HEUS Overeenkomsten en verschillen tussen vader en zoon

EXACTITUDES

Ari Versluis en Ellie Uyttenbroek

PRAKTIJKTEST: SIGMA 150-600MM 'SPORTS' Vogelfotografie van Han Bouwmeester

110

JAN VAN DER GREEF

Natuurfotografie met emotie

CAMERA'S 11 Nikon D7200 Grotere buffer

15 Samsung NX500

Veel functies uit het topmodel

64 Olympus OM-D E-M5 II Nieuwe technieken

OBJECTIEVEN Samsung 16-50mm f/2-2.8 91 en 50-150mm f/2.8 Hoogwaardige zoomobjectieven

Canon EF 11-24mm f/4L USM

Extreme ultragroothoek

98 Panasonic 30mm f/2.8 Macro Betaalbaar macro-objectiefje

INSPIRATIE 40 Spotlight: Ton Heijnen Uit onze lezersgallery

Uit de Schoolbanken: 58 Esther Hessing Documentair met dubbele bodem

68 Spotlight: Albert Dros Foto's en nabewerking

100 Samyang 100mm f/2.8 Macro Handmatige topkwaliteit

102 Nikon 300mm f/4E PF VR Klein, stabiel en scherp

TECHNIEK

42 Drones

Filmen en fotograferen vanuit de lucht

82 Spotlight: Rosalie Beltman 49 Sony FDR-X1000V Winnaar fotowedstrijd 108 54 Eizo CG248-4K 'Nachtfotografie' Uit onze lezersgallery

4K-actioncam

ColorEdge met 4K-resolutie

Willem Luijkx over zijn winnende foto

120

Winnaar fotowedstrijd 'Straatfotografie in Kleur' Selma van der Bijl over haar winnende foto

56 Statieven Stevige basis

118 Retrofocus

Voigtl채nder-Zoomar 36-82mm f/2.8

122

Spotlight: Andre van der Meulen Uit onze lezersgallery

126 EyeFi Mobi Pro Met raw-ondersteuning

FOTOWEDSTRIJD

BEWEGING

Hoofdprijs: Sigma 50mm f/1.4 Art

102

NIEUWS

NIKON

DATACOLOR

NIKON 1 J5

DATACOLOR SPYDER 5

Nikon breidt de 1-serie uit met de Nikon 1 J5. De behuizing van de camera is flink aangepast, bevat meer handmatige bedieningsknoppen en een aanraakscherm dat je 180 graden omhoog kunt klappen. Het toestel is uitgerust met een nieuwe 20,8-megapixel bsi-cmossensor en een 4K-filmfunctie. Het nieuwe sensorontwerp moet zorgen voor betere prestaties in donkere situaties. Helaas is de 4K-filmfunctie beperkt tot 15 beelden per

seconde, wat onvoldoende is voor vloeiend beeld. Kies je voor 1080p, dan heb je keuze uit 30 en 60 bps. In 720p zijn slowmotion-video's met 100 bps mogelijk. Fotograferen kan met maximaal 20 bps. Adviesprijs € 549,Website www.nikon.nl

CANON

Prijzen ca. € 120,- (Express), € 180,- (Pro), € 260,- (Elite) Info spyder.datacolor.com

CANON XC10 Canon komt met een compacte 4K-filmcamera. De XC10 is voorzien van een 12-megapixelsensor van het 1-inchformaat. De camera maakt gebruik van een vast 27,3-273mm f/2.8-5.6-objectief, beschikt over IS-beeldstabilisatie en een isobereik van 160-20.000. Volgens Canon levert de camera een dynamisch bereik van 12 stops. Om 4K-beelden op te slaan is een CFast 2.0-geheugenkaart nodig. De DIGIC DV5-beeldprocessor produceert 4K-video's met bitrate

Datacolor komt met de Spyder 5, een nieuwe telg in het aanbod van kalibratie-hardware. De fabrikant belooft met de Spyder 5 tot 55 procent meer nauwkeurigheid ten opzichte van zijn voorganger. Het nieuwe ontwerp heeft zeven sensoren om de kleuren van je monitor te analyseren en een geschikt monitorprofiel op te maken. Zoals de vorige Spyders, komt ook nummer vijf in de uitvoeringen Express, Pro en Elite; de laatste twee hebben meer geavanceerde instellingen en analyse-mogelijkheden. Daarnaast heeft de Pro-uitvoering een extra sensor die omgevingslicht kan meten. De Elite-uitvoering biedt door middel van een statiefaansluiting de mogelijkheid om ook projectoren te kalibreren.

van 305 Mbps. Net als bij de dure EOS Cinema-camera's krijg je de beschikking over Canon Log Gamma. De handgrip is kantelbaar en je kunt een loupe op het 3-inchscherm plaatsen zodat deze fungeert als elektronische zoeker. Adviesprijs: € 2049,Verkrijgbaar vanaf juni 2015 Info www.canon.nl

LENSBABY

LENSBABY VELVET 56 Lensbaby kennen we van de creatieve objectieven waarmee het scherptevlak kan verplaatsen. De Velvet 56 valt in een hele andere categorie. Dit handmatige 56mm f/1.6-objectief, met een stevige metalen behuizing, is een reïncarnatie van de portretlenzen van weleer. Dat het objectief van Lensbaby komt, merk je naarmate je het diafragma opendraait. Een zachte waas van onscherpte zal zich over je foto verspreiden,

wat een uniek effect moet opleveren. Daarnaast heeft het objectief een macrofunctie, met een maximale vergroting van 1:2. De Lensbaby Velvet 56 is er in uitvoeringen voor zo goed als alle spiegelreflexen systeemcamera's. De zilverkleurige variant heeft een meerprijs van honderd euro. Adviesprijs € 549,99 Info www.lensbaby.co.nl

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

CREËER DE PERFECTE FOTO!

WAAROM KAMERA-EXPRESS?

Laagste prijs garantie Voor 23.59 besteld, morgen in huis Gratis verzending vanaf €100 Same Day Delivery mogelijkheid Meerdere superstores in Nederland

GRATIS

WACOM TABLET & ADOBE CREATIVE CLOUD* Bij aankoop van één van de actiecamera’s *Plus Wi-Fi card indien niet in camera ingebouwd

KAMERA EXPRESS

GRATIS WACOM TABLET & ADOBE CREATIVE CLOUD t.w.v. € 379 !*

GRATIS WACOM TABLET & ADOBE CREATIVE CLOUD t.w.v. € 479 !*

GRATIS WACOM TABLET & ADOBE CREATIVE CLOUD t.w.v. € 419 !*

GRATIS WACOM TABLET & ADOBE CREATIVE CLOUD t.w.v. € 519 !*

mk II

mk III

CANON EOS 70D body CANON EOS 6D body CANON EOS 7D body CANON EOS 5D body • 20,2-Megapixel APS-C CMOSsensor • DIGIC 5+ • 19-punts AFsysteem • 7 bps • Snelle AF • WiFi • Tot 12.800 ISO • Full HD video • 3 Inch touchscreen • Intelligente zoeker • Incl. accu, lader, kabel en software

• 20,2-Megapixel fullframe CMOS-sensor • GPS • Bediening en overdracht via Wi-Fi • 3”LCD display • Full HD video • DIGIC 5 • ISO tot 25.600 • 11 Punts AF systeem • 63-zones lichtmeting • Incl. accu, lader, kabels

• 20,2-Megapixel APS-C CMOS • 3” LCD II display • Full HD Video • 10bps opnamen • Dual Digic 6 • 65 Punts ‘cross type’ AF systeem • ISO tot 51.200 • GPS • Incl. accu, lader, kabels, riem en CD-rom

• 22,3-Megapixel fullframe • 100% Zoekerbeeld • 3,2” LCD II display • Full HD Video • 6bps opnamen • ISO bereik tot 25.600 • Digic 5 • 61 Punts ‘cross type’ AF systeem• Incl. accu, lader, kabels, riem en CD-rom

€ 949 (incl. BTW)

€ 1579 (incl. BTW)

€ 1699 (incl. BTW)

€ 2699 (incl. BTW)

€ 784,30 (ex. BTW) Art. nr. 12187366

€ 1304,96 (ex. BTW) Art. nr. 12179522

€ 1404,13 (ex. BTW) Art. nr. 12201202

€ 2230,58 (ex. BTW) Art. nr. 12177620

DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM ROTTERDAM Parnassusweg 202-206 Kronenburgsingel 20 J. van Stolberglaan 177 Rietbaan 5 2595 CD Den Haag 1076 AV Amsterdam 2908 LP Capelle a/d IJssel 6831EX Arnhem Kijk voor openingstijden winkels op onze website. Klantenservice 085-273 74 37

Aanbiedingen geldig t/m 26 juli 2015 zolang de voorraad strekt. Kamera Express kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele (druk)fouten. Kijk voor de meest recente prijzen op onze website. *Bij aankoop van één van de actiecamera’s, plus Wi-Fi card indien niet in camera ingebouwd. Meer informatie en voorwaarden betreffende deze actie op www.kamera-express.nl/canonactie/

ZWOLLE George Stephensonstraat 5 8013 NL Zwolle

ANTWERPEN Boomsesteenweg 81 2610 Wilrijk België

WWW.KAMERA-EXPRESS.NL Voor 23.59 uur besteld, morgen in huis!

WIN EEN REIS NAAR OOSTENRIJK + EEN SONY ALPHA A7 + 28-70MM

ÂŠ Peter Burgstaller

Upload jouw zomerse geluksmoment op www.verrassendoostenrijk.nl

Deze competitie wordt mogelijk gemaakt door:

Nikon D7200

Camera Nikon D7200 Objectief AF-S 70-200mm f/2.8 VR II Brandpunt 200mm Diafragmaf/8 Sluitertijd 1/320 ISO 280

Nikon D7200

Grotere buffer, subtiele verbeteringen Op het naamplaatje na lijkt de nieuwe Nikon D7200 identiek aan zijn voorganger. Ook de specificaties zijn grotendeels gelijk aan de D7100. Toch heeft Nikon's nieuwe apsc-topmodel diverse verbeteringen en nieuwe functies gekregen, waaronder een veel grotere buffer en nieuwe Expeed 4-beeldprocessor. We zoeken uit wat dat in de praktijk oplevert. TEKST EN FOTOGRAFIE

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

JULIAN HUIJBREGTS

REVIEW

Nikon D7200

TIME-LAPSE-FUNCTIE

De Nikon D7200 is de eerste DX-camera die de uitgebreide time-lapse-functie krijgt die we kennen uit de FX-modellen. Het was al mogelijk om intervalopnames te maken met de D7100, maar de D7200 kan deze ook direct omzetten naar een video. Met 'Exposure Smoothing' worden belichtingsovergangen vloeiend weergegeven.

De behuizing van de Nikon D7200 is vrijwel identiek aan de D7100 die twee jaar geleden werd ge誰ntroduceerd. Enkel het naamplaatje is gewijzigd en het wifi-logo verklapt dat het nieuwe model over draadloze functionaliteit beschikt. Het formaat van de body is vrij compact, maar de camera ligt lekker in de hand. De magnesiumlegering voelt steviger en professioneler aan dan de lager gepositioneerde camera's, zoals de D5500. Een ander voordeel is dat de behuizing is afgedicht tegen stof en vocht. Fotograferen in barre weersomstandigheden is met de D7200 geen probleem. Ook beschikt de camera over twee sd-kaartsleuven, zodat je direct een back-up kunt maken of jpg- en raw-bestanden apart kunt wegschrijven. Het is enigszins verrassend dat Nikon de behuizing helemaal niet heeft aangepast. De compacte en stevige behuizing bevalt ons goed, maar we hadden graag de toevoeging gezien van een kantelscherm zoals in de Nikon D750. Zeker als je veel in live view werkt of filmt met je spiegelreflex is dat een nuttige toevoeging. De D7200 maakt gebruik van dezelfde EN-EL15accu als zijn voorganger. Toch kun je meer foto's maken, dankzij de nieuwe beeldprocessor die minder stroom verbruikt. Volgens de cipa-norm kun je 1110 foto's maken op een volle lading, of 80 minuten filmen. Ook aan de

Camera Nikon D7200 Objectief AF-S 70-200mm f/2.8 VR II Brandpunt 200mm Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/400 ISO 220

bediening heeft Nikon ten opzichte van de D7100 niets gewijzigd. In de behuizing vinden we een prettige zoeker, het pentaprisma geeft honderd procent van het beeld weer. Werken in live view of foto's terugkijken doe je met behulp van het scherpe 3.2-inchscherm dat over 1,2 miljoen beeldpunten beschikt. Nieuw is de mogelijkheid om de kleurweergave van het scherm naar smaak aan te passen. Beeldkwaliteit Nikon rust de D7200 uit met een 24,2-megapixelsensor, zonder lowpass-filter. Het is een iets andere chip dan de sensor in de D7100, die over 24,1 megapixels beschikt. Dat is te merken aan het grotere iso-bereik. De D7200 kan ingesteld worden van 100 tot 25.600, twee stops hoger dan zijn voorganger. Nikon voegt ook H1- en H2-stand toe met equivalenten van iso 51.200 en 102.400. Deze standen zijn echter alleen beschikbaar als je in jpg fotografeert, ook wordt de camera ingesteld op zwart-wit en kun je dit niet veranderen. Wat ons betreft hebben deze standen dan ook weinig nut, maar echt rouwig kunnen we daar niet om zijn. Dergelijke hoge iso-waarden leveren in de praktijk nauwelijks bruikbare resultaten op. Fotografeer je in jpg, dan valt op dat de foto's minder storende ruis bevatten dan de beelden die de D7100 maakt. Dat is te danken aan de verbeterde beeldverwerking van de nieuwe Expeed 4-processor. Ook in raw is er op de hoogste iso-waarden verschil zichtbaar, al is het dan minder duidelijk aanwezig. Toch heeft de nieuwe sensor een duidelijk voordeel: er is geen 'banding' meer aanwezig bij hoge iso-waarden. Bij de D7100 waren soms storende strepen

te zien in donkere delen van het beeld. Bij het nieuwe model zijn we dit niet meer tegengekomen. Zoals we gewend zijn van Nikon-camera's de laatste jaren is het dynamisch bereik uitstekend. Onderbelichte raw-bestanden zijn probleemloos te corrigeren zonder storende gevolgen. Tot iso 800 is ruis vrijwel niet zichtbaar, vanaf iso 1600 komt er een lichte korrel in het beeld. Pas vanaf iso 6400 begint de ruis nadrukkelijke vormen aan te nemen. Kies je voor iso 12.800 of 25.600, dan verlies je veel details vanwege de ruis. Het nieuwe model presteert op deze standen iets beter dan de D7100, maar desondanks is het beter deze standen waar mogelijk te vermijden. Al met al behoort de sensor van de D7200 tot de beste aps-c-chips van het moment. De verbeteringen ten opzichte van de sensor in zijn voorganger zijn klein, maar zeker welkom. Autofocus Op het eerste gezicht lijkt het 51-puntsautofocussysteem van de D7200 gelijk aan zijn voorganger. Dat is echter niet het geval, want Nikon's nieuwe apsc-camera is net als de D750 uitgerust met de MultiCAM 3500 II-module. Deze werkt beter bij weinig licht, je kunt scherpstellen bij lichtwaarden tot -3EV. Een stop meer dan mogelijk is met de D7100. In de praktijk werkt het systeem erg snel en betrouwbaar, ook het volgen van onderwerpen gaat de camera goed af. Fotografeer je in de schemeringen of in donkere omstandigheden dan valt op dat de camera inderdaad nog goed weet scherp te stellen, al heeft de focus dan iets meer tijd nodig. De focuspunten beslaan een groot deel van het zoekerbeeld, de middelste vijftien exemplaren zijn kruislings gevoelig. Het gevoelige focussysteem biedt niet alleen uitkomst bij minder licht, maar ook als je met teleconverters werkt. De autofocus werkt tot f/8, dat betekent dat je bijvoorbeeld een 300mm f/4-objectief met 2x-converter kunt gebruiken. Bij de D7100 was dit ook al mogelijk, maar de D7200 kan in dit soort situaties gemakkelijker scherpstellen dankzij het gevoeligere focussysteem. Daarmee is het nieuwe autofocussysteem een goede verbetering voor natuuren sportfotografen die met lange brandpunten en teleconverters werken. Snelheid en buffer De belangrijkste verbetering van de Nikon D7200 is de grotere buffer. De

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

WIFI EN NFC

Naast wifi beschikt de Nikon D7200 ook over nfc (near field communication). Is je telefoon of tablet uitgerust met deze techniek, dan kun je eenvoudig een wifi-verbinding tot stand brengen door het apparaat tegen de camera aan te drukken. Met Nikon's Wireless Utility App (beschikbaar voor Android en iOS) kun je foto's overzetten, of de camera op afstand bedienen. De instelmogelijkheden zijn daarbij beperkt. Je kunt enkel het focuspunt kiezen en afdrukken. Instellingen zoals diafragma of sluitertijd wijzigen met de app is niet mogelijk.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

CONCLUSIE Door de D7200 van een veel grotere buffer te voorzien lost Nikon het belangrijkste nadeel van de D7100 op. Het nieuwe model is nu veel beter inzetbaar voor actiefotografie, ook het gevoelige focussysteem draagt daar aan bij. Nikon heeft daarnaast wifi toegevoegd en op veel punten subtiele verbeteringen doorgevoerd. Dat varieert van een verbeterde sensor - die zeer goede beeldkwaliteit levert - tot de toevoeging van een time-lapsefunctie. De behuizing is vrijwel niet veranderd. Hoewel we graag een uitklapscherm hadden gezien, blijven we fan van de stevige, compacte behuizing. Nikon maakt met de D7200 geen grote sprong vooruit, maar desondanks is het een zeer goede allrounder die voor vrijwel iedere tak van fotografie inzetbaar is.

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 1199,- (body) Resolutie 24,2 megapixels Beeldsensor aps-c-cmos ISO-bereik 100-25.600 Zoeker Pentaprisma, 100 procent weergave Scherm 3,2-inch lcd (1,2 miljoen beeldpunten) Scherpstelling 51-punts autofocus Snelheid 6 fps (7 fps bij 1,3x crop) Opslag 2x SDXC Afmetingen 135,5 x 106,5 x 76 mm Gewicht 765 gram (incl. accu) Filmfunctie 1080p @ 60/50/30/25/24 fps

BEOORDELING

CATEGORIE

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs/kwaliteit

GEAVANCEERDE DSLR D I GI F O

Filmfunctie Nikon geeft de filmfunctie van de D7200 een aantal handige verbeteringen, maar

echt grote vernieuwingen blijven uit. Net als zijn voorganger heeft het nieuwe model naast een ingebouwde microfoon aansluitmogelijkheden voor een externe microfoon en koptelefoon. Bij gebruik van de volledige sensor heb je keuze uit 30, 25 en 24 beelden per seconde in 1080p-resolutie. Het is nu ook mogelijk om te filmen met 50 of 60 bps, maar dat werkt alleen als je de 1.3x-cropmodus inschakelt. Je verliest wat aan groothoek in deze stand. Opvallend is dat andere dslr's van Nikon, zoals de D5500 en zijn voorganger, wel de hele sensor kunnen benutten bij het filmen met 60 bps in 1080p-resolutie. De filmbeelden die de D7200 produceert zijn van erg goede kwaliteit, ze bevatten veel details en zijn vrij van storende effecten zoals moiré. Ook stuurt de hdmi-poort een schoon signaal uit, zodat je met een externe recorder kunt opnemen met hogere bitrates. Het is helaas nog altijd niet mogelijk om het diafragma elektronisch aan te passen als live view is ingeschakeld. Om het diafragma te wijzigen dien je eerst live view uit te schakelen. Fanatieke filmers kunnen overwegen om objectieven met een handmatige diafragmaring te gebruiken. Film je in situaties met wisselende lichtomstandigheden, dan biedt de Autoiso-stand uitkomst. Je kunt de sluitertijd en het diafragma naar wens instellen, de camera compenseert de veranderende lichtomstandigheden door de iso-waarde aan te passen. Dat gaat vloeiend, zonder dat de helderheid van het beeld plotseling verspringt. Een andere nuttige aanvulling is het 'Flat'-profiel, dat we kennen van andere recente Nikon-dslr's. Stel je dit profiel in, dan hebben de filmbeelden een laag contrast en hoog dynamisch bereik, ideaal als je de kleuren en contrasten naar smaakt wilt aanpassen. Ook beschikt de D7200 over een 'Zebra'-functie, waarmee overbelichte delen tijdens het filmen gemarkeerd worden op het scherm. Tot slot zijn alle instellingen met betrekking tot de filmfunctie nu in één overzichtelijk menu verzameld.

PR O • TO

GOUD

ARD AW

fotografeersnelheid is ongewijzigd, maar je kunt nu meer foto's maken voordat de buffer vol zit en de snelheid inzakt. Dat is geen overbodige luxe, want hoewel de D7100 over een capabel focussysteem beschikte, was de buffer met ruimte voor zes raw-bestanden erg beperkt. De maximale fotografeersnelheid varieert van 5 tot 7 beelden per seconde, afhankelijk van de gekozen beeldinstellingen. Standaard staat de camera ingesteld op 14-bit raw, de D7200 fotografeert dan met 5 bps en na het maken van 18 foto's zakt de snelheid in. Stel je de camera in op 12-bit raw, dan stijgt de snelheid naar 6 bps en kun je een reeksopname van 27 foto's maken op volle snelheid. Kwaliteitsverschil tussen 12- en 14bit raw-bestanden is in de praktijk eigenlijk niet waar te nemen. Enkel bij extreme bewerkingen kan de extra informatie van de 14-bits-bestanden tot uiting komen. Maak je goed belichte foto's dan zul je hier niets van merken. De maximale snelheid van 7 bps haal je door de 1.3x-cropfunctie in te schakelen. Dit resulteert in foto's met een resolutie van ongeveer 15 megapixels en een extra cropfactor. In de zoeker wordt dat met een kader aangegeven. Voor sporten natuurfotografie is deze stand goed bruikbaar, de snelheid is hierbij welkom en de kleinere bestanden zijn nog altijd geschikt voor flinke afdrukken. Bovendien bedekken de 51 focuspunten in deze stand vrijwel het hele beeld. Dankzij de veel grotere buffer is de D7200 een stuk beter inzetbaar voor actiefotografie dan zijn voorganger. Wel blijft de fotografeersnelheid wat achter bij de concurrentie, de 7D Mark II schiet bijvoorbeeld 10 bps. Ook veel geavanceerde compacte systeemcamera's halen zulke snelheden. Canon's aps-ctopmodel is met adviesprijs van 1699 euro echter vijfhonderd euro duurder dan de Nikon D7200.

Calumet X-Frame Portable Achtergrond systeem Brilliant Inkjet Paper + Calumet X-Frame Achtergronddoek naar keuze

€ 1049,- € 1199,€ 189,- € 242,99 Aanbod geldig t/m 25/05/2015

Samsung NX500

NX1-SPECIFICATIES VOOR DE HALVE PRIJS Wat uiterlijk betreft lijkt Samsung's nieuwe mid-range-model veel op zijn voorganger, de NX300. Van binnen deelt de NX500 echter veel eigenschappen met het vlaggenschip: de Samsung NX1. Zo krijg je dezelfde 28-megapixelsensor, geavanceerde autofocus en een 4K-filmfunctie. En dat voor de helft van de prijs van de NX1. TEKST EN FOTOGRAFIE

JULIAN HUIJBREGTS

Camera Samsung NX500 Objectief 50-200mm f/4-5.6 OIS Brandpunt 200mm Diafragma f/7.1 Sluitertijd 1/250 ISO 320

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

REVIEW

Samsung NX500

amsung heeft met de NX1 een indrukwekkend vlaggenschip op de markt gezet. Begin dit jaar introduceerde de fabrikant de NX500, die meeprofiteert van de ontwikkelingen in het topmodel. De compacte en lichte NX500 is afgewerkt met kunstleer en is voorzien van een subtiele handgreep. Dankzij het gebruikte materiaal en een verdikking aan de achterkant, waar je duim op rust, ligt de camera ondanks het kleine formaat

toch lekker in de hand. Pak je de camera beet, dan heb je twee draaiwieltjes binnen handbereik voor het instellen van sluitertijd en diafragma. Deze zijn wat klein uitgevoerd maar laten zich wel prettig bedienen. Bovendien is het een vooruitgang ten opzichte van de NX300M, die het met ĂŠĂŠn instelwieltje moest stellen. Ook nieuw is de AELknop, bovenop het toestel, waarmee je de belichting vast kunt zetten. De NX500 heeft geen ingebouwde flitser, Samsung lost dat op door een klein extern flitsertje mee te leveren. Net als bij de NX300 ontbreekt een elektronische zoeker en er is geen

aansluitmogelijkheid voor een extern exemplaar. Systeemcamera's van andere merken in dezelfde prijsklasse, zoals de Sony A6000 en Olympus OM-D E-M10, beschikken wel over een ingebouwde zoeker. Gelukkig is het 3-inchscherm wel flexibel, zodat je vanuit creatieve standpunten kunt fotograferen. Je kunt het Super Amoled-scherm maximaal 180 graden omhoog klappen en in een hoek van 45 graden naar beneden kantelen, zodat je goed zicht hebt op het scherm als je de camera boven je houdt. Met 1,04 miljoen beeldpunten is het display erg scherp, bovendien is het een aanraakscherm. Rechtsonder vind Camera Samsung NX500 Objectief 16-50mm f/3.5-5.6 OIS Brandpunt 16mm Diafragma f/6.3 Sluitertijd 1/400 ISO 100

je een digitale 'Fn'-knop. Druk deze in en er verschijnt een overzicht van de belangrijkste instellingen in beeld. Je kunt deze vervolgens eenvoudig wijzigen met aanrakingen op het scherm. De bediening op het touchscreen werkt soepel en logisch. Net als bij een smartphone of tablet kun je vegen om naar de volgende foto te gaan, in- en uitzoomen door dubbel te 'tappen' of een knijpbeweging te maken. Beeldkwaliteit Hoewel de behuizing van de NX500 sterk lijkt op die van de NX300, is de binnenkant volledig vernieuwd. Samsung geeft de camera exact dezelfde 28-megapixel aps-c-bsi-sensor met isobereik van 100 tot 25.600 die we kennen uit het topmodel, de NX1. Ten opzichte van de 20-megapixelsensor uit de NX300 is dat een flinke vooruitgang. Die chip zette al behoorlijk goede prestaties neer, maar de nieuwe 28-megapixelsensor is op alle vlakken beter. Raw-bestanden bevatten tot iso 800 vrijwel geen storende ruis. Op iso 1600 is slechts een kleine hoeveelheid 'korrel' zichtbaar. Bij iso 3200 zijn de resultaten nog erg goed, pas bij 6400 verlies je wat meer detail, maar ook deze stand levert nog goed bruikbare foto's op. Iso 12.800 geeft voldoende kwaliteit voor kleinere afdrukken en weergave op internet. De iso-waarde gaat nog verder, tot 25.600 en met een digitale uitbreiding naar 51.200. Bij deze waarden neemt de ruis de overhand en verliezen de foto's veel details. Het dynamisch bereik van de rawbestanden is uitstekend. Je kunt veel details terugwinnen uit donkere delen, zonder dat dit storende gevolgen heeft. In onze review van de NX1 concludeerden we al dat de beeldkwaliteit van zeer hoog niveau is, de aps-c-sensor behoort tot de beste chips van dit formaat. De NX500 levert vergelijkbare indrukwekkende resultaten. Autofocus en snelheid De Samsung NX500 beschikt niet alleen over dezelfde beeldkwaliteit als de NX1, ook het zeer geavanceerde hybride autofocussysteem vindt zijn weg naar de goedkopere camera. Het systeem bestaat uit een combinatie van 205 fasedetectie- en 209 contrastautofocuspunten, ge誰ntegreerd op de sensor. De focuspunten beslaan

vrijwel het hele beeldoppervlak, dat is een groot voordeel in vergelijking met spiegelreflexcamera's waarbij de focuspunten in het midden zijn gecentreerd. Het focussysteem wist ons te overtuigen in de NX1 en laat bij de NX500 net zo'n goede indruk achter. Het volgen van onderwerpen met het autofocussysteem werkt zeer goed, voor een camera in deze prijsklasse zijn de prestaties uitstekend. Ook de fotografeersnelheid is indrukwekkend, de NX500 schiet met 9 beelden per seconde, met behoud van autofocus voor iedere afzonderlijke foto. Fotografeer je in raw, dan is de buffer na het maken van zes foto's vol en zakt de snelheid in. Voor sporten actiefotografie in raw is de NX500 daarom niet erg geschikt en zul je moeten investeren in de NX1. Schakel je echter over naar jpg, dan houdt de NX500 het erg lang vol. De hoeveelheid foto's die je in jpg op volle snelheid kunt maken is afhankelijk van de omstandigheden. Fotografeer je veel kleine details, of gebruik je een hoge isowaarde, dan zijn de bestanden groter. Bevatten de foto's grote egale delen, zoals veel lucht, dan zijn de bestanden kleiner en kun je meer foto's maken. In de praktijk lukte het ons afhankelijk van het onderwerp om zo'n vijftig tot meer dan honderd jpg-foto's achter elkaar te schieten op volle snelheid. De mechanische sluiter van de NX500 heeft een maximale snelheid van 1/6000e seconde, dat is een stukje sneller dan de meeste andere camera's in dit segment, die tot 1/4000e gaan. Wil je snelle bewegingen bevriezen, dan komt dit goed van pas. Ook beschikt de camera over een uitgebreide intervalopnamestand voor het maken van time-lapse-beelden. Je kunt kiezen om

Samsung NX500

SAMSUNG 16-50MM POWER ZOOM

Samsung levert de NX500 inclusief een compacte kitlens, de 16-50mm f/3.5-5.6 Power Zoom met OIS-beeldstabilisatie. Het objectiefje is erg compact en heeft een veelzijdig bereik. De prestaties zijn van een behoorlijk niveau, maar wil je de hoge resolutie van de 28-megapixelsensor volledig benutten, dan heb je beter glaswerk nodig. Samsung heeft een aantal compacte primes in het assortiment, zoals de 45mm f/1.8, 30mm f/2 en 16mm f/2.4, die een erg fijne combinatie vormen met de NX500. Ga je liever voor het gemak van meer bereik, dan is er ook flink wat keuze aan zoomobjectieven, variërend van een 12-24mm ultragroothoek tot 18-200mm-superzoom.

deze in de camera om te laten zetten tot een filmpje, maar ook de losse bestanden worden bewaard.

Connectiviteit Samsung is al jaren bezig met het 'Smart' maken van camera's en de NX500 is geen uitzondering. Naast wifi en nfc, dat we op meer camera's terugvinden, is er ook bluetooth aanwezig. Hiermee kun je een smartphone koppelen aan het toestel en zo de gps-gegevens van je telefoon in je foto's verwerken. Dat is ook mogelijk met wifi, maar de bluetooth-verbinding gebruikt minder energie dus je accu's houden het langer vol. Heb je een Android- of iOSsmartphone of tablet, dan kun je na het tot stand brengen van een wifi-verbinding met de Samsung Camera Manager-app de NX500 op afstand instellen en bedienen, of de foto's overzetten naar je mobiele apparaat.

CONCLUSIE Samsung brengt met de NX500 de geavanceerde 28-megapixelsensor en indrukwekkende autofocus van de NX1 naar de massa. De behuizing is een verfijning van de NX300, het extra instelwieltje is een welkome aanvulling. Het grootste gemis is een elektronische zoeker, of optie om die aan te sluiten. Het 3-inchscherm is gelukkig kantelbaar, helder en scherp. De bediening is dik in orde, mede dankzij het prettig werkende aanraakscherm. De 28-megapixelsensor levert detailrijke beelden en presteert in alle omstandigheden erg goed. Fotografeer je in raw, dan is de buffer snel vol, maar in jpg is de camera in staat om met 9 bps erg lange reeksopnames te maken, met effectieve focustracking. Zelfs de 4K-filmfunctie van het topmodel vindt zijn weg naar de half zo goedkope NX500. Ondanks dat de 4K-functie door de extra cropfactor beperkt is, vinden we dat indrukwekkend. Samsung geeft je de mogelijkheid om voor een laag bedrag kennis te maken met de Ultra-HD-resolutie.

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 749,- (incl. 16-50mm) Resolutie 28,2 megapixels Beeldsensor Aps-c-cmos (bsi) ISO-bereik 100-25.600 (uitbreiding naar 51.200) Scherm 3-inch kantelscherm (1,04 miljoen beeldpunten) Scherpstelling Hybride autofocus (fasedetectiepixels + contrast-af) Snelheid 9 fps Opslag sdxc Afmetingen 120 x 64 x 43 mm Gewicht 287 gram (incl. accu) Beeldstabilisatie Nee (in objectief) Filmfunctie 4K (30/25/24 fps), 1080p (max. 60 fps), 720p (max. 120 fps)

BEOORDELING

CATEGORIE

Beeldkwaliteit Bediening Snelheid Behuizing Prijs/kwaliteit

GEAVANCEERDE CSC PR O • TO

GOUD

ARD AW

4K-filmfunctie De Samsung NX1 wist ons niet alleen te overtuigen met zijn hoge fotografeersnelheid, geavanceerde autofocus en zeer goede beeldkwaliteit. We waren ook onder de indruk van de 4K-filmfunctie. Dat de veel goedkopere Samsung NX500 ook is voorzien van een 4K-filmfunctie is een prettige verrassing. Op dit vlak zijn er echter ook belangrijke verschillen met het topmodel. De NX500 gebruikt niet de hele sensor bij het filmen in ultra-hdformaat. Dat heeft waarschijnlijk met de beschikbare processorkracht te maken. De Samsung NX1 kan de volledige 28-megapixelresolutie omrekenen naar de 8 megapixels die nodig zijn voor 4K-video. Vermoedelijk heeft de NX500 een minder krachtige processor, want niet alle pixels worden gebruikt bij het filmen. Schakel je de camera in op 4K-resolutie, dan wordt alleen het midden van de sensor gebruikt: een exacte uitsnede van 4096x2160 of 3840x2160 pixels. Dat levert haarscherpe filmbeelden op, zonder storende effecten zoals moiré, maar het betekent ook dat je met een extra 'crop-factor' van 1,6x te maken hebt en dus groothoekbereik inlevert. De aps-c-sensor heeft een cropfactor van 1,5x, de 16-50mm-kitlens geeft tijdens het fotograferen en filmen in 1080p-resolutie een effectief bereik van 24-75mm. Film je in 4K, dan vertaalt de extra crop zich in een effectief bereik van 38-120mm. Dat is een voordeel voor liefhebbers van zoomobjectieven met een groot bereik. Gebruik je bijvoorbeeld het Samsung 50-200mm f/4-5.6 OIS-objectief, dan levert dat een effectief bereik op van 120-480mm in de 4K-stand. Film je graag met groothoek, dan zijn de opties wat beperkt. Je kunt bijvoorbeeld Samsung's 1224mm ultragroothoek gebruiken, dat levert een bereik van omgerekend 29-58mm

op. Een andere oplossing is de piepkleine Samsung 10mm f/3.5 fisheye. Die geeft je 24mm groothoek in de 4K-stand, maar wel met de kenmerkende fisheye-vertekening. Ook mist de NX500 een aantal van de geavanceerde filminstellingen die de NX1 wel heeft. Zo kun je niet kiezen voor 'Pro'-kwaliteit met een hoge bitrate en ontbreken de 'Gamma DR' en 'Gamma C'kleurprofielen. Wel kun je beeldinstellingen zoals contrast en scherpte naar wens aanpassen. Ook zijn er tal van resoluties en framerates om uit te kiezen. Van 4096x2160 pixels met 24 bps, tot 1280x720p met maximaal 120 bps voor slowmotionopnames met vertraging van 4x. Net als de NX1 filmt de NX500 met gebruik van de H.265-codec. Dit is de opvolger van H.264, de techniek die in vrijwel iedere andere camera wordt gebruikt. De nieuwe codec levert betere beeldkwaliteit bij gelijke bestandsgrootte, maar ondersteuning in videobewerkingsoftware is nog erg beperkt. Wil je de bestanden bewerken, dan dien je ze eerst om te zetten naar bijvoorbeeld H.264. Samsung levert daar een 'Movie Converter' voor mee, maar het omzetten van de bestanden neemt wel wat tijd in beslag. Hoewel de 4K-filmfunctie duidelijk zijn beperkingen kent ten opzichte van de NX1, kunnen we dat Samsung niet zwaar aanrekenen. De NX500 is op moment van schrijven nog altijd verreweg de goedkoopste 4K-filmcamera met verwisselbare objectieven. En hoewel de 'Pro'-stand met hoge bitrate niet beschikbaar is, zijn de filmbeelden van hoge kwaliteit en verbluffend scherp. Ook opties zoals slowmotion-opnames met 120 bps zijn nauwelijks in andere camera's met een vergelijkbare prijs te vinden. Dat maakt de NX500 een erg interessant toestel voor de fanatieke filmmaker met een klein budget.

D I GI F O

REVIEW

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Een lichtgewicht super-telezoom objectief met geavanceerde functies en uitmuntende optische prestaties.

Tas, lenskap (LH1050-01), draagriem, statief-aansluiting (TS-71) en bvveschermhoes (PT-11) inbegrepen.

Sigma Benelux BV De Bouw 1B 3991 SX Houten foto@sigmabenelux.com www.sigmabenelux.com

Meer over onze nieuwe productlijn op:

sigma-global.com

INTERVIEW

Rutger Pauw

UITGEKIENDE ACTIEFOTOGRAFIE

Je hebt sportfotografie en sportfotografie. Veel sportfotografen staan met lange teleobjectieven aan de zijlijn van voetbalstadia. Rutger Pauw niet; hij fotografeert topatleten bij voorkeur met zijn Leica S-middenformaatcamera, 30mm-groothoekobjectief en Broncolorstudiolampen. Het resultaat: bevroren actiefoto's met zorgvuldig gedirigeerde composities, die knallen van energie, kleur en dynamiek. 'Het grappige is dat ik niet eens heel erg thuis hoef te zijn in die sporten. Ik moet gewoon goed luisteren naar de atleten.' TEKST THOMAS KOUVELD

FOTOGRAFIE

R U T G E R PAU W

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

RUTGER PAUW (37) ROTTERDAM

B enieuwd naar het hele verhaal achter deze foto? Je vindt het op onze website, inclusief een 'a chter de schermen'-video: www.digifotopro.nl/rutgerpauw

Rutger Pauw reist de wereld af om topatleten in hun element vast te leggen. Voorheen was hij zelf freestyle bmx'er, tegenwoordig fotografeert hij wereldkampioenen in deze en andere, vaak extreme, sporten. Zijn foto's zijn spectaculair, creatief en technisch hoogstaand. Rutger ziet het als een persoonlijke uitdaging om elke keer met iets nieuws te komen, op safe spelen vindt hij maar niets. Het is dan ook geen wonder dat zijn fotografie perfect aansluit bij Red Bull, zijn vaste opdrachtgever. WEBSITE www.rutgerpauw.com CAMERA L eica S (Typ 006)

Als we Rutger treffen, heeft hij een hectische week achter de rug. Hij is net terug uit Schotland. Op het ruige Isle of Skye heeft hij een spectaculaire foto gemaakt van Danny MacAskill, een professionele bmx'er. Op de foto zien we MacAskill van een rots springen met zijn fiets. Spectaculair, maar wat dit beeld echt bijzonder maakt is dat de foto werd vastgelegd op 20 maart 2015, tijdens een zonsverduistering. Naast de fietser, die bevroren in de lucht hangt, is dan ook een enorme, grotendeels verduisterde zon te zien. Door het slechte weer was er weinig kans op een goede foto.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Uiteindelijk lukte het toch, een enkele foto nam hij mee terug. Direct na uploaden ging de foto het internet over, waardoor Rutger ineens overladen werd door aandacht. 'Onwerkelijk', aldus de fotograaf, die er duidelijk nog steeds een beetje van ondersteboven is. Volledige controle Het project, dat twee weken in beslag nam, geeft een idee van het type sportfotografie dat Rutger beoefent. Het heeft niet zoveel te maken met verslag doen vanaf de zijlijn bij een voetbalwedstrijd, waarbij de fotografen

VAN BMX NAAR KUNSTACADEMIE

Rutger begint op zijn 19e met freestyle bmx. Twee jaar later meldt hij zich bij de kunstacademie St. Joost in Breda. In zijn derde jaar loopt hij stage bij portretfotograaf Oscar Seykens. Wat een korte stage had moeten zijn, loopt uit in een assistentschap van twee jaar. Rutger vond de ervaring te waardevol en wilde langer blijven. Het was een geweldige leerschool, Rutger heeft het gros van zijn kennis van licht bij Seykens opgedaan. Rutger: 'Hij is altijd een inspiratie geweest en heeft me ontzettend gesteund.' Nadat hij was uitgeleerd bij Seykens, pakte hij zijn studie weer op en rondde deze af.

INTERVIEW

Rutger Pauw

geen contact hebben met de sporters en weinig tot geen invloed hebben op het licht. Rutger gaat dan ook op een hele andere manier te werk. Compositie, licht, actie, alles staat van tevoren al vast: 'Ik kom meestal aan op een locatie met de atleet. Die geeft dan aan wat hij of zij wil doen, bijvoorbeeld ergens vanaf springen. Daar zoek ik dan een geschikte compositie bij. Dan komen er nog twee of drie flitsers bij, in combinatie met zonlicht.' Met andere woorden, Rutger heeft van begin tot eind de belichting in de hand. Rutger: 'Technisch gezien kan het haast niet misgaan. Eigenlijk maak je een soort modefotografie-setup.' Ook scherpstellen gaat handmatig. Rutger zorgt dat de atleet met wie hij samenwerkt binnen zijn scherptediepte blijft. Autofocus gebruikt hij nooit, vertelt hij: 'Ik moet dan helemaal uitvogelen hoe het ook alweer werkt. M'n handen beginnen dan meteen te zweten.' Als alles is voorbereid, kan de shoot beginnen. Het is dan een kwestie van foto's maken tot het moment goed is. 'Als dat is gebeurd, moet de atleet vertellen of hij blij is met de stijl van de foto. Dat zijn hele kleine details. Soms wil hij bijvoorbeeld dat zijn hand nĂŠt iets

verder naar achteren staat of dat zijn lichaam nĂŠt iets verder gestrekt is. Dan ziet het er nog mooier uit. Het grappige is, ik hoef niet eens heel erg thuis te zijn in die sporten. Ik moet gewoon heel goed luisteren naar die atleten. Die vertellen mij wat goed is en wat niet. Als je ze daar de ruimte in geeft, begeleiden ze je perfect in zo'n shoot.' Een fotograaf die zich laat leiden door zijn model, het lijkt de omgekeerde wereld. 'Ik betrek de atleten er juist bij, zodat het iets van hun wordt. Dat ze er trots op zijn en het tof vinden om het te delen met anderen', vertelt Rutger. Hij vindt de shoot zelf dan ook belangrijker dan het eindresultaat. 'Het moment tijdens de shoot, wanneer de atleet helemaal blij is met zijn foto, dat is het moment dat je het meeste bijblijft. Daarna gebeurt er ook van alles en ik krijg heel veel positieve reacties, maar dat moment dat iedereen superblij is met het resultaat, dat vind ik het mooiste dat er is.' De innige samenwerking tussen fotograaf en model zorgt ook geregeld voor goede contacten. Daar komt bij dat beide partijen zijn aangesloten bij Red Bull. Projecten zijn snel opgezet, afspraken snel gemaakt.

RUTGER'S GEAR

Tijdens shoots gebruikt Rutger een Leica S (typ 006)-middenformaatcamera. De 37-megapixelccd-sensor is met 30 x 45 mm een kwart groter dan fullframe-sensoren. Dit resulteert in uitstekende beeldkwaliteit en nog minder scherptediepte dan een dslr kan bieden. In burstmodus (1,5 bps) is de buffer van 2gb na 32 foto's in raw-formaat vol. Fotografeer je in jpg, dan kun je doorgaan tot de geheugenkaart vol is. Het toestel heeft vier grote knoppen, die je kort of lang kunt indrukken. Aan elke knop kun je zo twee functies toewijzen, de sluitertijd stel je in met een groot instelwiel. 'Het voelt heel analoog', aldus Rutger. Hij werkt het liefst met een 30mm f/2.8-objectief, dat overeenkomt met 24mm op een fullframe-sensor. Om zijn shoots van flitslicht te voorzien, gebruikt Rutger de Broncolor Move 1200 L. Deze compacte generator kan twee flitskoppen van meer dan genoeg stroom voorzien en is makkelijk mee te nemen. Er gaan meestal twee Moves en twee of drie flitskoppen mee op pad. De atleten moeten tussen de lampen door bewegen en het is niet handig als er een snoer op hun pad ligt.

Info www.leica.com, www.broncolor.ch

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Rutger Pauw

RED BULL

Ongeveer een jaar nadat hij afstudeert van de kunstacademie St. Joost in Breda, krijgt Rutger zijn eerste opdracht van Red Bull. Rutger: 'Dat beviel blijkbaar, want ze vroegen me om een internship te doen bij het hoofdkwartier in Oostenrijk.' Daar ontdekte hij dat het bekende logo met de stieren een minder prominente plaats innam dan hij aanvankelijk dacht. De aandacht moet in eerste instantie naar de atleet en de actie gaan , vertelt hij. Ook is er veel ruimte voor eigen stijl: 'Eigenlijk maak je gewoon autonoom werk. Ik vind het bijzonder dat zo'n commercieel bedrijf je zoveel vrijheid geeft.'

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Creative Sports Concept Nadat negen van zijn foto's in een boek waren verschenen van Red Bull Illume, de tweejaarlijkse fotowedstrijd van Red Bull, klopte Leica bij Rutger aan. Of hij onderdeel wilde worden van een 'creative sports concept'. Dat wilde hij uiteraard wel. Wat dat precies inhoudt, staat nog in de steigers. Rutger: 'We zijn nu dat concept aan het opzetten, maar het wordt wel spannend. Workshops, making-ofs, dat soort dingen.' Om zijn atleten vast te leggen, maakt Rutger sindsdien gebruik van een Leica S (Typ 006)-middenformaatcamera. Het is een imposante camera met een even indrukwekkend prijskaartje: voor alleen de body ben je al snel twintigduizend euro kwijt. Met zijn favoriete 30mm f/2.8-objectief komt het totaal in de buurt van de dertigduizend. Daarnaast zit zijn fototas vol met een

arsenaal aan Leica-objectieven. Rutger gebruikt ook een Canon EOS 5D Mark III, maar de Leica S heeft als voordeel dat hij gebruik kan maken van een centraalsluiter. Die bevindt zich in het objectief en staat, in tegenstelling tot de spleetsluiter die vlak voor de sensor zit, hogere sluitersnelheden toe bij het gebruik van flitslicht. Zo is het mogelijk om tot 1/1000e seconde met flitslicht te fotograferen, een uitkomst als je, zoals Rutger, vooral met flitslicht in de buitenlucht werkt. 'Helemaal als ik de tijd heb voor een shoot is het een geweldig apparaat', zegt Rutger. 'Met Canon zit je op die 1/200e van een seconde vast en je iso gaat niet lager dan 50. Een veel grotere lensopening dan f/11 lukt je nooit met flits. Dat was het grootste probleem voor freestyle sportfotografen. Met een 24mmobjectief is dan alles scherp. Met de

INTERVIEW

Rutger Pauw

grote sensor van de Leica S is bij f/5.6 alles na een meter al onscherp, je krijgt een hele andere sfeer in je foto's, dat is erg spannend.' Werken met atleten Dat Rutger zegt dat hij niet erg thuis hoeft te zijn in de sporten die hij fotografeert, betekent niet dat dat ook zo is. Hij begon met freestyle bmx toen hij 19 was en pakte twee jaar later de camera op. Met zo'n achtergrond vind je toch makkelijker je draai in de wereld van Red Bull, die gedomineerd wordt door freestyle sporten. Het gaat echter niet vanzelf. Rutger werkt samen met topatleten die hun sport bloedserieus nemen. Om een goede samenwerking veilig te stellen, moet hij dus ook laten zien dat hij weet wat hij doet. Rutger: 'Zeker als de atleet niet uit jouw sport komt, is die eerste foto heel belangrijk. Die moet meteen

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

supergoed zijn, want de atleet is een expert in de sport. Zij hebben natuurlijk wel vaker gewerkt met fotografen die misschien niet helemaal weten wat ze doen. Ze kennen allemaal het gevoel van werken op hoog niveau, blessures riskeren en dan helemaal niet blij zijn met het eindresultaat. Dat geldt voor al die jongens en meisjes. Als ze je niet kennen, moet je je dus wel bewijzen en dat is leuk. Als ze die eerste foto zien, weten ze meteen: het zit goed. Jij weet dan dat ze de hele dag honderd procent gaan geven.' Rutger vertelt over een shoot met bmx'er Viki Gomez. Gomez behoort tot de wereldtop in zijn sport en Rutger was ge誰nspireerd door een fotosessie in Japan. 'We hadden een shoot met een geisha, ook met deze jongen', vertelt hij. 'Ik zag die gewaden en dacht: hoe gaaf zou het zijn om zo'n gewaad uit te vergroten? Mijn vriendin maakt kleding en ik heb haar

toen gevraagd een gewaad te maken. Het moest wel heel licht zijn, zodat ik een grote ventilator kon huren en het mooi zou gaan wapperen. Zij heeft toen twintig meter parachutestof gekocht en daar dat pak van gemaakt. Je vertrouwt dus volledig op mensen die goed zijn in wat ze doen.' In een grote staalfabriek in Luxemburg, de woonplaats van Gomez, mochten ze de shoot doen. Rutger: 'Dat was cool; Viki is een van de weinige topatleten daar, dus dan is het ook makkelijk om met mensen van de overheid te praten. Die vonden het te gek en zeiden dat we die ruimte mochten gebruiken. Daarna was het wel afwachten of Viki 端berhaupt kon rijden in zo'n pak. Ik had een gigantische ventilator gehuurd. Daar kwam een bak lucht uit, dat ging nergens over. Daar moest hij tegenin fietsen, zodat het pak zoveel mogelijk van de grond af kwam, en dan die barflip. Dus hij springt in de

INTERVIEW

Rutger Pauw

lucht en schopt zijn voorwiel weg, net als een kickflip op een skateboard en landt er weer op. Een andere atleet, zelfs een goede bmx-atleet, had dat niet kunnen laten werken.' Daarmee benadrukt Rutger een ander belangrijk punt in het werken met atleten, namelijk hoe het project de status van de sporter be誰nvloedt: 'Het is heel belangrijk voor die sportwereld dat je die trick ook wel echt landt, dat je het succesvol gedaan hebt. Als je dat niet doet, dan kan je hele reputatie daarmee vallen.' Als de chemie tussen fotograaf en atleet goed is, is het voor Rutger erg makkelijk om zijn model aan te sturen. Hij legt uit dat de sporters vooral in beweging denken en hun lichaam perfect kunnen controleren, waardoor ze maar weinig uitleg nodig hebben. 'We oefenen eerst een paar keer. Ze hebben het meestal heel snel door en geven er dan hun eigen draai aan. Ook weten ze heel goed wat ze willen. Dan zeggen ze: "kunnen we het nog een keer doen? Ik

kan het nog mooier maken", terwijl ik al denk: wauw, ik ben al tevreden', vertelt hij enthousiast. Risico's Als stelregel voor een goede foto heeft Rutger dat zowel zijn moeder als een professionele atleet de foto mooi moet vinden. 'De compositie moet goed zijn, het licht mooi en de actie indrukwekkend. Als alles technisch goed is en de atleet springt maar een halve meter hoog, heb je er niets aan', aldus Rutger. Andere atleten moeten dus ook de kwaliteiten van de sporter kunnen zien. Een belangrijk onderdeel hiervan is originaliteit en dat brengt soms risico's met zich mee. De shoot in Schotland had bijvoorbeeld volkomen kunnen mislukken. 'Meestal weet ik dat ik met goede mensen werk en het waarschijnlijk wel goed komt, maar bij sommige shoots weet ik niet of het gaat werken. Dat is een risico dat ik neem en ook moet blijven

nemen. Zodra je op safe gaat, begin je vervangbare dingen te maken. Ik wil juist dingen maken die tot de verbeelding spreken.' De komende tijd zit Rutger niet stil. Een dag na het interview ging hij naar Engeland om de aanvoerder van het nationale cricketteam vast te leggen en later dit jaar staat India nog in de planning. 'Dat balletje blijft maar rollen', vertelt hij lachend.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

De ultieme WiFi SD-kaart voor iedereen die serieus met foto’s bezig is.

1 JAAR

lidmaatschap Eyefi Cloud met ongelimiteerd aantal foto’s

We stellen aan u voor: Eyefi Mobi Pro. Professioneel vermogen. Ultiem gemak. Eyefi Mobi Pro voorziet je camera van de functies die je als gepassioneerd fotograaf nodig hebt. Deze nieuwste WiFi SD kaart gaat perfect samen met bestaande workflows en software zoals Adobe Lightroom. Mobi Pro ondersteunt het draadloos versturen van RAW afbeeldingen, selectieve overdracht van foto’s, en het gebruik van bestaande WiFi netwerken. Daarnaast worden dankzij Eyefi’s gemakkelijke en aantrekkelijke Cloud-dienst al je foto’s direct gesynchroniseerd met al je apparaten. Zo zijn je foto’s altijd en overal beschikbaar.

Volg ons op Twitter @eyeficard | nl.eyefi.com

INTERVIEW

Heus & Heus

Sportfotografen Heus & Heus

'Wat mijn vader kan, kan ik ook!'

Zo vader, zo zoon luidt het gezegde en laat dit nou precies van toepassing zijn op Hans en Bastiaan Heus. Sport is hun gedeelde passie, maar deze passie was voorheen anders ingedeeld. Hans fotografeerde sporters en Bastiaan was zelf een fanatieke sporter. Tot het moment dat de jonge Heus erachter kwam dat hij ook goed was in fotograferen. TEKST JONI HENDRIX

FOTOGRAFIE HANS HEUS EN BASTIAAN HEUS

Foto: Hans Heus Deze foto maakte Hans in 1977 van de Tour de France in de PyreneeĂŤn.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Als fanatiek hardloper en student aan het CIOS, een opleiding tot onder meer sportinstructeur, had Bastiaan niet de ambitie om hetzelfde beroep als zijn vader uit te oefenen. 'Ik wilde nooit fotograaf worden, want dat was echt iets voor mijn vader.' Toch veranderde deze mening snel toen Bastiaan erachter kwam dat hij veel gevoel had voor fotografie. De jonge Heus ging al vanaf zijn zesde met zijn vader mee naar sportwedstrijden. Toen hij twintig jaar was, nam hij zelf ook vaker de camera in de hand. 'Mijn vader zei geregeld: "Pak een camera en ga aan de andere kant van het doel zitten. Stel dat de tegenpartij scoort, dan heb ik toch een foto." En zodoende ging ik aan de andere kant zitten en lette goed op. Hij stelde mijn camera in, dus daar hoefde ik

niet naar te kijken. Ik maakte veel foto's en na de wedstrijd ontwikkelde mijn vader de rolletjes. Hij leverde vaak vier foto's in bij de Volkskrant, daar fotografeerde hij namelijk voor. Hij gaf er drie van zichzelf en één of twee van mij. Dit vertelde hij niet aan de krant. Het grappige was dat de krant drie keer op rij mijn foto's uitkoos. Op maandagochtend zag ik dan mijn foto in de krant staan met het bijschrift "Foto: Hans Heus".' Na dit moment wist Bastiaan het zeker: 'Wat mijn vader kan, kan ik ook. Dat was het eerste wat toen in me op kwam', zegt hij lachend. 'Ik merkte dat ik toch wel gevoel had voor fotografie. Ik wilde eerst dus nooit fotograaf worden, maar toen de krant drie keer mijn foto's plaatste, werd ik aan het denken gezet.' Bastiaan rondde zijn opleiding tot

sportinstructeur af en ging werken in een fitnessruimte in een hotel. Ook gaf hij les bij een atletiekvereniging. Op een gegeven moment werd de jonge Heus gebeld door sportverslaggever Theo Reitsma. Zijn zoon begon een honkbalblad en wilde graag Bastiaan als fotograaf. 'Toen Theo belde, nam mijn moeder op. Ze zei tegen hem dat ik het leuk vind om met mijn vader mee te gaan, maar dat ik geen interesse had om te fotograferen voor het blad. Maar mij leek het juist wel gaaf, dus ik heb hem teruggebeld en ik mocht meteen foto's maken. Ik moest bij een honkbalwedstrijd de pitcher fotograferen. Ik had helemaal geen goede foto, maar na afloop vroeg ik de pitcher of hij op een bijveld voor me wilde poseren. Hierdoor had ik gelukkig wel een goede foto die in het blad geplaatst werd. Vanaf dat moment is het balletje gaan rollen.' Bastiaan werd vaker benaderd voor opdrachten en hij kon geregeld opdrachten van zijn vader voor de Volkskrant overnemen. Hij besloot om te stoppen als sportinstructeur en begon voor zichzelf als fotograaf. Voor Hans kwam dit niet als verrassing, want hij had altijd al gedacht dat zijn zoon ook fotograaf zou worden. 'Bastiaan deed veel aan atletiek. Hij was junioren kampioen op de 800 meter en 1500 meter hardlopen en dat vond ik natuurlijk fantastisch. Hij zei altijd tegen mij dat hij graag sportinstructeur wilde worden, maar ik wist dat hij voor fotografie zou gaan. Uiteindelijk had ik gelijk. Toch vind ik het wel een beetje jammer, want ik had het leuk gevonden als hij atletiekcoach was geworden. Maar gelukkig is hij nu ook heel goed terecht gekomen', vertelt Hans trots. Bekendheid De carrière van Bastiaan kreeg pas echt een vliegende start toen hij het EK Voetbal 2000 in België en Nederland mocht fotograferen. Hij liep stage bij Het Parool, omdat ze geen plek hadden voor een freelance fotograaf, maar wel

SPORTFOTOGRAFIETIPS VAN HEUS & HEUS

oto: Bastiaan Heus F Bastiaan maakte deze foto in Oldenzaal van wielrenner Tom Veelers van Giant-Shimano ploeg.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

• Stop niet voordat je het gevoel hebt dat je een goede foto hebt. • Bereid je altijd goed voor. Zoek informatie op over de sport en de sporters. • Als je bijvoorbeeld een atletiekwedstrijd fotografeert, is het belangrijk dat je op tijd aanwezig bent. Bepaal waar je gaat staan. Dit kun je doen door een aantal series te maken om te kijken waar je het beste en mooiste alles erop krijgt. Bij een 100m finale heb je maar tien seconden, dus je moet snel schakelen en een goede voorbereiding kan verrassingen voorkomen. • Voor een goede sportfoto moet je veel wachten. Raak dus niet in paniek • Fotografeer met volle lensopening, zodat je weinig scherptediepte hebt. Hierdoor springt de sporter er echt uit en leidt de achtergrond niet af. • Probeer je sluitertijd niet onder de 1/500e seconde te zetten, anders krijg je beweging in je foto. • Het is aan te raden om met twee camera's te fotograferen, bijvoorbeeld een camera met teleobjectief en de ander met groothoek. Ze kun je sneller reageren op spontane momenten.

INTERVIEW

Heus & Heus

BASTIAAN HEUS (1974) HAARLEM

Foto: Bastiaan Heus In 2013 verbrak de Keniaan Wilson Kipsang het wereldrecord op de marathon. In Berlijn liep hij de afstand van 42,195 km in twee uur, drie minuten en 23 seconden.

Als kleine jongen van zes jaar was Bastiaan veel aanwezig bij sportwedstrijden samen met zijn vader, sportfotograaf Hans Heus. Toen hij twintig jaar was kreeg hij meer interesse in fotografie en pakte hij ook vaker de camera van zijn vader om wedstrijden te fotograferen. Na een carrière als sportinstructeur koos hij er in 1999 voor om als professioneel fotograaf aan de slag te gaan. Het EK Voetbal 2000 in België en Nederland gaf een grote boost aan zijn carrière. Enkele opdrachtgevers van Bastiaan zijn: Runner's World, ASICS, Perry Sport, Voetbal International en het NRC Handelsblad. Tegenwoordig richt hij zich vooral op sportportretten, maar hij maakt af en toe ook graag een actiefoto. Bastiaan heeft een vaste sportrubriek in de weekendeditie van het NRC Handelsblad. WEBSITE www.bastiaanheus.nl CAMERA C anon EOS 5D Mark III INSTAGRAM @bastiaan_heus

voor een stagiair. Deze kans greep Bastiaan meteen aan. Direct na mijn stage mocht ik het Europees Kampioenschap fotograferen. Dat was een erg mooi moment. Samen met mijn vader, die voor de Volkskrant foto's maakte, fotografeerde ik de wedstrijden. Veel Nederlandse sportfotografen kenden mij toen nog niet en keken me verbaasd aan met een gezicht van: Wat doet hij nou hier?' De naamsbekendheid van Bastiaan kwam snel toen hij een moment fotografeerde dat bijna geen andere fotograaf had gefotografeerd. 'Ronald de Boer werd in de allerlaatste minuut in het strafschopgebied aan zijn shirt getrokken en Nederland kreeg een penalty waardoor ze de wedstrijd wonnen. Bijna niemand had dit moment te pakken, omdat

de bal ergens anders was. Toevallig had ik die foto wel en Het Parool plaatste die op de cover. Dat was een goede binnenkomer. Toen ik de dag erna de fotografen zag zeiden ze allemaal: "Zo, dat was een goede foto." Ineens wisten ze wie ik was', legt Bastiaan enthousiast uit. Het mooiste van alles vond hij nog dat hij na afloop een bos bloemen van de redactie kreeg. 'Op het kaartje stond: Bedankt voor het geweldige EK. Dat was de enige keer dat ik een bos bloemen kreeg voor mijn foto's, dat was wel erg speciaal.' Hans moest iets meer moeite doen voor zijn carrière als sportfotograaf, maar hij gaf niet op en ging voor zijn doel: lid worden van de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten (NVF). 'Rond 1970 ben ik

begonnen als sportfotograaf. Ik wilde graag lid worden van de NVF, maar dat kon niet, omdat ik in hun ogen geen fotograaf was. Ik maakte mijn eigen perskaart en daarmee kwam ik bij sommige wedstrijden binnen. De foto's stuurde ik meteen naar allerlei kranten en de dag erna keek ik of ze erin stonden. Ik wilde een keer het Olympisch Stadion binnen in Amsterdam, maar bij de poort werd mijn perskaart verscheurd. Ik was zwaar beledigd, want diegene had ook kunnen zeggen dat mijn perskaart niet geldig was.' Hans liet zich niet uit het veld slaan, hij zette door en uiteindelijk bereikte hij zijn doel. Hij maakte een keer een foto van Nederlandse judoka Wim Ruska. Deze werd in Het Parool geplaatst, maar ook in het jaaroverzicht van de NVF. 'Dat vond ik zo raar. Ik mag geen lid worden, maar ze gebruiken

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

HANS HEUS (1946)

F oto: Hans Heus Atlete Nelli Cooman

MONESTIES, FRANKRIJK

Sport en fotografie hebben Hans altijd gefascineerd. Daarom was het ook niet gek dat hij in 1970 ervoor koos om sportfotograaf te worden. Hij wilde graag lid worden van de Nederlandse Vereniging van Fotojournalisten (NVF), maar dat kostte meer moeite dan hij dacht. De vereniging vond hem geen fotograaf, dus Hans moest zich bewijzen. Uiteindelijk kon hij toch lid worden, omdat de NVF ineens een foto van Hans gebruikte terwijl hij geen lid was. Dit zorgde voor een goede start van zijn carrière. Hij werkte onder meer voor ASICS, Nike, Voetbal International, Algemeen Dagblad en Adidas. Het meeste deed Hans voor de Volkskrant. Daar had hij tot 2005 een eigen sportrubriek 'De Rand van de Mat'. Tegenwoordig pakt Hans nog af en toe de camera op, maar die verruilt hij net zo graag voor zijn tuinhandschoenen om in zijn moestuin te werken. WEBSITE www.hansheus.com CAMERA C anon EOS 6D

wel een foto van mij. Ik heb me gemeld en ineens mocht ik wel lid worden. Ik kreeg een echte perskaart en ik kon naar grote wedstrijden. Toen begon het echte werk pas.' Gezonde strijd Twee familieleden met dezelfde passie én met hetzelfde beroep, dat moet tot problemen leiden of toch niet? 'Af en toe hebben mijn vader en ik wel een gezonde strijd', zegt Bastiaan lachend. 'Je moet erop letten dat je niet al je ideeën weggeeft. Zo waren we bijvoorbeeld een keer bij een wielerwedstrijd. We liepen samen rond, mijn vader voor de Volkskrant en ik voor Het Parool. Ik moest ervoor zorgen dat ik niet dezelfde foto had als hem, want de Volkskrant komt eerder uit. Het Parool is namelijk een middagkrant, dus dan zou ik later zijn en

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

F oto: Bastiaan Heus Atlete Dafne Schippers

dat wilde ik natuurlijk niet. Ik zag een mooi moment en wilde meteen zeggen: "Kijk daar, dat is nou mooi!" Maar ik moest mijn mond houden, want zo had ik het mooie moment en mijn vader niet. Zover ik weet is het nooit voorgekomen dat we hetzelfde moment fotografeerden.' De twee fanatieke sportfotografen hebben misschien nog nooit hetzelfde moment gefotografeerd, maar toch ziet Hans veel terug van hem in de foto's van zijn zoon. 'Bastiaan heeft toen hij jonger was wel wat dingen opgepikt van

ZO OPA, ZO VADER, ZO ZOON

Bastiaan: 'Toen ik zes jaar was, ging ik vaak mee met mijn vader naar wedstrijden die hij fotografeerde. Ik heb nu ook een zoon van zes jaar die geregeld met mij meegaat. Laatst kreeg ik Runners World binnen met een aantal foto's van mij. Mijn zoon was een dagje meegegaan. Hij zei meteen: "Waarom staat de trein er niet op papa?" Ik had foto's gemaakt van een hardloper op een brug met een trein en zonder trein. Het blad koos de foto zonder trein. Grappig dat hij het nog wist. Ook is het handig dat hij af en toe meegaat, want dan kan hij lampen vasthouden of sjouwen. Ik kan altijd wel een helpende hand gebruiken en hij vindt het fantastisch om te doen. Zo hebben we meteen een vader-zoondagje.'

INTERVIEW

Heus & Heus

mij. Ik vroeg altijd aan hem welke foto ik in zou inleveren bij de krant. Dus dan keek hij serieus naar mijn foto's en zei waarom hij vond dat ik een bepaalde foto wel of niet in moest leveren. Zo leerde hij op een andere manier naar foto's kijken. Daardoor heeft hij enkele dingen geleerd, zoals de compositie bepalen. Dat is iets wat ik in zijn foto's herken.' Bastiaan vult aan: 'Wij proberen ook allebei nĂŠt even dat andere te fotograferen. Mijn vader is daar altijd erg goed in, dat heb ik ook van hem geleerd, het anders kijken naar momenten. We proberen altijd iets bijzonders te doen en niet voor de standaard foto te gaan.' Ineens schieten er twee foto's bij Hans te binnen die hij erg op elkaar vindt lijken. 'Ik fotografeerde een keer atlete Nelli

Cooman op het moment dat ze startte en Bastiaan heeft van atlete Dafne Schippers bijna dezelfde soort foto gemaakt. Beide foto's stonden laatst ook tegenover elkaar in de Volkskrant, dat is leuk om te zien. Ten eerste, omdat het niet zo vaak gebeurt dat vader en zoon zo dichtbij elkaar in de krant staan en ten tweede dat je de gelijkenissen goed in de foto kunt herkennen.' Overeenkomsten Naast dat vader en zoon hetzelfde beroep uitoefenen, hebben ze toch nog meer overeenkomsten. Zo won Hans in 1992 de Zilveren Camera met zijn foto van Ellen van Langen en Bastiaan won in 2012 de categorie Sport Serie met zijn foto's van de Mud Masters Obstacle

IN DE TAS VAN BASTIAAN HEUS Canon EOS 5D Mark III Canon EF 50mm f/1.2L USM Canon EF 85mm f/1.8 USM Canon EF 135mm f/2L USM Canon EF 16-35mm f/2.8L II USM Canon Speedlite flitser 580 EX Bastiaan leent ook vaak de Canon EF 400mm f/2.8L IS II USM van zijn vader

Run. Ook heeft Hans tot 2005 een eigen sportrubriek genaamd 'De Rand van de Mat' gehad in de weekendeditie van de Volkskrant. Hij bepaalde welke sport aandacht kreeg en hij maakte daar de foto bij. Bastiaan heeft ook al een tijdje een eigen sportrubriek in de

Foto: Hans Heus Het WK Voetbal van 1978, wie herinnert zich dit nog? Nederland verloor in de finale van ArgentiniĂŤ. Hans schoot deze plaat van de Argentijnse aanvoerder Daniel Passarella met de wereldbeker. Natuurlijk had hij liever Oranje gefotografeerd, maar helaas was dat niet het geval.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

OPLEIDINGEN fotografie

basisopleiding opleiding tot fotograaf Fotografie: Marion van Dam. Ontwerp: Ă&#x153;ppig Identity Store.

individueel traject ADVERTENTIE ontwikkel je talent in voltijd of deeltijd

www.fotoacademie.nl

karakter en visie

OPLEIDINGEN fotografie

Foto: Bastiaan Heus Bastiaan won in 2012 met zijn Mud Masters-fotoserie de categorie Sport Serie bij de Zilveren Camera. Het was voor hem een grote verrassing. '2012 was hĂŠt Olympische jaar in Londen. Ik dacht dat ik geen kans maakte en verwachtte dat een foto van de OS zou winnen. Maar uiteindelijk won ik de prijs en dat was echt fantastisch!'

weekendeditie van het NRC Handelsblad, waarvoor hij zelf de sport mag bepalen die hij fotografeert. Daarnaast hebben ze allebei ook wel eens fouten gemaakt, zoals veel fotografen, maar daar hebben ze gelukkig van geleerd. Bastiaan: 'Ik had een tijdje Nike als opdrachtgever. Daar mocht ik veel leuke dingen voor doen. Ik kreeg de opdracht om de Braziliaanse voetballer Ronaldinho te fotograferen. Ik maakte veel foto's en leverde er ruim twintig in. Ik hoorde een hele tijd niets van hen, dus ik dacht dat het allemaal goed was. Ineens werd ik na een maand gebeld of ik meer foto's had, want ze wilden kijken of er misschien nog leuke bij zaten. Maar dat kon helaas niet. Ik had alle andere beelden gewist. Ik heb daarna nooit meer iets van ze gehoord. Erg jammer, want het was een leuke opdrachtgever. Het was een goed leermomentje, nu zet ik alles op een externe harde schijf en wis niets meer.' Hans moet iets langer nadenken over zijn fouten, maar uiteindelijk herinnert hij zich ook een moment. 'Ik was bij het WK Atletiek 1991 in Tokio. Ik vroeg aan een verslaggever of er de dag erna iets interessant was. Hij zei: "Nee, morgen is er niets bijzonders." Ik ging die bewuste dag naar een training van een sumoworstelaar. Daar heb ik mooie foto's gemaakt. De volgende dag kwam ik weer in het atletiekstadion en mensen vroegen aan mij: "Heus, waar was je gisteren?" Nou bleek dat het oude verspringrecord van atleet Bob Beamon, dat hij tijdens de Olympische Spelen in 1968 vestigde, was verbroken door Mike Powell. Het record van Bob stond op 8,90m en Mike sprong 8,95m. DĂĄt moment heb ik gemist. Een wereldrecord dat al meer dan twintig jaar

Foto: Hans Heus Met deze foto van atlete Ellen van Langen won Hans in 1992 de Zilveren Camera. De foto is gemaakt tijdens de Olympische Spelen in Barcelona. 'Dit is geen typische foto van mij. Ik ben wel blij dat ik gewonnen heb, maar ik had liever de prijs met een typische Hans-foto gewonnen. Een foto die wat aparter is, dat is deze niet zo vind ik.'

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

F oto: Bastiaan Heus Portretten schieten is iets wat Bastiaan het liefste doet. Hij kiest dan niet voor de standaard locatie, maar brengt geregeld een bezoekje aan het strand om sporters daar te fotograferen. Dat deed hij ook bij deze portretfoto van atlete Sharona Bakker.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

F oto: Bastiaan Heus Een standaardportret, daar doet Bastiaan niet aan. Dat laat deze foto van een American Football-speler goed zien.

IN DE TAS VAN HANS HEUS Canon EOS 6D Canon EF 400mm f/2.8L IS II USM Canon EF 24mm f/2.8 IS USM Canon EF 70-200mm f/2.8L IS USM Canon EF 100mm f/2.8L Macro IS USM Canon EF 40mm f/2.8 STM Canon EF 50mm f/1.4 USM Ook gebruikt Hans geregeld zijn GoPro camera in combinatie met zijn Hexacopter.

stond werd die dag dus verbroken en ik was er niet bij. Ik baalde er heel erg van, maar ik kon er niets meer aan doen. Van zo'n moment kun je alleen maar leren', vertelt Hans toch nog een beetje teleurgesteld. Spectaculaire sportfoto Na jaren evenementen, wedstrijden en sporters gefotografeerd te hebben, weten de twee ervaren sportfotografen als geen ander hoe je een spectaculaire sportfoto maakt. Volgens Bastiaan is het belangrijk dat je de sport snapt en dat je

niet achter de bal aan moet rennen. 'Als je achter de bal aan rent, ben je overal te laat. Kies een positie langs de kant van het veld. Als je bijvoorbeeld een voetbalwedstrijd fotografeert, vraag jezelf dan af: Wat is de mooiste kant? Heb ik mooie bomen als achtergrond of kijk ik uit op een parkeerplaats? Kies voor een schoon beeld. Dan is het wachten en kijken wat er gaat gebeuren. Het is daarbij handig als je de sport snapt, want anders weet je niet wat je kunt verwachten. Je moet in kunnen schatten wat er gaat gebeuren, zo kun

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

F oto: Hans Heus Wat zijn de tijden veranderd. Een start als deze kunnen wij ons niet meer voorstellen. Gelukkig heeft Hans dit moment vastgelegd toen hij in 1990 aanwezig was bij de start van Dames Cross Waddinxveen.

je je al een beetje voorbereiden. Let ook bijvoorbeeld op de personen die het beste zijn en richt je daar op.' Hans voegt toe: 'Kijk veel naar bewegingen. Voor mij hoeft de bal niet in het net te hangen, want dat zien mensen wel op televisie. Het is mooier om iemand die schiet te fotograferen terwijl hij nog in de lucht hangt. Dat levert een krachtigere foto op dan een doelpunt. Sommige sportfotografen wachten echt alleen op een doelpunt, maar ik probeer vaak de speciale dingen eruit te halen. Als iemand bijvoorbeeld aan zijn broekje wordt getrokken of als mensen tegen elkaar op rennen. Laat iets zien wat de normale kijker niet ziet.' De ene wedstrijd is de andere niet en daar moet je als fotograaf ook goed op letten weet Bastiaan. 'Atletiek is bijvoorbeeld heel anders dan voetbal. Je weet bij een atletiekwedstrijd ongeveer wat er gaat gebeuren. Het is dan wel belangrijk dat je kennis hebt van de sport, want zo kun je beter inschatten wie er gaat winnen, zodat je je daar op kunt richten. Bij een voetbalwedstrijd weet je niet wat er precies gaat gebeuren. Het staat niet vast wanneer iemand valt, schopt of schiet. Daarom moet je heel goed op blijven letten, zodat je geen moment mist. Je moet ook rekening

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

houden met hoe belangrijk een wedstrijd is. Als Ajax bijvoorbeeld tegen Heracles Almelo voetbalt, kun je er bijna vanuit gaan dat Ajax wint. Dus dan hoef je geen foto van een doelpunt te hebben, maar kun je voor een actie gaan. Maar als Ajax tegen een grote buitenlandse club speelt, dan is een doelpunt en het juichen heel belangrijk. Iedere keer moet je jezelf afvragen wat je wilt fotograferen en focus je daar op.' Volgens Hans moet je altijd goed blijven zoeken en niet met andere mensen kletsen. 'Als je praat, is de kans groot dat je een moment mist. Concentreer je en ga op zoek naar de mooie momenten. Richt je niet op de standaard dingen, maar probeer ook eens iets anders. Als je bijvoorbeeld een polsstokhoogspringer fotografeert, kun je ook voordat hij over de lat springt de foto maken, zodat de stok nog bol staat. Of bij tafeltennissen knip je niet als hij tegen de bal slaat, maar als hij de bal omhoog gooit. Probeer eens minder voorspelbare keuzes te maken, dat levert een andere plaat op.' Na zoveel tips, vergeten de twee enthousiastelingen bijna te zeggen wat er ĂŠcht niet mag ontbreken aan een sportfoto. In koor zeggen ze: 'Emotie en actie!' Bastiaan gaat verder: 'Niet iedere foto hoeft beide te bevatten. Het ligt

HEUS & HEUS

Eind 2009 verscheen het fotoboek Heus & Heus. Een 448 pagina dik boek met het gecombineerde werk van veertig jaar sportfotografie door Hans en tien jaar sportfotografie door Bastiaan. De foto's zijn aangevuld met teksten van journalist Rob Willemse. Welke foto er op de cover mocht, was wel een kleine strijd tussen vader en zoon. 'Uiteindelijk heeft mijn vader de strijd gewonnen', zegt Bastiaan lachend. 'Maar mijn foto staat op de achterkant. Dus ik ben wel tevreden hoor.' Hans grapt meteen: 'De volgende keer mag jij wel op de voorkant hoor!' Het fotoboek is bij bol.com te koop voor vijftig euro.

er ook aan welke sport je fotografeert. Als je bijvoorbeeld geweer schieten fotografeert, dan zijn actie en emotie lastig. Kies er dan voor om een artistieke foto te maken. Dit kun je ook bij andere sporten doen die wel emotie en actie bevatten. Probeer eens van een sport actie-, emotie-, en artistieke foto's te maken. Experimenteer, maar let op: varieer niet te snel, want dan is de kans groot dat je interessante momenten mist en dat is niet de bedoeling.'

Camera Canon EOS 5D Mark II Brandpunt 200mm Diafragma f/4 Sluitertijd 1/250 sec ISO 800

Camera Fujifilm X100 Brandpunt 23mm Diafragma f/4 Sluitertijd 1/320 sec ISO 100

Mooie kop van een noeste visser.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Ton Heijnen

TON HEIJNEN (49) IJMUIDEN

Cruciaal moment tijdens een bokswedstrijd.

Camera Fujifilm X100 Brandpunt 23mm Diafragma f/5 Sluitertijd 1/4 sec ISO 200

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

'Ik fotografeer bijna alles wat los en vast zit en heb geen voorkeur voor een bepaald soort fotografie. Wel werk ik het liefst in zwart-wit; kleur leidt naar mijn mening af en is vaak niet nodig om het verhaal te vertellen. Meestal ga ik op pad zonder vooraf te weten wat ik ga fotograferen. Ik neem ĂŠĂŠn objectief mee en daar moet ik het mee doen. In de stad gebruik ik het liefst een handzame camera, de Fujifilm X100. Vanwege de korte brandpuntafstand moet je met deze camera de confrontatie met je onderwerp aangaan en dat maakt het extra spannend. Kijken door de zoeker, iets moois zien en dan proberen op het juiste moment op de ontspanknop te klikken. Voor mij blijft dat moment magisch, zeker als het eindresultaat overeenkomt met mijn idee van dat moment. Dat is waar het voor mij om gaat.' CAMERA Fujifilm X100, Canon EOS 5D Mark II WEBSITE www.fototonh.nl

W achten en haasten op het station.

SPOTLIGHT

INTERVIEW

Kiwi Aerial Shots

VLIEGENDE PIONIERS

Vijf jaar geleden waren ze nog een bezienswaardigheid, maar tegenwoordig beginnen ze haast een vertrouwd gezicht te worden: multicopters, ofwel drones. De hypermoderne vliegende apparaten komen in alle soorten en maten en bieden ontzettend veel mogelijkheden voor zowel fotografen als filmmakers. Kim Hoogervorst en Willem de Groot, oprichters van Kiwi Aerial Shots uit Amsterdam, stonden vooraan toen drones aan populariteit begonnen te winnen. Tegenwoordig reizen ze de wereld over om hun vliegkunsten in te zetten voor foto's en video's. TEKST THOMAS KOUVELD

FOTOGRAFIE KIWI AERIAL SHOTS

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

KIM HOOGERVORST (29) AMSTERDAM

Kim Hoogervorst studeerde geluidstechniek en bouwde zes jaar lang professionele geluidsstudio's. Daarnaast was hij als hobbyist veel bezig met radiografisch bestuurbare voertuigen. Zo'n vijf jaar geleden kregen hij en Willem de Groot het idee om een camera aan een drone te hangen. Samen richtten ze het bedrijf Kiwi Aerial Shots op. Tegenwoordig vliegen ze in binnen- en buitenland om spectaculaire films en foto's te maken voor hun opdrachtgevers. WEBSITE www.kiwi-aerialshots.nl CAMERA C anon EOS 5D Mark II, Sony FS700, Black Magic Pocket Cinema Camera

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Kiwi Aerial Shots is gevestigd in een kantoor in een van de imposante loodsen op de NDSM-werf in Amsterdam-Noord. Vanuit de grote hal is om de zoveel tijd een boor of slijptol te horen. Op een werktafel midden in het kantoor staat een flinke drone te wachten op onderhoud. De rest van de ruimte is gevuld met bureaus, computers en gereedschap. Dartbord aan de muur, muziekje, zwarte koffie: geen twijfel mogelijk, hier werken mannen. Kim is momenteel in zijn eentje aanwezig, maar vertelt het verhaal van Kiwi (Kim, Willem) Aerial Shots in de wij-vorm. Een biertje in het park Natuurlijk begonnen Kim (piloot) en Willem (cameraoperator) niet in deze industriĂŤle omgeving. Zoals zoveel bedrijven begonnen ze vanuit een kamertje bij Kim thuis. Hij vertelt dat ze het idee een jaar of vijf geleden kregen, toen ze in de zomer in het park zaten: 'We zaten met een biertje van de zon te genieten en hadden waarschijnlijk een filmpje gezien van iemand die een GoPro aan een drone had gehangen. Toen dachten we: wat als we nou een goede camera onder zo'n ding hangen? Dat is wel erg vet. Er werden destijds alleen nog maar hele kleine drones gebouwd door hobbyisten, het bestond dus eigenlijk nog niet echt. Als je ging zoeken naar onderdelen, zoals propellers, vond je die gewoon niet', zegt hij lachend, 'voor een multicopter heb je bijvoorbeeld linksen rechtsdraaiende proppellers nodig, maar er waren alleen maar linksdraaiende proppellers op de markt. De proppellers van modelvliegtuigen hoeven immers maar een kant op te draaien.'

Doe-het-zelf-drone Het tweetal liet zich niet uit het veld slaan en bestelde een bouwpakket uit China. Voor vierhonderd euro zetten ze hun eerste drone in elkaar, vol vertrouwen dat ze hier wel een camera aan zouden kunnen hangen. Kim: 'En dan crash je met het eerste apparaat dat je bouwt. Dat ding was van hout gemaakt en ik kon nog helemaal niet vliegen, dus dat ging meteen mis. Bovendien was de techniek zoveel slechter dan dat het nu is. Als je nu met een DJI Phantom gaat vliegen, gaat alles automatisch. Vroeger was dat niet zo. Als je niets deed, ging dat ding alle kanten op. Dat is nu wel verbeterd. Daar komt bij dat de meeste crashes die we toen hadden, veroorzaakt werden door proppellers die tijdens de vlucht braken, dus je kunt je voorstellen hoe slecht de kwaliteit was.'

' En dan crash je met het eerste apparaat dat je bouwt' Ongeveer tegelijkertijd met de opkomst van drones groeide de populariteit van het 3d-printen. Kim en Willem kochten een printer om het gemis aan materiaal op te vangen. Echter, omdat het 3d-printen erg tijds- en arbeidsintensief is en er nu veel meer aanbod is, zijn ze hiermee gestopt. Kim laat de onderdelen dan ook op maat maken van aluminium of carbon.

INTERVIEW

Kiwi Aerial Shots

reizen om hun films en foto's te schieten voor internationale opdrachtgevers, iets waar Kim alleen maar blij van kan worden. 'Ik houd er van als het ver weg is en ik moeite moet doen om het shot te maken', vertelt hij enthousiast. 'Als ik een paar uur lang moet wandelen met alle spullen op m'n rug en dan een mooi shot kan maken in de bergen. Dan daag ik mezelf fysiek en mentaal uit.' Zo bevonden Kim en Willem zich in de bergen van ItaliĂŤ. Voor Vimeo en Intel werkten ze mee aan een korte promofilm. De hoofdpersoon uit de film mist een been door een bermbom en besluit dat hij gaat trainen om uiteindelijk met een wingsuit van een berg te kunnen springen. Kim: 'Het was de bedoeling dat we met een auto naar een plek zouden worden gebracht. Vanaf daar was het nog twintig minuten lopen. Wij hadden alles dus in koffers zitten, maar het was winter en na tien meter zat de auto helemaal vast in de sneeuw. Volgens de chauffeur was het nog drie kwartier lopen, maar met die koffers was dat niet te doen. Koffers met wieltjes zijn leuk en aardig, maar in de sneeuw heb je daar niets aan. Uiteindelijk had ik m'n copter over m'n

D rone met Canon EOS 5D Mark II in actie

Professionalisering

Tegenwoordig gaat het er dus een stuk professioneler aan toe. Kim laat nog even een filmpje zien van hun eerste doe-het-zelf-drone. Kim: 'Toen stond je met het zweet onder je oksels met een compactcamera te vliegen. Op een gegeven moment went dat, maar er zijn nog wel van die spannende momenten. Als ik nu een Canon EOS 5D Mark II onder de drone heb hangen, doet me dat niet zoveel, maar vliegen met een dure REDfilmcamera van vijftigduizend euro is wel een ander verhaal.' Hij lacht. Het duo maakt vandaag de dag gebruik van meerdere drones. Naast een DJI Phantom 2 hebben ze twee grotere drones, die ze zelf in elkaar zetten, onderhouden en repareren. Kim heeft een achtergrond in geluidstechniek en heeft veel ervaring met radiografisch bestuurbare voertuigen, waardoor hij de techniek in de vingers heeft om dit zelf aan te pakken. Omdat ze in staat zijn zelf hun drones te bouwen en onderhouden, heeft hun grootste drone, een X8 Heavylift die tot vier kilo aan camera-apparatuur kan dragen, een prijskaartje van ruim zevenduizend euro. Kim: 'Stel dat jij dezelfde drone kant en klaar in de winkel wilt kopen, dan ben je tussen de vijftien- en twintigduizend euro kwijt. Wij hebben vooral besloten om het zelf

te bouwen, omdat we het belangrijk vinden dat we weten hoe het apparaat werkt. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een lager van een motor teveel zandkorrels heeft gegeten. Dan gaat hij ratelen en dat wil je niet, dus moet je weten hoe je dat moet fixen.' Onder het vliegende gevaarte hebben de mannen video- of fotocamera's hangen. Voor videowerk gebruiken ze professionele camera's, de Sony FS700 of Blackmagic Pocket Camera. Vroeger maakten ze vooral gebruik van een Canon EOS 5D Mark II. Tegenwoordig is die een beetje verouderd, geeft Kim toe, maar voor videotoepassingen hebben ze niet veel meer nodig dan hd-resolutie en voor foto's vinden ze de kwaliteit nog voldoende. 'Ik vind de beeldkwaliteit ondergeschikt aan het verhaal', aldus Kim, 'Je kunt nog zo'n mooie camera of objectief hebben, als het verhaal slecht is, heeft het alsnog geen zin. Het belangrijkste is dat het binnen een bepaalde context valt.' Klanten Neem een kijkje op de website van Kiwi Aerial Shots en je komt een imposante lijst aan opdrachtgevers tegen. Van televisiestations tot autofabrikanten, de vraag naar droneshots is de afgelopen jaren behoorlijk toegenomen. Kim en Willem ondernemen dan ook regelmatig verre

'Het was drie en een half uur bikkelen door de sneeuw' schouder en twee koffers vast. Elke stap zakte ik tot m'n knieĂŤn weg in de sneeuw. Daar kwam bij dat die man met z'n prothese en krukken ook de hele tijd wegzakte, dus het werd een enorme tocht. Het was drie en een half uur bikkelen door de sneeuw. Op het moment zelf kun je jezelf wel voor je kop slaan dat je al die spullen hebt meegenomen, maar het is ook wel heel leuk en je leert er heel veel van: je moet niet altijd uitgaan van wat mensen zeggen. Maak het jezelf zo gemakkelijk mogelijk.' Uiteindelijk kwam het team op de plek aan en konden ze het shot maken. Gimmick Dat de populariteit van drones aan groei onderhevig, merken Kim en Willem ook. Steeds meer televisieproducties maken gebruik van de vliegende camera's. 'Een programma als Wie is de mol? Zit tjokvol copter-shots', aldus Kim, 'en dat tilt het wel naar een ander niveau. Het maakt nou eenmaal verschil of je een shot van een straat of een strand maakt, of van een heel

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

95% 95% 95% 95% KORTING KORTING KORTING KORTING KORTING TOT

TOT TOT TOT TOT

eiland. Mensen weten dan meteen: inderdaad, we zijn op een eiland.' Toch kan het soms ook wat veel worden, al dat drone-gebruik. Kim vindt ook dat de weidse, glooiende opnamen op een gegeven moment een gimmick worden: 'Ik word een beetje moe van altijd maar die groothoek, daar ben ik klaar mee. Daarom zijn we aan het werken met langere objectieven. We hebben bijvoorbeeld voor een documentaire gewerkt met objectieven tot 85mm,' vertelt hij. Zo ontstaat er ook meer ruimte voor verhaal. 'Je krijgt meer een kader en je vertelt de kijker: "Hier gaat het om. Dit is een auto met een persoon erin die we eerder ge誰ntroduceerd hebben." Niet dat je een autootje ziet rijden in een enorm kader, maar gewoon een auto op een weg met hooguit een slootje ernaast.' Door met langere objectieven te werken willen Kim en Willem zich onderscheiden van de concurrentie. Als het verhaal het toelaat, lijkt het ze geweldig om te filmen en fotograferen met honderd of tweehonderd millimeter.

Met gestabiliseerde objectieven kun je dan bijvoorbeeld mooie statische shots maken. Kim: 'De bewegingen van een drone zijn vaak heel episch, maar je ziet

' Ik word een beetje moe van altijd maar die groothoek, daar ben ik klaar mee' bijna nooit een foto vanuit een drone recht naar beneden met een teleobjectief. Bijvoorbeeld van een strand. Die zijn er niet, terwijl dat heel cool kan zijn, ook voor film. Dat er dan een persoon van links naar rechts door dat statische kader loopt. Het hoeft niet allemaal te bewegen. Gewoon stil, alsof je achter een statief staat, maar dan in de lucht.'

+ ++ ++

OP ACCESSOIRES OP OPACCESSOIRES ACCESSOIRES ACCESSOIRES OP MET DE FOKA OP ACCESSOIRES MET MET DE DEFOKA FOKA FOKA MET DE

VOORDEEL MET DE FOKA VOORDEEL VOORDEEL VOORDEEL

VOORDEEL BUNDELS BUNDELS BUNDELS BUNDELS

BUNDELS ADMIRALITEITSSTRAAT ADMIRALITEITSSTRAAT ADMIRALITEITSSTRAAT 8888 ADMIRALITEITSSTRAAT 3063 3063 EKEK ROTTERDAM ROTTERDAM 3063 EK ROTTERDAM 3063 EK ROTTERDAM

P roject voor Intel en Vimeo: Experience series (Rob Bakker)

7dagen dagen per per week week geopend geopend 777dagen per week geopend dagen per week geopend ADMIRALITEITSSTRAAT 8 7 dagen dagen per per week week verzending verzending 777dagen per week verzending dagen per week verzending 3063 EK ROTTERDAM altijd altijd gratis gratis verzonden verzonden altijd gratis verzonden altijd gratis verzonden

7 dagen per week geopend WWW.FOKA.NL WWW.FOKA.NL WWW.FOKA.NL 7 dagen per week verzending WWW.FOKA.NL altijd gratis verzonden

GEAR

Drones

JE EERSTE DRONE

Wil je aan de slag met een drone? Ze zijn er in vele soorten en maten, in diverse prijsklassen. Met deze kant-en-klaar-drones, voorzien van ingebouwde camera's, kun je direct aan de slag.

HUBSAN X4 (H107C) De Hubsan X4 is ideaal voor iedereen die op een goedkope manier wil weten hoe het is om met een drone te vliegen. Het gebruik van het kleine apparaatje is snel onder de knie te krijgen en laat zich eenvoudig besturen. Verwacht geen wonderen van de camera; de Hubsan kan in 720p-resolutie filmen, maar de beeldkwaliteit van de kleine sensor is niet om over naar huis te schrijven. Gezien de lage prijs kunnen we dat de X4 echter niet zwaar aanrekenen.

VANAF

造 500,-

DJI PHANTOM

www.hubsan.com

造 80,-

DJI INSPIRE 1 De Inspire 1 is het nieuwe vlaggenschip van DJI. Deze geavanceerde drone is gemaakt van carbon en uitgerust met een 4K-camera die 360 graden kan ronddraaien. De camera en gimbal zijn ook los te koppelen en vanuit de hand te gebruiken. Het toestel is met twee afstandsbedieningen te besturen, waarbij een piloot de drone bestuurt en een cameraman de camera. Voor deze drone moet je wat dieper in de buidel tasten, maar in ruil daarvoor krijg je een kant-en-klaar apparaat dat zich qua prestaties kan meten met drones van professionals.

Veel drone-gebruikers komen op een bepaald moment uit bij de DJI Phantom-serie. Dat is niet zonder reden: de Phantom-drones hebben zich bewezen als degelijk en betrouwbaar. De Phantom 2 Visionmodellen hebben een ingebouwde camera met gimbal en hd-filmfunctie. Daarmee bieden ze een compleet pakket voor de beginnende piloot. Daarnaast zijn er smartphone-apps en accesoires beschikbaar om de functionaliteiten uit te breiden. Hang je liever een actioncam onder de drone? Ga dan voor de Phantom 2. Ook deze komt met een gimbal voor stabiele opnames en is beschikbaar in een uitvoering voor de GoPro Hero3 of Hero4. dji.com

VANAF

造 299,-

dji.com

PARROT AR.DRONE 2.0 VANAF

造 3199,-

Parrot is naast DJI een van de grotere fabrikanten van drones. Het bedrijf richt zich meer op drones als een vorm van speelgoed. Als gevolg zijn de camerabeelden in 720p-resolutie minder spectaculair, maar de AR.Drone 2.0-serie staat bekend om het gemak van het vliegen en de lagere prijs. Bovendien zijn deze drones te besturen via apps voor Android- en iOS-smartphones. www.parrot.com/nl

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Canon EF 16-35mm f/4L Drones IS USMW E T RG E V I EN WG

DRONES: WAT MAG (NIET)? De regelgeving betreffende drones is een heikel punt, zowel voor drone-gebruikers als autoriteiten. Voor gebruikers is het vaak lastig te doorgronden wat je nou wel en niet mag doen met je vliegende camera. Daar komt bij dat de regels continu aan verandering onderhevig zijn. We zetten de huidige regels op een rij. Omdat drones in feite kleine, onbemande vliegtuigjes zijn die gebruikmaken van het luchtruim, is het gebruik ervan noodzakelijk verbonden aan regels en wetten. Het is immers belangrijk dat drones geen gevaar vormen voor de veiligheid en dat privacy- en defensiewetgeving niet worden overtreden. Particulier gebruik Drone-gebruik voor particulieren valt onder de regelgeving voor modelvliegtuigen. Dit houdt in dat je in principe mag vliegen wanneer je wilt, zolang je je aan de volgende regels houdt:

FRUSTRATIES

Voor de kleinere zelfstandige kan de strakke regelgeving frustrerend werken. Evenementenfotograaf Nico Alsemgeest kon een tijd lang genieten van zijn drone, maar uiteindelijk heeft hij hem de deur uit gedaan door de verstikkende regelingen. 'Het is zo'n ellende geworden. Ik had een prachtige drone met een Nikon D800 eronder, echt fantastisch', aldus Nico. 'Ik heb er hele grote projecten mee gedaan, maar het werd allemaal zo moeilijk, dat ik er vanaf wilde.'

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

• De drone mag niet zwaarder zijn dan 25 kg; • Je moet tijdens de vlucht altijd zicht hebben op de drone; • Het is verboden te vliegen boven bebouwing, mensenmenigten, industriegebieden, spoorwegen en (snel)wegen; • Je mag niet vliegen binnen een straal van drie kilometer van civiele- en militaire luchthavens; • Het is verboden hoger dan 300 meter boven de grond of het water te vliegen; • 's Nachts vliegen is verboden. Zakelijk gebruik Zodra je geld verdient met je dronekunsten, bijvoorbeeld als je voor betaalde fotografie- of filmopdrachten een drone gebruikt, wordt dit gezien als zakelijk gebruik. Kort door de bocht komt het er dan op neer dat je dan niet mag vliegen in Nederland. De enige uitzondering geldt voor zakelijke gebruikers die een ontheffing hebben gekregen van de Inspectie Leefomgeving en Transport. Om zo'n ontheffing te krijgen moet de drone in kwestie

UITWIJKEN

De mannen van Kiwi Aerial Shots doen veel werk in het buitenland, waar de regelgeving vaak soepeler is. Zo hebben ze minder last van het tijdrovende traject om hun drones te certificeren. Daar staat tegenover dat de veiligheid in het geding kan komen. In München kregen ze toestemming om boven een afgeladen plein te filmen, maar uit veiligheidsoverwegingen hebben ze dit uiteindelijk geweigerd. Mede-oprichter Kim Hoogervorst: 'Het is gewoon niet veilig. Het is fijn dat het mag, maar ik ga daar niet vliegen. Je kunt hele mooie shots maken, maar als het misgaat, heb je echt een probleem. Er zijn genoeg mensen die het doen, maar een drone is gewoon een vliegend mes. Het zal je maar gebeuren dat er een kinderwagen staat met een kind erin en jij komt met je apparaat naar beneden zeilen. Dat wil je niet meemaken.'

gekeurd worden en moet de piloot een diploma halen: een traject waarvan de kosten gemakkelijk in de duizenden euro's lopen. Europese wetgeving Het zou echter kunnen dat de regels binnenkort weer veranderen. De Europese Commissie, luchtvaart- en privacy-autoriteiten en de droneindustrie hebben gezamenlijk een verklaring opgesteld waarin de richtlijnen zijn vastgesteld voor Europese wetgeving ten aanzien van drones. Essentieel is bijvoorbeeld dat drones volgens de richtlijnen worden gezien als een nieuw type vliegtuig met bijbehorende veiligheidsregels. Daarom is de European Aviation Safety Agency gevraagd om op zeer korte termijn veiligheidsregels op te stellen voor gebruik in het Europese luchtruim.

DRONELAND

Sony FDR-X1000V

4K-ACTIONCAM MET BEELDSTABILISATIE

De ontwikkelingen in actiecameraland volgen elkaar in rap tempo op. Van de topmodellen kun je tegenwoordig vloeiende 4K-video's en 1080p-slowmotion-opnames verwachten. Sony doet mee aan de top met de FDR-X1000V. Het nieuwste toestel heeft een 4K-filmfunctie, hoge bitrate ĂŠn SteadyShot-beeldstabilisatie. TEKST EN FOTOGRAFIE THOMAS KOUVELD

Actiecamera's van Sony lijken sprekend op elkaar en de FDR-X1000V is geen uitzondering. De rechthoekige stof- en schokbestendige behuizing is compact en voorzien van bedieningsknoppen en een lcd-scherm op de zijkant. Onderop vinden we een statiefaansluiting. Het toestel is spatwaterdicht en eenmaal knus opgesloten in de meegeleverde waterdichte behuizing kan hij tot tien meter onder water.

4K en 100 Mbps Op papier bieden de 8,8-megapixel Exmor R CMOS-sensor en Sony's Bionz X-beeldprocessor dezelfde opnamemogelijkheden als de GoPro4 Black. Je kunt opnemen in 4K met 24, 25 of 30 fps, 1080p met maximaal 120 fps en 720p met maximaal 240 fps. Sony gaat zelfs nog een stapje verder door de FDRX1000V een birate van 100 Mbps mee te geven. De Hero4 Black houdt het op 60

ENORME BEELDHOEK

Het ZEISS-objectief van de FDR-X1000V zorgt voor een enorme beeldhoek van 170 graden. Zoals gebruikelijk bij actioncams gaat dat gepaard met de nodige fisheye-vertekening. De linker- en rechterkant van het beeld zullen dan ook altijd buigen. Dit zijn we gewend van actioncams en het is niet altijd een probleem, maar de FDR-X1000V heeft wel meer distorsie dan de GoPro Hero4 Black. Als je tijdens het filmen een draai maakt met de camera, kan het duizelingwekkende resultaten opleveren. Wanneer SteadyShot aanstaat, schakelt de camera over naar een kleinere beeldhoek van 120 graden.

F reerunners in Utrecht. Met dank aan Infinity Freerun uit Nieuwegein.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

REVIEW

Sony FDR-X1000V

ACCESSOIRES

Als het op beschikbare accessoires aankomt, heeft Sony nog een slag te slaan, wil het GoPro kunnen bijbenen. Sony biedt een handjevol extra's die het gebruik van de camera makkelijker moeten maken, zoals een onderwaterbehuizing die de camera tot zestig meter diepte beschermt, een handstatief en verschillende klemmen om hem op diverse ondergronden te monteren. Afgezien daarvan is het aanbod beperkt en zullen we moeten hopen dat derde partijen het potentieel van de Sony FDR-X1000V inzien en ook voor deze camera aan de slag gaan.

Mbps. In theorie kan de Sony FDR-X1000V dus meer data en daardoor meer details vastleggen dan de GoPro. Beeldkwaliteit Net als het geval is bij de Sony A7S, leest ook de FDR-X1000V de volledige 8,8-megapixelsensor uit bij het filmen. Dat levert in combinatie met de hoge bitrate zowel in de 4K- als 1080p-stand indrukwekkende, haarscherpe beelden op. Standaard staat de Sony FDR-X1000V ingesteld op de contrastrijke kleurinstelling 'levendig'. Kleuren zijn dan ook behoorlijk verzadigd, maar niet op het cartooneske af. Dit lijkt overigens vrij weinig effect te hebben op het dynamisch bereik, zowel donkere als lichte partijen laten veel detail zien met weinig ruis. Pas in situaties met hard zonlicht en donkere schaduwen krijgt de camera het moeilijk. Voor een minder aangezet beeld kun je kiezen voor de kleurinstelling 'neutraal'. In situaties met weinig licht holt de beeldkwaliteit achteruit. Schaduwen krijgen veel last van ruis. Dit is echter een bekend euvel van actiecamera's en een gevolg van de kleine sensor. We kunnen het de Sony dan ook moeilijk kwalijk nemen.

Slowmotion In 1080p-resolutie kan de Sony FDR-X1000V met maximaal 120fps schieten, wat voor een vertraging van vier keer zorgt. 240 fps is ook een optie, maar dan moet je het doen met 720p. Ook is zoveel vertraging niet bevorderlijk voor de beeldkwaliteit. Met 120 fps wordt nog flink veel detail bewaard,

BEDIENING

Het instellen van de camera kan op verschillende manieren, met verschillende gradaties van gemak. Als je een iOS- of Android-smartphone hebt, kun je het beste de Sony PlayMemories-app gebruiken. Deze is overzichtelijk en intuïtief, daarnaast heb je een flink scherm tot je beschikking. Ook de bijgeleverde en waterdichte RM-LVR2afstandsbediening is handig, al is de menustructuur iets omslachtiger en moet je het doen met een relatief klein scherm. Navigeren via de knoppen en het scherm op de camera gaat nogal moeizaam; deze zijn vooral handig om informatie af te lezen tijdens opnames.

bij 240 fps is dit een stuk minder. Je kunt slowmotionmateriaal terugkijken nadat je de vertraging hebt toegepast in de meegeleverde PlayMemoriessoftware. Dit gaat simpel en gemakkelijk. In deze gebruiksvriendelijke omgeving is het ook mogelijk om een overlay met gps-informatie, zoals locatie, snelheid en afgelegde afstand aan je video's toe te voegen.

CONCLUSIE Het mag gezegd worden dat Sony een flinke inhaalslag heeft geleverd, de fabrikant zet met de FDR-X1000V een indrukwekkende actioncam op de markt. De kleine camera levert dezelfde opties als GoPro en soms zelfs meer. Met een puike 4K-filmfunctie, beeldstabilisatie en spectaculaire slowmotion-opties, kunnen sporten actiefanaten prima uit de voeten.

SPECIFICATIES

CATEGORIE

Adviesprijs ACTIONCAMS € 449,10 Resolutie PR O • TO 8,8 megapixels Beeldsensor PLATINA 1/2,3-inch-cmos Filmfunctie 4K @ 30/25 fps, 1080p @ 120/100/60/50/30/25 fps, 720p @ 240/200/120/100/60/50/30/25 fps Bitrate 100/60 Mbps Afmetingen 24 x 51 x 89 mm Opslag Memory Stick Micro, MicroSDXC Gewicht 114 gram

ARD AW

SteadyShot-beeldstabilisatie Om trillingen tegen gaan, beschikt de Sony FDR-X1000V over elektronische SteadyShot-beeldstabilisatie. Het stabilisatiesysteem is flink verbeterd en ook geoptimaliseerd voor gebruik onder drones. SteadyShot is een softwarematig stabilisatiesysteem, de sensor beweegt dus niet om bewegingen te compenseren. Kortom, er komt meer rekenkracht bij kijken en daardoor is SteadyShot niet beschikbaar voor alle opnamefuncties. Zo kun je er bijvoorbeeld geen gebruik van maken tijdens het filmen in 4K en bij framerates hoger dan 60p. Dat is wel jammer, want SteadyShot zorgt voor vloeiende 'panning'-bewegingen en ook bewegen met de camera in de hand ziet er veel minder schokkerig uit. Ook moet je rekening houden met een kleinere beeldhoek wanneer SteadyShot is

ingeschakeld. Het systeem gebruikt immers een deel van de sensor om softwarematig te stabiliseren.

D I GI F O

REVIEW

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

€50,-

Bij een Ta mro

n 16-300 Ga naar w mm VC PZ ww.trans D MACRO continen Actieperio ta.nl/pro de van 01 moties -05-2015 t/m 15-0 8-2015

Inspiratie kent geen afstand

5 JAAR

16-300mm

GARANTIE

F/3.5-6.3 Di II VC PZD MACRO

Tamron zet met dit nieuwe 16-300mm objectief een nieuwe standaard in megazoom objectieven. Deze unieke en werelds eerste 18.8x zoom is voorzien van Tamron’s unieke prijswinnende beeldstabilisatie techniek (VC) en de Piezo AF motor (PZD), die geruisloze, nauwkeurige en extreem snelle autofocus garandeert. De Tamron 16-300mm F/3.5-6.3 Di II VC PZD MACRO geeft scherpe en trillingsvrije foto’s van ultra groothoek tot tele opnamen. De grote flexibiliteit, het compacte formaat en het lichte gewicht zijn in elke situatie een uitkomst. Het objectief kan ook nog eens zeer dichtbij scherpstellen met een macro afbeeldingsmaatsaf van bijna half ware grootte. Met dit objectief gaat dan ook geen enkel fotomoment verloren. Beschikbaar met Canon, Nikon en Sony vatting.

www.tamron.eu

Transcontinenta B.V. • Tel: 0252 - 68 75 55 • tamron@transcontinenta.nl •

facebook.com/tamronnederland

VIDEO

Actioncams

Magix Fastcut

ACTIONCAM-VIDEO'S BEWERKEN Magix heeft met Fastcut een goedkoop videobewerkingsprogramma in het assortiment dat speciaal is gemaakt voor actioncams. Het pakket is erop gericht om zo snel mogelijk klaar te zijn met bewerken en heeft een paar handige functies, die het in elkaar schroeven van knallende filmpjes een stuk makkelijker maken. Sjablonen Aangezien niet iedereen de tijd, handigheid of zin heeft om urenlang te knippen en plakken, maakt Magix Fastcut gebruik van sjablonen die als een soort filter over je films gezet kunnen worden. Wil je bijvoorbeeld een warme, zomerse gloed in je films, dan kun je dit, als een soort Instagram-filter, aanklikken. Lenscorrectie Vrijwel alle actioncams geven een enorme beeldhoek met een flink fisheye-effect. Ben je hier niet

van gediend? Dan trek je met de lenscorrectie in Fastcut de kromme lijnen recht. Dat doe je door een slider te verschuiven of een van de voorgeprogrammeerde instellingen voor GoPro-camera's te kiezen. Stabilisatie Met een actioncamera in je hand, op je fiets of op je skateboard vang je de nodige trillingen op. Beeldstabilisatie zoals in de Sony FDR-X1000V helpt daar tegen. Heeft je actiocam dit niet, dan kun je de beelden achteraf automatisch met Fastcut softwarematig stabiliseren.

Proxy-videomontage Als je de trotste eigenaar bent van een GoPro Hero4 Black of Sony FDRX1000V, kun je in 4K-resolutie filmen. Spectaculair, maar het bewerken van de grote bestanden vergt veel rekenkracht. Om dit probleem aan te pakken, kan Magix Fastcut gebruik maken van kleinere Proxy-versies van de grote 4K-films, zodat je de bewerkingen kunt uitvoeren zonder vertraging. Prijs € 49,99 Info www.magix.com/nl Beschikbaar voor Windows en Mac OS X

Garmin

VIRB X EN VIRB XE De nieuwe Garmin VIRB X en VIRB XE zijn voorzien van een stevige behuizing, die tot vijftig meter waterdicht is, zonder dat daar een extra omhulsel voor nodig is. Beide actioncams zijn voorzien van G-Metrixfuncties: ingebouwde sensoren en draadloze opties om data vast te leggen zoals snelheid, hartslag en G-krachten. Deze gegevens worden als animatielaag over het opgenomen beeld gepresenteerd. Het topmodel, de VIRB XE, filmt in 1440p/30fps en 1080p/60fps en heeft een Pro Mode, waarin je handmatig zaken als witbalans, scherpte, kleurprofiel, iso-limiet en belichting kunt aanpassen. De goedkopere VIRB X filmt

in 1080p/30fps en 720p/60fps. Beide modellen zijn voorzien van Bluetooth Audio, voor connectiviteit met Bluetooth headsets of microfoons. Dankzij ingebouwde wifi kunnen de VIRB X en XE gekoppeld worden aan smartphones en tablets. Met VIRB Mobile bekijk je een live stream van de opname op je mobiele apparaat en kun je de actioncams aansturen. Dankzij het ingebouwde display zie je precies wat je opneemt. De verwijderbare oplaadbare batterijen bieden een opnametijd tot twee uur. Met VIRB Edit, Garmin's gratis editing software, genereer je automatisch spectaculaire video's met daarin

de G-Metrix-data. Ook kun je handmatig je eigen filmpjes bewerken. Vanaf juni zijn de nieuwe Garmin-actioncams te koop. Garmin VIRB X € 299,Gramin VIRB XE € 399,Info www.garmin.nl

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTORIAL

30 en 31 mei 2015

Fotofair

Op zaterdag en zondag 30 en 31 mei 2015 vind in het Event Center Beekse Bergen de Fotofair plaats. Met inspirerende fotografiemomenten, workshops, lezingen en een beurs met meer dan vijftig standhouders waar je de nieuwste fotoapparatuur vindt en kunt profiteren van knallende aanbiedingen. Neem je camera mee, zodat je geen fotomoment mist! FOTO THOMAS MOREL

Thomas Morel, ambassadeur voor Hasselblad en Broncolor, geeft op de Fotofair een lezing over zijn werk en een workshop waarin hij uitlegt hoe je zelf zulke foto's kunt maken. MICHIEL BUIJSE

LEZINGEN EN WORKSHOPS Op de website vind je alle informatie over de lezingen en workshops. Een greep uit de deelnemende fotografen: Bas Meelker - Landschapsfotografie • Charles Bosboom Reisfotografie • Han Bouwmeester - Vogelfotografie • Jan Vermeer - Natuurfotografie • Léon Baas - Macrofotografie • Loulou Beavers - Creatieve fotografie • Michiel Buijse - HDRfotografie • Thomas morel - High-speed-fotografie • Bas Adriaans - Glamour fotografie BAS MEELKER

De Fotofair wordt georganiseerd op een unieke locatie, in het Event Center Beekse Bergen, tussen Speelland en het Safaripark in. Parkeren kan gemakkelijk voor de deur en er is genoeg te doen om een onvergetelijke dag in te richten voor het hele gezin. Tijdens de Fotofair kun je deelnemen aan lezingen en workshops van gerenommeerde fotografen. De lezingen bieden plaats aan maximaal tweehonderd personen, duren 45 minuten en kosten € 2,50 om bij te wonen. Workshops duren een uur en bieden plaats aan twaalf tot twintig deelnemers. Deelname kost € 5,-. Op de Fotofair zijn meer dan vijftig standhouders aanwezig. Bekende merken en importeurs van camera's en accessoires tonen hun nieuwste apparatuur en bij de stands van camerawinkels kun je profiteren van speciale aanbiedingen. Een dagkaart kost in de voorverkoop € 10,-. Dat is inclusief toegang van de fotobeurs, demonstraties en de lezingen van Adobe. Daarnaast zijn er diverse extra tickets te koop voor lezingen, workshops, het safaripark en activiteiten zoals 4x4 rijden, kruisboog- of luchtbuksschieten.

EXPOSITIE WINNAARS FOTOWEDSTRIJD 2014 Tijdens de Fotofair zijn er prachtige foto's te bezichtigen. Zo is er een expositie met de winnaars van de Fotowedstrijd2014. Ook worden de winnaars van het Wereldkampioenschap Onderwaterfotografie hier voor het eerst getoond. De foto's zijn afgedrukt door Xpozer op een formaat van 150x100cm. www.fotowedstrijd.eu V.I.P. VERY IMPORTANT PHOTOGRAPHER Kies je voor het VIP-ticket, dan krijg je twee dagen lang toegang tot de Fotofair, inclusief parkeren, vier lezingen, twee workshops en een privésafari in Beekse Bergen in een open jeep. Daarnaast krijg je een dag toegang tot Safariland, een luxe lunch (1 dag), de gehele dag koffie en thee en tot slot een prachtige reiskoffer gevuld met vele extra's, ter waarde van € 149,-. Er zijn slechts 20 VIPkaarten per dag beschikbaar! PRIJS: € 198,DATUM: 30 en 31 mei 2015 OPENINGSTIJDEN: 09.00 tot 18.00 uur LOCATIE: Event Center Beekse Bergen PARKEREN: 3000 plaatsen voor de deur: € 2,50 voor de hele dag TOEGANG: Dagkaart in voorverkoop: € 10,-

STANDHOUDERS Er zijn meer dan vijftig standhouders aanwezig op de Fotofair. Een greep uit de deelnemende merken: • Adobe • Canon • Fujifilm • Lytro • Nikon • Olympus • Ricoh-Pentax • Tamron • Sigma • Tokina • Wacom GA VOOR MEER INFORMATIE EN TICKETS NAAR: WWW.FOTOFAIR.NL

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

REVIEW

Eizo ColorEdge CG248-4K

Eizo ColorEdge CG248-4K Eizo bracht vorig jaar zijn eerste 4K-monitor uit in de FlexScan-serie. Intussen werd achter de schermen hard gewerkt aan twee 4K-schermen in de befaamde ColorEdge-reeks, voor grafische professionals, die in augustus 2015 op de markt komen. We kregen de kans om alvast het 24-inchexemplaar aan de tand te voelen. TEKST

JULIAN HUIJBREGTS

et formaat van de CG248-4K is bescheiden. Het is een 'gewone' 24-inchmonitor, maar in plaats van de gebruikelijke resolutie van 1920x1080 pixels geeft dit scherm vier keer zoveel details weer dankzij de ultra-hd-resolutie van 3840x2160 pixels. Dat resulteert in een pixeldichtheid van 185 ppi. Niet alleen foto's worden daardoor haarscherp weergegeven, ook tekst is veel prettiger leesbaar dan bij een full-hd-scherm. Bij monitoren met 4K-resolutie is het eigenlijk noodzakelijk om 'dpi-scaling' te gebruiken. Daarmee worden de menu's en iconen van het besturingssysteem en programma's vergroot. Doe je dit niet, dan oogt alles piepklein, want in feite kan het scherm vier keer de inhoud van een 1080p-monitor weergeven op hetzelfde beeldoppervlak. Het 24-inchformaat is wat ons betreft ideaal voor een 4K-scherm. Door het besturingsysteem alles op tweehonderd procent te laten weergeven, past er precies dezelfde hoeveelheid informatie op je scherm als bij een 1080p-monitor. Het verschil in scherpte is echter enorm. Niet alle Windows-software kan goed overweg met dpi-scaling, maar Adobe-pakketten zoals Photoshop, Lightroom en Premiere Pro hebben inmiddels een functie om de interface op tweehonderd procent weer te geven. Mac OS X is momenteel beter dan Windows in staat om dpi-scaling toe te passen op alle programma's. Apple maakt immers diverse apparaten met 'Retina'-resolutie, zoals de iMac met 5K-scherm.

Beeldkwaliteit Hoewel de resolutie verantwoordelijk is voor de scherpte van het beeld, zijn er nog veel meer factoren die de beeldkwaliteit be誰nvloeden. Een blik op de specificaties laat meteen zien dat we met een professionele ColorEdgemonitor te maken hebben. De CG2484K beschikt over een 'wide gamut' 10-bit ips-paneel dat 99 procent van de AdobeRGB-kleurruimte kan weergeven. De maximale helderheid bedraagt 350 cd/m2, maar het is aan te raden om een lagere helderheid te gebruiken. Eizo levert de CG248-4K volledig gekalibreerd

af. Via 'On Screen Display' heb je keuze uit diverse presets, waaronder sRGB en AdobeRGB. Het scherm is afgesteld op de aanbevolen helderheid van 120 cd/ m2. Rechtstreeks uit de doos levert de monitor fantastische kleurweergave en hoog contrast, de foutmarge is verwaarloosbaar en met het blote oog niet waar te nemen. Het 10-bitspaneel kan subtiele kleurgradaties perfect weergeven. Bovendien is de helderheid van het scherm overal vrijwel exact gelijk. Veel beeldschermen zijn in de hoeken lichter dan in het midden van het beeld, dat is bij dit scherm niet aan de

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

orde. Eizo heeft het 'On Screen Display' vernieuwd. In plaats van fysieke knoppen vind je nu drukgevoelige toetsen op de rand van het scherm. Het nieuwe menu werkt prettig en snel. Een handige functie is '4K zoom'. Met deze optie kun je een deel van het beeld uitvergroten. Zo kun je bijvoorbeeld snel zien of je foto perfect scherp is. Kalibratiesensor Eizo heeft de afgelopen jaren diverse monitoren uitgebracht met een ingebouwde sensor voor hardwarematige kalibratie. Ook de CG248-4K beschikt over deze techniek. De sensor is bovenin het scherm verwerkt en klapt naar beneden uit bij gebruik. Standaard staat het scherm zo ingesteld dat iedere tweehonderd uur de kalibratie wordt gecontroleerd. Je kunt de sensor ook handmatig activeren. Dat werkt ook als de computer uit staat of als het scherm niet is aangesloten op een pc. Handig, want je kunt de kalibratie dus (laten) uitvoeren terwijl je niet aan het werk bent. Behuizing Ook de behuizing van de CG248-4K voelt vertrouwd aan voor kenners van de ColorEdge-monitoren. Het scherm staat stevig op zijn voet, de hoogte en hoek is verstelbaar en de monitor kan negentig graden gekanteld worden zodat je het scherm in de portretstand kunt gebruiken. Eizo levert een kap mee om invallend licht te weren. De kap is eenvoudig vast te klikken met een magneetbevestiging. De CG248-4K is voorzien van twee hdmi- en twee DisplayPort-ingangen. Het is aan te raden om het scherm via laatstgenoemde aan te sluiten, via de DisplayPort-techniek kan de resolutie van 3840x2160 pixels met een verversingsnelheid van 60Hz worden weergegeven. Gebruik je hdmi, dan ben je beperkt tot 30Hz. Voldoende voor het weergeven van foto's en films, maar 60Hz geeft een prettigere werkervaring.

Vóór 18:00 uur besteld, dezelfde dag verstuurd!

DÉ CAMERA-ACCESSOIRE SPECIALIST VAN NEDERLAND!

ALLE CAMERA-ACCU’S OP VOORRAAD!

HALFVOL OF HALFLEEG?

Pessimist of optimist, bij DE ACCUSPECIALIST VAN NEDERLAND vindt u altijd wat u zoekt. Van goede kwaliteit én voor een scherpe prijs. Daar kunt u op vertrouwen. Bovendien vindt u met de de Accu Finder op onze website in 3 makkelijke stappen snel de accu die u zoekt:

Uw accu in 3 stappen 1. Selecteer uw (video)camera

CONCLUSIE Eizo's CG248-4K is een spectaculair beeldscherm. De hoge pixeldichtheid zorgt voor haarscherpe weergave van je foto's, vergelijkbaar met professionele prints. Het voorgekalibreerde scherm levert bovendien perfecte kleurweergave met een hoog contrast. Dankzij de ingebouwde sensor heb je ook geen omkijken meer naar het bijhouden van de kalibratie. Topkwaliteit komt met een prijs, al is de meerprijs ten opzichte van ColorEdgemonitoren met lagere resolutie relatief gering. De fantastische kwaliteit maakt het de investering waard.

MONITOREN PR O • TO

ARD AW

Adviesprijs € 2050,- excl. btw Diagonaal 23,8-inch Resolutie 3840x2160 pixels Paneel 10-bit wide-gamut ips Backlight LED Kijkhoek 178 graden Helderheid 350 cd/m2 Contrastratio 1000:1 Aansluitingen 2x hdmi, 2x DisplayPort, 3x usb 3.0 Garantie 5 jaar Info www.eizo.nl

D I GI F O

SPECIFICATIES

CATEGORIE

PLATINA

2. Selecteer uw merk 3. Selecteer uw type

CAMERA-TASSEN ZOEKT U EEN CAMERA-TAS?

Een rugzak of schoudertas voor uw volledige camera configuratie of juist een klein tasje voor alleen uw camera. Of een lekker zittende heuptas? We hebben het allemaal. U vindt ze op onze website!

Kijk op www.saake-shop.nl voor meer informatie! Afhalen in Haarlem op afspraak • info@saake-shop.nl T: 023-2302168

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

GEAR

Statieven

Benro

Cullmann

ITRIP IT25 ALUMINUM TRAVEL TRIPOD

CONCEPT ONE 628M OH4.5V

De Benro iTrip IT25 is een betaalbare combinatie van aluminiumstatief en balhoofd. Het totaalgewicht bedraagt slechts 1,61 kg en daarmee is het met recht een 'Travel Tripod'. Ook kun je een van de poten verwijderen en als monopod gebruiken. De poten bestaat uit vijf secties en zijn vast te klemmen met clips. Het meegeleverde balhoofd beschikt over een universele snelkoppelingsplaat. Aan de onderzijde van de middelste kolom van het statief vind je een haak, zodat je daar je tas aan kunt hangen voor extra stabiliteit.

Gebruik je zowel de foto- als filmfunctie van je camera, dan bieden de veelzijdige statieven uit de Cullman CONCEPT ONEserie uitkomst. De CONCEPT ONE 628M OH4.5V is een stevig aluminiumstatief met een geïntegreerde monopod en een balhoofd dat zowel voor fotografie als video geschikt is. In een paar seconden wissel je van foto naar video. In de foto-stand is het balhoofd in iedere positie stevig vast te zetten. Schakel naar de video-stand en de OH4.5V werkt als tweeweg videokop om vloeiende bewegingen met de camera te maken. De kop is voorzien van een draaiknop waarmee je de frictie traploos aan kunt passen. De combinatie van statief en balhoofd kan maximaal 7 kg dragen en haalt een flinke maximale hoogte van 188 cm.

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 149,Materiaal Aluminium Maximale belasting 6 kg Maximale hoogte 154,5 cm Opgevouwen hoogte 41,5 cm Gewicht: 1,61 kg Info www.benro.nl

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 368,99 Importeur www.transcontinenta.nl Materiaal Aluminium Maximale belasting 7 kg Maximale hoogte 188 cm Laagste werkhoogte 27 cm Opgevouwen hoogte 48 cm Gewicht 2,64 kg Garantietermijn 10 jaar

Gitzo

GM2561T 6XCARBON MONOPOD Gitzo staat bekend om zijn oerdegelijke statieven. Het merk maakt echter ook monopods, die net als de driepoten gebruikmaken van de nieuwste technieken en beste materialen. Deze GM2561T is met een gewicht van slechts 330 gram een ideale reisgenoot. Het lage gewicht is te danken aan het gebruik van 6X Carbon. De monopod heeft zes pootsegmenten, zodat je het geheel kunt inklappen tot een compact formaat van 36 cm.

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 277,78 Aantal segmenten 6 Materiaal 6X carbon Maximale belasting 4.5 kg Maximale hoogte 143 cm Opgevouwen hoogte 36 cm Gewicht 0.33 kg Garantietermijn 5 jaar Importeur www.transcontinenta.nl

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

KINGJOY K2208 & Q20

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

CONCLUSIE Kingjoy levert met de K2208 en Q20 een fraaie set. De twee vormen een stevige combinatie, waarmee je een flinke dslr stabiel kunt neerzetten. Met de lange spikes kun je ook in het bos uit de voeten. De mogelijkheid om een poot als monopod te gebruiken is een handige toevoeging, wel is de poot wat aan de korte kant. Desalniettemin biedt de statiefset veel gebruiksgemak en hoge kwaliteit voor een relatief lage prijs.

SPECIFICATIES Prijs € 379,Info kingjoy.nl

PR O • TO

GOUD

ARD AW

et K2208-statief maakt een goede eerste indruk. De driepoot is gehuld in acht lagen stevig carbon en kan tot vijftien kilo apparatuur dragen. Het Q20 balhoofd maakt gebruik van een Arca-Swiss-snelkoppelingsplaat. Met twee soepele draaiknoppen stel je de frictie in. Je kunt het balhoofd stevig vastzetten, of een beetje speling geven, zodat je de camera kunt blijven bewegen. Met een draagvermogen van zeven kilo is ook het balhoofd geschikt vrij wel grote dslr's en lichtsterke objectieven. Met een gebundeld gewicht van net geen 1,8 kilo is de combinatie prettig licht. Doordat de poten 180 graden kunnen draaien, is het geheel op te vouwen tot een compact pakketje van 45 centimeter lang. Kingjoy levert een draagtas mee waar je de set in kunt vervoeren. Handig is dat de poten uitklappen in drie trappen, zodat ze makkelijk in een aantal hoeken te plaatsen zijn. Eenmaal uitgeschoven komt het statief, inclusief uitschuifbare middenkolom, tot een maximale hoogte van 1,56 meter. Met de stabiliteit zit het wel goed. Het statief houdt onze Canon EOS 5D Mark II met EF 24-70mm f/2.8

USM mooi overeind. Ook het gebruik van grotere objectieven zoals een 70200mm f/2.8 is geen enkel probleem. Voor gebruik op zachte ondergrond heeft het statief flinke spikes onder de poten zitten, bereikbaar door de rubberen doppen van de poten te halen. Naast het normale gebruik als driepootstatief is het ook mogelijk om een van de poten los te schroeven. Deze kun je vervolgens gebruiken als monopod of wandelstok. Handig, maar door de geringe lengte van de poot moet je wel wat voorover buigen om door de zoeker van je camera te kunnen kijken.

D I GI F O

Kingjoy maakt aantrekkelijk geprijsde statieven van aluminium en carbon. In deze test nemen we de K2208 en Q20 onder handen: een combinatie van carbonstatief en balhoofd.

• Bescherm je camera • Voor Canon en Nikon • Prijs: € 29,95

www.easycover.eu

FOTOACADEMIE

Uit de Schoolbanken

Documentaire fotografie met dubbele bodem

De foto's van Esther Hessing vallen op door afstand en concentratie. 'Datgene waar het eigenlijk om draait, valt de kijker vaak niet direct op', zegt haar voormalig docent. Alledaagse beelden worden bijzonder door de 'andere manier' waarmee Esther kijkt. TEKST PETER RUNHAAR FOTOGRAFIE ESTHER HESSING

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Esther Hessing ging naar de Fotoacademie met het doel om na haar afstuderen een studio aan huis te kunnen beginnen. Aanvankelijk werd ze niet gedreven door artistieke ambities, maar tijdens de opleiding werd ze gegrepen door de documentaire fotografie en kregen haar ambities een duidelijke wending. Die nieuwe koers bleek een schot in de roos. Ze ontdekte de vorm van de fotografie waarin ze zich volledig thuis voelde en studeerde cum laude af. 'Ik fotografeer graag zonder in te grijpen en zonder te regisseren', vertelt Esther Hessing: 'Ik houd er erg van om bestaande plekken met een andere bril te zien. Ik woon bijvoorbeeld aan de rand van Den Haag en wandel vaak met de hond over een pad langs een aantal grote flats. Ik heb die plek altijd afschuwelijk gevonden, maar ineens zag ik de schoonheid. Met die nieuwe blik ga ik zulke plekken dan fotograferen.'

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Abstraheren Docent Mike Harris herkent dat: 'Als je eerst iets afschuwelijk vindt en dan met een fotografisch oog gaat kijken, dan ga je het onderwerp in je hoofd abstraheren. Ik denk dat Esther geleerd heeft om op haar eigen manier naar de werkelijkheid te kijken. Die manier wijkt af van de blik van de willekeurige voorbijganger. Tijdens de opleiding leer je vervolgens hoe je die andere manier van kijken fotografisch moet weergeven. Als je plompverloren zo'n flat fotografeert zonder enig concept, dan krijg je gewoon het beeld dat je vroeger zag, dat het lelijk is en heel normaal. Esther heeft geleerd om de tijd te nemen voor het vinden van de juiste compositie en vervolgens het moment af te wachten dat het beeld samenvalt met wat ze in haar hoofd heeft. Dat is techniek, maar ook een artistiek proces in de zin dat ze haar eigen interpretatie geeft aan een landschap dat op zich niet zo heel bijzonder is. Vervolgens weet ze dat toe te passen op een verscheidenheid aan locaties waardoor die locaties haar stempel krijgen en bij elkaar horen.'

ESTHER HESSING

WEBSITE estherhessingfotografie.nl

'Ik maak de foto's nooit zomaar', vult Esther Hessing aan: 'Ik kan twee of drie uur op een plek staan voordat ik die foto kan maken. Ik denk dat een bepaalde concentratie in het beeld ook wel typerend is voor mijn werk. Ik wil ook altijd een bepaalde afstand houden tot mijn onderwerpen. In het begin van de opleiding wringde dat. Ik

' Door die afstand als sleutelwoord te nemen heb ik de vorm ontdekt die me houvast geeft' dacht dat documentaire fotografie een vorm was waarin je steeds bovenop je onderwerp moest zitten en dat past niet bij me. Door de commentaren van mijn docenten begreep ik dat het ook bij documentaire fotografie juist een bewuste keuze kan zijn om afstand te houden. Op dat moment vielen de

puzzelstukjes op hun plaats. Ik begreep opeens veel sneller wat de docenten bedoelden met hun commentaar. Door die afstand als sleutelwoord te nemen, heb ik de vorm ontdekt die me houvast geeft en die het plezier in de fotografie enorm deed toenemen.' Niet-romantische insteek Met haar aanpak past het werk van Esther in een moderne traditie van landschapsfotografie, vertelt Mike Harris: 'Het werk sluit aan bij een stroming in de landschapsfotografie die geïnspireerd is door de Düsseldorfer Fotoschule, waar een observerende instelling centraal staat. Het is een niet-romantische insteek, het lichtgebruik is bewust niet dramatisch. Het gaat hier niet om gezellige landschapjes en daarmee wijkt het duidelijk af van de meer esthetische foto's die je vaak op kalenders ziet. Bij het werk van Esther valt de stilering en de afstand die gecreëerd wordt op. Door de concentratie en door die consequente afstandelijkheid hebben haar beelden een systematisch en objectief karakter.' Esther: 'Ik denk dat de kern van mijn werk nieuwsgierigheid is. Ik probeer ook een tijdsbeeld te laten zien en ik probeer echt deze eeuw in mijn beelden te betrekken. De gemene deler is de mens in zijn omgeving: hoe leef en beweeg je

in je omgeving. Ik houd daarbij erg van alledaagse beelden. Dingen die iedereen altijd ziet en die ik met mijn eigen blik vastleg.' Een voorbeeld van de eigen blik van Esther is te zien in een serie die ze maakte met de naam 'Shoefitti'. De serie kwam tot stand toen Esther onderzoek deed naar het leven van skaters. Tijdens het onderzoek raakte ze gefascineerd door een traditie van skaters om gebruikte schoenen in bomen en aan lantaarnpalen te hangen. Ze verdiepte zich in dit ritueel en besloot om die schoenen als een rode draad door de serie terug te laten komen. Het typeert Esthers werk dat zij dit op een bijna onopvallende manier doet. Mike Harris besluit: 'De series van Esther hebben een soort dubbele bodem. Datgene waar het eigenlijk om draait, valt de niet-getrainde kijker niet direct op. Je moet je best doen en beter kijken om die kern te ontdekken. Die schoenen zie je bijvoorbeeld pas in tweede instantie. Daardoor ontstaat een verrassingselement en gaat het echt om het waarnemen. Een vergelijkbaar voorbeeld is een serie over mensen die slapen in winkels in China. Het zijn twee onderwerpen die aan elkaar gekoppeld zijn maar die voor westerse kijkers eigenlijk natuurlijkerwijs niet bij elkaar passen. Dat maakt het interessant.'

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Nikon D810 en D4s

inruil

Ruil je oude spiegelreﬂexcamera in! Ontvang direct aan de kassa extra inruilbonus van €300,op een Nikon D810 en €500,- op een Nikon D4S. Actieperiode 1 april - 30 juni 2015! Nikon D810

Nikon D4s

€ 3.199,00 (inc. btw)•

€ 5.999,00 (inc. btw)•

€ 2.643,80

€ 4.957,85

(excl. btw)

Kĳk op nivo-schweitzer.nl/nikon-inruil • exclusief inruilbonus

photo video retail wholesale

beeld

informatie

Sigma 24mm 1.4 Art

Sigma 35mm 1.4 Art

Sigma 50mm 1.4 Art

Sigma 18-35mm 1.8 Art

super lichtsterke groothoek lens

lichtsterke groothoek voor lens

lichtsterke standaard lens voor

lichtsterke zoom lens voor Nikon

voor Nikon of Canon

Nikon of Canon

of Canon

€ 899,00 (inc. btw)

€ 749,00 (inc. btw)

€ 839,00 (inc. btw)

€ 729,00 (inc. btw)

€ 742,97

€ 619,00

€ 693,38

€ 602,35

(excl. btw)

Sigma 24-105mm 4.0

Canon 5DS body

Canon 5DSR body

Pentax 645Z kit

zoomlens uit de Art serie voor

50.6mp, 100-6400 iso, Full HD,

D-FA 645 55mm 2.8, CMOS

Nikon of Canon

Cmos sensor

Cmos sensor, geen lowpass ﬁlter

sensor 51mp, ISO 204.800

€ 779,00 (inc. btw)

€ 3.549,00 (inc. btw)

€ 3.749,00 (inc. btw)

€ 8.999,00 (inc. btw)

€ 643,80

€ 2.933,05

€ 3.098,35

€ 7.437,19

(excl. btw)

Haarlemmerdijk 114

info@nivo-schweitzer.nl

t + 31 20 623 31 59

voor up-to-date prijzen

1013 JH Amsterdam

nivo-schweitzer.nl

f + 31 20 420 30 16

zie onze website

Wij staan op de Fotofair op 30 en 31 mei 2015_fotofair.nl!

FOTOWEDSTRIJD

BEWEGING In deze wedstrijd staat beweging centraal. Of je met opzet je statief beweegt, zoals Jan van der Greef dat doet, of juist alle actie bevriest zoals in het werk van Rutger Pauw, maakt ons niet uit. Je bent vrij om korte of lange sluitertijden te gebruiken, zolang wij maar onder de indruk zijn van de beweging in je foto!

TWEEDE PRIJS EIZO COLOREDGE CS240

De winnaar van deze wedstrijd krijgt een prachtige beloning, namelijk de Sigma 50mm f/1.4 DG HSM Art. Sigma zette de fotografiewereld op zijn kop toen dit geavanceerde objectief op de wereld werd losgelaten. De 50mm Art biedt ongekende scherpte bij een wijd open diafragma, snelle en stille autofocus en oerdegelijke bouwkwaliteit. Het objectief sleepte in onze review dan ook niet voor niets een Platina Award in de wacht. Het Sigma 50mm Art-objectief is beschikbaar met Canon EF-, Nikon F-, Sigma SA- en Sony A-vatting.

Heb je de tweede prijs gewonnen? Dan wordt de Eizo ColorEdge CS240 je nieuwe 'partner in crime' bij het nabewerken van je foto's en video's! Deze 24-inchmonitor met resolutie van 1920x1200 pixels beschikt over een 'wide gamut' ips-paneel dat 99 procent van de Adobe RGB-kleurruimte kan reproduceren. Daarnaast biedt het scherm de mogelijkheid tot hardware-kalibratie en een 16-bits Look-Up-Table. Gecombineerd met 10-bits kleurweergave zorgt dat voor accurate weergave van alle kleuren en tinten in je beelden. De Eizo ColorEdge CS240 sluit je aan op je pc of Mac middels HDMI-, DisplayPort- of DVI-D.

Info www.sigmabenelux.com

Info www.eizo.nl

T.W.V. â&#x201A;Ź 879,-

HOOFDPRIJS

SIGMA 50MM F/1.4 DG HSM ART

Meer informatie en meedoen:

www.digifotopro.nl/beweging 62

T.W.V. â&#x201A;Ź 699,-

T.W.V. â&#x201A;Ź 99,-

DERDE PRIJS CLIK ELITE KLETTERN

Deze stijlvolle rugtas met klassieke elementen is speciaal ontworpen voor het meenemen van je camera en laptop, maar er is ook ruimte voor andere spullen dankzij de handige indeling. Je camera met objectief stop je in het bovenste vak van de tas, je laptop in het daarvoor bestemde vak in het grote compartiment. Hierdoor heb je veel ruimte over, om bijvoorbeeld kleding mee te nemen. Handig tijdens natuurwandelingen of stedentrips. De schouderbanden van de tas zijn breed en zacht, een regenhoes om je spullen te beschermen zit verstopt in een opening.

Info www.clikelite.com

Met dank aan Sigma Benelux, Eizo Nederland en Clik Elite voor het beschikbaar stellen van de prijzen.

REVIEW

Olympus OM-D E-M5 II

UNIEKE FUNCTIES IN COMPACTE BEHUIZING In 2012 bracht Olympus de eerste OM-D-camera op de markt. De E-M5 werd een succesnummer, mede dankzij de unieke vijf-assige beeldstabilisatie in de behuizing. Nu is er een opvolger, met verbeteringen op vrijwel alle vlakken en diverse nieuwe functies. Is de OM-D E-M5 II weer een schot in de roos? TEKST EN FOTOGRAFIE JULIAN HUIJBREGTS

Het uiterlijk van de OM-D E-M5 II lijkt veel op zijn voorganger, maar Olympus heeft veel veranderd. De behuizing is vrijwel volledig opnieuw ontworpen en steviger gebouwd. Net als het topmodel, de E-M1, is de

camera afgedicht tegen stof en vocht en bestand tegen temperaturen tot tien graden onder het vriespunt. Bovenop het toestel zijn meer knoppen te vinden en de PASM-knop kan nu ook vergrendeld worden. Daarnaast krijgt

de E-M5 II het 2x2-bedieningsysteem uit de E-M1. Dat betekent dat je de instelwieltjes voor diafragma en sluitertijd met een schakelaar een tweede functie kunt geven. Zowel het scherm als de elektronische zoeker is verbeterd. Het 3-inch display is naar de zijkant uit te klappen, dat levert meer bewegingsvrijheid op dan het scherm van de E-M5, dat alleen naar boven en beneden gekanteld kan worden. Ook de resolutie is verhoogd, met 1,04 miljoen beeldpunten is het beeld haarscherp. Het scherm toont nu standaard het 'Super Control Panel', een overzicht met alle belangrijke instellingen. Bij de E-M5 was dit paneel ook te activeren, maar om

Camera Olympus OM-D E-M5 II Objectief 12-40mm f/2.8 Brandpunt 12mm Diafragma f/4 Sluitertijd 0,8 sec. ISO 200

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

dat te doen moest je eerst diep de menu's induiken. Net als zijn voorganger heeft de E-M5 II een aanraakscherm, handig voor het selecteren van een focuspunt of het wijzigen van een instelling. De vernieuwde elektronische zoeker is een significante verbetering. De resolutie stijgt van 1,44 naar 2,36 miljoen beeldpunten en geeft een groter beeld. Daarmee zijn de specificaties gelijk aan de zoeker van de E-M1. Het beeld is een stuk groter dan de optische zoekers van spiegelreflexcamera's in deze prijsklasse. Dankzij de hoge resolutie is het beeld zeer gedetailleerd, bovendien reageert de zoeker snel, zonder merkbare vertraging. Wifi is nu ingebouwd in de behuizing. Met de OI.Share-app, beschikbaar voor Android en iOS, kun je de camera op afstand bedienen. De app geeft je volledige handmatige controle over de camera. Beeldkwaliteit Net als zijn voorganger beschikt de E-M5 II over een 16-megapixelsensor met iso-bereik van 200 tot 25.600. De beeldkwaliteit van de raw-bestanden is vrijwel gelijk aan het eerdere model. Vanaf iso 800 zien we wat korrel in beeld verschijnen. Bij iso 1600 wordt de ruis meer zichtbaar, maar na het verwijderen van de kleurruis blijven de resultaten erg goed. Ook iso 3200 en 6400 leveren dan nog goed bruikbare resultaten op. Op de hoogste iso-waarden van 12.800 en 25.600 verlies je veel details en is de ruis nadrukkelijk aanwezig. De bestanden hebben een groot dynamisch bereik voor een sensor van dit formaat. De beeldkwaliteit doet niet veel onder voor spiegelreflexcamera's of compacte systeemcamera's met een grotere aps-c-sensor. Bovendien beschikt de E-M5 II over vijf-assige beeldstabilisatie. In de E-M5 en E-M1 wist Olympus met dit systeem

al te overtuigen, het systeem is nog verder doorontwikkeld en verbeterd. Je profiteert van de beeldstabilisatie bij ieder objectief dat je op de camera zet. Of dit nu een modern elektronisch exemplaar is, of een ouderwets handmatig objectief met behulp van een adapter. Met het 12-40mm f/2.8objectief lukte het ons om haarscherpe foto's te maken met een sluitertijd van een halve seconde in de groothoekstand. Ook bij langere brandpunten werkt het systeem zeer efficiënt en is een winst tot vijf stops mogelijk. High Res Shot Micro Four Thirds-camera's blijven al enkele jaren steken op een resolutie van 16 megapixels. Dat vinden we geen slechte keus, want het is een goede middenweg tussen detail en ruisprestaties. Olympus voorziet de E-M5 II echter van een innovatieve functie die tegemoetkomt aan iedereen met honger naar een (veel) hogere resolutie. In de High Res Shot-modus maakt de camera 63,7-megapixelbestanden. Dat doet Olympus door acht foto's achter elkaar te maken en deze te

combineren tot één opname. Voor het maken van iedere foto wordt de sensor een klein stukje verschoven, het stabilisatiemechanisme maakt dat mogelijk. Bij de eerste vier bewegingen verschuift de sensor een volledige pixel. Dat zorgt ervoor dat voor iedere pixel de maximale kleurinformatie wordt opgeslagen. Vervolgens verschuift de sensor nog vier keer een halve pixel, wat de resolutie zowel horizontaal als verticaal verdubbelt. In theorie levert dat dus een resolutie van 4 x 16, ofwel 64 megapixels op. De raw-bestanden die de OM-D E-M5 Mark II produceert in de High Res Shot-modus hebben een afmeting van 9216 x 6912 pixels, ofwel 63,7-megapixels. Omdat er wat overlap plaatsvindt tussen het verschuiven van de pixels, haalt het eindresultaat niet daadwerkelijk deze resolutie. Olympus verwerkt de ruwe data in de camera tot een 40-megapixelfoto als je in jpg fotografeert. De detailweergave in deze foto's is ronduit indrukwekkend en overtreft zelfs fullframe-camera's met 36-megapixelsensor. Niet alleen vanwege de resolutie, maar ook omdat de High Res Shot-bestanden voor iedere pixel over volledige kleurinformatie

ADVERTENTIE

THE B1 LOCATION KIT. WITH TTL. WITHOUT CORDS. Karolina Henke says her best images are shot in the spur of the moment, capturing something unforeseen, something honest. That is why she packs the B1 Location Kit, a portable solution allowing her to shoot with precision, power and speed regardless of where her creativity leads her.

“I love the idea of a professional flash with TTL. Anything that makes my job easier is a good thing. It means I can focus on what really matters: the creative part.” – Karolina Henke

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

WWW.MAMIYA.NL • TEL: 075-6144724

Olympus OM-D E-M5 II

beschikken. Ook de kleinste details en kleurschakeringen worden daardoor perfect weergegeven. De raw-bestanden met resolutie van 63,7 megapixels zijn zo'n 100MB groot. Olympus heeft een plug-in voor Photoshop gemaakt zodat je de enorme bestanden kunt openen en verwerken. Op honderd procent weergave zijn deze enorme bestanden niet haarscherp, maar door ze iets te verkleinen is het mogelijk om nog meer details tevoorschijn te toveren dan de 40-megapixel-jpg's die uit de camera komen. Het maken van een foto met de High Res Shot-functie neemt ongeveer een seconde in beslag. Werken vanaf een statief is dan ook een vereiste. Ook is de functie alleen geschikt voor het fotograferen van statische onderwerpen. Omdat de camera acht verschillende opnames combineert die na elkaar worden gemaakt, is zelfs de kleinste beweging terug te zien in het resultaat. Dat maakt de High Res Shot-functie vooral interessant voor productfotografie of reproducties. De E-M5 II biedt voor deze genres ongelofelijk veel waar voor je geld. Ook bij landschapsfotografie is de techniek inzetbaar, al is de kans dan groter dat er wat beweging in beeld te zien is. Bij gebruik van de High Res Shot-modus wordt de maximale iso-waarde beperkt tot 1600. Gezien je toch van een statief werkt is dat geen bezwaar. Olympus voorziet de functie ook voor een optie waarbij er een vertraging tussen het maken van iedere foto plaatsvindt. Dat is handig als je werkt met (studio)flitsers, deze krijgen dan de tijd om tussen iedere opname weer op te laden.

Filmfunctie De Olypmus OM-D-camera's waren altijd al aantrekkelijk voor filmmakers vanwege de vijf-assige beeldstabilisatie, die ook bij het filmen uitstekend werkt. In voorgaande modellen waren de instelopties echter beperkt. Dat is in de E-M5 II opgelost. Niet langer ben je beperkt tot 30 beelden per seconde, je hebt nu keuze uit 24, 25, 30, 50 en 60 bps bij 1080p-resolutie. Bovendien filmt de E-M5 II met veel hogere bitrates, tot maximaal 77Mbps. Op papier een flinke vooruitgang ten opzichte van de E-M5 die filmt met een bitrate van 17Mbps. Ook is de OM-D E-M5 Mark II de eerste Olympus-camera waarbij je focus peaking kunt blijven gebruiken tijdens de filmopname en waarbij timecodeinformatie kan worden toegevoegd. In de praktijk valt de detailweergave van de filmbeelden echter wat tegen. Voor veel gebruikers zal de beeldkwaliteit van de filmfunctie ruimschoots voldoen, maar de E-M5 II moet zijn meerdere erkennen in de nieuwste spiegelreflexcamera's en systeemcamera's van de concurrentie. Ook zijn de beelden niet vrij van fouten zoals moiré. Dat wil niet zeggen dat je geen indrukwekkende films kunt maken met de camera. Het gemak waarmee je zonder statief of 'rig' stabiele filmbeelden maakt dankzij de beeldstabilisatie is onovertroffen. Zelfs met lange brandpunten kun je nog probleemloos uit de hand filmen. Ondanks dat de beeldkwaliteit iets achter blijft bij de concurrentie, maakt dat de E-M5 II een goede optie voor filmmakers die met een kleine camera zonder extra hulpmiddelen stabiele beelden willen schieten. Naast een ingebouwde microfoon beschikt de E-M5 II over een microfooningang voor een extern exemplaar. Als je de HLD-8 handgreep aanschaft is het ook mogelijk om een koptelefoon te gebruiken om het geluid te monitoren tijdens de opname. De greep is voorzien van een audio-ingang, die is niet aanwezig op de camera zelf.

CONCLUSIE Olympus heeft de OM-D E-M5 II op veel punten aangepast ten opzichte van zijn voorganger. De verbeterde behuizing en bediening, grotere elektronische zoeker en het flexibele kantelscherm zijn welkome vernieuwingen. De 16-megapixelsensor levert zeer goede beeldkwaliteit en het autofocussysteem werkt razendsnel. Olympus heeft bovendien veel werk gemaakt van de filmfunctie. Eindelijk kun je kiezen uit meerdere framerates en de bitrate is flink verhoogd. Hoewel de kwaliteit van de filmbeelden iets onder doet voor de concurrentie, is het gemak waarmee je stabiele video's schiet dankzij de uitstekende beeldstabilisatie een groot voordeel. De unieke High Res Shot-functie is innovatief en werkt uitstekend. Foto's die je maakt in deze stand overtreffen wat detailweergave betreft zelfs de beste fullframe-camera's van het moment. Al met al is de E-M5 II een zeer goede en compacte alleskunner, en een waardige opvolger van het eerste model.

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 1099,- (body) Resolutie 16 megapixels Beeldsensor 4/3 cmos ISO-bereik 200-25.600 (uitbreiding naar 100) Scherm 3-inch uitklapscherm (1,04 miljoen beeldpunten) Zoeker 2,36 miljoen beeldpunten Scherpstelling Contrast-autofocus (81 punten) Snelheid 10 fps, 5 fps met C-AF Opslag sdxc Afmetingen 124 x 85 x 45 mm Gewicht 469 gram (incl. accu) Beeldstabilisatie Ja (vijf-assig) Filmfunctie 1080p @ 60/50/30/25/24 fps Info www.olympus.nl

BEOORDELING

CATEGORIE

Beeldkwaliteit Bediening

HIGH-END CSC

Snelheid Behuizing Prijs/kwaliteit

PR O • TO

GOUD

ARD AW

Snelheid De maximale fotografeersnelheid van de E-M5 II is een indrukwekkende 10 beelden per seconde. In deze stand wordt de autofocus echter vastgezet op één punt. Wil je het onderwerp volgen tijdens het fotograferen, dan bedraagt de maximale snelheid een respectabele 5 bps. Dat is een flinke verbetering ten opzichte van de E-M5, die dan met 3,5 bps fotografeert. Fotografeer je in raw, dan kun je als je een snelle geheugenkaart gebruikt ongeveer 16 foto's maken totdat de snelheid inzakt. Met de mechanische sluiter is een sluitertijd van 1/8000e seconde mogelijk. Is dat nog niet genoeg, dan kun je de elektronische sluiter inschakelen en met 1/16.000e seconde fotograferen. Het autofocussysteem werkt op basis van contrastdetectie en beschikt over 81 scherpstelpunten. In de praktijk weet de E-M5 II onder alle omstandigheden razendsnel en zeer nauwkeurig scherp te stellen. Ook focustracking werkt behoorlijk goed. Het is dan wel raadzaam om 'release

priority' uit te schakelen. Deze functie is standaard ingeschakeld en zorgt er voor dat de camera snelheid prioriteit geeft boven nauwkeurigheid. Met de functie uitgeschakeld merkten we nauwelijks een verlies in fotografeersnelheid, maar kregen we wel duidelijk meer scherpe foto's bij het maken van reeksopnames. Een handige functie voor portretfotografie is oogdetectie. De camera kan zeer nauwkeurig op het oog van je model scherpstelen. Je kunt daarbij zelfs kiezen voor het linker-, rechter- of dichtstbijzijnde oog. Dit werkt ideaal bij het maken van portretten met een grote diafragmaopening.

D I GI F O

REVIEW

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTORIAL

Bundeling van ervaring Wat hebben Foto Mignon in Amsterdam, Foto Blom in Heemskerk en Foto Barends/ Ringfoto in Haarlem met elkaar gemeen? Juist, het zijn fotospeciaalzaken met decennia aan ervaring onder de riem, die service en klantgerichtheid hoog in het vaandel hebben staan. Vanaf dit jaar slaan zij de handen ineen en gaan verder als Photobrandstore. Zo kunnen zij, naast de persoonlijke aandacht van een prettige winkel, topmerken aanbieden voor zeer concurrerende prijzen. hotobrandstore is aangesloten bij Europa's grootste fotospeciaalzaakorganisatie, met meer dan 2500 winkels in Europa en een magazijn met meer dan zestigduizend artikelen. Door deze samenwerking kan Photobrandstore geweldige prijzen ĂŠn het gemak en advies van een fotospeciaalzaak bieden. Het is immers wel zo prettig om een camera even vast te houden voordat je tot aankoop overgaat. Heb je daar geen behoefte aan? Geen probleem! Wat je via de webshop bestelt, heb je de volgende dag in huis!

CURSUSSEN, WORKSHOPS EN MEER Bij Photobrandstore kun je terecht voor cursussen en workshops, fotoreportages en bedrijfsportretten op locatie. Uiteraard kun je ook bij Photobrandstore terecht voor het maken van perfecte pasfoto's. Daarnaast kun je foto's laten afdrukken op elke denkbare ondergrond. Van canvas en aluminium tot glas, steigerhout en nog veel meer.

DIGITALISERING VAN FOTO EN VIDEO Heb je analoog foto- of videomateriaal en wil je dit overzichtelijk en veilig digitaliseren? Photobrandstore is gespecialiseerd in het omzetten van foto's en video's naar dvd of usb-opslag. Op die manier kun je al je dierbare herinneringen simpel digitaal archiveren.

De winkels van Photobrandstore, sinds jaar en dag een begrip

AMSTERDAM: FOTO MIGNON (SINDS 1939) Van Woustraat 56 1073 LN Amsterdam

PHOT BRANDSTORE

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

HEEMSKERK: FOTO BLOM (SINDS 1966) Deutzstraat 12-14 1961 NT Heemskerk

HAARLEM: RINGFOTO HAARLEM (SINDS 1931) Zijlweg 66 2013 DK Haarlem

WWW.PHOTOBRANDSTORE.NL 67

SPOTLIGHT

Albert Dros

Camera Sony A7 II Brandpunt 36mm Diafragma f/10 Sluitertijd 13 seconden ISO 64

' Een foto van de prachtige Grand Mosque in Abu Dhabi. Deze moskee heeft extreem mooie architectuur en kleur. Het blauwe water spiegelt mooi af tegen de gouden delen in de pilaren van de verder spierwitte moskee. Ook deze foto is gemaakt met een B+W 10-stops ND-filter om de lange sluitertijd mogelijk te maken.'

Camera Sony A7 II Brandpunt 28mm Diafragma f/13 Sluitertijd 86 seconden ISO 100

' Tussen het moment dat de zon onder gaat en het compleet donker is, zie je vaak een mooie lucht. Dit noemen we het blauwe uur. Zeker net voor of na een regenbui of storm kan dat erg spectaculair zijn en kunnen de wolken een rode gloed krijgen. De Koppelpoort in Amersfoort is al talloze keren op de foto gezet, maar deze springt er naar mijn mening wel bovenuit! De foto is gemaakt met behulp van B+W 10-stops ND-filter.'

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Camera Sony A7 II Objectief Samyang 14mm f/2.8 Diafragma f/14 Sluitertijd 20 seconden ISO 100

' Wederom een foto van het blauwe uur, maar deze keer ook echt blauw. In deze foto wijzen alle lijnen naar het midden, wat het aangenaam maakt om naar te kijken. Het stormde extreem hard en het was erg moeilijk om deze foto scherp te krijgen. Ik moest mijn camera zoveel mogelijk uit de wind houden door er overheen te leunen en in de wind te gaan staan. Het voordeel van de storm was de enorm snel bewegende wolkenmassa, die zelfs met een sluitertijd van 20 seconden al mooi uitgesmeerd wordt. De foto bestaat uit één belichting. Door precies op het goede moment te fotograferen tussen zonsondergang en het duister kun je het licht goed uitbalanceren. Als ik deze foto een kwartier later had gemaakt, had ik een aparte belichting voor de lamp moeten maken.'

NABEWERKING

Albert Dros weet uitstekend zijn weg te vinden in fotobewerkingsprogramma's. Benieuwd hoe hij tewerk gaat? Op de volgende pagina's laat hij aan de hand van een voorbeeld zijn bewerkingskunsten stap voor stap zien.

ALBERT DROS (29) AMERSFOORT

'Sinds 2013 ben ik pas serieus met fotografie bezig. Ik heb altijd al op freelance basis gewerkt in de creatieve sector en van alles gedaan. Van sound-productie, video-editing, special effects en motion graphics tot logo-design. In 2012 en 2013 heb ik een tijd in Hong Kong gewoond, daar begon mijn interesse voor fotografie serieuze vormen aan te nemen. Ik werd constant geïnspireerd door de prachtige skyline, de gebouwen, natuur en de mensen; eigenlijk alles om mij heen. Ik leefde in een nieuwe wereld en deze wilde ik vastleggen. Op dat moment werkte ik met een Panasonic GH2, maar ik merkte dat ik er steeds beter in werd en ging de limiet van mijn camera steeds verder opzoeken. Teruggekomen in Nederland zette ik mijn fotografiehobby verder. Nu werk ik met de Sony A7 II, gewicht de belangrijkste factor, omdat ik vaak op reis ben. Vrijwel alle soorten fotografie hebben mijn interesse. Zelf maak ik vooral (stads)landschappen, maar ik vind het ook erg leuk om in documentairestijl het leven van mensen vast te leggen. Mede door mijn achtergrond heb ik veel ervaring met post-processing software. Ik gebruik vooral Lightroom in combinatie met Photoshop en Nik Photo Efex Pro. Nog altijd doe ik freelance klussen, vooral grafische animaties en video. Ik probeer steeds meer te doen met fotografie, in mijn vrije tijd ben ik hier tegenwoordig het meest mee bezig.' CAMERA Sony A7 II WEBSITE www.albertdros.com

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

NABEWERKING

Albert Dros

De workflow van Albert Dros

NABEWERKING Zoals je op de voorgaande pagina's kunt zien, maakt Albert Dros spectaculaire beelden. Hoe hij zijn knallende beelden bewerkt met Photoshop en Lightroom laat hij in dit artikel aan de hand van een voorbeeld zien.

TEKST EN FOTOGRAFIE ALBERT DROS

EINDRESULTAAT

Aan de hand van de foto 'Burning Man' laat ik mijn workflow zien. Voor deze werkwijze is basiskennis van Lightroom en Photoshop vereist. Ik gebruik de Engelse termen, omdat ik de Engelstalige versies van de Adobe-software gebruik. Ik raad iedereen aan om dat te doen, vooral als je gebruikmaakt van actions en plug-ins voor Photoshop. Deze werken vaak niet in samenwerking met de Nederlandse versies. Over hoe ver je kunt of mag gaan bij het bewerken van foto's, verschillen de meningen altijd. Voor mij geldt de regel: doe lekker wat je zelf wilt! Echter, ik probeer mijn foto's altijd wel 'echt' te laten lijken. Dat wil zeggen dat je niet te extreem aan de sliders moet trekken. Zet niet als een dolle alles op de maximale stand, maar probeer te werken met beleid. Sommige foto's hebben meer bewerking nodig dan anderen. Dit is een vrij extreem voorbeeld, mede om een aantal technieken te laten zien, maar ook omdat het een 'zelfportret' is, daarin kun je meer de creatieve kant op gaan.

Deze foto is gemaakt in de polder op vijftien minuten afstand van mijn woonplaats. Ik zag de zon af en toe tussen de regenwolken door komen en zag dat het in de verte helder was. Kortom: een grote kans dat de zon net onder de wolken onder zou gaan. Dat resulteert in zogenaamde 'burning clouds', wolken die rood oplichten. Ik was nog nooit in deze polder geweest, dus ik moest wat improviseren voor de foto's. Deze weg sprak mij aan door de mooie weerspiegelingen van het licht op het natgeregende wegdek. Ik zette mijn camera neer en maakte een aantal foto's op verschillende tijdstippen. De wolkenlucht veranderde snel en ik besloot ook een paar shots maken met mij zelf als middelpunt van de compositie. Dit hele schouwspel duurde nog geen half uur. Ik heb geen filters gebruikt, ook bestaat het eindresultaat uit ĂŠĂŠn belichting. Wel heb ik twee foto's samengevoegd: een shot van mijzelf waarbij de zon onder gaat, achter de wolken en een foto op een later tijdstip waarbij de zon al onder is en de wolken een stuk dramatischer worden verlicht.

Camera Sony A7 II Brandpunt Samyang 14mm f/2.8 Diafragma f/8 Sluitertijd 1/4 ISO 100

H et eindresultaat is een combinatie van twee opnamen. De foto's zijn gemaakt vanaf een statief. Met de zelfontspanner ingesteld op tien seconden heb ik mijzelf op de foto gezet.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

PHOT BRANDSTORE

AMSTERDAM - VAN WOUSTRAAT 56 (Foto Mignon) HAARLEM - ZĲLWEG 66 (Ringfoto Haarlem) HEEMSKERK - DEUTZSTRAAT 12 (Foto Blom) WWW.PHOTOBRANDSTORE.NL

' De foto voor en na globale bewerkingen in Lightroom.

WORKFLOW

Bij deze foto ben ik als volgt te werk gegaan. Iedereen heeft zijn eigen voorkeuren voor zijn workflow, dus je hoeft niet per se deze stappen te volgen. Ik gebruik ook niet voor iedere foto dezelfde workflow en tools.

Stap 1: Lightroom Allereerst heb ik beide foto's ingeladen in Lightroom en een lenscorrectie uitgevoerd. Dit gaat vaak automatisch, maar bij een manuele lens die geen elektronische informatie doorgeeft, moet je die handmatig instellen. Bij de Samyang 14mm die ik gebruikte is dat het geval. Vervolgens heb ik de horizon rechtgezet en met de Healing Brush de stofjes op de sensor weggepoetst. Stap 2: Globale bewerkingen Vervolgens voer ik in Lightroom globale bewerkingen uit op de eerste foto. Ik heb de schaduwen flink omhoog gehaald, omdat deze wel erg donker waren. De kleurtemperatuur heb ik aangepast en vervolgens heb ik het Contrast, de Clarity, Vibrance en Saturation verhoogt. Clarity is iets waar ik altijd

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

redelijk voorzichtig mee ben. Bij deze foto heb ik de Clarity flink omhoog gezet, maar meestal doe ik dit eigenlijk niet. Het geeft vaak een dramatischer effect, bij deze foto was dat precies waar ik naar op zoek was. Het is belangrijk om te weten dat Clarity een verschillend effect geeft bij verschillende camera's en objectieven. Soms kan het er voor zorgen dat de basis er een stuk mooier van wordt, maar soms wordt het al snel teveel. Met de Gradient tool heb ik de lucht donkerder gemaakt en meer contrast gegeven, voor een dramatischer effect. Omdat de twee foto's die ik voor het eindresultaat heb gebruikt nagenoeg hetzelfde zijn wat kleuren lichtintensiteit betreft, heb ik simpelweg alle aanpassingen van de eerste foto ook toegepast op de tweede foto. Stap 3: Blenden in Photoshop Na de globale bewerkingen open ik de foto's in Photoshop om ze te combineren. Dat doe je door de foto's in Lightroom te selecteren en te kiezen voor 'Open as Layers in Photoshop'. De foto's worden nu als lagen geopend in een Photoshop-bestand. De tweede foto, waarvan ik alleen een deel van de lucht ga gebruiken, maak ik eerst onzichtbaar zodat ik met de andere foto aan de slag kan. Stap 4: Bewerken met TKActions Allereerst heb ik een 'Detailed Darks' adjustment toegevoegd. Dit is een 'Miscellaneous' functie in het TK panel en zorgt er voor dat de donkere delen van de foto meer clarity en detail krijgen. In mijn geval dus een gedeelte van de lucht en het donkere gedeelte van de weg. Vervolgens heb ik de lichtere delen van mijn huid (gezicht, handen) simpelweg 'weggebrusht' met een simpele donkere brush. Dit om mijn gestalte meer een silhouetvorm te

I AM ZOOM JE CASHBACK

30X

ZOOM =

€30 CASHBACK

HOE MEER OPTISCHE ZOOM HOE HOGER JE CASHBACK. Ontvang nu tot €83,- Cashback op je COOLPIX. Actieperiode 1 april - 31 mei 2015. Kĳk op PHOTOBRANDSTORE.NL

20X

ZOOM =

€20 CASHBACK

60X

ZOOM =

€60 CASHBACK

83X

ZOOM =

€83 CASHBACK

NABEWERKING

Albert Dros

geven. De lichte handen en het gezicht leidden af. Over het geheel heb ik een subtiele Smart Glow toegepast. Dat is bijna niet te zien, maar zorgt er voor dat de rode wolken net iets roder worden en er iets meer gloed vanaf komt. Vervolgens heb ik een Dodge/Burn layer toegevoegd en bepaalde delen op de weg iets benadrukt, zodat het silhouet sterker naar voren komt.

TKACTIONS PANEL

In Photoshop maak ik veel gebruik van het TKActions Panel. Dit panel is gemaakt door Tony Kuyper, een expert op het gebied van het gebruik van Luminosity Masks. Simpel gezegd kun je hiermee heel specifiek delen van een foto selecteren. Als je de techniek van masking met Luminosity Masks en Color Masks goed onder de knie hebt, zijn de mogelijkheden voor het bewerken van foto's eindeloos. Alle actions in dit panel kan je ook handmatig doen, alleen kost het dan wat meer tijd. Dit is dus simpelweg een makkelijkere en effectievere manier. Er zijn ook andere panels voor Luminosity masking, de meeste zijn gebaseerd op die van Tony Kuyper. Gebruik het panel wat voor jou het beste werkt! Mocht je dieper in deze technieken willen duiken, dan zijn er op Tony's website talloze tutorials te vinden. Er zijn ook hele boeken geschreven over deze technieken, dus je kunt er dagen, zo niet weken, zoet mee zijn.

Stap 5: Luminosity Mask De zon is alleen nog zichtbaar in het linkergedeelte van de foto. Dit wilde ik een stuk extremer maken. Ik heb een deel van de lucht gekopieerd van de linkerkant, en geplakt op het rechterstuk van de foto. Kijk wel uit dat dit niet duidelijk te zien is op de foto, dus heb ik dit deel verticaal gespiegeld en stukken weggewerkt met een brush. Vervolgens klopte de spiegeling in het

water aan de rechterkant niet. Dit heb ik opgelost door dit gedeelte van het water te selecteren met de Luminosity Mask options in het TKPanel. Als je hier onervaren mee bent, is het gewoon een beetje proberen welk masker het beste werkt. Het water is vrij licht van kleur, dus probeerde ik 'Lights 1'. Als je hier op drukt en vervolgens op View in het TK panel klikt, zie je wat geselecteerd is. Rood is wat is geselecteerd, wit is niet geselecteerd. Met 'Lights 1' worden alle lichtere delen van de foto selecteert. Met 'Lights 2' of 'Lights 3' selecteer je een specifieker deel. Met 'Lights 1' zat ik voor deze foto precies goed.

Dit is het Luminosity masker, gemaakt met TKActions. Zoals je ziet zijn de juiste delen van de foto geselecteerd, waar in het water de kleur van de wolken zou moeten terug komen. Door in een nieuwe layer oranje te schilderen met een brush, over deze selectie, kun je dus precies de goede delen van de foto inkleuren. In dit geval heb ik het water oranje gemaakt en ook, heel licht, wat meer kleur op het wegdek aangebracht. Gebruik hier voor verschillende lagen, zodat je later altijd de sterkte van het effect kunt aanpassen met de Opacity sliders. Stap 6: Tweede foto toevoegen De foto begon al goede vormen aan te nemen, maar ik was nog niet tevreden. Omdat de tweede foto die ik maakte een mooiere lucht heeft, heb ik deze gebruikt om het eindresultaat nog spectaculairder te maken. Deze foto hebben we aan het begin al als laag in Photoshop geladen en kunnen we nu toevoegen. Met Masks, Brushes, en verschillende Layers heb ik delen van de lucht van de tweede gebruikt om de lucht meer op te vullen. Hiervoor gebruik ik dezelfde techniek als het klonen van de al eerder gebruikte lucht. Gebruik verschillende stukken, spiegel ze horizontaal en/of verticaal, zodat het een mooi geheel lijkt. Ik heb voor deze foto zowel links als rechts boven de al bestaande lucht wat van de lucht

van foto 2 gebruikt, voor wat meer rode tinten en een dramatisch resultaat.

Stap 7: Afwerking Het bewerken in Photoshop zit er nu op. Ik sla het bestand op en breng het terug naar Lightroom. Het voordeel van deze workflow is dat je op ieder moment met de functie 'Edit Original in Photoshop' vanuit Lightroom weer terug kunt gaan om de afzonderlijke lagen aan te passen. Tot slot voeg ik verscherping toe. Daarvoor heb ik de Sharpening sliders van Lightroom gebruikt. Houdt 'Alt' ingedrukt en gebruik de Masking slider om zo alleen verscherping toe te voegen bij harde lijnen en dus niet in de lucht waar het niet nodig is.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

WORK BETTER

VOOR 699 â&#x201A;Ź

Adviesverkoopprijs incl. BTW

Kies voor de CS240 van EIZO en werk als een professional. Dankzij de grote Wide Gamut-kleurruimte en hoogste kleurkwaliteit is dit de perfecte monitor voor fotografie en beeldbewerking. U schiet het perfecte beeld; hij geeft alles perfect weer. En daarbij is hij nog uiterst prijsvriendelijk. www.eizo.nl/CS240

INTERVIEW

Exactitudes

ARI VERSLUIS (1961) EN ELLIE UYTTENBROEK (1965) ROTTERDAM

Exactitudes

EEN BEGIN ZONDER EIND Wat begon als opdracht voor PTT Telecom groeide uiteindelijk uit tot een fotoreeks die nooit afkomt. Sinds 1994 maken fotograaf Ari Versluis en styliste Ellie Uyttenbroek foto's van uiteenlopende subgroepen voor hun fotoreeks Exactitudes. Ari: 'Er komen altijd nieuwe groepen bij, dus dit project is nooit af. Je moet zelf bepalen wanneer het klaar is.'

Sinds 1994 werken fotograaf Ari Versluis en styliste Ellie Uyttenbroek aan de fotoreeks Exactitudes. Ze zijn allebei ge誰nteresseerd in opvallende dresscodes van verschillende sociale groepen. De reeks begon met een opdracht voor PTT Telecom. Inmiddels bestaat het project uit 154 fotoseries van subgroepen zoals gabbers, omaatjes, hipsters, skaters en yummie mummies. Ze maken veel series in hun woonplaats Rotterdam, maar ze verlaten ook af en toe het land om mensen in onder meer Rio de Janeiro, Peking, Casablanca, Milaan, Z端rich, Londen en Parijs in beeld te brengen. Samen gaan ze op zoek naar de perfecte personen die bij hun series passen. Vaak krijgen ze een opdracht, zoals van Thalys om de Europese burger te fotograferen en van het Rijksmuseum om hun bezoekers in beeld te brengen, maar ze geven zichzelf ook wel eens de opdracht om bepaalde groepen te ontdekken. WEBSITE www.exactitudes.com CAMERA Nikon D800 of D300

TEKST JONI HENDRIX FOTOGRAFIE ARI VERSLUIS & ELLIE UYTTENBROEK

p een bankje zitten op Rotterdam Centraal, op zoek naar gevaarlijke jongeren in Parijs of een bezoek brengen aan de kunst- en antiekbeurs TEFAF in Maastricht. Niets is te gek voor Ari en Ellie, zolang ze hun uiteindelijke doel maar bereiken: nieuwe subgroepen ontdekken. In totaal maakten ze de afgelopen twintig jaar 154 fotoseries van subgroepen voor hun fotoreeks Exactitudes (een samentrekking van 'exact' en 'attitudes'). Veel van deze series zijn ontstaan uit opdrachten. Het begon allemaal in 1994 toen PTT Telecom het duo benaderde

'We kijken altijd met een bepaalde bril naar de werkelijkheid' om verschillende jongerenculturen in Nederland te fotograferen. 'Toen we deze opdracht kregen, was er onder andere de

explosie van gabbers. We zochten jongens die aan onze fotoserie mee wilden werken en fotografeerden hen allemaal op dezelfde manier. Door de herhaling was het een bijzonder en sterk geheel. We besloten om deze manier van werken door te zetten. We dachten meteen: we hebben nu de gabbers, maar we moeten ook de gabberbitches fotograferen. Kort daarna kwam er een opdracht van het FotoFestival Naarden om het veel groter aan te pakken, namelijk om de jeugd van Nederland op dezelfde wijze als de gabbers in beeld te brengen. Vanaf dat moment zijn we niet meer gestopt', vertelt Ari enthousiast. Nu, twintig jaar later, zijn Ari en Ellie nog steeds fanatiek op zoek naar interessante subgroepen om aan hun reeks toe te voegen. Het is volgens Ari de afgelopen jaren wel iets lastiger geworden om zulke groepen te vinden. 'In de beginjaren waren de subgroepen veel duidelijker, nu heb je veel cross-overs, combinaties van groepen en culturen. Je kunt wel uit meer groepen kiezen, maar er komen veel subgroepen bij die vrij weinig betekenen. Als alles maar kan, dan verwatert je boodschap een beetje. Dat is jammer, maar daarentegen zie je natuurlijk ook dat door de komst van internet veel meer mogelijk is. Mensen kunnen experimenteren en dat levert weer interessante dingen op.' Het project waar het tweetal in 1994 aan

FAMILIE EN VRIENDEN

Als Ari en Ellie iemand op straat zien die ze geschikt vinden voor een fotoserie, maken ze niet meteen foto's, maar geven ze de persoon de kans om erover na te denken. Wie besluit mee te werken, mag met de hele familie of met een enkele vrienden naar de studio komen. Dan worden er niet alleen portretfoto's gemaakt, maar ook foto's samen met de familie of vrienden. 'Het moet een uitje zijn, het moet plezier opleveren. Het is ook mogelijk dat de foto van die persoon niet door de selectie komt, maar dan heeft hij of zij toch een mooie tijd gehad. We maken altijd veel portretten voor een serie en kiezen er dan twaalf uit die het beste binnen de groep passen.'

begon, komt nooit af, want er komen altijd nieuwe groepen bij. Het duo vindt het belangrijk om zelf te bepalen wanneer het klaar is. 'Vroeger wilden we alle subgroepen fotograferen, tegenwoordig zijn we iets selectiever en vragen we ons af: welke groepen missen we nog en welke groep is interessant om het verhaal groter te maken? We willen hiermee door blijven gaan zolang het leuk is. En we weten ook dat niet

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Javaanse Jongens - Den Haag 2013

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

INTERVIEW

Exactitudes

Grand Hello Tour - Amsterdam 2014

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Grannies - Rotterdam 1998

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

INTERVIEW

Exactitudes

iedere periode geschikt is. Soms moet je even wachten totdat het weer interessant wordt. Op dit moment zitten we zo in het internettijdperk, iedereen kijkt maar op zijn telefoon en leeft in een soort andere dimensie. Misschien moeten we even wachten totdat er weer iets gebeurt. Het is zeker een interessante tijd, maar het kan op een gegeven moment inspiratieloos

' Een meisje van veertien kan er hetzelfde uitzien als een vrouw van 35' worden. Dan kun je het beste even rustig aan doen en wachten totdat er weer geschikte en vernieuwende subgroepen komen die onze reeks sterker maken.' Verandering Volgens Ari heeft internet voor een enorme verandering gezorgd in onder meer de manier van kleding kopen. 'Tegenwoordig kun je kleding met één klik bestellen. Dat was vroeger heel anders. Toen moest je nog moeite doen om bepaalde kleding te krijgen. Zo moesten de skaters die wij in 1997 in Rotterdam fotografeerden hun shirt bijvoorbeeld nog uit New York halen. Je kon toen niets online bestellen, dus je moest er echt heen om het te kopen. Als je dan op de skatebaan stond met dat shirt, was je natuurlijk de held. Dit kan de jeugd zich tegenwoordig niet meer voorstellen. Binnen een paar tellen heb je iets uit Amerika besteld, je hoeft er de deur niet meer voor uit.' Niet alleen de manier van kleding kopen is veranderd, maar ook de looks hebben een grote transformatie doorgemaakt. 'Een tiener ziet er op dit moment in bijvoorbeeld Glasgow, Kopenhagen, Rotterdam en Zürich hetzelfde uit. Ze kopen online ongeveer

TWAALF FOTO'S

Iedere serie bestaat uit twaalf foto's. Vroeger fotografeerde Ari met een Hasselblad. Een sheet waar je negatieven in kon bewaren bestond uit twaalf vakjes. Dus ze kozen ervoor om iedere groep een sheet te geven. Ari: 'In het begin wilden we veertig foto's per groep maken, maar met twaalf foto's kun je het verhaal ook goed vertellen. Teveel is voor ons ook lastig. Als de boodschap overkomt, dan is het goed. En trouwens: twaalf portretten passen ook perfect op een a4'tje.'

dezelfde kleding. Daarnaast kan een meisje van veertien er hetzelfde uitzien als een vrouw van 35. Ze dragen allebei een skinny jeans met een shirtje erop. Ook zijn de ouderen erg veranderd, want je mag ze niet meer bejaard noemen. De omaatjes hebben bijvoorbeeld geen grannyjas meer aan en een permanentje is niet meer van deze tijd. Ze lopen in sportieve kleding en willen nog twintig jaar mee. Dit hadden we ons toen we aan de reeks begonnen niet kunnen bedenken. Het is allemaal erg veranderd. Deze veranderingen proberen we in kaart te brengen, zodat het verhaal klopt', legt Ari uit. Het tweetal ziet ook dat veel mensen denken dat er maakbaarheid is in het leven. Er wordt veel aandacht besteed aan het uiterlijk en aan plastische chirurgie. 'Kleine ingrepen, die vroeger grote ingrepen waren, worden nu poliklinisch gedaan. Daar staat niemand bij stil. Alles is tegenwoordig mogelijk. Iedereen moet maar aan zichzelf werken en naar de sportschool gaan, want anders doe je niet meer mee. Die maakbaarheid is helemaal nieuw. Vroeger was het voor een elitegroep en nu denken jonge meiden dat het heel normaal is om steeds met je uiterlijk bezig te zijn', voegt de fotograaf toe. Kijken, kijken Om een geschikte subgroep te vinden, moeten Ari en Ellie hun ogen open houden. Ze zijn altijd op zoek naar bepaalde patronen. De meeste modellen vindt het duo op straat, vaak in hun woonplaats Rotterdam, maar ook in het buitenland, zoals Rio de Janeiro, Peking, Milaan, Bordeaux, Londen en Sint-Petersburg. De ene keer rijden ze de hele dag een stad door om een bepaald type te vinden en de andere keer zitten ze op een bankje op zoek naar patronen. 'Als we een opdracht krijgen, dan geeft de opdrachtgever ons altijd een kader om naar de werkelijkheid te kijken. Zoals de zoektocht naar de Europese identiteit, nieuwe consument, jongerencultuur of de rijke shoppers in Selfridges-warenhuizen in Londen. We kijken met een bepaalde bril naar de werkelijkheid.' Toen Ari en Ellie net met Exactitudes begonnen, was de kritiek vaak dat ze mensen in hokjes stopten, maar zo zien velen de fotoreeks tegenwoordig niet meer. 'Naarmate we steeds meer series maakten, zagen mensen pas hoe divers de samenleving was. Hierdoor is men afgestapt van de kritiek dat we in hokjes denken. We krijgen nu het applaus dat we de diversiteit laten zien. We proberen erop te letten dat we zoveel mogelijk verschillende subgroepen fotograferen, zodat mensen een goed beeld kunnen

IN DE TAS VAN ARI VERSLUIS

Nikon D800 of D300 Nikon AF-S Nikkor 85mm f/1.4G

vormen. Voor ons maakt het niet zoveel uit of we op de TEFAF in Maastricht staan en hele chique mensen fotograferen of dat we in Parijs een aantal gevaarlijke jongeren op de foto zetten. Het is voor ons allemaal werk.' Doordat Ari en Ellie zoveel kijken naar mensen om patronen te ontdekken, vinden ze het lastig om mensen nog 'normaal' te zien. 'Je kunt je ogen niet uitzetten', zegt Ari lachend. 'Je ziet altijd nieuwe patronen, dat is

' In de beginjaren waren de subgroepen veel duidelijker, nu heb je veel cross-overs' leuk en leerzaam. De maatschappij en de wereld staan niet stil. Iedere dag gebeurt er iets anders. Toch proberen we de patronen af en toe wel te negeren, want anders blijf je bezig.' Groep missen De wereld verandert snel en dus ook de subgroepen. Dat merkten Ari en Ellie ook toen ze druk met hun series bezig waren. Soms

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Brigade - Rotterdam 2010

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

INTERVIEW

Exactitudes

Cassettes Gang - London 2008

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

ZESDE EDITIE

Alle fotoseries zijn verzameld in het boek Exactitudes. De eerste editie verscheen in 2002. Inmiddels is er al een zesde editie. In ieder boek zijn nieuwe groepen toegevoegd, dus geen boek is hetzelfde. In het zesde boek zijn onder meer de Rijksmuseumseries toegevoegd. Zodra een editie is uitverkocht, werken Ari en Ellie weer aan een nieuwe. 'Er zijn mensen die onze boeken verzamelen, omdat er steeds nieuwe series toegevoegd worden. Het is een soort collectors item. Soms is het wel bizar, want ik zag onze eerste editie een keer op Amazon.com voor duizend euro staan!'

Prijs € 39,50 Bestellen www.exactitudes.com

zijn ze zó druk bezig dat ze subgroepen missen die ze graag toe wilden voegen. 'We wilden graag een serie maken over vrouwen die traditioneel de sarong droegen. Maar toen we onderzoek deden, kwamen we erachter dat deze groep er niet meer is en ook niet meer terugkomt. Dat is jammer, maar groepen komen en gaan. Denk bijvoorbeeld aan het omaatje van vroeger met het permanentje en de regenjas. Dat is nu een sportieve dame in een North Face-jas.' Gelukkig is het tweetal ook af en toe nét op tijd om een groep die bijna weg is nog te fotograferen. 'Al heel lang hadden we het idee om oude Indonesische mannen te fotograferen die batik overhemden droegen. We kregen een studioruimte bij de Tong Tong Fair in Den Haag. Toen zagen we pas dat we echt net op tijd waren. De generatie die zulke hemden nog draagt is stokoud. Uiteindelijk kregen we er twaalf te pakken voor onze serie. Dan zet je toch een stukje geschiedenis neer. Daar zijn we heel blij mee.' Voor hun nieuwste serie, de Rijksmuseumbezoekers, hebben Ari en Ellie jammer genoeg ook één groep moeten missen, omdat de groep geen tijd

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

had. 'We kregen de opdracht van het Rijksmuseum om hun bezoekers te fotograferen. Ellie en ik waren weer op zoek naar patronen en uiteindelijk hebben we tien series

It‘s time to see what you‘ve been missing. FUJIFILM X-Series .

'Je moet nooit oordelen over mensen' gemaakt, zoals Portrait of a Lady, United Americans, Grand Hello Tour en Farmcore. We hadden een studio in het museum en aan het einde van het museumbezoek vroegen we aan enkele bezoekers of we hen op de foto mochten zetten. Jammer genoeg hebben we de Japanners niet kunnen fotograferen. Zij bezoeken zóveel in een dag dat ze daar geen tijd voor hadden. Het is wel balen, want het is natuurlijk een grote groep. Maar we hebben gelukkig wel een groep jongere Aziaten gefotografeerd.' Het komt dus ook geregeld voor dat er series niet lukken, omdat ze niet de juiste mensen vinden, niet het juiste aantal foto's halen of omdat mensen geen tijd hebben. 'We hebben nu 154 series af, maar waarschijnlijk hebben we er rond de driehonderd gemaakt. Sommige hebben we niet afgekregen of we waren er uiteindelijk niet tevreden over. Het is natuurlijk jammer als we een serie niet afkrijgen, maar dat houdt ons scherp en zo blijft het ook een uitdaging.'

Graphite Silver

XF16-55mmF2.8 R LM WR

Never judge Na al die jaren met zoveel verschillende culturen en groepen samengewerkt te hebben, hebben Ari en Ellie één belangrijk ding geleerd: Never judge! 'Je moet nooit oordelen over mensen, maar toch gebeurt het. Iedereen heeft vooroordelen over elkaar. Als wij op mensen afstappen die we graag willen fotograferen voor Exactitudes dan hebben we ook een bepaald beeld van hen. Heel vaak blijken die gedachtes gewoon niet te kloppen, maar het is menselijk om vooroordelen te hebben. Daarom is het goed om mensen te ontmoeten, dat kan je beeld ineens veranderen. Het kan zo maar zijn dat je vooroordeel uiteindelijk flauwekul is.'

www.fujifilm.nl

SPOTLIGHT

Rosalie Beltman

ROSALIE BELTMAN (35) DEN HELDER

'Op de eerste plaats ben ik moeder van Sterre, op de tweede een absolute creatieve beelddenker. Die beelden probeer ik vast te leggen met mijn camera. Daarnaast werk ik in de anonieme maatschappelijke opvang. Als fotograaf ben ik een autodidact en geen uitstekende technische fotografe. Ik werk veelal op gevoel en haal ter plekke inspiratie uit het contact met mensen. Regisseren vind ik niet erg interessant, dus dat doe ik zo weinig mogelijk; ik vind het veel belangrijker en boeiender om te kijken wat ik uit mensen kan halen zonder al te veel bemoeienis. Dat klinkt ingewikkeld, maar dat is het voor mij niet. Zo blijven mensen in mijn beleving authentiek en echt, iets wat me meer raakt dan gearrangeerde beelden. Ook maak ik vrij werk, zoals mijn serie 'escape', een fase waarin ik nadacht over hoe je "ontsnappen aan de werkelijkheid" kunt weergeven. Fotografie is het medium om mijn creativiteit om te zetten naar werkelijke beelden. Een bijzondere schrijver omschreef het zo: "Je schrijft met beelden, je zoekt je taal, je woorden in iedere nanoseconde, iedere foto die je maakt is een foto van jezelf".' CAMERA Nikon D5100 WEBSITE www.rosaliefotografie.nl

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Camera Nikon D5100 Brandpunt 180mm Diafragma f/5.6 Sluitertijd 1/125 sec ISO 360

Camera Nikon D5100 Brandpunt 200mm Diafragma f/5.6 Sluitertijd 1/400 sec ISO 400

PERSONAL CLOUD

Personal Cloud staat centraal in uw thuisnetwerk, en biedt je toegang tot films, muziek en foto’s van op elk scherm in huis. En van op afstand, zolang er maar een internetverbinding is.

Centraliseer Overal toegang

Sla al je content (en je backup) centraal op, voor toegang van op elk toestel in huis.

In tegenstelling tot opslag in de public cloud blijven gegevens op Personal Cloud volledig jouw eigendom. Geen maandelijkse bijdragen te betalen.

Van overal ter wereld kan je aan de bestanden op je Personal Cloud. Zolang je een internetverbinding hebt natuurlijk.

Sync met de Cloud Synchroniseer de content op jouw Personal Cloud met je favoriete clouddiensten - geheel automatisch.

Beveilig

1-Bay

2-Bay

3 tot 5 TB

3 tot 8 TB

Stream naar het Grote Scherm Stream films via AirPlay®, Google Chromecast® of naar Samsung® en LG® Smart TV’s.

(Mirroring optioneel)

Evolutie van het Thuisnetwerk

Boeken bij Kaarslicht

Voor 1900

Console Radio

Jaren ’30

Zwart-Wit TV

Jaren ’60

Personal Computer

Jaren ’90

Seagate Personal Cloud

2015

DEEL

FILMS FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S

op al je apparaten met de SEAGATE PERSONAL CLOUD

Al je favorieten...

Ontdek meer op www.seagate.com

op elk scherm.

PRAKTIJKTEST

Sigma 150-600mm 'Sports'

Praktijktest: Vogelfotografie met de

Sigma 150-600mm f/5-6.3 DG OS HSM Sport Bij vogelfotografie heb je nooit genoeg millimeters. Toen Sigma de 150-600mm f/5-6.3 DG OS HSM Sports aankondigde, keken veel natuurfotografen dan ook reikhalzend uit naar de supertelezoom. Sigma beloofde uitstekende bouwkwaliteit, snelle autofocus, effectieve beeldstabilisatie en hoogwaardige optische prestaties. Weet het objectief dat waar te maken? Natuurfotograaf Han Bouwmeester nam de proef op de som. TEKST THOMAS KOUVELD

FOTOGRAFIE HAN BOUWMEESTER

HAN BOUWMEESTER (1965) GOOR

Camera Nikon D810 Brandpuntafstand 330mm Sluitertijd 1/125 Diafragma f/6.3 ISO 1250

S akervalk in boom

Han Bouwmeester is professioneel natuurfotograaf. Hij groeide op in een gezin waarin natuur, natuurbeleving en natuurbescherming een belangrijke rol speelden. In 1998 begon hij met fotografie, dat hij zichzelf aanleerde. Hij heeft meerdere nationale en internationale prijzen gewonnen, waaronder de prestigieuze Grasduinen natuurfotowedstrijd in 2007. Door de toegenomen vraag naar zijn werk, vanuit binnen- en buitenland, besloot hij in die periode van zijn hobby zijn beroep te maken. Als belangrijke basis wil Han het beschermen van de natuur combineren met het fotograferen er van, een aspect dat hij altijd zal blijven uitdragen. Naast het maken van eigen werk, organiseert hij fotografiereizen en geeft hij workshops en lezingen. Ook bouwt en beheert hij verschillende schuilhutten in Nederland, die hij verhuurt. Zo zamelt hij geld in voor natuurbeschermende doelen. WEBSITE www.hanbouwmeester.nl CAMERA N ikon D810 en D300S

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

Op papier gooit de Sigma 150-600mm Sports hoge ogen, maar een objectief zoals dit vraagt om een praktijktest. Natuurfotograaf en Sigma-ambassadeur Han Bouwmeester was, net als veel van zijn collegafotografen, benieuwd naar de prestaties van de zoom en kreeg in november 2014 voor het eerst een exemplaar in bruikleen. Han heeft inmiddels met zowel de Canon- als Nikon-versie gewerkt, die op de vatting na gelijk aan elkaar zijn. Kritisch Han mag dan Sigma-ambassadeur zijn, hij is ook kritisch. Het liefst gebruikt hij zijn Sigma 300-800mm f/5.6 EX DG APO HSM, een enorm teleobjectief. Han: 'De objectieven die daar onder gepositioneerd waren, zoals de 150-500mm, vond ik kwalitatief altijd een stuk minder. Daar had ik wel eens kritiek op geleverd. Rond die tijd begonnen mijn contacten met Sigma toe te nemen en hoorde ik dat er een nieuwe lijn objectieven zou komen, met strengere controle voor ze de fabriek uit gaan. Zo kwam het dat ze mij vroegen om eens te kijken wat ik ervan vond. Het kwam voor mij als een verrassing dat de kwaliteit enorm omhoog is gegaan. Ik ging heel kritisch de test in en de nieuwe 150-600mm Sports heeft mij ongelofelijk verbaasd, zeker als je het vergelijkt met

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Camera Canon EOS 5D mark II Brandpuntafstand 350mm Sluitertijd 1/45 Diafragma f/6.7 ISO 400

I Jsvogel op tak

andere 600mm-objectieven en de prijs in je achterhoofd houdt. In dat opzicht is het een waanzinnig objectief.' In de praktijk Op pad vond Han de Sigma 150-600mm Sports een erg prettige metgezel. Hij vertelt dat wanneer hij gebruikmaakt van de grote 300-800mm, die bijna zes kilo weegt, het zaak is om goed vooruit te plannen en gericht te gaan fotograferen. Struinen in de natuur is dan minder goed te doen. 'Je gaat er niet even een boswandeling mee maken. Voor flexibele, spontane fotografie is de 150-600mm echt fantastisch. Ook tijdens reizen is het een uitkomst. Zo'n 300-800mm neem je niet gemakkelijk mee in je handbagage.' Bij extreme brandpunten zoals 600mm is een statief een must. De 150-600mm Sports beschikt echter over de nieuwste generatie van Sigma's OS-beeldstabilisatie en dan heb je aan een monopod in de meeste gevallen

M et ruim 2800 gram is de nieuwe Sigma 150-600mm geen lichtgewicht. Het objectief is echter een stuk makkelijker in de omgang dan deze Sigma 300-800mm f/5.6, die Han ook gebruikt. Dit objectief is ruim een halve meter lang, weegt bijna zes kilo en kost zo'n 7250 euro.

genoeg. Han: 'De beeldstabilisatie is lekker stil en snel. Je hebt hem eigenlijk niet door. De stabilisatie van een Canon 500mm-objectief hoor je echt aan het werk, bij deze Sigma heb je dat niet. Op een eenpootstatief met goed licht, kun je al heel veel doen.' Ook al is de 150-600mm een stuk kleiner en lichter dan de 300-800mm, met een gewicht van bijna drie kilo en een lengte van bijna dertig centimeter blijft het een lijvig objectief. Han: 'Dat is pas een probleem als je veel gaat lopen. Zodra je gaat fotograferen, brengt het juist degelijkheid en stabiliteit met zich mee.' De hoogtepunten van de Sigma 150600mm Sports zijn wat Han betreft bij de snelheid, scherpte en weergave van onscherpte. 'Bij natuurfotografie en vogelfotografie moet je op alle fronten tijdwinst boeken, want die dieren geven je geen tijd om te fotograferen', aldus de enthousiaste natuurfotograaf. 'De autofocus is ontzettend verbeterd, die is echt prima. Wat ook mooi is, bij een zoomobjectief kun je meestal draaiend of schuivend in- en uitzoomen. Bij deze kan het allebei, dus je kunt kiezen.' Een handige feature, vindt Han, want het scheelt veel tijd. 'Als je snel wilt inzoomen en een grote range hebt, zoals bij de 150-600mm, dan ben je wel even bezig als je moet draaien. Bij het fotograferen van dieren heb je snelheid nodig en dan gaat het uitschuiven veel sneller. Dat zijn van die kleine dingen die daarbij helpen.

SIGMA TS-81

Zoals Han aangaf, is de Sigma 150-600 f/5-6.3 DG OS HSM Sports lastig te gebruiken op een statief in combinatie met een schommelkop. Wanneer je in- of uitzoomt, verandert de balans, waardoor het objectief niet meer recht hangt. Sigma heeft naar de kritiek geluisterd en de TS-81 gepresenteerd, een veel grotere statiefgondel die het mogelijk maakt om de balans te compenseren. Op het moment van schrijven zijn een verschijningsdatum en prijs nog niet bekend. Info www.sigmabenelux.com

Bovendien kun je het objectief op een aantal punten vastzetten, zodat hij niet inschuift als je omhoog fotografeert.' Over het onderwerp scherpte zijn de meningen over het algemeen verdeeld. Voor veel fotografen is het belangrijk dat wat scherp is, ook echt haarscherp is. Volgens Han zit het daarmee bij de Sigma 150-600mm wel goed, maar wat hij net zo belangrijk vindt, is de weergave van 'bokeh', de onscherpte in de achtergrond. 'Bij heel veel objectieven vind ik dat tegenvallen, om eerlijk te zijn. Het is moeilijk uit te leggen, maar bij Sigma-objectieven krijg je een soort zachte, sfeervolle uitstraling. Dat is voor mij belangrijk in mijn overweging om

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

SIGMA 150-600MM F/5-6.3 DG OS HSM 'CONTEMPORARY'

Sigma introduceerde op de Photokina in september 2014 niet één, maar twéé 150-600mm-objectieven. Naast de Sports-uitvoering, die Han in dit artikel bespreekt, is er de Contemporary-variant. Deze is een stuk compacter, lichter en goedkoper. Met de Sports-uitvoering mikt Sigma op fanatieke fotografen die maximale kwaliteit hoog in het vaandel hebben staan. De Contemporary-variant is gericht op een bredere doelgroep en dankzij het lagere gericht gemakkelijker mee te nemen. Adviesprijs € 1349,-

Sports? Han heeft één puntje van kritiek: 'A an ieder objectief ontdek je wel dingen. Een teleobjectief gebruik je bijvoorbeeld vaak met een schommelkop op je statief. Dan hangt je camera in balans, maar omdat het zoomobjectief fysiek uitschuift, verplaats je het balanspunt. Daarnaast is het objectief dan kwetsbaarder. Dat was een verrassing, want mijn 300-800mm heeft een intern zoommechanisme, dus die blijft dezelfde lengte behouden. Ik had eigenlijk gehoopt en ook verwacht dat ze dat bij dit objectief zo zouden behouden. Ondanks dat blijft de Sigma degelijkheid en stevigheid uitstralen, dankzij de zware uitvoering.' Afgezien van deze opmerking heeft Han niets te klagen over de nieuwe zoom.

CONCLUSIE Al met al is Han erg onder de indruk van de Sigma 150600mm Sports. De scherpte en onscherpte zijn dik in orde, de autofocus doet snel zijn werk en de stabilisatie is geruisloos en accuraat. Het is dan ook geen wonder dat hij, na het objectief twee keer getest te hebben, erop uit is om de zoom ook zelf aan te schaffen. Zoals hij op zijn blog schrijft: 'Voor een grote groep natuurfotografen zal het objectief een ideale oplossing zijn.'

SPECIFICATIES

SIGMA 150-600 F/5-6.3 DG OS HSM SPORTS

met Sigma te fotograferen', vertelt hij. 'Dit objectief heeft dat ook. Oudere versies, zoals de 150-500mm, hebben dat een stuk minder.' Minpunten? Over de hele linie scoort het objectief dus uitstekend. Is er dan niets op te merken aan de Sigma 150-600mm f/5-6.3 DG OS HSM

D e Sigma 150-600mm Sports wordt geleverd inclusief een indrukwekkende zonnekap. Net als het objectief is de kap erg stevig en gemaakt van metaal.

Adviesprijs € 1999,Diafragma f/5-6.3 - f/22 Filtermaat 105mm Min. focusafstand 260 cm Max. vergroting 1:5 Afmetingen 108 x 132 mm Gewicht 2860 gram Opbouw 24 elementen in 16 groepen Accessoires Zonnekap en schouderriem (meegeleverd) Geschikt voor Fullframe, aps-c Beschikbaar voor Canon EF, Nikon F

Grote bonte specht Camera Canon EOS 5D mark II Brandpuntafstand 470mm Sluitertijd 1/350 Diafragma f/6.7 ISO 250

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

Camera Samsung NX1 Objectief 16-50mm f/2-2.8 OIS Brandpunt 50mm Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/160 ISO 100

Samsung 16-50mm f/2-2.8 en 50-150mm f/2.8 OIS

PREMIUM-OBJECTIEVEN VOOR DE SAMSUNG NX1 Samsung wil met de NX1 professionele fotografen over de streep trekken. Dat doe je niet alleen met een geavanceerde camera, maar ook met hoogwaardig glaswerk. De Koreaanse fabrikant riep daarom de 'Premium S'-serie in het leven en bracht een lichtsterke standaardzoom en telezoom op de markt. Weten de objectieven net als de camera te overtuigen? TEKST EN FOTOGRAFIE JULIAN HUIJBREGTS

Samsung wil met de NX1 professionele fotografen over de streep trekken. Dat doe je niet alleen met een geavanceerde camera, maar ook met hoogwaardig glaswerk. De Koreaanse fabrikant riep daarom de 'Premium S'-serie in het leven en bracht een lichtsterke standaardzoom en telezoom op de markt. Weten de objectieven net als de camera te overtuigen? TEKST EN FOTOGRAFIE JULIAN HUIJBREGTS

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

REVIEW

Samsung Premium S-objectieven

Camera Samsung NX1 Objectief 50-150mm f/2.8 OIS Brandpunt 50mm Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/160 ISO 100

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Samsung heeft met de NX1 een waardig vlaggenschip neergezet dankzij de zeer goede 28-megapixel aps-c-sensor, fotografeersnelheid van 15 beelden per seconde, razendsnelle autofocus en geavanceerde 4K-filmfunctie. Wil je de hoge resolutie van de sensor optimaal tot zijn recht laten komen, dan is hoogwaardig glaswerk vereist. Een lichtsterke standaardzoom en telezoom die daar op aansluit behoort tot de standaarduitrusting van veel serieuze fotografen. De keuze van Samsung om een 16-50mm f/2-2.8 en 50-150mm f/2.8 uit te brengen is wat ons betreft dan ook een goede zet. Met de cropfactor van 1,5x meegerekend geven de objectieven een equivalent van ongeveer 24-75mm en 75-225mm op een fullframe-camera. Samsung introduceerde de 16-50mm f/2-2.8 nog voordat de NX1 op de markt kwam. Het objectief is echter duidelijk gemaakt met het topmodel in het achterhoofd. De NX1 is een relatief grote camera, de forse zoom biedt een goede balans in combinatie met het vlaggenschip. Datzelfde geldt voor de 50-150mm, die nog een stuk groter is en ruim 900 gram weegt. De 16-50mm f/2-2.8 is een uniek objectief. Er is geen andere standaardzoom voor aps-ccamera's die net zo lichtsterk is in het groothoekbereik. Merken als Canon, Nikon, Tamron en Tokina maken allemaal objectieven met een vergelijkbaar bereik, maar die hebben een maximale opening van f/2.8. Alleen Sigma's 18-35mm f/1.8 is nog lichtsterker. Dat objectief heeft echter een kleiner bereik en geen beeldstabilisatie. Premium S Samsung plaatst beide objectieven in de Premium S-serie, gericht op veeleisende fotografen. Dat de 16-50mm en 50150mm in dezelfde familie thuishoren is duidelijk te zien aan het uiterlijk en de gebruikte materialen. Beide objectieven hebben een zeer degelijke en robuuste metalen behuizing met filterdiameter van 72mm. De 16-50mm schuift bij het zoomen iets uit, de 50-150mm verandert niet van lengte. Het zoomobjectief is voorzien van een statiefgondel. Met een draaibare ring op het objectief kun je deze op iedere gewenste positie vastzetten. Bij iedere negentig graden voel je een klik, zodat je de statiefgondel eenvoudig kaarsrecht kunt vastzetten in de landschap- of portretstand. De zoomen scherpstelringen zijn

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

fors uitgevoerd en laten zich prettig bedienen. Net als de Samsung NX1 zijn de Premium-objectieven afgedicht tegen stof en vocht, zodat je ook bij barre weersomstandigheden probleemloos kunt fotograferen. Ook de optische constructies vertonen gelijkenissen. De 16-50mm bestaat uit maar liefst 18 elementen in 12 groepen. Het 50-150mm-objectief doet daar met 20 elementen in 13 groepen nog een schepje bovenop. Beide zooms zijn voorzien van diverse ED-elementen die chromatische aberraties reduceren en XHR-elementen (eXtreme High Refraction) voor optimale scherpte en helderheid.

I-FUNCTION

Net als veel andere Samsung-objectieven hebben de lichtsterke zooms een i-Function-knop. Druk deze in en er verschijnt rechts op het scherm een instelmenu in beeld. Door meermaals op de knop te drukken wissel je tussen verschillende instellingen zoals diafragma, iso-waarde, belichtingscompensatie en witbalans. Met het instelwieltje op de camera verander je de waarde. Dit werkt erg prettig, want de i-Function-knop is zo geplaatst dat je deze perfect kunt benaderen terwijl je het objectief in je hand laat rusten.

Autofocus en beeldstabilisatie Ook aan de binnenkant vinden we duidelijke overeenkomsten. De Premium S-objectieven zijn uitgerust met een 'Ultra-Precise Stepping Motor' (UPSM). Dat resulteert bij beide objectieven in razendsnelle en fluisterstille autofocus. Beide objectieven zijn een uitstekende match voor het geavanceerde autofocussysteem van de Samsung NX1. De 50-150mm f/2.8 komt zeer goed tot zijn recht bij sportfotografie, snel bewegende onderwerpen volgen en scherp in beeld brengen gaat de telezoom zeer goed af. Met een schakelaar kun je het focusbereik van de telezoom instellen. Je hebt keuze uit het volledige bereik van 98 cm tot oneindig, of een 'custom'-instelling, waarmee je het focusbereik zelf kunt instellen. Fotografeer je onderwerpen op

Samsung Premium S-objectieven

Optische prestaties Wat bouwkwaliteit, autofocus en beeldstabilisatie betreft weten beide objectieven te overtuigen. Maar hoe zit het met de optische prestaties? We beginnen met de 16-50mm. De standaardzoom is erg scherp voor een objectief in deze klasse. Over het hele zoombereik is de middenscherpte bij volledig open diafragma van uitstekend niveau. Zelfs in de hoeken is het objectief op 16mm f/2 behoorlijk scherp en dat is indrukwekkend. Wel neemt de

scherpte op f/2.8 en f/4 nog zichtbaar toe. In het middenbereik en maximaal ingezoomd is de hoekscherpte nog wat beter bij de grootste diafragmaopening. Over het hele zoombereik behaal je tussen f/4 en f/8 uitstekende resultaten. Bij kleinere diafragma's neemt de scherpte af, een logisch gevolg van diffractie. Distorsie en chromatische aberratie is in de jpg-foto's vrijwel niet te zien, dankzij de correctie in de camera. Open je de raw-bestanden, dan is er in de groothoekstand wel duidelijk vervorming en kleurverschuiving waar te nemen. Dit is echter goed te corrigeren in de raw-conversie. Voorlopig moet je dat nog wel handmatig doen, in Photoshop en Lightroom is er op moment van schrijven geen lensprofiel beschikbaar. We verwachten wel dat dit later volgt. Bij langere brandpunten is de vervorming en hoeveelheid chromatische aberraties minimaal, ook in de raw-bestanden. Ook de 50-150mm telezoom levert prachtige scherpe beelden af. In het midden van het beeld is de scherpte op f/2.8 altijd zeer goed en op f/4 uitstekend. In het middenbereik neemt de scherpte in de hoeken van de foto's nauwelijks af, ongeacht het diafragma. Het objectief levert de allerbeste prestaties in aan de korte kant van het zoombereik, tot ongeveer 85mm. De scherpte is dan uitstekend. Zoom je volledig in naar de 150mm-stand, dan neemt scherpte iets af. Het verschil is echter subtiel en de resultaten blijven van zeer hoog niveau. Zoals je mag verwachten van een telezoomobjectief zijn vervormingen

CONCLUSIE

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 1199,Diafragma f/2-2.8 - f/22 Filtermaat 72mm Min. focusafstand 30 cm Afmetingen 81 x 96,5mm Gewicht 622 gram Opbouw 18 elementen in 12 groepen Accessoires Zonnekap (meegeleverd) Geschikt voor aps-c Vatting Samsung NX

Adviesprijs € 1599,Diafragma f/2.8-22 Filtermaat 72mm Min. focusafstan: 98 cm Afmetingen 154 x 81mm Gewicht 915 gram Opbouw 20 elementen in 13 groepen Accessoires Zonnekap (meegeleverd) Geschikt voor aps-c Vatting Samsung NX

SAMSUNG 50-150MM S F/2.8 ED OIS

SAMSUNG 16-50MM S F/2-2.8 ED OIS

BEOORDELING

CATEGORIE

Autofocus Behuizing Prijs/kwaliteit

CATEGORIE

Scherpte

Scherpte Vervorming

BEOORDELING

OBJECTIEF PR O • TO

PLATINA

Vervorming Autofocus Behuizing Prijs/kwaliteit

OBJECTIEF PR O • TO

ARD AW

Beide objectieven zijn voorzien van een diafragma met negen lamellen. Dat resulteert in een fraaie weergave van onscherpe delen in de foto's. Ook als je het diafragma iets dichtdraait blijft de vorm van het 'bokeh' mooi rond. Zelfs met de 16-50mm kun je op f/2 in de groothoekstand nog een mooi scherptediepte-effect krijgen bij korte focusafstanden. Het onderwerp isoleren is met de 50-150mm f/2.8 vanwege het lange brandpunt nog een stuk makkelijker. De mooie achtergrondonscherpte maakt het objectief ook zeer geschikt voor portretfotografie.

ARD AW

Samsung zet met de 16-50mm en 50-150mm twee indrukwekkende objectieven neer. De uitstekend afgewerkte robuuste metalen behuizingen doen de 'Premium'-aanduiding eer aan. Beide zooms zijn niet alleen gebouwd als een tank, maar bieden razendsnelle autofocus en zeer effectieve beeldstabilisatie. Het ontwerp van de 16-50mm is indrukwekkend, het objectief is met f/2 een stop lichtsterker in de groothoekstand dan de meeste standaardzooms van andere merken. Samsung-gebruikers hebben met de 16-50mm f/2-2.8 een uniek objectief tot hun beschikking, dat een uitstekende combinatie vormt met de NX1. Fotografen die behoefte hebben aan meer bereik en niet in willen leveren op beeldkwaliteit komen uit bij de 50-150mm f/2.8. Ook de telezoom weet optisch te overtuigen. Het objectief levert haarscherpe beelden af met minimale vervormingen. De zoom is met zijn snelle autofocus niet alleen perfect in te zetten voor sportfotografie, maar ook voor portretfotografie, dankzij de prachtige achtergrondonscherpte. De eerste twee objectieven in de Premium S-serie zijn absoluut indrukwekkend en beloven veel goeds voor de toekomst van het Samsung NX-systeem.

nauwelijks aanwezig. Het objectief vertoont als je in raw fotografeert bij hoge contrasten wel wat chromatische aberraties aan de randen van het beeld, maar die zijn eenvoudig weg te werken.

D I GI F O

grotere afstand, dan kun je de minimale focusafstand bijvoorbeeld op twee of drie meter instellen. Het objectief werkt dan nog sneller. Daarnaast beschikken beide objectieven over OIS-beeldstabilisatie. Volgens Samsung levert dat bij de 16-50mm tot vier stops winst op. De 50-150mm is uitgerust met Multi-Axis OIS, een systeem dat over vier assen stabiliseert en is uitgerust met een zes-assige sensor om beweging te detecteren. Dat levert volgens de specificaties een winst tot 4,5 stops op. In de praktijk werkt de beeldstabilisatie van de twee zooms erg efficiënt. In de praktijk lukte het ons om met de 16-50mm in de groothoekstand regelmatig scherpe foto's te maken met een sluitertijd van een halve seconde. In de 50mm-stand blijft ruim de helft van onze testfoto's met een sluitertijd van 1/4e seconde haarscherp. Met het zoomobjectief lukt het zelfs om op 150mm het merendeel van de foto's scherp te krijgen met een sluitertijd van 1/10e seconde.

D I GI F O

REVIEW

PLATINA

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

Canon EF 11-24mm f/4L USM

EXTREME ULTRAGROOTHOEK Gelijktijdig met de EOS 5DS en 5DS R introduceerde Canon een indrukwekkend objectief: de EF 11-24mm f/4L USM. De 50,6-megapixelcamera's zijn pas vanaf juni verkrijgbaar, maar de extreme ultragroothoek ligt al in de winkels. Zijn de praktijkprestaties net zo extreem als de cijfers? TEKST EN FOTOGRAFIE JULIAN HUIJBREGTS

Jarenlang was Sigma's 12-24mm het ultragroothoekobjectief met de breedste beeldhoek op de markt. Canon scherpt het record nu aan met een zoom die op 11mm begint. Dat lijkt een klein verschil, maar het is absoluut zichtbaar. Fotograferen op 11mm levert een extreem perspectief op met een horizontale beeldhoek van maar liefst 117 graden. Voor interieurfotografie in kleine ruimtes biedt het extreme brandpunt uitkomst. Ook bij het vastleggen van gebouwen vanaf plekken

waar je weinig afstand kunt nemen van het onderwerp is de 11mm-stand ideaal. Het uiterlijk van de 11-24mm f/4L doet denken aan Nikon's 14-24mm f/2.8 en de Tamron 15-30mm f/2.8. Hoewel deze Canon 11-24mm een stop minder lichtsterk is, doet het formaat en gewicht van het objectief absoluut niet onder voor de andere twee extreme groothoeken. Om het 11mm-bereik mogelijk te maken dan ook is een enorme bonk glas nodig. Canon vertelde ons tijdens de presentatie van het

objectief dat het voorste lenselement, met diameter van 87mm, 's werelds grootste asferische element is en dat het produceren van enkel dit stuk glas vier dagen in beslag neemt. Behuizing Niet alleen aan de rode ring, maar ook aan de afwerking van de 11-24mm is duidelijk te merken dat we met een hoogwaardig objectief uit de L-serie te maken hebben. De behuizing voelt zeer solide aan en is afgedicht tegen stof en vocht. De USM-scherpstelmotor doet zijn werk snel en vrijwel onhoorbaar. De minimale focusafstand bedraagt 28 centimeter, gemeten vanaf de sensor. Het objectief is zo'n dertien centimeter lang, je kunt je onderwerpen erg dicht benaderen met de 1124mm. Het gebruik van filters is bij extreme groothoekobjectieven altijd een uitdaging. Een filterdraad is bij

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Canon EF 11-24mm f/4L USM

de 11-24mm niet aanwezig. Canon heeft het objectief echter geschikt gemaakt voor gelfilters. Deze kun je in een uitsparing aan de achterkant van het objectief plaatsen. Bij gelfilters heb je minder keus dan bij de varianten die je voor het objectief schroeft. Graduele grijsfilters of polarisatiefilters zijn er niet in deze vorm. Wel kun je ND-filters gebruiken om langere sluitertijden mogelijk te maken. Het is denkbaar dat er in de toekomst filterhouders van derden beschikbaar komen die het gebruik van vierkante filters voor het objectief mogelijk maken. Dit zullen echter erg grote en dure filters worden. Een vergelijkbaar systeem voor Nikon's 14-24mm maakt bijvoorbeeld gebruik van 150mm-filters. Waarschijnlijk zijn voor de beeldhoek van de Canon 11-24mm nog grotere filters nodig.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

In alle opzichten is de Canon 11-24mm f/4L een extreem objectief. Niet alleen vanwege de enorme beeldhoek, het forse gewicht, de hoge prijs en zijn indrukwekkende voorkomen, maar ook vanwege de uitstekende optische prestaties. Canon zet niet alleen een record neer wat beeldhoek betreft, maar ook een nieuwe standaard voor ultragroothoekobjectieven. De 11-24mm levert prestaties die je van de allerbeste prime-objectieven zou verwachten. Het objectief is niet goedkoop, maar de prijs betaalt zich uit in verbluffende beeldkwaliteit. Het objectief is een prachtige aanwinst voor professionele architectuur- en landschapsfotografen, of andere ultragroothoekliefhebbers die het zich kunnen veroorloven.

SPECIFICATIES

Adviesprijs â&#x201A;Ź 3049,Diafragma f/4-22 Filtermaat nvt (gelfilterhouder) Min. focusafstand 28 cm Afmetingen 108 x 132 mm Gewicht 1180 gram Opbouw 16 elementen in 11 groepen Accessoires Lenskap (meegeleverd) Geschikt voor Fullframe, aps-c Beschikbaar voor Canon EF Info www.canon.nl

BEOORDELING

CATEGORIE

Scherpte Vervorming Autofocus Behuizing Prijs/kwaliteit

OBJECTIEF PR O â&#x20AC;˘ TO

ARD AW

Optische prestaties Canon presenteerde de 11-24mm samen met de EOS 5DS en 5DS R, die over een 50,6-megapixelsensor beschikken. Het

CONCLUSIE

D I GI F O

Camera Canon EOS 5D Mark II Brandpunt 11mm Diafragma f/8 Sluitertijd 1/640 ISO 100

objectief is afgestemd op deze megapixelmonsters en kan volgens Canon de extreem hoge resolutie van deze toestellen goed benutten. Dat kunnen we nog niet in de praktijk testen, want deze camera's komen pas rond juni op de markt. We hebben de 11-24mm voor nu op een Canon EOS 5D Mark II getest. In combinatie met de 21-megapixelsensor van deze camera levert de ultagroothoek verbazingwekkend scherpe resultaten op. Vanaf de maximale diafragmaopening van f/4 is de middenscherpte op ieder brandpunt van uitstekend niveau, maar belangrijker is dat zelfs de uiterste hoeken niet veel onder doen voor het midden van het beeld. In het midden van het bereik (16mm) en in de uiterste zoomstand van 24mm zijn de uiterste hoeken nog scherper dan wanneer je op 11mm fotografeert. Het diafragma afstoppen voor meer scherpte is eigenlijk niet nodig. Het objectief presteert uitstekend tussen f/4 en f/11, bij kleinere diafragma's neemt de scherpte wat af als gevolg van diffractie. Ondanks de zeer goede scherpte op f/4, is het in de praktijk wel aan te raden om het diafragma wat af te stoppen als je op 11mm fotografeert. Bij volledige opening is er veel lichtverlies in de hoeken van het beeld. De uiterste hoeken zijn op f/4 zo'n drie stops donkerder dan het midden van het beeld. Op f/5.6 is de helderheid al veel egaler, vignettering blijft met zo'n anderhalve stop meetbaar in de hoeken, maar valt dan nauwelijks op. Het lichtverlies is minder sterk aanwezig wanneer je inzoomt. In de 24mm-stand bedraagt het ongeveer een stop bij maximale opening. Canon weet distorsie zeer goed binnen de perken te houden. Op 11mm is er wat tonvormige vervorming aanwezig, maar gezien het extreme brandpunt valt de hoeveelheid erg mee. Bovendien is de distorsie gelijkmatig van vorm en dus eenvoudig te corrigeren. In het middenbereik is vervorming vrijwel afwezig. Op 24mm is minimale kussenvormige distorsie waar te nemen. Ook flare blijft goed onder controle. Felle lichtbronnen in beeld leveren vrijwel nooit storende effecten op. Alleen als het licht vanaf de zijkant op het bolle lenselement schijnt is er een subtiele lensflare te zien. Chromatische aberraties zijn bij iedere diafragmaopening zichtbaar aan de randen van de foto's bij hoge contrasten. De kleurverschuivingen zijn echter eenvoudig te corrigeren bij het verwerken van de raw-bestanden, zonder dat dit storende effecten achterlaat.

PLATINA

REVIEW

Panasonic 30mm f/2.8 Macro OIS

PANASONIC LUMIX G 30MM F/2.8 MACRO OIS Macroliefhebbers met een Micro Four Thirds-camera hadden tot nu toe keuze uit de Panasonic-Leica 45mm f/2.8 OIS, of de Olympus 60mm f/2.8 Macro. Objectieven met een prijskaartje van respectievelijk 699 en 599 euro. Panasonic's nieuwe 30mm f/2.8 Macro is met een adviesprijs van 349 euro veel goedkoper, maar heeft ook een korter brandpunt. TEKST EN FOTOGRAFIE JULIAN HUIJBREGTS

Camera Panasonic GH4 Brandpunt 30mm Diafragma f/4 Sluitertijd 1/1250 ISO 200

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Camera Panasonic GH4 Brandpunt 30mm Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/800 ISO 200

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Optische prestaties Hoewel de 30mm een stuk goedkoper is dan de alternatieven, doet de beeldkwaliteit niet onder voor de duurdere exemplaren. Vanaf f/2.8 is de scherpte uitstekend over het hele beeld. Enkel in de uiterste hoeken zien we nog iets betere resultaten op f/4 en f/5.6. Bij kleinere diafragma's neemt de scherpte iets af als gevolg van diffractie. Op f/8 is dat nog niet storend, vanaf f/11 wordt de scherpteafname duidelijk zichtbaar. De kleinste diafragmaopening van f/22 kun je het beste vermijden, je verliest dan erg veel scherpte. Foto's op f/16 zijn met extra verscherping nog goed bruikbaar. Het diafragma beschikt over negen lamellen. Fotografeer je met volle lensopening, dan levert dat mooie ronde vormen op in de achtergrondonscherpte. Bij kleinere diafragma's neemt de 'bokeh' de vorm van de lamellen aan als er felle lichtpunten in de achtergrond te zien zijn. Toch weet de 30mm de achtergrond vrijwel altijd mooi zacht weer te geven. Bij close-ups en macrofoto's hebben we niets aan te merken op de onscherpte. Vervormingen worden zeer goed gecorrigeerd. Distorsie is in de praktijk niet waar te nemen en ook chromatische aberraties zijn vrijwel niet te vinden. De 30mm is wel gevoelig voor flare, maar dat is alleen het geval als je recht tegen een felle lichtbron in fotografeert. De hoeveelheid vignettering heeft Panasonic goed weten te beperken. Bij f/2.8 zijn de uiterste hoeken ongeveer een stop donkerder dan het midden van het beeld. Vanaf f/5.6 oogt de verlichting helemaal egaal.

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 349,Diafragma f/2.8-22 Filtermaat 46mm Min. focusafstand 10,5 cm Vergroting 1:1 Constructie 9 elementen in 9 groepen Afmetingen 63,5 x 58,8 mm Gewicht 180 gram Beeldstabilisatie Ja Accessoires Zonnekap (meegeleverd) Geschikt voor Micro Four Thirds Info www.panasonic.nl

BEOORDELING

CATEGORIE

Scherpte Vervorming Autofocus Behuizing Prijs/kwaliteit

OBJECTIEF D I GI F O

dankzij hun langere brandpunt ook een grotere werkafstand. Aan de andere kant is het brandpunt van 30mm, ofwel 60mm in kleinbeeldequivalent, veelzijdig. Je kunt het kleine objectiefje in veel omstandigheden gebruiken.

Panasonic's nieuwe 30mm f/2.8 Macro is met een adviesprijs van 349 verreweg het goedkoopste macro-objectief voor Micro Four Thirds-camera's. Het korte brandpunt resulteert wel in een erg korte werkafstand, bij 1:1-vergroting bevindt het onderwerp zich op zo'n twee centimeter afstand van het objectief. Fotografeer je insecten, dan is dat een nadeel, want je schrikt de kleine beestjes op zo'n korte afstand makkelijker af. Het brandpunt zorgt aan de andere kant voor een veelzijdig objectief dat breed inzetbaar is. Panasonic weet ons te overtuigen met de uitstekende optische prestaties en razendsnelle autofocus. Zelfs bij volledig open diafragma maakt de 30mm haarscherpe foto's en vervormingen zijn vrijwel niet waar te nemen. Bovendien is het objectiefje zeer compact en daarmee een ideale metgezel voor de kleinere Micro Four Thirds-camera's.

PR O • TO

GOUD

ARD AW

Panasonic's nieuwe 30mm Macro heeft een volledig gladde behuizing, zonder schuifjes. Het objectief instellen op handmatige focus, of de beeldstabilisatie uitschakelen, doe je via de menu's op de camera. De kleine 30mm voelt stevig aan en is strak afgewerkt. De grote focusring is gedempt en zeer nauwkeurig te bedienen. Het objectief schuift niet uit bij het scherpstellen en de filterdraad roteert niet. Dankzij het compacte formaat is de 30mm macro een perfecte metgezel voor de camera's in de Panasonic GM- en GF-series. Uiteraard werkt het objectiefje ook op alle andere Micro Four Thirds-camera's van Panasonic en Olympus. Wij testen de 30mm op de Panasonic GH4. De autofocus werkt in combinatie met deze camera razendsnel. De stappenmotor kan 240 keer per seconde communiceren met de camera om de focus te bepalen. Scherpstellen van de minimale focusafstand naar oneindig duurt een halve seconde. In de praktijk weet de 30mm eigenlijk altijd direct scherp te stellen zodra je de ontspan knop half indrukt. Ook de OIS-beeldstabilisatie werkt efficiënt, al profiteer je hier met name van als je onderwerpen op wat langere afstanden fotografeert. Met een sluitertijd van 1/8e seconde krijgen we dan in vrijwel alle gevallen nog haarscherpe foto's, een winst van drie stops. Bij het maken van extreme close-ups is de optische stabilisatie minder effectief, je kunt dan het beste een sluitertijd van minimaal 1/60e seconde aanhouden. De minimale scherpstelafstand bedraagt 10,5 centimeter, gemeten vanaf de sensor. Dat betekent dat bij de maximale vergroting van 1:1 het onderwerp zich zo'n twee centimeter vanaf het objectief bevindt. De werkafstand is dus erg beperkt, dat is bij het fotograferen van insecten een nadeel. Het is een direct gevolg van het korte brandpunt. De Panasonic-Leica 45mm f/2.8 en Olympus 60mm f/2.8 Macro geven

CONCLUSIE

REVIEW

Samyang 100mm f/2.8 Macro

Camera Canon EOS 5D Mark II Brandpunt 100mm Diafragma f/2.8 Sluitertijd 1/1000 ISO 100

SAMYANG 100MM F/2.8 ED UMC MACRO

Samyang heeft de afgelopen jaren naam gemaakt met handmatige objectieven die een erg goede prijs-kwaliteitverhouding bieden. Nu komt de Koreaanse objectievenfabrikant voor het eerst met een macro-objectief. Weet ook de 100mm f/2.8 ED UMC Macro te overtuigen?

et is eigenlijk opvallend dat Samyang niet eerder een macro-objectief heeft uitgebracht. Macrofotografie is een genre waarbij autofocus niet noodzakelijk is en handmatige scherpstelling de TEKST EN voorkeur heeft. De FOTOGRAFIE scherptediepte is zo JULIAN HUIJBREGTS klein dat met de hand scherpstellen veel nauwkeuriger en betrouwbaarder is. Samyang brengt de 100mm f/2.8 Macro op de markt met maar liefst tien

100

verschillende vattingen. Voor vrijwel alle merken, zowel spiegelreflex als compacte systeemcamera's, is er een uitvoering beschikbaar. Wij testen de variant met Canon-vatting op de EOS 5D Mark II. Bij Samyang-objectieven werkt niet alleen de scherpstelling handmatig, ook het diafragma dien je mechanisch in te stellen met de ring rond het objectief. Fotografeer je in de Av-modus, dan blijft de lichtmeting automatisch werken. De camera berekent zelf de bijpassende sluitertijd voor een goede belichting. Samyang kiest voor een brandpunt van 100mm. Dat resulteert in een prettige werkafstand. De minimale scherpstelafstand bedraagt een kleine 31 centimeter, gemeten vanaf de

VIJF JAAR GARANTIE

Sinds 2015 is Transcontinenta de officiĂŤle distributeur van Samyang-objectieven in de Benelux. Koop je een Samyang-objectief, dan kom je in aanmerking voor een gratis verlengde garantie van twee naar vijf jaar. Je dient hiervoor het objectief binnen vier weken na aanschaf te registreren op de website van Transcontinenta. De verlengde garantie geldt voor alle Samyang-objectieven aangeschaft in de Benelux. Een sticker op de doos geeft aan of jouw exemplaar hiervoor in aanmerking komt. www.transcontinenta.nl/garantie

sensor. Monteer je het objectief op de camera, dan blijft er bij de minimale scherpstelafstand nog een afstand van zo'n vijftien centimeter tussen de voorkant van het objectief en het onderwerp. Bij kortere brandpunten

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

is de werkafstand veelal kleiner en moet je dichter op het onderwerp kruipen. Fotografeer je bijvoorbeeld insecten, dan is het fijn om een beetje afstand te kunnen houden. Je schrikt de beestjes zo minder snel af. De bouwkwaliteit van het objectief is uitstekend. Het gewicht van 720 gram verraadt het gebruik van stevig metaal voor de behuizing. Met de forse gedempte focusring kun je zeer nauwkeurig focussen. Het scherpstelbereik van 0,3 tot 0,5 meter is verdeeld over een kwartslag van de ring, zodat je uiterst precies de scherpte op de juiste plaats kunt leggen.

Optische prestaties Samyang pakt uit met een geavanceerd optisch ontwerp. De 100mm f/2.8 Macro beschikt over 15 elementen in 12 groepen. Dat is meer dan de meeste macro-objectieven met vergelijkbaar brandpunt van andere fabrikanten. Het complexe ontwerp van Samyang's macroobjectief betaalt zich uit: de 100mm zet indrukwekkende resultaten neer. Welk diafragma je ook kiest, de Samyang 100mm f/2.8 levert haarscherpe foto's af. Bij een diafragmaopening van f/2.8 is de scherpte over het hele beeld al erg goed. Zelfs in de uiterste hoeken is nauwelijks scherpteverlies waar te nemen. Zet het diafragma op f/4 en de scherpte is uitstekend over het hele beeldoppervlak. Datzelfde zien we op f/5.6 en f/8, bij deze waarden levert het objectief uitstekende prestaties. Bij macrofotografie worden echter vaak juist kleine diafragma's gebruikt. De scherptediepte is bij 1:1-vergroting flinterdun. Wil je een insect goed scherp in beeld brengen, dan is een diafragma van f/16 of f/22 geen overbodige luxe. Hoewel de scherpte iets afneemt als gevolg van diffractie, presteert de Samyang 100mm f/2.8 Macro ook bij deze waarden nog erg goed. Bij macrofotografie is ook de weergave van onscherpe delen van groot belang. Ook op dat vlak scoort de Samyang erg goed. Het diafragma bestaat uit negen lamellen en de 'bokeh' is boterzacht en heeft een fraai zacht karakter. Waar het objectief echt in uitblinkt, is het uitblijven van vervormingen. Distorsie is vrijwel niet meetbaar en ook vignettering is nauwelijks waar te nemen. Enkel bij volledig open diafragma zijn de hoeken zichtbaar donkerder dan het midden van het beeld. Op f/5.6 is de

helderheid mooi egaal over het hele beeld. Chromatische aberraties zijn nauwelijks waar te nemen. Alleen bij extreme contrasten zien we in de uiterste hoeken wat aberraties, maar deze zijn eenvoudig weg te werken. Ook de onscherpe delen van foto's blijven vrij van kleurverschuivingen.

CONCLUSIE Met een adviesprijs van 499 euro is de Samyang 100mm f/2.8 Macro niet goedkoper dan veel macro-objectieven van andere merken die wel over autofocus beschikken. Samyang's eerste macro-objectief beschikt echter over een geavanceerd optisch ontwerp en levert indrukwekkende prestaties. De scherpte is uitstekend over het hele diafragmabereik en ook onscherpe delen weet het objectief erg mooi weer te geven. De 100mm f/2.8 blinkt vooral uit als het gaat om vervormingen en aberraties: die zijn vrijwel niet waar te nemen. Zoals we gewend zijn van Samyang is de behuizing erg degelijk, dankzij gebruik van metaal. De forse focusring laat zich prettig bedienen en stelt je in staat om nauwkeurig scherp te stellen. Dat het objectief geen autofocus heeft is voor producten macrofotografie, de toepassingen waarin dit objectief uitblinkt, geen bezwaar.

SPECIFICATIES

Adviesprijs â&#x201A;Ź 499,Diafragma f/2.8-22 Filtermaat 67mm Min. focusafstand 30.7 cm Afmetingen 72,5 x 123,1 mm (Canon-versie) Gewicht 720 gram (Canon-versie) Opbouw 15 elementen in 12 groepen Accessoires Zonnekap Geschikt voor Fullframe, aps-c Beschikbaar voor Canon EOS/M, Nikon F, Sony A/E, Pentax K, Fujifilm X, Samsung NX, (Micro) Four Thirds Info www.samyangbenelux.com

BEOORDELING

CATEGORIE

Scherpte

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Prijs/kwaliteit

OBJECTIEF PR O â&#x20AC;˘ TO

GOUD

ARD AW

Camera Canon EOS 5D Mark II Brandpunt 100mm Diafragma f/5.6 Sluitertijd 1/200 ISO 100

Autofocus NVT Behuizing

D I GI F O

Vervorming

101

REVIEW

Nikon AF-S 300mm f/4E PF VR

Zeer compact, stabiel en scherp Veertien jaar na de introductie van de AF-S 300mm f/4D heeft Nikon een nieuwe 300mm op de markt gebracht. Deze 300mm f/4E PF VR beschikt over beeldstabilisatie en is dankzij een Phase Fresnel-element veel kleiner en lichter dan zijn voorganger. Wat is dat PF-element precies en wat betekent dit voor de prestaties? We zoeken het uit. TEKST EN FOTOGRAFIE

JULIAN HUIJBREGTS

anneer je de 300mm f/4E PF VR vastpakt, is het moeilijk voor te stellen dat je een teleobjectief met vast brandpunt in je handen hebt. Met een lengte van zo'n vijftien centimeter en een gewicht van 755 gram is het objectief kleiner en lichter dan bijvoorbeeld de AF-S 70-200mm f/4 VR. Zet je het nieuwe objectief naast zijn veertien jaar oudere broer, dan zijn de verschillen groot. De oude 300mm f/4D is ruim 22 cm lang en weegt (inclusief statiefgondel) 1440 gram. Ondanks het veel lagere gewicht heeft Nikon niet bezuinigd op de gebruikte materialen. De behuizing is opgetrokken uit hoogwaardig kunststof en voorzien van een metalen lensvatting die is afgedicht tegen stof en vocht. Het objectief voelt zeer solide aan en beschikt over een grote focusring die zich soepel laat bedienen. Nikon levert geen statiefgondel mee. Gezien de hoge prijs van de 300mm is dat wat vreemd, want de RT-1 kost los nog eens 129 euro. Het objectief is echter zo compact en licht dat het gebruik van een statiefgondel niet noodzakelijk is. Het veel langere gewicht is het gevolg van een rigoureuze wijziging van het lensontwerp. De nieuwe AF-S 300mm f/4E PF VR is Nikon's eerste objectief met een Phase Fresnel-element. Dat klinkt wellicht onbekend, maar misschien gaat er een belletje rinkelen als we vertellen dat Canon dezelfde techniek gebruikt onder de noemer 'Diffractive Optics' (DO). Volgens Nikon maakt het PF-element niet alleen een zeer compact ontwerp mogelijk, maar is het element ook uitstekend in staat om chromatische aberraties te onderdrukken. De techniek heeft ook een nadelige eigenschap: bij sterke lichtbronnen in beeld kan een ringvormige flare ontstaan. In de praktijk zijn we dit alleen tegengekomen bij enkele nachtopnames

102

Camera Nikon D4S Brandpunt 300mm Diafragma f/4 Sluitertijd 1/50 ISO 100

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

en erg storend hebben we dat niet ervaren. Nikon heeft in raw-converter Capture NX-D een speciale functie toegevoegd om deze flares te onderdrukken. In onze foto's gemaakt bij daglicht valt het gebruik van het PF-element niet nadelig op. Bij de eerste generatie Canon DO-objectieven werden onscherpe delen wat minder fraai weergegeven, Nikon's PF-objectief heeft daar geen last van, de 'bokeh' is zacht en bevat geen storende elementen. Uitstekende beeldstabilisatie De VR-beeldstabilisatie van de 300mm f/4E PF is ronduit indrukwekkend. Volgens Nikon levert het mechanisme 4,5 stops winst op en dat blijkt ook in de praktijk zeker het geval te zijn. Het lukte ons om met een sluitertijd van 1/10e seconde vrijwel altijd scherpe foto's te maken uit de hand. Dat is vijf stops langzamer dan 1/320e seconde, wat we zonder stabilisatie aan zouden houden als minimale sluitertijd om een scherpe foto te garanderen op 300mm. Zelfs onze testfoto's met een sluitertijd van 1/5e seconde zijn in veel gevallen nog scherp. Met dergelijke cijfers hoef je niet snel naar een statief te grijpen, ook bij weinig licht kun je dus uitstekend uit de voeten met de 300mm f/4E PF VR. Voor sportfotografie is een speciale Sport VR-stand aanwezig. Schakel je deze in, dan worden alleen verticale bewegingen gecorrigeerd en kun je 'meetrekken' (pannen) met het onderwerp. De snelle en stille scherpstelmotor is bovendien uitstekend in staat om bewegende onderwerpen bij te houden. Optische prestaties Wat scherpte betreft presteert de 300mm f/4E PF VR zoals je mag verwachten van een hoogwaardig objectief met vast brandpunt. De resultaten zijn bij volledig

D e Nikon 300mm f/4E PF VR, gemonteerd op de compacte Nikon D7200

open diafragma uitstekend over het hele beeldoppervlak. Je kunt het objectief probleemloos op f/4 gebruiken, de resultaten zijn van hoek tot hoek erg scherp. De scherpte neemt bij f/5.6 nog iets toe, maar in de praktijk is het verschil nauwelijks zichtbaar. Bij diafragma's hoger dan f/11 neemt de scherpte als gevolg van diffractie weer iets af. Vervormingen zijn vrijwel niet aanwezig. Distorsie is in de praktijk niet zichtbaar, alleen bij het fotograferen van een testkaart is er een hint van kussenvormige vertekening te zien. Dit bedraagt echter minder dan één procent en is daarmee verwaarloosbaar. Ook chromatische aberraties worden uitstekend binnen de perken gehouden. In de praktijk zijn er geen storende kleurvervormingen te zien. Fotografeer je op f/4, dan zijn de uiterste hoeken zo'n anderhalve stop donkerder dan het midden van het beeld. Fotografeer je op f/5.6 dan valt de vignettering niet meer op en is de helderheid van de foto's vrijwel egaal. We hebben het nog niet in de praktijk kunnen testen, maar gezien de uitstekende optische prestaties verwachten we dat de 300mm f/4E PF VR ook goede resultaten oplevert in combinatie met een 1.4x-teleconverter. Daarmee tover je het objectief om in een zeer compacte 420mm f/5.6. Camera Nikon D4S Brandpunt 300mm Diafragma f/11 Sluitertijd 1/10 ISO 100

CONCLUSIE Het prijskaartje van de Nikon 300mm f/4E PF VR is niet mals, maar voor 2089 euro haal je een bijzonder objectief in huis. Dankzij gebruik van het Phase Fresnel-element is het verreweg de kleinste en lichtste 300mm f/4 op de markt. Het PF-element levert nauwelijks nadelige gevolgen op voor de beeldkwaliteit. Enkel bij felle lichtpunten in beeld kan er een wat ongebruikelijke flare optreden, maar in de praktijk zal je dat niet vaak tegenkomen. Wat betreft scherpte en de weergave van onscherpte hebben we niets aan te merken op de nieuwe 300mm. Het objectief levert vanaf f/4 haarscherpe beelden, de 'bokeh' is mooi zacht en vervormingen zijn vrijwel niet aanwezig. De beeldstabilisatie is ronduit indrukwekkend, zelfs met een sluitertijd van 1/10e seconde krijgen we uit de hand nog haarscherpe resultaten.

SPECIFICATIES

Adviesprijs € 2089,Diafragma f/4-32 Filtermaat 77mm Min. focusafstand 1,4 meter Afmetingen 89 x 147,5mm Gewicht 755 gram Opbouw 16 elementen in 10 groepen Accessoires Zonnekap en objectieftas (meegeleverd) Geschikt voor Fullframe, aps-c Beschikbaar voor Nikon F Info www.nikon.nl

BEOORDELING

CATEGORIE

Scherpte

Autofocus

Prijs/kwaliteit

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

PR O • TO

GOUD

ARD AW

Behuizing

OBJECTIEF D I GI F O

Vervorming

103

NIEUWS

NAB 2015

VEEL NIEUWS VOOR FILMMAKERS Van 11 tot 16 april vond in Las Vegas de jaarlijkse NAB Show plaats. Op de beurs, georganiseerd door de National Association of Broadcasters, werden tal van nieuwe filmcamera's en accessoires voor filmmakers ge誰ntroduceerd. Een overzicht van het belangrijkste nieuws.

PANASONIC

NIKON

PANASONIC GH4 KRIJGT ANAMORPHIC MODE EN V-LOG

FIRMWARE-UPDATES VOOR NIKON FX-CAMERA'S

Panasonic kondigde op NAB een firmware-update aan voor de GH4. Het persbericht maakt alleen melding van de nieuwe Anamorphic Mode. Hierin filmt de camera met 4:3-verhouding en resolutie van 3356 x 2496 pixels. Dat is interessant voor gebruikers van anamorfische objectieven of voorzetlenzen. Panasonic brengt daarnaast vermoedelijk binnenkort V-Log naar de GH4. Dat blijkt uit diverse video's van mensen die een beta-firmware hebben getest. Dit log-profiel levert een groter dynamisch bereik dan het huidige Cine-D-profiel en is ideaal voor filmmakers die hun bestanden flink willen nabewerken. V-Log komt waarschijnlijk pas in een latere firmware-update beschikbaar. Wanneer is op moment van schrijven nog niet bekend.

Nikon kondigde vlak voor de NAB aan dat de D4S, D810 en D750 deze zomer firmware-updates krijgen die verbeteringen brengen voor filmmakers. De updates voegen ondersteuning voor timecode toe en laten de camera's beter samenwerken met externe hdmirecorders. Het wordt mogelijk om het starten en stoppen van de opname op de camera te synchroniseren met de hdmi-recorder. Info www.nikon.nl

Info www.panasonic.nl

104

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

LIKE ONS!

DIGIF OTOPRO.NL/FACEB OOK

DAVINCI

BLACKMAGIC

BLACKMAGIC URSA MINI 4.6K

DAVINCI RESOLVE 12 Blackmagic kondigde niet alleen nieuwe hardware aan, maar ook een nieuwe versie van DaVinci Resolve. De vorige versies van dit softwarepakket waren met name bestemd voor 'color grading', het bewerken van filmbeelden. Resolve 12 krijgt meer NLE-functies zoals overgangen, titels en animaties. Dat betekent dat je complete video's kunt bewerken, editten en afleveren met de software. Een nieuwe 'Shot Match'-functie maakt het mogelijk om de bewerking van verschillende clips automatisch op elkaar af te stemmen. Blackmagic maakt van Resolve ook een Liteversie, die gratis te gebruiken is. Hoewel de naam suggereert dat je veel minder kan met deze variant, is dat niet het geval. Je krijgt vrijwel alle functies en mogelijkheden tot je beschikking. Prijs Gratis (Lite-versie) Info www.blackmagicdesign.com Verkrijgbaar vanaf juli

Het Australische Blackmagic weet de afgelopen jaren iedere keer te verrassen op NAB. Dit jaar werden er diverse nieuwe camera's en producten aangekondigd. Voor professionele filmmakers is de Blackmagic URSA Mini het meest indrukwekkende nieuws. De filmcamera komt in verschillende uitvoeringen. Voor 2995 dollar koop je de versie met de 'oude' 4K CMOSIS-sensor, die eerder in de Blackmagic Cinema Production Camera werd gebruikt. Deze sensor heeft een beperkt dynamisch bereik van 10 stops. De variant met gloednieuwe 4.6K-sensor (4995 dollar) belooft betere beeldkwaliteit met een dynamisch bereik van 15 stops. Bij volledige resolutie is een framerate van 60 fps mogelijk. Bij een 1080p-uitsnede van de sensor loopt dat op tot 160 fps. De camera filmt in raw-formaat en kan daarbij 4:1-compressie toepassen. Bestanden worden opgeslagen op CFast 2.0-geheugenkaarten. De URSA Mini heeft een 5-inch 1080p-scherm en kan uitgebreid worden met een 1080p oled-evf (1495 dollar). Je hebt keuze uit uitvoeringen met Canon EF- of PL-vatting. Adviesprijs $4995 (4.6K-sensor, EF-vatting) Info www.blackmagicdesign.com Verkrijgbaar vanaf juli

BLACKMAGIC

BLACKMAGIC VIDEO ASSIST

BLACKMAGIC MICRO CINEMA CAMERA

Blackmagic komt ook met een betaalbare hdmi-recorder met ingebouwde 5-inchmonitor. Het scherm heeft een resolutie van 1920x1080 pixels. De recorder kan een 1080p 4:2:2-signaal opnemen met maximaal 60 fps. Je hebt keuze uit ProRess of DNxHD-bestanden. De Video Assist is bijvoorbeeld een goede combinatie met de nieuwe Micro Cinema Camera, maar ook aantrekkelijk voor fanatieke filmmakers met een dslr of compacte systeemcamera. Door het hdmi-signaal op te nemen omzeil je de interne compressie van deze camera's en dat levert betere videokwaliteit op.

Vorig jaar bracht Blackmagic de Pocket Cinema Camera op de markt. Dit jaar werd de Micro-variant aangekondigd. Deze camera is nog een stuk kleiner, maar bestaat enkel uit een module met sensor en lensvatting. Een scherm is niet aanwezig, maar kan eventueel extern aangesloten worden. De piepkleine camera beschikt over een micro four thirdsvatting en Super 16mm-sensor met 1080p-resolutie. De sensor heeft een cropfactor van ongeveer 3x. De Micro filmt in raw met maximaal 60 fps. Bestanden worden weggeschreven op een sd-geheugenkaart. Bijzonder is de functie om een 'Global Shutter' te gebruiken (max. 30 fps). Met deze techniek hebben de beelden geen last van het 'rolling shutter'-effect.

Adviesprijs $495 Info www.blackmagicdesign.com Verkrijgbaar vanaf juli

Adviesprijs $995 Info www.blackmagicdesign.com Verkrijgbaar vanaf juli

106

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTORIAL

Pixum Foto in een lijst

Maak van je foto een kunstwerk Foto's zijn soms net schilderijen. Zodra ze in een mooie lijst zitten, krijgen ze een hele andere lading. Dat geldt voor jou, als maker, maar ook voor anderen die jouw werk aanschouwen. Zeker in het digitale tijdperk maakt het een groot verschil of je die ene prachtige foto, waar je zo trots op bent, op een beeldscherm bekijkt of aan de muur. Om die ervaring te optimaliseren, biedt Pixum een nieuw product: de ingelijste fotoposter. ls je een foto laat afdrukken en inlijsten bij Pixum, zijn de resultaten ronduit indrukwekkend. De foto's in een lijst van Pixum zijn verkrijgbaar in tien verschillende formaten, van 20x20 cm tot 75x50 cm, zodat elk detail van je werk haarscherp tot leven komt. Het proces van bestelling

tot bezorging is snel en eenvoudig. Volg de stappen op de website en binnen enkele dagen wordt de fotoposter, omlijst, aan huis bezorgd. Je bestelt al een foto in lijst vanaf 27,99 euro. RUIME SELECTIE Na het kiezen van een foto is het tijd om een lijst uit te zoeken die past bij jouw foto en kamer. Pixum heeft een ruim assortiment van 18 verschillende houten en metalen wissel-

lijsten, met lijstdiktes van 15 tot 35 mm en verschillende texturen. Zo passen de houten lijsten uit de 'Brittany Shabby'stijl bijvoorbeeld uitstekend bij natuuren familiefoto's dankzij de warme houttinten. Voor een strakker en subtieler effect kun je kiezen voor de smalle metalen lijsten uit de 'Designer'-stijl in zwart, zilver, koper of metallic. Kortom, voor elke foto is er een passende lijst. PROFESSIONELE UITSTRALING Alle fotoposters worden voorzien van een passe-partout. Je hebt keuze uit wit, zwart, grijs en crĂ¨mekleurig. De professionele diepte die een passe-partout uitstraalt, werkt als een zachte highlight op je werk. Daarnaast wordt gebruikgemaakt van hoogwaardig glas om je foto te beschermen en zijn de lijsten uitgerust met een professionele muurbevestiging. Zo is ook het ophangen een fluitje van een cent. Kijk voor meer informatie op: www.pixum.nl

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

107

WINNAAR

Fotowedstrijd

Willem Luijkx

WINNAAR FOTOWEDSTRIJD 'NACHTFOTOGRAFIE' De afgelopen winter stuurden we onze lezers het duister in voor de fotowedstrijd 'nachtfotografie'. Dat leverde ruim negenhonderd inzendingen op. Hoofdprijswinnaar Willem Luijkx wist ons te overtuigen met zijn 'star trail selfie'. We nodigden hem uit om hem zijn prijs te overhandigen en alles te weten te komen over de foto. TEKST JULIAN HUIJBREGTS

108

FOTOGRAFIE

WILLEM LUIJKX

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Willem maakte de winnende foto met zijn Pentax K-3 en een Samyang 8mm fisheye-objectief. Het is een zogenaamde 'star trail'-opname, een techniek waarbij de lichte delen van een serie foto's gemaakt met een lange sluitertijd gecombineerd worden tot een beeld. Zodoende verschijnen de sterren als strepen in beeld. We zien echter ook de fotograaf zelf in beeld staan. Willem legt uit hoe hij de foto maakte: 'Ik geef mezelf regelmatig een leuke uitdaging. Als ik een bepaald plaatje in mijn hoofd heb of iets wil leren over een bepaalde techniek dan ga ik dat ook gewoon doen. Van jongs af aan ben ik gefascineerd door het universum. Als kind wilde ik astronaut worden. Een star trail moest ik dus ook een keer maken. Vanwege mijn fascinatie

voor de sterren besloot ik ook mijzelf in beeld te brengen. Het resultaat bestaat uit honderden foto's met een belichting van 25 seconden, gemaakt over een tijdspanne van iets minder dan vier uur. De foto's zijn gemaakt met een iso-waarde van 640 en diafragma van f/5.6. De foto's zijn gemaakt in de buurt van Steenbergen, een stukje polder waar ik hoopte op zo min mogelijk lichtvervuiling. De raw-bestanden heb ik ontwikkeld met Lightroom en met behulp van StarStax samengevoegd. Door bij ĂŠĂŠn opname zelf tussen de camera en een draadloze flitser in te gaan staan heb ik mijzelf toegevoegd aan het beeld. Eigenlijk sta ik er transparant op en gaan de sterren door mij heen, die heb ik er uitgepoetst in het eindresultaat.'

WILLEM LUIJKX (1975) Willem werkt als informatieadviseur bij een ggz-instelling, maar is sinds drie jaar daarnaast ook een dag in de week bruidsfotograaf. Fotografie werd hem met de paplepel ingegoten: 'Sinds mijn vroege tienerjaren is er als het ware een camera aan mijn rechterhand vergroeid. Mijn vader fotografeerde veel. Zelf begon ik met de Pentax ME Super, de camera waarmee mijn babyfoto's zijn gemaakt. Ik ben altijd wel een mensenfotograaf geweest. Van straatfotografie tot het portretteren van vrienden, familie en kinderen. Ik maak ook wel eens uitstapjes naar andere genres, zoals natuur- of nachtfotografie.' Toen hij door vrienden gevraagd werd een bruiloft te fotograferen, is het balletje gaan rollen. Willem heeft voor dit jaar al veertien bruiloften in zijn agenda staan. Dat werk doet hij met veel plezier: 'Het is prachtig om zo intiem een hele dag aanwezig te kunnen zijn bij een bruidspaar. Heel anders dan wanneer je mensen even twee uurtjes voor een gezinsshoot voor de camera hebt. Camera's Pentax K-3 en K-5 Website www.allicht-fotografie.nl

PRIJS: FUJIFILM X30 T.W.V. 549,-

Willem is de hoofdprijswinnaar van deze wedstrijd en sleept daarmee de Fujifilm X30 in de wacht. De prijs komt in goede handen terecht, want Willem vertelt ons dat hij al een tijdje op zoek is naar een goede compactcamera om naast zijn spiegelreflexen te gebruiken. De X30 beschikt over een grote 2/3-inch 12M X-Trans CMOS II Sensor. Dankzij het veelzijdige 28-112mm f/2.0-2.8-objectief is de X30 een echte alleskunner. De grote elektronische zoeker met hoge resolutie van 2,36 miljoen beeldpunten en de razendsnelle hybride autofocus maken fotograferen met deze camera een genot. Info www.fujifilm.eu MET DANK AAN FUJIFILM NEDERLAND VOOR HET BESCHIKBAAR STELLEN VAN DE PRIJS.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

109

INTERVIEW

Jan van der Greef

'Je hoofd wordt even stil'

Wie het werk van natuurfotograaf Jan van der Greef bekijkt, zal merken dat hij zich niet bepaald aan de ongeschreven regels van (natuur)fotografie houdt. Waar het voor de meeste natuurfotografen niet scherp genoeg kan, creëert Jan opzettelijk onscherpte door de camera te bewegen of met lange sluitertijden te werken. Dieren lijken te verdwijnen in een waas van kleur en beweging. Vanuit een rijdende auto creëert hij een schilderachtige abstractie. Het is zijn manier van interacteren met de wereld om hem heen. TEKST THOMAS KOUVELD

110

F O T O G R A F I E J A N VA N D E R G R E E F

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

JAN VAN DER GREEF (62) DRIEBERGEN

Heavenly take-off Runner up - BBC Wildlife Photographer of the Year 2011

In het dagelijks leven is Jan van der Greef internationaal erkend wetenschapper. Met zijn fotografie verbindt hij verschillende perspectieven, waarbij de schoonheid van de natuur centraal staat. Gebruik makend van lange sluitertijden, onscherpte en beweging, krijgen zijn foto's een mystieke, haast religieuze lading. Hij reist de hele wereld over om de natuur vast te leggen. Door de gevolgen van polio is hij moeilijk ter been, maar dit weerhoudt hem er niet van om naar de meest afgelegen plekken te trekken. In 2014 bundelde hij zijn werk in het boek 'Reflections of the inner self: Dreams and visions of nature'.

Camera Canon EOS 1D Mark IV Brandpunt 115mm Diafragma f/14 ISO 200 Sluitertijd 1/6

WEBSITE www.insightintonature.com CAMERA Canon EOS-1D X en 1D Mark IV

an werd vroeg in zijn leven getroffen door het poliovirus en is daardoor slecht ter been. Als kind leerde hij weer lopen, maar voor langere afstanden heeft hij een rolstoel nodig. Deze beperking be誰nvloedt niet alleen hoe hij zich voortbeweegt, maar ook de manier waarop hij in het leven staat en met fotografie omgaat. Vrijheid en het loslaten van beperkende invloeden lopen als een rode draad door zijn werk heen. 'Als ik in de natuur ben, krijg ik een heerlijk gevoel van eenheid en vrijheid. Dat is op een gegeven moment gegroeid tot de vraag: wat is vrijheid eigenlijk? Dat heeft niet eens zozeer met die fysieke belemmering te maken, maar veel meer met wat er zich in je gedachten afspeelt', vertelt de fotograaf. Als voorbeeld vertelt hij over de vele foto's die hij van zilvermeeuwen maakt. Vroeger deed hij dat nooit, want hij vond zilvermeeuwen vanuit fotografisch oogpunt oninteressant. 'Tot ik een keer in een fjord in Noorwegen was en de bootsman mij op het prachtige licht wees', zegt Jan, 'd aar vlogen ook meeuwen en toen dacht ik: goh, dat is mooi. Daarna

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ben ik nog vijf keer teruggegaan naar Noorwegen om meeuwen te fotograferen. Je hebt vaak van die onbewuste, vooringenomen gedachten, zoals: "meeuwen zijn niet mooi om te fotograferen", waardoor je ook nooit naar ze kijkt. Je sluit de wereld af door die onbewuste gedachten. Het is niet gemakkelijk om dat te ontdekken, daar heb je vaak andere mensen voor nodig. Jezelf vragen stellen over waarom je iets wel of niet fotografeert, is heel belangrijk.' Ondertussen heeft Jan duizenden foto's van zilvermeeuwen gemaakt. Een foto van een opstijgende meeuw kreeg in 2011 de eervolle vermelding van 'runner up' in de prestigieuze BBC Wildlife Photographer of the Yearfotowedstrijd. 'Die foto maakt heel veel los', vertelt hij, 'mensen krijgen er een bepaald spiritueel gevoel bij; ze zien het bijvoorbeeld als een volgende stap in het leven.' Een belangrijk element van de zoektocht naar schoonheid is zelfacceptatie. Volgens Jan kun je pas goed om je heen kijken als je jezelf accepteert voor wie je bent. Als hij zich in de natuur bevindt, gaat dit makkelijker: 'Je hoofd wordt even stil en de stem van oordeel, over jezelf en je foto's, ook. Ik kijk dan ook niet naar foto's als goed of slecht, maar

111

INTERVIEW

Jan van der Greef

zoek naar elementen die ik mooi vind en kijk hoe ik die kan versterken. Dan kom je in een flow terecht waarin je niet afkeurt wat je doet, want dat is altijd zonde. Je kijkt juist naar hoe je een leuk beeld kunt verbeteren en daar bouw je op door.' Grenzen loslaten Met zijn fotografie lapt Jan veel fotografische regels aan zijn laars. Regels waaraan soms krampachtig wordt vastgehouden. Jan: 'Je gaat nadenken: wat is mooi? Een dier kan heel mooi zijn in een scherpe foto, want dat geeft veel informatie, maar wat komt er nou bij mijzelf binnen? Wat voor kleurencombinaties zijn er? Welke vorm spreekt mij nou erg aan? Toen ik in zo'n moment zat, ging ik alle grenzen loslaten. Ik voelde me vrij om welke sluitertijd of lichtinval dan ook te gebruiken en te kijken wat het oplevert.' Dat onbevangen, experimentele karakter is vaak terug te zien in de verschillende technieken die Jan gebruikt. Van het laten vibreren van zijn statief, tot het TouchĂŠ Met deze foto werd Jan finalist en categoriewinnaar bij de BBC Wildlife Photographer of the Year 2014-wedstrijd

fotograferen uit een rijdende auto, hij staat er voor open om zo'n beetje alles vast te leggen op elke mogelijke manier. 'Waarom zou je geen lange sluitertijden gebruiken of je camera bewegen?', aldus Jan. 'Iedereen roept dat je een statief moet gebruiken, dus je gaat dan tegen

alle regels in die je leert als je begint. In het begin zijn regels natuurlijk goed, want je moet de techniek leren. Daarna besef je dat het richtlijnen zijn, geen wetten.' Deze houding uit zich onder andere in de dromerige, abstracte beelden die Jan

Van Gogh's Forest

Camera Nikon D300 Brandpunt 80mm Diafragma f/8 Sluitertijd 1/400 ISO 200

Camera Canon EOS 1D Mark IV Brandpunt 300mm Diafragma f/16 ISO 400 Sluitertijd 1/250

112

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Camera Canon EOS-1D X Brandpunt 500mm Diafragma f/4 ISO 2000 Sluitertijd 1/2500

Laplanduil

Camera Canon EOS-1D X Brandpunt 700mm Diafragma f/11 ISO 2000 Sluitertijd 1/500

Nomads of the north

IN DE TAS VAN JAN VAN DER GREEF

vanuit een auto maakte. Hij vertelt hoe hij met zijn vrouw door een bos reed en de zon door de bomen zag schitteren. Dit bracht hem op het idee om vanuit de rijdende auto met lange sluitertijden te gaan fotograferen, gebruikmakend van een Canon 70-200mm-objectief. Na een uur lang hetzelfde stuk heen en weer te hebben gereden, was hij tevreden. Op de foto's zijn duistere spektakels van lijnen en licht te zien. Hier en daar zijn bomen te onderscheiden. Door de extreme beweging krijgen de foto's een schilderachtige sfeer. Jan: 'Het is een van mijn meest verrassende series geworden, op een stuk waar ik altijd langs reed en dacht dat het

114

niets voorstelde. Zo zijn er van die kleine ontdekkingen die mij heel blij maken.'

Jan gebruikt voor zijn foto's een Canon EOS1D X en 1D Mark IV. Hij heeft een flinke lijst met objectieven: 16-35mm, 24-70mm, 100mm, 70-200mm, 300mm en 500 mm. Om nog dichterbij te komen, gebruikt hij ook verschillende teleconverters. Vroeger maakte hij vooral gebruik van zijn teleobjectieven, maar tegenwoordig let hij meer op elementen in het landschap. De groothoekobjectieven komen daarbij beter van pas.

Zwaardkolibrie Niet alle foto's van Jan zijn abstract of gemaakt met lange sluitertijden. In zijn portfolio zijn ook haarscherpe foto's te vinden van zowel zoogdieren als vogels. Zijn creativiteit is dan terug te vinden in het gebruik van tegenlicht en het kiezen van het juiste moment om af te drukken. Ook Jan zijn meer traditionele natuurfoto's weten veel los te maken, zij het op een andere manier. Waar hij eerder een eervolle 'runner up'-vermelding behaalde, werd hij in 2014 finalist in dezelfde BBC-fotowedstrijd. Dat was niet zonder reden: zijn inzending, een foto

van een zwaardkolibrie, laat een bijzonder schouwspel zien. Jan: 'Ik had kolibries al eens bestudeerd in BraziliĂŤ. Het hotel waar we zaten was omringd door heel ontoegankelijk terrein, maar had wel een hele mooie tuin. Dus ik ben daar vijf dagen gaan zitten. De kolibries kwamen op een gegeven moment op m'n hoofd zitten. Toen ben ik met een macro-objectief foto's van ze gaan maken. Dat wilde ik vaker gaan doen, maar dan

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE

DIG I FOTO PRO.NL/ AB O

INTERVIEW

Jan van der Greef

REFLECTIONS OF THE INNER SELF

In 2014 publiceerde Jan zijn eerste fotoboek. 'Reflections of the Inner Self: Dreams and Visions of Nature' combineert het fotografische werk van Jan met teksten over zijn leven, ervaringen en filosofie. In de boekenrubriek van deze editie vind je meer informatie over het bijzondere boek.

in Ecuador.' Jan was vastbesloten om de zwaardkolibrie, wiens snavel even lang is als zijn lijf, te zien. 'Een Amerikaanse gids hielp me om op de juiste plekken te komen. Daar kon ik het gedrag van de zwaardkolibrie fotograferen. Het bleek dat er soms een gevecht ontstond met een Incakolibrie, door territoriumdrift. Die Inca joeg hem altijd weg, maar een of twee keer per dag was die zwaardkolibrie het zat en gebruikte hij zijn "zwaard" om de andere kolibrie weg te jagen. Zo'n moment wilde ik hebben, dus ben ik er twee dagen voor gaan zitten. Je geniet dan van alles om je heen, maar je wacht ook tot dat moment weer komt. Dat is niet te voorspellen, maar als je precies weet waar de territoria elkaar raken en wanneer de kolibries elkaar tegenkomen, weet je ongeveer wanneer

het zou kunnen gebeuren.' Uiteindelijk lukte het Jan om de zwaardkolibrie op het juiste moment vast te leggen. Met zes flitsers wist hij de snelle bewegingen van de kleine vogeltjes te bevriezen. Lachend: 'Niet direct een foto die bij mij past; mensen hadden een ander type foto van mij verwacht.' Toch is hij natuurlijk apetrots op het resultaat, te meer omdat hij, als ĂŠĂŠn van de awardwinnaars, de gelegenheid kreeg om Sir David Attenborough te spreken. Een kers op de taart, want Attenborough is een grote inspiratie voor Jan. Toen hij eerder in 2014 zijn boek 'Reflections of the Inner Self: Dreams and Visions of Nature' publiceerde, besloot hij het dan ook naar de wereldberoemde Brit op te sturen. Groot was de verbazing toen hij een handgeschreven brief

Camera Canon EOS-1D X Brandpunt 500mm Diafragma f/10 ISO 1600 Sluitertijd 1/3200

116

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

terugkreeg, waarin Attenborough het boek beschreef als 'magnificent'. Jan: 'Tijdens de uitreiking in Londen had ik hem zien staan, maar hij was omringd door mensen en ik zat in een rolstoel. Ik kon dus niet goed dichterbij komen. Mijn vrouw is naar hem toegegaan om te vragen of hij nog even wilde langskomen. Hij liep toen onmiddellijk weg bij die mensen om even te komen praten, want hij wist nog dat ik het boek had gestuurd. Dat was voor mij het hoogtepunt van de dag.' De mensen om hem heen Om zijn natuurfoto's te kunnen maken reist Jan regelmatig naar afgelegen plekken in de ongerepte natuur. Door zijn fysieke beperking is dit vaak een Arctic Shilouette

probleem. Veel gebieden zijn simpelweg niet toegankelijk per auto of boot, laat staan met een rolstoel. Hij vertelt dat dit vroeger nog wel eens voor frustratie kon zorgen, maar dat hij tegenwoordig durft te vertrouwen op de kracht en hulpvaardigheid van mensen om hem heen. Geen makkelijke stap, schrijft hij in zijn boek. Echter, toen hij zich totaal overgaf aan de hulpvaardigheid van anderen, kwam hij erachter dat hij alleen op die manier de obstakels op zijn weg kan overwinnen. Door die afhankelijkheid heeft Jan nu een netwerk van mensen die hij over de jaren heeft leren kennen. Jan: 'Soms nemen ze contact op omdat ze een interessante plek kennen en weten dat ze me er kunnen brengen.' Het afgelopen decennium is hij gedragen tussen boomstammen, vervoerd op hondensledes en sneeuwscooters en door een moeras gesleept in een kano. De innige samenwerking zorgt ervoor dat vriendschappen ontstaan. Dit is niet alleen essentieel voor Jan, maar ook een bevredigende uitdaging voor zijn kameraden. 'Als je ziet hoe geweldig mensen het vinden om mij ergens te brengen, merk je hoe belangrijk de inspiratie van anderen is. Mensen worden heel creatief in het vinden van transportmogelijkheden om op een bepaalde plek te komen', zegt Jan. Zo helpen beide partijen elkaar, door een gedeelde passie voor de natuur. Jan: 'Eigenlijk vind je elkaar in inspiratie.'

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

117

RETROFOCUS

Voigtländer-Zoomar

Voigtländer-Zoomar 36-82mm f/2.8

'S WERELDS EERSTE ZOOMOBJECTIEF In 1959 introduceerde Voigtländer het allereerste zoomobjectief voor fotocamera's. De Zoomar 36-82mm f/2.8 is een enorm gevaarte met een filtermaat van 95mm. Het objectief werd ontworpen door het Amerikaanse Zoomar en geproduceerd door de Duitse objectievenbouwer Kilfitt, in opdracht van Voigtländer. TEKST JULIAN HUIJBREGTS

Foto: Bryan Costin, via Flickr, Creative Commons Voigtländer Bessamatic met de Zoomar 32-86mm f/2.8

in de periode van 1950 tot 1960. Naast 's werelds eerste zoom maakte het bedrijf ook het eerste macro-objectief: de 40mm f/2.8 Macro-Kilar. Nadat Heinz Kilfitt in 1968 met pensioen ging, verkocht hij de objectievenfabriek aan Zoomar. Tot 1986 was dat bedrijf actief op de consumentenmarkt, daarna richtte het zich op militaire toepassingen. Foto: Rama, Wikimedia Commons

Hoewel de eerste zoomobjectieven voor filmcamera's al rond 1930 verschenen, duurde het nog zo'n dertig jaar voordat fotografen het gemak van een zoom konden ervaren. Voigtländer had in 1959 de primeur met een 36-82mm f/2.8. Het zoomobjectief werd ontworpen door Dr. Frank G. Back, van het Amerikaanse Zoomar. Dat bedrijf maakte eerder al zooms voor televisie- en filmcamera's. De Duitse objectievenbouwer Kilfitt produceerde het objectief in opdracht van Voigtländer. Kilfitt werd gezien als een van de meest innovatieve objectievenbouwers

118

Constructie De optische constructie bestaat uit veertien lenselementen in vijf groepen. Met name de voorste lenselementen zijn enorm groot, wat resulteert in een filtermaat van maar liefst 95mm en een gewicht van zo'n 900 gram. De minimale scherpstelafstand is bijna 1,4 meter. Om dichterbij te kunnen focussen, waren er twee close-upfilters beschikbaar. Deze Focar A en B maakten het

mogelijk om scherp te stellen vanaf 25 centimeter. Zoomen gaat met behulp van een schuifmechanisme. Het 36-82mm-objectief werd gelijktijdig met de Voigtländer Bessamatic geïntroduceerd, een spiegelreflexcamera die gebruikmaakt van objectieven met bladsluiter. Er verscheen echter ook direct een variant met Exakta-vatting en later volgden andere versies voor camera's van Pentax, Contax en Kodak. Met behulp van adapters is het mogelijk om de VoigtländerZoomar op dslr-camera's of compacte systeemcamera's te gebruiken, maar het objectief is vandaag de dag vooral een collectors item. Desondanks valt de prijs relatief mee. Op moment van schrijven worden er op eBay twee exemplaren aangeboden voor zo'n drie- en vijfhonderd euro.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

333 TRAVEL.NL DE INDIVIDUELE VERRE REIZEN SPECIALIST

THAILAND

Genieten in Oosterse sferen Een waar paradijs voor golfers, strand, shoppers, cultuuren natuurliefhebbers. Met 333TRAVEL kunt u elke reis op maat naar Thailand samenstellen. Wij bieden uitstekende kwaliteit en service. De Nederlandse reizigers hebben via de Zoover awards 333TRAVEL beoordeeld als ‘Beste en ‘Populairste Verre reizen specialist van Nederland.

Privé rondreizen Thailand Op 333TRAVEL.nl vindt u het uitgebreide aanbod privé rondreizen naar Thailand met middenklasse en deluxe hotels. Executive hotels (5 sterren) kunt u op aanvraag bij ons boeken. 333TRAVEL heeft een eigen Nederlands kantoor in Bangkok. We bieden complete 14 of meerdaagse deluxe privé rondreizen inclusief vluchten vanaf € 1499,- per persoon.

ADVERTENTIE

Liever een andere bestemming? 333TRAVEL biedt ook: Indonesië/Bali, Maleisië, China, Sri Lanka, Malediven, Myanmar, Vietnam, India, Nepal, Cambodja, Laos, Singapore, Dubai, USA, Australië en Nieuw-Zeeland

Vraag uw ideale Thailand maatwerk reis aan. Of kies een van onze andere mooie landen. Vraag via 333TRAVEL.nl een GRATIS offerte aan of bel 0348 - 44 19 51 met onze landenspecialisten

Meer info: www.333TRAVEL.nl Mail: info@333TRAVEL.nl Telefoon: 0348 44 19 51

WINNAAR

Fotowedstrijd

Selma van der Bijl

WINNAAR FOTOWEDSTRIJD 'STRAATFOTOGRAFIE IN KLEUR' Met deze fotowedstrijd daagden we jullie uit om straatfoto's te maken en deze een keer niet om te zetten naar zwart-wit. Dat resulteerde in bijna 1700 kleurrijke inzendingen. Selma van der Bijl sleepte de hoofdprijs in de wacht. We nodigden haar uit om de prijs te overhandigen en alles te weten te komen over de winnende foto. TEKST JULIAN HUIJBREGTS F O T O G R A F I E S E L M A VA N D E R B I J L

SELMA VAN DER BIJL (35) NAARDEN

'Sinds ik op mijn bruiloft in 2007 Hans van der Mast, mijn trouwfotograaf, heb ontmoet, ben ik enthousiast geworden over fotografie. Ik houd er zelf niet van om op de foto te staan, maar de manier waarop hij alle momenten ving vond ik heel mooi. Toen vertelde ik hem "Als jij ooit cursussen gaat geven, dan kom ik naar je toe!". We hebben altijd contact gehouden en toen hij later workshops ging geven ben ik naar hem toe gegaan. Vervolgens heb ik besloten om serieus verder te gaan met fotografie. In 2012 ben ik gestart met de basisopleiding aan de Fotoacademie, inmiddels zit ik in het derde jaar van de opleiding. Na een succesvolle carriĂ¨re van ruim tien jaar in de voedingsmiddelenindustrie, ben ik anderhalf jaar geleden voor mezelf begonnen en richt ik me volledig op fotografie. Naast mijn eigen projecten en opdrachten werk ik twee dagen per week voor Jacqueline Dersjant. Zij fotografeert op een manier die mij erg aanspreekt. Alles op locatie, met een journalistieke aanpak, ook haar (humorvolle) trouwfotografie vind ik geweldig. Ik help haar ook veel op kantoor, mijn achtergrond in marketing en sales kan ik daar goed bij gebruiken. Ook heb ik nog altijd contact met Hans. Hij verwijst nu zelfs bruidsparen naar mij en we komen regelmatig samen om te sparren. In mijn fotografie probeer ik echt vast te leggen wat ik zie. Niet puur registreren, maar vastleggen wat mij opvalt. Ik wil dan ook graag verder de journalistieke en documentaire kant op met mijn werk.' Website www.selmavanderbijl.nl

PRIJS: LEICA V-LUX (TYP 114)

Selma wint de Leica V-Lux (Typ 114) ter waarde van 1120 euro. Dit is een geavanceerde superzoomcamera met grote 1-inchsensor met 20 megapixels. Het 25-400mm f/2.8-4 Leica DC Vario Elmarit-objectief heeft niet alleen een enorm bereik, maar is ook lichtsterk. Naast indrukwekkende foto's maakt de Leica V-Lux haarscherpe video's in 4K-resolutie met 25 beelden per seconde. Al dat moois is weggewerkt in een compacte behuizing, met uitklapscherm en een gedetailleerde elektronische zoeker met 2,4 miljoen beeldpunten. De Leica V-Lux komt inclusief een volledige versie van Lightroom en drie jaar garantie. Importeur www.transcontinenta.nl Adviesprijs â&#x201A;Ź 1120,-

120

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

'Op de Fotoacademie kwam ik voor het eerst in aanraking met straatfotografie. We kregen een straat in Rotterdam toegewezen en de opdracht om daar eerst maar eens te gaan lopen, zonder de camera uit de tas te halen. Ik moest echt een drempel over en vond het heel spannend om te doen. Toen ik eenmaal begon met fotograferen en die drempel overwon wilde ik niet meer terug. Straatfotografie vind ik nu een van de leukere dingen om te doen. Als ik de camera in mijn handen heb merk ik niks meer van wat er om mij heen gebeurt, alles valt weg. Ik probeer mensen en momenten vast te leggen zoals ze zijn.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Dat komt terug in al mijn fotografie, niet alleen op straat, maar ook als ik een bedrijfsreportage maak of een bruiloft fotografeer. Het liefst wil ik als fotograaf niet aanwezig zijn. Het is een uitdaging om dicht bij mensen te komen en toch onzichtbaar te blijven. Vaak krijg ik te horen "we hebben helemaal niet gemerkt dat je er was". Deze foto heb ik in Amsterdam gemaakt. Ik heb de vrouw een tijdje gevolgd en echt geprobeerd haar vast te leggen zoals zij haar wereld beleeft, zoals het moment zich voordoet. De foto is nauwelijks bewerkt en niet uitgesneden. Ik fotografeer dicht op het onderwerp, mijn 24-70mm meestal

ingesteld op 35mm. Vaak gebruik ik een laag standpunt, dat geeft een dynamisch effect. Ik vind het prettig om in kleur te fotograferen, we zien immers ook in kleur. Laatst heb ik voor het eerst met een Mamiya-middenformaatcamera op straat gefotografeerd. Je krijgt dan een heel ander soort contact met mensen, voor straatfotografie ideaal. Hier wil ik meer mee gaan doen. Mijn grote voorbeelden zijn onder andere Martin Parr en Alex Webb. Straatfotografie met een flitser, zoals Parr dat doet, zou ik ook graag willen proberen.' MET DANK AAN TRANSCONTINENTA VOOR HET BESCHIKBAAR STELLEN VAN DE PRIJS.

121

SPOTLIGHT

Andre van der Meulen

Camera Nikon D7000 Brandpunt 12mm Diafragma f/4 Sluitertijd 1/160 ISO 100

‘ Endless path, tijdens een heerlijke lenteochtend. Rond deze tijd was er veel mist, wat veel mogelijkheden biedt. Deze locatie is zonder mist geen mooie plek, vlak achter de bomen loopt een snelweg.'

ANDRE VAN DER MEULEN (33) OPENDE

'Van kinds af aan heeft natuur mij erg geïnteresseerd. Het was dus een logische stap om dit thema te kiezen. Sinds 2009 ben ik serieus met fotografie begonnen en heb ik mij verder ontwikkeld in de verschillende disciplines van de natuurfotografie. Ik trek er graag in mijn eigen omgeving op uit, het liefst 's ochtends vroeg. Heerlijk onthaasten in een omgeving die langzaam tot leven komt. Het licht is dan meestal bijzonder mooi.' CAMERA Nikon D7000 WEBSITE www.flickr.com/photos/_avdm_

122

‘ De Hollandse lente, gemaakt op een stormachtige dag met een 10-stops nd-filter. Veel wind met een zonnetje en wolken afgewisseld met blauwe luchten. Het mooie hieraan vind ik het contrast tussen de wolken en de stilstaande wieken.'

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

â&#x20AC;&#x2DC;Clouds, op een mooie zomeravond aan het Wad bij Ternaard'

Camera Nikon D7000 Brandpunt 14mm Diafragma f/4 Sluitertijd 1/20 ISO 100

Camera Nikon D7000 Brandpunt 12mm Diafragma f/14 Sluitertijd 30 sec ISO 100

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

123

FOTOWEDSTRIJD

Scherptediepte Ben jij in staat om net dat ene essentiĂŤle detail te benadrukken waardoor de toeschouwer niet meer om je foto heen kan? Ben jij heer en meester over de focusring? Laat het ons zien in deze fotowedstrijd met het thema scherptediepte. Meer specifiek: een kleine scherptediepte. Je bent vrij om te kiezen welk onderwerp je fotografeert, als je ons maar overtuigt met een fraaie combinatie van scherpte en onscherpte!

HOOFDPRIJS

SAMYANG 135MM F/2.0 ED UMC

Drie keer raden waar de inspiratie voor het thema van deze wedstrijd vandaan kwam. De winnaar van de hoofdprijs gaat naar huis met de Samyang 135mm f/2.0 ED UMC. Dit handmatig scherp te stellen objectief staat optisch op hoog niveau en levert zelfs bij de volle opening van f/2.0 uitzonderlijke resultaten. Hierdoor is het je ideale gereedschap voor portretten en opnamen bij weinig licht. De grote diafragmaopening zorgt voor prachtige scherptediepte en roomzachte 'bokeh'. Met welk systeem je ook fotografeert, er is zeker een uitvoering van de 135mm f/2.0 die op jouw camera past: Samyang maakt het objectief met tien verschillende vattingen. Ben je meer een filmer dan een fotograaf? Kies dan voor de 135mm T2.2 VDSLR-variant.

T.W.V. â&#x201A;Ź 567,-

Info: www.samyangbenelux.com

Meer informatie en meedoen:

www.digifotopro.nl/scherptediepte 124

INZENDEN T/M 28 JUNI 2015

TWEEDE PRIJS:

VANGUARD ALTA PRO 263AB100

Net niet de hoofdprijs gewonnen? Niet getreurd, de tweede prijs is een veelzijdige statiefkit van Vanguard, de ALTA Pro 263AB100. Het stabiele aluminiumstatief heeft een kantelbare middenkolom en is uit te schuiven tot 173 cm. Door de middenkolom om te draaien, kan je camera 15 cm boven de grond hangen. Het maximale draagvermogen is 7 kg, ruim voldoende voor een flinke dslr met teleobjectief. De bijbehorende statiefkop met balhoofd stelt je in staat om je camera alle kanten op te draaien. De kop is voorzien van een waterpas om je platen perfect recht te schieten. Het geheel weegt slechts 2,44 kg en is eenvoudig te vervoeren in de meegeleverde draagtas.

T.W.V. € 269,-

Info: www.macrolux.nl

DERDE PRIJS:

T.W.V. € 199,-

HÄHNEL CAPTUR WIRELES REMOTE EN TRANSCEIVER-SET

Met de Hähnel Captur afstandsbedieningen en triggers kun je op afstand je camera ontspannen en je flitser(s) aansturen. Onmisbaar voor offcamera belichting. De derde prijs bestaat niet alleen uit een Transmitter en Receiver, maar ook uit de geavanceerde Captur Module Pro. Hiermee kun je namelijk intervalopnamen of tijdsopnamen maken en dankzij de ingebouwde bewegings-, geluids- en lichtsensoren kun je zelfs een 'trigger trap' opzetten. De meegeleverde infraroodsensor laat dan je camera op afstand ontspannen als er iets wordt gedetecteerd. Deze professionele timermodule heeft uitgebreide voorzieningen voor creatieve fotografie op afstand.

Info: www.degreef-partner.nl/ hahnel.html

Met dank aan Transcontinenta, Macrolux en Degreef & Partner voor het beschikbaar stellen van de prijzen.

125

EyeFi Mobi Pro

EYEFI MOBI PRO

Vorig jaar introduceerde Eyefi een nieuwe serie geheugen-kaarten met draadloze functies en Eyefi Cloud, een dienst waar je ongelimiteerd foto's op kunt slaan. Nu is er een nieuwe Eyefi Mobi Pro-variant. Deze 32GB sdhc-geheugenkaart laat je ook draadloos raw-bestanden versturen en krijgt een aantal nieuwe functies.

126

Opties en instellingen Een nieuwe functie van de Eyefi Mobi Pro is 'Selective Transfer'. Met de standaardinstellingen worden alle foto's die je schiet draadloos doorgestuurd. Wil je niet alle foto's, maar alleen een selectie doorsturen, dan is dat ook mogelijk. Om deze functie te activeren, installeer je de Eyefi Mobi Desktop-software op een Windows of Mac OS X-computer. Als je nu de geheugenkaart met de meegeleverde usb-adapter in de computer stopt, kun je in het programma de geavanceerde instellingen benaderen. Als je 'Selective Transfer' inschakelt, worden niet langer alle foto's gesynchroniseerd met de app, maar alleen de foto's die jij een markering mee geeft. Dat doe je door de betreffende foto op je camera te 'locken'. Bij de geavanceerde instellingen kun je ook vertrouwde netwerken toevoegen, zodat de kaart een directe verbinding kan maken 3met je netwerk in plaats van een eigen netwerk op te zetten. Eyefi Cloud Vorig jaar werd Eyefi Cloud geïntroduceerd in Europa. Deze clouddienst, waar je een onbeperkt aantal foto's (jpg en raw) kunt opslaan, is een belangrijk onderdeel van het Eyefi-concept. Alle Eyefi Mobi-kaarten komen inclusief een abonnement op de Eyefi Cloud, bij de Pro-versie krijg je een jaar lang toegang. De foto's die je vanaf de geheugenkaart naar je smartphone of tablet verstuurt, kun je vervolgens vanuit de app direct naar de cloud sturen. De grote bestanden staan dan niet langer op je mobiele apparaat, wel blijven er kleinere afbeeldingen beschikbaar zodat je ook zonder internetverbinding altijd je hele fotoselectie kunt bekijken. Het originele bestand kun je via de webinterface op de computer weer downloaden vanaf een willekeurige locatie. Om je databundel te sparen kun je er voor kiezen om de foto's te uploaden wanneer je een wifi-verbinding tot je beschikking hebt.

CONCLUSIE De nieuwe Eyefi Mobi Pro voegt een aantal interessante opties toe ten opzichte van de 'gewone' varianten. 'Selective Transfer' is een welkome aanvulling. Je kunt hiermee zelf kiezen welke foto's je verstuurt naar je mobiele apparaat. Het draadloos versturen van raw-bestanden is daarnaast het belangrijkste speerpunt van de Pro-variant. Met een adviesprijs van 83 euro is de Eyefi Mobi Pro relatief duur voor een geheugenkaart met 32GB opslag. Voor dat bedrag krijg je echter ook een jaarabonnement op de Eyefi Cloud, ter waarde van 44,99 euro, waar je onbeperkt foto's kunt opslaan. Het instellen van de kaart is erg eenvoudig, je kunt direct aan de slag.

SPECIFICATIES

EYEFI MOBI PRO 32GB

Adviesprijs € 82,99 Info nl.eyefi.com

PR O • TO

GOUD

ARD AW

et installeren en gebruiksklaar maken van de Eyefi Mobi Pro gaat snel en eenvoudig. In de verpakking vind je een 'Membership Card', met daarop een unieke activatiecode. Je downloadt de Eyefi Mobi-app op je smartphone of tablet en voert deze code in. De app verzoekt je vervolgens de geheugenkaart in de camera te stoppen en een foto te maken. Na enige tijd zie je de foto op je mobiele apparaat verschijnen, de Eyefi Mobi Pro is nu klaar voor gebruik en je hoeft niets meer in te stellen. Alle foto's die je vervolgens maakt met je camera worden automatisch doorgestuurd. In de app kun je de foto's en exif-gegevens bekijken, de foto's delen of bewerken. De ingebouwde bewerkingsfuncties van de Eyefi Mobi-app zijn beperkt tot het roteren en uitsnijden van foto's, maar uiteraard kun je de foto's openen met een bewerkings-app naar keuze. De Eyefi Mobi Pro is ook in staat om raw-bestanden draadloos over te zetten. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn in de studio. Terwijl jij foto's maakt kan iemand anders op de computer direct de rawbestanden bekijken en bewerken. Met een laptop is dit ook op locatie mogelijk. Je kunt zelfs raw-bestanden naar je smartphone of tablet versturen, standaard staat deze optie uitgeschakeld in de app. Je hebt geen internetverbinding nodig, de Eyefikaart zet zelf een wifi-verbinding om te communiceren met de laptop. De snelheid van de geheugenkaart is in de meeste situaties ruim voldoende, maar blijft achter bij de snelste UHS-1-sd-kaarten. In onze test met de Canon EOS 70D duurt het wegschrijven van een 'burst' van vijftien raw-bestanden zo'n achttien seconden. Een 95MB/s-geheugenkaart doet dat in ongeveer tien seconden. Voor fanatieke sportfotografen die hun buffer zo snel mogelijk willen legen is de Eyefi Mobi Pro dus minder geschikt.

D I GI F O

REVIEW

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTORIAL

Mitsubishi Electric PS events Voor mensen die zowel voor zichzelf als voor anderen fotograferen, heeft Mitsubishi PS events-software ontwikkeld. Deze software, in combinatie met de printers van Mitsubishi, maakt het mogelijk om snel en eenvoudig foto's te bewerken, te voorzien van een logo en af te drukken. eze software stelt fotografen, evenementcoördinatoren en retailers in staat het leven vast te leggen terwijl het gebeurt en te profiteren van een groeiend sociaal fenomeen. PS events vereenvoudigt en automatiseert alle taken voor het vastleggen van momenten: opnemen, bewerken, afdrukken en delen. Dat maakt de software de perfecte oplossing voor feesten, partijen, bruiloften, toeristische attracties, conferenties of andere evenementen waar mensen samenkomen en plezier hebben. Het voordeel van de PS events-software is dat het door maximaal vijf fotografen gelijktijdig kan worden gebruikt en dat afbeeldingen kunnen worden opgeslagen in afzonderlijke ‘hotfolders’. Dat is vooral handig bij evenementen waar activiteiten zijn gericht op verschillende aspecten, zoals het geval is bij beurzen. Ook bedrijven kunnen profiteren van PS events. De software kan worden gebruikt voor promoties en sociale mediamarketing, dankzij de eenvoudige #hashtag-functie. BRUILOFT Stel, je beste vriend of vriendin gaat trouwen en heeft jou gevraagd om foto's van de gasten te maken. Dan is het natuurlijk geweldig als de gasten aan het einde van de avond naar huis gaan met een mooi portret. PS events ondersteunt het afdrukken van verschillende fotoformaten, waardoor je de beelden meteen kunt doorsturen naar een fotoprinter. OP STAP MET VRIENDEN Je hebt niet altijd een printer bij de hand. Als je 's avonds op stap bent met vrienden is dat bijvoorbeeld niet te doen. Toch heb je een gave serie foto's gemaakt, die

PS events - Eigenschappen • Eenvoudig in gebruik • Windows-gebaseerd • Uitstekende workflow-functionaliteit • Overlays, randen, tekst en branding toevoegen • Filters toepassen en beeldbewerkingen uitvoeren • Meerdere lay-out-templates en afdrukformaten • Foto’s draadloos overzetten of via geheugenkaart • #hashtag-functie voor Instagram en Twitter • Eenvoudig uploaden naar Facebook

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

je de volgende ochtend wilt delen met de feestgangers. In dat geval gebruik je de #hashtag-functionaliteit, zodat iedereen de foto's direct kan terugzien op Instagram en Twitter. Geen gedoe met e-mailadressen en volle mailboxen. PROMOTIE Wil je jezelf op de kaart zetten als fotograaf? Met de PS events-software maak je snel en eenvoudig professionele brochures. Voeg je beeldmerk toe en je maakt meteen indruk op potentiële klanten. VAKANTIE In het buitenland zie je vaak de mooiste dingen en maak je van alles mee. Om de familie thuis op de hoogte te stellen van je avonturen, is het leuk om ter plekke een ansichtkaart te kopen of een mailtje te sturen, maar het is helemaal mooi om je eigen werk te laten zien. PS events geeft je de mogelijkheid om tekst aan je foto's toe te voegen, waardoor je een persoonlijke boodschap kunt meesturen. Of je ze print, per e-mail verstuurt of deelt via sociale media, is helemaal aan jou! THEMAFEEST Bijna elk feest heeft een thema en een goed themafeest draagt dat thema uit. Zet een camera neer, zodat alle bezoekers op de foto gaan als ze binnenkomen. Met de bijgeleverde filters en effecten zorg je dat elke foto een uniforme uitstraling krijgt, die past bij het feest. Druk ze meteen af en hang ze op om een geweldige sfeer neer te zetten. SPORTTOERNOOI MET KINDEREN Herinneringen aan sporttoernooien zullen kinderen hun leven lang bij blijven. De geur van gras, strijden om de winst met teamgenootjes, het ondergaan van een zuur verlies en weer doorgaan, het hoort er allemaal bij. Door gebruik te maken van PS events vereeuwig je deze prachtige herinneringen. Maak van elk team een foto en druk deze meteen af of deel de hoogtepunten, zoals de prijsuitreiking op sociale media. Aan het einde van het toernooi overhandig je de afgedrukte beelden aan de stralende kinderen. Wedden dat ze dit nooit meer vergeten?

WEBSITE www.mitsubishielectric-printing.com

127

BOEKEN

REFLECTIONS OF THE INNER SELF: DREAMS AND VISIONS OF NATURE

Dit boek vertelt het verhaal van natuurfotograaf Jan van der Greef. Door de gevolgen van Polio op jonge leeftijd is hij moeilijk ter been, maar dit weerhoudt hem er niet van om de hele wereld over te reizen en de schoonheid van de natuur vast te leggen. Het boek neemt je mee in zijn zoektocht naar schoonheid, eenheid, acceptatie en liefde. Je wordt als lezer niet alleen getrakteerd op schilderachtige, abstracte foto's, maar ook het begeleidend schrijven van de fotograaf maakt van het

boek een indrukwekkend geheel. Jan laat op prachtige wijze zien hoe hij zichzelf als onderdeel van de natuur ziet en hoe hij, mede door de mensen die hem steunen, de schoonheid en emotie weet vast te leggen. Verkrijgbaar via www.janvandergreef.com Auteur Jan van der Greef Uitgeverij IT&S BV ISBN 9789082232608 Prijs € 37,50

DIGITALE ZWART-WITFOTOGRAFIE In dit boek neemt topfotograaf Michael Freeman je mee in de wereld van de zwart-witfotografie. Hij begint met de fundamentele esthetische aspecten die voor elke zwart-witconversie gelden. Daarna bespreekt hij de verschillende stijlen en trends in de zwart-witfotografie en legt hij stapsgewijs uit hoe elk effect (ongeacht je software) kan worden bereikt. Het compacte boek is gevuld met duidelijke uitleg en illustraties. Zo zie je stap voor stap hoe de zwart-witconversie

in zijn werk gaat en kun je het snel eigen maken. Je zult een scherp oog krijgen voor hoe het resultaat er precies uit moet gaan zien. Uiteindelijk helpt Freeman je om op eigen initiatief en op efficiënte wijze prachtige zwart-witresultaten te boeken. Verkrijgbaar via www.librero.nl en boekhandel Auteur Michael Freeman Uitgeverij Librero/Taschen ISBN 9789089983305 Prijs € 9,95

ANTON CORBIJN 1-2-3-4 De afgelopen decennia werkte fotograaf Anton Corbijn samen met tal van musici en bands. Hij was vaak doorslaggevend in de vorming van hun imago. Dit boek viert die jarenlange, vaak intieme, samenwerking door ruim 350 beelden te bundelen, waaronder zo'n zeventig individuele portretten. Het werk, dat te zien is bij de gelijknamige tentoonstelling in Fotomuseum Den Haag, is niet of nauwelijks eerder gepubliceerd. Het boek wordt begeleid door een

128

uitgebreid voorwoord door Anton Corbijn zelf, een inleiding door Wim van Sinderen en originele tekstbijdragen van artiesten als Tom Waits, Bono en Nick Cave over hun samenwerking met Corbijn. Verkrijgbaar via www.uitgeverijkannibaal.be, Fotomuseum Den Haag en boekhandel Auteur Anton Corbijn Uitgeverij Kannibaal/Hannibal ISBN 9789492081438 Prijs € 64,50

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

Dubbeltentoonstelling Anton Corbijn

1-2-3-4 & HOLLANDS DEEP

Anton Corbijn werd dit jaar zestig. Dat wordt groots gevierd met een dubbeltentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum en Fotomusuem Den Haag. Beide tentoonstellingen beslaan het volledige oeuvre van Corbijn en bevatten ook veel werk dat nooit eerder aan het grote publiek is getoond. TEKST EN FOTOGRAFIE THOMAS KOUVELD

Tijdens de perspresentatie liet Corbijn al weten dat het selectieproces voor de tentoonstellingen best confronterend was. Van veel werk was hij het bestaan vergeten en naar eigen zeggen zaten er ook opnames bij 'die je liever vergeet.' Hij vond dat hij vroeger te veel bezig was met compositie en kwam ook slecht belichte foto's tegen in zijn archieven. Desalniettemin is hij trots op de selectie die in beide musea hangt. Hij wil graag laten zien wat zijn werk heeft betekend voor de muziekwereld. 'Muziekfotografie zat in een sleur, er moest weer iets nieuws komen', aldus Corbijn. Hollands Deep Hollands Deep, in het Gemeentemuseum, beslaat de verschillende perioden in het werk van Anton Corbijn. De overzichtstentoonstelling laat zien hoe hij zich de afgelopen veertig jaar heeft ontwikkeld als fotograaf. Van de grofkorrelige portretten van populaire muzikanten tot de serie 'a .somebody', waarin Corbijn, uitgedost als overleden

muzikanten, zelfportretten maakte in zijn geboortedorp Strijen. Ook de papparazi-achtige serie '33 Still Lives' is in zijn geheel te zien. Het werk is op grote glasplaten afgedrukt en is zeker de moeite waard. 1-2-3-4 Een deur naar links, bij Fotomuseum Den Haag, vind je de expositie 1-2-3-4. Deze tentoonstelling richt zich puur op de foto's die Corbijn maakte van bands en muzikanten. Corbijn beschrijft de expositie als een muziekblad: energiek, maar met een serene rust. Die paradoxale beschrijving klopt wel enigszins. Aan de ene kant lijkt de tentoonstelling druk en chaotisch: zwart-wit, kleur, groot, klein, alles hangt door elkaar. Toch is er orde in de chaos: de foto's aan de buitenste wanden zijn ingedeeld op artiest of band. Zo hebben The Rolling Stones, Tom Waits en U2 allemaal een eigen stuk wand. In het midden van de ruimte is een lange wand met een rij kleinere portretten van andere artiesten.

Conclusie De tentoonstellingen Hollands Deep en 1-2-3-4 geven een prachtig overzicht van het veelzijdige werk van een van de grootste Nederlandse fotografen door de jaren heen. Naast nooit eerder vertoond werk, kun je ook je favoriete portretten in het groot (of klein) bewonderen. Gaat dat zien, want deze unieke exposities (het is immers vijftien jaar geleden dat er voor het laatst een overzicht van Corbijn te zien was in Nederland) zijn absoluut de moeite waard!

129

COLOFON

FOTOWEDSTRIJD

INZENDEN TOT 31 JULI 2015

Reisfotografie

Een uitgave van Clipboard Publishing BV Delftweg 147 2289 BD Rijswijk Nederland Tel: +31(0)15 7600.700 info@clipboard-publishing.nl www.clipboard-publishing.nl Uitgever Linda Oenema linda@clipboard-publishing.nl

HOOFDPRIJS

Concept en idee Jascha Vink jascha@clipboard-publishing.nl

Panasonic

Hoofdredacteur Julian Huijbregts julian@clipboard-publishing.nl

Led TV 32 inch

Redactie Lucas Boon Peter Güldenpfennig Joni Hendrix Thomas Kouveld Eveline Meijer Mark Scholten +31(0)15 7600.707

T.W.V. € 350,-

TWEEDE PRIJS

Foto de Vakman waardebon

Meer informatie en meedoen:

DERDE PRIJS Foto op canvas 60x40 cm

T.W.V. € 50,-

www.digifotopro.nl/reisfotografie Met dank aan Foto de Vakman Abonnementen Jaarabonnement Nederland (6 edities): €29,75 Jaarabonnement België (6 edities): €72,50 Losse edities: €5,95 Prijswijzigingen voorbehouden Telefoon: 015-7600700 E-mail: abo@clipboard-publishing.nl

130

Marketing & PR Tim Beemer Charise Geluk Giancarlo Idili Nena Verhoef marketing@clipboard-publishing.nl Traffic Manager Rowan Schaaf rowan@clipboard-publishing.nl Sales Bart Arkesteijn Guido van Belle Manon van den Enden Tom Feijtes Daniel Foerster Mitchell Koymans Siebe Punter Jascha Vink sales@clipboard-publishing.nl +31(0)15 7600.770 Vormgeving Martijn Herremans Lloyd Troost Ron de Vos Coverfoto Hans Heus Drukkerij Senefelder Misset, Doetinchem Distributie Nederland Betapress BV, Gilze

Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggen kan schriftelijk of per e-mail uiterlijk 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode. Eerder verschenen edities zijn na te bestellen via www.digifotopro.nl/nabestellen of door een e-mail te sturen naar abo@clipboard-publishing.nl.

Distributie België Betapress NV, Turnhout Copyright © Clipboard Publishing Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, gekopieerd of op andere wijze worden verspreid zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

WWW.DIGIFOTOPRO.NL EDITIE 1-2015

ADVERTENTIE I AM JOUW INRUILBONUS

RUIL JE OUDE SPIEGELREFLEX IN EN ONTVANG €300/€500* BONUS INRUIL BONUS

€300

INRUIL BONUS

€500 *Ruil je oude spiegelreflexcamera in en ontvang direct aan de kassa extra inruilbonus van €300,- op een Nikon D810 en €500,- op een Nikon D4S. Actieperiode 1 april - 30 juni 2015. Kĳk op Nikon.nl/inruil