Udhezues per Skemat e Manaxhimit dhe Auditimit Mjedisor per Ndermarrjet e Vogla & te Mesme by Co-PLAN

UDHËZUES PËR SKEMAT E MENAXHIMIT DHE AUDITIMIT MJEDISOR (EMAS EASY) PËR NDËRMARRJET E VOGLA DHE TË MESME

UDHËZUES PËR SKEMAT E MENAXHIMIT DHE AUDITIMIT MJEDISOR (EMAS EASY) PËR NDËRMARRJET E VOGLA DHE TË MESME Skemat e menaxhimit dhe auditimit mjedisor (EMAS Easy) u përgatit nga Co-Plan, Instituti për Qeverisjes Lokale në Menaxhimin e Mbetjeve Bashkiake (EELGP) në qytetin e Fierit”, financuar nga Qeveria Holandeze nëpërmjet Ambasadës së Vendeve të Ulta në Tiranë.20

Udhëzues për skemat e menaxhimit dhe auditimit mjedisor (EMAS Easy) për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme

Autorë: Teida Shehi, Konalsi Gjoka, Rudina Toto, Redion Biba Kontribues Përmbajtësorë: Konalsi Gjoka, Rudina Toto, Teida Shehi Këshilli Editorial: Dritan Shutina, Rudina Toto, Konalsi Gjoka Supervizimi Editorial: Konalsi Gjoka, Rudina Toto Editimi përmbajtësor: Konalsi Gjoka, Rudina Toto Editimi Gjuhësor: Naim Balla Konsulentë të përkohshëm: Solomon Ioannou, David Smith, Robin Drewett, Publikues: Co-PLAN, Instituti për Zhvillimin e Habitatit Realizimi Grafik në kompjuter: Shtypur në: &

botime afrojdit

Historiku i zhvillimit të sistemeve të manaxhimit mjedisor • Në ditët e sotme janë zhvilluar lloje të ndryshme të sistemeve të manaxhimit mjedisor, ku një ndër to janë EMAS ISO 14001. EMAS (Sisteme të Auditimit dhe Manaxhimit Mjedisor) u propozuan për herë të parë në Këshillin e Europës në vitin 1993 për t’u zbatuar si skema vullnetare nga kompanitë publike dhe private – e njohur si EMAS I. • Në vitin 1995 ato filluan të zbatoheshin vetëm nga kompanitë industriale. Më pas, në vitin 1998, u bë një propozim për një Rregullore të Këshillit të Europës për të lejuar pjesëmarrjen e të gjitha llojeve të organizateve në skemat e auditimit dhe manaxhimit mjedisor, e cila u finalizua në vitin 2001 me hyrjen në fuqi të Direktivës Europiane Nº 761/2001 – e njohur si EMAS II. • Në vitin 2009 Komisioni Europian rishikoi edhe një herë këtë direktivë për të përmirësuar skemën aplikative dhe për të forcuar vizibilitetin e saj (EC Nº 1221/2009) – e njohur si EMAS III. • EMAS easy u zhvilluan nga Heinz Werner Engel me mbështetjen e Bashkimit Europian. Ajo është një qasje e re e EMAS bazuar në disa formularë të quajtur eco-map (hartat ekologjike), të cilat u hartuan në mënyrë që EMAS-i t’i përshtatet kapacitetit financiar dhe strukturës organizative të ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme (SME). • Qëllimi i tyre është që t’u vijë në ndihmë SME-ve për të zbatuar sistemet e manaxhimit mjedisor (SMM), në përputhje me standardet ISO 14001, duke u bazuar në vlerësimin dhe përmirësimin e performancës së tyre mjedisore.

Prezantimi me konceptin e sistemeve të manaxhimit mjedisor • Sistemet e Manaxhimit Mjedisor janë skema me bazë vullnetare, instrumente, të cilat i mundësojnë kompanive publike dhe private një mënyrë të rregullt të adresimit dhe manaxhimit të impakteve mjedisore që shkaktohen nga veprimtaritë që ato kryejnë. • Kjo mënyrë e rregullt e adresimit dhe manaxhimi të impakteve mjedisore konsiston në faktin e përcaktimit të përgjegjësive mjedisore për të gjithë stafin e punonjësve të kompanisë, duke i ndihmuar ata, së pari, për të kuptuar rëndësinë e impakteve mjedisore nga aktivitetet dhe veprimtaritë që kryejnë, dhe së dyti, në përcaktimin e objektivave mjedisorë për përmirësimin e performancës mjedisore të kompanisë. • Zbatimi i Sistemeve të Manaxhimit Mjedisor (EMAS) nga një kompani, qoftë ajo publike apo private, do të thotë një angazhim për të përmirësuar performancën e saj mjedisore, ofrimin e një procesi zbatimi sa më transparent, si me stafin e saj (pjesëmarrja e tij në vlerësimin e situatës aktuale të kompanisë), ashtu edhe me komunitetin (publikimi i Deklaratës Mjedisore - angazhimi i kompanisë në përmirësimin e performancës mjedisore). Ky proces i përcaktimit të përgjegjësive dhe objektivave specifikë në fund të tij auditohet nga auditues të certifikuar nga organet respektive të BE-së, duke i dhënë një besueshmëri publike kësaj kompanie, e cila në fund të procesit të auditimit merr certifikimin EMAS ISO 14001.

METODOLOGJIA

EMAS EASY - NJË PROCES I VAZHDUESHËM

Skema EMAS easy - 10 hapat drejt certifikimit Raporti fillestar mjedisor: eco-map-at Hapi

Identifikimi i aspekteve mjedisore Hapi

Hapi

Përputhja ligjore dhe vlerësimi mjedisor

Objektivat mjedisorë dhe përgjegjësitë Hapi

Hapi

Indikatorët mjedisorë

Deklarate mjedisore Hapi

Auditimi mjedisor Hapi

Rishikimi manaxherial Hapi

Deklarata mjedisore Hapi

Auditimet verifikuese Hapi

Hapi 1 Pyetësori për gjendjen e mjedisit

Hapi Hapi11Pyetësori Pyetësoripër për gjendjen gjendjen e mjedisit mjedisit

je je

njnj

gjgj

nj nj .. .:.:

ndnd

Nj Nj

ndnd aa nj nj

, , Për rastin e Ndërmarrjessësë së Pastrimit, Bashkia Fier, pyetjet standarde të pyetësorit për matjen e performancës mjedisore të ndërmarrjes, u përshtatën duke u riformuluar në lidhje me aktivitetet që kryen kjo ndërmarrje.

Pikët e vlerësimit për pyetjet të përcaktuara edhe me simbolet meteorologjike (vlerësimi 5 më i larti, vlerësimi 1 më i ulëti)

11 11

Hapi 1 Pyetësori për gjendjen e mjedisit

1.3 Shpërndani sa më shumë kopje të pyetësorëve stafit të punonjësve; pyetësorët duhet të jenë anonimë për të mos influencuar në përgjigjet e tyre, sepse objektivi i pyetësorit është të marrë vlerësimin e punonjësve mbi performancën mjedisore aktuale të ndërmarrjes nga veprimtaritë që ajo kryen.

Në Ndërmarrjen e Pastrimit, Bashkia Fier u intervistuan rreth 40 punonjës Në Ndërmarrjen e Pastrimit, Bashkia Fier u intervistuan rreth 40 punonjës gjatë vizitës në terren për vlerësimin e performancës mjedisore të gjatë vizitës në terren për vlerësimin e performancës mjedisore të ndërmarrjes. ndërmarrjes.

1.4 Grumbulloni të gjitha përgjigjet dhe integrojini në një format ku mund të lexohen lehtësisht rezultatet, të cilat duhet t’i komunikohen stafit të punonjësve.

Formati Formati i i rezultateve rezultateve nganga pyetësori pyetësori zhvilluar meme zhvilluar punonjësit e e punonjësit Ndërmarrjes Ndërmarrjes Pastrimit, Fier Pastrimit, Fier

NëseNëse ju do ta tavlerësoni arsyeshme mund të shtoni tjeratëqë janë të ju do vlerësoni të të arsyeshme mund të shtoni pyetjepyetje të tjera të që janë përshtatshme përshtatshme llojin e ndërmarrjes në lidhje memjedisore. performancën mjedisore. për llojin epër ndërmarrjes suaj në lidhje suaj me performancën Vlerësimet që do të Vlerësimet qëkydopyetësor të dalin ky pyetësor do etëmëtejshëm përdorentënë hapat e mëtejshëm të dalin nga donga të përdoren në hapat metodologjisë EMAS easy. metodologjisë EMAS easy.

Hapi 2 Identifikimi i mjedisore aspekteve mjedisore Hapi Hapi 2 Identifikimi 2 Identifikimi i aspekteve i aspekteve mjedisore / përputhjes / përputhjes ligjore: ligjore:hartat hartatmjedisore mjedisore

/përputhjes ligjore: hartat mjedisore

KëtuKëtu fillon fillon hapihapi i parë i parë drejt drejt plotësimit plotësimit të të hartave hartave ekologjike ekologjike(eco-map) (eco-map)(Shiko (ShikoAneksin Aneksin 2). 2). Seksioni Seksioni i parë i parë i formularit i formularit të hartave të hartave ekologjike ekologjike kakatëtëbëjë bëjëme meidentifikimin identifikiminee aspekteve aspekteve mjedisore, mjedisore, ku ku për për secilin secilin prejprej tyre tyre duhet duhettë tëadresojmë adresojmë“pikat “pikate enxehta”. nxehta”. Përcaktimi Përcaktimi ii aspekteve aspekteve mjedisore mjedisore është është shumë shumë i rëndësishëm i rëndësishëmpër përtëtëidentifikuar identifikuar më më pas pas impaktet impaktet mjedisore mjedisore të shkaktuara të shkaktuara nganga veprimtaria veprimtaria e aktiviteteve e aktiviteteve tëtë tyre. tyre. 2.1 2.1 PasiPasi janëjanë kryer kryer vizitat vizitat në në terren, terren, dhe dhe janë janë inspektuar inspektuar“pikat “pikate enxehta” nxehta”mjedisore, mjedisore, të të gjitha gjitha problemet problemet mjedisore mjedisore listohen listohen nënë hartat hartatekologjike ekologjikepërpos përposaspektit aspektit mjedisor mjedisor respektiv. respektiv. Pra,Pra, çdoçdo hartë hartë ekologjike ekologjike dodo të të mbajë mbajëemrin emrine easpektit aspektitmjedisor, mjedisor, ndaj ndaj të të cilitcilit veprimtaritë veprimtaritë e ndërmarrjes e ndërmarrjes kanë kanë përpiluar përpiluar listën listëne eproblemeve problemevemjedisore. mjedisore. Ju mund Ju mund të merrni të merrni në konsideratë në konsideratë aspeket aspeket mjedisore mjedisore tëtë sugjeruara sugjeruaramë mëposhtë. poshtë.Ato Atodo dotë të jenë jenë edheedhe emërtimi emërtimi i secilës i secilës hartë hartë ekologjike, ekologjike, kuku nënë seksionin seksionin e dytë e dytëtëtëtyre tyredodotëtëshënohet shënohetlista lista ee problemeve problemeve mjedisore mjedisore si pasojë si pasojë e aktiviteteve e aktiviteteve qëqë kryen kryenndërmarrja ndërmarrjanë nëlidhje lidhjeme me aspektin aspektin mjedisor. mjedisor. Për Për rastin rastin e Ndërmarrjes e Ndërmarrjes së së Pastrimit, Pastrimit,Bashkia BashkiaFier Fieru umorën morënnë nëkonsideratë konsideratë 66 aspektet aspektet e para e para mjedisore mjedisore të listuara të listuara mëmë poshtë: poshtë:Ajri, Ajri,erërat, erërat,pluhurat, pluhurat,zhurmat; zhurmat; Situata Situata Urbane, Urbane, Uji, Uji, Toka, Toka, Mbetjet, Mbetjet, Energjia. Energjia. Ecomapping – Situata urbane

Ecomapping –

Ndërmarrja e Pastrimit, Bashkia Fier

Uji

E c o mSai tpuEapnt eair ngu jrgibaa n–e

Toka

Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat

N d ë r m a r r j a Meb ePt jaest t r i m i t , B a s h k i a F i e r

S i t u a Ut aj i u r b a n e

E c o m a p Epn ie Rrnga jgpi oa r–t i Nf idl lëe rs tma ra r r j a

Toka Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat Raporti Vjetor

e Pastrimit, Bashkia Fier

Mbetjet Uji Toka Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes S i t u a t a u r4.3.1 b a nProblemet, e Raporti fillestar ti Vjetor N d ë r m a r r j a Me b ePtajResattp ro ir m it, Bashkia Fier Energjia Uji Toka Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat S i t u a t a u Rr ba4.3.1 ap no erProblemet, t i f i l l e aspektet s t a r mjedisore nëRraport a p o rme t i aktivitetet V j e t o re ndërmarrjes Energjia Mbetjet

Ecomapping –

 Ajri  Ajri (emetimet); (emetimet); • Ajri (emetimet);  Situata  Situata Urbane Urbane (Impaktet (Impaktet jashtë jashtë • Situata Urbane (Impaktet kufijve kufijve kufijve të zhvillimit të zhvillimit të aktiviteteve të jashtë aktiviteteve të të të zhvillimit të aktiviteteve ndërmarrjes ndërmarrjes suaj); suaj);të ndërmarrjes suaj);  (shkarkimet, Uji  Uji (shkarkimet, (shkarkimet, rrjedhjet); rrjedhjet); • Uji rrjedhjet);  Toka  Toka (rreziqet (rreziqet e ndotjes) e ndotjes) ; ; • Toka (rreziqet e (riciklimi, ndotjes) ; asgjësimi);  Mbetjet  Mbetjet (riciklimi, asgjësimi); • Mbetjet (riciklimi, asgjësimi);  Burimet  Burimet (konsumi (konsumi i energjisë); i energjisë);  Toksiciteti  Toksiciteti (rreziqet e ndotjes); e ndotjes); • Burimet (konsumi i(rreziqet energjisë);  Lënda  Lënda e parë e parë (përdorimi). • Toksiciteti (rreziqet e (përdorimi). ndotjes); • Lënda e parë (përdorimi).

E c o m Uaj p p4.3.1 i n Problemet, g – N aspektet dërmarrja e Pastrimit, Bashkia Fier i T o knëa raport me aktivitetet A jerndërmarrjes i,erërat,pluhrat,zhurmat mjedisore Raporti fillestar Situata urbane Energjia Uji

Raporti Vjetor

Mbetjet

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

Raporti fillestar

Energjia

T o k a R a p o r t i V j e tAoj rr i , e r ë r a t , p l u h r a t , z h u r m a t

Mbetjet

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

Raporti fillestar

Raporti Vjetor

4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin mjedisor 4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes 4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin mjedisor 4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3) 4.3.3 Objektivat operacional vjetor 4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin mjedisor

4.3.3 Objektivat operacional vjetor

4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3)

4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin mjedisor 4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3) 4.3.3 Objektivat operacional vjetor

Ecoplanning

4.3.2 Legjislacioni mjedisorNrpërkatës në lidhje3 me aspektin mjedisor 4.3.3 (litra, Programi mjedisore 4.5.1 Si të masim indikatorët kg, m ) i veprimeve 4.3.3 Objektivat operacional vjetor

4.4.1 Përgjegjësia

Ecoplanning 1

Nr 4.3.3 i veprimeve mjedisore 4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës nëProgrami lidhje 2 (litra, 4.5.1 Si të masim indikatorët kg, m3) me aspektin4.mjedisor 3.3 Objektivat operacional vjetor

E c o p l3a n n i n g

4.4.1 Përgjegjësia

Ecoplanning

4.4.2 Trajnime

EMAS Easy

Data:

# i Pjesmarrësve

Emri dhe firma:

Data

Kohëzgjatja

Update Nbr:

Emri dhe firma: EMAS Easy

EMAS Easy

Buxheti lek Buxheti lek

Ecoplanning

Data:

13 13

Data e fundit

4 1 Programi Nr 4.3.3 i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia Data e Buxheti lek 5 2 fundit 4.5.1 Si të masim indikatorët 3(litra, kg,6 m3) 4.3.3 Objektivat operacional vjetor 7 1 4 Nr 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia Data e Buxheti lek 2 5 4.4.2 Trajnime # fundit i Pjesmarrësve Data Kohëzgjatja 3 6 4 1 7 Nr 4.3.3 i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia Data e Buxheti lek 5 2 Programi 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data Kohëzgjatja fundit 6 3 7 4 Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 1 5 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data Kohëzgjatja 2 Programi i veprimeve Nr 4.3.3 mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia Data e Buxheti lek 6 3 fundit 7 Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 4 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data Kohëzgjatja 1 5 2 6 EMAS Easy © HW Engel Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 3 7 4 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data Kohëzgjatja 5 Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 6 EMAS Easy © HW Engel 7

Update Nbr:

1 © HW Engel

Hapi 2 Identifikimi i aspekteve mjedisore / përputhjet ligjore: hartat mjedisore

Së dyti, në seksionin tjetër të formularit të hartave ekologjike do të shënohen të gjitha “pikat e nxehta” mjedisore të evidentuara në zonat ku ndërmarrja ushtron aktivitetin e saj. Këto pika të nxehta mjedisore do të listohen për çdo aspekt mjedisor, që do të thotë: problemet mjedisore që i shkaktohen ajrit, ujit, tokës, etj.

2.2

Përrastin rastin e Ndërmarrjes së Për e Ndërmarrjes së Pastrimit, Pastrimit, Fier, mjedisore pikat e Bashkia Fier,Bashkia pikat e nxehta nxehta mjedisore u evidentuan në uzonat evidentuan në zonat ku kjo ku kjo ndërmarrje ushtron ndërmarrje ushtron e saj: aktivitetin e saj:aktivitetin Në fushë Në fushë grumbullimin e mbetjeve grumbullimin e mbetjeve (i (ipakontrolluar, pakontrolluar,emetime emetimetëtë gazeve gazeve serrë si si pasojë të mëdha të serrë pasojëe epirgjve pirgjve të mëdha tëmbetjeve, mbetjeve,pluhura pluhuradhe dhebaltë baltë nga nga rrugët e pashtruara, etj.), në parkun rrugët e pashtruara, etj.), nëi parkun e mjeteve (si pastrimi oborrit, e mjeteve oborrit, riciklimi riciklimi(sii pastrimi metalve ipër skrap, etj.). u evidentuan edheu iGjithashtu metalve për skrap, etj.). Gjithashtu probleme të në lidhje evidentuan edhetjera probleme të tjeramenë mjetet, kazanët e mbetjeve, lidhje me mjetet, kazanët e mbetjeve, përdorimi i ujit etj. përdorimi i ujit etj.

Ecomapping – Situata urbane

Ecomapping –

Ndërmarrja e Pastrimit, Bashkia Fier

Uji

ta urbane E c o mSai tpuEap ing – nergjia

Toka

Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat

N d ë r m a r r j a Meb ePt jaest t r i m i t , B a s h k i a F i e r

S i t u a Ut aj i u r b a n e

E c o m a p Epn ie Rrnga jgpi oa r–t i Nf idl lëe rs tma ra r r j a

Toka Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat Raporti Vjetor

e Pastrimit, Bashkia Fier

Mbetjet Uji Toka Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes S i t u a t a u r4.3.1 b a nProblemet, e Raporti fillestar ti Vjetor N d ë r m a r r j a Me b ePtajResattp ro ir m it, Bashkia Fier Energjia Uji Toka Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat S i t u a t a u Rr b a a4.3.1 pn oe rProblemet, t i f i l l e aspektet s t a r mjedisore nëRraport a p o rme t i aktivitetet V j e t o re ndërmarrjes Energjia Mbetjet

Ecomapping –

Raporti Vjetor

Mbetjet

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

Uji

T o k a R a p o r t i V j e tAoj rr i , e r ë r a t , p l u h r a t , z h u r m a t

Raporti fillestar

Energjia

Mbetjet

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

Raporti fillestar

Raporti Vjetor

4.3.3 Objektivat operacional vjetor

4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3)

4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin mjedisor 4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3) 4.3.3 Objektivat operacional vjetor

Ecoplanning

4.3.2 Legjislacioni mjedisorNr përkatës në lidhje3 me aspektin mjedisor 4.3.3 (litra, Programi mjedisore 4.5.1 Si të masim indikatorët kg, m ) i veprimeve 4.3.3 Objektivat operacional vjetor

4.4.1 Përgjegjësia

Ecoplanning 1

Nr 4.3.3 i veprimeve mjedisore 4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës nëProgrami lidhje 2 (litra, 4.5.1 Si të masim indikatorët kg, m3) me aspektin4.mjedisor 3.3 Objektivat operacional vjetor

4.4.1 Përgjegjësia

E c o p l3a n n i n g Nr

1 Programi i veprimeve mjedisore 4.3.3

E c o p l 2a n5n i n g Nr

4.4.1 Përgjegjësia

1 4 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore

4.4.1 Përgjegjësia

E c o p l 3a n n56 i n4.4.2 g Trajnime Nr

4.3.3 i veprimeve mjedisore 5 2 Programi 4.4.2 Trajnime

4.4.1 Përgjegjësia

E c o1p l a34 n n67 i n g Nr 1 2 3 4 5 6 7

Data: 5 4.4.2 Trajnime 2 Programi i veprimeve 4.3.3 mjedisore 6 3 7 Data: 4 4.4.2 Trajnime 5 6 EMAS Easy Data: 7

Emri dhe firma:

# i Pjesmarrësve

Data

Emri dhe firma:

Data

Update Nbr:

Kohëzgjatja

Update Nbr:

# i Pjesmarrësve

Data

Emri dhe firma:

Kohëzgjatja

Emri dhe firma:

EMAS Easy

Kohëzgjatja Kohëzgjatja

Update Nbr:

# i Pjesmarrësve

Data:

Data e Buxheti lek # fundit i Pjesmarrësve Data

Data e Buxheti lek # i Pjesmarrësve Data fundit

# i Pjesmarrësve Data Data e Buxheti lek fundit

4.4.1 Përgjegjësia

Buxheti lek Buxheti lek

Buxheti lek

Emri dhe firma:

4.4.2 Trajnime

Data e fundit

4.3.3 Objektivat operacional vjetor

4.5.1 Si të masim indikatorët 3(litra, kg,6 m3)

Kohëzgjatja

Update Nbr:

EMAS Easy

Data:

Emri dhe firma:

Update Nbr:

EMAS Easy

Në formularin e hartës ekologjike, pas listimit të problemeve mjedisore, duhet të vlerësojmë kuadrin ligjor ekzistues për secilin aspekt mjedisor, duke i listuar në seksionin e tretë të formularit.

2.3

Ecomapping – Situata urbane

Ecomapping –

Ndërmarrja e Pastrimit, Bashkia Fier

Uji

ta urbane E c o mSai tpuEap ing – nergjia

E c o m a p Epn ie rng jgi a –

Toka

Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat

N d ë r m a r r j a Meb ePt jaest t r i m i t , B a s h k i a F i e r

S i t u a Ut aj i u r b a n e Raporti fillestar

Toka

Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat

N d ë r m a r r j a e PRaa sp to rr ti imVijte,t oBr a s h k i a F i e r

Mbetjet Uji Toka Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes S i t u a t a u r4.3.1 b a nProblemet, e Raporti fillestar ti Vjetor N d ë r m a r r j a Me b ePtajResattp ro ir m it, Bashkia Fier Energjia Uji Toka Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat S i t u a t a u Rr b a a4.3.1 pn oe rProblemet, t i f i l l e aspektet s t a r mjedisore nëRraport a p o rme t i aktivitetet V j e t o re ndërmarrjes Energjia Mbetjet

Ecomapping –

secilin aspekt mjedisor, si ajri, uji, PërPër secilin aspekt mjedisor, si ajri, uji,

mbetjet, situata urbane, toka, energjia mbetjet, urbane, toka, energjia e (të cilatsituata u përcaktuan në Ndërmarrjen (tëPastrimit, cilat u përcaktuan në Ndërmarrjen Bashkia Fier), u pa e legjislacioni Pastrimit,përkatës Bashkiaekzistues; Fier), usi psh.: pa  përpërkatës mbrojtjen e ajrit, si psh.: legjislacioni ekzistues;  për trajtimin e mbetjeve, • për mbrojtjen e ajrit,  për mbrojtjen e tokës, • për trajtimin e mbetjeve,  për mbrojtjen e mjedisit etj.

• •

për mbrojtjen e tokës, për mbrojtjen e mjedisit etj.

Raporti Vjetor

Mbetjet

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

Raporti fillestar

Energjia

T o k a R a p o r t i V j e tAoj rr i , e r ë r a t , p l u h r a t , z h u r m a t Mbetjet

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

Raporti fillestar

Raporti Vjetor

4.3.3 Objektivat operacional vjetor

4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3)

4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin mjedisor 4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3) 4.3.3 Objektivat operacional vjetor

Ecoplanning

4.3.2 Legjislacioni mjedisorNr përkatës në lidhje3 me aspektin mjedisor 4.3.3 (litra, Programi mjedisore 4.5.1 Si të masim indikatorët kg, m ) i veprimeve 4.3.3 Objektivat operacional vjetor

4.4.1 Përgjegjësia

Ecoplanning 1

Nr 4.3.3 i veprimeve mjedisore 4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës nëProgrami lidhje 2 (litra, 4.5.1 Si të masim indikatorët kg, m3) me aspektin4.mjedisor 3.3 Objektivat operacional vjetor

E c o p l3a n n i n g Nr

1 Programi i veprimeve mjedisore 4.3.3

E c o p l 2a n5n i n g

4.5.1 Si të masim indikatorët 3(litra, kg,6 m3) Nr

1 4 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore

4.4.1 Përgjegjësia

E c o p l 3a n n56 i n4.4.2 g Trajnime Nr

4.3.3 i veprimeve mjedisore 5 2 Programi 4.4.2 Trajnime

4.4.1 Përgjegjësia

E c o1p l a34 n n67 i n g Nr 1 2 3 4 5 6 7

Data: 5 4.4.2 Trajnime 2 Programi i veprimeve 4.3.3 mjedisore 6 3 7 Data: 4 4.4.2 Trajnime 5 6 EMAS Easy Data: 7 Data:

4.4.1 Përgjegjësia

Data e Buxheti lek # fundit i Pjesmarrësve Data

# i Pjesmarrësve Data Data e Buxheti lek fundit

Emri dhe firma:

# i Pjesmarrësve

Data

# i Pjesmarrësve

Data

EMAS Easy

Kohëzgjatja 1

Emri dhe firma: EMAS Easy

Update Nbr:

Kohëzgjatja

Update Nbr:

EMAS Easy

Data:

Kohëzgjatja

Update Nbr:

Data

Kohëzgjatja Kohëzgjatja

Update Nbr:

Emri dhe firma:

Buxheti lek Buxheti lek

Buxheti lek

Data e Buxheti lek # i Pjesmarrësve Data fundit

Emri dhe firma:

EMAS Easy

Data:

Data e fundit

Emri dhe firma:

4.4.2 Trajnime

4.4.1 Përgjegjësia

4.3.3 Objektivat operacional vjetor

Update Nbr:

1 © HW Engel

Hapi 3 Indikatorët mjedisorë/ objektivat Hapi 3 Indikatorët mjedisorë/ objektivat 3.1

Deri tani ndërmarrja ka listuar (për secilin aspekt mjedisor) problemet mjedisore dhe kuadrin ligjor. Duke qenë se një sistem manaxhimi mjedisor ka si qëllim kryesor përmirësimin e performancës mjedisore të ndërmarrjes, në seksionin tjetër të formularëve të hartave ekologjike duhet të përcaktojmë objektivat mjedisorë për të minimizuar problemet mjedisore të evidentuara më lart, pra përmirësimin e performancës mjedisore të ndërmarrjes.

3.2

Përcaktimi i objektivave mjedisorë shoqërohet edhe me përcaktimin e indikatorëve mjedisorë, me anë të të cilëve mund të masim realisht arritjet e këtyre objektivave në kohë, pra për të pasur mundësinë që të kuptojmë nëse realisht kemi kursyer apo kemi rritur konsumin e burimeve tona. Për këtë arsye, për secilin objektiv mjedisor duhet të përcaktojmë indikatorët mjedisorë. Një shembull indikatorësh mjedisorë mund të jetë:

Për shembull: Për shembull:

a. metër metër kub ujin e konsumuar kub përpër ujin e konsumuar (m3(m3), ), b. litra litra karburanti konsumuara (lit), karburanti tëtë konsumuara (lit), energji elektrike e konsumuar, c. kWh kWh energji elektrike e konsumuar, i vizitorëve, d. numri numri i vizitorëve, në (m2). e. sipërfaqja sipërfaqja në (m2).

a. b. c. d. e.

Indikatorë Indikatorë

E c o m a p p i n gE c–o Nmd aë rpmpairnr jga –e Situata urbane

Situata urbane

Uji

E c o m a p p i n gE c–o Nmd aë rpmpairnr jga –e

N Pa d sëtrrmi m a ri rt j, aB ea s Ph ak si ta r iFm i ei tr , B a s h k i a F i e r

Toka

Objektiva Objektiva

E c o m a p p i n gE c–o Nmd aë rpmpairnr jga –e

E c o m a p Epn ie rng jgEi ac–o Nmd aë rpmEpnaierrnrg jjgai a –Me b NePtadj esëttrrmi ma ri rt j, aB MeabsePhtakj esi ttar iFmi ei tr ,

R a p o r t i f i l l e s t a r R a p o r t i fRi al lpeos rt tai r V j e t o r Raporti Vjetor Situata urbane Situata urbane Energjia Energjia Mbetjet Mbetjet

j rroi k, ae rRëarpaot r, tpi l uVhj reatAtoj,rrzih, ue rr m ë raat t , p l u h r a t , z h u r m a t R a p oT ro tki a fRi al lpeos rt tai r V j e tAoT Mbetjet

R a p o r t i fRi al lpeos rt tai r V j e t o r

Raporti Vjetor

Uji

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore 4.3.1 Problemet, në raportaspektet me aktivitetet mjedisore e ndërmarrjes në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

R a p o r t i f i l l e sUtjai r

Energjia Mbetjet

Mbetjet

Raporti fillestar

R a p o r t i fRi al lpeos rt tai r V j e t o r

Raporti Vjetor

4.3.2 Legjislacioni mjedisor 4.3.2 përkatës Legjislacioni në lidhje mjedisor me aspektin përkatës mjedisor në lidhje me aspektin mjedisor 4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore 4.3.1 Problemet, në raportaspektet me aktivitetet mjedisore e ndërmarrjes në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

4.3.2 Legjislacioni mjedisor 4.3.2 përkatës Legjislacioni në lidhje mjedisor me aspektin përkatës mjedisor në lidhje me aspektin mjedisor 4.5.1 Si të masim indikatorët4.5.1 (litra,Si kg,të m3)masim indikatorët (litra, kg, m3) operacional4.vjetor 4.3.3 Objektivat 3.3 Objektivat operacional vjetor

4.3.2 Legjislacioni mjedisor 4.3.2 përkatës Legjislacioni në lidhje mjedisor me aspektin përkatës mjedisor në lidhje me aspektin mjedisor

4.5.1 Si të masim indikatorët4.5.1 (litra,Si kg,të m3)masim indikatorët (litra, kg, m3) operacional4.vjetor 4.3.3 Objektivat 3.3 Objektivat operacional vjetor

E c o p l a n n i n Eg c o p l a n n i n g

4.3.2 Legjislacioni mjedisorNr 4.3.2 përkatës Legjislacioni në lidhje3 mjedisor me aspektin përkatës mjedisor në lidhje3 me aspektin mjedisor Nr 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore 4.4.1 operacional Përgjegjësiavjetor Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e 4.5.1 Si të masim indikatorët 4.5.1 (litra, Si kg,të m )masim indikatorët (litra, kg, m ) operacional 4.3.3 Objektivat 4.vjetor 3.3 Objektivat fundit fundit

E c o p l a n n i n Eg c o p l a n n i n g

Buxheti lek

1 1 Nr Legjislacioni Nrmjedisor 4.3.3 veprimeve 4.3.3 iaspektin veprimeve mjedisore4.4.1 Përgjegjësia Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e Buxheti lek 4.3.2 Legjislacioni mjedisor 4.3.2 përkatës nëProgrami lidhje mjedisor me iaspektin përkatës nëProgrami lidhje 24.5.1 2Objektivat 4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, Si kg,të m3)masim indikatorët (litra, kg, m3) me 4.3.3mjedisore operacional 4.mjedisor vjetor 3.3 Objektivat operacional vjetor fundit fundit 3 3 4 4 1 Programi 1 Programi Nr 4.3.3 Nr mjedisore i veprimeve 4.3.3 i veprimeve mjedisore4.4.1 Përgjegjësia Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e Buxheti lek 5 5 2 2 fundit fundit 3 6të 4.5.1 Si të masim indikatorët4.5.1 kg, m3)masim indikatorët 4.3.3 Objektivat 3.3 Objektivat operacional vjetor 3(litra,Si 3(litra, kg,6 m ) operacional4.vjetor 7 7 1 1 4 4 Nr 4.3.3 Nr mjedisore Programi i veprimeve 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore4.4.1 Përgjegjësia Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e Buxheti lek 2 5 5 4.4.2 Trajnime 2 4.4.2 Trajnime # fundit i Pjesmarrësve Data # fundit i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data Kohëzgjatja 3 3 6 6 4 4 1 1 7 7 Nr 4.3.3 Nr mjedisore i veprimeve 4.3.3 i veprimeve mjedisore4.4.1 Përgjegjësia Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e Buxheti lek 5 5 2 Programi 2 Programi 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data fundit # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data Kohëzgjatja fundit 6 6 3 3 7 7 4 4 Data: Data: Emri dhe firma: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Update Nbr: 1 1 1 5 5 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data Kohëzgjatja 2 Programi i veprimeve 2 Programi i veprimeve Nr 4.3.3 Nr mjedisore 4.3.3 mjedisore4.4.1 Përgjegjësia Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e Buxheti lek 6 6 3 3 fundit fundit 7 7 Data: 4 Data: Emri dhe firma: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Update Nbr: 1 4 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data Kohëzgjatja 1 1 5 5 2 2 6 6 EMAS Easy EMAS Easy © HW Engel © HW Engel Data: 3 Data: Emri dhe firma: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Update Nbr: 1 3 7 7 4 4 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data Kohëzgjatja 5 5 Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 6 6 EMAS Easy EMAS Easy © HW Engel © HW Engel 7 7

4.4.2 Trajnime

EMAS Easy

Data:

EMAS Easy

Data:

EMAS Easy

Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data

Update Nbr: Emri dhe firma:

EMAS Easy

Data: EMAS Easy

# i Pjesmarrësve

Emri dhe firma:

EMAS Easy

Emri dhe firma: Update Nbr:

Update Nbr: © HW Engel

Emri dhe firma: EMAS Easy

Kohëzgjatja

Update Nbr:

1 Programi i veprimeve 1 Programi i veprimeve mjedisore4.4.1 Përgjegjësia Nr mjedisore 4.3.3 4.3.3

Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e fundit

Buxheti lek Buxheti lek

2a n5n i n g E c o p l 23a nkg,56n i n Eg c o4.3.3 p lObjektivat fundit 4.5.1 Si të masim indikatorët4.5.1 (litra,Si të m )masim indikatorët 3.3 Objektivat operacional vjetor 3(litra, kg,6 m ) operacional4.vjetor 3

1 1 4 4 Nr mjedisore 4.3.3 Programi i veprimeve 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore4.4.1 Përgjegjësia 2

E c o p l 3a n n56 i n4.4.2 Eg cTrajnime o p l 3a n n56 i n4.4.2 g Trajnime Nr

Nr mjedisore 4.3.3 i veprimeve 4.3.3 i veprimeve mjedisore4.4.1 Përgjegjësia 5 5 2 Programi 2 Programi 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime

E c o1p l a34 n n67 i n Eg c oData: p l a34 n n67 i n g 1 Nr 1 2 3 4 5 6 7

Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e Buxheti lek # fundit i Pjesmarrësve Data # fundit i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data

Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e Buxheti lek # i Pjesmarrësve Data fundit # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data fundit

Kohëzgjatja Kohëzgjatja

Data: Emri dhe firma: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Update Nbr: 1 5 5 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data Kohëzgjatja 2 Programi i veprimeve 2 Programi i veprimeve Nr mjedisore 4.3.3 4.3.3 mjedisore4.4.1 Përgjegjësia Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e Buxheti lek 6 6 3 3 fundit fundit 7 7 Data: 4 Data: Emri dhe firma: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Update Nbr: 1 4 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data Kohëzgjatja 1 5 5 2 6 6 EMAS Easy EMAS Easy © HW Engel © HW Engel Data: 3 Data: Emri dhe firma: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Update Nbr: 1 7 7 4 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data Kohëzgjatja 5 Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 6 EMAS Easy EMAS Easy © HW Engel © HW Engel 7

4.4.2 Trajnime

EMAS Easy

Data:

EMAS Easy

Data:

EMAS Easy

Data: © HW Engel

E c o p l a n n i n Eg c o p l a n n i n g

Buxheti lek

E c o p l a n n i n Eg c o p l a n n i n g

Nr Legjislacioni Nrmjedisor 4.3.3 veprimeve 4.3.3 iaspektin veprimeve mjedisore4.4.1 Përgjegjësia Data e 4.4.1 Përgjegjësia Buxheti lek Data e 4.3.2 Legjislacioni mjedisor 4.3.2 përkatës nëProgrami lidhje mjedisor me iaspektin përkatës nëProgrami lidhje 24.5.1 2Objektivat 4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, Si kg,të m3)masim indikatorët (litra, kg, m3) me 4.3.3mjedisore operacional 4.mjedisor vjetor 3.3 Objektivat operacional vjetor fundit fundit 3 3

E c o p l a n n i n Eg c o p l a n n i n g

Data:

j rroi k, ae rRëarpaot r, tpi l uVhj reatAtoj,rrzih, ue rr m ë raat t , p l u h r a t , z h u r m a t R a p oT ro tki a fRi al lpeos rt tai r V j e tAoT

Energjia

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore 4.3.1 Problemet, në raportaspektet me aktivitetet mjedisore e ndërmarrjes në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

4.4.2 Trajnime

Fier

E c o m Uaj p p4.3.1 i n Problemet, gE c–o Nmaspektet da ë rpmpairn r jga –e N Pa d sëtrrmi m a ri rt j, aB ea s Ph ak si ta r iFm i ei tr , B a s h k i a F i e r i U j i mjedisore o knëa raport AT jerondërmarrjes i knë , ae raport r ë r a tme , paktivitetet l u h r aAt j,erzndërmarrjes ih, ue rr m ë raat t , p l u h r a t , z h u r m a t 4.3.1TProblemet, aspektet me aktivitetet mjedisore

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore 4.3.1 Problemet, në raportaspektet me aktivitetet mjedisore e ndërmarrjes në raport me aktivitetet e ndërmarrjes Energjia Mbetjet

Bashkia Fier

Uji Uji Toka AT j roi k, ae r ë r a t , p l u h r aAt j, rzih, ue rr m ë raat t , p l u h r a t , z h u r m a t nëRraport S i t u a t a u Rr b a b a a4.3.1 pn oe rProblemet, t i f Si li lt euaspektet sa tt aa r u Rrmjedisore a4.3.1 pn oe rProblemet, t i nëfRraport i al lpeoaspektet s rme t tai raktivitetet V jmjedisore e t o re ndërmarrjes a p o rme t i aktivitetet V j e t o re ndërmarrjes Energjia Energjia Mbetjet Mbetjet

R a p o r t i f i l l e s t a r R a p o r t i fRi al lpeos rt tai r V j e t o r Raporti Vjetor Situata urbane Situata urbane Energjia Energjia Mbetjet Mbetjet R a p o r t i f i l l e sUtjai r

AT j roi k, ae r ë r a t , p l u h r aAt j, rzih, ue rr m ë raat t , p l u h r a t , z h u r m a t

Uji Uji Toka AT j roi k, ae r ë r a t , p l u h r aAt j, rzih, ue rr m ë raat t , p l u h r a t , z h u r m a t aspektet me aktivitetet mjedisore e ndërmarrjes në raport me aktivitetet e ndërmarrjes S i t u a t a u r4.3.1 b a nProblemet, e S i taspektet u a t a mjedisore u r4.3.1 b a nProblemet, e në raport

r t i f i l l e s t a r R a p o r t i fRi al lpeos rt tai r V j e t o r ti Vjetor E c o m a p Epn ie rngRjgEai paco–o N md aë rpmEpnaierrnrg jjgai a –Me b NePtadj esëttrrmi ma ri rt j, aB MeabsePhtakjResiattap ro iFr m i ei tr , B a s h k i a

Fier

Raporti fillestar

N Pa d sëtrrmi m a ri rt j, aB ea s Ph ak si ta r iFm i ei tr , B a s h k i a F i e r

Toka

E c o m a p Epn ie rng jgEi ac–o Nmd aë rpmEpnaierrnrg jjgai a –Me b NePtadj esëttrrmi ma ri rt j, aB MeabsePhtakj esi ttar iFmi ei tr ,

Bashkia Fier

Energjia

Uji

AT j roi k, ae r ë r a t , p l u h r aAt j, rzih, ue rr m ë raat t , p l u h r a t , z h u r m a t S i t u a Ut aj i u r b a n e S i t u a Ut aj i u r b a n T eoka R a p o r t i f i l l e s t a r R a p o r t i fRi al lpeos rt tai r V j e t o r Raporti Vjetor

Uji

Situata urbane

Uji

ta urbane ata urbane E c o mSai tpuEap i n gE c–o NmdSaëi trpum pairnr jga –e NP ad sëtrrmi ma ri rt j, aBMeab sePht jakesit tar iFmi ei tr , nergjia Energjia Mbetjet

Bashkia Fier

Situata urbane

E c o m a p p i n gE c–o Nmd aë rpmpairnr jga –e

AT j roi k, ae r ë r a t , p l u h r aAt j, rzih, ue rr m ë raat t , p l u h r a t , z h u r m a t

ta urbane ata urbane E c o mSai tpuEap i n gE c–o NmdSaëi trpum pairnr jga –e NP ad sëtrrmi ma ri rt j, aBMeab sePht jakesit tar iFmi ei tr , nergjia Energjia Mbetjet

EMAS Easy

# i Pjesmarrësve

Emri dhe firma:

Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data

Update Nbr: Emri dhe firma:

EMAS Easy

Data: EMAS Easy

EMAS Easy

Kohëzgjatja

Update Nbr:

Emri dhe firma: Update Nbr:

Update Nbr: © HW Engel

Emri dhe firma: EMAS Easy

1 © HW Engel

Ndërmarrja e Pastrimit, Bashkia Fier

Ton dhedioksid dioksidkarboni karboni (CO2). Zvogëlimii emetimeve i emetimeve gazeve serrë në atmosphere. Tonmetan metan (CH4) (CH4) dhe (CO të të gazeve serrë në atmosphere. 2). → →Zvogëlimi Vlera Reduktimii zhurmave. i zhurmave. Vleranë në dB. dB. → →Reduktimi Vleranë në ppm ppm e PM10 PM10 ose →→ Reduktimi Vlera ose PM2.5. PM2.5. Reduktimii ipluhrave. pluhrave.

Hapi 4 Veprimet konkrete mjedisore/përgjegjësitë Hapi 4 Veprimet mjedisore/ përgjegjësitë/ afati kohor/ buxheti /afatikonkrete kohor/ buxheti 4.1

Çdo objektiv mjedisor duhet të shoqërohet me një listë veprimesh konkrete, realizimi i të cilave do të përcaktojë arritjen e objektivave mjedisorë. Të gjitha këto veprime konkrete duhet të pasqyrohen në seksionin e Programit të Veprimeve Mjedisore. – aNr dr jëar me a Pr rajsat rei mP iats,t rBi m E c o m a Epcpoi m n ga p– pNi n d ëgr m a si ht ,k iBaa sFhi k e ira S i t u a t a u r Sb iat nu ea t a u r b a n e

mga p– pNi dnëgr m– a Nr rdjëar me a Pr rajsat rei mP iats,t rBi amsiht ,k iBaa sFhi ek ri a E c o m a Ep cpoi n

NëNërastin Ndërmarrjes sësëPastrimit, Pastrimit,Bashkia BashkiaFier, Fier, rastin ee Ndërmarrjes veprimet të përmirësuar përmirësuarperformancën performancën veprimetkonkrete konkrete për të mjedisore të ndërmarrjes u fokusuan kryesisht në mjedisore të ndërmarrjes u fokusuan kryesisht në investime në infrastrukturën e saj, si në fushën e nëinvestime infrastrukturën e saj, si në fushën e mbetjeve (stacioni (stacioni i transferimit, mbulimi emebimësisë, dhe’, i mbetjeve transferimit, mbulimi me dhe’, mbjellja mbjellja e bimësisë, etj.); në infrastrukturën e etj.); në infrastrukturën e grumbullimit të mbetjeve dhe grumbullimit të mbetjeve dhe transportit (kazanë të transportit rinj, mjete në të lidhje reja); me disarrymën studime rinj, mjete(kazanë të reja);të disa studime nëe lidhje me rrymën e mbetjeve gjenerohen në për qytet, mbetjeve që gjenerohen në që qytet, pyetësorë pyetësorë e opinionit kërkesa drejtuar matjen për e matjen opinionit qytetar;qytetar; kërkesa drejtuar autoriteteve larta vendore dheatyre atyre qendrorepër autoriteteve mëmëtë tëlarta vendore dhe qendrore për veprime konkrete (si landfilli sanitar), veprime konkrete (si landfilli sanitar), etj. etj.

Uji

Toka

S i t u a Ut aj i u r bS ai tnuea Ut aj i u r b a n e

Toka

Fier

Ajri,erëA r aj rt i, ,pel ruëhr raat t, ,p zl h uh u r amt a, tz h u r m a t

Fier

A j r i , e r ë rA aj tr i, ,pel ruëhrraat t, ,pzl hu uh r m a ta, tz h u r m a t

a p o r t i f i lRlaeps ot ratri f i l l e s t a r R a p o r t i VRjaept oo rrt i V j e t o r E c o m a pEEp cn oie Rrnm ga p – EpnNiedrngëjgri am–a rNrdjëar m e aPr ar sj at r ei mPiat s, t rBiams ihtk, i B a aFs ihekri a gjia Mbetjet Mbetjet

Fier

Uji Uji Toka Toka A j r i , e r ë rAaj tr ,i p , el u r ëh rr aa tt,,pzlhu uh rr m a ta,tz h u r m a t aspektet aspektet në raport mjedisore me aktivitetet në raport me e ndërmarrjes aktivitetet e ndërmarrjes S i t u a t a u r4.3.1 bS ai tnProblemet, uea t a u r4.3.1 b a nProblemet, e mjedisore

R a p o r t i f i lRl ae ps ot ra tr i f i l l e s t a r R a p o r t i VRj ae pt oo rr t i V j e t o r p EpNn iedrnëg jgri m mbaePrtajr esj tta r Me i tk, i aB aFs ihekri a E c o m a pEEpcn ieornm a r Me im tj e,s tt Br iams h g jgi a a – a –a rNrdj ë b ePita

Fier

Uji Uji Toka Toka A j r i , e r ë rAajtr,i p, el ur ë h r aa tt ,, pz lhuuhrrm a ta ,t z h u r m a t aspektet mjedisore në et ndërmarrjes S i t u a t a u Rr b Sa at it af iulRrl b aps n a4.3.1 pi n ot ue rProblemet, ae4.3.1 to aerProblemet, tr i fmjedisore i l l e aspektet s t anë r Rraport a p o rme t i aktivitetet V Rjraport ae pt o rme i aktivitetet V j e t o re ndërmarrjes Energjia Energjia Mbetjet Mbetjet

E c o m Uaj p Epc4.3.1 ionm gUaj–p pN4.3.1 iaspektet dn ëg r m–a rNr dj aë r em aPrarsj tar iemPi ta ,s tBr a im s hi tk,i aB aFsihekri a F i e r i i T o knëa raport T oaktivitetet knëa raport A jme i aktivitetet , e r ë r Aa jter,ndërmarrjes ip, leur hë r a t , p zh l uuhr rma at ,t z h u r m a t Problemet, Problemet, mjedisore aspektet mjedisore me erndërmarrjes R a p o r t i f i l Rl ea sp to ar rt i f i l l e s t a r R a p o r t i V Rj ea tp oo rr t i V j e t o r S i t u a t a u r b Sai nt eu a t a u r b a n e Energjia Energjia Mbetjet Mbetjet Uji

4.3.1 Problemet, 4.3.1 aspektet Problemet, mjedisore aspektet në raport mjedisore me aktivitetet në raport eme ndërmarrjes aktivitetet e ndërmarrjes

j rrr it ,i e Vr jë er ta Aotj rr, ip,leurhërr aa tt ,, zp hl uu hr rmaat t, z h u r m a t poo R a p o r tUi j if i l lRea sptoar rt i f i l l Te os tk aa r R a p o rT toik aV jRea tA

Energjia

Mbetjet

4.3.1 Problemet, aspektet 4.3.1 Problemet, mjedisore aspektet në raport mjedisore me aktivitetet në raport eme ndërmarrjes aktivitetet e ndërmarrjes

R a p o r t i f i l lReaspt oa rrt i f i l l e s t a rR a p o r t i V jReatpoor r t i V j e t o r

4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhjemjedisor me aspektin mjedisor 4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin 4.3.1 Problemet, aspektet 4.3.1 Problemet, mjedisore aspektet në raport mjedisore me aktivitetet në raporteme ndërmarrjes aktivitetet e ndërmarrjes 4.3.2 Legjislacioni 4.3.2 mjedisor Legjislacioni përkatës mjedisor në lidhje përkatës me aspektin në lidhjemjedisor me aspektin mjedisor 4.5.1 Si të masim 4.5.1 indikatorët Si të masim (litra,indikatorët kg, m3) (litra, kg, 4. m3)3.3 Objektivat 4.3.3operacional Objektivat vjetor operacional vjetor 4.3.2 Legjislacioni 4.3.2 mjedisor Legjislacioni përkatës mjedisor në lidhje përkatës me aspektin në lidhjemjedisor me aspektin mjedisor Si të masim (litra, kg, 4. m33.3 ) 4.5.1 Si të masim4.5.1 indikatorët (litra,indikatorët kg, m3) Objektivat 4.3.3 operacional Objektivatvjetor operacional vjetor 4.3.2 Legjislacioni 4.3.2 mjedisor Legjislacioni përkatës mjedisor në lidhje përkatës me aspektin në lidhje mjedisor me aspektin mjedisor 3 4.5.1 Si të masim4.5.1 indikatorët Si të masim (litra,indikatorët kg, m3) (litra, kg,4. m3.3 ) Objektivat 4.3.3 operacional Objektivatvjetor operacional vjetor

E c o p l aEncnoipnlga n n i n g

4.3.2 Legjislacioni4.3.2 mjedisor Legjislacioni përkatës mjedisor në lidhje përkatës me aspektin në lidhje mjedisor meveprimeve aspektin mjedisor Nr 3 Programi mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia Data e 4.5.1 Si të masim4.5.1 indikatorët Si të masim (litra, indikatorët kg,Nr m3) 4.3.3 (litra, kg,4. m3.3 ) i Objektivat 4.3.3 operacional Objektivatvjetor operacional vjetor fundit

DataBuxheti e lekBuxheti lek fundit

E c o p l aEncnoipnlga n n i n g 1

Nr 4.3.3 Nr mjedisore iaspektin veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia 4.4.1 Përgjegjësia Data e 3 me i4.3.3 3 me Legjislacioni përkatës nëProgrami lidhje 4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës nëProgrami lidhje aspektin 2mjedisor 2veprimeve 4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3.3 ) Objektivat 4.5.1 Si të4.3.2 masim indikatorët (litra, kg, m ) 4.mjedisor 4.mjedisor 3.3 operacional Objektivatvjetor operacional vjetor fundit 3 3

DataBuxheti e lekBuxheti lek fundit

E c o p l aEncnoi pn lga n n i n g

4 4 1 Programi 1 Programi Nr 4.3.3 Nr i4.3.3 veprimeve mjedisore i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia 4.4.1 Përgjegjësia Data e Data Buxheti e lekBuxheti lek 5 5 2 2 fundit fundit 3 6 m 3) 6 m3.3 4.5.1 Si të masim 4.5.1 indikatorët Si të masim indikatorët ) Objektivat 4. 4.3.3 operacional Objektivat vjetor operacional vjetor 3(litra, kg, 3(litra, kg, 7 1 1 4 Nr 7 i 4.3.3 4 mjedisore Nr 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia Data e Programi veprimeve 4.4.1 Përgjegjësia Data e Buxheti lek Buxheti lek 2 2 Trajnime 5 5 4.4.2 4.4.2 Trajnime # fundit i Pjesmarrësve # fundit i Pjesmarrësve Data DataKohëzgjatja Kohëzgjatja 3 3 6 6 4 4 1 7 1 7 Nr 4.3.3 Nr 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia Data e Programi i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia Data e Buxheti lek Buxheti lek 5 5 2 2 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve # i Pjesmarrësve Data DataKohëzgjatjaKohëzgjatja fundit fundit 6 6 3 3 7 7 4 Data: 4 Data: Emri dhe firma: Update Nbr: 1 Emri dhe firma: Update Nbr: 1 1 1 5 5 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve # i Pjesmarrësve Data Data KohëzgjatjaKohëzgjatja 2 Programi 2 Programi Nr 4.3.3 4.3.3 i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia 4.4.1 Përgjegjësia Data e Data Buxheti e lek Buxheti lek 6 Nr i veprimeve 6mjedisore 3 3 fundit fundit 7 7 Data: Data: Emri dhe firma: Emri dhe firma: Update Nbr: Update 1 Nbr: 1 4 4 4.4.2 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve # i Pjesmarrësve Data Data KohëzgjatjaKohëzgjatja 1 1 Trajnime 5 5 2 2 6 6 EMAS Easy EMAS Easy Data: Data: Emri dhe firma:Emri dhe firma: Update Nbr: Update 1 Nbr: 1 © HW Engel © HW Engel 3 3 7 7 4 4 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime # i Pjesmarrësve # i Pjesmarrësve Data Data KohëzgjatjaKohëzgjatja 5 5 Data: Nbr: 1 © HW Engel © HW Engel Data: Emri dhe firma:Emri dhe firma: Update Nbr: Update 1 6 6 EMAS Easy EMAS Easy 7 7

E c o p l a Encnoi n p lga n n i n g

Ecoplan E cnoi n p gl a n n i n g

E c o p l a nE n c oi npgl a n n i n g

4.4.2 Trajnime

4.4.2 Trajnime EMAS Easy

EMAS Easy

Data:

Data: EMAS Easy

# i Pjesmarrësve # i Pjesmarrësve Data

Emri dhe firma:Emri dhe firma:

Data Kohëzgjatja Kohëzgjatja

Nbr: Update Nbr: Update 1

EMAS Easy

Data:

EMAS Easy

4.2

Uji

t a u r Sb iatnu ea t a u r b a n e E c o mSai tp EuEacp oi nmga p– pNidnëgr m– a Nr rdjëarMmeb aePtrjarejstat rMeib m Piats, t rBiams iht k, i Ba a Fs hi ek ri a nergjia Energjia etjet

EMAS Easy

Emri dhe firma:Emri dhe firma:

Update Nbr: Update 1 Nbr:

EMAS Easy

Përcaktimi i hapave konkretë mjedisorë duhet të shoqërohet me emrin e personit që do të jetë përgjegjës dhe do të sigurojë realizimin e tyre; një afat kohor për të pasur të qartë se kur duhet të realizohen këto objektiva; një buxhet indikativ për të pasur një ide të përgjithshme për sasinë e parave të shpenzuara për përmirësimin e performancës mjedisore të ndërmarrjes. Seksioni i fundit i hartës ekologjike i rezervohet seancave të mundshme të trajnimit (në lidhje me aspektin mjedisor) që stafi i ndërmarrjes mund të ketë kryer. E c o m a p p iEncgo m – aN p d ëprimnagr r–j aN ed ëPr amsat rr ri jma i te, PBaasst hr ikmi ai t ,F iBears h k i a Situata urbane Situata urbane

E c o m a p p iEncgo –m Na dpëpr imnagr r –j a Ned ëPrams at r ri m j ai te, Uji

Uji

Toka

Fier

PBaassthr k im i ai t F , i Bear s h k i a F i e r

T o kAa j r i , e r ë r a t , p Al uj rh ir, ae tr ,ëzr ha ut ,r pml au th r a t , z h u r m a t

ta urbane Situata urbane E c o mSai tpuEap i En cgo –m NadpEëpnreimr ng aj girar –j a NMebdeëPt rjam s at r ir m j ai Mteb, ePB aassthr ki m i ai tF, i Be ar s h k i a tjet nergjia et

Fier

Toka T o kAaj r i , e r ë r a t , p A l uj h r ir,aetr,ëzrhaut r, m p lauth r a t , z h u r m a t S i t u a Ut aj i u r b a n e S i t u a Ut aj i u r b a n e a ro r t i V j e t o rR a p o r t i V j e t o r R a p o r t i f i l l e s t aRra p o r t i f i l l eRs at p

Eg cjgi o ie rnag jgri ra j–a NMedb ëePtrajmes ttarr irmj ai tMe,b ePBtaaj esstthrki m B ra s h k i a E c o m a p Epn ie rn –mNadpëEprn m i ai tF, i e a

Fier

Uji Uji Toka T o kAaj r i , e r ë r a t , p lAuj hr ir ,aet r, ëz rhaut r, m p laut h r a t , z h u r m a t në raport aspektet me mjedisore aktivitetet në eraport ndërmarrjes me aktivitetet e ndërmarrjes S i t u a t a u r4.3.1 b a nProblemet, e S i t u aaspektet t a u r4.3.1 bmjedisore a nProblemet, e

r t i f i l l e s t aRra p o r t i f i l l eRsat pa or r t i V j e t o rR a p o r t i V j e t o r E c o m a p Epn ie rnEgRjgcai paoo–m NadpëEp rnm ie rnag jgrira j–a NMedb eëPtrajmes ttarrirmj ai tMe, b eBPtaj es tthrki ima i tF,i eB ra s h k i a

Fier

Uji Uji Toka T o kA aj r i , e r ë r a t , p lAujhr ri a , et r, ëz rh autr,mp al ut h r a t , z h u r m a t aspektet ndërmarrjes S i t u a t a u Rr b a as t ua Rrr b apmjedisore no erProblemet, a4.3.1 pn oe rProblemet, t iS iftiul al et aspektet a4.3.1 t i f i lnë l eRraport satpaor rme t mjedisore i aktivitetet V j e t onëreRraport a p o rme t i aktivitetet V j e t o re ndërmarrjes

Energjia Mbetjet nergjia Mbetjet E c o m Uaj p pE 4.3.1 i nEProblemet, gc o–mNUaaspektet dp ëp rm imjedisore na Problemet, rgr j–a Ne d Pë ar m s tarri rmj ai t ,e BP aa s h t rkiima i tF,i eBra s h k i a F i e r i ji T o knëa raport T oA knëajerraport i , e rme ë r aktivitetet a t , p l Au jherndërmarrjes ri a, et ,r zë hr au tr ,mp al ut h r a t , z h u r m a t 4.3.1 aspektet memjedisore aktivitetet ndërmarrjes R a p o r t i f i l l e s t a Rr a p o r t i f i l l R e sa tpaor r t i V j e t o r R a p o r t i V j e t o r Situata urbane Situata urbane Energjia Energjia Mbetjet Mbetjet Uji

Përgjegjësitë Përgjegjësitë

Afati kohor Afati kohor

Problemet, aspektet me aktivitetet e ndërmarrjes 4.3.1 Problemet, aspektet4.3.1 mjedisore në raport memjedisore aktivitetetnëe raport ndërmarrjes

Aoh j rrr ia, te,r zëhr ua rt m , pal tu h r a t , z h u r m a t R a p o r t i f i l lUejsi t a rR a p o r tTi o fki al l Re as tp aorr t i V jTeotAkojarr Ri ,a ep roër rt ai t V, jpel tu

Energjia

Mbetjet

4.3.1 Problemet, aspektet4.3.1 mjedisore Problemet, në raport aspektet memjedisore aktivitetetnëe raport ndërmarrjes me aktivitetet e ndërmarrjes

R a p o r t i f i l l e s t a rR a p o r t i f i l lReas pt ao rr t i V j e t o r R a p o r t i V j e t o r

4.3.2 Legjislacioni mjedisor 4.3.2përkatës Legjislacioni në lidhje mjedisor me aspektin përkatës në mjedisor lidhje me aspektin mjedisor 4.3.1 Problemet, aspektet4.3.1 mjedisore Problemet, në raport aspektet me mjedisore aktivitetetnë e ndërmarrjes raport me aktivitetet e ndërmarrjes 4.3.2përkatës Legjislacioni mjedisor përkatës mjedisor në lidhje me aspektin mjedisor 4.3.2 Legjislacioni mjedisor në lidhje me aspektin 4.5.1 Si(litra, të masim m3) 4.5.1 Si të masim indikatorët kg, m3) indikatorët 4.(litra, 3.3 kg, Objektivat operacional 4.3.3 Objektivat vjetor operacional vjetor 4.3.2përkatës Legjislacioni mjedisor përkatësmjedisor në lidhje me aspektin mjedisor 4.3.2 Legjislacioni mjedisor në lidhje me aspektin 4.5.1 Si të masim indikatorët 4.5.1 Si (litra, të kg, masim m3) indikatorët kg, m3) 4.3.3 Objektivat 4.(litra, 3.3 Objektivat operacional vjetor operacional vjetor 4.3.2 Legjislacioni mjedisor 4.3.2përkatës Legjislacioni në lidhje mjedisor me aspektin përkatësmjedisor në lidhje me aspektin mjedisor 4.5.1 Si të masim indikatorët 4.5.1 Si (litra, të kg, masim m3) indikatorët (litra,Objektivat kg, m3) 4.3.3 operacional 4.3.3 Objektivat vjetor operacional vjetor

E c o p l a n n iEncgo p l a n n i n g

4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje3 me aspektin mjedisor 4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin mjedisor Nr Nr 4.3.3 Programi mjedisore 4.3.3 Programi mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia 4.5.1 (litra, Si tëkg, masim indikatorët (litra, kg, m ) i veprimeve 4.5.1 Si të masim indikatorët m3) i veprimeve 4.3.3 Objektivat operacional 4.3.3 Objektivat vjetor operacional vjetor

4.4.1 Datalek e DataPërgjegjësia e Buxheti fundit fundit

E c o p l a n n iEncgo p l a n n i n g 1

Nr Nr 4.3.3 4.3.3 iaspektin veprimeve Programi i veprimeve mjedisore 4.4.1 Përgjegjësia 4.3.2 Legjislacioni mjedisor 4.3.2 përkatës Legjislacioni në lidhje mjedisor përkatës nëmjedisore lidhje 2 (litra, 2mjedisor 4.5.1 Si të masim indikatorët 4.5.1 SiProgrami të kg, masim m3) meindikatorët (litra, kg, m3) me aspektin 4.mjedisor 3.3 Objektivat 4. 3.3 Objektivat operacional vjetor operacional vjetor

E c o p l3a n n iEncgo p l3a n n i n g Nr

1 Programi i veprimeve 1 mjedisore Nr 4.3.3 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore

4.4.1 Përgjegjësia

E c o p l 2a n5n iEncgo p l 2a n5n i n g

6 m3) 4.5.1 Si të masim indikatorët 4.5.13(litra, Si tëkg,6masim m 3) indikatorët kg, 4.3.3 Objektivat operacional 4.3.3 Objektivat vjetor operacional vjetor 3(litra, Nr

Trajnimet Trajnimet

4.4.1 Përgjegjësia

Nr 4.3.3 4.3.3 i veprimeve Programi i veprimeve mjedisore 5 5 2mjedisore 2 Programi 4.4.2 Trajnime 4.4.2 Trajnime

3 4 5 6 7

Data:

2 Data: 3 4 5 6 7

3 7 Data: Data: 4 4.4.2 Trajnime 5 6 EMAS Easy 7 EMAS Easy Data:

4.4.2 Trajnime

Data:

Emri dhe firma:

4.4.2 Trajnime

EMAS Easy

Data:

EMAS Easy

Data:

EMAS Easy

Emri dhe firma:

# i Pjesmarrësve

Emri dhe firma:

Update Nbr:

Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data

Emri dhe firma:

EMAS Easy

Update Nbr:

Emri dhe firma:

Update Nbr:

Kohëzgjatja

Update Nbr:

Kohëzgjatja

Update Nbr: © HW1Engel

Kohëzgjatja

Update Nbr:

Kohëzgjatja

Buxheti indikativ Buxheti indikativ

Kohëzgjatja

Update Nbr:

1 © HW Engel

Kohëzgjatja

Update Nbr:

Data # i Pjesmarrësve Kohëzgjatja Data

Emri dhe firma: EMAS Easy

Update Nbr:

Data # i PjesmarrësveKohëzgjatja Data

Emri dhe firma: Emri dhe firma:

EMAS Easy

Data:

# i Pjesmarrësve

# i Pjesmarrësve EMAS Easy

Data 4.4.1 Përgjegjësia e Buxheti Datalek e Buxheti lek # fundit i Pjesmarrësve #Data i PjesmarrësveKohëzgjatja Data fundit

#Data i PjesmarrësveKohëzgjatja Data # i Pjesmarrësve Data 4.4.1 ePërgjegjësia Buxheti Data leke Buxheti lek fundit fundit

Emri dhe firma:

4.4.2 Trajnime EMAS Easy

Buxheti lek Buxheti lek

Buxheti lek

Data 4.4.1 ePërgjegjësia Buxheti Data leke Buxheti lek # i Pjesmarrësve fundit #Data i PjesmarrësveKohëzgjatja Data fundit

Emri dhe firma:

4.4.1 Përgjegjësia

4.4.2 Trajnime 1

4.4.2 Trajnime

EMAS Easy

4.4.1 Përgjegjësia

Data:

5 5 4.4.2 Trajnime 4.4.2 2mjedisore 2 Programi i veprimeve NrTrajnime 4.3.3 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore 6 6

1 2 3 4 5 6 7

Nr. pjesëmarrësve në trajnime Nr. pjesëmarrësve në trajnime

1 1 4 4 Nr 4.3.3 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore Programi i veprimeve mjedisore

cgoTrajnime p l 3a n n56 i n4.4.2 g Trajnime E c o p l 3a n n56 i En4.4.2 E c o1p l a34 n n67 i n E cg o1pData: l a34 n n67 i n g

4.4.1 DataPërgjegjësia e Buxheti Datalek e fundit fundit

1 © HW Engel

Data/ kohëzgjatja e trajnimit Data/ kohëzgjatja e trajnimit

ÇDO HARTË EKOLOGJIKE DUHET TË FIRMOSET NGA DREJTORI

Hapi 5 Vlerësimi i aspekteve dhe i impakteve Hapi Hapi Hapi Hapi 55Vlerësimi 5 Vlerësimi 5Vlerësimi Vlerësimi ii aspekteve aspekteve i-iaspekteve aspekteve dhe dhe dhe ii impakteve iimpakteve impakteve i impakteve mjedisore mjedisore mjedisore mjedisore -- FLIPO FLIPO - FLIPO mjedisore FLIPOdhe Pas Pas Pas Pas përfundimit përfundimit përfundimit përfundimit të të të plotësimit të plotësimit plotësimit plotësimit të tëtë hartave të hartave hartave hartave ekologjike ekologjike ekologjike ekologjike është është është është koha koha koha koha që që qëqë të të tëtë bëjmë bëjmë bëjmë bëjmë vlerësimin vlerësimin vlerësimin ee e aspekteve aspekteve aspekteve aspekteve dhe dhe dhe dhe të të të impakteve të impakteve impakteve impakteve mjedisore mjedisore mjedisore mjedisore të tëtëevidentuara të evidentuara evidentuara evidentuara në në nënë to. to. to.to. Me Me Me Me anë anë anë anë të të të të këtij këtij këtij vlerësimi vlerësimi vlerësimi ndërmarrja ndërmarrja ndërmarrja ndërmarrja krijon krijon krijon krijon një njënjë një vizion vizion vizion vizion më më më më të tëtë qartë qartë tëqartë qartë në nënë lidhje në lidhje lidhje lidhje me me me me performancën performancën performancën performancën mjedisore mjedisore mjedisore mjedisore aktuale aktuale aktuale të të saj të sajsaj dhe dhe dhe dhe njëkohësisht njëkohësisht njëkohësisht njëkohësisht se sese cilat se cilat cilat cilat duhet duhet duhet duhet të tëtë jenë të jenë jenë jenë fushat fushat fushat fushat prioritare prioritare prioritare prioritare ku ku kuku ajo ajo ajo ajo duhet duhet duhet duhet të të tëmarrë të marrë marrë marrë masa masa masa për përpër të të të bërë bërë bërë bërë përmirësime. përmirësime. përmirësime. përmirësime. Ky KyKy Ky vlerësim vlerësim vlerësim vlerësim bazohet bazohet bazohet bazohet në nënë një në një një një metodologji metodologji metodologji metodologji shumë shumë shumë shumë të tëtëthjeshtë të thjeshtë thjeshtë thjeshtë eeenjohur, njohur, enjohur, njohur, si sisimetodologjia metodologjia si metodologjia metodologjia FLIPO FLIPO FLIPO (FLOW (FLOW (FLOW (FLOW –– Rryma; ––Rryma; Rryma; Rryma; LEGISLATIONLEGISLATIONLEGISLATIONLEGISLATIONLegjislacioni; Legjislacioni; Legjislacioni; Legjislacioni; IMPAKT IMPAKT IMPAKT IMPAKT ––– Impakti; –Impakti; Impakti; Impakti; PRACTICES PRACTICES PRACTICES –– – Praktikat; Praktikat; Praktikat; Praktikat; OPINION OPINION OPINION OPINION ––Opinioni) Opinioni) ––Opinioni) Opinioni) (Shiko (Shiko (Shiko (Shiko Aneksin Aneksin Aneksin Aneksin 3), 3), 3),3), ku ku kuku vlerësimi vlerësimi vlerësimi vlerësimi ii iaspekteve aspekteve aspekteve i aspekteve dhe dhe dhe impakteve impakteve impakteve respektive respektive respektive respektive mjedisore mjedisore mjedisore mjedisore bazohet bazohet bazohet bazohet në nënë një në një një një vlerësim vlerësim vlerësim vlerësim nga nga nga nga 11 1tek tek 1tek tek 333(3 (33(3vlerësimi vlerësimi (3vlerësimi vlerësimi më më mëmë iiilartë). lartë). lartë). i lartë). 5.1 5.15.1 5.1Në NëNë Në katër katër katër katër kolonat kolonat kolonat kolonat ee para epara epara para të tëtë Matricës të Matricës Matricës Matricës FLIPO FLIPO FLIPO FLIPO listohen listohen listohen listohen të tëtëgjitha të gjitha gjitha gjitha proceset proceset proceset proceset që qëqë zhvillon zhvillon zhvillon ndërmarrja, ndërmarrja, ndërmarrja, ndërmarrja, aktivitetet aktivitetet aktivitetet aktivitetet kryesore, kryesore, kryesore, kryesore, aspektet aspektet aspektet aspektet dhe dhe dhe dhe impaktet impaktet impaktet impaktet mjedisore mjedisore mjedisore mjedisore për përpër secilin secilin secilin proces. proces. proces. proces. Çdo ndërmarrje zhvillon një sërë procesesh kryesore, kuku secila prej tyre shoqërohet meme Çdo Çdo Çdo ndërmarrje ndërmarrje ndërmarrje zhvillon zhvillon zhvillon një një një sërë sërë sërë procesesh procesesh procesesh kryesore, kryesore, kryesore, ku ku secila secila secila prej prej prej tyre tyre tyre shoqërohet shoqërohet shoqërohet me Çdo ndërmarrje zhvillon një sërë procesesh kryesore, ku secila prej tyre shoqërohet me aktivitetet aktivitetet përkatëse. Aktivitete janë ato shkaktojnë ndryshime nënë mjedis që që aktivitetet aktivitetet aktivitetet përkatëse. përkatëse. përkatëse. Aktivitete Aktivitete Aktivitete janë janë janë ato ato ato që qëqëqë shkaktojnë shkaktojnë shkaktojnë ndryshime ndryshime ndryshime në në mjedis mjedis që përkatëse. Aktivitete janë ato që shkaktojnë ndryshime në mjedis që njihen si aspekte mjedisore, njihen si mjedisore, dhe ato këto ndryshime (aspekte) shkaktojnë nënë njihen njihen njihen sisi aspekte aspekte si aspekte aspekte mjedisore, mjedisore, mjedisore, dhe dhe dhe ato ato ato që qëqëqë këto këto këto ndryshime ndryshime ndryshime (aspekte) (aspekte) (aspekte) shkaktojnë shkaktojnë shkaktojnë në dhedo atotë qëquhen këto ndryshime (aspekte) shkaktojnë në mjedis do të quhen impakte mjedisore mjedis mjedis do do do të të quhen të quhen quhen impakte impakte impakte impakte mjedisore mjedisore mjedisore mjedisore . . mjedis . mjedis

Nëse Nëse Nëse Nëse do dodo të do të marrim të të marrim marrim marrim rastin rastin rastin rastin ee Ndërmarrjes eNdërmarrjes e Ndërmarrjes Ndërmarrjes së sësëPastrimit së Pastrimit Pastrimit Pastrimit në në nënë Bashkinë Bashkinë Bashkinë Bashkinë Fier, Fier, Fier, Fier, një njënjë shembull shembull shembull ii i plotësimit plotësimit plotësimit plotësimit të tëformulari të formulari tëformulari formulari FLIPO FLIPO FLIPO FLIPO është është është është sisisi mëposhtë: mëposhtë: simëposhtë: mëposhtë:

Ndërmarrja Ndërmarrja Ndërmarrja Ndërmarrja eepastrimit, pastrimit, eepastrimit, pastrimit, Bashkia Bashkia Bashkia Bashkia Fier Fier Fier Fier –– vlerësimi –vlerësimi –vlerësimi vlerësimi sipas sipas sipas sipas metodologjisë metodologjisë metodologjisë metodologjisë FLIPO FLIPO FLIPO

17 1717 17

Hapi Hapi 5 Vlerësimi 5 Vlerësimi i aspekteve i aspektevedhe dhei impakteve i impaktevemjedisore mjedisore--FLIPO FLIPO

5.25.2Pasi Pasi kemi kemi përcaktuar përcaktuar katër katërelementet elementetmë mëlart lart(proceset (proceset- -aktivitetet aktivitetet kryesore kryesore -aspektet aspektet mjedisore mjedisore - impaktet - impaktetmjedisore), mjedisore),tani taniduhet duhettëtëvlerësojmë vlerësojmë numerikisht numerikisht rëndësinë rëndësinë e tyre, e tyre, duke duke vlerësuar vlerësuar nga nga 1 në 1 në 33 elementet elementete emetodologjisë metodologjisëFLIPO. FLIPO. Rasti Rasti i Ndërmarrjes i Ndërmarrjes së së Pastrimit, Pastrimit, Bashkia Bashkia Fier Fier

Nr. i ihartës ekologjike: Numri i impakteve mjedisore (problemeve mjedisore - pikat e nxehta Nr.Nr. hartës i hartës ekologjike: ekologjike: Numri Numri i impakteve i impaktevemjedisore mjedisore(problemeve (problemevemjedisore mjedisore– –pikat pikatee mjedisore) të regjistruara në të gjitha hartat ekologjike); nxehta nxehta mjedisore) mjedisore) të regjistruara të regjistruara në në të të gjitha gjitha hartat hartat ekologjike); ekologjike);

F: -- materialet: materialet: dodo rëndësia (Shumë rëndësishëm– ––3;3; 3;I Irëndësishëm I rëndësishëm rëndësishëm – 2; F:Rryma Rryma F: Rryma - materialet: do tëtëvlerësohet tëvlerësohet vlerësohet rëndësia rëndësia (Shumë (Shumë i rëndësishëm ii rëndësishëm Normal – 1) e– impakteve mjedisore të materialeve që hyjnë dhe dhe dalin në çdo proces që që zhvillon – 2;– Normal 2; Normal 1) – e1)impakteve e impakteve mjedisore mjedisore të të materialeve materialeve qëqëhyjnë hyjnë dhedalin dalin nënëçdo çdoproces proces që ndërmarrja; për shembull në rastin erastin Ndërmarrjes Pastrimit, Bashkia Fier, depozitimi final i zhvillon zhvillon ndërmarrja; ndërmarrja; përpër shembull shembull në në rastin e Ndërmarrjes e Ndërmarrjes Pastrimit, Pastrimit, Bashkia Bashkia Fier, Fier, depozitimi depozitimi mbetjeve një ka impakt shumë tëshumë madh në ndotjen e mjedisit nganga mbetjet e rrezikshme ose ato final final i mbetjeve i ka mbetjeve ka njënjë impakt impakt shumë të të madh madh nënë ndotjen ndotjen e mjedisit e mjedisit ngambetjet mbetjet e errezikshme rrezikshme spitalore, etj; ose ose ato ato spitalore, spitalore, etj;etj; Lx3: Lx3: Secilin Secilin impakt impakt mjedisor mjedisor do do do të të vlerësohet meme 3me nëse 3 nëse ai ai kaka një lejemjedisore; mjedisore; me me22me nëse nëse Lx3: Secilin impakt mjedisor të vlerësohet vlerësohet 3 nëse ainjë kaleje një leje mjedisore; 2 nëse ekziston ekziston njënjë ligjligj apoapo është është pjesë pjesë ee një e një konvente konvente ndërkombëtare ndërkombëtare mjedisore, mjedisore, dhe dheme me me1 11nëse nëseështë ekziston një ligj apo është pjesë një konvente ndërkombëtare mjedisore, dhe nëse është është thjeshtë thjeshtë njënjë shqetësim, shqetësim, jonivel deri nëligjor; në nivel nivel ligjor; ligjor; thjeshtë një shqetësim, jo deri jonëderi Ix2:Ix2: Rëndësia Rëndësia e shkatërrimit e shkatërrimit të tëburimeve. burimeve. Duke Dukemarrë marrë nënëkonsideratë konsideratë karakteristikat karakteristikat Ix2: Rëndësia e shkatërrimit të burimeve. Duke marrë në konsideratë karakteristikat gjeofizike të gjeofizike gjeofizike të zonës të zonës kuzhvillon ku ndërmarrja ndërmarrja zhvillon zhvillon aktivitetin, ju ju mund mund tëgjykoni gjykoni sesecilat cilatburime janë janë Pra, zonës ku ndërmarrja aktivitetin, juaktivitetin, mund të gjykoni setëcilat burime janë tëburime shtershme. të shtershme. të shtershme. Pra, Pra, nëse nëse impakti impakti në në mjedis mjedis është: është: serioz serioz dhe dhe përsëritet përsëritetaiaidodotëtëvlerësohet vlerësohetme me nëse impakti në mjedis është: serioz dhe përsëritet ai do të vlerësohet me 3, shumë i rëndësishëm 3, shumë shumë i rëndësishëm i rëndësishëm të të meme 2, 2, i lehtë lehtëaiaidodotëtëvlerësohet me me1.1.Secilin Secilin do të3,vlerësohet me 2, i lehtëdoaido dovlerësohet tëvlerësohet vlerësohet me 1.iSecilin vlerësimvlerësohet që do të japim për impaktet vlerësim vlerësim që do që të do japim të japim përpër impaktet impaktet do do ta ta shumëzojmë shumëzojmë meme 2 për 2 për tëtë rritur rriturrëndësinë rëndësinëe epikëve pikëvetëtë do tavlerësimit shumëzojmë me 2 për të rritur rëndësinë e pikëve të vlerësimit të impakteve; vlerësimit të impakteve; të impakteve;

P: qëqëzbatohen nënëndërmarrje nënë lidhje meme Proceset – Aktivitetet kryesore – Aspektet P: Praktikat P: Praktikat Praktikat që zbatohen zbatohen në ndërmarrje ndërmarrje nëlidhje lidhje meProceset Proceset – –Aktivitetet Aktivitetet kryesore kryesore –– mjedisore – mjedisore Impaktet Nëse ato “Janë për t’u për ndaluar menjëherë” së zhvilluari Aspektet Aspektet mjedisore – Impaktet –mjedisore. Impaktet mjedisore. mjedisore. Nëse Nëse atoato “Janë “Janë përt’ut’undaluar ndaluarmenjëherë” menjëherë” sësë do tëzhvilluari vlerësohen mevlerësohen nëse ato ndryshuar” do të vlerësohen 2, dhe nëse “Duhen zhvilluari do do të të3,vlerësohen me“Duhen me 3, 3, nëse nëse atoato “Duhen “Duhen ndryshuar” ndryshuar” dodotëme tëvlerësohen vlerësohen me meato 2,2,dhe dhe riparë” të“Duhen vlerësohen me nësenëse atodo ato “Duhen riparë” riparë” do 1; do të vlerësohen të vlerësohen meme 1; 1;

O: i stafit i imarrë nënëpyetësorët e zhvilluar në në fillim të procesit. Sa më probleme O: Opinioni O: Opinioni Opinioni stafit i stafit marrë i marrë në pyetësorët pyetësorët e zhvilluar e zhvilluar nëfillim fillim tëtëprocesit. procesit. Sa Sashumë më mëshumë shumë probleme probleme mjedisore mjedisore të kenë të kenë regjistruar regjistruar punonjësit punonjësit aqaq më i lartë ijetë lartë dodo tëtëjetë jetëvlerësimi. vlerësimi. Nëse “50% “50% mjedisore të kenë regjistruar punonjësit aq më i lartë domë të vlerësimi. Nëse “50%Nëse të pakënaqur” të pakënaqur” të pakënaqur” impakti impakti do3, do tënëse të vlerësohet vlerësohet me 3, 3, nëse nëse“30% “30%tëtëpakënaqur” pakënaqur” impakti impakti dotëtë“20% impakti do të vlerësohet me “30% tëme pakënaqur” impakti do të vlerësohet me 2,do nëse vlerësohet vlerësohet me me 2,impakti nëse 2, nëse “20% “20% të vlerësohet të pakënaqur” pakënaqur” dodo të të vlerësohet vlerësohet me me1.1. të pakënaqur” do të meimpakti 1.impakti Totali Totali dhedhe renditja renditja sipas sipas prioritetit: prioritetit: TëTë gjitha gjitha pikët pikët e evlerësimeve e vlerësimeve vlerësimeve(për (për secilin secilin impakt) impakt) dodotëtëdo të Totali dhe renditja sipas prioritetit: Të gjitha pikët (për secilin impakt) mblidhen mblidhen duke duke dhënë dhënë një rezultante. rezultante. Këto Këto rezultante rezultante dodo do tëtë të krahasohen krahasohenme me njëra-tjetrën njëra-tjetrën dhe dhe do dodo të mblidhen duke dhënë njënjë rezultante. Këto rezultante krahasohen me njëra-tjetrën dhe të bëhet të renditja bëhet renditja renditja finale finale e impakteve e impakteve mjedisore mjedisore sipas sipas rëndësisë rëndësisë së tyre. tyre. bëhet finale e impakteve mjedisore sipas rëndësisë sësëtyre.

FORMULARI FORMULARI FLIPO FLIPO DUHET DUHET TËTË FIRMOSET FIRMOSET NGA NGA DD REJTORI REJTORI FORMULARI FLIPO DUHET TË FIRMOSET NGA DREJTORI

18 18

Hapi 6 Deklarata mjedisore

Deklarata Mjedisore është një dokument i përpiluar nga i gjithë stafi përgjegjës për zbatimin e metodologjisë EMAS easy. Në këtë deklaratë citohen principet kryesore mjedisore, sipas të cilave ndërmarrja është angazhuar të përmirësojë përformancën mjedisore të saj. I gjithë stafi i ndërmarrjes duhet të jetë në dijeni në lidhje me ekzistencën e këtij dokumenti, me përmbajtjen e tij, me angazhimin konkret që ka marrë ndërmarrja për të përmirësuar performancën e saj mjedisore. Gjthashtu ky dokument duhet të publikohet që t’i bëhet i njohur edhe komunitetit. Në rastin e Ndërmarrjes së Pastrimit në Bashkinë Fier, u hartua kjo Deklaratë Mjedisore:

Përputhja ligjore dhe përmirësimi i vazhdueshëm

Objektivat e përgjithshëm (globalë) mjedisorë

Angazhimi drejt përmirësimit të performancës mjedisore të ndërmarrjes

Data dhe e firmosur nga Kryetari i Bashkisë Publikimi

Hapi 7 Auditimi mjedisor

Hapi Hapi 7 Auditimi 7 Auditimi mjedisor mjedisor

Deri Derinënëkëto këto momente momente ndërmarrja ndërmarrja ka ka bërë bërë njënjë vlerësim vlerësim të performancës të performancës së saj sëmjedisore, saj mjedisore, dhe dhe kakapërcaktuar përcaktuardisa disaobjektiva objektiva mjedisorë, mjedisorë, të cilat të cilat duhet duhet t’i realizojë t’i realizojë brenda brenda një afati një afati kohor. kohor. Pasi Pasikakapërfunduar përfunduarkëtë këtëfazë fazë të të parë parë ajo ajo është është gatigati të fillojë të fillojë procesin procesin e zbatimit e zbatimit të të objektivave objektivavemjedisorë. mjedisorë.Gjatë Gjatë fazës fazës së së zbatimit zbatimit ndërmarrja ndërmarrja duhet duhet të plotësojë të plotësojë edheedhe disa disa dokumente dokumentesi sipjesë pjesëe edosjes dosjes EMAS, EMAS, të të cilat cilat kanë kanë të bëjnë të bëjnë kryesisht kryesisht me të me dhënat të dhënat e e regjistruara, regjistruara,ngjarjet ngjarjet e ndryshme, e ndryshme, trajnimet trajnimet e mundshme, e mundshme, lejetlejet mjedisore mjedisore etj; të etj;realizuara të realizuara gjatë gjatëfazës fazëszbatuese, zbatuese, (Shiko (Shiko Aneksin Aneksin 4). 4). Pas Pas3 3muajve muajvetëtëparë parë nga nga fillimi fillimi i zbatimeve i zbatimeve të objektivave të objektivave mjedisorë, mjedisorë, ndërmarrja ndërmarrja kalonkalon fazën fazëne eparë parëtëtë auditimit auditimit e njohur e njohur si një si një “Kontroll “Kontroll i shpejtë” i shpejtë” (Shiko (Shiko Aneksin Aneksin 5), ku 5),audituesit ku audituesit evidentojnë evidentojnëproblemet problemet e ndryshme e ndryshme të hasura, të hasura, kontrollojnë kontrollojnë dokumentacionin dokumentacionin e gjeneruar e gjeneruar deri deri nënëkëto këtomomente momente(dokumentet (dokumentet e përmendura e përmendura më më lart,lart, evidenca evidenca të ndryshme të ndryshme etj.), etj.), dhe dhe rekomandojnë rekomandojnëmasa masa korrigjuese korrigjuese apoapo parandaluese parandaluese për për të siguruar të siguruar realizimin realizimin e plotë e plotë dhe të dhe të drejtë drejtëtëtëobjektivave objektivave mjedisorë. mjedisorë. Auditimi AuditimiMjedisor, Mjedisor, si si hapi hapi i shtatë i shtatë drejt drejt certifikimit certifikimit EMAS, EMAS, është është konceptuar konceptuar në dynëlinja: dy linja: (1) (1) auditimi auditimii dokumenteve i dokumenteve të të dosjes dosjes EMAS; EMAS; (2) (2) plotësimi plotësimi i formatit i formatit “Kontrolli “Kontrolli i shpejtë”. i shpejtë”.

Procesi Procesii i Auditimit Auditimit Mjedisor Mjedisor

20 20

Auditimi Auditimi i i dokumentacionit dokumentacionit të të dosjes dosjes EMAS EMAS

Shqyrtimi Shqyrtimi i problemeve i problemeve gjatë gjatë zbatimit zbatimit të të objektivave objektivave mjedisorë mjedisorë

Libri ekologjik Libri ekologjik Procedurat Procedurat operacionale operacionale Kalendari Kalendari i përputhjes i përputhjes ligjore ligjore Materialet Materialet që hyjnë që hyjnë e daline dalin Matjet. Matjet.

Propozimi Propozimi i masave i masave korrigjuese korrigjuese dhe parandaluese dhe parandaluese për problemet për problemet e evidentuara: e evidentuara: Plotësimi Plotësimi i i formularit formularit Kontrolli Kontrolli i shpejtë i shpejtë

Hapi 7 Auditimi mjedisor

Hapi Hapi 7 7 Auditimi Auditimi mjedisor

7.1 7.1 Dokumentet Dokumentet ee metodologjisë metodologjisë EMAS EMAS easy easy Libri Libri ekologjik: ekologjik: Në Në këtë këtë format format do do të të regjistrohen regjistrohen të të gjitha gjitha evenimentet e ndodhura ndodhuragjatë gjatëzbatimit zbatimit të të metodologjisë: metodologjisë: 1.1. Në Në seksionin seksionin ee parë parë të të gjithë gjithë dokumentet dokumentet që që do do të të dalin dalin nga nga zbatimi i kësaj metodologjie metodologjie (pra (pra një një skedar skedar me me të të gjithë gjithë dokumentet, dokumentet, si si hartat ekologjike, regjistrimi regjistrimi ii të të dhënave, dhënave, analizat analizat mjedisore, mjedisore, raportetet raportetet ee auditimit, auditimit, kërkesat e ndryshme, ndryshme,studimet, studimet,fotot, fotot, raporte raporte studimi studimi etj.); etj.); 2.2. Në Në seksionin seksionin ee ee dytë dytë do do të të listohen listohen të të gjitha gjitha ngjarjet ngjarjet që që janë janë zhvilluar gjatë zbatimit zbatimit të të procesit procesit (vizita (vizita në në terren, terren, auditime, auditime, instalime, instalime, incidente incidente të ndryshme etj.); etj.); 3.3. Në Në seksionin seksionin ee tretë tretë do do të të listohen listohen të të gjitha gjitha seancat seancat ee trajnimit trajnimit që mund të jenë zhvilluar; zhvilluar; 4.4. Në Në seksionin seksionin ee katërt katërt do do të të listohen listohen të të gjitha gjitha eventet eventet komunikuese komunikuese (si panaire, konferenca, konferenca,takime, takime,workshope workshope etj.). etj.). Libri ekologjik

Në Në seksionin të të Libri Libri LibriEkologjik, Ekologjik, Ekologjik, në në Nëseksionin seksionin 111 të në rastin rastin rastin e e Ndërmarrjes Ndërmarrjes së së Pastrimit, Pastrimit, e Ndërmarrjes së Pastrimit, Bashkia Fier, u Bashkia Bashkia Fier, Fier, uu hodh hodh ii gjithë gjithë hodh i gjithë dokumentacioni i gjeneruar nga dokumentacioni dokumentacioni ii gjeneruar gjeneruar nga nga zbatimi zbatimi ii zbatimi i procesit, si: hartat ekologjike për çdo procesit, procesit, si: si: hartat hartat ekologjike ekologjike për për çdo çdo aspekt, formati FLIPO,FLIPO, formatet aspekt, aspekt, formati formatii vlerësimit ii vlerësimit vlerësimit FLIPO, audituese, dokumentacionet apo kërkesat formatet formatet audituese, audituese, dokumentacionet dokumentacionet apo apo e dala nga zbatimi i objektivave mjedisorë, kërkesat kërkesat ee dala dala nga nga zbatimi zbatimi ii objektivave objektivave raportet, procesverbalet, fotot nga zbatimi mjedisorë, mjedisorë, raportet, raportet, procesverbalet, procesverbalet, fotot fotot i objektivave nga nga zbatimi zbatimiietj. iobjektivave objektivave etj. etj.

Nëtri triseksionet seksionet e tjera listuara, duke Në Në tri seksionet eetjera tjera janë janëjanë listuara, listuara, duke duke marrë marrë marrë shembullNdërmarrjen NdërmarrjeneeePastrimit, Pastrimit,Bashkia BashkiaFier: Fier: shembull shembull Ndërmarrjen Pastrimit, Bashkia Fier: Ngjarjet Ngjarjet gjatë gjatëzbatimit zbatimit zbatimit të skemës: skemës: Workshope, Workshope, Ngjarjet gjatë tëtë skemës: Workshope, seanca seanca seanca auditimi, auditimi, Promovimi Promovimi ii aktiviteteve aktiviteteve pjesë auditimi, Promovimi i aktiviteteve si pjesësisiepjesë zbatimit eetëzbatimit zbatimit të të objektivave objektivave mjedisorëi (Sistemi (Sistemi ii Ri Ri ii objektivave mjedisorë mjedisorë (Sistemi Ri i Grumbullimit Grumbullimit Grumbullimit me me 33 kosha, kosha, investimet investimet në në me 3 kosha, investimet në infrastrukturën, fushata infrastrukturën, infrastrukturën,fushata fushatapublicitare publicitare etj.); etj.); publicitare etj.); Trajnimet Trajnimet (Workshopet (Workshopet në në bashki bashki për për Trajnimet (Workshopet në bashki për metodologjinë metodologjinë metodologjinë EMAS, EMAS, fushata fushata sensibilizuese sensibilizuese për për EMAS, fushata qytetarët qytetarët etj.); etj.); sensibilizuese për qytetarët etj.); Eventet Eventet Komunikimit (Workshope në në bashki bashki Eventet eee Komunikimit Komunikimit(Workshope (Workshope në bashki për për prezantimin prezantimin e e metodologjisë, metodologjisë, prezantimin prezantimin ee e për prezantimin e metodologjisë, prezantimin investimeve investimeve në në infrastrukturë infrastrukturë si si pjesë pjesë ee investimeve në infrastrukturë si pjesë e objektivave objektivave objektivave mjedisorë, mjedisorë, fushata fushata sensibilizuese sensibilizuese në në mjedisorë, fushata sensibilizuese në terren me terren terren me mebanorët). banorët). 21 21 20

banorët).

DOKUMENTAT MJEDISOR TË SISTEMIT (lejet, politikat, raporte auditimi, analiza mjedisore, ankesa, korrespondenca ligjore, studime, raporte vlerësimi, etj) No

Data

Dokumenti

Vendodhja

EVENTE ( p.sh. auditime, vizita, kontrolle të jashtme, lëvizje të rëndësishme të stafit, modifikime të instalimeve, © HW Engel incidente me furnizuesit dhe konsumatorët, etj)

Data

Eventi

TRAJNIME DHE NGRITJE KAPACITETESH No

Data

Përmbajtja e trajnimit

Trajnuesi

Kohëzg jatja

No i pjesmarrësve

EVENTE KOMUNIKIMI (p.sh panaire, konferenca shtypi, takime, etj) No

Data

Fokusi

Objektivi

Përgjegjësia

Viti: © HW Engel

Hapi Hapi Hapi777Auditimi Auditimi Auditimimjedisor mjedisor mjedisor

Procedurat Procedurat Procedurat operacionale: operacionale: operacionale: Në Në Në këtë këtë këtëformat format formatdo do dotë të tëpërshkruhen përshkruhen përshkruhenaktivitetet aktivitetet aktivitetet kryesore kryesore kryesore qëqëzhvillon qëzhvillon zhvillon ndërmarrja ndërmarrja ndërmarrja në në në lidhje lidhje lidhje me me me 666 tematikat tematikat tematikateeemëposhtme: mëposhtme: mëposhtme: 1.1.1. Mirëmbajtja; Mirëmbajtja; Mirëmbajtja;

Veprimtaritë Operacionale të Ndërmarrjes Mirëmbajtja

Konsumi i energjisë

Konsumi i ujit

Organizimi i punës në lidhje me pastrimin

Përdormi i paisjeve për minimizimin e ndotjes

Përdorimi i paisjeve prodhuese

2.2.2. Konsumi Konsumi Konsumi i energjisë; i ienergjisë; energjisë; 3.3.3. Konsumi Konsumi Konsumi i ujit; i iujit; ujit; 4.4.4. Organizimi Organizimi Organizimi i punës i ipunës punës në në në lidhje lidhje lidhje me me me pastrimin; pastrimin; pastrimin; 5.5.5. Përdorimi Përdorimi Përdorimi i pajisjeve i ipajisjeve pajisjeve për për për minimizimin minimizimin minimizimin e endotjes; endotjes; ndotjes; 6.6.6. Përdorimi Përdorimi Përdorimi i pajisjeve i ipajisjeve pajisjeve prodhuese. prodhuese. prodhuese. EMAS Easy

Në Në Në Ndërmarrjen Ndërmarrjen Ndërmarrjen e ePastrimit, ePastrimit, Pastrimit, në në në Bashkinë Bashkinë BashkinëFier Fier Fiernë në nëformularin formularin formularineeeProcedurave Procedurave Procedurave Operacionale Operacionale Operacionale janë janë janë strukturuar strukturuar strukturuar aktivitet aktivitet aktivitet kryesore kryesore kryesore që që qëkryejnë kryejnë kryejnë666sektorët sektorët sektorëteeekësaj kësaj kësajndërmarrjeje, ndërmarrjeje, ndërmarrjeje, si: si: si: Sektori Sektori Sektori Higjienës, Higjienës, Higjienës, Sektori Sektori Sektori i Pastrimit i iPastrimit Pastrimit tëtëtë Qytetit, Qytetit, Qytetit, Sektori Sektori Sektorii iMekanik iMekanik MekanikIIIInerteve, Inerteve, Inerteve,Sektori Sektori SektoriiiiTransportit, Transportit, Transportit, Sektori Sektori Sektori DDD DDD DDD dhe dhe dhe Sektori Sektori Sektori i iFushës iFushës Fushës duke duke dukei ilistuar i listuar listuarprocedurat procedurat procedurateeetyre tyre tyresipas sipas sipas 666 tematikave tematikave tematikave të të formatit. formatit. formatit. Kalendari Kalendari Kalendari i ipërputhjes ipërputhjes përputhjes ligjore: ligjore: ligjore:Në Në Nëkëtë këtë këtëformat format formatdo do dotë të tëlistohen listohen listohentë të tëgjitha gjitha gjitha kërkesat kërkesat kërkesat ligjore ligjore ligjore nënë në lidhje lidhje lidhje me me me aktivitetet aktivitetet aktiviteteteeezhvilluara zhvilluara zhvilluaranë në nëndërmarrje, ndërmarrje, ndërmarrje,si si sileja leja leja për për për landfillin landfillin landfillin ee mbetjeve, mbetjeve, mbetjeve, lejet lejet lejet për për për trajtimin trajtimin trajtimin eeveçantë eveçantë veçantëtëtë tëmbetjeve mbetjeve mbetjevetë të tërrezikshme rrezikshme rrezikshme etj. etj. etj. Ky Ky Ky formular formular formular është është është i indarë indarë ndarë nënë në 4 4tremujore 4tremujore tremujore (një (një (njëvit), vit), vit),ku ku kudo do dotë të tëlistohen listohen listohenkërkesat kërkesat kërkesatligjore ligjore ligjore ekzistuese ekzistuese ekzistuese dhe dhe dhe ato ato ato tëtëcilat tëcilat cilat janë janë janë marrë marrë marrë gjatë gjatë gjatë zhvillimit zhvillimit zhvillimittëtë tëprocesit. procesit. procesit. Konkretisht Konkretisht Konkretisht nënë në rastin rastin rastin e eNdërmarrjes eNdërmarrjes Ndërmarrjessë së sëPastrimit, Pastrimit, Pastrimit,Bashkia Bashkia BashkiaFier, Fier, Fier,në në në këtë këtë këtë formular formular formular janë janë janë hedhur hedhur hedhur vendimi vendimi vendimi për për për shfrytëzimin shfrytëzimin shfrytëzimin eevend evend vendgrumbullimit grumbullimit grumbullimitaktual aktual aktualtë të tëmbetjeve mbetjeve mbetjeve si si dhe dhe ligji ligji ligji për për për trajtimin trajtimin trajtimine eembetjeve mbetjeve mbetjevetëtëtërrezikshme, rrezikshme, rrezikshme,në në nëtë të të cilin cilin cilin citohet citohet citohet që që që autoritetet autoritetet autoritetet përkatëse përkatëse përkatëse janë janë janë përgjegjëse përgjegjëse përgjegjësepër për përaplikimin aplikimin aplikimineeemetodave metodave metodavetë të tëposaçme posaçme posaçme për për për trajtimin trajtimin trajtimin ee këtyre këtyre këtyre mbetjeve. mbetjeve. mbetjeve.

222222

Hapi 7 Auditimi mjedisor

4.5.2 Kalendari i Përputhjes Ligjore KËRKESAT LIGJORE

PËRGJEGJËSIA

DATA

Tre mujori 1

Në Në secilin përkatës secilintremujor tremujor përkatës të listohen kërkesat ligjore të listohen kërkesat ligjore ekzistuese oseose qëqëjanë marrë ekzistuese janë marrë zbatimit skemave tëtë gjatëgjatë zbatimit tëtëskemave SMM SMM

Tre mujori 2

Tre mujori 3

Tre mujori 4

EMAS Easy

Rryma e materialeve: Në këtë format, i ndarë në dy kolona, ndërmarrja duhet të plotësojë rrymën e materialve (materialet që hyjnë dhe dalin nga proceset që kryhen në ndërmarrje – elementet në sasi/ njësi). Materialet që Hyjnë dhe Dalin në Ndërmarrje HYJNË Elementët

Materialet që hyjnë procesetqë që Materialet që hyjnë nënëproceset ndërmarrja:p.sh; p.sh; energjia, energjia, kryenkryen ndërmarrja: uji, lënda uji, lënda djegëse etj.djegëse etj.

Sasia

DALIN Njësia

Elementët

Sasia

ENERGJIA

kWh

EMETIMET në AJËR

LPG

CO2

PETROL

NOx SO2

TRANSPORTI me rrugë

UJË

LËNDA e PARË

Njësia

PRODUKTET

Kimikatet Burimet natyrore

Materialet dalindalin ngangaproceset kryen Materialet proceset që kryen ndërmarrja: emetimet në ndërmarrja: p.sh;p.sh; emetimet nëajër,ajër, produktet, produktet, mbetjet etj. mbetjet etj.

PRODUKTE SHTESË

MBETJET

Paketimet

Klasifikimi

Vajrat

EMAS Easy

2223

% e riciklimit

Detergjentët

Hapi 7 Auditimi mjedisor

Matjet: Në këtë formular, i cili duhet përshtatur në lidhjet me aktivitetet që zhvillon ndërmarrja, do të regjistrohen p.sh; sasia e mbetjeve të gjeneruara, sasia e ujit, e energjisë elektrike, e lëndës djegëse e konsumuar dhe sasia e kimikateve të përdorura nga aktivitetet e ndërmarrjes. Të dhënat duhet të hidhen për secilin muaj të vitit, ndërkohë që është duke u zbatuar metodologjia EMAS.

Menaxhimi i Mbetjeve të Ngurta 2010 Janar Shkurt Mars Prill Maj Qershor Korrik Gusht Shtator Tetor Nëntor Dhjetor TOTALI

Letër në kg

Mbetjet

Uji

Qelq në kg

Konsumi i energjisë Të rrezikshme në kg Konsumi i ujit në litra elektrike ne kWh

Organike në kg

Sasia e pesë kategorive Sasia e pesë kategorive të mbetjeve të mbetjeve të të gjeneruara (kg), gjeneruara (kg), konsumi i ujitnë në (litra), (litra), konsumi i ujit konsumi i energjisë konsumi i energjisë elektrike në (kWh), elektrike nëi lëndës (kWh), konsumi djegse konsumi i lëndës djegse në (litra), kimikatet e në (litra), kimikatet përdorura (litra/ kg).e përdorura (litra/ kg).

Metals in kg

Plastikë në kg

Energjia

Kimikatet Lënda djegse e përdorur në litra

Konsumi i kimikateve në litra

Konsumi i kimikateve në kg

Në rastin e Ndërmarrjes së Pastrimit në Bashkinë Fier, Në rastin e Ndërmarrjes së Pastrimit në Bashkinë Fier, plotësimi i këtij formulari, për sa i takon kategorive të plotësimi i këtij formulari, për sa i takon kategorive të mbetjeve nësaje sajetëtëzbatimit zbatimittëtëobjektivave objektivave mbetjeve uu bë bë ii mundur mundur në mjedisorë – vendosja e sistemit të grumbullimit të mbetjeve mjedisorë – vendosja e sistemit të grumbullimit të mbetjeve me një stacioni stacionitransferimi transferimi bëhet metritrikosha, kosha, ndërtimi ndërtimi ii një ku ku bëhet peshimi dukenxjerrë nxjerrë këtë peshimi ii mbetjeve mbetjeve të riciklueshme, riciklueshme, duke në në këtë mënyrësasinë sasinë në të mbetjeve. mënyrë nëkg kgtëtërrymave rrymave të mbetjeve. Përsasai itakon takon sasisë sasisë së së ujit ujit të konsumuar konsumuar qëqëndërmarrja Për ndërmarrja përdorpër për larjen larjen ee rrugëve të të mbetjeve, përdor rrugëvedhe dhetëtëkontenierëve kontenierëve mbetjeve, morën nga nga të regjistron çdo muaj. uumorën të dhënat dhënatqëqëndërmarrja ndërmarrja regjistron çdo muaj. Sasia ee energjisë energjisë elektrike elektrike ee konsumuar Sasia konsumuar nënëzyrat zyrat administrative të administrative tëndërmarrjes. ndërmarrjes. Sasiaeelëndës lëndës djegëse djegëse uu mor mor nga Sasia ngatëtë dhënat dhënatqëqëndërmarrja ndërmarrja konsumon nga teknologjike dhe makinat satelit satelit për konsumon ngamakinat makinat teknologjike dhe makinat transportin e mbetjeve dhe nga traktori në fushën e e për transportin e mbetjeve dhe nga traktori në fushën mbetjeve. mbetjeve. pjesë ee aktiviteteve aktiviteteve që që duhet e e SiSipjesë duhet tëtë kryejë kryejëndërmarrja ndërmarrja pastrimit është dezifektimi i pikave të grumbullimit të pastrimit është dezifektimi i pikave të grumbullimit të mbetjeve dhe i disa institucioneve, si çerdhet, azilet e pleqve mbetjeve dhe i disa institucioneve, si çerdhet, azilet e pleqve etj. Të dhënat për sasinë e kimikateve të përdorura u morën etj. Të dhënat për sasinë e kimikateve të përdorura u morën nga të dhënat e regjistruara nga ndërmarrja çdo muaj. nga të dhënat e regjistruara nga ndërmarrja çdo muaj.

Hapi 7 Auditimi mjedisor

7.2

Hapi 7 Auditimi mjedisor

Kontrolli i shpejtë Pas tre muajve të parë të fillimit të zbatimit të objektivave mjedisorë, audituesit bëjnë vizita në terren për të parë si ka shkuar ecuria e zbatimit të objektivave mjedisorë, si janë plotësuar dokumentet e dosjes EMAS etj. Audituesit regjistrojnë të gjitha problemet e mundshme, identifikojnë arsyet përse nuk kanë shkuar ashtu siç duhen dhe rekomandojnë masa korrigjuese apo masa parandaluese. Të gjitha këto elemente hidhen në formularin e quajtur “Kontrolli i shpejtë”, i cili rekomandohet që të kryhet ose pas 3 muajve të parë ose pas 6 muajve të parë nga dita kur ka filluar zbatimi i objektivave mjedisorë.

Kontrolli i Shpejtë

Kontrolli i shpejtë Kontrolli i shpejtë mund të bëhet mund të bëhet çdoçdo 3 3 6 muaj. oseose 6 muaj.

PAS 3 MUAJSH 4.5.5 AUDITIM I BRENDSHËM

4.5.1 KONTROLLI DHE MATJET

Programi Mjedisor Komunikimi i Jashtëm dhe i Brendshëm Kontrolli i Dokumentave Përgatitja për Situatat Emergjente Masat Korrigjuese

Listoni të të gjitha Listoni gjitha dokumentet ee dokumentet gjenerura gjatë gjenerura gjatë implementimit implementimit të të metodologjisë metodologjisë EMAS easy. EMAS easy.

4.4.6 PRAKTIKAT E MIRA

4.5.1 VLERËSIMI I PËRPUTHJES LIGJORE

Libri Ekologjik Deklarata Mjedisore Kërkesat Ligjore Objektivat Struktura dhe Përgjegjësitë Identifikimi i Nevojave për Trajnim Dokumentacioni Zhvillimi i Kodeve Udhëheqës Rishikimi Menaxherial 4.5.3 JO-KONFORMITETET, MASAT KORRIGJUESE DHE PARANDALUESE Problemi: Burimi i problemit: Zgjidhja e propozuar: Data: Data e zbatimit:

NCR:

Firma:

Problemet e evidentuara, Problemet e evidentuara, burimet burimet e tyre e tyre , dhe , dhe masat masat korrigjuese të propozuara. korrigjuese të propozuara.

4.5.3 JO-KONFORMITETET, MASAT KORRIGJUESE DHE PARANDALUESE Problemi: Burimi i problemit: Zgjidhja e propozuar: Data: Data e zbatimit:

Data e Auditimit:

NCR:

Firma:

Emri dhe Firma e Audituesit

25 24

Evidentoni ndërmarrja Evidentoni nësenëse ndërmarrja ka ka ndërmarrë veprime pozitive ndërmarrë veprime pozitive shtesë në lidhje shtesë në lidhje me me performancën mjedisore performancën mjedisore të të ndërmarrjes, përveç objektivave ndërmarrjes, përveç objektivave mjedisorë të përcaktuaa në ecomjedisorë të përcaktuaa në ecomap-at. map-at.

Emri dhedhe firma e e Emri firma audituesit audituesit

Hapi 8 Paneli i kontrollit

Në përfundim të afatit kohor që ka përcaktuar ndërmarrja për realizimin e objektivave mjedisorë, audituesit duhet të hartojnë një raport për përshtypjet e tyre në lidhje me progresin e performancës mjedisore; progresin në lidhje me kursimin e burimeve, duke i krahsuar matjet dhe indikatorët e objektivave mjedisorë; komente në lidhje me objektivat mjedisorë (a ka qenë ndërmarrja shumë ambicioze në lidhje me përcaktimin e objektivave apo jo); pra një tablo të përgjithshme me mënyrën se si është zhvilluar ky proces në ndërmarrje. Ky raport nuk do të jetë asgjë tjetër përveç një formulari – Paneli i Kontrollit (Shiko Aneksin 6), i cili është i ndarë në seksione për secilin nga argumentet e vlerësimit, të theksuara më lart. Të gjithë dokumentet e gjeneruara nga Të gjithë dokumentet e zbatimi i metodologjisë gjeneruara nga EMAS easy. zbatimi i metodologjisë EMAS easy. Përmbledhjet e performancës Përmbledhjet e mjedisore. performancës mjedisore. Vlerësimet nga masat korrigjuese Vlerësimet nga dhe parandaluese. masat korrigjuese dhe parandaluese. Veprimetë e rëndësishme me Veprimetë e furnitorë, kontraktorë etj. rëndësishme me furnitorë, kontraktorë etj.

Vlerësimi i indikatorëve mjedisorë në lidhje me Vlerësimi i indikatorëve objektivat. mjedisorë në lidhje me objektivat.

Paneli i Kontrollit SEKSIONI PLANIFIKO

I AUDITIMIT TË

SMM (SISTEMET

MENAXHIMIT MJEDISOR)

Çdo 6 muaj

Vjetore

4.3.3 Programi i menaxhimit mjedisor 4.3.3 Objektivat

4.2 Deklarata Mjedisore 4.3.1 Raporti Fillestar Mjedisor 4.3.2 Kërkesat ligjore dhe të tjerat

ZBATO

4.4.3 Komunikim i jashtëm dhe i brendshëm 4.4.5 Kontrolli i dokumentave të SMM 4.4.7 Përgatitja e situatave të emergjencës 4.4.2 Identifkimi i nevojave për trajnim

4.4.1 Struktura dhe Përgjegjësitë 4.4.4 Dokumentacioni 4.4.6 Zhvillimi i kodeve udhëheqës

KONTROLLO

4.5.1 Kontrolli dhe matjet 4.5.3 Masa korrigjuese 4.5.4 Libri ekologjik 4.5.5 Auditim i brendshëm

4.5.2 Kalendari i Përputhjes Ligjore

VEPRO

4.6 Rishikimi Menaxherial

Komentet kryesore në lidhje me auditiminV L E R Ë S I M I

INDIKATORVE MJEDISORË

SMM ËSHTË I PËRSHTATSHËM DHE EFEKTIV?

VLERËSIMET

NË

LIDHJE

+ YES

OBJEKTIVAT

\ NO

NGA MASAT KORRIGJUESE DHE PARANDALUESE

Problemi

Zgjidhja

1 2 3 4 5

VEPRIME

TË

RËNDËSISHME

FURNITORË,

KONTRAKTORË DHE

INDIKATORËT

PARTNER

TË

JASHTËM

MENAXHIMIT MJEDISOR

Numri i jo-konformiteteve të evidentuara: Numri i jo-konformiteteve të zgjidhura/ totali i numrit të jo-konformiteteve:

Paneli i Kontrollit

Numri i orëve të trajnimit/ numri total i punonjësve: Viti: 2010

% e veprimeve të përfunduara nga program veprimi:

Tre mujori 1 RAPORT PROGRESET

Tre mujori 2 E

Tre mujori 3

Data: V E P R I M E V E (veprimet e përcaktuara në eco-map-a)

Raport -progreset nga hartat ekologjike. Raport -progreset nga hartat ekologjike. Indikatorët e manaxhimit mjedisor Indikatorët e manaxhimit mjedisor

Tre mujori 4 Emri dhe Firma:

Emri dhe firma e auditorit Emri dhe firma e auditorit

Hapi 9-10 Deklarata mjedisore-Verifikimet audituese

9. Deklarata Mjedisore • Dy hapat e fundit konsistojnë me konkludimin e të gjithë procesit të zbatimit të sistemeve të manaxhimit mjedisor (EMAS easy). Është e rëndësishme që gjatë fazës së zbatimit të mbahen të gjitha evidencat për vërtetimin e arritjeve të objektivave mjedisorë, matjet për konsumin e burimeve, dhe dokumenteve të tjera të hartuara gjatë procesit, duke plotësuar më së miri kuadrin e plotë të të gjithë procesit të zbatimit të sistemeve të menaxhimit mjedisor. • Tashmë është koha që verifikuesit t’iu kërkojnë që të hartoni Deklaratën Mjedisore, në të cilën do të tregohet angazhimi juaj për që do të ndërmerrni për përmirësimin e perforHapi 9 veprimet - 10 Deklarata mjedisore – Verifikimet audituese mancës mjedisore të ndërmarrjes. Kjo deklaratë do të firmoset nga ju si ndërmarrje dhe nga verifikuesit, dhe më pas do të dërgohet në zyrat e EMAS. 9. Deklarata Mjedisore

10. Auditimet verifikuese

•Dy hapat e fundit konsistojnë me konkludimin e të •Si hap i fundit i metodologjisë EMAS easy, procesit zbatimit të sistemeve të ndërmarrja ndërmarrja është gati tënëkalojë në e procesin • gjithë Si hap i fundittëi metodologjisë EMAS easy, është gati të kalojë procesin auditi- e manaxhimit mjedisor (EMAS easy). Është e auditimit verifikues EMAS. mit verifikues EMAS. rëndësishme që gjatë fazës së zbatimit të mbahen •Në ditët e verifikimit, ju do të duhet të evidentoni evidencat për vërtetimin arritjevetëtëevidentonitëtë gjitha • të gjitha Në ditët e verifikimit, ju do tëe duhet gjitha evidencat evidencatee marra marra gjatë gjatë zbatimit zbatimittë objektivave mjedisorë, matjet për konsumin e objektivave mjedisorë, të cilët mund të jenë fakse, të objektivave mjedisorë, të cilët mund të jenë fakse, fatura, letra, kërkesa, tabela, grafikë, të burimeve, dhe dokumenteve të tjera të hartuara fatura, letra, kërkesa, tabela, grafikë, të dhëna dhëna elektronike, intervista me kuadrin njerëz,epunonjës elektronike, etj. Gjithashtu verifikuesit do tëpunonjës kontrollo-etj. gjatë procesit, duke plotësuar më së miri intervista me njerëz, plotë të gjithë zbatimittëtëmanaxhimit sistemeve mjedisor: Gjithashtu verifikuesit do të kontrollojnë edhe 10 jnëtëedhe 10 procesit faqet e të sistemit të menaxhimit mjedisor. faqet e sistemit të manaxhimit mjedisor: • H artat ekologjike; •Tashmë është koha që verifikuesit t’iu kërkojnë që • Hartat ekologjike; • të hartoni FLIPO;Deklaratën Mjedisore, në të cilën do të • FLIPO; tregohet angazhimi juaj për veprimet që do të • Deklarata mjedisore; • Deklarata mjedisore; ndërmerrni për përmirësimin e performancës • mjedisore Libri ekologjik; • Libri ekologjik; të ndërmarrjes. Kjo deklaratë do të • Procedurat operacionale; • firmoset Procedurat nga ju sioperacionale; ndërmarrje dhe nga verifikuesit, pas do të dërgohet nëligjore; zyrat e EMAS. • Kalendari i përputhjes ligjore; • dhe Kmë alendari i përputhjes • Materialet që hyjnë dhe dalin; • Materialet që hyjnë dhe dalin; • Matjet; • Matjet; • Kontrolli i shpejtë; • Kontrolli i shpejtë; • Paneli i kontrollit.

• Paneli i kontrollit.

Aneksi 1 PYETËSORI MJEDISOR Pyetësori mjedisor

Vlerësimi (5 më i lartë– 1 më i ulët) – shenoni √ për vlerësimet përkatëse

A mendoni se uji përdoret në mënyrë eficiente (me kursim) në ndërmarrjen tuaj? A mendoni se karburanti përdoret në mënyrë eficiente (me kursim) nga makinat e ndërmarrjes? Cili është opinioni juaj mbi ndotjen e ajrit, si pluhrat, erërat e rënda në ambientin ku ju ushtroni aktivitetin? Cili është niveli i zhurmave në ambientin tuaj të punës? A jeni të informuar në lidhje me çështjet mjedisore? Sa të motivuar jeni për të mbrojtur mjedisin gjatë punës tuaj? Sa të motivuar janë supervizorët tuaj në mbrojtjen e mjedisit? A mendoni se manaxhimi i ndërmarrjes duhet të shoqërohet me praktika të mira mjedisore? A komunikoni me furnitorët tuaj për t’u siguruar që ata gjithashtu marrin në konsideratë mbrojtjen e mjedisit? A mendoni se transporti ditor i mbetjeve bëhet duke marrë në konsideratë mbrojtjen e mjedisit? A mendoni se gjenerimi i mbetjeve ndot mjedisin? A ndahen apo riciklohen mbetjet e gjeneruara?

Aneksi 2 ECO-MAP (HARTAT EKOLOGJIKE) ANEKSI II – ECO-MAP (HARTAT EKOLOGJIKE)

Ecomapping – Harta Ekologjike Situata urbane

Uji

Toka

Ajri,erërat,pluhrat,zhurmat

Energjia

Mbetjet

Raporti fillestar

Raporti Vjetor

4.3.1 Problemet, aspektet mjedisore në raport me aktivitetet e ndërmarrjes

4.3.2 Legjislacioni mjedisor përkatës në lidhje me aspektin mjedisor

4.5.1 Si të masim indikatorët (litra, kg, m3)

4.3.3 Objektivat operacional vjetor

Ecoplanning Nr 4.3.3 Programi i veprimeve mjedisore

4.4.1 Përgjegjësia

Data e fundit

Buxheti lek

# i Pjesmarrësve

Data

Kohëzgjatja

1 2 3 4 5 6

4.4.2 Trajnime

Data:

Emri dhe firma:

Update Nbr: 1

EMAS Easy

Qershor 2010

Emri dhe firma:

Serioz dhe i përsëritur Për tu ndaluar menjëherë 50% të pakënaqur

Impacts (Impaktet)– mjedisor Practices (Praktikat) – mjedisor Opinions (Opinioni) – punonjësit

Data:

Shumë i rëndësishëm Leje mjedisore

Aspektet Mjedisore

Flows (Rryma) – materialet Legislation (Legjislacioni) – mjedisor

Aktivitetet kryesore

Niveli 3

Proceset

Citimi

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Impaktet Mjedisore F

Lx3

I rëndësishëm Legjislacion mjedisor (ligje, konventa) Shumë i rëndësishëm Për tu ndryshuar 30% të pakënaqur

Niveli 2

Nr. i ecoma ps

To tal

Versioni :

I lehtë Për tu kontrolluar 20% të pakënaqur

Priorit eti Nr

Normal Mungesë legjislacioni

Niveli 1

I x2

FLIPO Rryma, Legjislacioni, Impakti, Praktikat, Opinioni

ANEKSI III – FORMULARI FLIPO

Aneksi 3 FORMULARI FLIPO

Aneksi 4 ANEKSI IV – LIBRI EKOLOGJIK

Libri ekologjik DOKUMENTAT MJEDISOR TË SISTEMIT (lejet, politikat, raporte auditimi, analiza mjedisore, ankesa, korrespondenca ligjore, studime, raporte vlerësimi, etj)

Data

Dokumenti

Vendodhja

EVENTE ( p.sh. auditime, vizita, kontrolle të jashtme, lëvizje të rëndësishme të stafit, modifikime të instalimeve, incidente me furnizuesit dhe konsumatorët, etj)

No 1 2 3

Data

Eventi

TRAJNIME DHE NGRITJE KAPACITETESH No

Data

Përmbajtja e trajnimit

Trajnuesi

Kohëzg jatja

No i pjesmarrësve

1 2 3 EVENTE KOMUNIKIMI (p.sh panaire, konferenca shtypi, takime, etj) No

Data

Fokusi

Objektivi

Përgjegjësia

1 2

Viti: 2010

PROCEDURAT OPERACIONALE

Veprimtaritë Operacionale të Ndërmarrjes Aktivitete kryesor që kryen Ndërmarrja e Pastrimit Mirëmbajtja

Konsumi i energjisë

Konsumi i ujit

Organizimi i punës në lidhje me pastrimin

Përdormi i paisjeve për minimizimin e ndotjes

Përdorimi i paisjeve prodhuese

KALENDARI I PËRPUTHJES LIGJORE

4.5.2 Kalendari i Përputhjes Ligjore KËRKESAT LIGJORE

PËRGJEGJËSIA

DATA

Tre mujori 1

Tre mujori 2

Tre mujori 3

Tre mujori 4

33 34

MATERIALET QË HYJNË DHE DALIN HYJNË Elementët

Sasia

DALIN Njësia

Elementët

ENERGJIA

kWh

EMETIMET në AJËR

LPG

CO2

PETROL

NOx

TRANSPORTI

SO2 me rrugë

UJË

LËNDA e PARË

Sasia

PRODUKTET

Kimikatet Burimet natyrore

PRODUKTE SHTESË

MBETJET

Paketimet

Klasifikimi

Vajrat Detergjentët

% e riciklimit

Njësia

2010 Janar Shkurt Mars Prill Maj Qershor Korrik Gusht Shtator Tetor Nëntor Dhjetor TOTALI

Letër në kg

MATJET

Qelq në kg

Mbetjet

Organike në kg

Metals in kg

Plastikë në kg

Të rrezikshme në kg Konsumi i ujit në litra

Uji Konsumi i energjisë elektrike ne kwh

Energjia Lënda djegse e përdorur në litra

Konsumi i Konsumi i kimikateve në kimikateve litra në kg

Kimikatet

Aneksi 5 KONTROLLI I SHPEJTË

ANEKSI V – KONTROLLI I SHPEJTË

Kontrolli i Shpejtë PAS 3 MUAJSH

4.5.5 AUDITIM I BRENDSHËM

4.5.1 KONTROLLI DHE MATJET

Programi Mjedisor Komunikimi i Jashtëm dhe i Brendshëm Kontrolli i Dokumentave Përgatitja për Situatat Emergjente Masat Korrigjuese

4.4.6 PRAKTIKAT E MIRA

4.5.1 VLERËSIMI I PËRPUTHJES LIGJORE

NCR:

Firma:

4.5.3 JO-KONFORMITETET, MASAT KORRIGJUESE DHE PARANDALUESE Problemi: Burimi i problemit: Zgjidhja e propozuar: Data: Data e zbatimin:

Data e Auditimit: 37

NCR:

Firma:

Emri dhe Firma e Audituesit

Aneksi 6 PANELI I KONTROLLIT

ANEKSI VI – PANELI I KONTROLLIT SEKSIONI PLANIFIKO

I AUDITIMIT TË

SMM (SISTEMET

Çdo 6 muaj

Paneli i Kontrollit E

MENAXHIMIT MJEDISOR) Vjetore

4.3.3 Programi i menaxhimit mjedisor 4.3.3 Objektivat

4.2 Deklarata Mjedisore 4.3.1 Raporti Fillestar Mjedisor 4.3.2 Kërkesat ligjore dhe të tjerat

ZBATO

4.4.3 Komunikim i jashtëm dhe i brendshëm 4.4.5 Kontrolli i dokumentave të SMM 4.4.7 Përgatitja e situatave të emergjencës 4.4.2 Identifkimi i nevojave për trajnim

4.4.1 Struktura dhe Përgjegjësitë 4.4.4 Dokumentacioni 4.4.6 Zhvillimi i kodeve udhëheqës

KONTROLLO

4.5.1 Kontrolli dhe matjet 4.5.3 Masa korrigjuese 4.5.4 Libri ekologjik 4.5.5 Auditim i brendshëm

4.5.2 Kalendari i Përputhjes Ligjore

VEPRO

4.6 Rishikimi Menaxherial

Komentet kryesore në lidhje me auditimin SMM ËSHTË I PËRSHTATSHËM DHE EFEKTIV?

VLERËSIMET

+ YES

\ NO

NGA MASAT KORRIGJUESE DHE PARANDALUESE

Problemi

Zgjidhja

1 2 3 4 5

VEPRIME JASHTËM

TË

RËNDËSISHME

FURNITORË,

KONTRAKTORË DHE

PARTNER

TË

Paneli i Kontrollit

Viti: Tre mujori 1

Tre mujori 2

RAPORT PROGRESET

VLERËSIMI

V E P R I M E V E (veprimet e përcaktuara në eco-map-a)

INDIKATORVE MJEDISORË

INDIKATORËT

Tre mujori 3

NË

LIDHJE

OBJEKTIVAT

MENAXHIMIT MJEDISOR

Numri i jo-konformiteteve të evidentuara: Numri i jo-konformiteteve të zgjidhura/ totali i numrit të jo-konformiteteve: Numri i orëve të trajnimit/ numri total i punonjësve: % e veprimeve të përfunduara nga program veprimi: Data:

Emri dhe Firma:

Tre mujori 4

REFERENCAT

City of San Diego, Environmental Services Department, Waste reduction and Disposal Division. (2009). Environmental Management System Manual. Web site: http://www.sandiego.gov/environmental-services/ EMAS Easy 2010. The easy way to improve your environmental and bussines performance. EMAS Easy for Small and Medium Enterprices Broshure. Web site: http://www.emas-easy.eu/; http:// www.scribd.com/doc/29485906/EMAS-easy-for-Small-and-Medium-Enterprises-in-10-days-with10-people-on-10-pages-in-30-steps Europa – European Commission - Environment – EMAS – EMAS Toolkit. EMAS toolkit for small organization 2010. Web site: http://ec.europa.eu/environment/emas/toolkit/index.htm Europa – European Commission - Environment – EMAS the European Eco-Management Audit System 2010. Web site: http://ec.europa.eu/environment/emas/tools/emaseasy_en.htm European Commission (2004). “NGOs and EMAS: a win/win path to sustainable development”. The European Eco-Management and Audit Schemes. Improving your environmental and business performance. Luxemburg: Office of Official Publications for European Communities, 2004. Web site: http://ec.europa.eu/environment/emas/pdf/general/ngo_en.pdf Five Winds International (2004). “Sample EMAS Manual. Environmental Management System Model Manual Specific to Pennsylvania Municipal Operations”. Prepared for: Pennsylvania Department of Environmental Protection. Web site: http://www.dep.state.pa.us/dep/deputate/pollprev/Iso14001/SampleEMS.pdf Global to Local Ltd (2004). “The European Eco-Management and Audit Schemes. Improving your environmental and business performance. Toolkit for Local Authorities”. Web site: http://www.europa.eu.int/comm/environment/emas Raymond M. (1998). ISO 1400 Guidance Manual. National Center for Environmental Decision-making Research, Oak Ridge National Laboratory, Tennessee Valley Authority, University of Tennessee. Technical report NCEDR/98-06 Web site: http://www.usistf.org/download/ISMS_Downloads/ISO14001.pdf Stans J. & Siebel M. A. (2004) “Establishing an Integrated Management System. The initial environmental review” UNESCO – IHE, Delft, the Netherlands 2004. Web site: http://www.e-textile.org

The Lexington Group, Lextington MA (2000) “Best Practices Guide: Application of ISO 14000 Environmental Mangement Systems (EMS) for Municipalities”. Energy Training Programme, USAID.s Office of Energy, Environment and Technology (EET) Implemented by: The Energy Group, Institute of International Education, Washington, DC. Web site: http://www.apwa.net/Documents/About/CoopAgreements/EMS/best%20practices%20application%20of%20ISO%2014001.pdf Veivo R and Nõmmann T (2004). “EMAS Implementation Guidebook for the Municipalities in the European Union. Beginning the Implementation of EMAS”. Co-operation framework to promote urban sustainable development EMAS Peer Review for Cities project team lead by the Union of Baltic Cities Commission on Environment (UBC), EUROCITIES, the University of West of England (UWE) and the City of New Castle. (2004). Web site: http://ec.europa.eu/environment/emas/local/ pdf/emascities_en.pdf