2017/I
GEMENGEBUET MÄRZ 2017
INDEX - Editorial 3 - Réunions Conseil Communal
4-10
- Landjugendpower 10.09.2016
11
- Besuch aus den USA 20.09.2016 - Sportlerehrung 27.09.2016
12 13-14
- Journée de la commémoration 09.10.2016
15-17
- Journée de l’arbre 26.11.2016
18
- Chrëschtfeier Gemengepersonal 16.12.2016
19
- Chrëschtfeier Seniorekommissioun 18.12.2016
20-21
- Neijoresréceptioun 12.01.2017
22-23
- Haptmann’s Schlass
Jubilarefeier 14.01.2017
- Burg Berburg
24 25-32
- Chantier Lelleg
33
- Verkauf von Brennholz
34
- Bauvorhaben ANNEN
35
- SIDEST
36-37
- Fréijorsbotz
38
- SIAS
39
Säit 2/39
Allgemenge Bebauungsplang (PAG) a keen Enn Ech wëll an dësem Editorial ë bësselchen op d’Problematik vum PAG (Allgemenge Bebauungsplang) agoen. Mir sinn als Manternacher Gemeng mat der Stad Lëtzebuerg an der Stad Wolz déi 3 eenzeg Gemengen déi an enger Zwëschephase sinn.
Editorial
EDITORIAL
Ech erkläre mech: Nodeem während Joren un engem neien Allgemenge Bebauungsplang geschafft ginn ass, huet eng ëffentlech Debatt stattfonnt an uschléissend huet de Gemengerot den Allgemenge Bebauungsplang provisoresch gutt geheescht. An dunn huet et ee Phänomen ginn, deen et esou net dierf ginn. An engem Geriichtsuerteel vun enger Privatpersoun géint d’Gemeng Reisduerf ass gesot ginn, datt d’Gemengen net berechtegt wieren de Bebauungsplang zesumme mat deem wat am Fachjargon heescht “den Plang iwwer d’Ëmweltincidenzen” gläichzäiteg zum Votum stellen. D’Begrënnung vun deem Uerteel huet doranner bestanen datt de Bierger méiglechst fréi misst mat an d’Ännerung vum Bebauungsplang mat agebonne ginn an dat wier nëmme méiglech wann een déi zwou Prozeduren zäitlech vuneneen trenne géif. Géint dat Uerteel ass Appel gemaach ginn an d’Appelinstanz huet de Géigendeel gesot, dat heescht datt gläichzäiteg kënnt iwwer d’Emweltincidenzen an iwwer de Bebauungsplang selwer ofgestëmmt ginn. Aus all deem ergëtt sech datt mir an engem Dilemma sinn: entweder d’Prozedur virun ze féiere mam Risiko datt se nom Ofschloss entweder vum Ministère oder vun der Justiz gekippt gëtt oder awer d’Prozedur frësch unzefänken an dem Éischtinstanzuerteel an der Affär vu Reisduerf Rechnung ze droen. Wann, wéi allgemeng gewosst ass, et scho bal net méi méiglech ass fir een Normalverdiener sech eng Bauplaz unzeschafen opgrond vun den enorme Präisser a wann dann och nach esou eng Problematik derbäi kënnt, da muss ee sech net wonnere wann lues a sécher ee groussen Deel vun eise jonke Leit sech an d’Grenzgebieter ofsetzt. Dat ass natierlech mat ville Problemer verbonnen a virun allem fir déi Famillje mat Kanner fir déi schoulesch ënner Daach ze kréien. D’Politik ass op héchstem Plang gefuerdert Léisungen ze sichen an och ëmzesetzen ouni sech ideologesch vum Naturschutz blenden ze loossen. Ech hunn et gesot an ech bleiwen derbäi, et kann net sinn datt de Raubwürger d’Prioritéit huet virun dem Kand. Déi, déi déi Politik bedreiwe solle sech bewosst sinn, datt se wesentlech mat dozou bäidroen datt et ëm d’Zukunft vu Lëtzebuerg a vun der Lëtzebuerger Jugend schlecht bestallt ass. Henri FRANK Buergermeeschter
Säit 3/39
Conseil Communal
REUNION DU CONSEIL COMMUNAL LE 21 SEPTEMBRE 2016 Présents : FRANK Henri, HAAG Alex, KLEIN-SEIL Henriette, THOSS-LEHMANN Marie Rose, MEHLEN Robert, SCHUMACHER Albert, SCHRAM-PETRI Alice Absents (excusés): KLEIN-UNGEHEUER Alix (pour les points 1 - 2 de l’ordre du jour. Présent à partir du point 3), FRANK Henri (présent pour les points 1 – 6 de l’ordre du jour, excusé pour les points 7-8 de l’ordre du jour)
Ordre du jour En séance publique 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Octroi de subsides aux associations de bienfaisance Approbation de la convention en vue de la réalisation du PAP « In Lambett » à Manternach Décision de principe d’augmenter la capacité réservée au SIDERE Information concernant la situation actuelle d’approvisionnement en eau potable et stratégie d’avenir en la matière Décision de principe concernant un nouveau hall pour le Service d’Incendie et de Sauvetage à Berbourg Décision de principe concernant le projet de loi sur la gestion des édifices religieux et autres biens relevant du culte catholique Approbation des titres de recettes
Huis clos
8.
Approbation d’un nouvel avenant de Madame Véronique THEWES
1.
Octroi de subsides aux associations de bienfaisance
Le collège échevinal de la Commune de Manternach a décidé d’allouer des subsides aux associations de bienfaisance comme suit : Caritas Lux Rollers Lëtzebuerger Jongbaueren a Jongwënzer Lëtzebuerger Guiden a Scouten Amicale Sportive des Handicapés Physiques ONGD-FNEL (Solidarity Naepal) FLEK Lëtzebuerg (Fleege Elteren an Fleege Kanner Natur an Ëmwelt SCAP – Lëtzebuerger Aktiounskrees Psychomotorik Service Krank Kanner Doheem Muselheem Total
500,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 100,00 € 1500,00 €
Säit 4/39
Approbation de la convention en vue de la réalisation du PAP « In Lambett » à Manternach
La convention concernant le PAP « In Lambett » à Manternach a été approuvée avec l’unanimité des voix des membres présents lors de la réunion. 3.
Décision d’augmentation des capacités d’eau réservées au SIDERE à 450 m3/jour
Considérant les difficultés des mois d’été, où la commune de Manternach risquait de dépasser la capacité réservée de 400 m3/jour. Grâce au bon travail du service technique et grâce à l’appelle d’utiliser l’eau potable avec modération, faite par la commune, la limite de 400 m3/jour n’a pas été dépassée. Par conséquent le conseil communal décide à l’unanimité des voix des membres présents d’augmenter la capacité d’eau réservée du SIDERE à 450 m3-jour. 4.
Conseil Communal
2.
Information concernant la situation actuelle d’approvisionnement en eau potable et stratégie d’avenir en la matière
Suite aux difficultés d’eau potable pendant l’été, le conseil communal décide à l’unanimité de laisser faire examiner l’eau de la source « Vollwaasser » et de poursuivre la recherche en laissant analyser d’autres sources d’eau se situant sur le territoire de la commune de Manternach. 5.
Décision de principe concernant un nouvel hall pour le Service d’Incendie et de Sauvetage à Berbourg
Le conseil communal décide avec 6 voix pour et 2 abstentions, que l’emplacement d’un possible nouveau hall pour le Service d’Incendie sera dans la localité de Berbourg. 6.
Projet de loi sur la gestion des édifices religieux et autre biens relevant du culte catholique – titres de propriété
Suite à la circulaire n°3393 du 9 août 2016 le conseil communal a décidé unanime de conserver dans le patrimoine de la commune les églises de Berbourg, Lellig et Manternach et d’entamer des négociations nécessaires avec l’Administration Communale de la Ville de Grevenmacher et la fabrique d’église de Grevenmacher et en vue de l’élaboration d’un accord écrit pour voir attribuer la chapelle à Munschecker à la commune de Manternach. 7.
Approbation de recettes
Les recettes ont été approuvées, avec l’accord de tous les membres présents, comme suit :
Säit 5/39
Conseil Communal
1/690/168000/99001 Trésorerie de l’état – pacte logement population 2011 1/910/261100/15011 SYNECOSPORT terrains de l’école fondamentale 2/170/707120/99001 Impôt commercial 3 trimestre 2/170/707120/99001 Impôt commercial 2 trimestre 2/180/755300/99001 Intérêts sur créances commerciales (affaire Commune/Alves da Silva) 2/180/768000/99001 Remboursement 2015 dans le cadre des activités du service de proximité (CIGR) 2/425/705100/99001 Production énergies renouvelables 2/425/705100/99001 Production énergies renouvelables 2/590/744710/13001 Subvention Pacte Climat (tranche de paiement 2016) Total 8.
127 216 320 320
890,00 508,58 000,00 000,00
€ € € €
18,99 € 3 974,76 € 270,51 € 402,64 € 10 000,00 € 999 065,48 €
Approbation d’un nouveau avenant de Madame Véronique THEWES
Le conseil communal approuve à l’unanimité des voix des membres présents d’approuver un nouveau avenant de Madame Véronique THEWES.
REUNION DU CONSEIL COMMUNAL LE 9 NOVEMBRE 2017 Présents : FRANK Henri, HAAG Alex, KLEIN-UNGEHEUER Alix, KLEIN-SEIL Henriette, THOSS-LEHMANN Marie Rose, MEHLEN Robert Absents (excusés): SCHRAM-PETRI Alice, SCHUMACHER Albert
Ordre du jour En séance publique 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Fixation des taux d’impôt commercial communal pour l’année 2017 Fixation de l’impôt foncier pour l’année 2017 Décision concernant la continuation de la procédure du PAG Nomination d’un délégué dans la commission de surveillance de l’école de Musique d’Echternach Nomination d’un délégué au conseil d’administration de l’Office Sociale commun de Grevenmacher Approbation des titres de recettes
Huis clos
7.
Nomination d’un expéditionnaire technique (m/f)
1.
Fixation des taux d’impôt commercial communal pour l’année 2017
Le conseil communal décide unanimement de maintenir le taux multiplicateur de l’impôt commercial à 250% au même niveau que pour l’exercice 2016 Säit 6/39
Fixation de l’impôt foncier pour l’année 2017
Le conseil communal décide unanimement de maintenir le taux multiplicateur de l’impôt foncier au même niveau que pour l’exercice 2016 Impôt Impôt Impôt Impôt Impôt Impôt
foncier foncier foncier foncier foncier foncier
A B1 B2 B3 B4 B5
Impôt foncier B6 3.
propriétés agricoles constructions industrielles et commerciales constructions à usage mixte constructions à autres usages maisons unifamiliales, maisons de rapport immeubles non bâtis autres que les terrains à bâtir à des fins d’habitation terrains à bâtir à des fins d’habitation
200% 300% 200% 100% 100% 200%
Conseil Communal
2.
200%
Décision concernant la continuation de la procédure du PAG
Le conseil communal décide à l’unanimité de formuler une lettre à Monsieur le ministre de l’Intérieur en le demandant son avis de l’affaire en question. 4.
Nomination d’un délégué dans la commission de surveillance de l’école de Musique d’Echternach
Le conseil communal a procédé au vote secret dont le résultat était le suivant : 0 voix pour Madame Alice SCHRAM-PETRI de Berbourg et 6 voix pour Madame Alix KLEIN-UNGEHEUER de Lellig et constate en conséquence qu’ Alix KLEIN-UNGEHEUER de Lellig a été nommée déléguée de la commune de Manternach dans la commission de surveillance de l’école de Musique d’Echternach 5.
Nomination d’un délégué au conseil d’administration de l’Office Sociale commun de Grevenmacher
Le conseil communal a procédé au vote secret dont le résultat était le suivant : 0 voix pour Monsieur Luc Girst, 1 voix pour Madame Jeanny Janssen-Bakx et 5 voix pour Madame Marie-Rose Lehmann ép. Thoss et constate en conséquence que Madame Marie-Rose Lehmann ép. Thoss a été nommée déléguée de la commune de Manternach dans le conseil d’administration de l’office social commun dont le siège est à Grevenmacher. 6.
Approbation des titres de recettes
Les recettes ont été approuvées, avec l’accord de tous les membres présents, comme suit : 1/520/169100/99001 2/180/768000/99001 2/425/705100/99001
Frais de raccordement à la canalisation Décompte, prime de l’assurance La Luxembourgeoise Production d’énergies renouvelables Total
3 160,00 € 182,60 € 402,64 € 3 745,24 €
Säit 7/39
Conseil Communal
7.
Nomination d’un expéditionnaire technique (m/f)
Le conseil communal a voté par scrutin secret Monsieur Marc WANTZ domicilié à Herborn au poste d’expéditionnaire technique de la commune de Manternach.
REUNION DU CONSEIL COMMUNAL LE 21 DECEMBRE 2016 Présents : FRANK Henri, HAAG Marie Rose, MEHLEN Robert
Alex,
KLEIN-UNGEHEUER
Alix,
THOSS-LEHMANN
Absents (excusés): KLEIN-SEIL Henriette, SCHRAM-PETRI Alice, SCHUMACHER Albert
Ordre du jour En séance publique 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 1.
Approbation du plan de gestion 2017 (triage de Manternach) Décision concernant l’adhésion de la commune de Manternach au SIDEST Approbation du devis concernant la remise en état des chemins ruraux dans la commune de Manternach Approbation des conventions traitant la propriété des édifices religieux Décision concernant la procédure du PAG / SUP Modification ponctuelle du règlement de circulation (Berbourg, entre le CR138 et le Kéiwee) Fixation du nombre des emplois des différentes fonctions du cadre fermé Vote du Budget rectifié 2016 Vote du Budget 2017 Approbation des titres de recettes
Approbation du plan de gestion 2017 (triage de Manternach)
Après que Monsieur Luc Roeder a présenté le plan de gestion pour 2017, le conseil communal décide à l’unanimité des voix des membres présents d’approuver le plan de gestion 2017 du triage de Manternach. Recettes : 69.600,00 € Dépenses : 108.900,00 € --------------Perte: 39.300,00 € 2.
Décision concernant l’adhésion de la commune de Manternach au SIDEST
Monsieur Jean-Marie RIES, directeur du SIDEST présente et explique le fonctionnement du syndicat SIDEST. Après avoir entendu les explications le conseil communal décide à l’unanimité des voix des membre présents de formuler une demande d’adhésion de la commune de Manternach dans le syndicat SIDEST.
Säit 8/39
Approbation du devis concernant la remise en état des chemins ruraux dans la commune de Manternach
Le conseil communal approuve unanimement le devis établie par l’Administration des services techniques de l’agriculture au montant de 346.000.- € ttc pour la remise en état de 4 chemins ruraux (« Op den Haiser / Fuussberg » / Münschecker 98.750.- € ; « Häs » / Lellig 159.500.- €, « Millecker » / Lellig 76.250.- €, « Wäissärd » / Manternach 11.500.- €). 4.
Approbation des conventions traitant la propriété des édifices religieux
Considérant la lettre du ministre de l’Intérieur du 23 novembre 2016, il appartient aux communes à présenter avant le 1er janvier 2017 au ministère de l’Intérieur des conventions des différents édifices religieux concernant la propriété des bâtiments religieux. Le conseil communal a décidé dans sa séance du 21 décembre 2016 ce qui suit : La convention relative à la propriété de l’église de Lellig conclue avec la Fabrique d’église de Lellig en date du 14 décembre 2016 et la convention relative à la propriété de l’église de Münschecker conclue avec la Fabrique d’église de Grevenmacher du 7 décembre 2016 ont été approuvé avec 5 voix pour et 1 abstention. Dans la convention il y a eu accord que les églises resteront propriété communale et que les églises serviront dorénavant comme dans le passé à des offices religieux.
Conseil Communal
3.
En plus le conseil communal décide à l’unanimité des voix des membres présents d’approuver les titres de propriété des églises de Berbourg et Manternach. 5.
Décision concernant la procédure du PAG / SUP
Le conseil communal décide à l’unanimité des voix des membres présents de de continuer la procédure du PAG et de charger le collège de bourgmestre et échevins à procéder avec l’écoute des réclamants. 6.
Modification ponctuelle du règlement de circulation (Berbourg, entre le CR138 et le Kéiwee)
Il s’est avéré nécessaire de compléter le règlement communal de circulation, notamment en ce qui concerne les dispositions applicables entre le CR138 et le rue « Kéiwee ». Par conséquent, le conseil communal décide à unanimité de modifier le règlement communal de circulation modifié du 24 novembre 2008 comme suit : Art. 1er. Dans le chapitre II “Dispositions particulières”, la rubrique concernant le CR138 (chemins ruraux adjacents) en dehors des agglomérations est complétée par la disposition suivante: Article 1/3/1
Libellé Accès interdit aux camions, excepté riverains et fournisseurs
Situation -le chemin de liaison entre le CR138 et le Kéiwee, sur toute la longueur, dans les deux sens (3,5t)
Signal
Säit 9/39
Conseil Communal
Art. 2. Dans le chapitre II “Dispositions particulières”, la rubrique concernant la rue Kéiwee en dehors des agglomérations est complétée par la disposition suivante: Article 1/3/1
Libellé Accès interdit aux camions, excepté riverains et fournisseurs
Situation -le chemin de liaison entre le CR138 et le Kéiwee, sur toute la longueur, dans les deux sens (3,5t)
Signal
Art. 3. Les infractions aux dispositions de la présente modification sont punies conformément aux dispositions de l’article 7 de la loi modifiée du 14 février 1955 concernant la réglementation de la circulation sur toutes les voies publiques. 7.
Fixation du nombre des emplois des différentes fonctions du cadre fermé
Le conseil communal fixe d’après le règlement grand-ducal modifié du 04 avril 1964 portant assimilation des traitements des fonctionnaires des communes, syndicats de communes et établissements publics placés sous la surveillance des communes, à ceux des fonctionnaires de l’Etat des différentes fonctions du cadre fermé et les approuve à l’unanimité des voix des membres présents lors de la réunion. 8.
Vote du Budget rectifié 2016
Le conseil communal arrête à l’unanimité des voix des membres présents d’approuver le budget rectifié 2016. 9.
Vote du Budget 2017
Le conseil communal vote avec 5 voix pour et 1 abstention le Budget 2017. Il faut noter que la commune de Manternach est à partir de l’année 2017 sans dette et a un budget équilibré. En effet le budget 2017 envisage un boni de 264.373, 67 € et envisage un investissement extraordinaire de 8.506.236,32 €. On peut noter l’achat d’un nouveau tracteur et la construction d’un nouveau hall pour le service technique, la réalisation de la phase III de la Duerfstrooss à Münschecker. En plus il est prévu de démarrer plusieurs projets dans la commune de Manternach, à Berbourg la réfection et l’assainissement des rues «Om Bierg » et « neie Wee », à Manternach il y a le projet « ale Millekanal » lequel est en élaboration. En outre il faut noter les travaux d’études planifiés pour le redressement de la rue « Hiel » et du « Burwee » à Lellig et le redressement du CR 139 entre Lellig et la station d’épuration. 10.
Approbation des titres de recettes
Les recettes ont été approuvées, avec l’accord de tous les membres présents, comme suit :
Säit 10/39
2/170/707120/99001 2/413/78211/99001 2/425/705100/99001
Subventions de l’Etat pour l’aménagement des 19.665,46 € chemins forestiers Impôt commercial 374.000,00 € Location de la chasse / pêche 1.599,40 € Production énergies renouvelables 402,64 € Total 395.667,50 €
Landjugend Power - Samstag, den 10. September 2016
Landjugend Power
1/412/161000/99001
Nachdem die Landjugend sich bereit erklärt hatte, den bestehenden Spielplatz in Muenchecker durch den Bau eines Unterstandes herzurichten, hat der Bürgermeister der Landjugend im Beisein der Gemeinderätin Rosi LEHMANN für ihren unentgeltlichen Einsatz gedankt. Er nutzte die Gelegenheit sich auch noch mal bei der Familie Josy UNGEHEUER dafür zu bedanken, dass das Terrain der Gemeinde nach wie vor erhalten geblieben ist. Die Landjugend ist ein fester Bestandteil der Gesellschaft im Jugendbereich und verdient alle Unterstützung in ihren vielfältigen und unentgeltlichen Aktivitäten.
Säit 11/39
Besuch aus Amerika
Besuch aus Amerika Den 20. September 2016 war d‘Anne Brenner aus Amerika op Besuch an eiser Gemeng wou si vun de Manternacher Gemengevertrieder empfaange gouf. D’Anne Brenner ass d’Ur-Ur-Enkelin vum Peter Brandenburg, deen 1867 an d’Staaten ausgewandert ass. De Peter Brandenburg ass den 23.08.1843 zu Manternach „A Kostesch“ op d’Welt komm, 1869 ass hien an Amerika bestuet ginn mam Margaret Ludovicy, e Meedchen wat vu Wecker gebierteg war. Ob si sech an Amerika oder schonn hei kennegeléiert haten, ass haut net méi bekannt. De Brudder vum Peter Brandenburg, de Michel, war hei zu Manternach bliwwen an huet hiert Elterenhaus „A Kostesch“ iwwerholl, wat spéider ëmgebaut ginn ass zu dem Gebai, wat een haut nach virfënnt. Dem Michel Brandenburg seng Nokommen, d’Famill Paul Hengen (Ur-Ur-Enkel) wunnen haut och nees zu Manternach an zwar an „Heesch“. D‘Madame Brenner huet erzielt, hire Grousspapp hätt behaapt, dass dem säi Grousspapp, (also de Peter Brandenburg) hei zu Manternach dru bedeelegt war, wéi déi 3 Käschtebeem virun der Kierch gesat goufen. Effektiv, wann een dovun ausgeet, dass déi nei gebaute Kierch 1865 konsekréiert gouf an kuerz drop 3 Beem (wouvun haut just nach ee steet) um Parvis gesat goufen, esou ass dat plausibel. Méiglech ass awer och, dass de Peter Brandenburg d’Beem, déi der Manternacher Iwwerliwwerung no eréischt em d‘Joerhonnertwenn gesat goufen, bei engem Besuch an senger aler Heemecht gehollef huet setzen. Als „Al-Manternacherin“ huet d’Madame Anne Brenner drop gehalen, d’Gemengenhaus an och déi nei renovéiert Parkierch ze besichen. De Manternacher Schäffen Alex Haag an déi 2 lokal Conseillere Roby Mehlen an Albert Schumacher hunn sech dann och eng Éier draus gemaach, de Besuch aus Amerika zesumme mat de Lëtzebuerger Kosengen op e klenge Patt an d’Gemeng anzelueden, wou dann och nach di eng an di aner Anekdot aus der Vergaangenheet erzielt gouf. D’Madame Brenner huet de Gemengevertrieder Merci fir déi flott Visite gesot an dobäi de Wonsch geäussert, déi al Gebaier, déi mir nach bei eis hunn, gutt ze fleegen fir esou der Nowelt ze erhalen.
Säit 12/39
Sportleréirung Sportleréierung de 27. September 2016 am Centre Beaurepaire Léif Kollegen aus dem Schäffen- a Gemengerot, Léif Veräinsvertrieder a Vertriederinnen, Léif Sportler a Sportlerinnen , léif Studenten a Studentinnen an och eis Jugend déi de Summer op der Gemeng geschafft hunn. Et ass mir ëmmer e ganz spezielle Pleséier fir den Owend hei e Wuert un Jugend ze riichten. Den Owend ass wei gesot e Mol d’Sportleréierung, dann d’Studenten an en plus d’Schüler déi de Summer bei der Gemeng geschafft hunn. Bei de Sportler, sou sinn et dëst Joer, wat Equippen ugeet, an och déi Individuell Sportler net esou vill ewéi déi Jore virdrun. Dat ass eng Feststellung. Mee et ass gesot datt et net vill kleng Gemenge gëtt wou de Fussball an der éischter Divisioun spillt, en Dëschtennis den elo an déi zweethéchst Liga opgestigen ass an eis East-Side Piraten déi och guer net esou schlecht sinn obwuel se jo ni hei spillen. Fir datt e Sportveräin funktionéiert, ass dat mat engem enormen Opwand verbonnen. Et ass een all Dag drun, well all Dag iergend eppes Neies muss geregelt ginn. Dofir well ech d’Geleeënheet notze fir alle deenen déi hier Fräizäit opfere fir d’Jugend sportlech ze encadréieren e grousse Merci ze soen. D’Erklärung firwat mir Haut esou gutt do stinn sinn och nach d’Infrastrukturen. Well et kann een deen haitege Fussballsterrain net mat deem Bongert vergläiche wou ech virun zisch Jore Fussball gespillt hunn. De Sport ass an enger Gesellschaft wéi eiser extrem wichteg, well vill vun der Jugend Haut vill Zäit mat deem Gespills mat deenen elektreschen Apparaten verbréngen. De Sport ass extrem wichteg fir dat Physescht mee och fir dat Mentaalt. Duerch de Stress an der Schoul ass et wichteg e gewëssen Ausgläich ze hunn, dofir ass de Sport extrem wichteg. Meng Felicitatioune ginn haut ganz speziell un d’éischt Equipe vum Berbuerger Dëschtennis. Si hunn et fäerdeg bruecht fir an der Promotioun déi éischt Plaz ze maachen a sinn doduerch an d’Nationale II opgestigen, a si Champion vun der Promotioun ginn. Mir huele mat Freet Kenntnis doriwwer. Säit 13/39
Sportleréirung
Dann hutt Dir och nach d’Coupe Fränz Bing, Coup vun den ënneschten Divisiounen, an en plus zu Verona hutt dir excellent ofgeschloss. Nach e Mol e grousst Kompliment. D’Dammen Equipe vun den East-Side Pirate sinn an d’Nationale II opgestigen. En deckt Kompliment fir dat Resultat. Da komme mir un den zweeten Deel, dat sinn d’Schüler a Studenten, wou mir 107 Demanden erakruten an de gesamte Chiffer beleeft sech op 8.162,50 €. Ech well iech nach e Message vermëttelen. Dir sollt all déi Jore benotze fir ze leieren a nach ze leiere fir e gudden Ofschloss ze kréien, well Haut ass et net méi evident fir eng Plaz ze fannen. D’Competitioun ass méi grouss wei fréier. Mee et ass wichteg dass een sech fir d’Geschicht interesséiert , och wann ee keng Geschicht studéiert, dat nennt een “Culture générale”. D’Studenten déi an de grousse kulturelle Stied studéieren, sollen d’Méiglechkeet benotze fir vun der kultureller Offer déi esou grouss Stied ze bidden hunn ze profitéieren. Ech wënschen iech vill Gléck fir mat engem gudden Ofschloss Heem ze kommen a nach e ganz grouss Kompliment vu mir wat dir erreecht hutt.
Säit 14/39
“À nos martyrs” Op der Journée de la Commémoration gouf de gefaalene vum II. Weltkrich aus der Gemeng geduecht. Mir Danken hinne fir hiren Asaatz an hale si an Éieren. Den Här Buergermeeschter huet d’Rosi Lehmann an d’Alice Schram entschëllegt, well si net konnte bei dësem historeschen Dag dobäi sinn. Laut dem Lex Roth krit déi Jonk Generatioun vun haut, no 75 Joer Commemoratiounsdag, d’Aen op eng léif Manéier opgemaach. Wat ëmmer erëm zu Mëssverständnesser féiert, ass eng Tatsaach, an zwar dass de Gauleiter vir hat, wat mam Führer héchstperséinlech ofgeschwat war, fir Lëtzebuerg an d’Reich ze integréieren. Dëst sollt mat der Personenstandsaufnahme, wou 3 Froe gestallt goufen, an zwar dass mir als Däitsch Natioun géife feelen, eng Däitsch Pflicht hätten an dass Däitsch eis Mammesprooch wier. Des Froe stoungen op Ziedelen, déi ausgedeelt goufen, a wéi si dunn d fir de Referendum am Virfeld schonn agezunn hunn, ware si ganz verblufft, dass, net wéi si sech et erwaart haten, 90% vun de Lëtzebuerger mat Jo zu deene Froe géingen äntweren, mee 90% vun de Leit hu mat Nee geäntwert. Dëse Referendum war geplangt op den 10. Oktober 1941. Wéi dunn de Simon gemierkt huet dass dee geplangte Referendum eng schmaachvoll Néierlag, huet en de Referendum zeréckgezunn. Et ass also ni richteg dozou komm an en ass ni ganz ausgewäert ginn. Déi 90% déi ausgewäert goufen, vun deenen ëmmer geschwat gëtt, sinn also just déi déi si am Virfeld opgemaach hunn.
Den Dag vun der Commemoratioun
Den Dag vun der Commemoratioun zu Berbuerg, Lelleg, Manternach, Mënschecker de 9. Oktober 2016
D’Resultat dovunner kenne mer, wéi et dunn geheescht huet: “Bist du nicht freiwillig, so brauche ich Gewalt” heescht et am Gedicht. Doropshin ass dunn d’Zwangsrekrutéierung agefouert ginn. Als Konsequenz dozou, koum et den 31. August 1942 zum Generalstreik, bei deem vill Lëtzebuerger d’Liewe gelooss hunn a ganz gräisslech erschoss goufen. Patriotismus war an der Zäit vum Krich, e Wuert wat e ganz déiwen Inhalt hat, a vill sinn der als Patriote gestuerwen. Haut brauch kee Jugendleche méi ze fäerten, dass en an e Konzentratiounslager geschéckt gëtt, dass en an e Krich geschéckt gëtt. Dem Här Frank säin Appell ass deen dass dat Wuert Patriotismus net dierf zu enger eideler Hüls ginn! Dat Wuert muss weiderhi fir all Lëtzebuerger e wichtege Stellewäert halen. De Patriotismus huet vill Leit am Krich um Liewe behalen. Dëst ass den Historesche Background an deem mir haut hei stinn. Et gouf festgestallt, dass wéi den Här Frank als Buergermeeschter ugefaangen huet, hat hie mindestens eng Dosen Zwangsrekrutéiert dobäi. Dee läschten deen nach dobäi ass, ass de Jempy Hurt, den de 5. November 1925 gebuer gouf. Hien war och an der Mass dobäi, mee hien huet gebiede fir en ze entschëllegen, well en Gesondheetlech net méi sou gutt ass, an net méi ka matgoen. Den 10. Oktober war op der enger Säit de Referendum, an op der anerer Säit, dat wat den Dechen och schonn ugeschwat huet, dass virun 350 Joer d’Muttergottes der Staat Säit 15/39
Den Dag vun der Commemoratioun
Lëtzebuerg geweit ginn ass. Dëst misst och deem anti-kathouleschsten an dësem Land awer iergendwéi ze gedenke ginn, op et wierklech de Moment ass, fir déi grouss Emkrämpelunge virzehuelen, um Niveau vun der Kierch, well et zesumme fält mat der Muttergottes wéi un d’Staat a kuerz duerno un d’ganz Land. Den Dechen huet och schonn déi 2 Figuren ervirgestrach, déi am Krich fir vill Jongen, déi Zwangsrekrutéiert waren, a sech verstoppt hunn, déi déi 3 Fotoen, vun hirer Mamm, vun der Grand-Duchesse an der Muttergottes, der Schutzpatréinerin vun der Staat Lëtzebuerg, bei sech haten. D’Grand-Duchesse huet am Krich en immens wichtege Rôle gespillt. De Fakt dass Lëtzebuerg e Generalstreik hat, huet Weltwäit fir Opseeë gesuergt. Well an Amerika wousst kaum een dass et Lëtzebuerg géing ginn, a wat Lëtzebuerg wier. Wéi et op eemol geheescht huet “do ass e Vollek wat sech géint déi Nazien erhieft”, dat wat Wegbereitent fir d’Zukunft vu Lëtzebuerg. Eis Grand-Duchesse huet de Roosevelt an d’Amerikaner dovunner iwwerzeegt Europa nach emol ze retten. Si huet och un de Gaule Appell gemaach a Messagë vu London aus geschéckt. Dëst war ganz geféierlech, well wann een sou eppes gemaach huet, an erwëscht gouf, koum een net an e KZ, mee et war een Dout. Wa mir awer anescht gehandelt hätten an et wier anescht ausgaangen, dat wier eng Katastroph ginn nom Krich. Virun allem als Eent vun deene sechs Grënnungslänner vun Europa, déi op de Wäerter vun Toleranz a sozialer Gerechtegkeet, mee wou och dat Element, an dat ass e bësse schappeg an der Deklaratioun vun eiser Regierung, wou se mengen se kéinten dat Reliéist einfach un de Bord drängen oder souguer ganz eliminéieren. Et war dem Här Buergermeeschter eng Éier fir un dësem Dag virun de Leit ze stoen a seng Gedanken ze äusseren. Et war och eng Freed, dass d’Jugend hiert Uleies och zum Ausdrock bruecht huet op dësem besonneschen Dag. Hei dat wat de Jeff Schmit an de Jacques Janssen vun der Jugendkommissioun virgedroen hunn a wat hinnen um Häerze loung. Gudde Moien, am Numm vum Conseil des Jeunes vun der Gemeng Manternach begréissen ech Iech alleguer op der Journée de la commémoration nationale. Op dësem Dag erënnere mir un déi Mënschen, déi sech am 2. Weltkrich géint déi däitsch Occupatioun agesat hunn an domat fir d’Fräiheet an d’Demokratie an eisem Land gekämpft hunn. D’Wäerter Fräiheet, Fridden an d’Demokratie ginn am Moment leider an der Europäescher Unioun haart op d‘Prouf gestalt. Déi rezent erfollegräich Wahlresultater vun de riets Parteien an d‘Virgäng zu Dresden, déi lescht Woch, stemmen eis nodenklech. Dofir ass et wichteg, dat mir op esou engem Dag eis Europäesch Geschicht net vergiessen. An datt et grad elo wichteg ass sech vier Wäerter wéi Fridden, Fräiheet, an Demokratie anzesetzen. Mir vum Conseil des Jeunes fannen et dofir wichteg, datt mir deene Leit hëllefen, déi hiert Land verloosse fir virum Krich ze flüchten, si hei ophuelen fir hinnen eng nei Heemecht ze ginn. Hei wou elo des Wäerter respektéiert ginn, fir déi Leit un déi mir haut gedenken hir Liewe gelooss hunn. Merci
Säit 16/39
Säit 17/39
Den Dag vun der Commemoratioun
Den Dag vum Bam de 26. November 2016
Den Dag vum Bam de 26. November 2016 2016 stoung den Dag vum Bam am Numm vun der Wanterlann. Am Regulus steet geschriwwen, dass d’Lann de Bam vun de Germane war an dass dee fir si d’Gerechtegkeet an d’Weisheet symboliséiert huet. Fréier gouf d’Justiz vun de Germanen och ënnert der Lann ofgehalen. Wat d’Natur an d’Ëmwelt betrefft, ass d’Gemeng Manternach och net schlecht opgestallt, mam neie Fierschter an dem Centre d’Accueil “A Wiewesch”. Nodeems de Bam geplanzt war, huet den Här Buergermeeschter nach op e Patt Éierewäin invitéiert.
Säit 18/39
Dest Joer huet d’Gemengepersonal d’Joer zesummen am Restaurant Kinnen zu Waasserbëlleg ofgeschloss. Den Här Frank huet sech bei der ganzer Equipe bedankt fir hir gutt Aarbescht an huet se motivéiert esou weider ze maachen. Trotz allem gëtt d’Aarbescht mat de Joren ëmmer méi, mee d’Quantitéit vum Personal steigt net kontinuéierlech mat.
Chrëschtfeier vum Gemengepersonal de 16. Dezember 2016
CHRËSCHTFEIER VUM GEMENGEPERSONAL DE 16. DEZEMBER 2016
Säit 19/39
Seniorefeier zu Berbuerg
SENIOREFEIER ZU BERBUERG Knapp 100 Matbierger waren der Aluedung vun dem Schäffen- a Gemengerot an der Seniorekommissioun nokomm an hate sech den 18. Dezember am Beaurepaire op der traditioneller Chrëschtfeier zesummefond. An engem gemittleche Kader goufe nom gemeinsame Mëttegiessen, servéiert vum Restaurant Steinmetz, eng ganz Rei Chrëschtlidder vun de Berbuerger „Schlasssänger“ virgedroen.
Am Kader vun dëser Feier goufen dann och 4 Matbierger fir hier 80 Joer geéiert: • D’Fanny Stremler, • Den Jean Spaus, • Den Alphonse Hirt an • De Roger Kersch, laangjährege Conseiller a Schäffe vun der Gemeng.
Säit 20/39
Seniorefeier zu Berbuerg
Eng Spendenaktioun gouf dëst Joer fir d’Alzheimer Associatioun (association Alzheimer Luxembourg) ofgehalen, vertrueden duerch een vun hire Memberen, de gebiertege Berbuerger Jules Geisen. No e puer Abléck an déi Krankheet, déi haaptsächlich eeler Leit betrëfft, konnt de Jules Geisen sech vun der Generositéit vun de Leit aus senger aller Heemecht iwwerzeegen. 1.415,- Euro, déi d’Gemeng dann verduebelt huet, koumen op dem flotten Dag zesummen an konnten dem Här Geisen iwwerreecht ginn. Ofschléissend huet de Buergermeeschter alle Leit schéi Feierdeeg gewënscht an der Presidentin an de Memberen vun der Seniorekommissioun säin Dank fir déi gutt a vill geleeschten Aarbecht ausgedréckt.
NEIJOERSRÉCEPTIOUN DEN 12. JANUAR 2017 AM CENTRE BEAUREPAIRE Den Här Frank huet d’Vertrieder aus dem Gemengen- a Schäfferot, d’Vertrieder vun de Pompjeeën, de Fierschter, an all d’Leit häerzlech begréisst. Hien huet jidferengem gewënscht, dass alles wat d’Leit sech selwer virgeholl hunn, sief et am Perséinlechen, Familiären, Berufflechen oder um Veräinsplang, dass dat alles sou gutt wéi méiglech an Erfëllung geet, sachant dass ni all Wonsch deen een huet, erfëllt gëtt. Dat wichtegst vun allem ass d’Liewen an dono d’Gesondheet. D’Manternacher Gemeng geet lo esou lues Populatiounsméisseg op 2.000 Awunner zou. Déi 4 Dierfer sinn am Laf vun de Jore kontinuéierlech konstant gewuess, wat dann och mat sech bruecht huet, dass entspriechend Infrastrukturen virun allem um Schoulesche Plang hu missen ugepasst ginn. Mat engem gewëssene Stoltz huet de Buergermeeschter matgedeelt, wéi se am Gemengerot de Budget gestemmt hunn, dass do eng Conseillère sot dass déi dono bal näischt méi bräichten ze maachen. Beim PAG sinn mer de Moment an där Phase, wou de Vote provisoire war, wou d’Leit konnte kucke kommen an d’Recht haten ze reklaméieren. Vun deem Recht hunn der och 45 gebrauch gemaach. D’Prozedur geet also weider. Duerch dee grousse Wuesstem vun eiser Populatioun stousse mir esou lues un eis
Säit 21/39
Neijoersréceptioun den 12. Januar 2017 am Centre Beaurepaire
Limiten. Ee Problem dee mer haten, ass dee mat der Waasser Versuergung. Virun 2 Joer hu mer missen eng déck Tax un d’SIDERE bezuelen, no villem gekämpfs, gouf se em méi wéi d’Halschent erof gesat. Mir ware fir d’éischt op 150 Meter Cube a lo si mer op 250 gangen, alles am Betracht vum Wuesstem vun der Gemeng. Deen enorme Bauplaze Präis läit dem Här Frank natierlech och um Häerzen. Säit Joren hu grouss politesch Parteien grouss Téin gespaut mee d’Resultat war, dass d’Präisser ëmmer méi an d’Lut gaange sinn, à tel point, dass Haut schonn Zwee Leit musse gutt, wa net esouguer ganz gutt verdéngen fir sech eng Bauplaz leeschten ze kënnen an dann och nach dorobber en Haischen opzeriichten. Wa lo eng Partei, fir déi nächst Wahlen deen dote Punkt mol richteg géng Thematiséieren, dann hätt déi gutt Chance fir mat Zoustëmmung ze gewannen. Da muss een awer och bereet sinn Sacrificen ze maachen. Ee Sacrifice ass ënnert anerem, dass d’PAG’en kënnen erweidert ginn. Wann d’PAG’en an deene bestehende Limiten agëengt bleiwen, dann ass et eng Affaire vun Offer an Demande an da klammen d’Präisser ëmmer nach weider, well mir ëmmer weider Leit hei an d’Land kréien. De Kampf vum SYFEL huet sech bis elo bezuelt gemaach. Déi Faiten an der lëtzebuerger Geschicht, dass d’Kirchefabriken de Bëschof viru Geriicht zitéiert hunn, mam Inneminister, a vue dass d’Vertrieder vun der Justiz net sou mat extremer Geschwennegkeet dingen, an op den Här Kersch lo domadder weider kennt. Well u sech gett et an desem Land wirklech aner réell Problemer, wéi wëllen déi Kirchefabriken ofzeschafen. Mir wënschen dass eis Jugend nach ka vun deem Wuelstand genéissen, dee mir seit 50 Joer haten, mee dat kann och emol an déi aner Richtung goen. Well ee Problem, deen absolut net thematiséiert gëtt, ass deen vun deenen 150.000 déi all Joer hei an d’Land kommen, déi net nëmmen d’Stroossen sou zouman, dass ee bal net méi an d’Staat kennt, mee déi komme natierlech emol hier Rechter akloen an dat gëtt eng deier Rechnung déi bezuelt muss ginn. Dat ass jo de Präis dee mir bereet sinn ze bezuelen, fir dass mir eisen aktuelle System erhale kënnen. Ee Wuert zu Europa, ee Brexit ass schon een zevill. Wann mer eis virstellen, dass theoretesch a Frankräich de Franc National kéim, an ee vun deenen als President kéim, da géif dat och an d’Richtung vum Brexit goen. Dat wär eng ganz grouss Katastrof well da géing de Pilier vun de Grennungslänner vun Europa ewech briechen. Mir hoffen dass mer nach öfters sou zesumme kommen a wënschen Iech dat wat Dir iech wënscht an dass dat méiglechst dovunner och zoutreffe wäert. Dono gouf et nach e Patt ze drénken.
Säit 22/39
Säit 23/39
Neijoersréceptioun den 12. Januar 2017 am Centre Beaurepaire
Jubilarefeier am Haaptmann’s Schlass
JUBILAREFEIER AM HAAPTMANN’S SCHLASS DE 14. JANUAR 2017 De 14. Januar dëst Joer sinn am Haaptmann’s Schlass d’Jubilare gefeiert ginn. Zu dësem Ulass kruten d’Gebuetsdagskanner all en Blummenarrangement geschenkt a se goufe vum Här Frank perséinlech geéiert.
Säit 24/39
Topographie und Lage Auf der flachen Ostspitze eines Ausläufers, des westlich von Berburg gelegenen “Lambierg”, befindet sich die mittelalterliche Burgstelle. Der Burghügel erhebt sich etwa 20 m über den 2 Bachläufen (Wuelbertsbaach) des Ortes, die nördlich davon zusammenfließen und liegt 290 Meter über dem Meeresspiegel.
Burg Berburg
Burg Berburg
Zwischen dem Hügel und dem Lambierg befindet sich außerdem eine kleine Mulde, sodass sich das Burggelände an allen Seiten vom Umland erhebt. Die neuzeitliche Siedlung dehnte sich (siehe Ferrariskarte und Urkataster) an der alten Straße von Wasserbillig nach Altrier aus, eine gleiche oder ähnliche Lage ist auch für die mittelalterliche Siedlung anzunehmen. Herrschaft Die erste urkundliche Erwähnung des Ortes Berburg erfolgt in einer Schenkung von Gütern an das Kloster Lorch 775. Die Identifizierung mit Berburg erfolgt durch die Nennung von “Berenburstorph”, was nicht zweifelsfrei mit unserem Ort übereinstimmen muss. Die erste sichere Erwähnung der Herrschaft und auch der Burg 1192 erfolgt in einer Aufstellung vermeintlich illegal auf Echternacher Klostergrund errichteten Burgen durch einen gewissen Theoderich . Dieses Dokument bildet einen Terminus Ante Quem für die Errichtung der (ersten) Burg, sie muss sicher schon vor diesem Datum existiert haben. Zwischen 1192 und 1383 sind uns insgesamt 7 Personen überliefert, die als Herren von Berburg genannt werden. Cuno von Berburg (1192) war ein Bruder Arnolds I. von Fels, es ist gut möglich, dass hier Berburg als Herrschaft entstanden ist und der Graf von Luxemburg Cuno belehnt hat. Es folgen Agnes Edelfrau von Berburg (1221), Wirich I. von Berburg (1227-1258), Wirich II. von Berburg (1269), Johann von Berburg (1276-1313), Wirich III. von Berburg (13131360) und Wirich IV. von Berburg (1360-1383). Mit seinem Tod erben die Herren von Düdelingen die Herrschaft. Der weitere Verbleib der Herrschaft Berburg im späten Mittelalter und in der frühen Neuzeit ist äußerst kompliziert, die Herrschaft ging durch Heirat und durch Erbteilung an mehrere Familien, sodass diese hier nur kurz erwähnt werden. Die waren die Familien von Gymnich (14. Jh.), de Boulay (1447), de Naufchatel (15. Jh.), von Manderscheid (1549), von Isenburg (1579), de Bande (1668), von Linden (1670), von Waldeck (1678), von Hohenzollern (17. Jh.), d’Arnoult (1700), de Seyl (1774) sowie am Ende de Waha (1789).
Der “Theresianische Kataser” von 1766 nennt uns gleich mehrere adelige Herren, die nicht nur Land, sondern auch Gebäude in der Herrschaft Berburg besitzen. Zum einen Mohr de Waldt aus Luxemburg, dem ein Haus gehört.
Säit 25/39
Burg Berburg
Für Jean-Philippe, Baron d’Arnould et de Soleuvre sind ein Schloss, drei Häuser und Schmelzen eingetragen. Für die Erben von Grund und Herrschaft Berburg, die Herren Barone d’Arnould de Soleuvre et de Differdange ein Schloss und ein Haus. Für die Barone von Schengen und Soleuvre und Konsorten ein Schloss. Monsieur de Bourcy à Givenich gehört auch ein Schloss. Da das neue Schloss erst einige Jahre später errichtet wurde, müssen wir davon ausgehen, dass das Alte Schloss zu dieser Zeit zumindest formell auf 4 Familien aufgeteilt war. Ob überhaupt eine der Familien dort gewohnt, oder sich öfters aufgehalten hat, lässt sich daraus nicht erschließen. Burg Es sei noch einmal darauf hingewiesen, dass es in Berburg 2 Schlösser (Burg) gibt. Neben der mittelalterlichen Burganlage, gibt es noch das 1775 von Henri Damien d’Arnoult et de Soleuvre, einem Hauptmann Maria Theresias im Ruhestand, errichtete “Haaptmannsschlass”. Sein Bruder Jean-Philippe, Begründer der Eisenhütte in Berburg lebte zu dieser Zeit auf der Burg/ dem alten Schloss. John Zimmer bemerkt zu Recht, dass von der Kernburg heute nur noch wenige Reste im Unterholz liegen, sodass nur archäologische Ausgrabungen zu Erkenntnissen ihrer Baugeschichte führen können. Zum höher gelegenen Plateau im SW war der Burghügel durch eine leichte Senke, die von vielen als Grabensystem interpretiert wird, geschützt . Um dies zu belegen wären jedoch an dieser Stelle erst einmal Ausgrabungen nötig. Der Vollständigkeit halber sei hier auch die von Klotz aufgestellte Baufolge genannt. Sie ist in keiner Weise wissenschaftlich fundiert, sondern beruht lediglich auf eigenen Interpretationen, die auf dem Urkataster beruhen. Seiner Meinung nach ist die Burg aus einer Fluchtburg mit Turm entstanden. Daraus soll sich dann Ende des 12. Jahrhunderts die Kernburg entwickelt haben. Dann nimmt er an, dass unter Wirich III., der in den Urkunden öfters genannt wird, die Burg Mitte des 14. Jahrhunderts ausgebaut wurde um dann Ende des Jahrhunderts den im Urkataster noch ablesbaren Mauerrring um die Vorburg zu erhalten, vermutlich unter Erhard von Gymnich. Laut einer Reihe Artikel “Berburger Schloßherrschaften“, soll die Burg 1402 im Laufe einer Fehde zwischen dem Herzog von Bar und den Herren von Düdelingen und Berburg belagert worden sein, jedoch nicht eingenommen worden sein. Im 15. Jahrhundert ist uns die Existenz der Burg, in Briefen von Claude de Neufchatel, Herr von Fay und Grancey, der eine Erbin von Berburg geheiratet hatte, an Karl den Kühnen, überleifert. Viele seiner Briefe nennen “Chatel de Beaurepaire” als Ort seines Aufenthaltes.
Säit 26/39
“Als Turenne 1645 Berburg einnahm, wurde der Wein in Eimern aus dem Schlosskeller getragen.” Am 22.1.1701 starb Maria Anna von Stein, die Frau von Jean Francois de Bande welcher die Hälfte der Herrschaft besaß in Berburg.
Burg Berburg
Um 1600 weilte Bernard von Metzenhausen als Amtmann der Herrschaft auf Schloss Berburg, sein Sohn starb dort 1609. Karl von Metternich lebte hier bis zu seinem Tod am 2.11.1636.
Ein Dokument, welches den Zeitraum zwischen 1733 und 1767 abdeckt, nennt alle Angestellten des Schlosses/der Herrschaft und ihre Entlohung. In diesem Zeitraum waren Gärtner, Meisterdiener, Diener, Jäger, Hirte, “fournier” (Ofenbauer), Kutscher, Zimmermädchen, Köchin, Küchengehilfin, Bäckerin, Amme, Verwalter in unterschiedlich großer Zahl angestellt. Alle diese Berufe belegen eine rege Aktivität im Schloss zu dieser Zeit. Die Ferrariskarte (1770-77) verrät einiges über den Zustand der Burg respektive des Schlosses. Man erkennt den Burghügel gut, und im Nordwestlichen Bereich ist klar nachvollziehbar nicht nur ein großer Teil der äußeren Mauer zu erkennen, sondern ein klares Bauvolumen, es handelt sich in dem Fall entweder um Stallungen oder sonstige Wirtschaftsgebäude. Der äußere Mauerring an der Ostseite ist hingegen nur als einzelne freistehende Gebäude dargestellt, ob die Ringmauer hier nicht mehr bestanden hat, kann man daraus jedoch nicht schließen, da die Grundrisse der Burgen und Schlösser generell auf diesem Kartenwerk sehr oberflächlich sind und stark von den realen Grundrissen abweichen können. Zur Kernburg /Schloss kann man hier nur sagen, dass es sich um einen unregelmäßigen rechteckigen Baukörper handelt, der wie es scheint zwei Innenhöfe besitzt. Lediglich im Südosten tritt etwas im Grundriss hervor was man als großen rechteckigen Turm interpretieren könnte. Das alte Schloss wurde angeblich 1794 von französischen Truppen zerstört, weil Schlossherr de Waha sich vorübergehend nach Koblenz abgesetzt hatte. Fakt ist, dass de Waha im Juli dieses Jahres mit seiner Frau Berburg verlassen hat und im November zurückgekehrt ist. In einem Dokument vom 3. Juli 1801 von der Gemeinde Berburg an den „directeur des domaines nationales a Luxemburg“ ist von dringend notwendigen Reparaturen am Berburger Schloss die Rede. Vermutlich handelt es sich hier um das Alte Schloss, denn warum sollte das neue Schloss zu dieser Zeit dringende Reparaturen (neue Fenster, Maurerarbeiten, Dacharbeiten, …) benötigen? Außerdem würden die staatlichen Instanzen keine Reparaturen an einem privaten Gebäude übernehmen. Deshalb kann man vermuten, dass das Alte Schloss nach seiner „Zerstörung“ 1794 der Gemeinde übertragen wurde und teilweise versteigert wurde, was die spätere Reihenbebauung an der ehemaligen Ringmauer erklären könnte. Das schwerbeschädigte Hauptgebäude sollte dann einige Jahre später renoviert werden. Ob diese Reparaturen jemals durchgeführt wurden konnte noch nicht geklärt werden.
Säit 27/39
Burg Berburg
Die Schlossruine wurde dann von seinen Nachkommen an die Pfarrgemeinde verschenkt, die sich des Baumaterials zu Bau einer neuen Pfarrkirche bedienen sollte . Am 21 Oktober 1817 verschenkte Pantaléon-Antoine Jean Népomucène de Soleuvre die Ruine der Kirchenfabrik, die Zunächst einiges an Baumaterial für den Bau eines neuen Pfarrhauses verwendete, sodass innerhalb von 8 Jahren ein guter Teil der Ruinen weg waren . Vermutlich handelt es sich bei diesem Pfarrhaus um das als “Maison Curiale” bezeichnete Gebäude auf dem Urkataster. Laut anderer Quelle wurde lediglich im Schloss eine Wohnung für den Pfarrer eingerichtet, in diesem Rahmen wird das Gebäude “Schengenschloss” genannt, da einer der letzen Besitzer auch Herr von Schengen war. Der „Urkataster“ von 1818, zeigt uns die Parzellierung der Anlage nach der Auflösung der Herrschaft Berburg. Für den Nordwestteil der Ringmauer wird der Befund der Ferrariskarte bestätigt, hier erkennt man deutlich drei Vorsprünge, die man sehr gut als Türme deuten kann, welche heute allerdings verschwunden sind. Auch wenn diese Turmvorsprünge heute verschwunden sind, kann man doch annehmen, dass die Ringmauer noch als heutige Rückwand der aktuellen Häuserreihe erhalten ist. Zum Grundriss des Hauptgebäudes bietet der „Urkataster“ auch einiges, zu sehen ist ein langes rechteckiges Gebäude, welches in der Mitte getrennt wird. Links bildet mit einem leichten Knick nach Norden, das Pfarrhaus, der mittlere Teil scheint ruinös mit kleinen Einbauten. Der rechte Teil scheint zu dieser Zeit auch noch gestanden zu haben (es ist genauso gekennzeichnet wie bestehende Gebäude), ganz rechts kann man anhand des Grundrisses einen großen runden Bergfried vermuten. An diesen Gebäudekomplex schließt nach Süden eine hufeisenförmigen Struktur an, die man entweder als Umfassungsmauer der Kernburg oder als Graben interpretieren könnte . J. Zimmer meint die Kernburg entspräche in Größe und Form jener der Beforter Burg. 1829 wurde jedoch woanders ein neues Pfarrhaus erbaut und der Kirchenrat verzichtete auf die Schenkung der Burg. Daraufhin schenkt de Soleuvre das Schloss Schengen an die Gemeinde (28.06.1830) unter der Bedingung, dass das Gebäude stehen bleiben müsse um die Schule des Dorfes zu beherbergen. Dies konnte jedoch nicht verwirklicht werden, sodass die Regierung 1837 der Kirchenfabrik die Erlaubnis erteilt, das Gebäude abzureißen und die Materialen zu veräußern, um den Bau einer neuen Kirche zu finanzieren. 880 Franken wurden beim Verkauf des Baumaterials am 8. und 9. Januar 1838 eingenommen. Die Baustelle wurde am 19.07.1864 für 540 Franken veräußert. Man kann aus diesen Fakten schließen, dass das Schloss nach 1794 nicht vollständig zerstört war sondern nur in Mitleidenschaft gezogen wurde. Vor allem der Wirtschaftstrakt an der äußeren Ringmauer wurde zu Beginn des 19. Jh. als neues Wohngebiet erschlossen, sodass die Familie de Soleuvre wohl nur noch im Besitz der Kernburg war, was auch mit der Neunutzung als Pfarrhaus, respektive Schule passen könnte. Louis l’Évêque de la Base-Moûturie schreibt in seinem 1844 erschienen Werk “Itinéraire du Luxembourg germanique ou voyage pittoresque dans le Grand-Duché” Über die Burg: “[...]son château était en effet une forteresse remarquable par son antiquité autant que par son importance. Malheureusement le marteau des démolisseurs vient de saper cette merveille donjonnée et bientôt il n’en restera plus de trace. [...] Mais bientôt tout aura Säit 28/39
Zum Schloss gehörte ebenfalls eine öffentliche Schlosskapelle, sie soll am “Fuße” der Burg gestanden haben und zunächst dem Heiligen Nikolaus geweiht gewesen sein. Ab 1341 auch der heiligen Katharina, für 1571 ist ein Altar des Hauptheiligen belegt. In der aktuellen Pfarrkirche befindet sich noch ein Wappenepithap, des 1609 verstorbenen Hans Heinrich von Metzenhausen, das wohl aus dieser alten Kapelle stammt. Die heute in der Pfarrkirche aufbewahrte Reliquie des heiligen Lambertus (Bischof, Martyrer + 709) soll ebenfalls aus besagter Kapelle stammen. Sie besteht aus dem Schädel des Heiligen (mit viereckiger 1 cm großen Fraktur: der Heilige wurde erschlagen), wobei Unterkiefer und linke Schläfe fehlen,. Das Reliquiar, in Form einer Silberbüste des Lamertus wurde vom Clerfer Benediktiner P. Louis Gay hergestellt. Ihre Verehrung ist seit 1655 belegt, da seit 1534 ein gewisser Cuno von Metzenhausen Domherr in Lüttich war, schreibt man ihm gerne zu, die Reliquie nach Berburg gebracht zu haben. Jedes Jahr im September wurde sie acht Tage in der Pfarrkirche zur Verehrung ausgestellt. Die Kapelle wurde 1817 abgetragen.
Burg Berburg
disparu jusqu’au dernier vestige, et la vaste enceinte du manoir féodal sera convertie en quartier populeux auxquel le nom de château restera pour mémoire.” L’Évêque besuchte Luxemburg um 1837, interessant ist, dass zu dieser Zeit der Umbau der Vorburg in das heute noch erhaltene Viertel noch im Gange war. Zu den erhalten Überresten schreibt er, er habe noch Mauerstücke, Turmfragmente, einige Tore/Türen ohne Strebe, sowie einigen Gräben die schon von der Pflugschar durchfurcht sind, gesehen. Dies bestätigt, die vorherige Aussage, dass das Hauptgebäude 1837 abgerissen wurde.
Einer Legende zufolge sollen im 18. Jahrhundert bewaffnete aus Lüttich versucht haben in die Berburger Burg einzudringen um die Reliquie zu stehlen, die Schlossherrin Anna Regina von Metzenhausen hatte sie jedoch in einem Reisighaufen versteckt . Auch wenn es nichts mehr mit der Burg zu tun hat, so soll doch der Vollständigkeit halber erwähnt werden, dass die Reliquie nur bis 1845 verehrt wurde, da in diesem Jahr das Bistum Lüttich ihre Echtheit offiziell in Frage stellte und eine Verehrung verbot (auch in Lüttich wird ein Schädelfragment als das des Lambertus verehrt). 1896 wollte der luxemburgische Bischof Koppes die Reliquie mit der aus Lüttich vereinen (ein Reskript der heiligen Ablasskongretation erlaubte jede Reliquie zu verehren solange ihr Echtheit nicht klar wiederlegt war), was diese jedoch aus Angst, die eigene Reliquie könnte angezweifelt werden ablehnten. Fazit Diese Arbeit hat gezeigt, dass zur Burg von Berburg noch einige interessante Fakten zu ihrer Ereignisgeschichte vorzufinden sind, sowie zu ihrer Zerstörung nach der Französischen Revolution herausarbeiten. Bauhistorisch können nur anhand der „Ferrariskarte“ und des „Urkatasters“, sowie zum Teil noch durch die aktuelle Bebauung zumindest zur Vorburg gemacht werden. Der Aufbau der Kernburg bleibt bis auf den grob überieferten Umriss zu Beginn des 19. Jh. ein Rätsel. Ein Rätsel was jedoch, da gerade dieses Gelände noch unbebaut geblieben ist, durch archäologische Nachforschungen beleuchtet werden könnte. Jedoch sollte man aufgrund dieser Tatsache die Vorburg nicht vergessen, da die hier zu Beginn des 19. Jh. entstandene Reihenbebauung eine in Luxemburg einzigartige Bebauung innerhalb einer mittelalterlichen Burg darstellt, sollte diese unbedingt erhalten bleiben. Die aktuelle Gesetzeslage bietet zudem eine gute Möglichkeit das gesamte Gelände Säit 29/39
Burg Berburg
unter Denkmalschutz zu stellen, sodass weitere Eingriff auf dem Gelände zulassen würde, aber eine vorherige archäologische Untersuchung voraussetzen würde.
Abb. 1: http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_fr.html (05.10.2015, 22:52) 257 Grevenmacheren.
Abb. 2: http://map.geoportail.lu/urplang/1824/077_MANT_1818_E5A.pdf (05.10.2015, 23.03).22:52) 257 Grevenmacheren.
Säit 30/39
Burg Berburg Abb. 3: Umzeichnung des Urkatasters mit den Strukturen der Burg, in: Sapeurs Pompiers Berbourg (Hg.), FĂŞte cantonale, 14 juillet 1968 : Brochure officielle / Sapeurs-pompiers Berbourg (Luxemburg 1968).
Abb.4: fantasievolle Rekonstruktion inspiriert am Urkataster und an der von J. P. Klotz erstellten Baufolge, erschienen in: N. Goerges, Berburg. Geschichte einer Pfarrei (Luxemburg 1978).
Säit 31/39
Burg Berburg
Literatur • • • • • • • • • • • • • • •
Blanneninstitut Berburg (Hg.), 75 Joer Blanneninstitut Berburg 1900-1975 (Luxemburg 1975). E. Didderich, Die Herren von Berburg, Obermosel-Zeitung. 16.1908, 1. M. E. Dunan, Les chateaux-forts du Comté de Luxembourg et les progrès dans leur défense sous Jean l’Aveugle 1309-1346, in PSH 70 (Luxemburg 1950) 202-206; 242. L. L’évêque de la Basse-Moûturie, Itinéraire du Luxembourg germanique ou Voyage historique et pittoresque dans le Grand-Duché 1844, neue Au flage (Luxemburg 1980). Fanfare de Berbourg (Hg.), 1887-1962. Fanfare de Berbourg 75e Anniversaire (Luxemburg 1962). Fanfare Berbourg (Hg.), Fanfare Berbourg 1887-1987. 100e Anniversaire du 11 Juin au 14 Juin 1987 (Luxemburg 1987). F.C. Jeunesse Biwer (Hg.), 1939-1989 : F.C. “Jeunesse” Biwer : festivités du cinquantenaire du 2 au 12 août 1989 (Luxemburg 1989). E. Friedrich, Berburg. 700 jähriges Dorf, Revue 1973. 12, 40-44. N. Goerges, Berburg. Geschichte einer Pfarrei (Luxemburg 1978). R. Krantz – N. Quintus, Das alte Luxemburg heute. Burgen, Schlösser, Kirchen, Friedhöfe, Dörfer. Ein kultureller Wegweiser von der Romanik bis zum Barock 800-1800 (Luxemburg 1984). T. Krier – J. P. Koltz, Les chateaux historiques du Luxembourg (Luxemburg 1975). N. Moes, Zur Geschichte Berburgs und seiner Schlossherrschaft, Obermosel Zeitung 28. & 31. Okt. 1929. Sapeurs Pompiers Berbourg (Hg.), Fête cantonale, 14 juillet 1968 : Brochure officielle / Sapeurs-pompiers Berbourg (Luxemburg 1968). R. M. Staud – J. Reuter, Die kirchlichen Kunstdenkmäler der Diözese Luxemburg. Dekanate Betzdorf und Grevenmacher (Luxemburg 1937). J. Zimmer, Die Burgen des Luxemburger Landes 2 (Luxemburg 1996).
Quellen • • •
SHL Abt. 15, 396 Verzeichnis der Angestellten und der Dienerschaft (von Schloss Berburg ?) und ihre Gehälter und Löhne, 1733-1767 (Registre / Register). AnLux B-0439 Berbourg (Dossier). AnLux B-0439 Berbourg (Dossier), „Réparations au château de Berbourg“.
Säit 32/39
De Chantier Lelleg war an ass nach ëmmer e ganz komplexe Chantier, op enger Säit, well Staat a Gemeng zesummen harmonéiere mussen an op där anerer Säit, well d’Uschlëss vun der Strooss, respektiv dem Trottoir, un déi privat Terrainen heinsdo bësse problematesch sinn. Mir hoffen dass mer de Chantier an de nächsten 3 Méint definitiv ofschléisse kënnen a si frou dass déi Verkéiersbeschränkungen, wat d’Duerchfahrt vu Lelleg ugeet, opgehuewe sinn.
De Chantier zu Lelleg
De Chantier zu Lelleg
Säit 33/39
Verkauf von Brennholz / Vente de bois de chauffage
Verkauf von Brennholz Alle Einwohner der Gemeinde die Brennholz in Form von Langholz kaufen möchten, sind gebeten den unteren Abschnitt auszufüllen und bis zum 15. März 2017 im Sekretariat vom Naturschutzzentrum “A Wiewesch” 12, Syrdallstrooss L-6850 Manternach einzureichen. Die Anfrage darf sich auf maximal 20 m3 Langholz pro Haushalt beziehen. Das Brennholz wird ausschließlich zum Eigengebrauch verkauft und ist nicht zum Weiterverkauf bestimmt. Langholz (ganzer Stamm) m3 = 50€ inkl. MwSt Die Abholfrist für Langholz beläuft sich auf den 01 September 2017.
Vente de bois de chauffage Les habitants de la commune intéressés d’acquérir du bois de chauffage sous forme de bois en long, sont priés de bien vouloir remplir le talon et de le retourner au secrétariat du centre de la nature « A Wiewesch » 12, Syrdallstrooss L-6850 Manternach jusqu’au 15 mars 2017. La commande est limitée à 20 m3 de bois long par ménage. Le bois de chauffage est vendu exclusivement pour des besoins privés et ne saurait être revendu par l’acquéreur. Bois long (grûme entière) m3 = 50€ TTC Le délai d’enlèvement du bois long est fixé au 01 septembre 2017. ------------------------------------------------------Ich Unterzeichnete(r) / Je soussigné(e) Name Vorname / Nom prénom :_________________________________________ Anschrift / Adresse:___________________________________________________ bestelle / commande:_______m3 Brennholz in Lang / m3 bois de chauffage en long
Telefon / Téléphone:_______________ Unterschrift/Signature_________________
LA VENTE EN ENCHERES DES CORDES EN PRINTEMPS RESTERA INCHANGEE !!!
Numéro de téléphone du Préposé forestier local Luc Roeder : 621 20 21 33
Säit 34/39
(Modelldarstellung der Halle – Entwurf: Architekt Prof. François Valentiny) Der Straßenbau im Annen-Gelände „Route de Schorenshof / neben der CR 139 hat begonnen Mitte des Jahres plant Annen S.A. den Baubeginn des neuen Firmenstandortes Das Unternehmen ist seit ca. 60 Jahren in der Holzverarbeitung tätig, seit 2004 neben dem deutschen Gründungssitz auch mit ihrem Standort in Manternach, mit aktuell 100 Mitarbeitern. Als Schreinerei gegründet, entwickelte sich das Unternehmen weiter in den Fassadenbau: unter anderem gehören Metallarbeiten in eigener Schlosserei sowie Sonnenschutz verschiedenster Bauart zum Leistungsportfolio.
Neubauvorhaben der Annen S.A. in Manternach in 2017
Neubauvorhaben der Annen S.A. in Manternach in 2017
Mit Fertigstellung des Neubaus plant Annen dort die Produktion von Fenster- und Türrahmen in Holz bzw. in Holz-Aluminium-Ausführung, sowie die Komplettmontage zu qualitativ hochwertigen Elementen. Diese werden dann von eigenen Montagespezialisten auf Baustellen verbaut - in Luxemburg, Deutschland und weltweit. Mit der Fertigung der digital entwickelten innovativen Dachkonstruktion beschreitet Annen neue Wege: erstmals wird ein gekrümmtes Tragwerk aus Holz Spannweiten von 50 und mehr Metern in rein integraler Verbindung darstellen. In der Halle werden die Administration, ein öffentliches Restaurant, die Produktion mit Lackierung und Montage untergebracht sein. Annen legt dabei großen Wert auf eine harmonische Einbindung in die schöne umgebende Natur des Ortes und der Region. Damit wird eine angenehme Atmosphäre nicht nur für die dort Beschäftigten, sondern auch für Gäste und Restaurantbesucher geschaffen.
Säit 35/39
Grouss Fréijars-Botz / Holzstee zu Berbuerg
GROUSS FRÉIJARS-BOTZ Léif Matbiergerinnen a Matbierger!
Et ass sécher frustrant, ëmmer rëm ze gesinn, wéi eng Minoritéit vun ongezillte “Matbierger” all méiglechen Offall laanscht d’Stroossen a Weeër ewechgehäit. An et ass och ze verstoen, wa vill Leit soen, si géife net deenen aneren hiren Dreck oprafe goen. Mir wëllen trotzdem en Zeeche setzen a wéi all Jar um Ufank vum Fréijar eng Botzaktioun an der Natur duerchféieren. Mir zielen dobäi och op d’Ënnerstëtzung vun de Veräiner, Jugend a Schüler. D’Nohaltegkeetskommissioun, zesumme mam Gemengen- a Schäfferot invitéiert Iech duerfir, bei der grousser Botz matzemaachen, e Samschdeg, de 25.03.2017 ronderëm déi véier Dierfer vun der Gemeng Manternach. Den Départ ass ëm 09:30 Auer: Zu Berbuerg: beim Beaurepaire Zu Lelleg: beim Centre Kräizstrooss Zu Manternach: bei “Wiewesch” Zu Mënjecker: beim Kueb
D’Membren vun der Kommissioun suerge fir d’Organisatioun an d’Verdeele vum Sammelmaterial. Déi voll Tuten an déi aner gesammelt Saache gi laanscht d’Weeër ofgestallt, wou se vun der Camionnette ewechgeholl ginn. Duerno, géint 12 Auer ass “A Wiewesch” fir Iessen an Drénken bestens gesuergt!!! Fototermin: 12:30 Auer. Am Viraus e grousse Merci fir Är Mathëllef! De Schäfferot an d’Nohaltegkeetskommissioun vun der Gemeng Manternach.
HOLZSTEE ZU BERBUERG den 18.03.17 um 10:30 Auer Strooss Berbourg - Wecker
LIETSCH Säit 38/39
Gemeng Manternach an d’Nohaltegkeetskommissioun aus der Gemeng luet op en Informatiounsowend an, zum Thema
Biologesch Statioun SIAS: e neie Service am Beräich Naturschutz fir d’Bierger aus der Gemeng Manternach
Zenter Juli 2016 ass eis Gemeng offiziell Member vun der Biologescher Statioun SIAS. Mee, wat ass di Biologesch Statioun SIAS iwwerhaapt? Wat gëtt do gemaach? Wéi eng Servicer kann ech als Bierger, Bauer oder Naturfrënd vun der Biologescher Statioun SIAS notzen? Äntwerten op des Froen a weider Informatioune ginn am Kader vum Informatiounsowend den Freides, de 17. Mäerz 2017 am CENTRE CULTUREL „FIISSCHEN“ 7, Iechternacherstrooss L-6850 Manternach um 19:30 Auer
Haaptthemen: - - - - - - - -
Begréissung (Henri FRANK, Buergermeeschter) Aleedung an d’Thema (Carlo HEINZ, President Nohaltegkeetskommissioun) Biologesch Statioun SIAS: e neie Service am Beräich Naturschutz fir d’Bierger aus der Gemeng Manternach (Marc THIEL, Mataarbechter vun der Biologescher Statioun SIAS) Wat ass d’Biologesch Statioun SIAS? Wéi eng Aufgaben huet d’Biologesch Statioun SIAS? Wéi eng Servicer ginn ugebueden? Konkret Beispill: de Bongerten-Projet an der Gemeng Manternach. Diskussioun an Éierewäin
INFORMATIOUNSOWEND BIOLOGESCH STATIOUN SIAS
INFORMATIOUNSOWEND BIOLOGESCH STATIOUN SIAS
Säit 39/39