SIEN – Meer voor Mensen met Minder - Herfst 2019

Page 1

SIEN

GRATIS

Meer voor Mensen met Minder H E R F S T 2 0 1 9 / / M A G A Z I N E VA N S TA D K O R T R I J K

met uitneembare

MINI SIEN. “Leren”

Beter leren met steun van vrijwilligers

Hoger onderwijs volgen dankzij LISA // An is brugfiguur onderwijs Schrijf mee aan het plan voor sociale vooruitgang


Inhoud 10-11

16-17

Mileidy studeert aan UGent met steun van LISA

Een nieuw plan voor sociale vooruitgang en tegen armoede

18-19

Textielwinkel De Bazaar bestaat 5 jaar

22-23

Nieuw wijkcentrum in Bellegem geopend

COLOFON “SIEN - Meer voor Mensen met Minder� is een gratis magazine van Stad Kortrijk. SIEN verschijnt vier keer per jaar en wordt verdeeld op een honderdtal plekken in Groot-Kortrijk. Redactie en vormgeving: Team Communicatie, Stad Kortrijk Fotografie: Kattoo Hillewaere, Mario Craeynest, Team Communicatie Druk: Lowyck, Oostende Oplage: 4500 exemplaren Met speciale dank aan: onze gesprekspartners Tine en Robbin, Annemie, Greet, Tony van Auxilia, Luc en Nelly, Natasja van De Katrol, Katrien van de Sint-Michielsbeweging, Elisabeth van ABC-Cirkel, Mileidy, Ina, Jan en Marc van Lions Mercurius, Katrien, Wannes van Hovekes, De Kringloopwinkel, Ilse van De Bazaar, Ruben van de Deelfabriek, Lieve van La Cantine, en alle medewerkers van Stad en OCMW Kortrijk voor het delen van adviezen en tips. Vragen? Tips? sien@kortrijk.be Ouderwetse post? SIEN Magazine - Grote Markt 54, 8500 Kortrijk, 056 24 49 00 Verantwoordelijke Uitgever: Vincent Van Quickenborne, Grote Markt 54, 8500 Kortrijk

www.facebook.com/sien.magazine. Je kan het magazine daar ook digitaal raadplegen.

2

met uitne embare

MINI SIEN.


SIEN leert graag bij De zomervakantie is alweer een tijdje achter de rug. Kinderen en jongeren zitten opnieuw op de schoolbanken. Voor hen die het wat moeilijker hebben zijn er tal van mooie initiatieven. Auxilia, bijvoorbeeld is een vrijwilligersorganisatie die kinderen uit minderbedeelde gezinnen bijles geeft. In de ABC-Cirkel komen kinderen van Overleie dan weer langs om bij Elisabeth hun huiswerk te maken. En Lions Mercurius en het Streekfonds geven studenten de kans om studies hoger onderwijs te starten én met succes te beëindigen. Ook de brugfiguren onderwijs spelen in Kortrijk een belangrijke rol. Met 8 zijn ze, verspreid over verschillende scholen. In dienst van stad Kortrijk vormen ze een brug tussen de school, de ouders en de buurt. We laten in deze SIEN. brugfiguur An aan het woord. Zij werkt in de Sint-Amandsbasisschool Noord op Overleie. Directeur Johan is alvast heel tevreden over de samenwerking, die ertoe leidt dat de leerlingen van zijn school goede resultaten boeken. Behalve het onderwerp leren hebben we het in deze herfsteditie ook over het nieuwe plan voor sociale vooruitgang en tegen armoede. Je leest wat de belangrijke thema’s zijn en hoe je zelf een bijdrage kan leveren aan het nieuwe plan. We blikken ook even terug op het vorige armoedebestrijdingsplan. We doen dit aan de hand van enkele opmerkelijke cijfers. Andere interessante artikels in deze SIEN. gaan over 5 jaar De Bazaar en de nieuwe woonzorgcampus De Zon in Bellegem. Wil je weten wie een gepimpt terras kreeg, blader dan naar pagina 20. Tot slot is er natuurlijk ons recept. Lieve van La Cantine maakte speciaal voor ons een lekker slaatje met geitenkaas klaar.

Tips? Voorstellen? Ideeën? 056 24 49 90 sien@kortrijk.be

Goedkoper shoppen bij Bookshop en De Bazaar Oefening baart kunst, zegt het spreekwoord. Kinderen en jongeren lezen dus best ook na de schooluren. Op de voorlaatste pagina vind je een waardebon voor een jeugdboek bij Oxfam Bookshop. Nog in dit nummer kan je een artikel lezen over 5 jaar De Bazaar. Dat wordt op vrijdag 25 oktober gevierd. Ga op die dag langs en gebruik de waardebon op pagina 27. 3


SIEN Robbin krijgt bijles aan huis van Auxilia

“Lezen, rekenen Monopoly spele

4


SIEN Robbin loopt school in De Klim-Op

en... n”

Zwevegem en heeft last om zich te concentreren. Zijn mama Tine doet daarom een beroep op Auxilia. Deze organisatie geeft bijles aan kinderen uit gezinnen die het minder breed hebben. “Ik voel me door die lessen veel beter”, zegt Robbin. Tine vult aan: “Hinde komt nu een half jaar bij ons langs en ik heb een andere Robbin in huis.”

5


SIEN “De samenwerking met de leerkrachten van de kinderen kan nog beter” Vrijwilliger Tony

Auxilia is in Vlaanderen actief en werkt met vrijwillige lesgevers. Leuk weetje: de naam van de organisatie verwijst naar de hulptroepen van de Romeinse legers. In de ruime regio Kortrijk kan Auxilia rekenen op een 50-tal vrijwillige lesgevers die zowat 70 personen begeleiden. “Jong of oud, iedereen is welkom”, vertelt Annemie. “We hebben bijvoorbeeld al een kleuter begeleid nadat de kleuterleidster had aangegeven dat het kindje met een achterstand kampte. Maar we ondersteunden ook al een 48-jarige die een taalcursus volgde en ons zelf contacteerde.” Robbin krijgt sinds begin 2019 bijles via Auxilia. Hinde komt daarvoor langs. “Het was medewerkster Miet van Kind en Gezin die me over Auxilia vertelde”, zegt Tine. “Robbin was al begeleid geweest door verschillende organisaties, maar de samenwerking was niet optimaal. Auxilia biedt ons wel de juiste ondersteuning aan: er zijn bepaalde problemen duidelijk geworden en zo wordt Robbin beter geholpen.”

LEUK EN LIEF Tine vindt het een groot voordeel dat haar zoon thuis begeleid wordt. “In zijn vertrouwde omgeving kan hij zich beter concentreren. Als Hinde hier is, is hij bovendien rustiger: dat uurtje met haar is echt quality time voor Robbin. Voor mij is dat ook meegenomen, want dan kan ik huishoudelijke taken doen of bezig zijn met dochter Lottine.” “Ik vind de bijles van Hinde heel leuk”, pikt Robbin in. “Ze is ook heel lief. We oefenen verschillende dingen samen: lezen, rekenen, schrijven... Voornamelijk met luidop lezen heb ik nog moeite. Soms spelen we ook een gezelschapsspel. Monopoly, bijvoorbeeld. In elk geval ben ik superblij dat ik Hinde heb als begeleidster bij een aantal schooltaken. Ik voel zelf dat het beter gaat.” Zijn mama beaamt dat. “Sinds Hinde langskomt, heb ik mijn zoon zien evolueren. Ik heb een andere Robbin in huis, 6

vind ik. Auxilia is dus een meerwaarde. Bovendien is het betaalbaar voor mij als alleenstaande mama van twee kinderen.” Net als Hinde is de gepensioneerde Tony vrijwilliger bij Auxilia. Hij is aan zijn derde schooljaar als vrijwilliger begonnen. “Het eerste jaar was niet gemakkelijk”, zegt hij. “In een school gaf ik op woensdagmiddag bijles aan een groepje van zeven, acht leerlingen. Maar er was altijd iets. Het voorbije schooljaar liep veel beter. Ik gaf les aan vier kinderen, van wie drie uit hetzelfde gezin, bij hen thuis. De ouders van de twee gezinnen werkten goed mee en waren ook geïnteresseerd in wat wij doen.” “Niet alleen het contact met de ouders en kinderen is belangrijk, maar ook met de school”, vervolgt Tony. “Je moet goed kunnen samenwerken met de leerkrachten van de kinderen. Naar mijn gevoel kan dat nog beter. Het ideale zou zijn dat de juf of meester duidelijk zegt waarmee de kinderen problemen hebben. Spelling? Delen? Dan kunnen we als begeleider nog specifieker werken.”

STRUCTUUR Thuis bijles geven betekent voor de vrijwilligers dat ze vaak rechtstreeks te maken krijgen met kansarmoede. Dat kan confronterend zijn. “Onze vrijwilligers weten dat ze ons altijd kunnen bellen als ze hun hart eens willen luchten”, vertelt Greet, een van de stuwende krachten van Auxilia in de regio. “Elke vergadering is er ook een rondvraag en dan babbelen sommigen over hun ervaringen. Als personen die binnenkomen bij deze kinderen krijgen we van de scholen ook soms de vraag hoe de gezinssituatie is. Moeten de kinderen helpen in het gezin? Is het daar netjes?” Annemie, coördinator van Auxilia voor de regio Kortrijk, plaatst daarbij een kanttekening: “Wij zijn geen maatschappelijk werkers. We gaan bij de mensen langs om

leerproblemen op te lossen. Bovendien brengen we gezinnen sowieso iets extra’s bij. Doordat we bijvoorbeeld elke week op hetzelfde tijdstip langsgaan, brengen we een beetje structuur bij.” >>

Meer informatie bij Annemie Verstaen: 0485 14 40 20 of amieverstaen@hotmail.com

TEKENING ALS BEDANKING Wie gebruik wil maken van Auxilia, kan zelf begeleiding aanvragen, maar ook de school, ouders, brugfiguren onderwijs, het OCMW of het CAW kunnen dat. Je betaalt 12 euro per jaar lidgeld, terwijl de begeleider verplaatsingskosten kan aanrekenen. De vrijwilligers halen hun motivatie alvast niet uit het financiële aspect van hun engagement. “Dit werk geeft me voldoening omdat ik mensen kan helpen”, vertelt Tony. Annemie vult aan: “Door dit werk word je je ervan bewust dat je het zelf goed hebt. Bovendien kan je meehelpen om de wereld beter te maken voor anderen.” Greet vindt het dan weer leuk om met kinderen te werken. “Ik heb zelf geen kinderen, maar ik zie ze wel graag. Je krijgt ook dankbaarheid terug. Als ik een tekening krijg als bedanking, dan maakt dat mijn dag goed.” Alle drie benadrukken ze dat er bij de leerlingen zelf ook iets verandert. “Als ze goed kunnen volgen in de klas, gaan ze liever naar school”, neemt Greet het woord. “Daar draait het om. Daarom is het noodzakelijk dat we voldoende vrijwilligers hebben. Geïnteresseerden zijn meer dan welkom, want momenteel moeten we in de regio met een wachtlijst werken.”


Vredesklas en Dream bij Sint-Michielsbeweging De Sint-Michielsbeweging organiseert op zaterdagnamiddag huiswerkbegeleiding voor kinderen en jongeren. Van 16 tot 18 uur kunnen kinderen uit het lager onderwijs terecht in de Vredesklas, waar jongeren hen helpen met hun schoolwerk. Iedereen eet ook samen een vieruurtje en na het schoolwerk is er tijd voor spel en ontspanning. Jongeren uit het middelbaar onderwijs die het moeilijk hebben met sommige schoolvakken, kunnen terecht in Dream. “Die werking vindt eveneens op zaterdag van 16 tot 18 uur plaats”, zegt Katrien Stryckers. “Diegenen van wie de ouders moeite hebben om de schoolrekening te betalen, worden bovendien opgevolgd. De naam Dream is niet toevallig gekozen: door deze werking kunnen ze blijven dromen van een goede toekomst.” Ook tijdens de schoolvakanties is er op zaterdag een Vredesklas en Dream, al zijn er dan ontspannende activiteiten gepland. De werking van de Sint-Michielsbeweging vindt plaats in de Heilige Geeststraat 2 in Kortrijk en is gratis. >>

Meer informatie bij Katrien Stryckers, katrien.sintmichiel@gmail.com.

DE KATROL BIEDT STUDIEEN GEZINSONDERSTEUNING AAN Studie- en gezinsondersteuning aanbieden aan huis bij kwetsbare gezinnen, dat is wat De Katrol doet. De focus ligt op kinderen uit de derde kleuterklas en het eerste en tweede leerjaar. De scholen kloppen zelf aan bij De Katrol om gezinnen aan te melden. Daarna heeft aanspreekpunt Natasja De Vos een gesprek met het gezin in kwestie. “Om te bekijken of ze openstaan voor begeleiding aan huis”, vertelt ze. Indien dat het geval is, wordt er concreet afgesproken. “De voorwaarde is dat het om een kind gaat dat in de derde kleuterklas of het eerste of tweede leerjaar zit. Al krijgen ook de andere kinderen van het gezin, indien dat opportuun is, begeleiding.” De Katrol biedt ook ondersteuning aan de ouders. “We geven de ouders mee wat de beste omstandigheden zijn voor kinderen om hun huiswerk te maken.” Gezinnen krijgen een 16-tal keer bezoek van iemand van De Katrol. “We werken vooral met studenten lerarenopleiding, toegepaste psychologie of sociaal werk. Zij doen dit in functie van hun stage en gaan tweemaal per week langs. Indien nodig kan het gezin ook het volgende schoolsemester nog studie- en gezinsondersteuning krijgen.” De Katrol begeleidt per jaar tussen de 30 en 35 gezinnen. Natasja zou dat aantal liever nog zien stijgen. “Omdat er een lange wachtlijst is. We hangen natuurlijk af van het aantal studenten dat tijdens hun stage dit soort werk wil doen.” De ondersteuning van De Katrol is gratis. >>

Meer informatie bij Natasja De Vos, katrol@cawzuidwestvlaanderen.be of 0497 97 75 49.

7


An is brugfiguur in de Sint-Amandsbasisschool Noord

“Een meerwaarde, zelfs een rijkdom” 8


SIEN In Kortrijk zijn er 8 brugfiguren onderwijs actief. Zij zijn de schakel tussen de school, de ouders en de buurt. Een van de brugfiguren is An die in de Sint-Amandsbasisschool Noord werkt. “In sommige gevallen zijn wij voor ouders de eerste hulpverlener”, zegt ze. Op donderdagnamiddag lopen er niet alleen leerkrachten, kleuters en leerlingen lager onderwijs rond in de Sint-Amandsbasisschool Noord in de Kollegestraat: ook ouders vinden dan de weg naar de school. Zij gaan dan langs bij An, de vaste brugfiguur onderwijs, en kunnen haar advies vragen. “Bij An kunnen we met al onze vragen terecht”, zeggen de aanwezigen op een zonnige donderdag in september. “Over studietoelages, bijvoorbeeld, of over de schoolfacturen.” Marwa vervolgt: “Toen mijn oudste zoon een bureau nodig had, zocht An mee. Met succes.” An zegt dat ze zoiets met veel plezier doet. “We zijn brugfiguren onderwijs, maar in onze job zijn we met veel meer bezig dan school. Na september, de maand waarin het voornamelijk over de schoolfacturen en schoolcheques gaat, werk ik rond vrije tijd en sport. En dan is het uitkijken naar de invulling van de herfstvakantie. De Warande is altijd een succesnummer, net als de sportkampen van Sportplus. De theaterkampen van Theater Antigone en de filmkampen van de Budascoop zijn eveneens toppers en AjKo heeft een leuk vrijetijdsaanbod.” De ouders zelf leggen An ook hun eigen problemen voor. “Dat kan gaan over werk, over hun woning... Iemand kwam daarnet langs met een brief die haar ouders hadden gekregen, maar die ze niet goed begrepen. Dan probeer ik zo goed mogelijk te helpen. Dat vertalen en ontcijferen van administratie doe ik trouwens geregeld.” “Ik heb dus een heel afwisselende job waarbij veel meer komt kijken dan de school. Erg vind ik dat zeker niet. Het is

ook te begrijpen: de ouders kennen mij via hun kinderen en zien mij zo als eerste aanspreekpunt als ze hulp zoeken. Leuk is ook als ze zelf met een idee afkomen. Vorig jaar, bijvoorbeeld, gaven enkele ouders aan dat ze graag computerles wilden volgen. Samen met het Wijkteam Overleie hebben we dan een aantal lessen georganiseerd. Op vrijdagvoormiddag is er in de school bovendien een praatgroep Nederlands voor de mama’s.”

bemiddelt indien nodig. Als school willen we dat het vooruit gaat en slaan we soms eens een stap over. An zorgt er mee voor dat we toch ons doel bereiken.”

Johan Schietgat is vol lof over brugfiguur An.

HOOG NIVEAU

Als brugfiguur onderwijs voor de Sint-Amandsbasisschool Noord werkt An nauw samen met directeur Johan. “Met bijna 300 kinderen heeft het schoolteam meer dan de handen vol”, vertelt Johan. “Daarbovenop zijn 2 op de 3 leerlingen SES-kinderen (SES staat voor sociaal-economische status; indicatoren zijn: thuistaal niet het Nederlands, recht op studietoelage en het opleidingsniveau van de moeder). Dat is een uitdaging voor ons team, al gaan we die heel graag aan. We hebben een goede school en halen een hoog niveau. We willen dit zo houden.” De directeur stelt wel dat er discipline nodig is. “Ik ben rechtlijnig, de leerlingen moeten de regels volgen. Anders dreigt er chaos. In die zin is An een meerwaarde, een rijkdom zelfs. Zij heeft contact met ouders, 9


SIEN

“Tonen wat ik kan bereiken dankzij steun” Wat als je hogere studies wil volgen, maar te weinig middelen of niet de juiste begeleiding hebt? Lions Mercurius Kortrijk heeft voor kanszoekende studenten het project Lions International Student Academy (LISA) lopen. “Ik ben mijn peter heel dankbaar en wil hem tonen wat ik kan bereiken dankzij deze steun”, vertelt studente Mileidy.

Mileidy zit in haar laatste jaar bachelor psychologie aan de Universiteit Gent en is een van de studenten die deel uitmaken van het LISA-project. “Een 5-tal jaar geleden verhuisde ik met mijn gezin van Spanje naar België”, zegt Mileidy, die Colombiaanse roots heeft. “Ik leerde Nederlands in de OKAN-klas en werkte mijn middelbaar af in het Guldensporencollege. Toen ik bijna was afgestudeerd vroeg de directrice, mevrouw Casteele, me of ik verder wilde studeren. Ik droomde daarvan en dacht eraan om als werkstudent hogere studies te beginnen. Toen heeft de directrice me verteld over LISA.” “LISA is heel belangrijk voor mij, want door dit project kan ik studeren. Mijn 10

peter ondersteunt me en helpt me om bijvoorbeeld mijn administratie in orde te brengen.”

TALENT EN MOTIVATIE De Lions International Student Academy werd 5 jaar geleden opgestart door Lions Mercurius Kortrijk en werkt intussen nauw samen met het Streekfonds. “We vonden het jammer dat er jongeren waren die hoger onderwijs aankonden, maar er door omstandigheden niet de kans toe kregen”, vertellen Jan en Marc van Lions Mercurius. “De kracht van ons fonds is dat we elke student een meter of peter toewijzen. Samen kijken ze

dan wat nodig is om de hogere studies in goede omstandigheden te beginnen en af te werken. Het gaat dus niet alleen over het financiële: in de helft van de gevallen kunnen er voldoende middelen gevonden worden om de studies te betalen.” Lions Mercurius heeft in zijn zoektocht contacten met de sociale diensten van de middelbare scholen in Kortrijk. Zij kunnen leerlingen doorverwijzen naar LISA, waarna er een sollicitatiegesprek volgt. “Om te kijken of ze talent hebben en gemotiveerd zijn”, aldus nog Jan. “Dat is belangrijk. Onze studenten zijn ook heel gemotiveerd: het slaagpercentage ligt enorm hoog.”


Mileidy kan dankzij LISA-project hoger onderwijs volgen

“Als we een student financieel ondersteunen, spreken we ook af dat hij of zij een studentenjob doet”, vervolgt Marc. “We plakken daar trouwens een bedrag op. Een student die van ons geldelijke steun krijgt, moet zelf ook centjes verdienen.” Lions Mercurius kan voor die geldelijke steun rekenen op de Club van 100. “Honderd bedrijven engageerden zich om 1 euro per dag te doneren aan het LISA-project. We zijn hen daar heel dankbaar voor.” Zowel Marc als Jan was al peter van een student. Beiden hebben daar goede herinneringen aan. Jan: “Belangrijk als peter is dat je afstand bewaart. Je coacht iemand, het is niet de bedoeling om vrienden te worden. Als peter of meter heb je 2 taken: enerzijds het financiële plaatje rond krij-

gen, anderzijds emotionele ondersteuning bieden. In die zin is het belangrijk dat je elkaar regelmatig hoort. Al hoeft dit niet wekelijks te zijn.”

METER WORDEN Ina is meter van twee studentes en zij hoort hen wel wekelijks. “Hoe vaak je contact hebt, hangt af van persoon tot persoon, denk ik”, zegt ze. “Ik hoor hen toch heel regelmatig.” Ina leerde LISA via het Streekfonds kennen en heeft 2 zussen onder haar hoede. “Ze hebben een bijzondere status, want ze zijn staatloos. Dat heeft al voor problemen gezorgd, ja. Toen een van hen zich wou inschrijven bij Universiteit Gent, kon

dat niet omdat ze geen paspoort had. Ik was er toen bij en dat was een emotioneel moment. Ook voor mij. Maar nadien hebben we dat wel kunnen oplossen door via een advocaat een formulier in te vullen.” Mileidy hoort haar peter regelmatig. “Het ene moment hebben we wel meer contact dan het andere. In de blokperiode, bijvoorbeeld, focus ik me op studeren en dat weet hij. Hoe dan ook ben ik blij dat ik kan rekenen op de steun van hem en het project. Dat motiveert me alleen meer om te tonen wat ik kan bereiken. En later wil ik als ervaringsdeskundige ook meter worden binnen het project.” Het LISA-project ondersteunde al 39 studenten, 11 van hen zijn al afgestudeerd. 11


12


SIEN ABC-Cirkel focust op kinderen uit 1e en 2e leerjaar

“Huiswerk is een uitdaging” In de ABC-Cirkel op Overleie maken kinderen uit het eerste en tweede leerjaar onder begeleiding hun huiswerk. “We willen hen de boodschap meegeven dat leren leuk is”, zegt vrijwilligster Elisabeth. De ABC-Cirkel is aan zijn vijfde jaar toe en vindt op maandag en dinsdag plaats. Wijkcentrum Overleie in de Overleie­ straat is de thuisbasis. Initiatiefneemster Elisabeth heeft er een eigen lokaal en kan rekenen op vrijwilligers René en Leen. Met zijn drieën begeleiden ze 14 kinderen van Overleie die in het eerste of tweede leerjaar zitten. De meesten lopen school in De Sprong of Sint-Amandsbasisschool Noord, maar wie elders les volgt en in de buurt woont, kan ook komen. “Vorig schooljaar begeleidden we 18 kinderen, maar dat was een beetje te druk”, vertelt Elisabeth. “Het is de bedoeling om de kinderen zo goed mogelijk te helpen en met zo’n groot aantal was dat niet altijd vanzelfsprekend. Elk kind uit het eerste of tweede leerjaar is bij ons welkom. In de praktijk is het wel zo dat de

meeste kinderen uit gezinnen komen waar Nederlands niet de eerste taal is. Daarom is het net zo belangrijk om hen persoonlijk te begeleiden, zodat ze goed kunnen volgen in de klas.”

LEREN SAMENWERKEN

Elisabeth hecht ook veel belang aan de uitdaging die leren met zich meebrengt. “Leren is leuk”, zegt ze nog. “En huiswerk is niet saai. We willen bij de ABC-Cirkel de leerlingen enthousiast maken om te leren, om naar school te gaan. Daarom dat ik soms later tijdens de week, als dat nodig is, nog eens bij een leerling thuis langs ga voor extra begeleiding. Want de ABC-Cirkel is enkel op maandag en dinsdag. Tot slot hameren we er hier ook op dat de kinderen samen dingen doen. Overeenkomen en leren samenwerken, dat is ook heel belangrijk.”

Weetje

De naam ABC-Cirkel is niet toevallig gekozen. ABC verwijst naar het alfabet, terwijl de kinderen elke keer een kringgesprekje hebben nadat ze een koek en drankje hebben gekregen en vooraleer ze aan hun huiswerk beginnen.

13



Kortrijk Spreekt.

En doet van zich spreken Kortrijk wil een warme stad zijn waar alle inwoners meetellen. Zeker ook de vele kinderen die in onze stad leven. Zij kunnen zich uitleven bij een van de vele sportclubs die Kortrijk telt, zwemmen in het nieuwe zwembad, ravotten op de talloze speelpleintjes, enzovoort. Enkele keren per jaar organiseert De Deelfabriek voor kinderen van 0 tot 12 de Speelfabriek. Dan kunnen zij zich uitleven door allerlei spelletjes te spelen, ontdekken ze de Techniekacademie... Deze zomer stonden er onder meer bellenblazen, experimenteren met virtual reality en kennis van het menselijke lichaam op het programma. Heb je vragen over de verschillende evenementen? Of wil je als vrijwilliger ook een steentje bijdragen tot een warm Kortrijk? Bel dan het gratis nummer 1777.

Duizend vragen, ĂŠĂŠn adres


SIEN

Kortrijk lanceert nieuw plan tegen armoede Kortrijk heeft de voorbije jaren resoluut de strijd aangebonden met armoede en kon heel wat zaken realiseren. Nu lanceert de stad een nieuw plan voor sociale vooruitgang en tegen armoede. Het doel: van Kortrijk de Sociaalste Stad van Vlaanderen maken. In december 2013 presenteerde Kortrijk een armoedeplan met 185 acties of opdrachten. Zes jaar later zijn er 147 volledig of gedeeltelijk gerealiseerd. Een aantal van die acties/opdrachten zijn: het volksrestaurant en opleidingsproject VORK, de groei in betaalbare kinderopvang, de inzet van brugfiguren in het basisonderwijs, de Deelfabriek, het Kortrijks Menswaardig 16

Inkomen, de professionalisering van de voedselherverdeling en de sterke groei van maaltijden in de wijkcentra en aan huis.

12 WERVEN

Als we enkele acties concreet bekijken, zien we opmerkelijke cijfers. Bij de wijkteams werden er in 2018 47.128 maaltijden geserveerd. In 2013 waren dat er nog 28.885.

Vorig jaar werden er 84.661 maaltijden aan huis geleverd, 23.000 meer dan in 2013 (61.324). In VORK serveerde de keukenploeg in 2018 14.467 maaltijden. Bekijk je het aantal maaltijden dat OCMW Kortrijk verzorgde in 2018 (exclusief wooncentra), dan kom je uit op meer dan 147.000 maaltijden. Ruim 58.000 maaltijden waren aan sociaal tarief en bijna 29.000 maaltijden aan 1 euro.


Bij de brugfiguren onderwijs was er in 2018 opnieuw een grote toename van het aantal hulpvragen in vergelijking met het jaar voordien: van 2.520 naar 3.732. Ze bereikten ook meer gezinnen. Heel opvallend én belangrijk daarbij: 7 op de 10 gezinnen die de Kortrijkse brugfiguren bereiken, zijn nog niet bekend bij het OCMW. De brugfiguren kunnen die gezinnen zo naar het OCMW of een andere organisatie toeleiden. Stad Kortrijk gaat de komende jaren op dit elan verder en wil van Kortrijk ook de Sociaalste Stad van Vlaanderen maken. Daarvoor worden 12 werven naar voor geschoven. We lichten er enkele uit. Zo gaat de Stad voor 1 plan per gezin in armoede. Als we willen dat kinderen alle kansen krijgen die ze verdienen, moeten we ook investeren in hun omgeving: om armoede te doorbreken moeten we de ouders versterken zodat zij hun kinderen in de beste omstandigheden kunnen laten opgroeien. Omdat het voor kwetsbare gezinnen vaak moeilijk is om gepaste hulpverlening te vinden, trekken de casemanagers zelf de baan op om hen te benaderen en te helpen. Daarbij bekijken we wat de kinderen in Kortrijk tekortkomen. Deprivatie, heet dat. We meten de dagelijkse problemen die kinderen ondervinden aan de hand van 17 vragen. Enkele voorbeelden. Eet het kind dagelijks groenten en fruit? Nodigt het soms vrienden uit thuis? Draagt het afgedragen kleding? Heeft het twee paar passende schoenen? Als het antwoord op minstens drie vragen ‘nee’ is, is het kind gedepriveerd. Stad Kortrijk wil deze meetmethode consequent toepassen en

12 GROTE WERVEN

Het nieuwe plan voor sociale vooruitgang en tegen armoede bevat in totaal 12 werven. We zetten ze nog even op een rijtje: een actieve opsporing van armoede; 1 plan per gezin in armoede; een nieuwe Deelfabriek met Consumentendienst; twee sterke ondersteunende pijlers met activering en schuldhulpverlening; de Kortrijknorm, 60 procent (betaalbare) kinderopvang in Kortrijk; wat hebben onze Kortrijkse kinderen te kort?; sociale tarieven voor lagere middenklasse; 750 nieuwe sociale woningen; een Wijkgezondheidscentrum; het Kortrijks Menswaardig Inkomen; Kortrijk als eerste stad met een beleid voor alleenstaanden en eenoudergezinnen; een coalitie met W13 en 100 huispartners.

kort op de bal spelen. Als het bijvoorbeeld over lege brooddozen gaat, willen we die vullen, maar er ook voor zorgen dat de ouders zelf voldoende middelen hebben om die brooddoos te vullen.

CONSUMENTENDIENST

Ook de Deelfabriek neemt een belangrijke plaats in het nieuwe armoedeplan in. De huidige Deelfabriek barst uit haar voegen en verhuist, met de steun van Vlaanderen, midden 2022 naar de Oude Brandweerkazerne. Er komt ook een Consumentendienst: vrijwilligers die mensen op een informele manier helpen om in hun dagelijkse uitgaven wat winst te boeken. Wat sociale woningen betreft legt Stad Kortrijk de lat hoog: we gaan de komende jaren voor 750 nieuwe wooneenheden. Dankzij een vorige overeenkomst met de Vlaamse overheid zijn er al 100 bijkomende woningen gebouwd of in opbouw en er ko-

men er nog 200 bij. In 2020 sluiten we een nieuw overeenkomst af voor nog eens 200 extra sociale wooneenheden. En dankzij huidige en nieuwe renovatieprogramma’s kunnen er zowat 500 sociale woningen, die nu leeg staan, opnieuw worden bewoond. Alleenwonenden en alleenstaande ouders (zij vormen 4 op de 10 huishoudens in Kortrijk) proberen we meer systematisch te bereiken. Die mensen zijn soms kwetsbaar omdat ze het met 1 inkomen moeten doen. Daarom willen we ervoor zorgen dat zij maximaal gebruik kunnen maken van bepaalde rechten of voordelen.

> Het plan voor sociale vooruitgang en tegen armoede is nog volop in de maak. Nu willen we graag horen wat jij ervan vindt. Surf naar www.kortrijk.be/stoparmoede voor de 12 werven en laat je horen! 17


5 jaar De Bazaar in 5 cijfers Oktobermaand is feestmaand bij De Bazaar. Dit jaar is dit nog iets specialer, want de winkel waar tweedehandskledij per kilo wordt verkocht, bestaat 5 jaar. Dit vraagt om 5 opmerkelijke cijfers sinds de opening.

18


2,5 euro

g k 0 0 0 . 10

tiel extra tex m ra g o il k alberg zoveel an de afv v r a Tien ton, ja 5 azaar in den niet kon De B textiel vin de n e ij d le K ia redden. igenaar v nieuwe e e Bazaar geeft n e e d ij lt D a winkels… laatste kans, n kringloop e e g o het llen n Zo zorgt deze spu . js ri p r re e g m la nog ee aan een um voor . tr n e c p o Kringlo klanten ik en blije hergebru

5 cent

Zoveel kost dit kleed je in De Bazaar. De pr ijs in De Bazaar is afhankelijk va n het gewicht van he t stuk. Kledij kost 5 euro per kilo, textiel (bijvoorbe eld handtassen) 2,5 euro per kilo. In de winter worden dekens aan 1 euro pe r stuk verkocht. Op de meeste artikelen valt niks aan te merken, de juiste kringloopwinkelklant was er gewoon niet op het juiste moment. Ande re stukken missen bij vo or beeld een knoopje, ide aal voor wie zelf nog ee ns de handen uit de mo uwen wil steken.

sjaaltje it in De Bazaar. Een De laagste prijs oo dkoop. rg is dan ook supe oe weegt bijna niks en

n e t n a l k 50

6 personen

ormiddag over gemiddelde vo n ee op en m ko en omdat het Zoveel klanten ensen die kom m e n lv ha Be . ar Baza creatievelinge de vloer in De snuisteraars en ak ijn va rd k go oo d en ou m aak je van een goedkoop is, ko tje naaitalent m hort… De ee b sc n n ee ee d et M langs. herenhem n ee n va , en slop nieuwe kussen zijn eindeloos. n de he ijk mogel

Zoveel mensen dede n werkervaring op in De Bazaar. Behalve de vaste krach t is er steeds één tijdeli jke medewerker aan de sla g. Voor hen betekent dat een opstap naar de open arbeidsmarkt.

Feest mee op

25

oktober! Op vrijdag 25 oktober kan je mee de verjaardag van De Bazaar, gevestigd in de Groeningelaan, vieren. De winkel is die dag ook open in de namiddag (van 14 uur tot 17 uur). Behalve het ruime aanbod kledij en textiel van alledag zal er extra feestkledij in de rekken hangen. Kom langs met de waardebon uit deze Sien en blijf gerust nog voor een gratis koffie en taartje.

5 jaar

250gr. kledij GRATIS Voornaam : Naam : Woonplaats : E-mailadres : Breng deze bon ingevuld mee en geniet onmiddellijk van 250 gr. gratis kledij Enkel geldig indien volledig ingevuld 1 BON PER PERSOON Geldig op VRIJDAG 25 OKTOBER van 14u. tot 17u.


SIEN

Relaxen onder blauwe regen Katrien uit de Boudewijn IX-laan is de gelukkige winnares van onze wedstrijd Pimp je Terras. Wannes van Hovekes ging al langs en het resultaat mag zeker gezien zijn. “Ik ben heel tevreden”, vertelt Katrien. Katrien had een leuk terras, maar enkele zaken konden toch beter, vond ze. De blauwe regen moest beter tot haar recht komen, terwijl ze ook meer privacy wilde. “Belangrijk is om goed te luisteren naar de wensen van de bewoners”, zegt Wannes. “Ik stel zoveel mogelijk vragen om de persoonlijke voorkeuren, zowel qua stijl als qua functionaliteit, zo goed mogelijk in te schatten.” “Ik bedacht een systeem van overspanning van het terras. Dat zorgt voor meer privacy zonder te veel licht tegen te houden én leidt de plant blauwe regen. Door die constructie kan je de blauwe regen ook makkelijker snoeien. Tot slot kan je aan de draden originele objecten en sfeervolle verlichting hangen.”

20

Wannes snoeide de blauwe regen een bee tje bij en verplantte de klimhortensia die op een te zonnige en warme plek stond. Hij plantte ook enkele bodembedekkers, een wintergroene sterjasmijn - die bloeit lang vanaf juni en ruikt lekker - en wat lavendel.

ECOLOGISCH

Qua materialen hield Wannes het zo ecologisch mogelijk. “In De Kringloopwinkel tikte ik glazen objecten op de kop om kaarsen in te steken om de gezelligheid ‘s avonds nog te verhogen.” Wat hout betreft gebruikte hij natuurmaterialen als hazelaar en gerecupereerd bruut douglashout. “Ik ben heel tevreden”, stelt Katrien. “Wannes heeft er met mooie aanpassingen voor

gezorgd dat er veel minder inkijk is. Ook het plankje vind ik meer dan geslaagd. Ik kijk al uit naar volgende zomer.”

Gouden tip Heb je zin gekregen om zelf je terras of een hoekje van je tuin te pimpen? Wannes geeft een gouden tip. “Doe iets met klimplanten! Er zijn ontelbaar veel mogelijkheden en ze geven je plekje, hoe klein ook, binnen de kortste keren een tuin van Eden-gevoel. Klimplanten bloeien mooi, diertjes vinden er beschutting, een nestplaats en voedsel. In deze hete zomers is de verkoeling van een boven het hoofd geleide klimplant ook een extra troef, zeker op afgesloten terrassen.”


SIEN Kostenknippers, duurzame en besparende tips uit de Deelfabriek

Lekker minder geld uitgeven In elk gezin gaat een groot deel van het budget naar voeding. Als je een beperkt inkomen hebt, kan je op het einde van de maand moeite hebben om rond te komen. Maar met enkele tips en het afleren van bepaalde (gemakkelijke) gewoontes kan je jouw uitgaven beperken, zonder producten van mindere kwaliteit te kopen.

1. Bepaal op voorhand hoeveel je nodig hebt voor je boodschappen. Je kan het bedrag cash in je portemonnee of portefeuille steken. Zo kan je niet meer geld uitgeven dan je bijhebt. 2. Doe wekelijks je boodschappen en niet dagelijks. Zo neem je minder snel iets mee wat je eigenlijk niet nodig hebt. 3. Maak op voorhand een boodschappenlijstje. Neem daar de tijd voor. Koop in de winkel niets dat niet op lijstje staatje. Zo vermijd je dat je impulsieve aankopen doet. 4. Een huismerk is dikwijls een bekend A-merk dat anders verpakt is. Probeer de huismerken uit en je zal verbaasd zijn hoe weinig verschil er is... behalve dan de prijs. 5. Er wordt heel veel eten weggegooid. Vergeet niet dat je met restjes ook iets lekkers kan maken. Eén restjesdag per week is al een goed idee. Iets bereiden en invriezen kan ook. 6. Ga wekelijks naar de markt. Groenten en fruit zijn er vaak een stuk goedkoper en ook nog eens van een betere kwaliteit.

7. Boodschappen doe je het best zonder dat je kinderen meegaan. Wedden dat je karretje minder vol wordt? 8. Er bestaan deelinitiatieven die voedselverspilling tegengaan. Check bijvoorbeeld eens de website www.toogoodtogo.be. Daarop verkopen winkels hun dagelijkse overschotten aan een veel goedkopere prijs. Bovendien help je zo voedselverspilling tegen te gaan. 9. Sla je slag via de Facebookpagina Promojagers België. De leden delen alle promoties, acties en tips die ze tegenkomen met andere leden. 10. Al heel wat supermarkten bieden online bestellen aan. Deze dienst kost een paar euro maar als je het goed aanpakt, haal je er veel meer uit. Je houdt je aan wat je nodig hebt en laat je minder vaak verleiden door impulsaankopen. Je vindt er vaak ook de promoties op terug. >

Op zoek naar info over de Deelfabriek? Wil je graag als vrijwilliger meehelpen? Neem contact op met de coördinator: ruben.derhore@kortrijk.be.

De truc met het schriftje Geef je sommige maanden meer uit dan je zou willen? Of dan je eigenlijk kan? Maak een schriftje waarin je aan de ene kant je inkomsten noteert en aan de andere kant je uitgaven. Vergeet niet alleen je boodschappen te noteren, maar ook je afrekeningen van elektriciteit, digitale tv, gsm-abonnement... Zo weet je hoeveel je kan uitgeven en waaraan je je moet houden. Het is aanpassen in het begin, maar na een tijdje ga je anders denken en anders kopen. Dat kan ervoor zorgen dat je je op het eind van de maand minder zorgen moet maken.

21


WIJKCENTRUM BELLEGEM OPENDE DE DEUREN 22


SIEN Kortrijk heeft er sinds kort een wijkcentrum bij: op het Zomerplein in deelgemeente Bellegem kan iedereen terecht voor een resem diensten. Het wijkteam organiseert er ook een aantal activiteiten. Wijkteam Zuidelijke Rand is het wijkteam voor de 4 zuidelijke deelgemeenten van Kortrijk: Aalbeke, Bellegem, Kooigem en Rollegem. Centrumleider is Lieselot De Vlieger. “Het wijkteam is er voor iedereen”, zegt ze. “We stimuleren ontmoeting tussen buurtbewoners. Verenigingen, comités en buurtbewoners krijgen bij ons een plek, samen met de professionals én de vele vrijwilligers. Ons doel is om het samenleven in de buurt zo aangenaam mogelijk te maken.”

MAALTIJD OP WOENSDAG

De werking steunt op 5 pijlers: ontmoeting, gezond leven, je goed in je vel voelen, een sterke buurt en vrijwilligers. Alle diensten en activiteiten hebben daar dan ook mee te maken. Wie bijvoorbeeld moeite heeft om bepaalde fysieke taken uit te voeren, kan in het wijkcentrum een afspraak maken met de ergotherapeut. Die komt dan bij jou thuis en geeft je advies over bijvoorbeeld hulpmiddelen of woningaanpassingen. Zij kan je ook helpen bij het inoefenen van handelingen na een ziekenhuisopname. In Wijkcentrum Bellegem kan je verder elke woensdagmiddag terecht voor een verse maaltijd. Ook kinderen zijn dan trouwens meer dan welkom. Je geniet van soep, een hoofdgerecht en een dessert voor 8 euro (standaardtarief ), sociaal tarief (5,5 euro) of extra sociaal tarief (1 euro). Wie niet zelfstandig naar het wijkcentrum kan komen, kan een beroep doen op vervoer. Daarvoor betaal je 1 euro per rit. Ook voetverzorging kan niet ontbreken in de dienstverlening, terwijl je met vragen over administratie altijd terechtkan bij een woonzorgverlener. Die komt ook bij jou thuis langs en bekijkt samen met jou welke zorg het best bij je past.

STIEL GELEERD

Het wijkcentrum heeft tot slot een bar in het woonzorgcentrum zelf die elke dag, behalve op vrijdag en zondag, open is van 14.30 uur tot 17 uur. Luc en Nelly staan op maandagnamiddag achter de toog. Het koppel uit Kooigem doet dat met veel plezier. “We zijn allebei met pensioen en zetten ons graag in voor onze medemensen”, vertelt Luc. “Vorig jaar zijn we begonnen als vrijwilliger bij het Wijkteam Zuidelijke Rand. Dat was toen in Aalbeke, waar we een namiddagje de cafetaria openhielden. Al wisten we toen al dat we op termijn naar Bellegem zouden verhuizen.” “We hebben allebei geen ervaring in de horeca”, vervolgt Nelly. “Maar dat was ook niet nodig om vrijwilliger te worden. Bovendien leerden we in wijkcentrum De Weister snel wat we allemaal moesten doen. We hebben daar als het ware de stiel geleerd.”

OOK WOONZORGCENTRUM EN SOCIALE FLATS Het wijkcentrum maakt deel uit van een woonzorgcampus waar ook een woonzorgcentrum en sociale flats zijn. Het woonzorgcentrum telt 96 kamers, terwijl er 24 sociale flats zijn die door hun specifieke inrichting geschikt zijn voor levenslang wonen. Wie info zoekt over de sociale flats, kan terecht bij Zorg Kortrijk op 056 24 44 44.

Luc en Nelly amuseren zich alvast als vrijwilliger. “In je leven moet je dingen doen die je graag doet”, reageert Luc. “En dat doen we. Als gepensioneerde is het ook nodig om buiten te komen en zo nieuwe mensen te ontmoeten. Dat kan dankzij dit vrijwilligerswerk.”

Nelly en Luc houden op maandagnamiddag de cafetaria open. 23


24


Herfstslaatje met geroosterde rode bietjes en geitenkaas DOOR LIEVE BYTTEBIER (LA CANTINE) INGREDIËNTEN (VOOR VIER PERSONEN): 4 rode bietjes de grootte van een appel 1 rode eikenbladsla 2 rolletjes geitenkaas 2 stukken oud (bruin!) brood Verse tijmtakjes Lekker zout Peper Goede kwaliteit olijfolie

€3

PER PERS

OON

BEREIDING Bietjes: Verwarm je oven op 180° graden Celsius en wikkel de bietjes in aluminiumfolie. Laat ze een uurtje garen. Ze zijn perfect gaar als je mes erdoor snijdt als door boter. Laat ze afkoelen tot kamertemperatuur. Neem twee stukken keukenpapier en pel het velletje van de bietjes eraf. Op die manier blijven je handen proper én raken de bietjes perfect ontveld. Snij de bietjes in mooie dunne sneetjes. AFWERKING Leg op ieder bord een kransje - gewassen - rode eikenbladsla. Besprenkel ze met wat olie en kruid af met zout. Om een lekker slaatje op te bouwen moet je elke laag apart kruiden. Peper laten we voorlopig nog achterwege. Schik de rode bietenschijfjes mooi op de salade en besprenkel ze opnieuw met olie. Kruid af met zout. Verkruimel de geitenkaas in grove stukjes over de bietjes. De ruwe, brokkelige structuur van de kaas is belangrijk omdat je dan pas de olijfolie en de kruiden perfect kunt verdelen. Proef nu eerst zelf van de kaas zodat je juist kunt kruiden. Waarschijnlijk is de geitenkaas zout genoeg en heb je enkel wat peper nodig. Werk af met verse tijm en olijfolie. Omdat we nog een lekkere krokante toets willen toevoegen snijden we de boterhammetjes in kleine stukjes en bakken die vlug op een hoog vuur met wat boter en een klein beetje zout. Dep ze droog met keukenpapier en zet er nog even het mes in om lekkere, kleine stukjes te krijgen. Strooi ze nu over de salade. TIP Je hoeft geen duurdere geitenkaas te kopen. Rolletjes van het huismerk zijn vaak even goed als van een A-merk.

25


SIEN

Haal de herfst in huis De zomer is voorbij, tijd om ons voor te bereiden op de koudere maanden van het jaar en het in huis winters gezellig te maken. Wanhoop niet: veel hoeft dat niet te kosten. Wij geven je 4 tips mee. STEEK EENS EEN KAARS AAN Kaarsjes maken alles gezelliger. Ze mogen deze herfst dan ook niet ontbreken in je woning. Het leukste is als je een variatie aan kaarsen in huis hebt, van stompkaarsen tot geurkaarsen. Daarnaast geven de kaarsjes ook wat warmte af. Je kan kaarsen kopen in woonwinkels en supermarkten. Geurkaarsen kan je bovendien gewoon zelf maken met gewone kaarsen, geurstof en een tas of bakje. Snij de kaars in stukjes en spaar de lont. Smelt de stukjes kaars en voeg een beetje geurstof toe. Klem de lont tussen twee brochettestokjes, plak de stokjes samen met plakband en hang de lont in de tas of het bakje. Giet het kaarsvet in de tas – wees daarbij voorzichtig – en laat daarna afkoelen. Indien nodig kan je de lont nog bijknippen.

VIER HALLOWEEN Op 31 oktober wordt Halloween gevierd.

26

In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië is dit feest een traditie en ook in ons land wordt Halloween steeds populairder. Vier dit jaar ook eens Halloween. Je kan je decoratie zelf maken: haal een pompoen in huis, hol deze uit, kerf een gezichtje erin en zet er een kaars in. Een leuke activiteit om samen met je (klein)kinderen te doen. Met het pompoenvlees kan je lekkere soep of een pompoenstoofpotje maken. Je kan spookjes maken van papieren zakdoekjes en deze in huis ophangen. Ook leuk is om jezelf te verkleden. Van een oud laken kan je bijvoorbeeld een cape of een spookgewaad maken.

CREATIEF MET BLADEREN In de herfst vallen de bladeren van de bomen en daarmee kan je heel veel leuke dingen doen. Zoek de mooiste bladeren bij elkaar en maak deze voorzichtig schoon met keukenpapier. Wanneer ze schoon en droog zijn, wikkel je ze in keukenpapier

en leg je de ingepakte bladeren tussen twee zware boeken. Na een aantal weken heeft het keukenpapier al het vocht opgenomen. Je kan dan een mooi schilderij of leuke tafeldecoratie maken van de gedroogde bladeren. Dit kan trouwens ook met bloemblaadjes.

MAAK EEN SLINGER In het begin van de herfst verliezen veel bomen hun vruchten. In bossen en parken vind je dan veel beukennootjes, kastanjes en andere natuurschatten. Het is zonde om die in het natte gras te laten rotten. Maak er een mooie herfstslinger van. Verzamel de noten, maak er een gaatje in en rijg ze met een naald aan een nylondraadje. Je kan de noten afwisselen met gedroogde bladeren. Hang de zelfgemaakte herfstslinger aan de voordeur of voor het raam en het gezellige gevoel van de herfst komt je direct tegemoet.


oxfam bookshop

WAARDEBON € 5* Oxfam Bookshop Budastraat 21 8500 Kortrijk 056 31 26 22 Ma t/m za 10-18u Bookshop.kortrijk@oxfamsol.be Oxfam Bookshop Kortrijk

* Enkel geldig op de boeken uit onze jeugdafdeling (strips uitgezonderd). Niet cumuleerbaar met andere kortingen - één bon per persoon - geldig t.e.m. 30 april 2020.


SCHRIJF MEE AAN HET NIEUWE

VAN KORTRIJK Ontdek het ontwerp op kortrijk.be/stoparmoede en laat je horen.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.