24
Brian Mac Cuarta SJ
SÍOCHÁIN AR TALAMH DO LUCHT NA DEA-THOLA
Le titim na hoíche ba mhó a bhíodh an imní le sonrú. Bheadh drogall ar dhuine an doras a oscailt. B’fhearr do lucht an tí labhairt le strainséir, gan an doras a oscailt. I dtús na nóchaidí bhí na Trioblóidí sa Tuaisceart faoi lán seoil. Bhí an ceantar thart fá Loch nEathach, díreach thiar is ó dheas, ar cheann de na ceantair ba mhó ina mbíodh an dúnmharú seicteach ag tarlú. ‘Triantán an dúnmharú’ mar a ghlaotaí air, is Port an Dúnáin i lár baill. Maraíodh suas le scór duine de bharr na dTrioblóidí sa dúiche sa tréimhse ghearr sin ag tús na nóchaidí. I bhfómhar na bliana 1990 áfach, thainig baicle bheag daoine le chéile le grúpa athmhuintearais a bhunú i bPort an Dúnáin. PACE (Protestant and Catholic Encounter) an t-ainm a bhi air. Daoine óga ab ea iad. Sar i bhfad bhí réimse leathan imeachtaí idir lámha acu: diospóireachtaí faoi ábhair chonspóideacha na linne, an scolaíocht deighilte, nó na póilíní, mar shampla; comhdháil faoi eachtra staire 1641 a bhí mar chnámh spairne idir an dá comhluadar; is seirbhís idir-chreidmheach um Nollaig, sna teampaill éagsúla ó bhliain go bliain � Eaglais na hÉireann,
Timire Winter 2014.indd 24
na Modhaigh, na Preispitéirigh, is na Caitlicigh. Chuaigh seirbhís na bliana 1992 i dteach pobail na gCaitliceach go mór i bhfeidhm orm. Ar chúinsí diagachta ag eascair ón Athrú Creidimh ba dhúshlán é do roinnt Protastúnach tairseach theach an phobail a thrasnú. Bhí an séipéal féin faoi dhorchadas. Chuir an sagart fáilte ag an doras roimh ghach éinne a tháinig, is bronnadh coinneall ar an uile dhuine. Faoi dheireadh bhí an séipéal istigh plódaithe, is coinneall lasta ina láimh ag gach éinne. Chan cór na mban (ar Phrotastúnaigh iad a bhformhór) roinnt carúl go healaíonta. Fograíodh soiscéal na Nollag, is teachtaireacht na n-aingeal: ‘Glóir do Dhia in uachtar Neimhe, is síocháin ar talamh don mhuintir ar a bhfuil a ghnaoi!’ Léigh fear óg den ghrúpa an dán Béarla, ‘Bear in mind these dead’, leis an bhfile Ultach John Hewitt. Ansin léadh amach go mall réidh ainmneacha na ndaoine ón cheantar a maraíodh le linn na bliana sin: fear óg a dúnmharíodh is é lena chailín go déanach san oíche; comhaltaí den IRA; póilíní a cailleadh i bpleascán; daoine a maraíodh ina dtithe féin mar dhíoltas ar dhaoine eile
04/11/2014 15:21
