Mentale gezondheid van kinderen en jongeren

Nu weer naar school en straks op kamp

‘Ontwikkeling van kinderen stond op pauze’

Goede vooruitzichten voor kinderen. Ze mogen nu nog enkele weken naar school en straks met vrienden op kamp. Ontwikkelingspsycholoog Inge Glazemakers is opgelucht. Samen met collega’s drong ze in een brief aan om kinderen te laten terugkeren naar de klas. ‘De school is veel meer dan een plek om te leren.’

TEKST MARTINE CREVE, MARJOLEIN CUVELIER I nge Glazemakers: ‘Kinderen en jongeren hebben wat perspectief gekregen om weer samen te zijn met leeftijdsge noten. Niet alleen op school maar ook in de vakantie. Dat is belangrijk voor hun mentaal welzijn. Bovendien speelt het groepsgebeuren een grote rol in de ontwik keling van kinderen. In interactie met leeftijdsgenoten leren zij spelenderwijs sociale vaardigheden. Omdat alle groepsactiviteiten in de strikte lockdown wegvielen, stond een groot stuk van hun ontwikkeling on hold. Als dit voor korte tijd is, weegt het niet zwaar door. Maar sommige kinde ren zaten aan te kijken tegen een periode van bijna een half jaar. Dat heeft wel een impact.’

‘In hun sociale contacten zijn kinderen voortdurend in beweging’

Lusteloos ‘Door de quarantaine merkten ouders vooral een gevoel van lusteloosheid bij hun kinderen. De meeste ouders hebben dat nog niet eerder gezien. Hun motivatie ebt weg. Irritatie, onrust en angst steken de kop op. Kinderen zaten ook veel meer stil. In hun sociale contacten zijn kinderen voortdurend in beweging. Gezinnen nemen wel veel initiatief om samen buiten te spe len, te wandelen, te fietsen. Maar niet iedereen heeft een eigen tuin of woont in een groene omgeving. Op straat samen spelen mocht niet, speeltuintjes waren © D a n i ë l R y s wekenlang verboden ter rein. Nochtans is bewegen belangrijk voor de fysieke ontwikkeling en het mentaal welzijn.’

hebben niet allemaal een eigen kamer en een eigen computer om de lessen te vol gen en de opdrachten te maken. Leerkrachten doen hun best om het mate riaal tot bij de kinderen te krijgen, maar kunnen de kloof niet wegwerken. Op school is alles wel beschikbaar. En er is ruimte om te ravotten. Een leerkracht is boven dien dikwijls een vertrouwenspersoon die een luisterend oor biedt. Ook de organisa ties rond de school zoals het CLB leveren veel inspanningen voor het mentaal wel zijn van de kinderen. De school is veel meer dan alleen een plek om te leren.’

Veilige cocon ‘Ook voor kleuters doet het deugd om zich zonder zorgen weer te kunnen bewegen in de vertrouwde klasomgeving met de leerkracht. In normale omstandigheden voelen zij zich het meest geborgen in hun gekende cocon. Dat is vaak het gezin. Maar de kleuters merkten nu dat de veilige cocon er ineens helemaal anders uitzag. Ouders moesten tegelijkertijd werken en voor de kinderen zorgen. Sommige ouders stonden onder stress omdat ze hun job dreigden te verliezen. In de plaats van op een leuke manier met jonge kinderen bezig te zijn, hielden die zorgen mama en papa bezig. Tegelijk vingen kinderen flarden van onheilspellende nieuwsberichten op. Maar uitleg was er niet altijd, met onrust tot gevolg.’

© James Arthur

‘Supertoffe vooruitzichten!’

Juta Claeys (11) zit in het vijfde leerjaar in de Vrije Basisschool Don Bosco Drongen. Sinds 5 juni mag ze opnieuw naar school. Of ze haar juf gemist heeft? ‘We kregen tijdens de lockdown regelmatig live online lessen. Vragen stellen kon via het chatvenster. Daardoor heb ik de juf best wel vaak gezien en gesproken. Maar mijn vriendinnen zag ik al die tijd natuurlijk niet en dat was heel lastig. Ik ben zó blij dat ik ze elke dag terugzie op de speelplaats.’

Al zijn de speeltijden niet zoals voorheen, want de klassen gaan om de beurt naar buiten om genoeg afstand te kunnen houden van elkaar. Voor de leerlingen is dat dus niet op het tijdstip dat ze gewend zijn. Al heeft dat volgens Juta ook voordelen. ‘Misschien denk je: nog een uur te gaan, terwijl je na vijf minuten plots mag gaan spelen. Zo wordt de speeltijd telkens een leuke verrassing’, lacht Juta.

Eind augustus gaat Juta op Kazouvakantie. ‘Met mijn vijf beste vriendinnen. Ik ben heel opgelucht dat het doorgaat, want ik keek er enorm naar uit.’ Maakt ze zich dan geen zorgen over het virus? ‘Helemaal niet. Ik voel me veilig. Er worden voorzorgen genomen, zowel op school als op Kazouvakantie.’ Juta heeft bovendien goede vooruitzichten. ‘Volgend jaar zit ik in het zesde leerjaar. Anders dan de zesdejaars nu zal ik wellicht op een leuke manier afscheid kunnen nemen van de lagere school. Dat wordt supertof.’

Normaal patroon ‘Toch zijn kinderen zeer veerkrachtig. Zij kunnen in moeilijke omstandigheden het positieve blijven zien. Maar het blijft belangrijk dat kinderen weer een normaal patroon kunnen volgen. Een evenwichtig dag- en nachtritme beïnvloedt de fysieke en mentale gezondheid gunstig. De zomerkampen zullen kinderen en jongeren de kans geven om bij te tanken. Ik hoop dat ook kwetsbare kinderen en kinderen met een beperking kunnen meegaan. Zeker de laatste groep verdient extra aandacht. Kinderen en jongeren die in een voorziening wonen, moesten twee maanden lang ook hun familie missen. Dat was emotioneel zwaar. Maar ik heb er het volste vertrouwen in dat de jeugdverenigingen werk maken van een toegankelijk zomeraanbod.’